Παραδοσιακά ομαδικά παιδικά παιχνίδια! Ο κόσμος δεν μας προσφέρθηκε από τους γονείς μας, μας τον δάνεισαν τα παιδιά μας (Αφρικανική παροιμία)

Transcript

1 Παραδοσιακά ομαδικά παιδικά παιχνίδια! Ο κόσμος δεν μας προσφέρθηκε από τους γονείς μας, μας τον δάνεισαν τα παιδιά μας (Αφρικανική παροιμία) Πετρίτης Σπύρος Αναπληρωτής Εκπ/κός Θεατρικής Αγωγής Υπ. Δρ. Τμήματος Θεατρ. Σπουδών ΕΚΠΑ 8ο Δημοτικό Σχολείο Γλυφάδας

2 8ο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Γλυφάδας Το 8ο Δημοτικό Σχολείο Γλυφάδας ιδρύθηκε στις 4/12/1974. Αρχικά στεγάστηκε σε ιδιωτικό κτίριο, που βρισκόταν στην οδό Μουσών 27 στην Τερψιθέα Εκεί παρέμεινε μέχρι τις 11/1/1988, δηλ. 13 χρόνια Το σημερινό κτίριο βρίσκεται στην οδό Γ. Γεννηματά και Αγ. Νεκταρίου Το κτίριο χτίστηκε το 1986 και έχει συνολική έκταση 4000τ.μ., από τα οποία τα 1600τ.μ. αποτελούν το ισόγειο, τον α και β όροφο, ενώ τα 2400 τ.μ. αποτελούν τον αύλειο χώρο Λειτουργεί από το σχολικό έτος ως σχολείο με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (ΕΑΕΠ) βάσει της Υπουργικής Απόφασης τον Μάιο του 2010, με την οποία ορίζονταν πανελλαδικώς τα 800 πρώτα από αυτά τα σχολεία Κατά το σχολικό έτος είχε 15 τμήματα ενώ κατά το σχολικό έτος , 14 τμήματα

3 Παραδοσιακά ομαδικά παιδικά παιχνίδια Πολιτιστικό Πρόγραμμα κατά το σχολικό έτος από ομάδα εκπαιδευτικών υπό τον συντονισμό του εκπαιδευτικού της Θεατρικής Αγωγής, αναπληρωτή εκπαιδευτικού μέσω ΕΣΠΑ πλήρους ωραρίου Κατά το σχολικό έτος , συνέχεια του προγράμματος στην Α τάξη: - Στο Α2 από τριμελή ομάδα αποτελούμενη από την ειδική παιδαγωγό του τμήματος ένταξης κα Στεργιοπούλου, τον εκπαιδευτικό της φυσικής αγωγής κο Παλόγου και την δασκάλα του τμήματος κα Μπαλώκα - Στο Α1 από την δασκάλα του τμήματος κα Παπαδοπούλου, μέσω e-twinning Σταθερή επιδίωξη του σχολείου να εντάξει το παραδοσιακό παιχνίδι στις δραστηριότητες της σχολικής ζωής παλαιόθεν, πχ με τον σχεδιασμό επιδαπέδιων παιχνιδιών στη σχολική αυλή (πχ κουτσό, φιδάκι)

4 Κατά το σχολικό έτος : Τμήματα Γ1 και Γ2 Υπό την πολύτιμη συμβουλευτική υποστήριξη και αρωγή καθ όλη την διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος της κας Κλειώς Γκουγκουλή, διδάκτορος κοινωνικής ανθρωπολογίας, επίκουρης καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Πατρών υπό διορισμόν: - Διδασκαλία του παιχνιδιού στις ώρες του μαθήματος της Θεατρικής Αγωγής καθώς και στην Ευέλικτη Ζώνη - Συμπλήρωση ανώνυμου ερωτηματολογίου από τους μαθητές, που δόθηκε από τις δασκάλες κυρία Ελένη Μαντζανά για το τμήμα Γ1 και Αγγελική Μηνά για το Γ2 - Διανομή παράλληλα ενός άλλου, παρόμοιου και ειδικά διαμορφωμένου για ενήλικες ερωτηματολογίου προκειμένου να δοθεί από τους μαθητές σε έναν ενήλικο συγγενή της επιλογής τους,, γονέα ή παππού/γιαγιά Γενική διαπίστωση ο πλούτος αυτής της παράδοσης (πχ μεγάλος αριθμός παιχνιδιών ή και παραλλαγών των ίδιων παιχνιδιών), αλλά και πόσα μπορούμε να μαθαίνουμε από τα παιδιά κι εμείς οι ίδιοι, ειδικά όσον αφορά στο παιχνίδι!

5 Τμήματα Α1 και Α2 και Ε2 Στήριξη και συμμετοχή της ομάδας και διδασκαλία του αντικειμένου στην Α τάξη καθώς και στο τμήμα Ε2 από: - Την ειδική παιδαγωγό κα Μαρία Στεργιοπούλου και τον κο Σπύρο Παλόγου, εκπαιδευτικό φυσικής αγωγής για τα τμήματα Α1 και Α2 - Τους δασκάλους των τμημάτων αυτών κο Γιάννη Νικόδημο και κα Μαρίνα Ζαχαράτου, που αξιοποίησαν σχετική με το παραδοσιακό παιχνίδι ενότητα των σχολικών εγχειριδίων της Μελέτης Περιβάλλοντος - Τον δάσκαλο του τμήματος Ε2, κο Σταμάτη Καμπάνταη

6 Επιμόρφωση γονέων και εκπαιδευτικών για το παιχνίδι στο πλαίσιο του προγράμματος Πέραν της υπεύθυνης Πολιτιστικών Π Θεμάτων της Δ Δ/νσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας κας Λώρας Πετροπούλου αλλά και του Διευθυντή του σχολείου μας κου Νίκου Τσακιράκη για την ουσιαστική στήριξή τους οφείλουμε να ευχαριστήσουμε την ειδική στο αντικείμενο επιστήμονα Κλειώ Γκουγκουλή, που είχαμε την τύχη πέραν των συναντήσεων μαζί της, των συμβουλών και της σχετικής με το αντικείμενο βιβλιογραφίας που μας παρείχε, να μας παραδώσει εθελοντικά σεμινάριο στις 27 Μαρτίου το απόγευμα,, σε κοινό εκπαιδευτικών και γονέων

7 Κύριοι παράμετροι του σεμιναρίου Ο αρχικά βιωματικός χαρακτήρας, και στη συνέχεια το θεωρητικό μέρος Το ζήτημα του κοινωνικού χαρακτήρα της έμφυλης διαφοροποίησης όσον αφορά στο παιχνίδι στις σχολικές αυλές, στο σπίτι αλλά και στη βιομηχανία παιχνιδιών και στα μεγάλα εμπορικά καταστήματα Το ζήτημα της σημασίας του παιχνιδιού ιδιού σήμερα ιδίως σε χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία,, όπου εκπονείται και σχετικό ερευνητικό πρόγραμμα σε όλη την επικράτεια από την Βρετανική Βιβλιοθήκη (βλέπε εδώ: Το ζήτημα της ενοχοποίησης και του εξοβελισμού ού του παιχνιδιού από τα σχολεία άλλων χωρών με την παράλληλη εντατικοποίηση των σπουδών, που έχει οδηγήσει στασ αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα,, πχ στις ΗΠΑ, όπου με το μότο-σλόγκαν No child left behind, η μείωση του χρόνου των διαλειμμάτων και η πρόσθετη και ενισχυτική διδασκαλία μαθηματικών και γλώσσας σε μαθητές με χαμηλή επίδοση είχε ως αποτέλεσμα την περαιτέρω μείωση αυτής της επίδοσης και την ομολογία της αποτυχίας ακόμη και από πρωτεργάτες της πρωτοβουλίας Το ζήτημα της συμβολής του παιχνιδιού στην σ ολόπλευρη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού και την αρμονική ένταξή του στην κοινωνία, την ανάληψη δημιουργικών αλλά και υπεύθυνων ρόλων κλπ

8 Η γιορτή του παιχνιδιού Ως επιστέγασμα και κλείσιμο,, υλοποιήθηκε υ κατά τις πρωινές ώρες λειτουργίας του σχολείου την Παρασκευή 7 Ιουνίου η Γιορτή του παιχνιδιού, όπου τα ίδια τα παιδιά που συμμετείχαν στο πρόγραμμα δίδαξαν επιλογή παιχνιδιών σε όλα τα άλλα παιδιά με την βοήθεια των εκπαιδευτικών του σχολείου αλλά κι ερωτημάτων του ερωτηματολογίου ογίου, το οποίο βρίσκεται υπό στατιστική επεξεργασία Παράλληλα, διοργανώθηκε από τον κο Καμπάνταη διαγωνισμός με ατομικές και ομαδικές κατασκευές επιτραπέζιων παιχνιδιών από τα παιδιά, ο οποίος διεξήχθη κατά την τελική γιορτή του σχολείου για την λήξη του σχολικού έτους, με παράλληλη έκθεση των παιχνιδιών και σχετική ψηφοφορία με κάλπη Τα παιχνίδια αυτά έχουν φυλαχτεί στην βιβλιοθήκη του σχολείου και αποτελούν ένα μικρό τμήμα παιγνιοθήκης για το οποίο υπάρχουν ιδέες προς αξιοποίηση κατά τα επόμενα έτη, πχ ως δανειστική παιγνιοθήκη Αξίζει να σημειωθεί πως παρά την αρχική μας ανησυχία για την ομαλότητα διεξαγωγής της Γιορτής του παιχνιδιού, όλα τα παιδιά ήταν υποδειγματικά, χωρίς ίχνος τάσης για λεκτική, ψυχολογική και φυσικά σωματική βία, κάτι που μας προβλημάτισε ως προς την σκοπιμότητα των προγραμμάτων που μπορεί να εισάγονται από άλλες ευρωπαϊκές χώρες από ειδικούς ψυχικής υγείας αλλά δεν τροποποιούνται με βάση τις παρατηρήσεις των Ελλήνων εκπαιδευτικών και γενικότερα το διαφορετικό κοινωνικό περιβάλλον και το πολιτισμικό μας υπόβαθρο

9 Συμπεράσματα Η επιτυχία σε ένα τέτοιο εγχείρημα δεν αποτιμάται με το αν και κατά πόσο τα παιδιά είναι ήσυχα στην αυλή του σχολείου χωρίς βέβαια αυτό να είναι προς αποφυγή- αλλά αν συνεργάζονται αποτελεσματικά, όπως θα το έκαναν σε οποιονδήποτε άλλο υπαίθριο χώρο Όμως, οι διαφορετικές κοινωνικές συνθήκες που ισχύουν σήμερα κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα και δυσχεραίνουν το παιχνίδι των παιδιών εκτός σχολείου, πχ: - Έλλειψη κατάλληλων χώρων στην πόλη κυρίως στις πυκνοκατοικημένες συνοικίες - Προβληματισμός των γονέων για την ασφάλεια των παιδιών, υπερπροστασία - Υπερβολικές απαιτήσεις για πρόσκτηση γνώσεων και όχι πάντα Γνώσης - Απαξίωση του παιχνιδιού και ενοχοποίηση του ελεύθερου χρόνου, παρά τα συμπεράσματα των ερευνών των κοινωνικών επιστημόνων, πέραν δηλαδή των λαογράφων που ούτως ή άλλως τονίζουν την σημασία της επαφής των παιδιών με την πολιτιστική μας κληρονομιά και πέραν της προφανούς σωματικής άσκησης και της προαγωγής της υγείας του παιδιού μέσα α από το παιχνίδι

10 Επομένως, ειδικότερα στα Ολοήμερα σχολεία με ΕΑΕΠ, όπου τα παιδιά παραμένουν αρκετές ώρες την ημέρα, εκ των πραγμάτων η αυλή του σχολείου παίρνει τη θέση και το ρόλο που κάποτε είχαν τα πάρκα και οι πλατείες, ακόμη και οι δρόμοι Από εκεί και πέρα, βάσει και του άρθρου 31 της διεθνούς σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού, που υπογράφτηκε το 1989 και επικυρώθηκε στην Ελλάδα τρία χρόνια αργότερα (για περισσότερα εδώ: το παιχνίδι και η ξεκούραση αποτελούν δικαιώματα των παιδιών που πολύ συχνά οι ενήλικοι τα καταπατούν Το σχολείο καλείται να δράσει συστηματικά, δικαιώνοντας το παιχνίδι και δίνοντάς του την θέση που του αρμόζει σύμφωνα με όλους τους επιστημονικούς κλάδους που προαναφέρθηκαν αλλά και την ως άνω διεθνή σύμβαση Τείνουμε να παραβλέπουμε ότι το παιχνίδι δεν σημαίνει πάντα χαρά, αντίθετα πολλές φορές οδηγεί σε θλίψη, απογοήτευση, θυμό και συγκρούσεις, όμως μέσα από αυτή τη διαδικασία το παιδί ωριμάζει, μαθαίνει να αποδέχεται τον άλλο και τον εαυτό του, να συνεργάζεται, να ερμηνεύει και να μιμείται δημιουργικά τον κόσμο, ακόμη και να τον ανατρέπει. Είναι άλλωστε γνωστή η θεραπευτική διάσταση του παιχνιδιού για παιδιά που νοσούν ή έχουν ανάγκη ειδικής αγωγής (στην Ελλάδα υπάρχουν ήδη δύο Ενώσεις Δραματοθεραπευτών και Παιγνιοθεραπευτών)

11 Το παιχνίδι υπόθεση των παιδιών; Τέλος, όλες οι πραγματικά αγαπημένες και σε εμάς τους μεγάλους δραστηριότητες συνδέονται με το παίζειν : - πχ τα αθλήματα ή - οι τέχνες: πχ λέμε ούτως ή άλλως ότι οι ηθοποιοί παίζουν σε μια παράσταση, αλλά πέραν αυτού, από τον 20ό αιώνα και εξής θέατρο βρίσκεται πολύ κοντά στο παιχνίδι

12 Ας παίξουμε λοιπόν πάλι!

13 Πετάει πετάει Οι παίκτες κάθονται γύρω ή μπροστά στη μάνα και ακουμπούν τα χέρια τους στο γόνατο ή το θρανίο τους, αν είναι μαθητές σε σχολική αίθουσα. Η μάνα λέει πχ: Πετάει πετάει ο αετός! Οι παίκτες πρέπει να σηκώσουν τους δείκτες των χεριών τους, αν δεν το κάνουν χάνουν, αν η μάνα έχει πει κάτι που δεν πετάει και σηκώσουν το χέρι τους επίσης χάνουν

14 Μπιζ! Ο παίκτης που έχει επιλεγεί να τα φυλάει στην θέση μπιζ βάζει τα χέρια του στα μάτια σαν παρωπίδες. Οι άλλοι παίκτες έρχονται από πίσω του, κι ένας από αυτούς τον χτυπάει στην πλάτη. Τότε όλοι μαζί φωνάζουν μπιζ κι εκείνος πρέπει να βρει ποιός τον χτύπησε

15 Κολοκυθιά Ένα παιδί κάνει τη μάνα και τα υπόλοιπα παιδιά παίρνουν αριθμούς, 1, 2, 3 κλπ. Αρχίζει η μάνα (πχ έχω μια κολοκυθιά που κάνει 2 κολοκύθια ), και το παιδί που ακούει τον αριθμό του πρέπει να απαντήσει αμέσως (πχ μα γιατί να κάνει 2 και να μην κάνει 3 ), αλλιώς χάνει οπότε βγαίνει από το παιχνίδι ή καλείται να κάνει μία παντομίμα, πχ τον κόκορα ή ό,τι άλλο ζητήσει η ομάδα

16 Το χαλασμένο τηλέφωνο Οι παίκτες κάθονται σε κύκλο ή σε σειρά. Ο πρώτος λέει γρήγορα μια δύσκολη λέξη στον διπλανό του για να την επαναλάβει ο καθένας από τους επόμενους διαδοχικά ο ένας στον άλλο και να φτάσει στον τελευταίο, ο οποίος θα πρέπει να την επαναλάβει δυνατά

17 Ο κύριος Χου (Ο Σάιμον λέει) Οι παίκτες επιλέγουν με κλήρο ή λάχνισμα ποιός θα είναι ο κύριος Χου. Στη συνέχεια ο παίκτης αυτός αναφέρει, πχ: Ο κύριος Χου λέει να σηκωθείτε όρθιοι και τότε όλοι πρέπει να το κάνουν, αν απλώς πει: Σηκωθείτε όρθιοι τότε όποιος το κάνει χάνει γιατί δεν το έχει πει ο κύριος Χου

18 Πέτρα, μολύβι, ψαλίδι, χαρτί Ανά δύο συνήθως, οι παίκτες απαγγέλλουν μαζί το παραπάνω. Μόλις ειπωθεί η τελευταία λέξη, τινάζουν μπροστά το χέρι τους κάνοντας ένα σχήμα. Ανάλογα με τα σχήματα, προκύπτει και ο νικητής: Το χαρτί νικάει την πέτρα, η πέτρα το ψαλίδι, το ψαλίδι το χαρτί, το μολύβι νικάει το χαρτί ενώ χάνει από τα άλλα δύο

19 Ο Βασιλιάς Οι παίκτες τα βγάζουν, ο Βασιλιάς κάθεται και οι υπόλοιποι πηγαίνουν μακριά του, όπου συνεννοούνται να αναπαραστήσουν με παντομίμα ένα επάγγελμα, πχ τον ζωγράφο, τον δάσκαλο, τον πυροσβέστη. Πηγαίνουν στον Βασιλιά και ακολουθεί ο διάλογος: - Π. Βασιλιά, Βασιλιά, με τα δώδεκα σπαθιά, τι δουλειά; - Β. Τεμπελιά! - Π. Και τα ρέστα; - Β. Παγωτά! - Π. Είπε η γιαγιά, να μας κάνεις μια δουλειά. - Β. Τι δουλειά; Οι παίκτες αναπαριστούν το επάγγελμα που έχουν επιλέξει, ο Βασιλιάς προσπαθεί να το βρει και αν το βρει, το φωνάζει δυνατά και τρέχει να πιάσει έναν άλλο από τους παίκτες για να αποτελέσει τον επόμενο Βασιλιά. Αν δεν το βρει, τότε ξανακάθεται και οι άλλοι παίκτες παίζουν μια άλλη παντομίμα

20 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας! Πετρίτης Σπύρος.