Εβδοµαδιαίο ελτίο Οικονοµικών Εξελίξεων ιεύθυνση Οικονοµικών Μελετών Παρασκευή 29 Αυγούστου Ελληνική Οικονοµία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Transcript

1 Εβδοµαδιαίο ελτίο Οικονοµικών Εξελίξεων ιεύθυνση Οικονοµικών Μελετών Παρασκευή 29 Αυγούστου 2014 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονοµία Μετά από µια 5ετή περίοδο προσαρµογής και επώδυνων αλλά απολύτως αναγκαίων µεταρρυθµίσεων, η Ελλάδα, σε µεγάλο βαθµό έχει σταθεροποιήσει την οικονοµία της και έχει ανακτήσει την δυναµική αναπτυξιακή της προοπτική - µε βάση τα πολύ σηµαντικά συγκριτικά της πλεονεκτήµατα και την ουσιαστική βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς της διεθνώς. Η εντυπωσιακή πορεία του τουρισµού το δείχνει το δρόµο. Έχει, ως εκ τούτου ανακτήσει την εµπιστοσύνη των αγορών και της παγκόσµιας κοινότητας και την αξιοπιστία της ως οικονοµικός εταίρος τόσο στην εγχώρια οικονοµία και κοινωνία της, όσο και στο εξωτερικό. Ειδικότερα, η Ελλάδα έχει ανακτήσει την πρόσβασή της στις παγκόσµιες αγορές οµολόγων και µετοχών, τόσο το ελληνικό δηµόσιο, όσο και οι ελληνικές τράπεζες και επιχειρήσεις, µε την καθαρή εισροή επενδυτικών κεφαλαίων για επενδύσεις στην Ελλάδα να υπερβαίνει τα 8,8 δις στο 1 ο 6µηνο.2014 (στοιχεία Ισοζυγίου Πληρωµών). Επίσης, το 2014 άνω των 19,5 εκατ. ξένων τουριστών θα προτιµήσουν την Ελλάδα για τις διακοπές τους επωφελούµενοι από την εξαιρετικά υψηλή ποιότητα και την αποκατασταθείσα διεθνή ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Η αύξηση του ΑΕΠ εκτιµάται τώρα ότι θα υπερβεί το 1,5% στο 2 ο 6µηνο Αν δε, εξαιρεθεί η µεγάλη αρνητική επίπτωση στη µεταβολή του ΑΕΠ από τις εντυπωσιακές σε µέγεθος εισαγωγές πλοίων (η οποία προοιωνίζεται όλο και µεγαλύτερα έσοδα από την ναυτιλία τα επόµενα χρόνια), τότε η αύξηση του ΑΕΠ θα ήταν θετική και στο 1 ο 6µηνο.2014, από -0,6% που κατεγράφη. Η ανάκαµψη της ελληνικής οικονοµίας στηρίζεται στην εντυπωσιακή βελτίωση του οικονοµικού και επενδυτικού κλίµατος στη χώρα, που διαµορφώνεται ήδη σε επίπεδα υψηλότερα από το 2009, πριν από την κρίση. Τα δεδοµένα αυτά προσδιορίζουν τις πολύ πιο ευνοϊκές συνθήκες µε τις οποίες η Κυβέρνηση εισέρχεται στις νέες διαπραγµατεύσεις µε την Τρόικα στο Παρίσι για την εξέλιξη του προγράµµατος προσαρµογής στο επόµενο διάστηµα. Στις διαπραγµατεύσεις αυτές αναµένεται η συµφωνία µε την Τρόικα στα µέτρα που απαιτούνται, αφενός, για την συνέχιση και ολοκλήρωση των διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων σε βασικούς τοµείς της οικονοµίας και, αφετέρου, για την ενίσχυση της αναπτυξιακής δυναµικής της οικονοµίας. Στον τοµέα των διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων προέχει στην τρέχουσα περίοδο: α) η ουσιαστική ενίσχυση της αποδοτικότητας της λειτουργίας του δηµόσιου τοµέα - µετά τη δραστική περικοπή του κόστους λειτουργίας του που έχει ήδη συντελεστεί και, ιδιαίτερα, η διακριτή βελτίωση του µηχανισµού είσπραξης των βεβαιωµένων κρατικών εσόδων και β) η αποκατάσταση της αποταµιευτικής λειτουργίας των ασφαλιστικών ταµείων και η εξασφάλιση της είσπραξης των εσόδων τους από εισφορές από το σύνολο των ασφαλισµένων τους - µε εφαρµογή στον υψηλότερο δυνατό βαθµό της αρχής της ανταποδοτικότητας των συντάξεων σε όλα τα Ταµεία. Στον τοµέα της ανάπτυξης, σε συνδυασµό µε την ήδη σηµειωθείσα σηµαντική αύξηση των εσόδων από τους φόρους εισοδήµατος, λόγω της ουσιαστικής διεύρυνσης της φορολογικής βάσης που εφαρµόζεται από το 2014, απαιτείται τώρα η έγκαιρη έναρξη της διαδικασίας µείωσης της υπέρµετρης φορολογικής επιβάρυνσης των συνεπών φορολογουµένων (φυσικών και νοµικών προσώπων), σύµφωνα µε πρόγραµµα που ήδη φαίνεται ότι προωθεί η Κυβέρνηση. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, η φορολογική επιβάρυνση των πολιτών, και κυρίως των συνεπών φορολογουµένων, έχει καταστεί επαχθής. Σύµφωνα µε την πρόσφατη µελέτη <<Taxation Trends in the European Union, Eurostat, June 2014>>, η φορολογία του κεφαλαίου 1) στην Ελλάδα διαµορφώνεται στο 7,3% του ΑΕΠ έναντι 6,7% του µέσου κοινοτικού όρου, µε τα 2/3 των εσόδων να προέρχονται από την φορολογία του εισοδήµατος που προκύπτει από την εκµετάλλευση του κεφαλαίου και το 1/3 από την φορολογία κατοχής του κεφαλαίου. Οι Έλληνες πληρώνουν 4,9% του ΑΕΠ σε φόρους στο εισόδηµα από κεφάλαιο και 2,4% σε φόρους στην κατοχή του κεφαλαίου, όταν στην ΕΕ των 28 τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 4,7% και 1,9% ( ιάγραµµα 1,2). 2,4 2,2 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0-0,2-0,4-0,6-0,8-1,0-1,2-1,4 Δανία ΕΛΛΑΔΑ Διάγραμμα 1. Φορολογία Νοικοκυριών στο Εισόδημα από την Εκμετάλλευση Κεφαλαίου ως % του ΑΕΠ (2012) Ην. Βασίλειο Ιταλία Λουξεμβούργο Γαλλία Σουηδία Πορτογαλία Ιρλανδία Ισπανία Αυστρία Φινλανδία Ρουμανία Γερμανία Κύπρος Ουγγαρία Βέλγιο Λεττονία ΕΕ 28 (Μέσος όρος) Κροατία Πολωνία Σλοβενία Βουλγαρία Μάλτα Λιθουανία Σλοβακία Εσθονία Τσεχία Στην Ελλάδα, όµως, τα νοικοκυριά ειδικότερα (διότι ένα µέρος των φόρων αυτών πληρώνεται από τις επιχειρήσεις και τους αυτοαπασχολούµενους) πληρώνουν υπερδιπλάσιους φόρους στο κεφάλαιο απ ότι στην µέση κοινοτική χώρα, 1,4% του ΑΕΠ στην Ελλάδα έναντι 0,6% του ΑΕΠ στην ΕΕ των 28 Μάλιστα, στα νοικοκυριά η Ελλάδα το 2012 είχε την 1 ) Η φορολογία στο κεφάλαιο περιλαµβάνει φόρους στο εισόδηµα από αποταµίευση και επενδύσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων (κέρδη, τόκοι, ενοίκια, κ.λ.π.) και φόρους στον συσσωρευµένο πλούτο από αποταµιεύσεις και επενδύσεις σε προηγούµενες περιόδους Ολλανδία

2 δεύτερη υψηλότερη φορολόγηση του εισοδήµατος στο κεφάλαιο, που αυξήθηκε µάλιστα κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, από 0,9% του ΑΕΠ πριν την κρίση σε 1,2% το 2011 και 1,4% το ,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Διάγραμμα 2. Φορολογία στην Κατοχή Κεφαλαίου ως % του ΑΕΠ (2012) ΕΕ 28 (Μέσοςόρος) Γαλλία Ην. Βασίλειο Βέλγιο Ιταλία Λουξεμβούρ Ισπανία Ουγγαρία Δανία ΕΛΛΑΔΑ Πορτογαλία Ιρλανδία Ολλανδία Κύπρος Πολωνία Φινλανδία Μάλτα Σουηδία Γερμανία Σλοβακία Ρουμανία Σλοβενία Αυστρία Κροατία Βουλγαρία Τσεχία Λιθουανία Σλοβακία Εσθονία Όσον αφορά ειδικότερα την φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας ( ιάγραµµα 3), η Ελλάδα έχει την 5η υψηλότερη επαναλαµβανόµενη φορολογία (ΕΝΦΙΑ, ΦΑΠ κλπ.), µε φορολογικά έσοδα ισοδύναµα του 1.4% του ΑΕΠ του 2012, από 0.4% πριν την κρίση. Το σύνολο των επιβαρύνσεων από την ακίνητη περιουσία ανέρχεται στο 2,1% του ΑΕΠ, όταν προστίθενται τα φορολογικά έσοδα από µεταβιβάσεις, συναλλαγές κ.λ.π. 4,4 4,2 4,0 3,8 3,6 3,4 3,2 3,0 2,8 2,6 2,4 2,2 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 Ην. Βασίλειο Γαλλία Βέλγιο Διάγαμμα 3. Φορολογία στην Ακίνητη Περιουσία ως % του ΑΕΠ (2012) Ιταλία Δανία Ισπανία ΕΛΛΑΔΑ Ιρλανδία Πορτογαλία Φόροι Μεταβιβάσεων και Συναλλαγών Ακίνητης Περιουσίας Πολωνία Λουξεμβούργο Ουγγαρία Ολλανδία Φινλανδία Μάλτα Σουηδία Γερμανία Λεττονία Κύπρος Ρουμανία ΕΕ 28(Μέσος όρος) Και δεν είναι µόνο η φορολογία στο κεφάλαιο που έχει αυξηθεί. Οι φόροι στο εισόδηµα από εργασία που πληρώνονται από τους εργαζοµένους (σε αντιδιαστολή αυτών που πληρώνονται από εργοδότες ή µη απασχολούµενους), έχουν αυξηθεί από 6,1% του ΑΕΠ το 2011 σε 7,8% του ΑΕΠ το Λαµβανοµένων υπόψη όλων των ανωτέρω, τα νοικοκυριά έχουν όντως επωµισθεί µεγάλο φορολογικό βάρος τα τελευταία χρόνια. Συνεπώς, οι σχεδιαζόµενες από την Κυβέρνηση φοροελαφρύνσεις είναι επιθυµητές, αρκεί βεβαίως, να µην οδηγήσουν σε ένα φορολογικό σύστηµα συρραφής ρυθµίσεων χωρίς αναπτυξιακή στόχευση και εσωτερική συνοχή. Πρέπει, αντιθέτως, να διαµορφώνουν ένα φορολογικό σύστηµα µε όσο το δυνατόν ουδέτερη επίπτωση στα κίνητρα για εργασία, οικονοµική δραστηριότητα και αποταµίευση. Ούτως εχόντων των πραγµάτων, δεν είναι, λοιπόν, παράξενο που υπάρχουν ισχυρές αντιδράσεις, καθώς η φορολογία µε τον ΕΝΦΙΑ, από φορολογία Σλοβακία Βουλγαρία Αυστρία Σλοβενία Τσεχία Λιθουανία Κροατία Εσθονία σε επιµέρους ακίνητα µετατράπηκε σε φορολογία µε δηµευτικό χαρακτήρα επί της συνολικής ακίνητης περιουσίας. Και αυτό συµβαίνει διότι, πέραν όλων των άλλων, επιδιώκεται να εφαρµοσθεί και σε µια συγκυρία όπου η απόδοση της περιουσίας όχι µόνο συνεχώς µειώνεται αλλά ταυτόχρονα ήδη υπερφορολογείται ενώ µεγάλο µέρος του πλούτου, όπως είναι η ακίνητη περιουσία, είτε δεν έχει απόδοση (για να πληρωθούν οι φόροι) είτε δεν µπορεί καν να ρευστοποιηθεί. Απαιτείται, συνεπώς, επαναφορά του ΕΝΦΙΑ σε σωστή βάση (φόρος σε επιµέρους ακίνητα) και κατάργηση του συµπληρωµατικού φόρου, που είναι και ο µεγάλος ένοχος στην κατάσταση που έχει δηµιουργηθεί, πέραν των απαλλαγών που έχουν δοθεί στις αγροτικές περιοχές και το γεγονός ότι επιβάλλεται σε αντικειµενικές αξίες που υπερβαίνουν κατά πολύ τις πραγµατικές. Ο νόµος όπως είναι δεν επιδέχεται διόρθωση και η λύση δεν είναι, βεβαίως, να αυξηθεί το αφορολόγητο και να µετακυλισθεί η διαφορά στον συµπληρωµατικό φόρο. Η λογική της αναµόρφωσής του νόµου δεν µπορεί να είναι η µετακύλιση φορολογικού βάρους στους γνωστούς «άλλους». Εάν, όµως, δεν δραστηριοποιηθεί και πάλι η αγορά ακινήτων, όπως φαντάζει πλέον πολύ πιθανό, η οικονοµία θα αρχίσει να χάνει την δυναµική της και η επερχόµενη ανάκαµψη µπορεί να εκτροχιασθεί. Στην περίπτωση αυτή, η διατήρηση της ανεργίας σε υψηλά επίπεδα θα δηµιουργήσει τεράστιο κοινωνικό πρόβληµα, πολύ µεγαλύτερο εκείνου που προκύπτει από την δηµευτική φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας. Χρειάζεται, λοιπόν, µεγάλη προσοχή για να µην κλωτσήσουµε την καρδάρα µε το γάλα, που την γεµίσαµε µε πολύ προσπάθεια και τόσες θυσίες. Η διόρθωση του νόµου δεν µπορεί να γίνει µόνο µε προσπάθειες εξωραϊσµού. Αν ο νόµος δεν αλλάξει ουσιαστικά, οι συνέπειες θα είναι καταλυτικές και δυσάρεστες για την ελληνική οικονοµία. Η περίπτωση του ΕΝΦΙΑ είναι ενδεικτική των σοβαρών ιδεολογικών αγκυλώσεων και στρεβλώσεων που εξακολουθούν να υπάρχουν και σήµερα (µετά από µια 5ετή πορεία διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων) και που εξακολουθούν να θέτουν εµπόδια στην ανάκαµψη και στην έξοδο της οικονοµίας µας από την κρίση. Είναι γεγονός ότι η προαναφερθείσα σταθεροποίηση της ελληνικής οικονοµίας και η αποκατάσταση της εµπιστοσύνης, της αξιοπιστίας και της αναπτυξιακής προοπτικής της χώρας επιτεύχθηκαν µε τεράστιο κόστος της προσαρµογής. Σε ορισµένες δε πτυχές της η προσαρµογή κατέστη εξαιρετικά πιο επώδυνη, ιδιαίτερα όταν ήταν αναγκαίο να προωθηθεί υπό το βάρος διατηρούµενων ακόµη ιδεολογικών, συντεχνιακών και γραφειοκρατικών στρεβλώσεων. Η µεγάλη πτώση του ΑΕΠ και γενικότερα της παραγωγικής δραστηριότητας και της απασχόλησης κατά την περίοδο της προσαρµογής αποτελούν πράγµατι οδυνηρές εξελίξεις για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της χώρας και θα απαιτηθεί αρκετός 2

3 χρόνος και προσπάθεια για να καλυφθούν οι πληγές που δηµιουργήθηκαν. Το πιο οδυνηρό, ωστόσο, είναι το γεγονός ότι από πολλές πλευρές συνεχίζεται η αποπροσανατολιστική τακτική της απόδοσης του κόστους προσαρµογής στα προγράµµατα που εφαρµόστηκαν για να εξασφαλιστεί η έξοδος της ελληνικής οικονοµίας από τη µεγαλύτερη κρίση της ιστορίας της, αντί στις αιτίες, τις πολιτικές και τις πρακτικές που οδήγησαν (εντελώς αναίτια) την Ελλάδα σε αυτή την κρίση. Αυτές οι πολιτικές και πρακτικές µας οδήγησαν στη χρεοκοπία και στην απώλεια ενός σηµαντικού µέρους της ανεξαρτησίας της χώρας στην άσκηση της εγχώριας οικονοµικής πολιτικής. Και αυτές οι πολιτικές, ιδιαίτερα στη δεκαετία του 2000, αλλά και των προηγούµενων δεκαετιών, µας οδήγησαν στην πτώση του ΑΕΠ και στη δραµατική αύξηση της ανεργίας στην περίοδο εν ήταν τα Μνηµόνια που προκάλεσαν την τεράστια ύφεση και την πτώση του ΑΕΠ κατά 23,5% σε έξι (6) έτη, αλλά η προκλητική παραβίαση πριν από το 2009 από το ελληνικό δηµόσιο και γενικότερα από το σύνολο του πολιτικού συστήµατος της χώρας κάθε έννοιας χρηστής διαχείρισης, ακόµη και σε περιόδους κατά τις οποίες οι µακροοικονοµικές ανισορροπίες στη χώρα είχαν λάβει εκρηκτικές διαστάσεις (έλλειµµα στο εξωτερικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας µε αντίστοιχο πλεόνασµα στο λογαριασµό κεφαλαίων - ύψους άνω των 30 δις ή του 14% του ΑΕΠ). Πως θα µπορούσε άραγε να λειτουργήσει η χώρα χωρίς τα 30 δις ετησίως του δανεισµού της από το εξωτερικό, εάν δεν εφάρµοζε τα προγράµµατα προσαρµογής που προέκυπταν από τα συµφωνηθέντα Μνηµόνια; Μάλιστα, και αυτά τα (µεγάλα πολλές φορές) λάθη που έγιναν στην άσκηση της οικονοµικής πολιτικής στην περίοδο και αυτά οφείλονται σε µεγάλο βαθµό στην αδυναµία έγκαιρης απεξάρτησής µας από τις ιδεολογικές αγκυλώσεις των περασµένων 10ετιών. Ακόµη και οι αρνητικές επιπτώσεις στην οικονοµία από αδικαιολόγητες εµµονές και λανθασµένες πολλές φορές πολιτικές της Τρόικα και αυτές οφείλονται στην καταστροφική πορεία της χώρας πριν από το Αν η προσαρµογή της οικονοµίας που είχε αρχίσει στη δεκαετία του 1990, µε την προσπάθεια για την ένταξη στο Ευρώ, συνεχιζόταν µε ακόµη πιο έντονο ρυθµό στη δεκαετία του 2000, τότε και η ανάπτυξη θα ήταν ισχυρότερη σε αυτή τη 10ετία και η Ελλάδα θα είχε αποφύγει πλήρως την κρίση και θα ήταν µεταξύ των χωρών που δεν θα είχαν υποστεί συνέπειες ούτε και από την παγκόσµια χρηµατοοικονοµική κρίση του ιότι η Ελλάδα ήταν από τις λίγες χώρες που είχαν ένα πολύ αξιόπιστο τραπεζικό σύστηµα χωρίς τοξικά οµόλογα, χωρίς έκθεση σε επισφαλείς τοποθετήσεις και µε πολύ χαµηλή (σε σχέση µε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες) δανειακή επιβάρυνση του ιδιωτικού τοµέα της οικονοµίας της. Ωστόσο, η πολιτικές των ανεξέλεγκτων παροχών και της υπερχρέωσης του ελληνικού δηµοσίου και οι τεράστιες διαρθρωτικές στρεβλώσεις που δηµιούργησαν στη χώρα έφτασαν στο αναµενόµενο αδιέξοδο το Τότε, µετά τον εκτοπισµό της χώρας και των εγχώριων τραπεζών και επιχειρήσεων από τις αγορές το 2010, οι ανισορροπίες έπρεπε να διορθωθούν. Αυτό απαιτούσε την άµεση προώθηση της αναγκαίας δηµοσιονοµικής προσαρµογής, η οποία δεν θα ήταν ποτέ δυνατή χωρίς την ταυτόχρονη προώθηση και των αναγκαίων εκ βάθρων διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων σε όλους τους τοµείς της οικονοµίας (στο ασφαλιστικό σύστηµα και στο σύστηµα υγείας, στην αγορά εργασίας, στο δηµόσιο τοµέα και ιδιαίτερα στις ΕΚΟ και τους ΟΤΑ, στα κλειστά επαγγέλµατα, κ.α.). Η χρηµατοδότηση της χώρας από τη Ζώνη του Ευρώ (συµπεριλαµβανοµένης και της ΕΚΤ) και από το ΝΤ, εξασφάλισε τη δυνατότητα στη χώρα να εφαρµόζει το πρόγραµµα προσαρµογής σταδιακά αποτρέποντας την άτακτη χρεοκοπία και την βεβαία πλήρη κατάρρευση της οικονοµίας της. Ασφαλώς, η βοήθεια δόθηκε υπό προϋποθέσεις που συµποσούνταν στην πιστή εφαρµογή των µέτρων που η Τρόικα είχε σχεδιάσει - σε συνεργασία µε τις ελληνικές κυβερνήσεις που θα εξασφάλιζαν την αναγκαία εξάλειψη των τεράστιων δηµοσιονοµικών ελλειµµάτων, την ανάκαµψη της οικονοµίας και τη βιωσιµότητα του ελληνικού χρέους. Γι αυτό, τα Μνηµόνια συµπεριλάµβαναν όχι µόνο µέτρα καθαρά δηµοσιονοµικής και γενικότερα µακροοικονοµικής προσαρµογής, αλλά και ένα τεράστιο εύρος µέτρων που αφορούσαν τον εκ βάθρων διαρθρωτικό µετασχηµατισµό της οικονοµίας, χωρίς τον οποίο η δηµοσιονοµική προσαρµογή δεν θα ήταν ποτέ δυνατή και πολύ περισσότερο δεν θα ήταν εφικτή η αποκατάσταση των αναπτυξιακών προοπτικών της ελληνικής οικονοµίας. Εποµένως, µε την πολιτική που ακολούθησε στην περίοδο η Ελλάδα εξασφάλισε τόσο τη δηµοσιονοµική και τη γενικότερη µακροοικονοµική προσαρµογή, όσο και την υλοποίηση ενός τεράστιου εύρους διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων που συµβάλλουν στην αποκατάσταση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας και έχουν διευρύνει καθοριστικά τις αναπτυξιακές της προοπτικές. Αυτή, ακριβώς είναι και η τεράστια διαφορά ανάµεσα στην Ελλάδα και την Αργεντινή, όσον αφορά τον τρόπο αντιµετώπισης της υπερχρέωσής τους και του αποκλεισµού τους από τις αγορές µε αποτέλεσµα την αδυναµία εξυπηρέτησης του χρέους τους. Η Ελλάδα βγαίνει από την κρίση και εισέρχεται στην ανάπτυξη µετά από 5-ετή επώδυνη προσαρµογή, ενώ η Αργεντινή που κήρυξε µονοµερώς στάση πληρωµών για να αποφύγει την αναγκαία προσαρµογή, επανέρχεται σήµερα, 15-έτη µετά την κρίση χρέους, στο προσκήνιο µετά τη νέα εµπλοκή που παρουσιάστηκε όσον αφορά την εξυπηρέτηση του δηµοσίου χρέους της και την κατάταξή της και πάλι σε κατάσταση επιλεκτικής χρεοκοπίας, σε µια περίοδο ουσιαστικής επιδείνωσης των αναπτυξιακών προοπτικών της οικονοµίας της. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που έκανε η Ελλάδα στην περίοδο θα πρέπει να αρχίσει κάποια στιγµή να το εφαρµόζει και η Αργεντινή. Ωστόσο, το γεγονός ότι η προσαρµογή έχει ήδη καθυστερήσει για πάνω από 15 χρόνια δεν βοηθάει στην 3

4 ελαχιστοποίηση του κόστους προσαρµογής. Σε αυτή την προσπάθεια προσαρµογής η Αργεντινή θα διαπιστώσει, ενδεχοµένως, και το ότι η σταθεροποίηση και η πραγµατική-διεθνώς ανταγωνιστική - ανάπτυξη δεν θα είναι δυνατόν να εγκαθιδρυθούν, αν η Κυβέρνησή της δεν ξεκινήσει την προσπάθεια για αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας διεθνώς και για την απαλλαγή της από το στίγµα του να θεωρείται σήµερα παγκοσµίως ως χώρα που περιµένει τους διεθνείς επενδυτές που την χρηµατοδοτούν στη γωνία, για να κηρύξει στάση πληρωµών κάθε φορά που εκτιµά ότι δεν µπορεί πια να τους πείσει να της δανείσουν περισσότερα. Παγκόσµια Οικονοµία Ανοδικά συνέχισαν τις δύο πρώτες συνεδριάσεις της εβδοµάδας που διανύουµε οι ευρωπαϊκές αγορές, καθώς οι οµιλίες των προέδρων της FED και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) στο ετήσιο οικονοµικό συνέδριο του Jackson Hole στις ΗΠΑ στις , επιβεβαίωσαν την άποψη ότι οι πολιτικές των κεντρικών τραπεζών ευνοούν την ανοδική πορεία των αγορών, ενώ οι αγορές κρίνουν ότι οι προοπτικές για ικανοποιητική ανάπτυξη των οικονοµιών είναι ακόµη σηµαντικές. Οι επενδυτές εµφανίζονται ψύχραιµοι όσον αφορά τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις από τις εστίες αναταραχής που καταγράφονται στο γεωπολιτικό χάρτη και επικεντρώνονται στη επιβοηθητική νοµισµατική πολιτική των κεντρικών τραπεζών. Η σύγκρουση της ύσης µε τη Ρωσία για την Ουκρανία, η εισβολή του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας, η κλιµάκωση των στρατιωτικών συγκρούσεων µεταξύ των Ιρακινών δυνάµεων και των µαχητών του Ισλαµικού Κράτους, οι αντιµαχόµενες φατρίες στη Λιβύη αλλά και οι φυλετικές ταραχές στις ΗΠΑ αποτελούν εστίες κινδύνου που σε άλλη χρονική συγκυρία θα είχαν πιθανώς προκαλέσει εκτίναξη της µεταβλητότητας των αγορών. Αυτό ωστόσο δεν συµβαίνει στην τρέχουσα περίοδο, παρά το ότι και η εικόνα των οικονοµιών διεθνώς δεν µπορεί να αξιολογηθεί ως ιδιαίτερα ικανοποιητική. Για παράδειγµα, υπάρχουν ενδείξεις ότι η οικονοµική ανάπτυξη στην Κίνα επιβραδύνεται, ότι οι άλλες µεγάλες αναπτυσσόµενες οικονοµίες δεν επιδεικνύουν υψηλούς αναπτυξιακούς ρυθµούς, ενώ στην Ευρωζώνη ο χαµηλός πληθωρισµός αυξάνει την πιθανότητα εµφάνισης καταστάσεων αρνητικού πληθωρισµού και χαµηλότερης ανάπτυξης από ότι είχε εκτιµηθεί. Ωστόσο, οι χρηµατιστηριακοί δείκτες στις ΗΠΑ έχουν αναρριχηθεί σε νέα ιστορικά υψηλά επίπεδα (Dow Jones: ,7 µον., S&P 500: 2.000,5 µον. την 26 η Αυγούστου 2014) καθώς οι επενδυτές απολαµβάνουν τις πολιτικές του εύκολου χρήµατος που τους προσφέρει η Fed. Άλλωστε, η πρόεδρος της FED Janet Yellen στο Jackson Hole δεν προσέφερε κάποια ένδειξη περί επικείµενης αύξησης των επιτοκίων της οµοσπονδιακής τράπεζας, µε αποτέλεσµα ο χρηµατιστηριακός δείκτης S&P στις να διασπάσει για πρώτη φορά στην ιστορία του τις µονάδες, ενώ ο δείκτης DJ κινείται ήδη σταθερά πάνω από τις µονάδες Πορεία Δεικτών Dow-Jones και S&P-500 Δείκτης Dow-Jones (αριστερός άξονας) Δείκτης S&P-500 (δεξιός άξονας) Πηγή:Bloomberg Στην ίδια εκδήλωση του Jackson Hole, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Mario Draghi δεσµεύθηκε ότι η ΕΚΤ θα προχωρήσει έγκαιρα και αποφασιστικά στην λήψη των µέτρων που έχουν ήδη ανακοινωθεί για την ενίσχυση της ρευστότητας στη Ζώνη του Ευρώ, καθώς η οικονοµική ανάκαµψη στην Ευρωζώνη παραµένει αδύναµη. Άφησε δε ανοικτό το ενδεχόµενο να ξεκινήσουν τα νέα προγράµµατα αύξησης της ρευστότητας ακόµη και εντός του Σεπτεµβρίου 2014 και διατύπωσε την άποψη ότι, ενδεχοµένως, θα βοηθούσε αν σε συνδυασµό µε την πιο επεκτατική νοµισµατική πολιτική και οι Κυβερνήσεις της ΖτΕ προχωρούσαν συντονισµένα στην εφαρµογή προγραµµάτων µιας λιγότερο περιοριστικής δηµοσιονοµικής πολιτικής. Ειδικότερα, ο πρόεδρος της ΕΚΤ φέρεται να συµφωνεί µε την άποψη του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για εφαρµογή πιο φιλόδοξων προγραµµάτων αύξησης των δηµοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων από τις χώρες της ΖτΕ σε συνεργασία µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στις ΗΠΑ, η οµιλία του πρόεδρου της ΕΚΤ στο ετήσιο οικονοµικό συνέδριο της Fed στο Jackson, αποτέλεσε ένα ιδιαίτερα σηµαντικό γεγονός αλλά ταυτόχρονα και σηµείο καµπής στη ρητορική της ΕΚΤ. Ο επικεφαλής της ΕΚΤ ζήτησε την ανάληψη πολιτικών δράσης τόσο σε επίπεδο ζήτησης όσο και προσφοράς και κάλεσε τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να επιταχύνουν τις διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις. Ο πρόεδρος της ΕΚΤ επιβεβαίωσε, ότι εκτός των στοχευµένων πράξεων µακροπρόθεσµης χρηµατοδότησης (TLTROs) και των πράξεων αγοράς τίτλων εκδοθέντων έναντι περιουσιακών στοιχείων (ABS) για ενίσχυση της ρευστότητας, η ΕΚΤ είναι προετοιµασµένη για ανάληψη περαιτέρω ενεργειών, εάν κριθεί απαραίτητο. Επιπλέον, αναφέρθηκε στην πρόσφατη µείωση των µεσοπρόθεσµων προσδοκιών για τον πληθωρισµό ο οποίος αποτελεί πηγή ανησυχίας για το ιοικητικό Συµβούλιο της ΕΚΤ. Ο πρόεδρος της ΕΚΤ στην οµιλία του σκιαγράφησε το τι πρέπει να γίνει στη Ζώνη του Ευρώ για την αντιµετώπιση της ιδιαίτερα υψηλής ανεργίας, της αδύναµης οικονοµικής ανάπτυξης και του χαµηλού πληθωρισµού. Μέσα από µια αρκετά περιγραφική ανάλυση της αγοράς

5 εργασίας στην Ευρωζώνη από την έναρξη της χρηµατοπιστωτικής κρίσης, οδηγήθηκε στο συµπέρασµα ότι το υψηλό ποσοστό της ανεργίας οφείλεται σε διαρθρωτικούς και κυκλικούς παράγοντες ενώ υπάρχουν σηµαντικές διαφορές µεταξύ χωρών, τονίζοντας ότι απαιτείται ανάληψη δράσης τόσο από την πλευρά της ζήτησης όσο και της προσφοράς. Όσον αφορά την πλευρά της προσφοράς, ο Πρόεδρος της ΕΚΤ επανέλαβε την έκκλησή του για περισσότερες πρωτοβουλίες από τις εθνικές κυβερνήσεις, ιδίως αυτών που σχετίζονται µε την αγορά εργασίας, καθώς περισσότερη ευελιξία είναι απαραίτητη προκειµένου να υπάρξει µια αντιστοιχία µισθών και παραγωγικότητας. O Mario Draghi επισήµανε ότι τα µέτρα τόνωσης της οικονοµίας που ανακοινώθηκαν τον Ιούν.2014, σε συνδυασµό µε την διολίσθηση του ευρώ, θα ενισχύσουν τη ζήτηση στην Ευρωζώνη ενώ παράλληλα τόνισε ότι η νοµισµατική πολιτική που ασκείται δεν θα µεταβληθεί για µεγάλη χρονική περίοδο. Η επικεφαλής της FED από την πλευρά της, στην οµιλία της για την πορεία της οικονοµίας των ΗΠΑ, αναφέρθηκε στο ενδεχόµενο µίας ταχύτερης του αναµενοµένου, αύξησης των επιτοκίων της Fed, εάν επιτευχθούν οι στόχοι της οµοσπονδιακής τράπεζας. Ωστόσο, τόνισε ότι η αγορά εργασίας καταγράφει σηµάδια στασιµότητας, τα οποία µπορούν να µεταβάλλουν καθοριστικά οποιοδήποτε σενάριο ανόδου των επιτοκίων. Τα επιτόκια ενδέχεται να αυξηθούν ταχύτερα, εάν βελτιωθεί περαιτέρω η αγορά εργασίας ή ο πληθωρισµός κινηθεί µε υψηλότερους ρυθµούς. Σύµφωνα µε τη Janet Yellen η νοµισµατική πολιτική είναι συνυφασµένη µε την πρόοδο που καταγράφει η αγορά εργασίας. Σηµειώνεται ότι η εκτίµηση της Fed τοποθετεί χρονικά την αύξηση των επιτοκίων στο 2ο 6µηνο Ωστόσο, o John Williams, µέλος του Εκτελεστικού Συµβουλίου της Fed σε δηλώσεις του εξέφρασε την άποψη ότι η πρώτη αύξηση των επιτοκίων θα συµβεί το καλοκαίρι του 2015, καθώς διαπιστώνει µια βελτίωση του κλίµατος στην αγορά εργασίας, ενώ ο πληθωρισµός, κινείται κάτω του στόχου της Fed, εκφράζοντας παράλληλα την εκτίµηση ότι σταδιακά θα επιστρέψει στα επίπεδα του 2%. Τέλος, όσον αφορά το πρόγραµµα αγοράς οµολόγων (QE3), η Janet Yellen εκτίµησε πως θα ολοκληρωθεί τον Οκτ Η γενική διευθύντρια του ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου, Christine Lagarde µε δηλώσεις της εξέφρασε την άποψη ότι είναι πολύ σηµαντικό για τη Γερµανία να συµµετέχει εντατικότερα στην προσπάθεια οικονοµικής ανάκαµψης της Ευρωζώνης αφού έχει τη δυνατότητα να το επιτύχει. Άλλωστε οι πρόσφατες διαπραγµατεύσεις στη Γερµανία ανάµεσα στις συνδικαλιστικές οργανώσεις και τις εργοδοτικές οργανώσεις για την πορεία των µισθών επιβεβαιώνουν τη δυνατότητα ελιγµών που διαθέτει η χώρα, καθώς µπορεί να δώσει ώθηση στην οικονοµική ανάκαµψη της Ευρωζώνης. Η Christine Lagarde δεν παρέλειψε να τονίσει την ισχυρή λιτότητα που υπέστη η Ευρωζώνη τα τελευταία τρία χρόνια στα πλαίσια µιας δηµοσιονοµικής σταθεροποίησης η οποία όµως φαίνεται να γίνεται ηπιότερη το 2014 και το Στη Γαλλία, η αιφνιδιαστική παραίτηση της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Manuel Valls µετά από την συνέντευξη του υπουργού οικονοµίας Arnaud Montebourg στην εφηµερίδα Le Monde, κατά την οποία ασκούσε έντονη κριτική στην οικονοµική πολιτικής που έχουν επιλέξει ο πρωθυπουργός και ο πρόεδρος της Γαλλίας εµφανίζεται εσωτερική υπόθεση η οποία δεν αναµένεται να προκαλέσει ιδιαίτερους τριγµούς στην ΕΕ. Ωστόσο, δεν αποκλείεται να αποτελέσει την απαρχή κινήσεων εντός της Ευρωζώνης για εφαρµογή πολιτικών ηπιότερης λιτότητας. Ο οίκος Fitch, επιβεβαίωσε την άριστη αξιολόγηση ΑΑΑ της ανίας διατηρώντας παράλληλα σταθερές τις προοπτικές (outlook). Η απόφαση του οίκου αξιολόγησης στηρίζεται στην υγιή κατάσταση της οικονοµίας και τη σταθερότητα που εµφανίζει ο τραπεζικός τοµέας. Η δηµοσιονοµική εικόνα της χώρας εµφανίζει σταθερότητα µε το έλλειµµα να εκτιµάται ότι θα υποχωρήσει στο -1,3% του ΑΕΠ το 2014 και το δηµόσιο χρέος στο 44%, ενώ το ΑΕΠ θα σηµειώσει άνοδο 1,5% το Στην Κίνα, ο δείκτης PMI στη µεταποίηση που καταρτίζεται από την HSBC/Markit ( πρώτη µέτρηση) υποχώρησε για πρώτη φορά από τον Μάρτ.2014 στο 50,3 τον Αύγ.2014 (χαµηλό 3 µηνών) από 51,7 τον Ιούλ.2014 (υψηλό 18 µηνών). Η πτώση αποδίδεται στην υποχώρηση του υποδείκτη παραγωγής και του υποδείκτη νέων παραγγελιών. Η αγορά εκτιµά ότι θα πρέπει να ληφθούν περαιτέρω µέτρα από την κυβέρνηση της Κίνας για την ενίσχυση της βιοµηχανικής παραγωγής (µείωση φορολογίας, κατασκευή έργων υποδοµής, αύξηση διατραπεζικής ρευστότητας). Εξελίξεις στην πραγµατική οικονοµία: Στις ΗΠΑ, ο δείκτης Philadelphia Fed ανήλθε στο υψηλότερο επίπεδο από τον Μάρ.2011, στις 28 µονάδες τον Αυγ.2014 έναντι 23,9 τον Ιούλ Η κίνηση του δείκτη δεν επιβεβαίωσε την εκτίµηση της αγοράς που προσδοκούσε υποχώρηση του. Ωστόσο, οι νέες παραγγελίες σηµείωσαν σηµαντική πτώση στις 14,7 µονάδες τον Αυγ.2014, από 34,2 τον Ιουλ Στην αγορά ακινήτων, οι πωλήσεις υφιστάµενων κατοικιών σηµείωσαν τον Ιουλ.2014 τον ταχύτερο ρυθµό ανόδου των τελευταίων 10 µηνών, εν αντιθέσει µε τις πωλήσεις νέων κατοικιών που εµφάνισαν αδυναµία. Ο δείκτης PMI Markit στη µεταποίηση ανήλθε τον Αύγ.2014 στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 4,5 ετών (58 µνδ) λόγω της βελτίωσης που σηµείωσαν οι υποδείκτες νέων παραγγελιών και απασχόλησης. Στην αγορά εργασίας, οι εβδοµαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταµεία ανεργίας µειώθηκαν κατά την εβδοµάδα έως στις από (αναθεωρηµένη µέτρηση) που ήταν την περασµένη εβδοµάδα. Ωστόσο, ο κινητός µέσος όρος 4-εβδοµάδων κατά στις Η πρόσφατη µείωση των αιτήσεων εγγραφής στα 5

6 ταµεία ανεργίας αποτελεί την τρίτη µέτρηση κάτω του ορίου των σε διάστηµα πέντε εβδοµάδων. Η τελευταία φορά που είχε σηµειωθεί παρόµοια συµπεριφορά ήταν στις αρχές του 2006, περίοδο µε υψηλό ρυθµό οικονοµικής ανάπτυξης. Η πορεία των εβδοµαδιαίων αιτήσεων εγγραφής στα ταµεία ανεργίας παραµένει καθοδική και είναι συνεπής µε την ισχυρή άνοδο που καταγράφεται στις νέες θέσεις εργασίας. Υπενθυµίζεται ότι τον Ιουλ.2014 οι νέες θέσεις εργασίας (πλην του γεωργικού τοµέα) αυξήθηκαν κατά ξεπερνώντας το όριο των για έκτο συνεχόµενο µήνα και επιβεβαιώνοντας µια δυναµική που έχει να καταγραφεί από το Η βελτίωση των συνθηκών στην αγορά εργασίας οδήγησε τους συµµετέχοντες στην Επιτροπή Νοµισµατικής Πολιτικής (FOMC) της Fed στη συνάντηση της Ιουλ.2014 σύµφωνα τα δηµοσιευθέντα πρακτικά να οµιλούν για βελτίωση µεγαλύτερη της αναµενόµενης αφήνοντας να εννοηθεί ότι η εξέλιξη αυτή θα µπορούσε να οδηγήσει σε µια πρόωρη αύξηση των επιτοκίων. Σηµειώνεται ότι η µείωση των εγγραφών στα ταµεία ανεργίας, ήταν µεγαλύτερη των προσδοκιών της αγοράς, η οποία προέβλεπε υποχώρηση των επιδοµάτων στις Στην Ευρωζώνη, ο ενοποιηµένος δείκτης PMI Markit υποχώρησε στο 52,8 τον Αυγ.2014 από 53,8 τον Ιούλ.2014, επηρεασµένος από την εξασθένιση των αντίστοιχων δεικτών σε Γερµανία και Γαλλία. Οι παραπάνω δείκτες σε συνδυασµό µε την επιδείνωση του επιχειρηµατικού κλίµατος στη Γερµανία όπως αυτή αποτυπώνεται στο δείκτη Ifo, προϊδεάζουν για ένα χαµηλό ρυθµό ανάπτυξης στη ΖτΕ το 3ο 3µηνο Ωστόσο, σηµαντική υποχώρηση σηµείωσε και ο δείκτης καταναλωτικής εµπιστοσύνης, µε αποτέλεσµα να διαµορφωθεί στο -10,0 τον Αυγ.2014 από -8,4 τον Ιούλ.2014, έχοντας ως µερική εξήγηση την κατάσταση που επικρατεί στην Ουκρανία. Στις αγορές κεφαλαίου, επικρατούν ανοδικές τάσεις, µετά τις δηλώσεις του προέδρου της ΕΚΤ για επίσπευση της λήψης των µέτρων που έχουν ανακοινωθεί και επιπλέον µέτρων για ενίσχυση της ρευστότητας και της ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονοµίας, µε αποτέλεσµα οι αποδόσεις των 10- ετών οµολόγων σε Γερµανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ιρλανδία να καταγράψουν ιστορικά χαµηλά. Στην ελληνική 10ετία λήξης 2024 το εύρος τιµών αγοράς διαµορφωνόταν µεταξύ 81,75-83,01 ( ) ή απόδοση 5,70%-5,89%. Σηµειώνεται ότι στις το 10-ετές οµόλογο είχε καταγράψει χαµηλό απόδοσης στο 5,475%. 10-Year Yields (%) Spreads (μβ) 25/8/ /8/2014 μβ 25/8/ /8/2014 μβ Ελλάδα 5,70 5, Ισπανία 2,23 2, Ιταλία 2,45 2, Πορτογαλία 3,01 3, Γαλλία 1,29 1, Ολλανδία 1,10 1, Γερμανία 0,93 1,01-8 5Y CDS (μβ) 25/8/ /8/2014 μβ Ελλάδα Ισπανία Ιταλία Πορτογαλία Γαλλία Ολλανδία Γερμανία Πηγή: Reuters Το spread, η διαφορά απόδοσης µεταξύ ελληνικών 10ετών και γερµανικών οµολόγων, διαµορφωνόταν στις 477 µονάδες βάσης ( ) από 489 µονάδες βάσης ( ). Η νέα ελληνική 5ετία διαπραγµατεύεται σε υψηλότερα επίπεδα έναντι της τιµής έκδοσης. Ειδικότερα, το 5ετές οµόλογο λήξης 2019 εκδόθηκε στις 99,13 µονάδες βάσης και διαπραγµατεύεται ( ) στις 103,10 µονάδες βάσης, ή απόδοση 4,00% από 4,95% που ήταν στην έκδοση του. Η απόδοση του 10ετούς γερµανικού οµολόγου, το σηµείο αναφοράς για το κόστος δανεισµού της ζώνης του ευρώ, άγγιξε ιστορικά χαµηλό (0,926% ), καθώς οι επενδυτές επικεντρώθηκαν στις οικονοµικές εξελίξεις αδιαφορώντας για τις γεωπολιτικές αναταράξεις. Η Ιρλανδική 10-ετία εµφανίζει απόδοση 1,823%, η 10- ετία της Πορτογαλίας παρά την πρόσφατη κρίση στην Banco Espirito Santo διαµορφώνεται στο 2,996%, της Ισπανίας στο 2,215% και της Ιταλίας στο 2,440%. Η διαφορά απόδοσης του 10-ετούς πορτογαλικού οµολόγου σε σχέση µε το αντίστοιχο γερµανικό, περιορίσθηκε στις 208 µ.β. την , από 247 µ.β. την και του 10- ετούς ιταλικού οµολόγου έναντι του 10-ετούς γερµανικού στις 152 µ.β. από 162 µ.β.. Η απόδοση του 10-ετούς οµολόγου των ΗΠΑ διαµορφωνόταν στο 2,39% την από 2,37% την , αντανακλώντας την διατήρηση της νοµισµατικής πολιτικής των χαµηλών επιτοκίων από τη Fed. Στην Ισπανία, το δηµόσιο την προέβη σε ακύρωση προγραµµατισµένης δηµοπρασίας οµολόγων, λόγω απουσίας επενδυτικού ενδιαφέροντος, χωρίς να αποτελεί ουσιαστικό πρόβληµα, αφού συνήθως κάθε Αύγουστο πραγµατοποιεί µία µόνο δηµοπρασία. Ωστόσο, από την αρχή του έτους το Ισπανικό δηµόσιο έχει αντλήσει από τις αγορές 100,34 δις. Στις ΗΠΑ, το δηµόσιο προέβη την σε δηµοπρασία 5ετών οµολόγων TIPS (προστασίας από τον πληθωρισµό), συνολικού ποσού $ 16 δις. Η απόδοση των οµολόγων διαµορφώθηκε στο 0,281%, ενώ ο συντελεστής κάλυψης στο 2,48, έναντι µέσου 6

7 όρου αντίστοιχων δηµοπρασιών 2,70. Σηµειώνεται ότι η συµµετοχή των αλλοδαπών επενδυτών διαµορφώθηκε στο 56,3% έναντι µέσου όρου 58,4%. Στην Ελλάδα, το δηµόσιο σχεδιάζει την επανέκδοση τριετών και πενταετών οµολόγων µε στόχο την ανταλλαγή των νέων τίτλων, µέχρι το ποσό των 1,5 δισ. µε έντοκα γραµµάτια που έχουν στην κατοχή τους ξένες και ελληνικές τράπεζες επιδιώκοντας την καλύτερη λειτουργία της δευτερογενούς αγοράς, την ενίσχυση της ρευστότητας και στην µείωση του επιτοκιακού κόστους. Αγορές συναλλάγµατος: Ο σταθµισµένος δείκτης δολαρίου ο οποίος µετρά την επίδοση του δολαρίου έναντι 6 βασικών νοµισµάτων ενισχύεται σε εβδοµαδιαία βάση µε αποτέλεσµα να διαµορφώνεται στο 82,57 ( ) από 81,65 ( ). Σύµφωνα µε τα στοιχεία του χρηµατιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ, για µη εµπορικές συναλλαγές (specs) την εβδοµάδα που έληξε την αυξήθηκαν κατά $ 3,98 δις, µε αποτέλεσµα οι συνολικές καθαρές (αγορές µείον πωλήσεις) θέσεις να διαµορφωθούν σε αυξηµένο θετικό επίπεδο για 15η εβδοµάδα στα $ 31,13 δις (υψηλότερο επίπεδο από τον Ιουλ.2013). Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για µη εµπορικές συναλλαγές (specs), την εβδοµάδα που έληξε την διαµορφώθηκαν στα $ 2,07 δις, µε αποτέλεσµα οι συνολικές καθαρές (αγορές µείον πωλήσεις) θέσεις να διαµορφωθούν στο αρνητικό επίπεδο των $ 23,11 δις, από $ 21,04 δις την προηγούµενη εβδοµάδα. Το ευρώ κυµαινόταν στα 1,3195 USD/EUR στις από 1,3389 USD/EUR την Η ισοτιµία USD/EUR βρίσκεται σε καθοδική πορεία από τις αρχές του Μαΐου, ωστόσο οι απόψεις που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο του οικονοµικού συνεδρίου στο Jackson Hole, τόσο από την πρόεδρο της Fed, όσο και από τον πρόεδρο της ΕΚΤ συνέβαλαν στην επιτάχυνση της πτωτικής πορείας του. Μιλώντας, στο παγκόσµιο οικονοµικό συνέδριο στο Jackson Hole, η επικεφαλής της Fed εκτίµησε πως εάν οι στόχοι της οµοσπονδιακής τράπεζας επιτευχθούν σχετικά γρήγορα, τότε τα επιτόκια θα αυξηθούν ταχύτερα. Οι δηλώσεις αυτές αποτέλεσαν τον καταλύτη στην συµπεριφορά του δολαρίου. Η υποχώρηση του ευρώ ενισχύεται παράλληλα και από την πολιτική αβεβαιότητα που συνεπάγεται η ανακοίνωση παραίτησης της γαλλικής κυβέρνησης. Θετική εξέλιξη από την εξασθένιση του ευρώ αποτελεί η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξαγωγικής δραστηριότητας της Ευρωζώνης, χωρίς ωστόσο να παραβλέπεται η θετική επίπτωσή του στην αποτροπή καταστάσεων αρνητικού πληθωρισµού σε περισσότερες χώρες της ΖτΕ και στη ΖτΕ ως σύνολο. Άλλωστε, έως τώρα, η πτώση του ευρώ συµβαδίζει µε σηµαντική άνοδο στις ευρωπαϊκές αγορές οµολόγων και µετοχών. Το Γουάν Κίνας εµφανίζει τάση εξασθένισης έναντι του δολαρίου-ηπα, καθώς η ΤτΚίνας προσπαθεί να αποτρέψει την ενίσχυση του Γουάν έναντι του ευρώ και των άλλων νοµισµάτων που υποχωρούν έναντι του δολαρίου στην τρέχουσα περίοδο. Η διολίσθηση των τελευταίων ηµερών είχε ως αποτέλεσµα να αυξήσει τις απώλειες από τις αρχές του έτους έναντι του δολαρίου στο 1,66% ( ). Η ΤτΚίνας καθόρισε τη µέση τιµή fixing στις στα 6,1653 CNY/USD από 6,1528 CNY/USD που ήταν στις Υπενθυµίζεται ότι από τη µέση τιµή fixing η ΤτΚίνας επιτρέπει µια µέγιστη ηµερήσια διακύµανση ±2%. Η στερλίνα σηµειώνει επίσης απώλειες έναντι του δολαρίου, ενώ καταγράφει κέρδη έναντι του ευρώ. ιαπραγµατευόταν στις στα $1,6580 και στα 1,2571 έναντι $1,6709 και 1,2520 στις Σηµειώνεται ότι η στερλίνα από τις αρχές του έτους ενισχύεται έναντι του δολαρίου ΗΠΑ (+0,11%) και του ευρώ (+4,13%), µε την προσδοκία των επενδυτών ότι η ΤτΑγγλίας θα προχωρήσει σε αύξηση του βασικού της επιτοκίου ταχύτερα από τη Fed και την ΕΚΤ. Τέλος, ενισχύθηκαν οι απώλειες για το ευρώ έναντι του ελβετικού φράγκου µετά την οµιλία του προέδρου της ΕΚΤ στο οικονοµικό συνέδριο της Fed, µε αποτέλεσµα το ευρώ να αγγίξει το χαµηλότερο επίπεδο των τελευταίων 19-µηνών. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονοµία Προϋπολογισµός 2014: Συνεχίζεται η πολύ ικανοποιητική εκτέλεση του Προϋπολογισµού της κεντρικής κυβέρνησης (ΚΚ) στο 7µηνο Ιαν.- Ιούλ Σύµφωνα µε τα τελικά στοιχεία στο 7µηνο αυτό επιτεύχθηκε πρωτογενές πλεόνασµα ύψους 2,28 δις στην ΚΚ, έναντι του στόχου για πρωτογενές έλλειµµα ύψους 0,799 δις και έναντι πλεονάσµατος 1,05 δις το αντίστοιχο 7µηνο πέρυσι. Τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. διαµορφώθηκαν πολύ υψηλότερα έναντι του στόχου (κατά 451 εκατ.) στα 26,24 δισ. το 7µηνο Ιαν.-Ιούλ.2014, και ήταν αυξηµένα από το αντίστοιχο 7µηνο.2013 κατά 3,5%. Σηµειώνεται ότι η αύξηση επιτεύχθηκε παρά την συνεχιζόµενη, µεγάλη, εκτός προγραµµατισµού αύξηση των επιστροφών φόρων στα 2,0 δισ. το 7µηνο Ιαν.-Ιούλ.2014, έναντι µόλις 900 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι. Από την άλλη πλευρά, οι πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π. ήταν και πάλι σηµαντικά µειωµένες κατά -6,7% σε ετήσια βάση στο 7µηνο (πολύ περισσότερο µειωµένες, κατά 1,0 δις 7

8 από τον στόχο που είχε τεθεί σε αυτό το 7µηνο), από την πτώση κατά -4,9% το 7µηνο Ιαν.-Ιούλ Ειδικότερα, στον τοµέα των Καθαρών Εσόδων του Τ.Π. σηµειώνεται: α) Η εντυπωσιακή αύξηση στα έσοδα από τον φόρο εισοδήµατος φυσικών προσώπων (ΦΕΦΠ) κατά 27,3% το 7µηνο Ιαν.-Ιούλ.2014, µε υπέρβαση του στόχου κατά 555 εκατ. Μάλιστα, τον Ιούλ.2014 τα έσοδα αυτά σηµείωσαν αύξηση κατά 894 εκατ., έναντι του Ιουλ Σηµειώνεται ότι στο 7µηνο Ιαν.-Ιούλ.2013 τα έσοδα από την πηγή αυτή είχαν µειωθεί κατά -20,8%. Με βάση το ΜΠ Σ τα έσοδα από ΦΕΦΠ προβλέπεται να µειωθούν κατά -7,3% το 2014, από την πτώση τους κατά -13,8% που προϋπολογιζόταν αρχικά στο Π2014 και έναντι της πολύ µεγάλης πτώσης τους κατά -20% το Ο στόχος για έσοδα ύψους 7,399 δις για το 2014 είναι εφικτός, και ενδεχοµένως, αν συνεχισθεί η πολύ ικανοποιητική πορεία τους επόµενους µήνες, να υπερβούν τον στόχο. Επίσης, θετική είναι η εξέλιξη και στον φόρο εισοδήµατος νοµικών προσώπων (ΦΕΝΠ), καθώς τα έσοδα αυτά ανήλθαν στα 1,397 δισ. έναντι µόλις 651 εκατ. το αντίστοιχο διάστηµα Το 2014 συνολικά προβλέπεται τα έσοδα αυτής της κατηγορίας να διαµορφωθούν στα 4,0 δις, από 1,68 δισ. το β) Τα έσοδα από τους φόρους στην περιουσία το 7µηνο Ιαν.-Ιούλ.2014 διαµορφώθηκαν χαµηλότερα του στόχου κατά 246 εκατ. και ανέρχονται συνολικά στα 1,4 δισ. το 7µηνο αυτό, από 1,6 δισ. το 7µηνο εδοµένων των οπισθοδροµήσεων όσον αφορά την αποστολή των εκκαθαριστικών για την είσπραξη των φόρων περιουσίας του 2014 και την εκλογίκευση της φορολογικής βάσης επιβολής του ΕΝΦΙΑ και του συµπληρωµατικού φόρου (ΦΑΠ) που προωθεί στην τρέχουσα περίοδο η Κυβέρνηση, ο στόχος για το 2014 για έσοδα από τον φόρο περιουσίας ύψους 3,8 δις (από 3,0 δις το 2013) θεωρείται τώρα πολύ δύσκολο να επιτευχθεί, παρά το ότι οι εισπράξεις από τον φόρο αυτό στο 1 ο 7µηνο.2014 (που προκύπτουν από τους φόρους που επιβλήθηκαν το 2013) είναι πολύ ικανοποιητικές. γ) Συνεχίζεται η πτώση της είσπραξης άµεσων φόρων ΠΟΕ κατά -12,6% στο 7µηνο Ιαν.-Ιούλ.2014, έναντι, ωστόσο, της µεγάλης αύξησής τους κατά 30% στο 7µηνο 2013, όπου συµπεριλαµβάνονταν και τα έσοδα από τους ΦΑΠ 2010 και Σηµειώνεται ότι µε βάση το ΜΠ Σ τα έσοδα από την πηγή αυτή προγραµµατίζονται να σηµειώσουν τελικά µεγάλη πτώση κατά -26,5% το 2014, έναντι ωστόσο τεράστιας αύξησής τους κατά 56% το 2013 για τους λόγους που προαναφέρθηκαν. Εκτιµάται ότι ο στόχος στον τοµέα αυτό εύκολα θα υπερκαλυφθεί. δ) Οι λοιποί άµεσοι φόροι αυξήθηκαν εντυπωσιακά κατά 63,8% το 7µηνο 2014, ενώ για το 2014 προβλέπεται να αυξηθούν κατά 13,3%, στα 3,11 δισ., έναντι µεγάλης πτώσης τους κατά -11,7% το Σύµφωνα µε τον αρχικό στόχο, πάντως, στον Π2014, τα έσοδα αυτά προβλεπόταν να αυξηθούν µόλις κατά +0,4%. Τα έσοδα αυτά περιλαµβάνουν τις εισπράξεις από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης και του τέλους επιτηδεύµατος. Συµπερασµατικά, η πορεία των άµεσων φόρων το 7µηνο 2014 κρίνεται ικανοποιητική και δείχνει ότι είναι εφικτή η είσπραξη άµεσων φόρων ύψους 13,99 δις το 2 ο 6µηνο 2014 (συνολικά 22,568 δις το 2014) αφού το 2 ο 6µηνο 2014 αναµένονται οι δόσεις από τον ΦΕΦΠ, ΦΕΝΠ, αλλά και οι εισπράξεις από τον ΕΝΦΙΑ. Όσον αφορά στους έµµεσους φόρους, τον Ιούλ.2014 επιβραδύνθηκε σηµαντικά η πτωτική τους πορεία και µάλιστα, τα έσοδα από ΦΠΑ τον Ιούλ.2014 σηµείωσαν αύξηση κατά 3,9%. Ειδικότερα, οι έµµεσοι φόροι µειώθηκαν το 7µηνο Ιαν.-Ιούλ.2014 κατά -3,6% (από πτώση -7% το 1 ο 6µηνο 2014), ενώ για το έτος ως σύνολο η µείωση έχει προϋπολογιστεί, µε βάση το ΜΠ Σ , πτώση τους κατά -1,1%. Ο στόχος αυτός µπορεί να επιτευχθεί εύκολα, αν η Κυβέρνηση δεν προχωρήσει σε µεγάλη µείωση των συντελεστών του ΕΦΚ καυσίµων, όπως φαίνεται να σχεδιάζεται. ε) Η πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ επιβραδύνθηκε στο -2,2% το 1 ο 7µηνο 2014, έναντι µεγάλης πτώσης τους κατά -10,2% το 1 ο 7µηνο Για το 2014 και µε βάση τα στοιχεία του ΜΠ Σ τα έσοδα από τον ΦΠΑ έχουν προγραµµατιστεί να είναι ελαφρά µειωµένα κατά -0,6% το 2014, πράγµα που µπορεί να επιτευχθεί µε καλύτερες εισπράξεις από τον ΦΠΑ καυσίµων στο 4 ο 3µηνο Ειδικότερα, τον Ιούν.2014 αλλά και τον Ιούλ.2014 διακόπηκε η ικανοποιητική πορεία των εσόδων από τον ΦΠΑ επί των λοιπών προϊόντων (εκτός καυσίµων και καπνού) που είχε σηµειωθεί µέχρι και τον Μάιο 2014, αφού τον Ιούλ.2014 τα έσοδα από αυτήν την πηγή εµφανίζονται και πάλι µειωµένα κατά -3,9% σε ετήσια βάση, παρά την εντυπωσιακή αύξηση των εσόδων από τον εξωτερικό τουρισµό. Το 7µηνο 2014 τα έσοδα αυτά είχαν µικρή µείωση κατά -0,8%, έναντι µεγάλης µείωσης -8,2% το 7µηνο Για το έτος 2014 έχει προϋπολογιστεί πτώση των εσόδων αυτής της κατηγορίας κατά -1,7%, µετά την σηµαντική πτώση τους κατά -6,1% το 2013, στόχος που σίγουρα θα υπερκαλυφθεί. Από την άλλη πλευρά, συνεχίζεται η πολύ µεγάλη (αδικαιολόγητη) πτώση κατά -13,1% στα έσοδα από τον ΦΠΑ καπνού, από -10,1% το 7µηνο Ιαν.- Ιούλ.2013, ενώ αντίθετα περιορίστηκε σηµαντικά η πτώση στα έσοδα από τον ΦΠΑ στα καύσιµα που διαµορφώνεται τώρα στο -6,3% το 7µηνο Επίσης, σηµαντική ήταν η επιβράδυνση στα έσοδα από τους ΕΦΚ καυσίµων και καπνού που περιορίστηκε στο -2,9% και -5,1% αντίστοιχα το 7µηνο Ιαν.-Ιούλ.2014, από -14,2% και κατά -6,7% αντίστοιχα το 1 ο 6µηνο Τα έσοδα από τον ΦΠΑ και τον ΕΦΚ καπνού αναµένεται να είναι σηµαντικά αυξηµένα στο 4 ο 3µηνο.2014, οπότε συνολικά το 2014 αναµένεται να καταγράψουν πτώση κατά -2,1% και κατά -0,5% αντίστοιχα, από -6,4% και -6,6% αντίστοιχα το Τα έσοδα από τον ΦΠΑ και τον ΕΦΚ πετρελαιοειδών προγραµµατίζεται να είναι αυξηµένα κατά 5,4% και 2,5% αντίστοιχα το 2014, πράγµα που µπορεί να υλοποιηθεί, όπως προαναφέρθηκε, αν οι καιρικές συνθήκες στην περίοδο Οκτ εκ.2013 είναι φέτος κανονικές και αν δεν µειωθεί ο φόρος στο πετρέλαιο θέρµανσης. Σηµειώνεται ότι η πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ και από τον ΕΦΚ καυσίµων στο 1 ο 8

9 7µηνο.2014 οφείλεται στις εξαιρετικά καλές καιρικές συνθήκες και δεν έχει καµιά σχέση µε τους υψηλούς συντελεστές φορολόγησης που εφαρµόζονται οι οποίοι υπερκαλύπτονται από την επιδοµατική πολιτική που επίσης εφαρµόζεται στον τοµέα. Στον τοµέα των Πρωτογενών απανών του Τ.Π.: (α) Οι δαπάνες της κεντρικής κυβέρνησης για µισθολογικές αποδοχές και για συντάξεις κινούνται βάση Προϋπολογισµού και µειώθηκαν κατά -0,6% το 7µηνο Ιαν.-Ιούλ.2014, από τη µεγάλη πτώση τους -8,9% το αντίστοιχο 7µηνο πέρυσι. (β) Οι επιχορηγήσεις των ασφαλιστικών ταµείων (Α.Τ.) συνεχίζουν τη µεγάλη πτώση τους κατά -17,6% στα 6,28 δισ. στο 7µηνο Ιαν.-Ιούλ.2014, έναντι της πτώσης κατά -21,7% στο 1 ο 7µηνο Σηµειώνεται ότι ήδη έχει καταβληθεί το 58,3% της προγραµµατισµένης συνολικής επιχορήγησης για το τρέχον έτος. Η επιχορήγηση του ΙΚΑ ανήλθε στα 1,5 δις στο 1 ο 7µηνο του 2014 (το 64% της προγραµµατισµένης ετήσιας επιχορήγησής του) και ήταν µειωµένη έναντι του 1 ου 7µήνου του 2013, όπου ήταν στα 1,7 δισ. Συνεχίζεται η αύξηση της επιχορήγησης του ΟΑΕΕ στο 81,3% της προγραµµατισµένης ετήσιας επιχορήγησης του Οργανισµού αυτού για το 2014, αν και στο 1 ο 7µηνο 2014 η επιχορήγηση αυτού του ταµείου είναι µειωµένη κατά -29,3% έναντι του 1 ου 7µηνο Είναι προφανές ότι, αν δεν βελτιωθεί σηµαντικά το ποσοστό είσπραξης των βεβαιωµένων εισφορών των ασφαλισµένων στον οργανισµό αυτό, η κρατική επιχορήγηση θα διαµορφωθεί και πάλι σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από τον προγραµµατισµό. Με βάση τα ανωτέρω, και την θετική πορεία που επέδειξαν οι έµµεσοι φόροι τον Ιούλ.2014, η υλοποίηση του Π2014 είναι πολύ ικανοποιητική και σηµατοδοτεί την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσµατος στη γενική κυβέρνηση, σηµαντικά µεγαλύτερου από το εκτιµώµενο 1,5% του ΑΕΠ που προβλέπει το ΝΤ, ότι δηλαδή συνέβη και το προηγούµενο έτος. Ωστόσο, η επιτυχής συνέχιση της δηµοσιονοµικής προσαρµογής το 2014 εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό και από την περαιτέρω πρόοδο που θα επιτευχθεί στους τοµείς του εξορθολογισµού της λειτουργίας του κράτους µε αύξηση της παραγωγικότητάς του και της συµβολής του στην ανάπτυξη της οικονοµίας και στη δίκαιη είσπραξη των εσόδων του κράτους από όλους που είναι υπόχρεοι µε βάση την ισχύουσα νοµοθεσία. Η Τουριστική Κίνηση το 2014: Από τα (προσωρινά) στοιχεία της έρευνας συνόρων, που πραγµατοποιεί η ΤτΕλλάδος, προκύπτει ότι η εισερχόµενη ταξιδιωτική κίνηση (σε κάθε είδους τουριστικό κατάλυµα και µε κάθε µεταφορικό µέσο) αυξήθηκε κατά +15,6%, σε ετήσια βάση, φτάνοντας ήδη στα 6,26 εκατ. τουρίστες στο 1 ο 6µηνο.2014, έναντι αύξησής της κατά +12,3% στο 1 ο 6µηνο Η σηµαντική άνοδος της τουριστικής κίνησης στο 1 ο 6µηνο.2014 συνοδεύεται και µε ανάλογη αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων κατά +13,4%, έναντι αύξησής τους κατά +17,5% στο 1 ο 6µηνο Παράλληλα, το ισοζύγιο ταξιδιωτικών υπηρεσιών παρουσίασε σηµαντικό πλεόνασµα 2.916,5 εκατ. στο 1 ο 6µηνο.2014 (1 ο 6µηνο.2013: 2.589,4 εκατ.), σηµειώνοντας αύξηση κατά +12,6%, έναντι της πολύ µεγάλης αύξησής του κατά +26,8%, που είχε σηµειωθεί στο 1 ο 6µηνο Αυτό συνέβη παρά το ότι οι πληρωµές των εγχώριων κατοίκων για τουρισµό στο εξωτερικό ήταν σηµαντικά αυξηµένες κατά 15,5% στο 1 ο 6µηνο Η δαπάνη ανά ταξίδι στην Ελλάδα υποχώρησε στα 605,1 στο 1 ο 6µηνο.2014, έναντι 615,6 στο 1 ο 6µηνο Σχετικά µε τις εισπράξεις από τις κύριες πηγές του Ελληνικού τουρισµού, οι εισπράξεις από τη Γερµανία αυξήθηκαν κατά +2,9%, σε ετήσια βάση, στο 1 ο 6µηνο.2014, έναντι +24,3% στο 1 ο 6µηνο.2013, αυτές από το Ην. Βασίλειο κατέγραψαν εντυπωσιακή αύξηση κατά +40,2%, έναντι µείωσης κατά -10,5% στο 1 ο 6µηνο.2013 και αυτές από την Γαλλία αυξήθηκαν κατά +21,3%, έναντι µεγάλης επίσης αύξησής τους κατά 20,9% στο 1 ο 6µηνο Αναφορικά µε τη σύνθεση της εισερχόµενης ταξιδιωτικής κίνησης ανά περιοχή και χώρα προέλευσης σηµειώθηκαν στο 1 ο 6µηνο.2014, σε ετήσια βάση, τα εξής: 1) Αξιόλογη ήταν η αύξηση των ταξιδιωτών από τις χώρες της Ζώνης του Ευρώ και της ΕΕ-28 κατά +11,4% και +17,6% αντίστοιχα, έναντι +7,2% και +4,5% αντίστοιχα στο 1 ο 6µηνο Ειδικότερα, επισηµαίνεται η σηµαντική αύξηση του αριθµού των τουριστών από την Γαλλία (1 ο 6µηνο.2014: +15,1%, 1 ο 6µηνο.2013: +17,4%), ενώ η τουριστική ροή από την Γερµανία παρουσίασε µικρή άνοδο (1 ο 6µηνο.2014: +1,9%, 1 ο 6µηνο.2013: +13,6%). 2) Σηµαντική αύξηση παρουσίασε ο αριθµός των τουριστών από χώρες της ΕΕ-28 εκτός της Ζώνης του Ευρώ (1 ο 6µηνο.2014: +26,7%, 1 ο 6µηνο.2013: +0,8%), λόγω κυρίως της εντυπωσιακής ανόδου των επισκεπτών από το Ην. Βασίλειο (1 ο 6µηνο.2014: +33,8%, 1 ο 6µηνο.2013: -15,1%). 3) Αισθητή ήταν και η άνοδος των αφίξεων από τις Λοιπές Χώρες, οι οποίες σταδιακά εντάσσονται στις σηµαντικές πηγές του Ελληνικού Τουρισµού. Από αυτές διακρίνεται η συνεχιζόµενη αύξηση των τουριστικών αφίξεων από την Ρωσία (1 ο 6µηνο.2014: +13,5%, 1 ο 6µηνο. 13: +47,0%). Το ενδιαφέρον των τουριστών από τη Ρωσία προς την Ελλάδα αποδεικνύεται ότι είναι σταθερό και ισχυρό. Το 2013 επισκέφθηκαν τη χώρα µας 1,4 εκατ. Ρώσοι από 0,9 εκατ. το 2012, µε αποτέλεσµα να αυξήσουν τη συµβολή τους στις συνολικές αφίξεις στο 7,5% το 2013 (µερίδιο που αναµένεται να αυξηθεί περαιτέρω το 2014), από 5,6% το Επισηµαίνεται επίσης η σηµαντική αύξηση των αφίξεων από τις ΗΠΑ (1 ο 6µηνο.2014: +22,0%, 1 ο 6µηνο.2013: +27,0%). Το 2013 ήλθαν στην Ελλάδα 745,5 χιλ. Αµερικανοί τουρίστες, έναντι 373,8 χιλ. το 2012, σηµειώνοντας δυναµική άνοδο κατά +24,5% και αυξάνοντας το µερίδιο τους στον Ελληνικό τουρισµό σε 2,6%, ποσοστό που θα αυξηθεί στο τρέχον έτος, έναντι 2,4% το Οι σηµαντικές τουριστικές ροές που σηµειώνονται το 2014, ακολουθούν αυτές του 2013 όταν εµφανίστηκε η υψηλότερη επίδοση διεθνών αφίξεων στα χρονικά 9

10 του Ελληνικού τουρισµού. Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν την οριστική εξάλειψη της αρνητικής εικόνας της χώρας στο εξωτερικό και την ανάδειξη των πραγµατικών συγκριτικών πλεονεκτηµάτων της Ελλάδος στους τοµείς της παροχής τουριστικών υπηρεσιών όλων των κατηγοριών ακόµη και κατά τους χειµερινούς µήνες. Με βάση τα ανωτέρω, επιβεβαιώνονται και µε το παραπάνω οι προβλέψεις σύµφωνα µε τις οποίες η τουριστική κίνηση του 2014 θα είναι κατά πολύ καλύτερη σε σχέση αυτήν του Ήδη, οι επιχειρηµατικές προσδοκίες στον κλάδο «Ξενοδοχεία-Εστιατόρια» και «Τουριστικά Πρακτορεία» παρουσιάζουν σηµαντική άνοδο. Είναι ενδεικτικό ότι ο δείκτης των επιχειρηµατικών προσδοκιών στον κλάδο «Ξενοδοχεία-Εστιατόρια- Τουριστικά Πρακτορεία, που καταρτίζει το ΙΟΒΕ, αυξήθηκε στις 108,0 µονάδες τον Ιούλ.2014 από 105,9 µονάδες τον Ιούλ Σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις του ΣΕΤΕ οι συνολικές αφίξεις, εξαιρουµένων των ταξιδιωτών κρουαζιέρας, θα φθάσουν τα 19 εκατοµµύρια το 2014, έναντι 17,9 εκατ. το 2013 (20,1 εκατ. µε τα µεγέθη της κρουαζιέρας) και 15,5 εκατ. το Ωστόσο, τα στοιχεία για τις αφίξεις έως τον Ιούλ.2014 δείχνουν ότι οι συνολικές αφίξεις το 2014 θα υπερβούν πιθανότατα τα 19,5 εκατ., σηµειώνοντας αύξηση κατά 9,5% (από 15,6% στο 1 ο 6µηνο.2014). Θετική προοπτική για τον Ελληνικό τουρισµό αποτελεί η παρατηρούµενη από το 2013 αύξηση του κύκλου εργασιών στις υπηρεσίες παροχής καταλύµατος και εστίασης., που συνοδεύει την αύξηση του εισερχόµενου τουρισµού. Είναι ενδεικτικό ότι ο κύκλος εργασιών στον τουριστικό κλάδο αυξήθηκε για πρώτη φορά µετά από χρόνια κατά +4,8% το 2013 (2012: -17,2%, 2011: -7,4%, 2012: -8,2%), ενώ στο 1 ο 3µηνο.2014 παρουσίασε θεαµατική άνοδο κατά +44,9% σε ετήσια βάση. Επισηµαίνεται ότι η αύξηση του κύκλου εργασιών στον κλάδο του τουρισµού αντανακλά: α) την επιµήκυνση της τουριστικής περιόδου, ιδιαίτερα στο 4 ο 3µηνο.2014 και σε ακόµη µεγαλύτερο βαθµό στο 1 ο 3µηνο.2014 και β) την σταδιακή άνοδο και του εσωτερικού τουρισµού, από τα πολύ χαµηλά επίπεδα που είχε περιέλθει έως το 3 ο 3µηνο Η σηµαντική βελτίωση της τουριστικής κίνησης το 2014 αποδίδεται κυρίως: α) στην σαφώς βελτιωµένη εικόνα της Ελλάδος στις χώρες προέλευσης των τουριστών, β) στη µεγάλη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας που επηρεάζει ιδιαίτερα τον σηµαντικό τοµέα του τουρισµού, γ) στη συνεχή βελτίωση του ξενοδοχειακού δυναµικού της χώρας - καθώς έχουν τεθεί σε λειτουργία νέες και υπερσύγχρονες ξενοδοχειακές µονάδες, ενοικιαζόµενες οικίες και δωµάτια, δ) στην ανάπτυξη των ειδικών µορφών τουρισµού, στις ελκυστικότερες τιµές των πακέτων και γενικότερα των τιµών των τουριστικών καταλυµάτων και ε) στη βελτίωση των συγκοινωνιακών υποδοµών. Θετική επίδραση στην τουριστική κίνηση του 2014 ασκεί, ενδεχοµένως, και η παρατεταµένη αστάθεια στην Αίγυπτο και τις χώρες της Αν. Μεσογείου, η οποία όµως επιδρά αρνητικά στον κλάδο της κρουαζιέρας. Η κίνηση, πάντως, επιβατών κρουαζιέρας εκτιµάται ότι θα παραµείνει στο επίπεδο του 2013, υπερβαίνοντας τα 2 εκατ. ταξιδιώτες. Εµπορευµατικές Συναλλαγές (ΕΛΣΤΑΤ): Οι εξαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή σηµείωσαν µικρή µείωση κατά -0,8% σε ετήσια βάση τον Ιούν.2014, έναντι αύξησης κατά 1,5% τον Μάιο.2014 και έναντι πτώσης κατά -8,2% τον Ιούν Σηµειώνεται ότι σύµφωνα µε τα στοιχεία του Ισοζυγίου Πληρωµών της ΤτΕλλάδος, οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιµα και πλοία σηµείωσαν εντυπωσιακή άνοδο κατά 17,4% τον Ιούν Εξαγωγές µε πετρελαιοειδή Ιαν-Ιούν 2013 Ιαν-Ιούν , ,2 % µεταβολή 6,5% -4,6% Εισαγωγές µε πετρελαιοειδή Ιαν-Ιούν 2013 Ιαν-Ιούν , ,2 % µεταβολή -5,8% 1,2% Εξαγωγές χωρίς πετρελαιοειδή Ιαν-Ιούν 2013 Ιαν-Ιούν , ,3 % µεταβολή -1,6% -4,0% Εισαγωγές χωρίς πετρελαιοειδή Ιαν-Ιούν 2013 Ιαν-Ιούν , ,7 % µεταβολή -5,7% 8,9% Στο 1 ο 6µηνο.2014 οι εξαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή υποχώρησαν κατά -4,0% σε ετήσια βάση, έναντι µικρότερης πτώσης τους κατά -1,6% στο 1 ο 6µηνο Και σε αυτή την περίπτωση, οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιµα και πλοία ήταν αυξηµένες στο 1 ο 6µηνο.2014 κατά 3,04% σε ετήσια βάση. Συγκεκριµένα, σύµφωνα µε την ΕΛΣΤΑΤ, οι εξαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή διαµορφώθηκαν σε 8,03 δις στο 1 ο 6µηνο 2014 από 8,37 δις στο 1 ο 6µηνο Ειδικότερα, η πτώση των εξαγωγών αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή στο 6µηνο 2014 οφείλεται στην πτώση των εξαγωγών προς τις τρίτες χώρες κατά -5,2% σε ετήσια βάση, από -7,7% στο 6µηνο Μικρότερη µείωση κατά -3,4% σε ετήσια βάση σηµείωσαν αντίστοιχα οι εξαγωγές προς τις χώρες της ΕΕ-28, µετά την αύξησή τους κατά 2,0% στο αντίστοιχο διάστηµα Οι εισαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή ήταν σηµαντικά αυξηµένες κατά 8,9% στο 1 ο 6µηνο 2014, έναντι µείωσής τους κατά -5,7% στο αντίστοιχο περσυνό διάστηµα (βλέπε τον Πίνακα). Οι εξαγωγές αγαθών µε πετρελαιοειδή, µειώθηκαν κατά -4,6% σε ετήσια βάση στο 1 ο 6µηνο 2014, έναντι αύξησής τους κατά 6,5% στο 6µηνο Πιο συγκεκριµένα, οι εξαγωγές αγαθών µε πετρελαιοειδή ανήλθαν στα 13,13 δις στο 6µηνο 2014, έναντι 13,77 δις στο 6µηνο Ωστόσο, µε βάση τα στοιχεία της ΤτΕλλάδος οι συνολικές εξαγωγές αγαθών ήταν αυξηµένες κατά 3,62% στο 1 ο 6µηνο.2014, µετά την αύξησή τους κατά 6,42% στο 10

11 1 ο 6µηνο Η µείωση των εξαγωγών αγαθών µε βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στο 1 ο 6µηνο 2014 σχετίζεται ασφαλώς και µε τα οικονοµικά προβλήµατα που αντιµετωπίζουν κάποιες παραδοσιακές αγορές της Ελλάδος, όπως η Τουρκία, η Κύπρος και στη συνέχεια και η Ρωσία - Ουκρανία. Επίσης, οι εξαγωγές αυτές καταγράφονται το 2014 στο ανατιµηµένο (κατά 4,4% σε ετήσια βάση στο 1 ο 6µηνο.2014) Ευρώ έναντι του δολαρίου. Οι συνολικές εισαγωγές αγαθών µε πετρελαιοειδή, αυξήθηκαν κατά 1,2% σε ετήσια βάση στο 6µηνο 2014 από -5,8% στο 6µηνο Ειδικότερα τον Ιούν.2014 οι εισαγωγές αγαθών µε πετρελαιοειδή σηµείωσαν αισθητή αύξηση κατά 9,7%, έναντι της πτώσης τους κατά -8,1% τον Ιούν Η αύξηση των εισαγωγών σηµατοδοτούν την σταθεροποίηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και την έναρξη της διαδικασίας ανάκαµψης των επενδύσεων στη χώρα, ιδιαίτερα από το 2 ο 3µηνο Παγκόσµια Οικονοµία ΗΠΑ: Στην αγορά ακινήτων η εικόνα είναι ανάµικτη, καθώς από τη µια πλευρά οι πωλήσεις υφιστάµενων κατοικιών αυξήθηκαν αναπάντεχα στο υψηλότερο σηµείο των τελευταίων 10 µηνών. Σε µηνιαία βάση οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 2,4% τον Ιούλ.2014 (όπως και τον προηγούµενο µήνα), ενώ η αγορά ανέµενε -0,5%. Σε ετήσια βάση οι πωλήσεις υποχώρησαν κατά -4,3%. Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, οι πωλήσεις νέων κατοικιών µειώθηκαν τον Ιούλ.2014 κατά -2,4% σε µηνιαία βάση από - 7,0% τον Ιούν.2014, ενώ η αγορά ανέµενε +5,8%. Σε ετήσια βάση οι συγκεκριµένες πωλήσεις ήταν αυξηµένες κατά 12,3% /7/2010 1/9/2010 1/11/2010 1/1/2011 1/3/2011 1/5/2011 1/7/2011 1/9/2011 1/11/2011 1/1/2012 1/3/2012 1/5/2012 1/7/2012 1/9/2012 1/11/2012 1/1/2013 1/3/2013 1/5/2013 1/7/2013 1/9/2013 1/11/2013 1/1/2014 1/3/2014 1/5/2014 1/7/2014 Πηγή: Bloomberg ΗΠΑ -Πωλήσεις νέων κατοικιώνκαι πωλήσεις υφιστάµενων κατοικιών (µηνιαίες µεταβολές) νέες υφιστάμενες Ο ενοποιηµένος δείκτης PMI Markit διαµορφώθηκε τον Αύγ.2014 στις 58,8 µονάδες από 60,6 τον Ιούλ.2014 και 61,0 τον Ιούν Ο δείκτης PMI Markit στη µεταποίηση διαµορφώθηκε τον Αύγ.2010 στο υψηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο του 2010 και συγκεκριµένα στις 58 µονάδες από 55,8 τον Ιούλ.2014 και 57,3 τον Ιούν Η άνοδος σηµαίνει επέκταση της µεταποιητικής παραγωγής και οφείλεται στην άνοδο των υποδεικτών των παραγγελιών και της απασχόλησης στον κλάδο της µεταποίησης. Επίσης, Ο δείκτης PMI Markit στις υπηρεσίες διαµορφώθηκε τον Αύγ.2010 στις 58,5 µονάδες από 60,8 τον Ιούλ.2014 και 61,0 τον Ιούν Στην αγορά εργασίας, θετική εξέλιξη ήταν το γεγονός ότι οι εβδοµαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταµεία ανεργίας µειώθηκαν κατά την εβδοµάδα έως στις από που ήταν την περασµένη εβδοµάδα. Η µείωση αυτή ήταν χαµηλότερη των προσδοκιών της αγοράς, που προέβλεπε διαµόρφωση των αιτήσεων στις Σε µακροπρόθεσµη βάση, οι εβδοµαδιαίες αιτήσεις εξακολουθούν να µειώνονται, γεγονός που δείχνει µια τάση βελτίωσης της αγοράς εργασίας. ΖτΕ: Ο ενοποιηµένος δείκτης PMI Markit στη ΖτΕ υποχώρησε στο επίπεδο των 52,8 µονάδων τον Αυγ.2014 από 53,8 τον Ιούλ.2014 και 52,8 τον Ιούν Η αγορά ανέµενε 53,4. Η µείωση αυτή προέκυψε κυρίως από την υποχώρηση των αντίστοιχων δεικτών σε Γερµανία και Γαλλία και αντανακλά ουσιαστικά την πιθανότητα να µην ανακάµψει η οικονοµία της ΖτΕ στο 3 ο 3µηνο Σχετικά µε τις υποκατηγορίες, ο αντίστοιχος δείκτης PMI Markit στη µεταποίηση υποχώρησε στο 50,8 τον Αύγ.2014 (η αγορά ανέµενε 51,3) από 51,8 τον Ιούλ.2014 και τον Ιούν Ο δείκτης δείκτης PMI Markit στις υπηρεσίες υποχώρησε στο 53,5 τον Αύγ.2014 (η αγορά ανέµενε 51,7) από 54,2 τον Ιούλ.2014 και 52,8 τον Ιούν Στον τοµέα των καταναλωτών, επιδείνωση σηµειώθηκε καθώς ο δείκτης καταναλωτικής εµπιστοσύνης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, µειώθηκε στο επίπεδο -10,0 τον Αυγ.2014 (η αγορά ανέµενε -9,1) από -8,4 τον Ιούλ.2014 και -7,5 τον Ιούν Σύµφωνα µε κάποιους αναλυτές, οι γεωπολιτικές αναταραχές στην Ουκρανία που επηρεάζουν και την οικονοµία, έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην καταναλωτική εµπιστοσύνη. Γερµανία: Ο ενοποιηµένος δείκτης PMI Markit υποχώρησε στο επίπεδο των 54,9 µονάδων τον Αυγ.2014 (η αγορά ανέµενε 54,6) από 55,7 τον Ιούλ.2014 και 54,0 τον Ιούν Ο αντίστοιχος δείκτης PMI Markit στη µεταποίηση υποχώρησε στο 52,0 τον Αύγ.2014 (η αγορά ανέµενε 51,5) από 52,4 τον Ιούλ.2014 και 52,0 τον Ιούν Επίσης, ο δείκτης δείκτης PMI Markit στις υπηρεσίες υποχώρησε στο 56,4 τον Αύγ.2014 (η αγορά ανέµενε 55,5) από 56,7 τον Ιούλ.2014 και 54,6 τον Ιούν Επιδείνωση, όµως, καταγράφηκε και στον δείκτη επιχειρηµατικού κλίµατος Ifo, καθώς µειώθηκε στο επίπεδο 106,3 τον Αύγ.2014 (η αγορά ανέµενε 107,0) από 108,0 τον Ιούλ.2014 και 109,7 τον Ιούν Τα παραπάνω στοιχεία υποδηλώνουν ότι η µεγαλύτερη οικονοµία της ΖτΕ πιθανότατα να µην σηµειώσει ανάκαµψη. Γαλλία: Ελαφρώς πιο θετική σκιαγραφείται η εικόνα στη δεύτερη µεγαλύτερη οικονοµία της ΖτΕ (αναµένεται µικρή ανάκαµψη στο 3 ο 3µηνο), καθώς ο ενοποιηµένος δείκτης PMI Markit ενισχύθηκε οριακά στο επίπεδο των 50,0 µονάδων τον Αυγ

12 (η αγορά ανέµενε 49,6) από 49,4 τον Ιούλ.2014 και 48,1 τον Ιούν Ο αντίστοιχος δείκτης PMI Markit στη µεταποίηση υποχώρησε στο 46,5 τον Αύγ.2014 (η αγορά ανέµενε 47,8) από 47,8 τον Ιούλ.2014 και 48,2 τον Ιούν Αντίθετα, ο δείκτης δείκτης PMI Markit στις υπηρεσίες ενισχύθηκε στο 51,1 τον Αύγ.2014 (η αγορά ανέµενε 50,2) από 50,4 τον Ιούλ.2014 και 48,2 τον Ιούν Κίνα: Ο δείκτης PMI στη µεταποίηση που καταρτίζεται από την HSBC/Markit (σύµφωνα µε την πρώτη µέτρηση) υποχώρησε σηµαντικά (για πρώτη φορά από τον Μάρτ.2014) σε 50,3 τον Αύγ.2014 (χαµηλό 3 µηνών) από 51,7 τον Ιούλ.2014 (υψηλό 18 µηνών) και ήταν αρκετά χαµηλότερος από τις προβλέψεις των αναλυτών. Η υποχώρηση ήταν αποτέλεσµα κυρίως της πτώσης του υποδείκτη παραγωγής σε 51,3 (χαµηλό 3 µηνών) από 52,8 τον Ιούλ.2014 και του υποδείκτη νέων παραγγελιών σε 51,3 από 53,3 τον Ιούλ είκτης PMI στη µεταποίηση (Αύγ Αύγ.2014) Σύµφωνα µε τους αναλυτές, η υποχώρηση του δείκτη δείχνει ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να συνεχίσει να λαµβάνει µέτρα για την ενίσχυση της βιοµηχανικής παραγωγής και κατά συνέπεια της ανάπτυξης, τα οποία περιλαµβάνουν τη µείωση της φορολογίας για τις µικρές επιχειρήσεις, τη µείωση του ύψους πληρωµών στο δηµόσιο για τις επιχειρήσεις, την επιτάχυνση της κατασκευής υποδοµών (δρόµοι, αεροδρόµια, σιδηρόδροµοι, κατοικίες), την αύξηση της ρευστότητας των τραπεζών για να αυξηθεί ο δανεισµός στις µικρές επιχειρήσεις και την αύξηση του δανεισµού προς τις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Την υποχώρηση του δείκτη ακολούθησαν η πτώση στις περισσότερες αγορές της Ασίας, συµπεριλαµβανοµένων των χρηµατιστηρίων του Χονγκ Κονγκ και της Σαγκάης, καθώς και η πτώση του δολαρίου Αυστραλίας ,0 51,1 50,1 50,2 51,4 51,4 50,9 50,8 51,0 50,5 50,5 50,2 50,3 50,4 49,5 48,5 48,0 48,1 50,8 51,0 49,4 50,7 51,7 51,7 50, /13 09/13 10/13 11/13 12/13 01/14 02/14 03/14 04/14 05/14 06/14 07/14 08/14 PMI HSBC/ Markit PMI Πηγές: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Κίνας, Markit 12

13 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες µεταβολές) Ετήσια στοιχεία * ΑΕΠ (σε σταθερές τιµές αγοράς) -0,2-3,1-4,9-7,1-7,0-3,9 1,0 Ιδιωτική Κατανάλωση 4,3-1,6-6,2-7,7-9,3-6,0 0,3 ηµόσια Κατανάλωση -2,6 4,9-8,7-5,2-6,9-4,1-1,2 Ακαθάριστες Επενδύσεις -14,3-13,7-15,0-19,6-19,2-12,8 1,7 - Κατοικίες -33,6-20,7-21,6-18,0-32,9-37,8-15,7 - Εξοπλισµός -4,7-18,0-8,4-18,0-17,1-7,2 4,9 Ανεργία (%) 7,6 9,5 12,5 17,7 24,2 27,3 26,8 Συνολική Απασχόληση 1,2-0,6-2,6-5,6-8,3-3,7 0,6 είκτης Τιµών Καταναλωτή (µέσα επίπεδα) 4,2 1,2 4,7 3,3 1,5-0,9-1,1 Κόστος εργασίας ανά µονάδα προϊόντος 4,9 5,2-0,1-1,8-6,2-7,8-1,5 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τοµέα) 15,9 4,1 0,0-3,1-4,0-3,9 0,8 Έλλειµµα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -9,8-15,7-10,9-9,6-5,7-2,1-2,0 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών µε κεφαλαιακές µεταβιβάσεις (% ΑΕΠ) -13,3-10,1-9,2-8,6-1,2 1,3 0,5 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ και ΟΜ Alpha Bank. * Προβλέψεις ΟΑ, Alpha Bank είκτες Οικονοµικής Συγκυρίας έτος Q1 Q2 Q3 Q4 έτος διαθέσιµη περίοδος Οικονοµική ραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίµων) -11,8-12,4-8,8-9,8-2,9-8,4-1,0 (4µην.) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων -41,7-12,5 7,0 6,4 15,2 1,0 29,2 (6µην.) Οικοδοµική ραστηριότητα -30,6-43,5-30,7-21,9 4,2-26,6-14,2 (4µην.) Μεταποίηση -4,2-1,0 1,4-3,8-3,9-2,0 0,3 (5µην.) είκτης Υπευθύνων Προµηθειών ΡΜΙ στη µεταποίηση 41,2 42,3 45,2 47,7 48,7 46,0 49,4 (Ιούν.) είκτης Οικονοµικού Κλίµατος 80,3 86,9 92,2 91,3 91,1 90,8 103,7 (Ιούν.) είκτης Επιχειρηµατικών Προσδοκιών στη Μεταποίηση 77,2 85,0 90,6 90,1 85,4 87,8 99,9 (Ιούν.) είκτης Εµπιστοσύνης Καταναλωτών -75,0-72,0-67,0-73,0-65,0-69,0-49,8 (Ιούν.) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τοµέας -4,0-3,5-4,1-3,9-3,9-3,9-3,5 (Μάιος) Επιχειρήσεις -4,4-3,6-4,9-4,7-4,9-4,9-4,5 (Μάιος) - Βιοµηχανία -2,1 0,7-1,1-1,9-2,8-2,8-4,8 (Μάιος) - Κατασκευές -1,9-0,6-0,3 0,4 0,6 0,6-0,2 (Μάιος) - Τουρισµός 1,1 0,2-0,7-1,5-2,6-2,6-1,7 (Μάιος) Νοικοκυριά -3,8-3,6-3,6-3,6-3,5-3,5-3,0 (Μάιος) - Καταναλωτική Πίστη -5,1-5,3-5,2-4,8-3,9-3,9-2,8 (Μάιος) - Στεγαστικά άνεια -3,4-3,2-3,2-3,2-3,3-3,3-3,2 (Μάιος) Τιµές είκτης Τιµών Καταναλωτή 1,5 0,0-0,5-1,0-2,2-0,9-1,1 (Ιούν.) οµικός Πληθωρισµός 0,3-1,3-1,5-2,0-2,1-1,7-0,7 (Ιούν.) είκτης Τιµών ιαµερισµάτων -11,7-11,4-11,7-9,2-8,5-10,3-7,5 (1ο 3µην.) Επιτόκια Ταµιευτηρίου 0,42 0,42 0,39 0,37 0,33 0,31 0,26 (Μάι.) άνεια προς επιχειρήσεις 7,61 7,46 7,41 7,29 9,24 7,24 7,17 (Μάι.) Καταναλωτικών ανείων (σύνολο µε επιβαρύνσεις) 11,16 10,45 9,78 10,83 10,87 10,77 11,09 (Μάι.) Στεγαστικών ανείων (σύνολο µε επιβαρύνσεις) 3,60 3,23 3,07 2,99 2,99 3,03 3,13 (Μάι.) Απόδοση 10-ετούς Οµολόγου 22,50 11,14 10,24 10,23 8,60 10,05 6,88 (Μάι.) ΑΕΠ σε σταθερές τιµές -7,0-6,0-4,0-3,2-2,3-3,9-0,9 (1ο 3µην.) Τελική Κατανάλωση -8,9-8,9-6,4-6,1-0,8-5,6 0,8 (1ο 3µην) Επενδύσεις -19,2-11,4-11,5-12,9-15,3-12,8-7,9 (1ο 3µην) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -1,7-2,2 1,6 5,2 0,5 1,8 5,4 (1ο 3µην) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -13,8-7,0-11,1 2,7-5,6-5,3 2,2 (1ο 3µην) Ισοζύγιο Πληρωµών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 22,0 5,4 11,1 16,8 22,5 22,5 7,3 (4µην.) Εισαγωγές Αγαθών 41,6 10,0 19,3 29,7 39,8 39,8 13,6 (4µην.) Εµπορικό Ισοζύγιο -19,6-4,5-8,3-12,9-17,2-17,2-6,3 (4µην.) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 16,3 3,3 6,5 18,2 19,5 19,5 5,5 (4µην.) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εµπορικό Έλλειµµα 83,4 72,3 78,5 141,4 113,3 113,3 88,5 (4µην.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. µεταβιβ.) -3,3-1,3-1,8 5,3 2,3 2,3-0,8 (4µην.) Άµεσες Επενδύσεις (καθ. µεταβολή ροής) 2,30 1,3 1,1 0,9 2,4 2,4 0,1 (4µην.) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. µεταβολή ροής) -99,1 0,5-9,8-7,5-6,6-6,6 5,6 (4µην.) Χρηµατιστήριο Γενικός είκτης Τιµών ΧΑ 908,0 869,2 847, , , , ,3 (Ιούν.) (% µεταβολή Γ ) 33,4 19,2 38,7 37,2 28,1 28,1 43,3 (Ιούν.) Χρηµατιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 17,7 14,8 29,3 31,6 39,6 39,6 41,3 (Ιούν.) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος και ΕΛΣΤΑΤ.