Ανελαστική Σκέδαση. Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ανελαστική Σκέδαση. Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική"

Transcript

1 Ανελαστική Σκέδαση p Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

2 p Ελαστική σκέδαση σε πολύ υψηλά q 2 Σε µεγάλα q 2 η έκφραση Rosenbluth για την ελαστική σκέδαση γίνεται Για ελαστική σκέδαση p ο παράγων δοµής Gm του πρωτονίου είναι: σε µεγάλα q 2! Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

3 Λόγω του µεγέθους του πρωτονίου, η πιθανότητα για ελαστική σκέδαση σε µεγάλα q 2 µειώνεται δραστικά ενώ υπερισχύουν οι µηελαστικές αλληλεπιδράσεις, οι οποίες διασπούν το πρωτόνιο p q! q X M.Breidenbach et al., Phys. Rev. Lett. 23 (1969) 935 Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

4 p Κινηµατική των Ανελαστικών Σκεδάσεων q! q Στις ανελαστικές σκεδάσεις, η αναλοίωτη µάζα του συστήµατος των παραγοµένων αδρονίων δεν είναι πλέον ισή µε την µάζα του πρωτονίου, M Η τελική κατάσταση του αδρονικού συστήµατος πρέπει ναπεριέχει τουλάχιστον ένα βαρυόνιο, που σηµαίνει για την αδρονική αναλοίωτη µάζα: M X > M X Στην ανελαστική σκέδαση εισάγουµε νέες κινηµατικές µεταβλητές: Ορίζουµε: Bjorken x (Lorentz Invariant) Επίσης όπου Συνεπώς ανελαστική ελαστική πρωτόνιο Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

5 Ορίζουµε: Στο σύστηµα εργαστηρίου: (Lorentz Invariant) p q! q X αποδείξτε Δηλαδή y το ποσοστό ενέργειας που χάνει το ηλεκτρόνιο Στο C.o.M., αγνοώνταςτις µάζες του ηλεκτρονίου και πρωτονίου για αποδείξτε Ορίζουµε: (Lorentz Invariant) Στο σύστηµα εργαστηρίου: ν είναι η ενέργεια που χάνει το αρχικό ηλεκτρόνιο Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

6 Σχέσεις µεταξύ των κινηµατικών µεταβλητών Μπορούµε να εκφράσουµε αυτές τις κινηµατικές µεταβλητές µε όρους s, της αλληλεπίδρασης p Η µάζα του ηλεκτρονίου Για δεδοµένη ενέργεια κέντρου µάζας, s, εκφράζονται ως: αποδείξτε αλλά δεν είναι αµοιβαία ανεξάρτητες. π.χ. οι µεταβλητές x and y µπορούν να εκφρασθούν ως αποδείξτε και Για δεδοµένη ενέργεια κέντρου µάζας, s, η κινηµατική της αλληλεπίδρασης είναι ορισµένη µε κάθε δύο από αυές τις µεταβλητές (εκτός του συνδυασµού y και ν, γιατί;) Για ελαστική σκέδαση υπάρχει µόνο µία ανεξάρτητη µεταβλητή. Όπως έχουµε δείξει, µετρώντας την γωνία σκέδασης καθορίζουµε κινηµατικά την αλληλεπιδραη. Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

7 Ανελαστική Σκέδαση Παράδειγµα: Σκέδαση ηλεκτρονίων, GeV, από στόχο ακίνητων πρωτονίων Ανιχνεύοντα σκεδαζόµενα ηλεκτρόνια µε γωνία σκέδασης 10 o ωε προς την προσπίπτουσα δέσµη και µετράται η ενέργεια των σκεδαζοµένων Η κινηµατική είναι πλήρως ορισµένη από την ενέργεια των ηλεκτρονίων και την γωνία! π.χ. για τη δεδοµένη ενέργεια και γωνία: η αναλλοίωτη µάζα του αδρονικού συστήµατος είναι: (απόδειξη) " Ελαστική Σκέδαση Το πρωτόνιο παραµένει αυτούσιο " Ανελαστική Σκέδαση Παραγωγή διεγερµένων καταστάσεων του πρωτονίου, π.χ. " Βαθειά Ανελαστική Σκέδαση το πρωτόνιο διαλύεται σε άλλα σωµάτια DIS = µεγάλο W! Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

8 Ανελαστική Ενεργός Διατοµή Το πείραµα επαναλαµβάνεται για διαφορετικές γωνίες και αρχικές ενέργειας ώστε να εξετασθεί η εξάρτηση της ενεργούς διατοµής από το q 2 M.Breidenbach et al., Phys. Rev. Lett. 23 (1969) 935 Q 2 =-(p 3 -p 1 ) 2 Η πιθανότητα ελαστικής σκέδασης µειώνεται δραστικά µε το επειδή το πρωτόνιο δεν είναι σηµειακό (βλέπε εξάρτηση του παράγοντα δοµής) Η ενεργός διατοµή για ανελαστική σκέδαση εξαρτάται ασθενώς από το q 2 Η βαθειά ανελαστική σκέδαση είναι σχεδόν ανεξάρτητη από το q2! δηλ. παράγων δοµής 1 Σκέδαση από σηµειακά «κέντρα» µέσα στο πρωτόνιο! Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

9 Από την Ελαστική στην Ανελαστική Σκέδαση Ελαστική Σκέδαση Μόνο µία ανεξάρτητη µεταβλητή. Στο σύστηµα εργαστηρίου η έκφραση της διαφορικής ενεργού διατοµής δίνεται συναρτήσει της γωνίας σκέδασης ως: (Rosenbluth) Η ενέργεια του σκεδαζόµενου e υπολογίζεται από την γωνία σκέδασης Χρησιµοποιώντας τις Lorentz invariant κινηµατικές µεταβλητές, η διαφορική διατοµή εκφράζεται συναρτήσει του Q 2 ως: (Αποδείξτε το) η οποία γράφεται υπό την µορφή: Ωστόσο, στην Ανελαστική Σκέδαση... χρειαζόµαστε δύο µεταβλητές για να ορίσουµε πλήρως την κινηµατική, συνεπώς χρειαζόµαστε διπλά διαφορικές διατοµές Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

10 Deep Inelastic Scattering Μπορεί να δειχθεί πως η πιο γενική Lorentz Invariant εκφραση για την e - p e - X ανελαστική σκέδαση (µέσω υης ανταλλαγής ΕΝΟΣ φωτονίου): (1) Ανελαστική Σκέδαση σε συγκριση µε Ελαστική Σκέδαση Η οποία θα δούµε πως συνδέεται µε το quark για το πρωτόνιο Προσοχή: Οι «form factors» έχουν αντικατασταθεί από STRUCTURE FUNCTIONS και οι οποίες εξατώνται από το x και Q 2 : δεν είναι πλέον Fourier transforms των κατανοµών φορτίου και µαγνητικής ορµής. Θα δείξουµε πως εκφράζουν τις κατανοµές των ορµών των quarks µέσα στο πρωτόνιο. Σε υψηλές ενέργειες ( ) η σχέση (1) προσεγκίζεται ως: (2) Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

11 Στο σύστηµα εργαστηρίου εκφράζουµε την ενεργό διατοµή συναρτήσει της γωνίας και της ενέργειας,, του σκεδαζόµενου ηλεκτρονίου πειραµατικές µετρήσεις. p q! θ X jet! θ (2) p Στο σύστηµα εργαστηρίου η (2) γινεται: (3) Electromagnetic Structure Function Pure Magnetic Structure Function Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

12 Μέτρηση των Συναρτήσεων Δοµής Η µέτηση των και για καθορισµένα και γίνεται χρησιµοποιώντας τις µετρήσεις ενεργούς διατοµής για διάφορα ζεύγη τιµών της αρχικής ενέργειας και γωνίας σκέδασης του ηλεκτρονίου. J.T.Friedman + H.W.Kendall,! Ann. Rev. Nucl. Sci. 22 (1972) 203! Σκεδαση ηλεκτρονίου-πρωτονίου: F 2 vs. Q 2 για καθορισµένο x! Παρατηρείται πειραµατικά ότι τόσο το όσο και το είναι σχεδόν ανεξάρτητα του Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

13 Bjorken Scaling και η σχέση Callan-Gross Η (προσεγκιστική) ανεξαρτησία των structure functions από το Q 2 έµεινε γνωστή ως Bjorken Scaling, δηλ. Αποτελεί ισχυρή ένδειξη πως το ηλεκτρόνιο σκεδάζεται από σηκειακές δοµικές µονάδες του πρωτονίου Παρατηρείται επίσης ότι και δεν είναι αναξάρτητα αλλά ικανοποιούν την σχέση Callan-Gross Όπως θα δούµε, αυτό είναι σε συµφωνία µε την περίπτωση όπου η σκέδαση γίνεται από spin-1/2 quarks Παρατηρηση: εάν τα quarks είχαν spin 0, ο µαγνητικός όρος των,συναρτήσεων δοµής θα ήταν µηδέν, δηλ. spin ½ spin 0 Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

14 Tο Quark-Parton Mοντέλο Πριν τα quarks και τα gluons εισαχθούν στην θεωρία και επιβεβαιωθούν πειραµατικά, ο Feynman προτεινε πως το πρωτόνιο δοµείται από σηµειακά partons Τόσο το Bjorken Scaling όσο και η σχέση Callan-Gross αποτελούν συνέπειες της υπόθεσης πως η βαθεια ανελαστική σκέδαση είναι κυρίως φαινόµενο σκέδασης ενός υπερβατικου φωτονίου πάνω σε spin-1/2 partons. p q! θ X p q! θ X Σκέδαση από πρωτόνιο Με συναρτήσεις δοµής Σκέδαση από σηµειακό quark µέσα στο πρωτόνιο Θα συζητήσουµε την ισοδυναµία των δύο αυτών «εικόνων» Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

15 Στο parton model η βασική αλληλεπίδραση είναι η ελαστική σκέδαση από ένα σχεδόν-ελεύθερο spin-½ quark στο πρωτόνιο, δηλ. το quark θεωρείται ελεύθερο! Το parton model αναπτύσσεται υπολογιστικά πιο εύκολα σε ένα συστηµα αναφοράς όπου το πρωτόνιο έχει πολύ µεγάλη ενέργεια, ( infinite momentum frame ), όπου µπορούµε να αγνοήσουµε την µάζα του πρωτονίου: s Σε αυτό το σύστηµα µπορούµε να αγνοούµε την µάζα των quarks και επίσης κάθε συνιστώσα της ορµής των quarks που είναι κάθετη στην ορµή των πρωτονίων. Ας υποθέσουµε πως το quark µεταφέρει ένα ποσοστό της ορµής του πρωτονίου. p Μετά την σκέδαση το αλληλεπιδρόν quark έχει 4-ορµή: Το Bjorken x πιστοποιείται ως το ποσοστό της ορµής του p που µεταφέρεται από το αλληλεπιδρόν quark (στο σύστηµα που το p έχει πολύ υψηλή ενέργεια) Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

16 Ορίσαµε µε κινηµατικούς όρους του πρωτονίου: Χρησιµοποιώντας τώρα κινηµατικές ποσότητες του quark: q p (ελαστική σκέδαση σε σηµαιακό quark ) Έχουµε υπολογίσει την Lorentz Invariant ενεργό διατοµή για την µ µ για την ελαστική σκέδαση σε υψηλές ενέργειες (αγνοώντας τις µάζες των λεπτονίων). Εφαρµόζουµε στην q q είναι φορτίο quark, i.e. Χρησιµοποιώντας Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

17 Αυτή είναι η έκφραση της ενεργούς διατοµής για ελαστική q σκέδαση από ένα quark που µεταφέρει προσοστό x της ορµής του πρωτονίου.! Πρέπει τώρα να συζητήσουµε για την κατανοµή της ορµής του quark Εισάγουµε «parton distribution functions», ώστε είναι η πιθανότητα να βρούµε quark του τύπου q στο πρωτόνιο που µεταφέρει ποσοστό ορµής του πρωτονίου µεταξύ " Πιθανές parton distribution functions? Dirac proton Τρία στατικά quarks Τρία αλληλεπιδρώντα quarks (3) +αλληλεπιδράσεις υψηλής τάξης 1! ⅓! 1! ⅓! 1! ⅓! 1! Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

18 Η ενεργός διατοµή σκέδασης από ένα quark συγκεκριµένου τύπου µέσα στο πρωτόνιο που µεταφέρει ποσοσστό ορµής στην περιοχή είναι: Αθρίζοντας για όλους τους τύπους quark µέσα στο πρωτόνιο, δίνει την έκφραση για την ενεργό διατοµή σκέδασης ηλεκτρονίου-πρωτονίου Συγκρίνουµε µε την γενική έκφραση ενεργούς διατοµής για σκέδαση ηλεκτρονίουπρωτονίου, που γράψαµε µε παράγοντες δοµής Οι σχέσεις (5) και (6) είναι ίδιες µε την προϋπόθεση ότι: (5) (6) Με αυτή την σχέση εξάγουµε τις κατανοµές quarks από τους παράγοντες δοµής Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

19 Προβλέψεις του parton model : Bjorken Scaling Λόγω της σκέδασης από σηµειακά σωµάτια µέσα στο πρωτόνιο Σχέση Callan-Gross Λόγω της σκέδασης από spin-1/2 Dirac σωµάτια όπου η µαγνητική ορµή σχετίζεται µε καθορισµένο τρόπο µε το φορτίο. Συνεπώς οι electromagnetic και pure magnetic όροι σχετίζονται Οι parton distributions είναι υπολογιστικά «αδύνατο» να προσδιορισθούν από την QCD Η θεωρία διαταραχών δεν «δουλεύει» όταν η ισχύς αλληλεπίδρασης είναι µεγάλη Μετρήσεις των παραγόντων δοµής επιτρέπουν τον πειραµατικό προσδιορισµό των parton distribution functions! Για την σκέδαση ηλεκτρονίου-πρωτονίου έχουµε: Λόγω των αλληλεπιδράσεων υψηλότερης τάξης, το πρωτόνιο δεν περιέχει µόνο up και down quarks αλλά επίσης και τα αντισωµατιά του (θα παραλείψουµε την µικρή συµβολή από βαρύτερα quarks) Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

20 Για σκέδαση ηλεκτρονίου-πρωτονίου: Για σκέδαση ηλεκτρονίου-νετρονίου: Θεωρώντας isospin symmetry δηλ. ότι το νετρόνιο (ddu) είναι το ίδιο µε το πρωτόνιο (uud) αλλά ανταλλάσσοντας τα up και down quarks, δηλ. και ορίζοντας τις κατανοµές για το νετρόνιο µε τους όρους του πρωτονίου καταλήγουµε: (7) (8) Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

21 Iολοκληρώνοντας τις (7) και (8) : Experimentally Είναι το ποσοστό της ορµής του πρωτονίου που Μεταφέρεται από τα up και anti-up quarks Στο πρωτόνιο, όπως αναµένεται, τα up quarks µεταφέρουν την διπλάσια ορµή των down quarks Τα quarks µεταφέρουν λίγο περισσότερο από 50 % of της συνολικής ορµής του πρωτονίου. Το υπόλοιπο µεταφέρεται από τα gluons (τα οποία, ως ουδέτερα, δεν συµµετέχουν στην σκέδαση, παρά µόνο...). Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

22 Quarks Σθένους (Valence) και Θαλασσας (Sea) Η parton distribution function εµπεριέχει την συµβολή από valence quarks και από virtual quarks που παράγονται ατό τα gluons: τη sea Διακρίνοντας τις ως άνω κατηγορίες, γράφουµε: Το πρωτόνιο αποτελείται από δύο valence up quarks και ένα valence down quark και συνεπώς: Αλλά δεν υπάρχει a priori πρόβλεψη για τον συνολικό αριθµό των sea quarks! Ωστόσο, τα sea quarks παράγονται από gluon quark/anti-quark δίδυµη γένεση και επειδή αναµένουµε ότι Συνεπώς Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

23 και τον λόγο Η sea συνιστώσα προέρχεται από µηχανισµούς. Αλλά ο gluon διαδότης εξαρτάται από µε συνέπεια τα παραγόµενα ζεύγη να έχουν κατά προτίµηση µικρή ενέργεια. Συνεπώς αναµένεται η sea να έχει χαµηλής ενέργειας Συνεπώς σε χαµηλά x αναµένεται η sea να υπερισχύει: S(x) dominates Επαληθεύεται Πειραµατικά! Σε υψηλά x αναµένεται η συµβολή της sea να είναι πολύ µικρή u(x) dominates Επειδή: Πειραµατικά ο λόγος θα πρέπει να τείνει στο 2/3 καθώς Αποτελεί πρόβληµα... Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

24 Parton Distribution Functions " Οι parton distribution functions εξάγονται µε πρασαρµογές σε ευρεία κλίµακας πειραµατικών δεδοµένων, συµπεριλανοµένων και από σκέδαση νετρίνων Gluon distribution functions, Fit to all data, εξάγονται από σκέδάσεις αδρονίων από αδρόνια Με εξαίρεση υψηλά Για τα gluons υπερισχύουν θεωρούµε πως δεν είναι εντελώς κατανοητό exclusion principle? Μικρή strange quark συνιστώσα Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

25 Scaling Violations Τα τελευταία 40 χρόνια, τα πειράµατα έχουν ενδοσκοπήσει το πρωτόνιο µε virtual φωτόνιας σε όλο και µεγαλύτερες ενέργειες Απόκλειση από την σηµειακή γίνεται φανερή όταν λ γ ~ µέγεθος του κέντρου σκέδασης e -! q m g e -! Σκέδαση από σηµειακά quarks δηµιουργεί το Bjorken scaling: ο παράγων δοµής δεν εξαρτάται από το q 2 Εάν τα quarks είχαν διαστάσεις, σε υψηλά q 2 (όπου το µήκος κύµατος των virtual φωτονίων ~ διάσταση του quark) θα παρατηρήσουµε ισχυρή µείωση της ενεργού διατοµής καθώς το q 2 αυξάνει m Αναζητώντας δοµή για τα quarks πρέπει να την αναζητήσουµε σε υψηλό q m HERA Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

26 HERA e ± p Collider : DESY (Deutsches Elektronen-Synchroton) Laboratory, Hamburg, Germany 27.5 GeV! 820 GeV! e! p! s = 300 GeV! H1 2 km ZEUS Two large experiments : H1 and ZEUS Probe proton at very high Q 2 and very low x! Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

27 High Q 2 Event in H1 Η κινηµατική καθορίζεται µετρώνταςτην γωνία και ενέργεια του σκεδαζόµενου e +! q p jet! Επίσης µετράται και η ενέργεια του αδρονικού συστήµατος, αν και µε µικρότερη ακρίβεια. Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

28 F 2 (x,q 2 ) Δεν υπάρχει ένδειξη για δραστική µείωση της ενεργού διατοµµής σε µεγάλα Q 2 Για x > 0.05, το F 2 εξαρτάται πολύ ασθενώς από το Q 2 : σε συµφωνία µε την πρόβλεψη του quark-parton µοντέλου Ωστόσο, ειδικότερα σε χαµηλά x,! παρατηρείται παραβίαση του scaling Earlier fixed target data Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

29 Παραβίαση του Bjorken scaling Scaling Violations low q 2 " low x" high q 2 " medium x" high x" Σε υψηλά Q 2 παρατηρούνται περισσότερα quarks σε χαµηλό x x lnq 2! Σε υψηλά Q 2 (µικρότερο µήκος κ υµατος) διακρίνονται λεπτοµέρειες της δοµής: δηλ. Διακρίνεται πως το quark «ακτινοβολεί» gluons και µοιράζεται ορµή. Σε υψηλά Q 2 αναµένουµε να βρούµε περισσότερα χαµηλού-x quarks Η QCD δεν µπορεί να προβέψει την εξάρτηση του από το x Αλλά η QCD ΜΠΟΡΕΙ να προβλέψει την εξάρτηση του από το Q 2 Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

30 Proton-Proton Collisions at the LHC Measurements of structure functions not only provide a powerful test of QCD, the parton distribution functions are essential for the calculation of cross sections at pp and pp colliders. Example: Higgs production at the Large Hadron Collider LHC ( 2009-) The LHC collide σ 7 TeV protons on 7 TeV protons However underlying collisions are between partons Higgs production the LHC dominated by gluon-gluon fusion p Cross section depends on gluon PDFs 7 TeV t t H 0 Uncertainty in gluon PDFs lead to a ±5 % uncertainty in Higgs production cross section t Prior to HERA data uncertainty was ±25 % p 7 TeV Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

31 Summary Σε πολυ υψηλές ενέργειες του ηλεκτρονίου : το πρωτόνιο εµφανίζεται ως «σπούπα» quarks και gluons. Βαθειά ανελαστική σκέδαση= ελαστική σκέδαση από σχεδόν ελεύθερα quarks Bjorken Scaling Callan-Gross Σηµειακή σκέδαση Σκέδαση από spin-1/2 Περιγράφουµε την σκέδαση µε όρους που αφορούν parton distributions οι οποίες περιγράφουν την κατανοµή της ορµής των quarks µέσα στο πρωτόνιο Το πρωτόνιο είναι περισσότερο πολύπλοκο από uud - sea από anti-quarks/gluons Τα Quarks µεταφέρουν µόνο το 50 % της ορµής του πρωτονίου το οποίο µεταφέρετα από gluons χαµηλής ενέργειας Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΩΝ ΠΑΡΤΟΝΙΩΝ

ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΩΝ ΠΑΡΤΟΝΙΩΝ ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΩΝ ΠΑΡΤΟΝΙΩΝ Παρουσίαση στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Μαθήματος: Στοιχειώδη Σωμάτια Υπεύθ. Καθηγήτρια: Μ. Σπυροπούλου - Στασινάκη 05.0.008 Σύνοψη Παρουσίασης Εισαγωγή Ελαστική σκέδαση e-μ-->e-μ

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργός Διατοµή (Cross section)

Ενεργός Διατοµή (Cross section) Ενεργός Διατοµή (Cross section) σ = # αλληλεπδράσεων / µ. Χρ. / σωµάτιο στόχου προσπίπτουσα ροή σ, µπορεί να θεωρηθεί ως η ενεργός επιφάνεια του στόχου, δηλ. το άθροισµα των ενεργών επιφανειών των σωµατίων

Διαβάστε περισσότερα

Εξαϋλωση Ηλεκτρονίου-Ποζιτρονίου

Εξαϋλωση Ηλεκτρονίου-Ποζιτρονίου Εξαϋλωση Ηλεκτρονίου-Ποζιτρονίου Σπυρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική 1 Υπολογισµοί στην QED! Υπολογισµός ενεργούς διατοµής στην QED (π.χ. e + e ): Σχεδιάζουµε όλα τα δυνατά Feynman Diagrams Για e

Διαβάστε περισσότερα

Αλληλεπιδράσεις µε Ανταλλαγή Σωµατιδίων

Αλληλεπιδράσεις µε Ανταλλαγή Σωµατιδίων Αλληλεπιδράσεις µε Ανταλλαγή Σωµατιδίων X! g! g! X! g! g! Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας 2016 1 Θα αναπτύξουµε υπολογιστικές µεθόδους για ενεργές διατοµές σκέδασης Θα αρχίσουµε µε: e + µ + e e e + e µ + µ γ e

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 9o' 12/5/2014

Μάθημα 9o' 12/5/2014 Πρότυπο Αδρονίων µε Στατικά κουάρκ ΙΙ Μάθημα 9o' 12/5/2014! Λεπτονικές διασπάσεις διανυσµατικών µεσονίων Παράδειγµα ουδέτερων διανυσµατικών µεσονιων Τύπος VanRoyen Weisskopf για το επιµέρους πλάτος διάσπασης

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. 5 ο Εξάμηνο Δεκέμβριος 2009

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. 5 ο Εξάμηνο Δεκέμβριος 2009 Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο Δεκέμβριος 2009 Μονάδες Energy [E] ev, kev, MeV, GeV, TeV, PeV, 10 0, 10 3, 10 6, 10 9, 10 12, 10 15 1eV = 1.6 10 19 J ev είναι πιο χρήσιμη στη φυσική

Διαβάστε περισσότερα

Προλεγόµενα. Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας

Προλεγόµενα. Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας Προλεγόµενα Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας 2016 1 S.I. UNITS: kg m s Natural Units δεν είναι ιδιαίτερα «βολικές» για τους υπολογισµούς µας αντί αυτών χρησιµοποιούµε Natural Units που βασίζονται σε θεµελιώδεις

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Πυρηνική Φυσική και τα Στοιχειώδη Σωµάτια

Εισαγωγή στην Πυρηνική Φυσική και τα Στοιχειώδη Σωµάτια στην Πυρηνική Φυσική και τα Στοιχειώδη Σωµάτια Περιεχόµενα Διαγράµµατα Feynman Δυνητικά σωµάτια Οι τρείς αλληλεπιδράσεις Ηλεκτροµαγνητισµός Ισχυρή Ασθενής Περίληψη Κ. Παπανικόλας, Ε. Στυλιάρης, Π. Σφήκας

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηµα Φεβρουαρίου 2011 Tuesday, February 22, 2011

Μαθηµα Φεβρουαρίου 2011 Tuesday, February 22, 2011 Μαθηµα 2 0 21 Φεβρουαρίου 2011 Βασικές Ιδιότητες των Επιταχυντών Σωµατιδίων Το είδος των σωµατιδίων που επιταχύνονται Η ενέργεια στην οποία επιταχύνονται τα σωµατίδια Το ποσοστό της ενέργειας της δέσµης

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπο Αδρονίων µε Στατικά κουάρκ Ι

Πρότυπο Αδρονίων µε Στατικά κουάρκ Ι Πρότυπο Αδρονίων µε Στατικά κουάρκ Ι I,S: SU() group I : SU() group ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ ΑΔΡΟΝΙΩΝ ΜΕ ΣΤΑΤΙΚΑ QUARKS QUARK ATOMS Πλήθος Βαρυονίων & Μεσονίων ~ 96 - αρχικά οι κανονικότητες (patterns) των αδρονικών

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπο Αδρονίων µε Στατικά κουάρκ ΙΙ

Πρότυπο Αδρονίων µε Στατικά κουάρκ ΙΙ Πρότυπο Αδρονίων µε Στατικά κουάρκ ΙΙ Λεπτονικές διασπάσεις διανυσµατικών µεσονίων Παράδειγµα ουδέτερων διανυσµατικών µεσονιων V Q Q V " l l ( : e, µ ) l ( V : #,", ) l l, 0 0 0 6# " Q &( V % l l ' ) $

Διαβάστε περισσότερα

Ο CKM Πίνακας και Παραβίαση της CP Συµµετρίας. Σ. Ε. Τζαµαρίας Στοιχειώδη Σωµάτια 1

Ο CKM Πίνακας και Παραβίαση της CP Συµµετρίας. Σ. Ε. Τζαµαρίας Στοιχειώδη Σωµάτια 1 Ο CKM Πίνακας και Παραβίαση της CP Συµµετρίας Σ. Ε. Τζαµαρίας Στοιχειώδη Σωµάτια 1 Παραβίαση της CP Συµµετρίας στο πρώιµο Σύµπαν αναµένεται ίσος αριθµός βαρυονίων και αντί-βαρυονίων σήµερα, στο παρατηρούµενο

Διαβάστε περισσότερα

Το Μποζόνιο Higgs. Το σωματίδιο Higgs σύμφωνα με το Καθιερωμένο Πρότυπο

Το Μποζόνιο Higgs. Το σωματίδιο Higgs σύμφωνα με το Καθιερωμένο Πρότυπο 1 Το Μποζόνιο Higgs 29/05/13 Σκοποί: I. Να απαντήσει στο ερώτημα του τι είναι ακριβώς το σωματίδιο Higgs. II. Να εισάγει τους διάφορους τρόπους παραγωγής και μετάπτωσης του Higgs. III. Να δώσει μία σύντομη

Διαβάστε περισσότερα

Το Ισοτοπικό σπιν Μαθηµα 5ο 30/3/2017

Το Ισοτοπικό σπιν Μαθηµα 5ο 30/3/2017 Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων ΙΙ (8ου εξαμήνου) Το Ισοτοπικό σπιν Μαθηµα 5ο 3/3/217 Ισοσπίν 3/3/217 Τι θα συζητήσουµε σήµερα Ισοσπίν 3/3/217 2 1. Η ιδέα και ο ορισµός του Ισοτοπικού σπιν («Ισοσπίν») Η

Διαβάστε περισσότερα

Πειραµατική Θεµελίωση της Φυσικής Στοιχειωδών Σωµατιδίων

Πειραµατική Θεµελίωση της Φυσικής Στοιχειωδών Σωµατιδίων Πειραµατική Θεµελίωση της Φυσικής Στοιχειωδών Σωµατιδίων 8 Εξάµηνο Διδάσκουσα Χαρά Πετρίδου Συµµετέχει η Υποψ. Διδάκτορας Δέσποινα Σαµψωνίδου (για βοήθεια στις ασκήσεις) Μαθηµα 2 0 Ανασκόπηση 9-3-2017

Διαβάστε περισσότερα

Η εξίσωση Dirac (ΙI) Σπύρος Ευστ. Τζαμαρίας Στοιχειώδη Σωμάτια 1

Η εξίσωση Dirac (ΙI) Σπύρος Ευστ. Τζαμαρίας Στοιχειώδη Σωμάτια 1 Η εξίσωση Dirac (ΙI) Σπύρος Ευστ. Τζαμαρίας Στοιχειώδη Σωμάτια 1 Συναλλοίωτη Μορφή: οι Dirac γ Matrices Η εξίσωση Dirac μπορεί να γραφεί σε συναλλοίωτη μορφή χρησιμοποιώντας τις 4 Dirac γ matrices: Πολλαπλασιάζοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΩΝ ΣΩΜΑΤΙΔΙΩΝ ΙΙ. ΜΑΘΗΜΑ 4ο

ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΩΝ ΣΩΜΑΤΙΔΙΩΝ ΙΙ. ΜΑΘΗΜΑ 4ο ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΩΝ ΣΩΜΑΤΙΔΙΩΝ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 4ο Αλληλεπιδράσεις αδρονίου αδρονίου Μελέτη χαρακτηριστικών των ισχυρών αλληλεπιδράσεων (αδρονίων-αδρονίων) Σε θεµελιώδες επίπεδο: αλληλεπιδράσεις µεταξύ quark

Διαβάστε περισσότερα

Ασθενής Αλληλεπίδραση και V-A ρεύµατα πιθανότητας. Σπυρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική 1

Ασθενής Αλληλεπίδραση και V-A ρεύµατα πιθανότητας. Σπυρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική 1 Ασθενής Αλληλεπίδραση και V-A ρεύµατα πιθανότητας Σπυρος Ευστ. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική 1 Parity Εφαρµόζοντας τον δύο φορές : άρα Αλλά θα πρέπει να διατηρείται και η κανονικοποίηση της κυµατοσυνάρτησης

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 10η Πετρίδου Χαρά. Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 10η Πετρίδου Χαρά. Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου Στοιχειώδη Σωματίδια Διάλεξη 10η Πετρίδου Χαρά Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου Σωμάτια & Αντισωμάτια Κουάρκ & Λεπτόνια Αδρόνια & Διατήρηση κβαντικών αριθμών 16/12/2011 Πετρίδου Χαρά Στοιχειώδη Σωμάτια

Διαβάστε περισσότερα

1 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩ ΩΝ ΣΩΜΑΤΙ ΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑΣ Στοιχειώδη σωµατίδια 1) Τι ονοµάζουµε στοιχειώδη σωµατίδια και τι στοιχειώδη σωµάτια; Η συνήθης ύλη, ήταν γνωστό µέχρι το 1932 ότι αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ Κ. Βελλίδης & Ε. Στυλιάρης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, 018 Κλασσική-Κβαντική Εικόνα Πεδίου Εικονικά σωµάτια Διαγράµµατα Feynman Ηλεκτροµαγνητικές και Ασθενείς

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων ΙΙ. Μάθηµα 1ο 24/4/2007

Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων ΙΙ. Μάθηµα 1ο 24/4/2007 Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων ΙΙ Μάθηµα 1ο 24/4/2007 Τα πειράµατα στη Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων (παρόν-µέλλον) Πολύπλοκα: δέσµες επιταχυντών Επιταχυντές δεσµών Σωµατιδίων Κατασκευή ανιχνευτή Ηλεκτρονικά

Διαβάστε περισσότερα

Το Καθιερωμένο Πρότυπο. (Standard Model)

Το Καθιερωμένο Πρότυπο. (Standard Model) Το Καθιερωμένο Πρότυπο (Standard Model) Αρχαίοι Ίωνες φιλόσοφοι Αρχικά οι αρχαίοι Ίωνες φιλόσοφοι, θεώρησαν αρχή των πάντων το νερό, το άπειρο, τον αέρα, ή τα τέσσερα στοιχεία της φύσης, ενώ αργότερα ο

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 24η Πετρίδου Χαρά. Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 24η Πετρίδου Χαρά. Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου Στοιχειώδη Σωματίδια Διάλεξη 24η Πετρίδου Χαρά Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου Αλληλεπιδράσεις & Πεδία στη Σωματιδιακή Φυσική Τα Θεμελιώδη Μποζόνια των αλληλεπιδράσεων Οι Θεμελιώδεις Αλληλεπιδράσεις

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων ΙΙ. Μάθηµα 1ο 15/2/2011

Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων ΙΙ. Μάθηµα 1ο 15/2/2011 Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων ΙΙ Μάθηµα 1ο 15/2/2011 Τι θα συζητήσουμε σήμερα Γενικά στοιχεία για τα πειράματα Στοιχειωδών σωματιδίων Γενικά - χαρακτηριστικά επιταχυντών ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία Γραμμικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ. Ισχυρές Αλληλεπιδράσεις Γκλουόνια και Χρώμα Κβαντική Χρωμοδυναμική Ασυμπτωτική Ελευθερία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ. Ισχυρές Αλληλεπιδράσεις Γκλουόνια και Χρώμα Κβαντική Χρωμοδυναμική Ασυμπτωτική Ελευθερία ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ Ν. Γιόκαρης,, (Κ.Ν.( Παπανικόλας) & Ε. Στυλιάρης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ,, 2016 Ισχυρές Αλληλεπιδράσεις Γκλουόνια και Χρώμα Κβαντική Χρωμοδυναμική Ασυμπτωτική

Διαβάστε περισσότερα

Q2-1. Πού βρίσκεται το νετρίνο; (10 μονάδες) Theory. Μέρος A. Η Φυσική του Ανιχνευτή ATLAS (4.0 μονάδες) Greek (Greece)

Q2-1. Πού βρίσκεται το νετρίνο; (10 μονάδες) Theory. Μέρος A. Η Φυσική του Ανιχνευτή ATLAS (4.0 μονάδες) Greek (Greece) Πού βρίσκεται το νετρίνο; (10 μονάδες) Q2-1 Κατά τη σύγκρουση δύο πρωτονίων σε πολύ υψηλές ενέργειες μέσα στο Μεγάλο Ανιχνευτή Αδρονίων (Large Hadron Collider ή LHC), παράγεται ένα πλήθος σωματιδίων, όπως

Διαβάστε περισσότερα

N = 5 H H H H CH4 C2H4 C2H2. h1 c1 c2 c3 c4 c5. h4 h5

N = 5 H H H H CH4 C2H4 C2H2. h1 c1 c2 c3 c4 c5. h4 h5 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΣΤΡΑΦΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Χειμερινό εξάμηνο ακ. έτους 016-017 Α ομάδα ασκήσεων Άσκηση 1: Η παρούσα άσκηση σκοπό έχει να σας εξασκήσει στις συναρτήσεις κατασκευής - καταστροϕής στην περίπτωση που

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων ΙΙ (8ου εξαμήνου)

Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων ΙΙ (8ου εξαμήνου) Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων ΙΙ (8ου εξαμήνου) Μάθημα 2β: Πειράματα-Ανιχνευτές (α' μέρος) Λέκτορας Κώστας Κορδάς Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Στοιχειώδη ΙΙ, Αριστοτέλειο Παν. Θ/νίκης, 9 Μαρτίου

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων ΙΙ

Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων ΙΙ Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων ΙΙ Μάθηµα 1ο 20/2/2014 Τι θα συζητήσουμε σήμερα l Γενικά στοιχεία για τα πειράματα Στοιχειωδών σωματιδίων l Γενικά χαρακτηριστικά των επιταχυντών σωματιδίων 2 Τα πειράματα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. 5 ο Εξάμηνο Δεκέμβριος 2009

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. 5 ο Εξάμηνο Δεκέμβριος 2009 Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο Δεκέμβριος 2009 Νόμοι Διατήρησης κβαντικών αριθμών Αρχές Αναλλοίωτου Συμμετρία ή αναλλοίωτο των εξισώσεων που περιγράφουν σύστημα σωματιδίων κάτω

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων Δήμος Σαμψωνίδης (16-12- 2014) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο 1 Αλληλεπιδράσεις και Πεδία στη Σωματιδιακή Φυσική 2 Κλασική

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 23η Πετρίδου Χαρά. Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 23η Πετρίδου Χαρά. Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου Στοιχειώδη Σωματίδια Διάλεξη 23η Πετρίδου Χαρά Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου Αλληλεπιδράσεις & Πεδία στη Σωματιδιακή Φυσική Τα Θεμελιώδη Μποζόνια των αλληλεπιδράσεων Οι Θεμελιώδεις Αλληλεπιδράσεις

Διαβάστε περισσότερα

Ενοποίηση της Ηλεκτροµαγνητικής και Ασθενούς Αλληλεπίδρασης τα W και Z Μποζόνια. Σ. Ε. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική

Ενοποίηση της Ηλεκτροµαγνητικής και Ασθενούς Αλληλεπίδρασης τα W και Z Μποζόνια. Σ. Ε. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική Ενοποίηση της Ηλεκτροµαγνητικής και Ασθενούς Αλληλεπίδρασης τα W και Z Μποζόνια Σ. Ε. Τζαµαρίας Σωµατιδιακή Φυσική 2016 1 Ας θυµηθούµε τον Ηλεκτροµαγνητισµό... Σε Heaviside-Lorentz µοναδες στο κενό, γράφονται

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων Δήμος Σαμψωνίδης (8-1- 2018) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο 1 Αλληλεπιδράσεις και Πεδία στη Σωματιδιακή Φυσική 2 Κλασική

Διαβάστε περισσότερα

Yukawa: στην προσπάθεια να εξηγήσει τις δυνάμεις μεταξύ n-p στον πυρήνα

Yukawa: στην προσπάθεια να εξηγήσει τις δυνάμεις μεταξύ n-p στον πυρήνα Θεωρία Yukawa Yukawa: στην προσπάθεια να εξηγήσει τις δυνάμεις μεταξύ n-p στον πυρήνα έφτασε στο συμπέρασμα ότι η εμβέλεια της δύναμης εξαρτάται από τη μάζα, m, του κβάντου. t /mc R c t /mc Η εξίσωση Klein-Gordon

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 11η Πετρίδου Χαρά. Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 11η Πετρίδου Χαρά. Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου Στοιχειώδη Σωματίδια Διάλεξη 11η Πετρίδου Χαρά Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου Αλληλεπιδράσεις & Πεδία στη Σωματιδιακή Φυσική 2 Τα Θεμελιώδη Μποζόνια των αλληλεπιδράσεων Οι Θεμελιώδεις Αλληλεπιδράσεις

Διαβάστε περισσότερα

Theory Greek (Greece) Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC) (10 Μονάδες)

Theory Greek (Greece) Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC) (10 Μονάδες) Q3-1 Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC) (10 Μονάδες) Παρακαλείστε να διαβάσετε τις Γενικές Οδηγίες στον ξεχωριστό φάκελο πριν ξεκινήσετε το πρόβλημα αυτό. Σε αυτό το πρόβλημα θα ασχοληθείτε με τη Φυσική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ Κ. Βελλίδης & Ε. Στυλιάρης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, 018 Συντεταγμένες Κ. Βελλίδη (Στοιχειώδη Σωμάτια): Τομέας ΠΦΣΣ: β όροφος, 10-77-6946 ΙΕΣΕ: β όροφος,

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων Δήμος Σαμψωνίδης (19-12- 2018) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο 1 Τα Θεμελιώδη Φερμιόνια απο τα οποία αποτελείται η Ύλη:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ & ΧΗΜΕΙΑΣ Ε ΟΥΑΡ ΟΥ ΛΑΓΑΝΑ Ph.D. Λεωφ. Κηφισίας 56, Αµπελόκηποι, Αθήνα Τηλ.: ,

ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ & ΧΗΜΕΙΑΣ Ε ΟΥΑΡ ΟΥ ΛΑΓΑΝΑ Ph.D. Λεωφ. Κηφισίας 56, Αµπελόκηποι, Αθήνα Τηλ.: , Ε ΟΥΑΡ ΟΥ ΛΑΓΑΝΑ PhD Τηλ: 1 69 97 985, wwwdlaggr ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ Τηλ: 1 69 97 985, E-mail: dlag@ottgr, wwwdlaggr Ε ΟΥΑΡ ΟΣ ΛΑΓΑΝΑΣ, PhD KENTΡΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ & ΧΗΜΕΙΑΣ Τηλ: 1 69

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ. Ομοτιμία Κβαντικοί Αριθμοί Συμμετρίες και Νόμοι Διατήρησης

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ. Ομοτιμία Κβαντικοί Αριθμοί Συμμετρίες και Νόμοι Διατήρησης ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ Ν. Γιόκαρης,, (Κ.Ν.( Παπανικόλας) & Ε. Στυλιάρης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ,, 2016 Ομοτιμία Κβαντικοί Αριθμοί Συμμετρίες και Νόμοι Διατήρησης 1 Stathis STILIARIS,

Διαβάστε περισσότερα

Theory Greek (Greece) Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC) (10 Μονάδες)

Theory Greek (Greece) Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC) (10 Μονάδες) Q3-1 Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC) (10 Μονάδες) Παρακαλείστε να διαβάσετε τις Γενικές Οδηγίες στον ξεχωριστό φάκελο πριν ξεκινήσετε το πρόβλημα αυτό. Σε αυτό το πρόβλημα θα ασχοληθείτε με τη Φυσική

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 7o Συντονισμοί & Παραγωγή Σωματιδίων στις Υψηλές Ενέργειες 27/4/2017

Μάθημα 7o Συντονισμοί & Παραγωγή Σωματιδίων στις Υψηλές Ενέργειες 27/4/2017 Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων ΙΙ (8ου εξαμήνου) Μάθημα 7o Συντονισμοί & Παραγωγή Σωματιδίων στις Υψηλές Ενέργειες 7/4/017 Σύνδεση σχέσης Breit-Wigner με τον χρόνο ζωης τ και το πλάτος Γ Οι Συντονισμοί

Διαβάστε περισσότερα

Το Ισοτοπικό σπιν Μαθηµα 5ο 27/3/2014

Το Ισοτοπικό σπιν Μαθηµα 5ο 27/3/2014 Το Ισοτοπικό σπιν Μαθηµα 5ο 27/3/2014 Ισοσπίν 27/3/2014 Τι θα συζητήσουµε σήµερα 1. Η ιδέα και ο ορισµός του Ισοτοπικού σπιν («Ισοσπίν») Η αρχική ιδέα του Heisenberg για πρωτόνιο και νετρόνιο 2. Φορµαλισµός

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 2η Πετρίδου Χαρά

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 2η Πετρίδου Χαρά Στοιχειώδη Σωματίδια Διάλεξη 2η Πετρίδου Χαρά Φερµιόνια & Μποζόνια Συµπεριφορά της Κυµατοσυνάρτησης δύο ταυτόσηµων σωµατίων κάτω από την εναλλαγή τους στο χώρο 10-Jan-11 Πετρίδου Χαρά Στοιχειώδη Σωµάτια

Διαβάστε περισσότερα

Η εξίσωση Dirac (Ι) Σπύρος Ευστ. Τζαμαρίας Στοιχειώδη Σωμάτια 1

Η εξίσωση Dirac (Ι) Σπύρος Ευστ. Τζαμαρίας Στοιχειώδη Σωμάτια 1 Η εξίσωση Dirac (Ι) Σπύρος Ευστ. Τζαμαρίας Στοιχειώδη Σωμάτια 1 Μη- Σχετικιστική Κβαντομηχανική Η μη- σχετικιστική έκφραση για την ενέργεια: Στην QM αντιστοιχούμε την ενέργεια και την ορμή με Τελεστές:

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων

Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων Τµήµα Φυσικής, Α.Π.Θ. 8ο Εξάµηνο Σπύρος Ευστ. Τζαµαρίας 2016 1 Θεµατολογία 1: Ρυθµός διάσπασης και Ενεργός διατοµή 2: Η εξίσωση Dirac και περιγραφή του Spin 3: Αλληλεπιδράσεις

Διαβάστε περισσότερα

Νετρίνα υπερ-υψηλών ενεργειών UHE

Νετρίνα υπερ-υψηλών ενεργειών UHE Νετρίνα υπερ-υψηλών ενεργειών UHE Πλεονεκτήματα των μετρήσεων με νετρίνα: Διεισδυτικά,μπορούν να διασχίσουν τα κοσμικά νέφη. Για ένεργειες E ν > 5*10 14 ev, οι ακτίνες γ σκεδάζονται στο CMΒ, E ν >10 13

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ Ν. Γιόκαρης,, (Κ.Ν.( Παπανικόλας) & Ε. Στυλιάρης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ,, 016 Κλασική Κβαντική Κβαντική Εικόνα Πεδίου Θεωρία Yukawa Διαγράμματα Feynman

Διαβάστε περισσότερα

Αντιδράσεις των κοσμικών ακτίνων στην ατμόσφαιρα,

Αντιδράσεις των κοσμικών ακτίνων στην ατμόσφαιρα, 1 Αντιδράσεις των κοσμικών ακτίνων στην ατμόσφαιρα, Τα πολυπληθέστερα σωματίδια των Κ.Α. είναι τα πρωτόνια. Όπως έχουμε αναφέρει, η ενέργεια τους είναι υψηλή και αντιδρούν με τους πυρήνες της ατμόσφαιρας.

Διαβάστε περισσότερα

Η ΒΑΣΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΗ ΦΥΣΙΚΗ

Η ΒΑΣΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Η ΒΑΣΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΠΗΓΗ ΝΕΑΣ ΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Ν. ΓΑΖΗΣ Καθηγητής Πειραµατικής Φυσικής Στοιχειωδών Σωµατιδίων, ΕΜΠ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΕΡΓΟΣ ΔΙΑΤΟΜΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΙΔΙΟΥ W

ΕΝΕΡΓΟΣ ΔΙΑΤΟΜΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΙΔΙΟΥ W ΕΝΕΡΓΟΣ ΔΙΑΤΟΜΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΙΔΙΟΥ W ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΜΟΝΗ Α.Ε.Μ. : 12679 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 17/05/11 Τι είναι και πότε ανακαλύφθηκε το μποζόνιο W Το μποζόνιο Wείναι ένα από τα στοιχειώδη σωμάτια που μεταδίδουν την ασθενή

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 6: Μη θερµική ακτινοβολία σε blazars: Αντίστροφη Σκέδαση Compton Φύλλο Φοιτητή

Ενότητα 6: Μη θερµική ακτινοβολία σε blazars: Αντίστροφη Σκέδαση Compton Φύλλο Φοιτητή ΑστροφυσικήΥψηλώνΕνεργειών Διδάσκ.:Β.Παυλίδου Ενότητα6:ΑντίστροφηΣκέδασηCompton 1 Ενότητα 6: Μη θερµική ακτινοβολία σε blazars: Αντίστροφη Σκέδαση Compton Φύλλο Φοιτητή Σκοπός της ενότητας αυτής: Όπως

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 3η Πετρίδου Χαρά

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 3η Πετρίδου Χαρά Στοιχειώδη Σωματίδια Διάλεξη 3η Πετρίδου Χαρά Τα Λεπτόνια 2 Δεν έχουν Ισχυρές Αλληλεπιδράσεις Spin 1/2 Παρατηρούνται ως ελεύθερα σωματίδια Είναι σημειακά (r < 10-17 cm) H δομή των οικογενειών... Γιατί

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων Δήμος Σαμψωνίδης (21-12- 2016) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο 1 Αλληλεπιδράσεις και Πεδία στη Σωματιδιακή Φυσική 2 Κλασική

Διαβάστε περισσότερα

Ρυθµός Διάσπασης Σωµατιδίου

Ρυθµός Διάσπασης Σωµατιδίου Ρυθµός Διάσπασης Σωµατιδίου Ας θεωρήσουµε την «two-body» διάσπαση i! q 1! Θέλουµε να υπολογίσουµε τον ρυθµό διάσπασης σε πρώτης τάξης θεωρίας διαταραχών, περιγράφοντας τα αρχικά σωµάτια ως ελεύθερα, επίπεδα

Διαβάστε περισσότερα

Βαρύτητα και Ισχυρή Δύναμη: Ενα ημικλασικό μοντέλο τύπου Bohr χωρίς άγνωστες παραμέτρους για την δομή των πρωτονίων και των νετρονίων

Βαρύτητα και Ισχυρή Δύναμη: Ενα ημικλασικό μοντέλο τύπου Bohr χωρίς άγνωστες παραμέτρους για την δομή των πρωτονίων και των νετρονίων Βαρύτητα και Ισχυρή Δύναμη: Ενα ημικλασικό μοντέλο τύπου Bohr χωρίς άγνωστες παραμέτρους για την δομή των πρωτονίων και των νετρονίων Κώστας Γ. Βαγενάς Τμήμα Χημικών Μηχανικών Πανεπιστήμιο Πατρών 6500

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονη Φυσική 1, Διάλεξη 11, Τμήμα Φυσικής, Παν/μιο Ιωαννίνων. Επιλεγμένες εφαρμογές της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας

Σύγχρονη Φυσική 1, Διάλεξη 11, Τμήμα Φυσικής, Παν/μιο Ιωαννίνων. Επιλεγμένες εφαρμογές της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας 1 Επιλεγμένες εφαρμογές της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας Σκοπός της ενδέκατης διάλεξης: 08/11/12 Η παρουσίαση εφαρμογών της ειδικής θεωρίας της σχετικότητας σε φαινόμενα τα οποία παρατηρούνται στο

Διαβάστε περισσότερα

Πειραµατική Θεµελίωση της Φυσικής Στοιχειωδών Σωµατιδίων. Μάθηµα 1ο 2/3/2017

Πειραµατική Θεµελίωση της Φυσικής Στοιχειωδών Σωµατιδίων. Μάθηµα 1ο 2/3/2017 Πειραµατική Θεµελίωση της Φυσικής Στοιχειωδών Σωµατιδίων Μάθηµα 1ο 2/3/2017 Τι θα συζητήσουμε σήμερα l Γενικά στοιχεία για τα πειράματα Στοιχειωδών σωματιδίων l Γενικά χαρακτηριστικά των επιταχυντών σωματιδίων

Διαβάστε περισσότερα

Και τα τρία σωμάτια έχουν σπιν μονάδα.

Και τα τρία σωμάτια έχουν σπιν μονάδα. Καθιερωμένο Πρότυπο W και Z μποζόνια Στη φυσική, τα W και Z μποζόνια είναι τα στοιχειώδη σωμάτια που μεταδίδουν την ασθενή αλληλεπίδραση. Η ανακάλυψή τους στο CERN το 1983 αντιμετωπίστηκε ως μια σπουδαία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΥΝΑΜΙΚΗΣ Έλλειµµα µάζας και ενέργεια σύνδεσης του πυρήνα του ατόµου A

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΥΝΑΜΙΚΗΣ Έλλειµµα µάζας και ενέργεια σύνδεσης του πυρήνα του ατόµου A ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΥΝΑΜΙΚΗΣ Έλλειµµα µάζας και ενέργεια σύνδεσης του πυρήνα του ατόµου A Ένα ισότοπο, το οποίο συµβολίζουµε µε Z X, έχει ατοµικό αριθµό Ζ και µαζικό αριθµό Α. Ο πυρήνας του ισοτόπου

Διαβάστε περισσότερα

Μέγεθος, πυκνότητα και σχήμα των πυρήνων. Τάσος Λιόλιος Μάθημα Πυρηνικής Φυσικής

Μέγεθος, πυκνότητα και σχήμα των πυρήνων. Τάσος Λιόλιος Μάθημα Πυρηνικής Φυσικής Μέγεθος, πυκνότητα και σχήμα των πυρήνων Τάσος Λιόλιος Μάθημα Πυρηνικής Φυσικής ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Ποιο είναι το μέγεθος των πυρήνων; Τι πυκνότητα έχουν οι πυρήνες; Πως κατανέμεται η πυρηνική ύλη στον πυρήνα; Πώς

Διαβάστε περισσότερα

Νουκλεόνια και ισχυρή αλληλεπίδραση

Νουκλεόνια και ισχυρή αλληλεπίδραση Νουκλεόνια και ισχυρή αλληλεπίδραση Πρωτόνια και νετρόνια. Το πρότυπο των κουάρκ για τα νουκλεόνια. Τάσος Λιόλιος Μάθημα Πυρηνικής Φυσικής Κουάρκ: τα δομικά στοιχεία των αδρονίων ΑΣΚΗΣΗ Διασπάσεις σωματιδίων

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΟ ΘΕΩΡΗΜΑ (Optical Theorem)

ΟΠΤΙΚΟ ΘΕΩΡΗΜΑ (Optical Theorem) ΟΠΤΙΚΟ ΘΕΩΡΗΜΑ (Optica heorem Συνδέει την ολική ενεργό διατοµή σκέδασης µε το φανταστικό µέρος του πρόσω πλάτους ελαστικής σκέδασης (Forward eastic scattering Im k 4& F (' % "#$? ελαστ. k / (κυµατάριθµος

Διαβάστε περισσότερα

Theory Greek (Cyprus) Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC) (10 μονάδες)

Theory Greek (Cyprus) Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC) (10 μονάδες) Q3-1 Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC) (10 μονάδες) Σας παρακαλούμε να διαβάσετε προσεκτικά τις Γενικές Οδηγίες που υπάρχουν στον ξεχωριστό φάκελο πριν ξεκινήσετε την επίλυση του προβλήματος. Σε αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη φυσική στοιχειωδών σωματιδίων

Εισαγωγή στη φυσική στοιχειωδών σωματιδίων Εργαστήριο Εισαγωγή στη φυσική στοιχειωδών σωματιδίων Hypatia : http://hypatia.phys.uoa.gr/ To Hypatia αποτελεί μέρος του ATLAS ASEC, ένα καινοτόμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα στη Φυσική των Στοιχειωδών Σωματιδίων.

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 21η Πετρίδου Χαρά. Τμήμα Τ3: Χ. Πετρίδου

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 21η Πετρίδου Χαρά. Τμήμα Τ3: Χ. Πετρίδου Στοιχειώδη Σωματίδια Διάλεξη 21η Πετρίδου Χαρά Τμήμα Τ3: Χ. Πετρίδου Κουάρκ & Λεπτόνια Αδρόνια & Διατήρηση κβαντικών αριθμών 14/12/2017 Πετρίδου Χαρά Στοιχειώδη Σωμάτια 2 Τα Θεμελιώδη Φερμιόνια απο τα

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πυρήνας του Ατόμου

Ο Πυρήνας του Ατόμου 1 Σκοποί: Ο Πυρήνας του Ατόμου 15/06/12 I. Να δώσει μία εισαγωγική περιγραφή του πυρήνα του ατόμου, και της ενέργειας που μπορεί να έχει ένα σωματίδιο για να παραμείνει δέσμιο μέσα στον πυρήνα. II. III.

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 21η Πετρίδου Χαρά. Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου

Στοιχειώδη Σωματίδια. Διάλεξη 21η Πετρίδου Χαρά. Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου Στοιχειώδη Σωματίδια Διάλεξη 21η Πετρίδου Χαρά Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου Κουάρκ & Λεπτόνια Αδρόνια & Διατήρηση κβαντικών αριθμών 16/12/2016 Πετρίδου Χαρά Στοιχειώδη Σωμάτια 2 Τα Θεμελιώδη Φερμιόνια

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων ΙΙ (8ου εξαμήνου)

Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων ΙΙ (8ου εξαμήνου) Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων ΙΙ (8ου εξαμήνου) Μάθημα 2α: Επιταχυντές (β' μέρος) Λέκτορας Κώστας Κορδάς Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Στοιχειώδη ΙΙ, Αριστοτέλειο Παν. Θ/νίκης, 9 Μαρτίου 2010

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων Δήμος Σαμψωνίδης (14-12- 2016) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο 1 Φερµιόνια & Μποζόνια Συµπεριφορά της Κυµατοσυνάρτησης

Διαβάστε περισσότερα

Απώλεια Ενέργειας λόγω Ιονισμού

Απώλεια Ενέργειας λόγω Ιονισμού Απώλεια Ενέργειας λόγω Ιονισμού Τύπος Bethe-Bloh β=υ/, z ο ατομικός αριθμός του υλικού, ενώ το I εξαρτάται απ την ενέργεια ιονισμού του ατόμου. Απώλειες ενέργειας φορτισμένων σωματιδίων Ιονισμός Σχετικιστική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ Ν. Γιόκαρης,, (Κ.Ν.( Παπανικόλας) & Ε. Στυλιάρης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ,, 2016 Φλοιώδης Δομή των Πυρήνων Η σύζευξη Spin Τροχιάς (L S)( Διέγερση και Αποδιέγερση

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων ΙΙ. Μάθηµα 1ο 26/2/2015

Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων ΙΙ. Μάθηµα 1ο 26/2/2015 Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων ΙΙ Μάθηµα 1ο 26/2/2015 Τι θα συζητήσουμε σήμερα l Γενικά στοιχεία για τα πειράματα Στοιχειωδών σωματιδίων! l Γενικά χαρακτηριστικά των επιταχυντών σωματιδίων 2 Τα πειράματα

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονη Φυσική : Πυρηνική Φυσική και Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων 18/04/16

Σύγχρονη Φυσική : Πυρηνική Φυσική και Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων 18/04/16 Διάλεξη 13: Στοιχειώδη σωμάτια Φυσική στοιχειωδών σωματίων Η φυσική στοιχειωδών σωματιδίων είναι ο τομέας της φυσικής ο οποίος προσπαθεί να απαντήσει στο βασικότατο ερώτημα: Ποια είναι τα στοιχειώδη δομικά

Διαβάστε περισσότερα

γ - διάσπαση Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο

γ - διάσπαση Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο γ - διάσπαση Δήμος Σαμψωνίδης (21-11- 2017) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο 1 γ - διάσπαση Τύποι διασπάσεων Ενεργειακά Ακτινοβολία πολυπόλων Κανόνες επιλογής Εσωτερικές

Διαβάστε περισσότερα

1 p p a y. , όπου H 1,2. u l, όπου l r p και u τυχαίο μοναδιαίο διάνυσμα. Δείξτε ότι μπορούν να γραφούν σε διανυσματική μορφή ως εξής.

1 p p a y. , όπου H 1,2. u l, όπου l r p και u τυχαίο μοναδιαίο διάνυσμα. Δείξτε ότι μπορούν να γραφούν σε διανυσματική μορφή ως εξής. ΚΒΑΝΤΟΜΗΧΑΝΙΚΗ Ασκήσεις Κεφαλαίου V Άσκηση : Οι θεμελιώδεις σχέσεις μετάθεσης της στροφορμής επιτρέπουν την ύπαρξη ακέραιων και ημιπεριττών ιδιοτιμών Αλλά για την τροχιακή στροφορμή L r p γνωρίζουμε ότι

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειώδη σωμάτια. Τα σωμάτια ύλης

Στοιχειώδη σωμάτια. Τα σωμάτια ύλης Στοιχειώδη σωμάτια Γύρω στο 1930 η εικόνα που είχαν οι φυσικοί για τα στοιχειώδη σωμάτια- σωμάτια που τότε πίστευαν ότι δεν είχαν συστατικά φαίνεται στον παρακάτω πίνακα: Σωμάτια Σύμβολο Μάζα ΜeV/c 2 Τα

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων Τμήμα Φυσικής, Α.Π.Θ. 7ο Εξάμηνο

Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων Τμήμα Φυσικής, Α.Π.Θ. 7ο Εξάμηνο Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων Τμήμα Φυσικής, Α.Π.Θ. 7ο Εξάμηνο 1 Θεματολογία 1: 2: 3: 4: 5: Ρυθμός διάσπασης και Ενεργός διατομή Η εξίσωση Dirac και περιγραφή του Spin Αλληλεπιδράσεις με ανταλλαγή σωματιδίων

Διαβάστε περισσότερα

To CERN (Ευρωπαϊκός Οργανισµός Πυρηνικών Ερευνών) είναι το µεγαλύτερο σε έκταση (πειραµατικό) κέντρο πυρηνικών ερευνών και ειδικότερα επί της σωµατιδι

To CERN (Ευρωπαϊκός Οργανισµός Πυρηνικών Ερευνών) είναι το µεγαλύτερο σε έκταση (πειραµατικό) κέντρο πυρηνικών ερευνών και ειδικότερα επί της σωµατιδι To CERN (Ευρωπαϊκός Οργανισµός Πυρηνικών Ερευνών) είναι το µεγαλύτερο σε έκταση (πειραµατικό) κέντρο πυρηνικών ερευνών και ειδικότερα επί της σωµατιδιακής φυσικής στον κόσµο. Η ίδρυσή του το έτος 1954

Διαβάστε περισσότερα

s (spin) -s s αξονικό διάνυσμα r p

s (spin) -s s αξονικό διάνυσμα r p Συμμετρία αναστροφής του χρόνου Τ Με την αναστροφή του χρόνου Τ έχουμε t -t, p p, J J. Γι αυτό το λόγο ο Τ δεν έχει ιδιοτιμές δοτμές όπως οι C και P. Παρόλα αυτά σε συνδυασμό με την P, PT σημαίνει ότι

Διαβάστε περισσότερα

Δομή του Πρωτονίου με νετρίνο. Εισαγωγή στη ΦΣΣ - Γ. Τσιπολίτης

Δομή του Πρωτονίου με νετρίνο. Εισαγωγή στη ΦΣΣ - Γ. Τσιπολίτης Δομή του Πρωτονίου με νετρίνο 411 Η Ηλεκτρασθενής Ενοποίηση Ο Maxwell ενοποίησε τις Ηλεκτρικές με τις Μαγνητικές δυνάμεις στον γνωστό μας Ηλεκτρομαγνητισμό. Οι Glashow, Weinberg και Salam απέδειξαν ότι

Διαβάστε περισσότερα

상대론적고에너지중이온충돌에서 제트입자와관련된제동복사 박가영 인하대학교 윤진희교수님, 권민정교수님

상대론적고에너지중이온충돌에서 제트입자와관련된제동복사 박가영 인하대학교 윤진희교수님, 권민정교수님 상대론적고에너지중이온충돌에서 제트입자와관련된제동복사 박가영 인하대학교 윤진희교수님, 권민정교수님 Motivation Bremsstrahlung is a major rocess losing energies while jet articles get through the medium. BUT it should be quite different from low energy

Διαβάστε περισσότερα

Ηλιακά νετρίνα. Πρόβλημα ηλιακών νετρίνων, ταλαντώσεις.

Ηλιακά νετρίνα. Πρόβλημα ηλιακών νετρίνων, ταλαντώσεις. Ηλιακά νετρίνα Πρόβλημα ηλιακών νετρίνων, ταλαντώσεις. Αντιδράσεις στο εσωτερικό του Ηλίου (Τυπικό Ηλιακό Μοντέλο) 98,4 % pp pep hep Be B Εικόνα 1Πυρηνικές αντιδράσεις στο κέντρο του ηλίου J.Bacall (2005)

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων ΙΙ (8ου εξαμήνου) Χ. Πετρίδου, Κ. Κορδάς. Μάθημα 2α: Επιταχυντές

Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων ΙΙ (8ου εξαμήνου) Χ. Πετρίδου, Κ. Κορδάς. Μάθημα 2α: Επιταχυντές Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων ΙΙ (8ου εξαμήνου) Χ. Πετρίδου, Κ. Κορδάς Μάθημα 2α: Επιταχυντές Λέκτορας Κώστας Κορδάς Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Στοιχειώδη ΙΙ, Αριστοτέλειο Παν. Θ/νίκης, 28

Διαβάστε περισσότερα

ΕΣΧΑΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΥΛΗΣ

ΕΣΧΑΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΤΑ ΕΣΧΑΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩ ΩΝ ΣΩΜΑΤΙ ΙΩΝ ΣΗΜΕΡΑ Αναγνώριση των έσχατων συστατικών της Ύλης ιατύπωση µιας Ενοποιηµένης Θεωρίας για την περιγραφή των Αλληλεπιδράσεων µεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Λ p + π + + Όλα τα κουάρκ και όλα τα λεπτόνια έχουν ασθενείς αλληλεπιδράσεις Τα νετρίνα έχουν ΜΟΝΟ ασθενείς αλληλεπιδράσεις

Λ p + π + + Όλα τα κουάρκ και όλα τα λεπτόνια έχουν ασθενείς αλληλεπιδράσεις Τα νετρίνα έχουν ΜΟΝΟ ασθενείς αλληλεπιδράσεις Ασθενείς Αλληλεπιδράσεις έχουμε ήδη δει διάφορες αντιδράσεις που γίνονται μέσω των ασθενών αλληλεπιδράσεων π.χ. ασθενείς διασπάσεις αδρονίων + + 0 K ππ Λ pπ n pe ν π e μ v + + μ ασθενείς διασπάσεις λεπτονίων

Διαβάστε περισσότερα

( )U 1 ( θ )U 3 ( ) = U 3. ( ) όπου U j περιγράφει περιστροφή ως προς! e j. Γωνίες Euler. ω i. ω = ϕ ( ) = ei = U ij ej j

( )U 1 ( θ )U 3 ( ) = U 3. ( ) όπου U j περιγράφει περιστροφή ως προς! e j. Γωνίες Euler. ω i. ω = ϕ ( ) = ei = U ij ej j Γωνίες Euler ΦΥΣ 11 - Διαλ.3 1 q Όλοι σχεδόν οι υπολογισµοί που έχουµε κάνει για την κίνηση ενός στερεού στο σύστηµα συντεταγµένων του στερεού σώµατος Ø Για παράδειγµα η γωνιακή ταχύτητα είναι: ω = i ω

Διαβάστε περισσότερα

n proton = 10N A 18cm 3 (2) cm 2 3 m (3) (β) Η χρονική απόσταση δύο τέτοιων γεγονότων θα είναι 3m msec (4)

n proton = 10N A 18cm 3 (2) cm 2 3 m (3) (β) Η χρονική απόσταση δύο τέτοιων γεγονότων θα είναι 3m msec (4) ΛΥΣΕΙΣ ΣΕΙΡΑΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ 8 Διδάσκων: Θεόδωρος Ν. Τομαράς 1. Η θεωρία των μαγνητικών μονοπόλων προβλέπει οτι αυτά αντιδρούν με πρωτόνια και δίνουν M + p M + e + + π 0 (1) με ενεργό διατομή σ 0.01 barn. Το

Διαβάστε περισσότερα

Η απορρόφηση των φωτονίων από την ύλη βασίζεται σε τρεις µηχανισµούς:

Η απορρόφηση των φωτονίων από την ύλη βασίζεται σε τρεις µηχανισµούς: AΣΚΗΣΗ 5 ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑ ΑΚΤΙΝΩΝ-γ (1 o ΜΕΡΟΣ) - Βαθµονόµηση και εύρεση της απόδοσης του ανιχνευτή - Μέτρηση της διακριτικότητας ενέργειας του ανιχνευτή 1. Εισαγωγή Η ακτινοβολία -γ είναι ηλεκτροµαγνητική

Διαβάστε περισσότερα

Ο Maxwell ενοποίησε τις Ηλεκτρικές με τις Μαγνητικές δυνάμεις στον

Ο Maxwell ενοποίησε τις Ηλεκτρικές με τις Μαγνητικές δυνάμεις στον Η Ηλεκτρασθενής Ενοποίηση Ο Maxwell ενοποίησε τις Ηλεκτρικές με τις Μαγνητικές δυνάμεις στον γνωστό μας Ηλεκτρομαγνητισμό. Οι Glashow, einberg και Salam απέδειξαν ότι οι Ηλεκτρομαγνητικές αλληλεπιδράσεις

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 18: Καθιερωμένο πρότυπο (1978-?)

Διάλεξη 18: Καθιερωμένο πρότυπο (1978-?) Διάλεξη 18: Καθιερωμένο πρότυπο (1978-?) Φορείς αλληλεπίδρασεων Αλληλεπίδραση Ισχύς Εμβέλεια Φορέας Ισχυρή 1 ~fm g-γλουόνιο Η/Μ 10-2 1/r 2 γ-φωτόνιο Ασθενής 10-9 ~fm W ±,Z μποζόνια Βαρυτική 10-38 1/r 2

Διαβάστε περισσότερα

Two boson production on Fermilab and LHC. Σκορδά Ελένη Α.Ε.Μ Εξάμηνο 8o

Two boson production on Fermilab and LHC. Σκορδά Ελένη Α.Ε.Μ Εξάμηνο 8o Two boson production on Fermilab and LHC Σκορδά Ελένη Α.Ε.Μ 12474 Εξάμηνο 8o Εισαγωγή Από τις πιο σημαντικότερες συνέπειες της θεωρίας βαθμίδας SU(2) U(1) οι αύτο-αλληλεπιδράσεων των μποζονίων W, Z και

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 7 Διαγράμματα Feynman

Μάθημα 7 Διαγράμματα Feynman Στοιχειώδη Σωμάτια (M.Sc Υπολογιστικής Φυσικής) Μάθημα 7 Διαγράμματα Feynman Κώστας Κορδάς Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Στοιχειώδη M.Sc. Υπολ. Φυσ., AΠΘ, 2 Δεκεμβρίου 2013 Κουάρκ και Λεπτόνια

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων ΙΙ (8ου εξαμήνου) Μάθημα 5: Σκέδαση αδρονίων και χρυσός κανόνας του Fermi. Λέκτορας Κώστας Κορδάς

Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων ΙΙ (8ου εξαμήνου) Μάθημα 5: Σκέδαση αδρονίων και χρυσός κανόνας του Fermi. Λέκτορας Κώστας Κορδάς Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων ΙΙ (8ου εξαμήνου) Μάθημα 5: Σκέδαση αδρονίων και χρυσός κανόνας του Fermi Λέκτορας Κώστας Κορδάς Αριστοτέλειο Πανεπιστήμ ιο Θεσσαλονίκης Στοιχειώδη ΙΙ, Αριστοτέλειο Παν. Θ/νίκης,

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο

Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων. Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο Εισαγωγή στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων Δήμος Σαμψωνίδης (18-12- 2018) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο 1 Φερµιόνια & Μποζόνια Συµπεριφορά της Κυµατοσυνάρτησης

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 6o Οπτικό θεώρημα και Συντονισμοί 10/4/2014

Μάθημα 6o Οπτικό θεώρημα και Συντονισμοί 10/4/2014 Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων ΙΙ (8ου εξαμήνου) Μάθημα 6o Οπτικό θεώρημα και Συντονισμοί 10/4/014 Οπτικό θεώρημα: Συντονισμοί Τι θα συζητήσουμε σήμερα Η ολική ενεργός διατομή μπορεί να βρεθεί γνωρίζοντας

Διαβάστε περισσότερα

Υπολογιστική Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων

Υπολογιστική Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων Υπολογιστική Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων 4ο Εξάμηνο2004-2005 Διακριτική ικανότητα ανιχνευτή-υπόβαθρο- Υπολογισμός του σήματος Διδάσκοντες : Χαρά Πετρίδου Δημήτριος Σαμψωνίδης 18/4/2005 Υπολογ.Φυσική

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων. 8 ου Εξαµήνου ιδ. Αν.Καθ Πετρίδου Χαρά Φεβρουάριος 2006

Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων. 8 ου Εξαµήνου ιδ. Αν.Καθ Πετρίδου Χαρά Φεβρουάριος 2006 Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων 8 ου Εξαµήνου ιδ. Αν.Καθ Πετρίδου Χαρά Φεβρουάριος 2006 Φυσικής Στοιχειωδών Σωµατιδίων Μάθηµα 1ο ιδακτέα Ύλη Επιταχυντές και Ανιχνευτές στη Φυσική Στοιχειωδών Σωµατιδίων Σκέδαση

Διαβάστε περισσότερα