Ο Τόπος Καταγωγής μου. και. η Παράδοσή του

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ο Τόπος Καταγωγής μου. και. η Παράδοσή του"

Transcript

1 Ο Τόπος Καταγωγής μου και η Παράδοσή του μία ερευνητική εργασία από την ομάδα ΕΕ1 β' τετραμήνου σχολικού έτους του 1ου ΓΕΛ Βύρωνα. Οι συντάκτες της ερευνητικής εργασίας είναι: Γαλάνη Ναταλία, Μερεντίτη Έλενα, Εζεκελιάν Κατρίν, Σιταρά Μαργαρίτα, Κακούρης Αντώνης, Δαμιανόπουλος Τρύφωνας, Αυτιάς Γιάννης, Κορδοπάτης Αντώνης, Κυλάφης Κελάφης Γιώργος, Μαυρίκου Αικατερίνα, Καλαφάτης Παναγιώτης, Μπίκου - Διοκαράντου Δήμητρα, Γκόλφος Αλέξανδρος, Αντωνίου Μαρία, Διαμαντόπουλος Δημήτρης, Δρόση Δήμητρα, Ζολώτας Ηλίας, Πλακίδας Λευτέρης, Μητσάκης Κώστας, Τσιμπούρης Γιώργος, Παυλίδης Γιάννης, Πολάτογλου Χρυσάφης. Η συντονίστρια καθηγήτρια: Συροπούλου Αναστασία ΠΕ06

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΠΡΟΛΟΓΟΣ : ΟΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΥΠΟΘΕΜΑ 1. ΟΜΑΔΑ : ΟΙ ΚΛΑΡΙΝΟΓΑΜΠΡΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΣΜΕΡΝΑ, Ν. ΗΛΕΙΑΣ ( ΔΥΤΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ ) 1.1 Εισαγωγή 1.2 Γεωγραφική θέση Ονομασία 1.3 Ιστορία 1.4 Αξιοθέατα 1.5 Έθιμα 1.6 Ντόπια Κουζίνα 1.7 Μύθοι και αρχαιολογικοί χώροι 1.8 Συνέντευξη 1.9 Οι πυρκαγιές του Κλείνοντας Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΚΑΣΤΑΝΙΑΝΗ, ΚΟΝΙΤΣΑΣ ( ΗΠΕΙΡΟΣ ) 2.1 Oνομασία/Γεωγραφική τοποθεσία 2.2 Κλίμα 2.3 Ιστορικά γεγονότα 2.4 Αρχιτεκτονική/Καθημερινή ζωή 2.5 Τι να επισκεφθούμε / Αξιοθέατα 2.6 Καθημερινή ενασχόληση/λαϊκή Τέχνη/Ενδυμασία 2.7 Παραδοσιακοί Γάμοι 2.8 Παραδοσιακά φαγητά και γλυκίσματα 2.9 Έθιμα 2.10 Παραδόσεις/εκδηλώσεις

3 2.11 Τραγούδια 2.12 Τοπική διάλεκτος 2.13 Τόπος διαμονής 2.14 Κοινωνική ευαισθησία 2.15 Επίλογος 2.16 Πηγές ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΚΑΣΤΑΝΙΑ, OΡΕΙΝΗ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑ ( ΔΥΤΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ ) 3.1 Γεωγραφική θέση Οικονομία 3.2 Αρχιτεκτονική σπιτιών 3.3 Έθιμα α. Πάσχα β. Τα Χριστούγεννα γ. Αρραβώνας Γάμος δ. Γέννηση και βάπτιση ε. Θάνατος και ταφή 3.4 Γενικότερες γιορτές και πανηγύρια ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΝΕΑ ΜΑΔΥΤΟΣ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ( ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ) 4.1 Γεωγραφική Θέση 4.2 Εγκαταστάσεις Ονομασία 4.3 Ιστορία 4.4 Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΣΑΜΟΣ ( ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ ) 5.1 Γεωγραφική θέση Ονομασία 5.2 Μορφολογία εδάφους Κλίμα 5.3 Χλωρίδα και Πανίδα 5.4 Οικονομία 5.5 Ιστορία 5.6 Αξιοθέατα

4 5.7 Τοπικά προϊόντα 5.8 Έθιμα 5.9 Χοροί 5.10 Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΠΩΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΥΠΟΘΕΜΑ 2. ΟΜΑΔΑ : 4 PEACE ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΝΔΡΟΣ ( ΚΥΚΛΑΔΕΣ ) 1.1 Η γεωγραφία της 1.2 Μορφολογία 1.3 Κλίμα 1.4 Η ιστορία της 1.5 Οικονομία 1.6 Αξιοθέατα 1.7 Παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια 1.8 Αρχιτεκτονική 1.9 Παραδοσιακή Μαγειρική 1.10 Τοπικά Προϊόντα 1.11 Λαογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΒΕΡΒΕΝΑ, ΑΡΚΑΔΙΑΣ ( ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ ) 2.1 Γεωγραφική θέση 2.2 Κλίμα 2.3 Ιστορία 2.4 Οικονομία 2.5 Αρχιτεκτονική - Αξιοθέατα 2.6 Λαογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΚΕΡΚΥΡΑ ( ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ ) 3.1 Ιστορία του νησιού 3.2 Γεωγραφία

5 3.3 Κλίμα 3.4 Οικονομία 3.5 Αξιοθέατα και Αρχιτεκτονική 3.6 Χοροί και Τραγούδια 3.7 Λαογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ, ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ ( ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ ) Βιβλιογραφία ομάδας 4 PEACE 4.1 Γεωγραφική θέση 4.2 Ιστορία του τόπου 4.3 Σημαντικές προσωπικότητες 4.4 Αρχιτεκτονική 4.5 Αξιοθέατα του χωριού μου 4.6 Διατροφικές συνήθειες 4.7 Οικονομία του τόπου 4.8 Γλωσσική διάλεκτος 4.9 Τραγούδια του τόπου 4.10 Μουσικά όργανα και χοροί 4.11 Παραδοσιακές ενδυμασίες 4.12 Πανηγύρια στην Αγία Τριάδα 4.13 Αποκριές στην Αγία Τριάδα 4.14 Γιορτή των κάστανων 4.15 Λαϊκή Τέχνη : Υφαντά Αγ. Τριάδας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΠΩΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΥΠΟΘΕΜΑ 3. ΟΜΑΔΑ : ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΧΡΥΣΟΒΙΤΣΑ, ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ( ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ ) 1.1 Η τοποθεσία του χωριού μου

6 1.2 Η ιστορία του χωριού μου 1.3 Αξιοθέατα 1.4 Οικονομία 1.5 Μύθοι της Χρυσοβίτσας 1.6 Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΗΡΑΚΛΕΙΟ, ΚΡΗΤΗΣ 2.1 Εισαγωγή 2.2 Πληθυσμός 2.3 Ιστορία 2.4 Εκπαίδευση 2.5 Αξιοθέατα 2.6 Χοροί της Κρήτης 2.7 Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΙΚΑΡΙΑ ( ΝΗΣΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ) 3.1 Ονομασία 3.2 Ιστορίες - Μύθοι - Θρύλοι 3.3 Πανηγύρια στην Ικαρία 3.4 Αξιοθέατα 3.5 Ιστορία 3.6 Τραγούδι και χορός 3.7 Οι κάτοικοι και ο ρυθμός ζωής ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΚΟΡΟΜΗΛΙΑ, ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ( ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ ) 4.1 Γεωγραφία 4.2 Σύγχρονη ιστορία 4.3 Οικονομία 4.4 Θρησκευτικές εορτές ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΣΣΕΝ, ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ 5.1 Γεωγραφική θέση 5.2 Οικονομία - Ιστορία 5.3 Έθιμα και παραδόσεις

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΠΩΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΥΠΟΘΕΜΑ 4. ΟΜΑΔΑ FNATIC ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΣΠΕΡΧΕΙΑΔΑ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ( ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ ) 1.1 Γεωγραφία 1.2 Ιστορία 1.3 Οικονομία 1.4 Καιρός - Κλίμα 1.5 Λαογραφία 1.6 Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΙΩΑΝΝΙΝΑ ( ΗΠΕΙΡΟΣ ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΚΥΠΡΟΣ 2.1 Εισαγωγή 2.2 Γεωγραφική Τοποθεσία - Κλίμα 2.3 Αξιοθέατα 2.4 Ήθη Και Έθιμα 2.5 Η Ιστορία 2.6 Οικονομία Ιωαννίνων 2.7 Λαϊκή Τέχνη 2.8 Παραδοσιακοί Χοροί 2.9 Βιβλιογραφία 3.1 Γεωγραφία - Ιστορία του τόπου 3.2 Κλίμα 3.3 Παραδόσεις και έθιμα 3.4 Ντόπια Κουζίνα 3.5 Αξιοθέατα 3.6 Οικονομία 3.7 Βιβλιογραφία

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΖΑΚΥΝΘΟΣ ( ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ ) 4.1 Γεωγραφική θέση 4.2 Ιστορία 4.3 Τραγούδια 4.4 Οικονομία 4.5 Έθιμα Γιορτές - Πανηγύρια 4.6 Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΠΩΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΥΠΟΘΕΜΑ 5. ΟΜΑΔΑ : ΚΑΛΑΜΠΟΥΡΤΖΟΜΕΪΚΕΡ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΥΔΡΑ ( ΝΗΣΙΑ ΑΡΓΟΣΑΡΩΝΙΚΟΥ ) 1.1 Γεωγραφική θέση - Οικονομία 1.2 Ιστορία 1.3 Αξιοθέατα - Αρχιτεκτονική 1.4 Γιορτές - Εκδηλώσεις - Έθιμα 1.5 Πληροφορίες-σημαντικά νέα 1.6 Τοπικά προϊόντα 1.7 Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΛΑΤΥΣΤΟΜΟ, ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ( ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ ) 2.1 Γεωγραφική θέση 2.2 Ιστορία 2.3 Γειτονικές περιοχές Αξιοθέατα 2.4 Παραδοσιακή μαγειρική 2.5 Έθιμα 2.6 Κατακλείδα 2.7 Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΓΙΑΝΝΕΝΑ, ΗΠΕΙΡΟΣ 3.1 Αξιοθέατα

9 3.2 Θρύλος 3.3 Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΔΡΟΥΣΑ, ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ( ΔΥΤΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ ) 4.1 Γεωγραφική Θέση & Αρχιτεκτονική 4.2 Ιστορία & Ιστορικά Μνημεία 4.3 Οικονομία & Ασχολίες των κατοίκων 4.4 Ήθη-Έθιμα και Παραδόσεις 4.5 Τραγούδια-Χοροί-Εδέσματα 4.6 Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΠΩΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΦΗΣΕ Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Λίγα λόγια πριν την ανάγνωση Στη συγκεκριμένη ερευνητική εργασία, εμείς, οι μαθητές εργαστήκαμε με μεράκι και με πολλή αγάπη απέναντι στον τόπο καταγωγής μας. Χρησιμοποιήσαμε το διαδίκτυο, αλλά κατά κύριο λόγο χρησιμοποιήσαμε προσωπικές αφηγήσεις συγγενικών μας προσώπων. Μέσα στην ομάδα πραγματοποιήθηκαν και συγκρίσεις μεταξύ τόπων καταγωγής για να διαπιστώσουμε διαφορετικά έθιμα και ήθη αλλά και ομοιότητες που μπορεί να υπάρχουν. Η επίσκεψή μας στο Τζαμί { παράρτημα του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης ) ήταν αρκετά ενδιαφέρουσα και γνωρίσαμε την κεραμική τέχνη αλλά και κεραμικά έργα διάφορων περιοχών. Η πιο όμορφη εμπειρία ήταν η ζωγραφική δικών μας κεραμικών πιάτων μέσα στο χώρο του Τζαμιού, τα οποία αποτέλεσαν και το προσωπικό μας τέχνημα.

10 ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΟΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ Το δεύτερο τετράμηνο διάλεξα ως θέμα για την ερευνητική εργασία τον τόπο καταγωγής μας. Προσωπικά, το διάλεξα γιατί το βρίσκω πολύ ενδιαφέρον και θεωρώ ότι ο καθένας έχει πολλά να πει, καθώς είναι περήφανος για τον τόπο του και πρόθυμος να ξεναγήσει σε αυτόν τους υπόλοιπους. Από την εργασία αυτή, προσδοκώ να γνωρίσω τον τόπο μου και τις ομορφιές του στα υπόλοιπα μέλη. Επιπλέον, μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία είμαι σίγουρη ότι θα τον μάθω και εγώ καλύτερα και θα εξερευνήσω άγνωστες πτυχές του. Πιστεύω ότι θα χαρώ να ανακαλύψω πολλά ακόμα ενδιαφέροντα πράγματα και εφόσον είμαι αρκετά περήφανη και δεμένη μαζί του, θα είναι μια ευχάριστη εμπειρία. Τέλος, θα έχω την ευκαιρία να γνωρίσω τους τόπους καταγωγής των άλλων παιδιών και να αποκτήσω πολύτιμες γνώσεις για πολλά όμορφα μέρη της Ελλάδας που μένουν κρυμμένα και περιμένουν εμάς να τα ανακαλύψουμε. Γαλάνη Ναταλία Επέλεξα την συγκεκριμένη εργασία ''τόπος καταγωγής'', γιατί αγαπώ τον τόπο μου και είμαι περήφανη για αυτό. Γνωρίζω αρκετά πράγματα για αυτόν, αλλά πιστεύω ότι μελετώντας και ψάχνοντας θα μάθω πολύ περισσότερα. Παράλληλα μέσα από την εργασία μου θα γνωρίσουν και τα υπόλοιπα παιδιά για τις ιδιαιτερότητες του τόπου καταγωγής μου. Τέλος,θα νιώσω μεγάλη ικανοποίηση όταν οι συμμαθητές μου συνειδητοποιήσουν ότι η Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα. Μερεντίτη Έλενα Επέλεξα αυτό το θέμα γιατί θεωρώ πως είναι πολύ σημαντικό για τον καθένα μας να γνωρίζει τον τόπο καταγωγής του και τις ρίζες του. Έτσι, ανακαλύπτεις τις ομορφιές που έχει το μέρος αυτό, τις ιδιαιτερότητές του, τα μνημεία του, τους ανθρώπους και τον τρόπο που λειτουργούν, με τι ασχολούνται και τα προβλήματα του τόπου σου. Μέσα από όλες αυτές τις πληροφορίες, έρχεσαι πιο κοντά στους ανθρώπους που ζουν εκεί, αφουγκράζεσαι τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, μπορείς να διαφημίσεις τον τόπο σου σε ξένους ανθρώπους, αν το επιθυμείς μπορείς να λάβεις μέρος στα κοινά ώστε να γίνεις ενεργό μέλος και εν τέλει, να αγαπήσεις τον τόπο καταγωγής σου όχι γιατί στο επιβάλουν, αλλά γιατί μέσα από την αναζήτηση και τη γνώση έχεις ξεχωρίσει ό,τι όμορφο το περικλείει. Κακούρης Αντώνης Οι λόγοι για τους οποίους διάλεξα αυτό το project για το β τετράμηνο είναι αρκετοί. Πρώτα απ όλα, είναι πως θέλω να μάθω καλύτερα τους συμμαθητές μου, την καταγωγή τους, και ό,τι σχετίζεται με αυτό.από αυτό το project περιμένω να γνωρίσω καλύτερα τα άλλα παιδιά που

11 έχουν λάβει μέρος. Εκτός από αυτά, θέλω να αναδείξω και τον δικό μου τόπο καταγωγής. Πιστεύω πως το θέμα είναι πολύ ενδιαφέρον και έχω πολλές απαιτήσεις και άποψή μου είναι πως αν δουλέψουμε ομαδικά και σωστά θα κάνουμε καταπληκτική δουλειά. Μητσάκης Κώστας ΓΙΑ ΠΟΙΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΕΠΕΛΕΞΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ: Το θέμα της εργασίας ήταν εκείνο που μου τράβηξε περισσότερο την προσοχή. Είναι αρκετά ενδιαφέρον και πιστεύω ότι μπορούμε,ο καθένας από εμάς δηλαδή, να το αναπτύξουμε επαρκώς. Επίσης ο τόπος καταγωγής και γενικότερα η καταγωγή είναι ένα μεγάλο και σημαντικό κεφάλαιο της ζωής μας και οι περισσότεροι αν όχι όλοι από μας είμαστε περήφανοι για την καταγωγή μας. Με αυτόν τον τρόπο, θέλουμε να μάθουν και οι υπόλοιποι συμμαθητές μας την ταυτότητά μας,την λαογραφία μας. Έτσι μπορούμε να βρούμε ακόμα πιο πολλά κοινά ενδιαφέροντα και να ανακαλύψουμε ότι μπορεί τελικά να έχουμε την ίδια καταγωγή με κάποιους συμμαθητές, πράγμα το όποιο θα μας φέρει πιο κοντά. Άλλος ένας λόγος που επέλεξα αυτή την εργασία είναι το γεγονός ότι επειδή έχουμε άμεση σχέση με τον προς μελέτη χώρο,αυτό θα μας κάνει να δουλέψουμε πιο ευχάριστα και δημιουργικά. ΟΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ: Οι προσδοκίες μου από την συγκεκριμένη εργασία είναι να μάθω περισσότερα για τους συμμαθητές μου. Για παράδειγμα για την καθημερινή ζωή του τόπου αυτού, τα έθιμα και τις παραδόσεις (λαογραφία),την μαγειρική,την γλώσσα,την οικονομία,την ιστορία και άλλα πολλά. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζουμε με έναν αρκετά εύκολο και καθόλου βαρετό και κουραστικό τρόπο τα διάφορα μέρη Ελλάδας και τους ανθρώπους της. Επιπλέον,εγώ η ίδια θέλω μέσα από το project να γνωρίσω καλύτερα τον τόπο καταγωγής μου,γιατί είναι απολύτως φυσικό μερικά πράγματα να μην τα γνωρίζουμε κι έτσι θα έχουμε την ευκαιρία να τον αναλύσουμε και αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες,δείχνοντας υπευθυνότητα και με καλή συνεργασία θα έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Εζεκελιάν Κατρίν Επέλεξα αυτή την εργασία διότι μου άρεσε πολύ το θέμα και μου έκανε εντύπωση όταν το είδα. Θέλω να ασχοληθώ με τον τόπο καταγωγής μου και νομίζω ότι μπορώ να γράψω πολλά πάνω σε αυτό το θέμα, θέλω να μάθω όμως και ακόμα περισσότερα για τις ρίζες μου καθώς πιστεύω ότι μία από τις πιο σημαντικές αξίες στη ζωή του κάθε ανθρώπου είναι το μέρος από το οποίο προήλθε, η καταγωγή του. Με ενδιαφέρει να μάθω για τις παραδόσεις, τη νοοτροπία τα ήθη και τα έθιμα του τόπου απ' όπου κατάγομαι. Ήδη γνωρίζω κάποια πράγματα, αλλά επιθυμώ να μάθω και άλλα περισσότερα. Δεν είναι σωστό να μην ξέρει κανείς έστω και τα βασικά για τον τόπο του για αυτό ήρθα σε αυτό το project γιατί πιστεύω ότι θα καλύψει τις προσδοκίες μου. Επιπλέον, είμαι πρόθυμη να γνωρίσω τις παραδόσεις και για άλλα μέρη. Εκτός από τις παραπάνω πληροφορίες η εργασία αυτή θέλω να μου προσφέρει καινούριες εμπειρίες. Έτσι, θα μάθω να συνεργάζομαι, να έχω υπομονή και να σέβομαι και να ακούω τη γνώμη και των παιδιών που θα συνεργαστώ μαζί τους. Ελπίζω η συνεργασία μας να πετύχει και να μείνουμε όλοι ευχαριστημένοι από το αποτέλεσμα. Σιταρά Μαργαρίτα Την ερευνητική εργασία θέματος: ''Ο τόπος καταγωγής μου κι η παράδοσή του'' επέλεξα με τα εξής κριτήρια: καταρχάς, γνώριζα ποια παιδιά θα συμμετέχουν και ποια καθηγήτρια θα αναλάβει το

12 συντονισμό της εργασίας. Άρα ο τρόπος συνεργασίας μου με τα παιδιά και την εκπαιδευτικό είναι ήδη γνωστός, κάτι το οποίο θα με διευκολύνει. Και πάνω απ' όλα βρίσκω το θέμα εξαιρετικά ενδιαφέρον, διότι είναι ένα θέμα, ταιριαστό σε όλους. Κι αυτό, γιατί όλοι έχουν, βέβαια, να επισημάνουν κάτι για τον τόπο τους κι όλοι αρέσκονται στο να μιλούν για κάτι προσωπικό, απ' το να ασχολούνται με γενικά ζητήματα. Εύχομαι, λοιπόν, η διαδικασία της εργασίας να είναι άκρως ευχάριστη και δημιουργική... Καλή μας αρχή! Δαμιανόπουλος Τρύφωνας Αποφάσισα να λάβω μέρος σε αυτό το θέμα γιατί είμαι περήφανη για τον τόπο μου και θα ήθελα να το μοιραστώ με τους υπολοίπους συμμαθητές μου. Ελπίζω να μάθω πολλά και για άλλους τόπους της Ελλάδας. Μαυρίκου Αικατερίνα. Οι προσδοκίες που έχω για αυτήν την εργασία είναι να ψάξω για τον τόπο καταγωγής κάτι για το οποίο δεν επεχείρησα στον ελεύθερο μου χρόνο διότι, εκτός του ότι ήταν πολύ περιορισμένος, προτιμούσα να κάνω κάτι άλλο. Πιστεύω ότι σε αυτήν την εργασία θα μου δοθεί η ευκαιρία και το κίνητρο για να μάθω τα ήθη,τα έθιμα,τις ασχολίες κ.α του τόπου καταγωγής μου γνωρίζοντας έτσι όλο και περισσότερα πράγματα για αυτόν. Ο λόγος που επέλεξα αυτή την εργασία είναι για να εκπληρώσω τις προσδοκίες μου. Καλαφάτης Παναγιώτης Στο δεύτερο και τελευταίο τετράμηνο, η εργασία μας έχει θέμα τον τόπο καταγωγής μας. Οι μαθητές θα πρέπει να γράψουν, ο καθένας ξεχωριστά, για το μέρος όπου κατάγονται από τη μητέρα ή τον πατέρα τους όσες περισσότερες πληροφορίες μπορούν. Εγώ, επέλεξα να γράψω για το χωριό μου, την Σπερχειάδα. Βρίσκεται στο νομό Φθιώτιδας, στη Στερεά Ελλάδα. Είναι κωμόπολη του νομού Φθιώτιδας. Βρίσκεται 35 χιλιόμετρα δυτικά της Λαμίας, ενώ είναι η μεγαλύτερη σε πληθυσμό κωμόπολη της Δυτικής Φθιώτιδας (2.875 κάτοικοι). Είναι κτισμένη στους πρόποδες του όρους Γουλινά (παραβούνι της Οίτης) και διοικητικά ανήκει στον δήμο Μακρακώμης. Επέλεξα αυτή την εργασία επειδή πιστεύω ότι είναι αρκετά ενδιαφέρον θέμα και είναι και εύκολο για να το αναπτύξει κανείς. Επίσης, θα ήθελα να γράψω γι αυτό το μέρος διότι θα μπορούσα να αναφέρω πολλές πληροφορίες για αυτό, όπως το περιβάλλον, το κλίμα του, τη γεωγραφική του θέση, την οικονομία..κλπ. και διότι εκεί περνώ το μεγαλύτερο μέρος των διακοπών μου. Πιστεύω πως μέσα από αυτό το θέμα θα βγει ένα θετικό αποτέλεσμα γιατί θα μπορέσω να ερευνήσω καλύτερα τον τόπο καταγωγής μου και να γράψω γι αυτόν ικανοποιώντας το όριο των λέξεων που θα ζητηθούν. Επίσης πιστεύω πως θα μπορέσουμε σε αυτό το τετράμηνο να εμπλουτίσουμε την εργασία μας με διάφορα τεχνήματα, όπως αφίσες και κυρίως βίντεο, για να μπορέσουμε να την κάνουμε ακόμα πιο ζωντανή, παραστατική και ενδιαφέρουσα. Έτσι, ως αποτέλεσμα θα έχουμε μια πολύ καλή εργασία. Αντωνίου Μαρία

13 Oι προσδοκίες μου για το μάθημα είναι να γίνετε σωστό και οργανωμένο μάθημα,να υπάρχει ομαδικότητα στις ομάδες και να κάνουν όλοι την ίδια δουλειά. Μετά θα ήθελα να μάθω διάφορα στοιχεία από κάθε λαό και περιοχές της Ελλάδας, καθώς και να ερευνήσω τα ήθη και έθιμα και διάφορα πολιτισμικά στοιχεία από το δικό μου τόπο καταγωγής. Τσιμπούρης Γιώργος Από αυτήν την εργασία περιμένω να μάθω καινούργια πράγματα σχετικά με τον τόπο καταγωγής μου. Πάντα μου άρεσε να ακούω ιστορίες από τούς μεγαλύτερους και αυτή η εργασία είναι μια μεγάλη ευκαιρία για να μάθω για το τόπο που γεννήθηκε ο παππούς μου. Αυτιάς Γιάννης Αυτό το project με ενδιαφέρει πάρα πολύ. Από την στιγμή που είδα τον τίτλο κατάλαβα ότι θα είναι τέλειο. Πιστεύω πως θα περάσω πολύ ωραία ψάχνοντας πληροφορίες για τον τόπο από όπου κατάγομαι. Επίσης, πιστεύω ότι θα μάθω και περισσότερα για την ιστορία του. Τέλος, θα προσπαθήσω να κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ για να το κάνω όσο πιο ευχάριστο γίνεται για τα υπόλοιπα παιδιά. Κορδοπάτης Αντώνης Επέλεξα το συγκεκριμένο πρότζεκτ,γιατί είμαι περήφανος για τον τόπο καταγωγής μου(την Ικαρία δηλαδή).γενικά πάντα έψαχνα αφορμές για να αναφερθώ σε αυτήν και τη στιγμή που είδα το περιεχόμενο του πρότζεκτ το διάλεξα με κλειστά μάτια, καθώς το θεώρησα μιας πρώτης τάξης ευκαιρία να διαδώσω τα κάλλη της Ικαρίας και στους υπόλοιπους συμμαθητές μου. Οι προσδοκίες μου είναι, όπως είπα, να μάθουν και οι υπόλοιποι για την Ικαρία και να την λατρέψουν μέσα από τη δουλειά που θα προσπαθήσω να κάνω.επίσης, περιμένω να ενημερωθώ και για τις άλλες επιλογές των παιδιών. Πλακίδας Λευτέρης Όταν μας μοίρασαν τα φυλλάδια που περιείχαν τα θέματα των project το μάτι μου πήγε κατευθείαν στον τόπο καταγωγής. Ξέρω πολλά για τον τόπο μου, αλλά χάρη σ αυτό το project πιστεύω πως μπορώ να μάθω αρκετά τα οποία να μου καλύψουν τα κενά γνώσεων για την Ζάκυνθο, όπως: Α) οικονομία Β) γεωγραφική θέση Γ) ιστορία Δ) πολιτισμό Ε) σημαντικά πρόσωπα Αλλά και άλλες. Συνεπώς, αυτές είναι και οι προσδοκίες μου!!! Διαμαντόπουλος Δημήτρης

14 Οι προσδοκίες μου από αυτήν την εργασία είναι η διεύρυνση των πληροφοριών μου για τον τόπο καταγωγής μου. Θα ήθελα να μάθω τις ρίζες μου. Παυλίδης Γιάννης Επέλεξα αυτό το project, γιάτι μ άρεσε και γιατί θέλω να μάθω και για άλλα μέρη! Μπίκου Δήμητρα Οι προσδοκίες μου για το project είναι να μάθω για τον τόπο καταγωγής μου, όπως για τα έθιμα για την οικονομία και άλλα. Γκόλφος Αλέξανδρος Οι προσδοκίες μου απ' αυτήν την εργασία είναι πολλές. Αρχικά θα ήθελα να αναφέρω πως μου άρεσε πολύ η ιδέα, να κάνω μια εργασία που θα αφορά τον τόπο καταγωγής μου. Επιπροσθέτως, επειδή λατρεύω τον τόπο καταγωγής μου, θα ήθελα να μεταδώσω μέσα από αυτήν την εργασία στους συμμαθητές μου, την ιστορία του αλλά και άλλες πληροφορίες. Επίσης, τα Ιωάννινα έχει ένα πολύ πλούσιο πολιτισμό και θα ήθελα να εμπλουτίσω τις γνώσεις μου όσον αφορά την ιστορία του και τον πολιτισμό του. Τέλος, θα ήθελα να τονίσω πως η ιδέα για να κάνουμε μια εργασία για τον τόπο καταγωγής θα μας βοηθήσει να μάθουμε περισσότερα όχι μόνο για τον δικό μας τόπο καταγωγής αλλά και για άλλους. Δρόση Δήμητρα Επέλεξα αυτήν την ερευνητική εργασία γιατί είμαι ένα άτομο που του αρέσει να μαθαίνει για διάφορους τόπους, για την καθημερινή ζωή και για τα ενδιαφέροντα των ανθρώπων που ζουν εκεί. Επίσης, κατά κάποιο περίεργο λόγο η Κρήτη είναι ένα από τα μέρη τα οποία δεν έχω ερευνήσει, παρόλα αυτά είναι ο τόπος καταγωγής της μητέρας μου. Έτσι, μια από τις επιθυμίες μου είναι να μάθω πράγματα για αυτόν τον ιστορικό τόπο. Μια ακόμα επιθυμία μου από την εργασία είναι μέσα από την συνεργασία με την ομάδα μου και τους υπόλοιπους συμμαθητές μου είναι να ενημερωθώ για μέρη της Ελλάδος που δεν έχω ερευνήσει αλλά και για αυτά εκτός αυτής. Πιστεύω πως η διερεύνηση νέων τόπων βοηθάει το άτομο να μάθει περισσότερα για την ζωή πέρα από αυτήν που ζει καθημερινά. Τέλος, η τελευταία μου προσδοκία από την εργασία που πραγματοποιούμαι αυτή την χρονική στιγμή είναι να μπορέσω να συνεργαστώ με παιδιά που δεν έχω συχνή επικοινωνία και να μάθω για την ζωή των τόπων τους, όπως θέλω να μάθουν και αυτοί για τον δικό μου. Πολάτογλου Χρυσάφης Οι προσδοκίες μου από αυτό το project είναι να μάθω διάφορες πληροφορίες για τον τόπο καταγωγής π.χ. να μάθω για την ιστορία, τα έθιμα, τις παραδόσεις, τον γεωγραφικό της τόπο, όπως και άλλα. Επιπλέον, να συνεργαστώ με παιδιά που πιθανόν να μην ξέρω, να κάνω νέες παρέες και να μάθω διάφορα παιδιά από το σχολείο. Ζολώτας Ηλίας

15 ΥΠΟΘΕΜΑ 1. ΟΜΑΔΑ : ΟΙ ΚΛΑΡΙΝΟΓΑΜΠΡΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ: ΣΜΕΡΝΑ, Ν. ΗΛΕΙΑΣ (ΔΥΤΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ) 1.1 Εισαγωγή Ο πατέρας του παππού μου (ο προπάππος μου, από τη μεριά του πατέρα μου) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, από την πόλη, που έχω τις πατρικές μου ρίζες. Όμως εγώ θα αναλάβω να σας παρουσιάσω το χωριό του παππού μου (του πατέρα της μητέρας μου), ο οποίος, αφότου συνταξιοδοτήθηκε από την Ελληνική Αστυνομία και κυρίως τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται το περισσότερο χρονικό διάστημα στο χωριό του, στον Ν. Ηλείας, στην όμορφη Σμέρνα. Τον θαυμάζω, γιατί, ενώ η σύζυγός του (η γιαγιά μου) παρέμεινε στην Αθήνα (δε συμπαθεί πολύ τα χωριά και την αποκέντρωση), εκείνος, ενδιαφερόμενος τώρα πια για τις αγροτικές εργασίες κι όντας εκπαιδευτής κυνηγόσκυλων και βέβαια άξιος κυνηγός, θέλησε, για την οικογένειά του, να επιμεληθεί όσο καλύτερα μπορεί τα περιουσιακά στοιχεία. Και τον βρίσκει τώρα πια κανείς στη(ν) γλυκιά Σμέρνα, τον περισσότερο, τουλάχιστον, καιρό, η οποία είναι ένα γραφικό, αλλά κι αρκετά εκσυγχρονισμένο χωριό της Πελοποννήσου, το οποίο υπάγεται στον δήμο Ζαχάρως (στην κοντινή αυτήν κωμόπολη) και στην πρωτεύουσα πόλη του νομού, στον Πύργο. Η Σμέρνα έχει πλέον λίγους κατοίκους. Όμως, πολλοί τουρίστες, Έλληνες και ξένοι, την επισκέπτονται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και κυρίως τον Αύγουστο, για να θαυμάσουν το μοναστήρι της Μαρίας της Παναγίας της Σμερνιώτισσας, για το οποίο και θα κάνω τον κύριο λόγο παρακάτω και, βέβαια, το καλοκαίρι γεμίζει από τις φωνές των παιδιών, από τα γέλια των εφήβων κι από τις γιορτές των ντόπιων και των συγγενών τους.

16 ''ο - πριν από τις φωτιές - παράδεισος'' 1.2 Γεωγραφική θέση - Ονομασία Η Σμέρνα είναι ένα ορεινό χωριό του νομού Ηλείας με 287 (διακόσιους ογδόντα επτά) κατοίκους ή 321 (τριακόσιους είκοσι έναν), σύμφωνα με την πληθυσμιακή απογραφή του 2001 (δύο χιλιάδες ένα). Η θέση του είναι στα βορειοανατολικά της Ζαχάρως, κτισμένο στην κορυφογραμμή του Λαπίθα, σε υψόμετρο 650 (εξακοσίων πενήντα) μέτρων. Έχει απέραντη θέα στο Ιόνιο Πέλαγος, για αυτό κι αναφέρεται ως το ''Μπαλκόνι του Δήμου Ζαχάρως''. Η ονομασία Σμέρνα προέρχεται από την ονομασία του γνωστού ψαριού. Λέγεται ότι στην περιοχή, που βρίσκεται το χωριό, υπήρχε, παλιά κάμπος με σμέρνες στα νερά του κι έτσι δόθηκε στο χωριό το επικείμενο όνομα. Υπάρχει όμως κι η εκδοχή, το χωριό να πήρε το όνομά του από έναν τσοπάνο, ο οποίος λεγόταν Σμυρνής κι είχε έρθει από τη Σμύρνη, όταν αυτός εγκαταστάθηκε εκεί, κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Με την πάροδο των ετών, πραγματοποιήθηκε μετεξέλιξη του ονόματος, 1.3 Ιστορία Από την πλευρά της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, η Σμέρνα πυρπολήθηκε από τον Ιμπραήμ στις 7 (επτά) Σεπτεμβρίου 1825 (χίλια οκτακόσια είκοσι πέντε). Ανακαταλήφθηκε από τον Δημήτριο Πλαπούτα, με εντολή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, του φίλου και συνοπλαρχηγού του, την 1η (πρώτη) του Οκτώβρη, τον ίδιο χρόνο, το 1825 (χίλια οκτακόσια είκοσι πέντε). Η ιστορία, επιπροσθέτως, αναφέρει, ότι, από εκεί ο Ιμπραήμ είδε τους καπνούς από τον ηττημένο και καιόμενο στόλο του, στη(ν) ναυμαχία του Ναυαρίνου, κι (είδε επίσης) τα όνειρα του, για την ηγεμονία του Μοριά, να εξανεμίζονται. Κάποιες φωτογραφίες...

17 ''Απόκριες στο χωριό, πριν χρόνια'' ''κοντά στην Πανηγυρίστρα''

18 ''τα καμένα της Ηλείας'' ''στον χώρο της Πανηγυρίστρας''

19 ''κοντά στην εκκλησιά'' ''αγώνες ταχύτητας στο χωριό'' ''στα αμπέλια'' 1.4 Αξιοθέατα Μοναστήρι της Μαρίας της Παναγίας της Σμερνιώτισσας Κάποτε ένας βοσκός, λέγεται, ότι ανακάλυψε έναν σπουδαίο βράχο, είτε τυχαία είτε επειδή, όπως λέγεται, έψαχνε να βρει ένα χαμένο του πρόβατο, το οποίο, ως φαίνεται καθόταν πάνω στον βράχο κι έτσι, εκείνος, αντίκρισε την ιερά πέτρα. Πάνω στον βράχο εικονιζόταν ξεκάθαρα η Θεοτόκος, η

20 βαστάζουσα το θείο βρέφος, γεγονός που ώθησε τον βοσκό, θεωρώντας τον βράχο πολύτιμο, να τον κρύψει ψηλά, στο βουνό του Λαπήθα, σε ένα σπήλαιο, στην κορυφή του όρους. Η εικόνα, αφού τοποθετήθηκε, κλάπηκε κι ο βοσκός δυσαρεστήθηκε πολύ. Λέγεται, όμως, ότι η εικόνα ξεπήδησε από τα λημέρια των κλεφτών κι επανήλθε στο βουνό. Και μάλιστα, λέγεται, ότι αυτό συνέβη αρκετές φορές ή τουλάχιστον δύο. Από τότε ξεκίνησε μια διαδικασία, ώστε το σπήλαιο να μετατραπεί σε μοναστήρι, μέσα στους επικίνδυνους βράχους της σπηλιάς, σχέδιο, το οποίο και υλοποιήθηκε. Βέβαια, η σπηλιά δε(ν) λειτουργεί - και δε(ν) νομίζω ποτέ να λειτούργησε - ως μονή. Λειτουργεί ως ναός και μάλιστα κάθε δεκαπενταύγουστο (15 Αυγούστου) και κάποιες από τις προηγούμενες ημέρες του μήνα (π.χ. παραμονή εορτής Παναγίας) τελείται εκεί ακολουθία, ενώ δύναται ο καθένας να μπει στην εκκλησία οποιαδήποτε στιγμή. Η εκκλησία είναι χτισμένη μέσα στον βράχο, πριν λίγα χρόνια έγιναν τα εγκαίνιά της (λίγο αργά) και έχει τη(ν) δύναμη κανείς να παρατηρήσει πολλά μέρη της Ηλείας, από τις βεράντες της, καθώς έχει απίστευτη θέα. Η εικόνα βρίσκεται εκεί ακόμη και σήμερα κι αποτελεί την κύρια αιτία για επίσκεψη στην εκκλησία. Η Θεοτόκος και το βρέφος αχνοφαίνονται πλέον, όμως δεν παύει η εικόνα να αποτελεί ουράνιο δώρο της φύσης. Τον δεκαπενταύγουστο (15 Αυγούστου) γίνεται πανηγύρι, προς τιμήν της Θεοτόκου, με κλαρίνα και γουρουνοπούλες...! ''αντικρίζοντας το μοναστήρι''

21 ''το ιερό σπήλαιο'' ''το καμπαναριό'' 1.5 Έθιμα Πανηγύρι Κάθε 15 (δεκαπέντε) Αυγούστου το χωριό γιορτάζει την κοίμηση της Θεοτόκου, λόγω και της παρουσίας, κοντά στο χωριό, της εκκλησίας της Παναγιάς της Σμερνιώτισσας, (η οποία προοριζόταν για μοναστήρι). Οι γυναίκες του χωριού φτιάχνουν τον δικό τους μπακλαβά, του οποίου η συνταγή θα παρατεθεί παρακάτω. Όλοι ετοιμάζουν τους χώρους των σπιτιών τους για φαγοπότι και για επισκέψεις, ξεκινώντας γενική καθαριότητα! Και βέβαια, ο σύλλογος των κατοίκων της Σμέρνης, έχοντας μεριμνήσει από πολύ νωρίς, ίσως κι από το Πάσχα, έχει καλέσει όργανα και τραγουδιστές, για το πανηγύρι, το οποίο συχνά λάμβανε χώρα και την 14η (δεκάτη τετάρτη) και την 15η (δεκάτη πέμπτη) του Αυγούστου, όμως, πλέον, λόγω της κρίσης, γίνεται μία ημέρα, την 14η (δεκάτη τετάρτη) του μηνός, με αρκετό, όμως, κέρδος, καθώς έρχεται πολύς κόσμος κι απολαμβάνει την παραδοσιακή μας γιορτή. Πλέον ο κόσμος δεν πληρώνει εισόδου

22 εισιτήριο, ενώ συνήθως εκείνες τις ημέρες ή λίγο πριν προσέλθει στο πανηγύρι (ο κόσμος), επισκέπτεται το μοναστήρι. Το πανηγύρι λαμβάνει χώρα σε μια καταπληκτική περιοχή, έξω από το χωριό, στην Πανηγυρίστρα, η οποία είναι διαμορφωμένη με σκηνή, για τους τραγουδιστές, με αποθήκες και με πολλά τραπέζια. Γύρω στα σαράντα γουρουνόπουλα ψήνονται από το πρωί στην περιοχή της Πανηγυρίστρας και το πανηγύρι ξεκινά κατά τις 10 (δέκα) μ.μ. Πολλοί γνωστοί κλαρινίστες και τραγουδιστές/ριες δίνουν το παρόν και μας διασκεδάζουν. Ανήμερα της Παναγίας συγκεντρώνονται οι συγγενείς και τρώνε όλοι μαζί, ενώ στο πανηγύρι έχει φαγωθεί άφθονη γουρουνοπούλα κι έχει καταναλωθεί άφθονο ποτό, μαζί με σαλάτες και πολλά ξηροκάρπια. Η γουρουνοπούλα, που απομένει, πωλείται, την επόμενη ημέρα, το πρωί, για όσους την επιθυμούν, ακόμη φθηνότερα από την προηγούμενη ημέρα της παραμονής. ''τα γουρουνόπουλα'' Μπακλαβάς Η πιο διαδεδομένη συνταγή: ΥΛΙΚΑ Για τον μπακλαβά: 1 (ένα) κιλό φύλλο 1/2 (μισό) κιλό καρύδια 1 (μία) χούφτα γαρύφαλλα λίγο βούτυρο 1.6 Ντόπια Κουζίνα

23 Για το σιρόπι του: 6 (έξι) κούπες ζάχαρη 4 (τέσσερις) κούπες νερό ΕΚΤΕΛΕΣΗ Στρώνουμε στο ταψί 5 (πέντε) φύλλα και τα βουτυρώνουμε, αλλά χωρίς πολύ βούτυρο. Σκορπίζουμε με κουτάλι τα καρύδια. Αφήνουμε φύλλα, για να τα βάλουμε στο τελείωμα. Κόβουμε σε ρόμβους τον μπακλαβά. Ψήνουμε το γλυκό μας στους 180 (εκατόν ογδόντα) βαθμούς, για 1 (μία), περίπου, ώρα, σε προθερμασμένο φούρνο. Έχουμε πλέον παγωμένο το σιρόπι, το οποίο έχει βράσει για ένα πεντάλεπτο, και το χύνουμε στον αχνιστό, μπακλαβά, μόλις τον βγάλουμε από τον φούρνο. Αλλιώς αφήνουμε τον μπακλαβά να κρυώσει, φτιάχνουμε το σιρόπι και του το ρίχνουμε ζεστό. 1.7 Μύθοι και αρχαιολογικοί χώροι Κοντά στο χωριό βρίσκεται κι η Νεραϊδόπλακα, ένα σημείο, όπου λέγεται, ότι βρέθηκε πολύς χρυσός και κάποιοι ντόπιοι έχουν σφετεριστεί τον πλούτο αυτόν, κρυφά. Λέγεται, επιπροσθέτως, ότι εκεί κυκλοφορούσαν δαιμόνια και νεράιδες, εξού κι η ονομασία. Ακόμη κάπου στο χωριό βρίσκεται μια πέτρα, στην οποία αναγράφεται η ονομασία ''Ηρακλής''. Από την παρουσία της συμπεραίνουμε, ότι, ίσως ο Ηρακλής ήταν κάτοικος, κάποτε, κοντά στο χωριό ή, ότι απλά κάποιος Ηρακλής χάραξε το όνομά του, πάνω στην πέτρα! Επιπλέον, ένας αρχαιολογικός χώρος, κοντά στο χωριό, από τους λίγους αναγνωρισμένους από το κράτος, είναι το ''Αρχαίο Αίπυ'', ένα τρίτειχο οχυρωμένο κάστρο, με γκρεμισμένα οικήματα και αρχαίο θέατρο. Μια μικρή αρχαία πολιτεία, ψηλά στο βουνό, με μεγάλη αμυντική αντοχή, λόγω του τριπλού τείχους της... Γνωστός είναι κι ο ναός ή βωμός της Αρτέμιδος, κοντά στο χωριό μας και πιο κοντά στο χωριό Κουμουθέκρα ή Αρτέμιδα, το οποίο, όπως είναι φανερό, παίρνει το όνομά του, από τον ναό (ή βωμό). 1.8 Συνέντευξη σχετικά με την οικονομία, τον τουρισμό, τη μαγειρική, τις αδυναμίες και τις ιδιαιτερότητες της Σμέρνας Ο κύριος Καραχρήστος Παναγιώτης ή, όπως τον φωνάζουν, Τάκης, ο πατέρας της μητέρας μου (ο παππούς μου) δέχτηκε να μου δώσει συνέντευξη για το χωριό μας Σμέρνα: -Κύριε Παναγιώτη (παππού) σε ευχαριστώ, που δέχτηκες να μου δώσεις τις απαραίτητες, για την

24 εργασία μου, πληροφορίες για τη(ν) Σμέρνα και χαίρομαι πολύ γι' αυτό! -Κι εγώ χαίρομαι πολύ! -Πες μου, για αρχή, λίγα πράγματα για εσένα. -Εγώ γεννήθηκα στο χωριό Σμέρνα, του Ν. Ηλείας, στην Πελοπόννησο. Πέρασα, όμως, τη(ν) ζωή μου στην Αθήνα. Εκεί γεννήθηκαν τα κορίτσια μου, εκεί τα μεγάλωσα, εκεί μεγάλωσα τα εγγόνια μου κι έπειτα, αφότου συνταξιοδοτήθηκα από την Ελληνική Αστυνομία, ξεκίνησα να έρχομαι στο χωριό, πιο συχνά, μπορώντας, πλέον, να ασχοληθώ με τα αμπέλια και τις ελιές μου, με την εκπαίδευση κυνηγόσκυλων και το κυνήγι του λαγού. Ο παππούς συνέχισε απαντώντας στις παρακάτω ερωτήσεις: α. Ποιες είναι οι κύριες ασχολίες των κατοίκων της Σμέρνας; β. Το χωριό αποτελεί πόλο έλξης για τους τουρίστες; γ. Σε τι υστερεί το χωριό; δ. Ποια είναι τα σμερνέικα εδέσματα και φαγητά; ε. Αν έπρεπε να αποδοθεί ένας χαρακτηρισμός στο χωριό, ποιος θα ήταν αυτός; απαντήσεις: α. Ο κόσμος, εδώ, ασχολείται (και κυρίως ασχολούταν) με την κτηνοτροφία: με γιδοπρόβατα και αγελάδια. Όταν ήμουν μικρός θυμάμαι, ότι στο χωριό εκτρέφονταν πάνω από (δεκαπέντε χιλιάδες) γιδοπρόβατα κι υπήρχαν ελάχιστες ελιές. Μετά ξεκίνησαν να καλλιεργούν σιτάρι, κριθάρι & βρώμη. Έκτοτε μειώθηκε η κτηνοτροφία και, σήμερα, δεν υπάρχει οικογένεια στο χωριό, χωρίς τουλάχιστον 200 (διακόσιες) ρίζες ελιές κι ελιοπερίβολα. Επίσης δούλευαν 4-5 (τέσσερις - πέντε) οικογένειες μαζί, με τ' ασβεστοκάμινα, λόγω της καλής πέτρας του βουνού μας κι ύστερα τα παράτησαν κι ασχολούνται λίγο με τα καρβουνοκάμινα. Ακόμη υλοτομούσαν αριές και πεύκα, μέχρι της φωτιές του 2007 (δύο χιλιάδες επτά).

25 ''τα καμίνια'' β. Έρχονται τουρίστες, Έλληνες και ξένοι, λόγω του κοντινού μοναστηριού μας, όμως περισσότεροι έρχονταν πριν τις φωτιές, τότε που το δάσος μας ήταν καταπράσινο κι έμοιαζε παράδεισος. Τώρα έχει λιγάκι ξαναναπτυχθεί. γ. Το χωριό χρειάζεται, σίγουρα, ένα μπακάλικο (mini market) και κάποιο κέντρο, για τους νέους! Κάποιοι ηλικιωμένοι πηγαίνουμε στη(ν) Ζαχάρω, καθημερινά, για καφέ και για ψώνια, αλλά οι υπερήλικες δυσκολεύονται... Ο πληθυσμός της Σμέρνας έχει λιγοστέψει μετά τις φωτιές και το χωριό χρειάζεται κόσμο. δ. Γνωστά φαγητά και γλυκά, εδώ, είναι το χοιρινό παστό (τσιγαρίδα), ο δεκαπενταυγουστιάτικος μπακλαβάς, που φτιάχνουμε όλοι μας, οι χειροποίητες χυλοπίτες, τα χειροποίητα λαζάνια κι ο χειροποίητος τραχανάς ή ντραχανάς! ε. Το χωριό είναι ''ΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΗΣ ΗΛΕΙΑΣ'', καθώς από τα περισσότερα σημεία του χωριού κι από το μοναστήρι φαίνεται όλος, σχεδόν, ο νομός, με τις όμορφες θάλασσές του και τα χωράφια του. 1.9 Οι πυρκαγιές του 2007 Το καλοκαίρι του 2007 (δύο χιλιάδες επτά) ξέσπασαν στην Αττική, σε κάποια ελληνικά νησιά και σε ολόκληρη την Ελλάδα μεγάλες πυρκαγιές είτε λόγω των υπέρθερμων καιρικών συνθηκών είτε λόγω κρυφών πολιτικών και μεγαλοκτηματικών σκοπιμοτήτων. Όλο σχεδόν το καλοκαίρι η Ελλάδα ''καιγόταν'', εκτός από περιοχές του γεωγραφικού διαμερίσματος της Πελοποννήσου. Μάλιστα οι γηραιότεροι του χωριού μας έκαναν σαρκαστικές συζητήσεις, για το γεγονός, ότι το χωριό δεν αντιμετώπισε κάποιο πρόβλημα. Οι κάτοικοι ένιωθαν ασφάλεια, καθώς σε περίπτωση εκδήλωσης φωτιάς, όλοι οι ντόπιοι κι οι νέοι θα έσπευδαν να σβήσουν την πυρκαγιά και δε(ν) θα κινδύνευαν τίποτα και κανείς. Μέχρι που...

26 Στο τέλος του καλοκαιριού ξέσπασε πυρκαγιά, που κατέκαψε όλο τον Ν. Ηλείας... Κι αν τώρα κάποιος μιλά για τα γεγονότα αυτά, αναφέρεται στα γνωστά ''καμμένα της Ηλείας''. Πολλών ανθρώπων καταστράφηκαν οι γεωργικές και στεγαστικές περιουσίες. Μα για αυτά αναφορά δεν πρέπει να γίνεται, όταν πολλοί άνθρωποι, νέοι και γέροι, βρήκαν τραγικό θάνατο. Όσοι παρέμειναν στο χωριό κεντρικά κι όσοι έμειναν μέσα στα σπίτια, τα οποία δε(ν) βρίσκονταν μέσα στο δάσος, δεν κάηκαν. Μα πολλούς, οι οποίοι μετακινούνταν, με σήμα της Ελληνικής Αστυνομίας, για να ξεφύγουν, τους πρόφτασε η πυρκαγιά, της οποίας οι εστίες αναπτύσσονταν ραγδαία και φύτρωναν μπροστά στα μάτια κανενός, μέσα σε δευτερόλεπτα, ενώ μπορεί, πρωτύτερα, ο ίδιος άνθρωπος να άφηνε την ίδια φωτιά πίσω του. Γνωστή είναι η περίπτωση της γυναίκας με τα τέσσερα παιδιά (θεία μου), η οποία οδηγούσε και καθώς δεν έβλεπε από την κάπνα, έπεσε σε καραμπόλα πολλών αυτοκινήτων, βγήκε από το αυτοκίνητό της και κάηκε η ίδια, όπως και τα παιδιά της και κάποια άλλα άτομα, που βρίσκονταν μαζί της. Κι όλοι ελπίζουμε να πέθαναν οι προαναφερόμενοι από ασφυξία κι έπειτα να τους έκαψε η φωτιά κι όχι να είδε, η προαναφερόμενη γυναίκα, τα παιδιά της να καίγονται... Υπάρχουν κι άλλες παρόμοιες κι ακραίες περιπτώσεις, οι οποίες καλύτερα να μην αναφερθούν. Η πιο σκοτεινή εικόνα, απ' ότι μου έχει γνωστοποιηθεί, ήταν αυτή της μεταφοράς, στην εκκλησία, των πολλών φέρετρων, ίσως κάποιων δεκάδων, για την ταφή των νεκρών. Στους κατοίκους του χωριού μας και των άλλων χωριών δόθηκαν κάποιες επιδοτήσεις κάμποσων χιλιάδων ευρώ, τρόφιμα για τον πρώτο καιρό, κάποιες συσκευές, άλλα αντικείμενα, ρούχα, όπως και τοποθετήθηκαν λυόμενα σπίτια, για τους κατοίκους, των οποίων τα οικήματα καταστράφηκαν. ''καμένο τοπίο'' 1.10 Κλείνοντας... Η Σμέρνα είναι το χωριό, που τόσο θαυμάζω, ζηλεύω, πονώ, ποθώ. Η Σμέρνα είναι ο τόπος μου. Εκεί πέρασα όλα τα καλοκαίρια της ζωής μου. Εκεί βρισκόμουν και βρίσκομαι από την ημέρα, που το σχολείο κλείνει, για τις καλοκαιρινές διακοπές, μέχρι εκείνη, που ανοίγει. Εκεί πηγαίνω και τον χειμώνα. Εκεί πηγαίνω είτε με βροχή είτε με χαλάζι είτε με χιονιά... Εκεί βρίσκομαι κι όταν είμαι στην Αθήνα κι όταν βρίσκομαι οπουδήποτε... Γιατί η Σμέρνα είναι μέσα μου... Γιατί η Σμέρνα αξίζει να έχει μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μας... α) προσωπικές γνώσεις Βιβλιογραφία (πηγές αναζήτησης πληροφοριών)

27 β) προσωπικές εμπειρίες γ) συνέντευξη παππού 97%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CE%B1%CF%82 Τρύφων Δαμιανόπουλος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ : Καστάνιανη Κόνιτσας ( Ήπειρος ) Όπως όλοι μας γνωρίζουμε ο τόπος καταγωγής μας είναι πολύ σημαντικός γιατί αφορά τις ρίζες μας και μας βοηθάει πολύ να γνωρίζουμε όλα όσα τον αφορούν διότι μας βοηθάει στην εξέλιξή μας ως άνθρωποι. 2.1 Oνομασία/Γεωγραφική τοποθεσία Εγώ λοιπόν κατάγομαι από την Καστάνιανη Κόνιτσας. Είναι ένα μικρό γραφικό μαστροχώρι κτισμένο στις δυτικές καταπράσινες πλαγιές του όρους Γύφτισσα (1750μ), μέσα στο ρέμα Γκοστανίκο (υψ. 880 μ.) και απέχει 28,7 χλμ. από την Κόνιτσα. 2.2 Κλίμα

28 Λόγω της τοποθεσίας του χωριού σε μεγάλο υψόμετρο, ο χειμώνας είναι αρκετά βαρύς και δύσκολος με χιόνια και πολλές βροχές. Όμως τα μοναδικά γήινα χρώματα μετά το φθινόπωρο και όλο το χειμώνα είναι κάτι μαγευτικό. Το καλοκαίρι είναι αρκετά ζεστό και ευχάριστο όπου και πάλι η φύση παίζει τον πρώτο ρόλο. 2.3 Ιστορικά γεγονότα Το χωριό, σύμφωνα με εντοιχισμένη πλάκα, που βρίσκεται στην εκκλησία της Παναγιάς στη συνοικία Γκάλινα, θεωρείται ότι κτίστηκε στη σημερινή του θέση γύρω στο Πιστεύεται πως είναι πατρίδα του γραμματέα του Αλή Πασά, Κώστα Γραμματικού. 2.4 Αρχιτεκτονική/Καθημερινή ζωή Το χωριό αυτό καθώς και όλα όσα αποτελούν τα λεγόμενα Μαστροχώρια, ονομάζεται έτσι διότι οι άντρες του χωριού ασχολιόταν με το πελέκημα και το χτίσιμο των σπιτιών, γεφυριών κλπ. από πέτρα και ειδικά από ποταμίσια μιας και βρίσκεται κοντά στο ποτάμι Σαραντάπορο. Έτσι λοιπόν όποιος το επισκέπτεται μπορεί να θαυμάσει όλα αυτά τα σπάνια αρχιτεκτονικά στοιχεία, που σώζονται και που φανερώνουν τους σπουδαίους μαστόρους της πέτρας, την ποιότητα των τεχνιτών που έζησαν σε τούτο τον τόπο και όλη αυτή την αρμονία πέτρας και πράσινου. Όλοι οι κάτοικοι, λοιπόν, προσπαθούν ακόμη και σήμερα να προστατέψουν τον οικισμό αυτό και ακόμη και τα καινούργια σπίτια χτίζονται με τον ίδιο ακριβώς παραδοσιακό τρόπο έτσι ώστε να μην υπάρχει καμία διαφορά με τα χρόνια που πέρασαν. Αρκετοί χωριανοί μάλιστα κατάφεραν να εξελιχτούν από απλοί τεχνίτες της πέτρας σε εργολάβους και ανέλαβαν την εκτέλεση δημόσιων έργων, όπως την κατασκευή της Μεσογέφυρας στον Αώο ποταμό, τη γέφυρα Αρινίστης Κακαβιάς, τη γέφυρα της Ζούζουλης, τη Μονή Στομίου, το κτίσμα του ρολογιού της κεντρικής πλατείας Ιωαννίνων και την πρόσοψη της Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων. Φτάνοντας στην πλατεία του χωριού, παρατηρούμε ότι όλα τα σπίτια είναι λιθόκτιστα διώροφα με αυλή και χαμηλά πέτρινα πεζούλια στην εξώπορτα. Τα πεζούλια χρησίμευαν πολύ στο παρελθόν όπου όλοι είχαν ζώα και ιδιαίτερα γίδια, κατσίκες, αρνιά και τα στέλνανε για βοσκή, το απόγευμα κάθονταν στα πεζούλια αυτά και περίμεναν τον βοσκό να φέρει τα ζωντανά τους. Επίσης, ήταν το σημείο που ξεκουράζονταν ύστερα από μια κοπιαστική ημέρα στα χωράφια. Στο εσωτερικό των σπιτιών, σχεδόν όλα τα δωμάτια έχουν τζάκια, όμως το σημαντικότερο όλων είναι εκείνο του δωματίου υποδοχής το οποίο συνήθως είναι στολισμένο με όμορφες ανάγλυφες έγχρωμες παραστάσεις. Σκαλιστές και έγχρωμες παραστάσεις έχουν επίσης και τα παλιά ταβάνια των σπιτιών. 2.5 Τι να επισκεφθούμε / Αξιοθέατα

29 Άλλο ένα χαρακτηριστικό του χωριού είναι τα πολλά νερά και οι βρύσες, οι δεκαεπτά εκκλησίες και τα ξωκλήσια καθώς και τα μοναδικά γεφύρια του. Τα τέσσερα μονότοξα πέτρινα γεφύρια: της Γκάλινας (1936), της Ράχης (1895), των Μητσαίων (1845), και της Μαλνίτσας (1934), που βρίσκεται έξω από τον οικισμό, θεωρούνται πραγματικά στολίδια του χωριού και φυσικά το κρυστάλλινο νερό τους ξεδιψάει, χωριανούς και επισκέπτες. Αξίζει να επισκεφτείτε τον Άγιο Νικόλαο (1926) με το ξυλόγλυπτο τέμπλο που κατασκευάστηκε από τον Τουρνοβίτη Χαράλαμπο Σκαλιστή, τον Άγιο Δημήτριο (1670), που αποτελεί ένα από τα παλαιότερα εκκλησάκια, το διώροφο δημοτικό σχολείο (1894), το αρχοντικό Γκάσιου, το ξωκλήσι των Αγίων Αποστόλων ψηλά στην άκρη του χωριού και των νερόμυλο του Άι Θανάση. Βεβαίως δεν θα πρέπει να παραλείψουμε τις αμέτρητες καστανιές που υπάρχουν στο χωριό, κάτι που ξεχωρίζει με την πρώτη ματιά μιας και στην πλατεία του χωριού υπάρχει και μια τεράστια καστανιά από τις παλαιότερες. 2.6 Καθημερινή ενασχόληση/λαϊκή Τέχνη/Ενδυμασία Στην Καστάνιανη κατοικούν γύρω στα 20 άτομα το χειμώνα και 350 το καλοκαίρι, που ασχολούνται κύρια με τα κηπάρια του χωριού και σπανιότερα κτηνοτροφία. Κάποιοι από τους κατοίκους διαθέτουν μέχρι και σήμερα τοπικές ενδυμασίες όπου τις δανείζουν είτε σε διάφορες εκδηλώσεις του χωριού είτε σε ζευγάρια που θέλουν να τελεστεί ο γάμος τους στο χωριό κρατώντας όλες τις παραδόσεις. Η ενδυμασίες αυτές περιλαμβάνουν για τις μεν γυναίκες φορέματα μεταξωτά κεντημένα όλα στο χέρι, ασημένια ζώνη στη μέση σκαλιστή, και τη σπούνα, που είναι μάλλινο αμάνικο παλτό κεντημένο όλο στο χέρι. Στο κεφάλι φοράνε μαντήλι ολοκέντητο. Οι άντρες την κλασική λευκή σκελέα με την φουστανέλα και τα τσαρούχια 2.7 Παραδοσιακοί Γάμοι Οι παραδοσιακοί γάμοι στο χωριό κρατάνε επτά ημέρες. Παίρνουν νερό από τις πετρόκτιστες βρύσες και ζυμώνουν ψωμί, το λεγόμενα στην τοπική διάλεκτο <<κανίσκι>>, στην πλατεία του χωριού χορεύοντας και τραγουδώντας δημοτικά τραγούδια του γάμου. Επίσης, την νύφη τη ζητάει από το σπίτι της ο λεγόμενος καλεστής, καβάλα στο άλογο και τη συνοδεύουν όλοι μαζί στην εκκλησία με τη συνοδεία κλαρίνου. Γενικά ο κόσμος χαίρεται πολύ στους γάμους, χορεύει, διασκεδάζει, ξεχνιέται. Είναι πολύ όμορφες αυτές οι στιγμές και φυσικά πολύ ιδιαίτερες σε αυτόν τον τόπο. 2.8 Παραδοσιακά φαγητά και γλυκίσματα Το χωριό φημίζεται για τις υπέροχες πίτες, Οι γυναίκες ξέρουν να φτιάχνουν όλων των ειδών τις πίτες, κάτι που υπάρχει καθημερινά στα σπίτια και φιλεύουν όλους τους περαστικούς και

30 επισκέπτες του χωριού. Επίσης, στο χωριό μπορεί κάποιος να δοκιμάσει πεντανόστιμο αγριογούρουνο μιας και οι άντρες το χειμώνα ασχολούνται με το κυνήγι. Επίσης, τα γλυκά του κουταλιού είναι κάτι που δεν θα πρέπει να παραλείψει να δοκιμάσει κανείς επισκέπτης. Το πιο φημισμένο γλυκό είναι, φυσικά, το κάστανο λόγω των πολλών καστανιών το χωριού. 2.9 Έθιμα Κάποια από τα έθιμα που προσπαθούν οι κάτοικοι να διατηρήσουν μέχρι και σήμερα είναι η γιορτή της αποκριάς. Τις απόκριες τα παλιά χρόνια οι κάτοικοι χωρίζονταν σε 3 ομάδες (το χωριό είναι χωρισμένο σε τρεις μαχαλάδες) και πρωί πρωί βαρούσαν μεγάλα κουδούνια και όποια ομάδα έβγαζε τον δυνατότερο ήχο ήταν και η νικήτρια. Αυτό το έθιμο προσπαθούν και το διατηρούν ακόμη, όσοι έχουν απομείνει αυτή την περίοδο στο χωριό. Το βράδυ ντύνονται μασκαράδες με ό,τι διαθέτει ο καθένας και γυρίζουν στα σπίτια χορεύοντας και διασκεδάζοντας και οι γυναίκες του φιλεύουν τσίπουρο, πίτες και τοπικά εδέσματα Παραδόσεις/εκδηλώσεις Στην Καστάνιανη οι άνθρωποι αν και οι περισσότεροι ζουν μακριά, προσπαθούν να διατηρήσουν τις παραδόσεις στις γιορτές και στις χαρές του χωριού. Γίνονται ακόμη αρκετές εκδηλώσεις όπου κάποιες από αυτές είναι: Στις 24 Ιούνιου, στην εορτή του Άη Γιάννη, μετά τον εκκλησιασμό, ακολουθεί πανηγύρι με φαγητό και τοπικούς χορούς υπό τη συνοδεία τοπικών οργανοπαικτών με κυρίαρχο όργανο το κλαρίνο. Από εκεί είχα και εγώ τα πρώτα μου ακούσματα και αποφάσισα να ασχοληθώ με αυτό το όργανο το οποίο το λάτρεψα. Έτσι, ξεκίνησα και εγώ από πέρυσι να βοηθάω στην ψυχαγωγία του χωριού μου παίζοντας δημοτικά τραγούδια στις γιορτές του χωριού μας και στα πανηγύρια που οργανώνουμε. Επίσης, στις 26 Ιουλίου, της Αγίας Παρασκευής, τελείται θεία Λειτουργία και μετά γλέντι με τοπικούς χορούς στην πλατεία του χωριού. Εκεί οι κοπέλες ντύνονται με τοπικές ενδυμασίες και ξεκινάνε το πανηγύρι. Όλος ο κόσμος χορεύει μέχρι το πρωί. Όμως, την επόμενη ημέρα που ξημερώνει του Αγ. Παντελεήμονα όλοι μαζί πάμε στο εξωκκλήσι του παππού μου όπου εκκλησιαζόμαστε και μετά και πάλι ακολουθεί χορός κάτω από τα πλατάνια. Από τα μέσα Ιουλίου έως τα μέσα Αυγούστου πραγματοποιούνται μία σειρά από πολιτιστικές εκδηλώσεις με θεατρική και μουσικοποιητική βραδιά. Τέλος, οι εκδηλώσεις του χωριού κλείνουν με ένα πάρτι για όλους που γίνεται στο τέλος Αυγούστου στους Αγ. Αποστόλους. Στην Καστάνιανη εδρεύει Πολιτιστικός Σύλλογος και στην Αθήνα δραστηριοποιείται η Αδελφότητα Καστανιανιτών Τραγούδια Όποιο δρόμο και αν διαβείς ακούς δημοτικά τραγούδια. Τα τραγούδια ως επί το πλείστον μιλούν για την ξενιτιά μιας και αρκετοί άνθρωποι του χωριού λόγω οικονομικής στενότητας είχαν

31 αναγκαστεί να ξενιτευτούν είτε στην Αυστραλία, είτε Αμερική. Επίσης, μιλούν για την αγάπη που υπάρχει στην οικογένεια. Γενικά όλοι οι Ηπειρώτες δίνουν μεγάλη προσοχή στο θεσμό της οικογένειας. Τα μουσικά όργανα είναι κυρίως το κλαρίνο, η κιθάρα, το λαούτο, το ακορντεόν, το βιολί και το ντέφι. Η κομπανία βρίσκεται συνήθως στο κέντρο του χωριού και κάποιες φορές συνοδεύουν τον 1ο χορευτή Τοπική διάλεκτος Όλοι οι κάτοικοι μιλάνε Ηπειρώτικα, μια αρκετά δύσκολη διάλεκτος κατά την άποψή μου διότι είναι αρκετά δύσκολο να καταλάβεις τι λένε μιας και μιλάνε γρήγορα κόβοντας τα τελευταία φωνήεντα Τόπος διαμονής Εάν θέλει κάποιος να επισκεφτεί το χωριό υπάρχει παραδοσιακός ξενώνας με λίγα δωμάτια όπου η θέα είναι μαγευτική και η φιλοξενία θα του μείνει αξέχαστη. Επίσης, μπορεί να απολαύσει τοπικά αλλά και άλλα φαγητά στο μοναδικό καφενείο του χωριού Κοινωνική ευαισθησία Η Καστανιανίτες είναι αρκετά ευαισθητοποιημένοι άνθρωποι και τα τελευταία χρόνια κατάφεραν να φτιάξουν τη δική τους τράπεζα αίματος Επίλογος Όλα τα παραπάνω είναι μια επιβεβαίωση για το λόγο που λατρεύω το χωριό μου και για την προσπάθειά μου να συμβάλλω και εγώ για το καλό του τόπου και τη συνέχιση των παραδόσεων, όπου τόσο πολύ λείπουν στα αστικά κέντρα που ζούμε οι περισσότεροι. Η Κόνιτσα και τα Χωριά της 2.16 Πηγές

32 Αντώνης Κακούρης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ : ΚΑΣΤΑΝΙΑ, OΡΕΙΝΗ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑ ( ΔΥΤΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ ) 3.1 Γεωγραφική θέση Οικονομία. Το χωριό, Καστανιά, βρίσκεται στην ορεινή Ναυπακτία του νομού Αιτωλοακαρνανίας απομονωμένο και κρυμμένο από βουνά. Ορεινό και άγονο. Οι μόνιμοι κάτοικοι είναι λίγοι και άνω των πενήντα, το σχολείο πια δεν λειτουργεί, όπως και πολλά άλλα στην περιοχή. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και την γεωργία για να καλύπτουν τις ανάγκες τους. Το καλοκαίρι μόνο είναι η εποχή που το χωριό ξανακατοικήται. Λέγεται ότι κατοικήθηκε κατά την τουρκοκρατία για να αποφύγουν τους Τούρκους επειδή ήταν απόκρημνο μέρος. 3.2 Αρχιτεκτονική σπιτιών. Τα σπίτια κτίζονταν από την άφθονη πέτρα που βρισκόταν σε αυτά τα μέρη, προκειμένου να σταθεροποιήσουν την κατασκευή αντί για τσιμέντο χρησιμοποιούσαν λάσπη. Συνήθως ήταν διώροφα ( ο κάτω όροφος ήταν συνήθως αποθήκη, ενώ ο πάνω ήταν κατοικία). Τα σπίτια αποτελούνταν βασικά από δυο δωμάτια, την κουζίνα και το υπνοδωμάτιο, στο οποίο συνήθως κοιμόταν όλη η οικογένεια μαζί. Είχαν μεγάλες άυλες και κήπους που καλλιεργούσαν. Τα έπιπλα

33 ήταν ελάχιστα, μόνο για ανάγκες και όχι για στολισμό, χρησιμοποιούσαν πολλά κοντά και μικρά σκαμνιά, καρέκλες και οι κασέλες, κάτι μεγάλα μπαούλα, στα οποία αποθήκευαν πράγματα και καμιά φορά τα χρησιμοποιούσαν και ως καθιστικά. 3.3 Έθιμα. α. Το Πάσχα Συνηθιζόταν αντί να λένε ''έρχεται το Πάσχα'' να λένε ''έρχεται η λαμπρή''. Του Λαζάρου, τα παιδιά, λένε τα κάλαντα και μέσα σε καλαθάκια μάζευαν αυγά και χρήματα. Το Σάββατο βράδυ όταν χτύπαγε η καμπάνα πηγαίνανε στην εκκλησία δάφνη και την μοίραζαν σε όλο τον κόσμο. Την μεγάλη βδομάδα νήστευαν και την Μεγάλη παρασκευή δεν τρώγανε ούτε λάδι. Την Μεγάλη τετάρτη κάνανε ευχέλαιο στα σπίτια. Μέχρι την μεγάλη πέμπτη το μεσημέρι δουλεύανε κανονικά στα κτήματα τους, μετά την λειτουργία μοίραζαν σιτάρι, την μεγάλη παρασκευή δεν κάνανε καμία δουλειά, δεν στρόνανε τραπέζι για να φάνε και μερικοί έπιναν ξύδι ως ένδειξη πένθους, στόλιζαν το μεσημέρι τον επιτάφιο με βιολέτες κρίνα και ανάλογα ότι υπήρχε τότε ανθοισμένο, και μετά την περιφορά του επιταφίου γύρω από την εκκλησιά κατά την είσοδο στην εκκλησιά όλοι πέρναγαν κάτω από τον επιτάφιο. Το Μεγάλο Σάββατο έβαφαν τα αυγά κόκκινα,όσοι είχαν πένθος τα βάφανε μπλε. Μετά σφάζανε τα κατσίκια (εξαιτίας της ορεινής μορφολογίας του εδάφους τα πρόβατα ήταν ελάχιστα). Το Σάββατο τα μεσάνυχτα πήγαιναν στην εκκλησία για την ανάσταση χτύπαγαν της καμπάνες, μικροί και μεγάλοι, γύριζαν στο σπίτι και τσούγκριζαν τα αυγά, τρώγανε κοκορέτσι στην σούβλα η ψημένο στο φούρνο με πατάτες. Την άλλη μέρα ψήνανε το κατσίκι η στην σούβλα η στον φούρνο τραγουδώντας και διασκεδάζοντας. Το απόγευμα γινόταν η δεύτερη ανάσταση (γνωστή και ως της αγάπης). Αφού αντάλλασαν ευχές μεταξύ τους μετά μαζεύονταν στην πλατεία του χωριού και γλεντάγανε όλοι μαζί. β. Τα Χριστούγεννα Την παραμονή τα παιδιά πηγαίναν για τα κάλαντα. Σε όλο το χωριό αντηχούσαν οι φωνές των παιδιών από τα κάλαντα. Οι άντρες μαζεύονταν σε ομάδες για το σφάξιμο του γουρουνιού ( κάθε σπίτι αγόραζε από ένα γουρούνι τον Αύγουστο και το μεγάλωνε για να το σφάξει τα Χριστούγεννα). Οι τετραμελείς ομάδες των ανδρών ξεκινούσαν το πρωί της παραμονής από σπίτι σε σπίτι μέχρι το απόγευμα. Αφού δένανε το γουρούνι, ( διότι ήταν ένα πολύ μεγάλο ζώο που έφτανε να ζυγίζει περίπου και κιλά) το σφάζανε. Οι νοικοκυρές πηγαίνανε ένα δοχείο με κάρβουνο και λιβάνι και το βάζανε διπλά στο σφαγείο των ζώων για να φύγουν τα κακά πνεύματα. Σερβίρανε στους άνδρες τηγανίτες με μελί και κάστανα. Την ήμερα των Χριστουγέννων όλο το χωριό μύριζε από το κρέας που ψηνόταν στις σούβλες, το σούβλισμα όπως το λέγανε. Το συνοδεύανε με διάφορες πίτες, πατάτες και το χριστόψωμο (ψωμί στολισμένο με διάφορα σχήματα που ετοίμαζαν οι γυναίκες). Επειδή το γουρούνι ήταν μεγάλο, όλες τις μέρες των Χριστουγέννων έπρεπε να δουλεύουν για να τακτοποιήσουν όλο αυτό το κρέας. Δεν πήγαινε τίποτα χαμένο. Πρώτα, έβγαζαν το δέρμα και το χρησιμοποιούσαν για να φτιάξουν παπούτσια(τα τσαρούχια). Κάτω από το δέρμα υπήρχε ένα μεγάλο στρώμα λίπους που το κόβανε με το μαχαίρι και αφού το έπλεναν το βάζανε σε ένα μεγάλο καζάνι με λίγο κρασί και το λιώνανε. Όταν έλιωνε το λίπος γινότανε κάτι σαν λάδι και αφού το στραγγίζανε, το αποθήκευαν και το χρησιμοποιούσαν σαν βούτυρο για το φαγητό. Τα υπολείμματα στο καζάνι, τα οποία είχαν ελάχιστο κρέας, καθώς τσιγαρίζονταν, γίνονταν πολύ νόστιμα και τα τρώγανε ζεστά (τσιγαρίθρες). Μέτα, κόβανε κρέας ανάμικτο με λίπος για λουκάνικα. Στη γέμιση ακόμα έβαζαν κρεμμύδι, πράσα, μαϊντανό, μπαχαρικά(αλάτι πιπέρι -κανέλα γαρίφαλο) και ξύσμα λεμονιού και πορτοκαλιού. Γέμιζαν τα λουκάνικα με ένα χωνί και τα άπλωναν σε ένα ξύλο κοντά στο τζάκι για να στεγνώσουν και να καπνιστούν. Το υπόλοιπο κρέας που δεν τρωγόταν άμεσα, το αλάτιζαν και το κάπνιζαν. γ. Αρραβώνας - Γάμος

34 Η γνωριμία των νέων γινόταν μεσώ προξενιού. Ο πατέρας του γαμπρού έστελνε κάποιον συγγενή ή πήγαινε ο ίδιος στους γονείς της νύφης, όπου εκεί συζητούσαν για την προίκα και τις διάφορες λεπτομέρειες των αρραβώνων και του γάμου. Πολλές φορές, άμα δεν συμφωνούσαν στην προίκα, δεν συνέχιζαν το προξενιό. Οι νέοι δεν είχαν λόγο και δεν μπορούσαν να φέρουν αντίρρηση. Οι αρραβώνες γίνονταν στο σπίτι της νύφης. Ο γαμπρός μαζί με τους γονείς και συγγενείς και πηγαίναν στο σπίτι της νύφης όπου εκεί τους καλωσόριζε η οικογένεια της νύφης. Άλλαζαν τις βέρες και αντάλλαζαν δώρα, συνήθως χρυσαφικά, παλαιότερα ρούχα, ότι είχαν γενικά και μετά αντάλλαζαν ευχές. Ο γάμος μετά γινόταν σε μικρο χρονικό διάστημα, στο οποίο το ζευγάρι σπάνια συναντιόταν. Οι γάμοι συνήθως γινόντουσαν φθινόπωρο ή καλοκαίρι για να μπορούν να κάνουν τραπέζια έξω στις αυλές. Την Παρασκευή ένας στενός συγγενής του γαμπρού και ένας στενός συγγενής της νύφης πηγαίναν από σπίτι σε σπίτι και τους καλούσαν στο τραπέζι και στο γάμο, στο τραπέζι όλοι οι καλεσμένοι πηγαίναν διάφορα φαγητά ψωμιά με διάφορα σχέδια. Το Σάββατο μετέφεραν τα προικιά της νύφης στο σπίτι του γαμπρού σε μπαούλα. Το βράδυ γινόταν τραπέζι στο σπίτι της νύφης και στο σπίτι του γαμπρού, μαγείρευαν κρέας,στιφάδο, ψητό και τραγουδούσαν: Σε τούτο το σπίτι που είμαστε σε τούτο το τραπέζι πετρά να μην ραϊσει και ο νοικοκύρης του σπιτιού πολλούς χρόνους να ζήσει να ζήσει χρόνους εκατό και εξάμηνα διακόσα να κάμει γιους μαλάματα και γιους μαργαριτάρια το' να να γίνει λοχαγός το άλλο επιλοχίας να ζήσουν σαν τα ψηλά βουνά να λιώσουν σα τα χιόνια Την Κυριακή γίνονταν ο γάμος. Στα παλιότερα χρόνια ντύνονταν με τις τοπικές ενδυμασίες στους γάμους. Ξεκινούσε ο γαμπρός από το σπίτι του συνοδευόμενος από τούς συγγενείς φίλους παίζοντας μουσική ή τραγουδώντας, το ίδιο γινόταν και από το σπίτι της νύφης. Συναντιόντουσαν έξω από την εκκλησιά και εκεί ο γαμπρός και η νύφη πιασμένοι χέρι χέρι πηγαίναν στην εκκλησιά όπου γινόταν η τελετή. Μετά την τελετή γύρναγε ο καθένας σπίτι του τότε ο πατέρας του γαμπρού ο γαμπρός και όλοι οι συγγενείς καβάλα στα άλογα, που ήταν στολισμένα με άσπρα σεντόνια και μαντίλια, πήγαιναν προς το σπίτι της νύφης. Περίμεναν τον γαμπρό τραγουδώντας Καλός τ' ασκέρι που 'ρχεται τ' ασημοφορεμένο τι χαλεύεις,τι γυρεύεις ξένε αρχοντογιέ εδώ. Περδικούλα είχα χαμένη και ήρθα εδώ γυρεύοντας Μετά από την πλευρά της νύφης έλεγαν: αγάλια αγάλια αρχοντογιέ μου, ταπεινά τα σκέρη σου μην τ' ακούσει η περδικούλα και τρομάξει φεύγοντας. Μετά κατέβαινε ο γαμπρός από το άλογο και η πεθερά του πρόσφερε κρασί, έπινε λίγο και το υπόλοιπο το έχυνε δεξιά, αριστερά, μπρος και πίσω. Μετά έπαιρνε ο γαμπρός την νύφη με το άλογο και πήγαιναν στο σπίτι, ο γαμπρός κατέβαινε από το άλογο και η νύφη,καβάλα, πέταγε ένα ρόδι στην πόρτα και έπαιζε το μήλο, δηλαδή, λέγοντας ''παίζω ρόδο παίζω μήλο παίζω δροσερό σταφύλι κόκκινο γλυκό ειν' το μήλο κόκκινο σαν το σταφύλι και γλυκότερη είναι η νύφη από το μήλο και το σταφύλι''. Μέτα πέταγε το μήλο πάνω στο σπίτι και τα τραγούδια συνεχίζονταν. Μετά η νύφη κατεβαίνει από το άλογο και η πεθερά στη πόρτα την περιμένει με ένα ποτήρι κρασί και μια

35 κουταλιά μέλι. δ. Γέννηση και βάπτιση Εύχονταν στο ζευγάρι ''με γιους να χαρείτε'' και ''καλούς κληρονόμους''. Γενικά, ήταν σημαντικό για μια οικογένεια να έχει αγόρια ως απογόνους. Εξαιτίας της απομόνωσης της περιοχής και της μεγάλης απόστασης από πόλεις και νοσοκομεία ο τοκετός γινόταν στο σπίτι με την βοήθεια της μαμής (εμπειρική μαία), η οποία έκοβε τον ομφάλιο λώρο και έδινε τις πρώτες βοήθειες στην γυναίκα και στο παιδί. Φρόντιζαν τις πρώτες μέρες να έχει καλό φαγητό και ξεκούραση ώστε να μπορεί να θηλάσει το μωρό. Το μωρό και η μητέρα δεν βγαίναν έξω το βράδυ (επειδή πίστευαν σε δεισιδαιμονίες)και γενικά δεν βγαίναν από το σπίτι μέχρι να πάρουν την ευχή του παπά. Έπαιρναν την ευχή από τον παπά και όλοι εύχονταν να ζήσει. Όταν το μωρό γινόταν ενός χρόνου παίρναν ελάχιστα αυτοσχέδια παιχνίδια. Τα αβάπτιστα τα λέγανε δράκο(για τα αγόρια) και κουτσιόρο(για τα κορίτσια), τα βάπτιζαν περίπου έξι μηνών, συνήθως στα πρώτα παιδιά βάζανε τα ονόματα τον παππούδων και μετά τυχαία. Οι γονείς δεν ήταν στη εκκλησιά, ο νονός έδινε το όνομα, μάλιστα όταν βαπτιζόταν ένα παιδί ήταν συνήθεια, μόλις ο νονός έλεγε το όνομα του παιδιού, τα παιδιά που βρίσκονταν στην εκκλησία τρέχανε να πουν στους γονείς το όνομα και αυτοί τους δίνανε ένα χαρτζιλίκι. Μετά από την τελετή κάνανε τραπέζι για τους συγγενείς. ε. Θάνατος και ταφή Όταν κάποιος πέθαινε χτύπαγε η καμπάνα του χωριού πένθιμα για να ειδοποιηθούν και αυτοί που έμεναν λίγο πιο έξω από το χωριό. Ο νεκρός έμενε στο σπίτι, τον ετοίμαζαν (τον πλέναν, του φόραγαν το σάβανο και τα ρούχα), σταύρωναν τα χέρια του και γύριζαν τους καθρέφτες ανάποδα. Όταν κάποιος πέθαινε νέος τον έντυναν γαμπρό ή νύφη και τον είχαν σπίτι, και μαζευόταν ο κόσμος μέχρι να έρθει η ώρα της ταφής. Το φέρετρο κατασκευαζόταν από τους τοπικούς. Όταν ο νεκρός έφευγε από το σπίτι, μέναν στο σπίτι τρία άτομα ένας συγγενής και δυο ξένοι. Άδειαζαν τα δοχεία που είχαν το νερό και φέρναν φρέσκο νερό. Μέσα στον τάφο βάζανε μερικά από τα αγαπημένα αντικείμενα του προσώπου. Μετά άναβαν ένα καντηλάκι στο σπίτι και στον τάφο για σαράντα μέρες. Τις πρώτες μέρες πηγαίναν στο σπίτι για παρηγοριά πηγαίνοντας και φαγητά. τα ρούχα του πεθαμένου και τις κουβέρτες τις έπλεναν μετά από τρεις μέρες, τρεις γυναίκες συνήθως σε ποτάμια. Γενικά, καθάριζαν και άσπριζαν (ασβέστωναν) το σπίτι. Τα ρούχα τα έδιναν γενικά σε ανθρώπους που δεν είχανε. Στις τρεις μέρες γινόταν το πρώτο μνημόσυνο και μετά στις σαράντα ξαναγινόταν. Οι γυναίκες φορούσαν μαύρα και μαύρο μαντήλι και οι άντρες φορούσαν στο μανίκι ένα μαύρο περιβραχιόνιο. 3.4 Γενικότερες γιορτές και πανηγύρια Στις 29 Αυγούστου είναι του αγίου Ιωάννη Προδρόμου, ήταν ο πολιούχος του χωριού, τότε γινόταν ένα μεγάλο πανηγύρι, όπου μαζευόταν πολύς κόσμος από τα γύρω χωριά. Μάλιστα, όλοι οι επισκέπτες έρχονταν με τα πόδια και διένυαν μεγάλες αποστάσεις για να φτάσουν. Γινόταν ο εκκλησιασμός το πρωί και μετά κατέβαιναν στην πλατεία του χωριού όπου ξεκίναγε το πανηγύρι. Υπήρχε ορχήστρα, η οποία έπαιζε δημοτικά τραγούδια. Πρώτα χόρευαν οι επισκέπτες μέχρι το μεσημέρι, ώστε να επιστρέψουν πριν δύσει ο ήλιος καθώς γύριζαν με τα πόδια. Στο χωριό συνεχιζόταν το γλέντι μέχρι αργά. Παλιότερα, που δεν υπήρχε ηλεκτρικός φωτισμός, σταμάταγαν την νύχτα και συνέχιζαν την επόμενη μέρα. Αυτό συνεχιζόταν για τρεις μέρες. Αφορμή για διασκέδαση ήταν το μάζεμα του καλαμποκιού, το αλώνισμα του σιταριού και γενικότερα κάθε είδους συγκομιδή που απαιτούσαι να συγκεντρώνονταν πολλά άτομα για την συγκομιδή.

36 Εικόνες από τα άγρια βουνά γύρω από το χωριό.

37 Μερική άποψη του χωριού σήμερα. Ηλικιωμένος φροντίζει τα μελίσσια του.

38 Πότισμα του μουλαριού μέσα από τις γούρνες, που παλιά έπλεναν τα ρούχα, στις βρύσες του χωριού.

39 Μαγειρικά σκεύη που χρησιμοποιούσαν παλιά στο χωριό. Επιστροφή, φορτωμένος κλαδιά, από την βοσκή των ζώων.

40 Καζάνι με σφραγισμένο καπάκι για την παρασκευή του τσίπουρου (ρακί).

41 Εικόνες από γεωργικές εργασίες, σκάψιμο χωραφιού (επάνω) και φύτεμα (κάτω).

42 Λάμπα πετρελαίου (αριστερά) και σαρμανίτσα (κούνια μωρού) επάνω σε κασέλα (έπιπλο για αποθήκευση ρούχων & κάθισμα). Ζυμωτά ψωμιά έτοιμα για ψήσιμο σε παραδοσιακό οικιακό φούρνο με ξύλα. Το λαχταριστό χωριάτικο ψωμί έτοιμο (η νοικοκυρά καμαρώνει).

43

44 Προετοιμασία χορτόπιτας (επάνω) και ψήσιμο στο τζάκι με γάστρα (κάτω).

45

46 Σκηνή από το σφάξιμο του γουρουνιού, τα Χριστούγεννα, και τραπέζι με κέρασμα

47 τηγανίτες για την παρέα που σφάζει. Σκηνές από το σφάξιμο και στην συνέχεια ψήσιμο του πασχαλινού κατσικιού.

48 Ο δάσκαλος με τούς μαθητές (το 1968) μετά από την σχολική γιορτή της 25ης Μαρτίου.

49 Χωρική με παραδοσιακή ενδυμασία (1974). Παραδοσιακό σπίτι του χωρίου με ξύλινο μπαλκόνι και κατόι (υπόγειο).

50 Σύγχρονη κατασκευή με θέση πάρκινγκ. Εικόνα του κεντρικού δρόμου του χωριού το Το ίδιο σημείο (φωτογραφημένο από την αντίθετη κατεύθυνση) σήμερα.

51 Το χωριό χιονισμένο. Η κεντρική πλατεία του χωριού όπως την θυμούνται οι παλιοί.

52 Η κεντρική πλατεία σήμερα. Κυλάφης Κελάφης Γιώργος

53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ : Νέα Μάδυτος, Θεσσαλονίκης ( Κεντρική Μακεδονία ) 4.1 Γεωγραφική Θέση Η Νέα Μάδυτος είναι ένα χωριό το οποίο ανήκει στο Δήμο Βόλβης. Χαρτογραφείται στο ανατολικό μέρος της Θεσσαλονίκης στο 65ο χλμ. της παλαιάς Εθνικής οδού Θεσσαλονίκης- Καβάλας. Ανήκει στον Δήμο Μαδύτου που αποτελείται από τρία δημοτικά διαμερίσματα με συνολικό πληθυσμό κατοίκους σύμφωνα με μία απογραφή που έγινε το Η έδρα του Δήμου είναι η Νέα Μάδυτος. 4.2 Εγκαταστάσεις Ονομασία Στον οικισμό υπάρχει Κέντρο Υγείας, Κέντρο Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων, Κέντρο Εξυπηρέτης Πολιτών, Πνευματικό και Πολιτιστικό Κέντρο, Βιβλιοθήκη, Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο, Αγορά και Συγκοινωνία. Διαθέτει δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και η ποδοσφαιρική ομάδα της Νέας Μαδύτου αγωνίζεται στην κατηγορία Β του ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου. Τα τελευταία χρόνια λόγω της επέκτασης σχεδίου του οικισμού υπάρχει μεγάλη ανοικοδόμηση. Το όνομα της Νέας Μαδύτου πριν την Ελληνική Επανάσταση του 1821 ήταν Στρόλογγος και καταστράφηκε μετά τη μάχη του Εγρί Μπουτζάκ, καθώς οι κάτοικοι έκαναν επανάσταση. Ο νέος οικισμός δημιουργήθηκε από τους πρόσφυγες της ομώνυμης πόλης της Ανατολικής Θράκης, το Εναέρια φωτογραφία της νέας Μαδύτου το

54 2006 Φωτογραφία Τραβηγμένη το Ιστορία Η Μάδυτος ήταν πόλη της αρχαίας ελληνικής Θράκης και βρισκόταν στη σημερινή κωμόπολη Eceabat του χωριού Cianakale, στη σημερινή Τουρκία και άκμασε κατά την Ελληνιστική περίοδο. Το χωριό αναφέρθηκε για πρώτη φορά από τον Πτολεμαίο ως Μάδις κατά τον οποίο ήταν αποικία Αθηναίων, η οποία ιδρύθηκε κατά τον 6ο αιώνα π.χ. Κατά τον Σκύμνο,που έζησε τον 2ο αιώνα μ.χ., ήταν αποικία των Λέσβιων. Λέγεται πως η οικογένεια των Φιλαϊδών της οποίας απόγονος ήταν ο Θουκυδίδης, καταγόταν από την Μάδυτο. Λόγω της θέσης του χωριού το οποίο ήταν χτισμένο στα νερά του Ελλησπόντου, έγινε γρήγορα σημαντικό λιμάνι και εξαιτίας της εύφορης κοιλάδας που υπήρχε στην περιοχή, η Μάδυτος ξεχώρισε αμέσως. Η Μάδυτος που διοικητικά υπαγόταν στο Βιλαέτι Ανδριανουπόλεως και στο Σαντζάκι της Καλλιπόλεως ήταν έδρα του Καζά και εκκλησιαστικά υπαγόταν στην Μητρόπολη Καλλιπόλεως. Εκείνη την περίοδο βρισκόταν απέναντι από τα Δαρδανέλια επί της παραλίας της Χερσονήσου της

55 Θράκης. Ο κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως με την αλιεία, το εμπόριο, την κτηνοτροφία και την γεωργία. Τα κυριότερα προϊόντα τα οποία έβγαζε αυτή η περιοχή ήταν το βαμβάκι, ο σίτος, ο οίνος, τα σταφύλλια, τα έλαια κλπ. Τα προϊόντα λόγω της θέσης του, εξάγονταν από το λιμάνι και έφταναν στην Κων/πολη, στην Μασσαλία, στο Βουκουρέστι, στη Πάτρα, στο Αίγιο και στη Μυτιλήνη της Σμύρνης. Μέχρι τότε είχαν ανοίξει 65 παντοπωλεία, 12 υποδηματοποιεία, 15 καφενεία, 5 σιδηρουγία, 20 αρτοποιεία, 3 αλευρομηχανές, 2 ελαιοτριβεία και 5 σισαμελαιοτριβεία. Το πρώτο Δημοτικό Σχολείο στη Μάδυτο φτιάχτηκε το 1599 δίπλα από την Εκκλησία της Κάτω Παναγίας το οποίο καταστάφηκε από πυρκαγιά το Στη Μάδυτο, επίσης, φτιάχτηκε ένα Αρρεναγωγείο που ήταν οκτατάξιο, ένα Παρθεναγωγείο εξατάξιο και ένα Νηπιαγωγείο τριτάξιο. Ο ιδρυτής των σχολείων ήταν ο μεγάλος ευεργέτης της Μαδύτου Χατζής Στεφανής Γαϊτανάκης και γι αυτό η ονομασία τους μετατράπηκε σε Γαϊτανάκεια το Στη Μάδυτο, το 1880, ιδρύθηκε ένας Φιλολογικός Σύλλογος ο οποίος ονομάστηκε Ελλήσποντος και η βιβλιοθήκη του στην οποία υπήρχαν τόμοι. Φτιάχτηκαν επτά εκκλησίες: Άγιος Δημήτριος, Άγιος Ιωάννης, Κάτω Παναγία η Φανερωμένη, Η Γέννηση Του Χριστού, Των Παμεγίστων Ταξιαρχών, Επάνω Παναγία ή Χρυσή Μαρμάρινη και Άγιος Σπυρίδωνας. Η Μάδυτος δυστυχώς κατελήφθηκε το 1357 από τους Οθωμανούς υπό τον Ορχάν. Οι Ενετοί το 1414 βοηθούμενοι από τους Βυζαντινούς, με ναυτική δύναμη, καταλαμβάνουν την πόλη. Η ανακατάληψη της πόλης από τους Οθωμανούς έγινε το 1424 μ.χ. Πριν το 1915 στην περιοχή υπήρχαν έλληνες κάτοικοι και σπίτια. Προκηρύξεις ρίχτηκαν από Αγγλικά αεροπλάνα τον Απρίλιο του 1915 στην ελληνική γλώσσα, οι οποίες καλούσαν τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την περιοχή. Στις 16/29 Απριλίου τα στρατεύματα της Αντάντ βομβάρδισαν την περιοχή με αποτέλεσμα να σκοτωθούν εκατοντάδες από τον βομβαρδισμό, χιλιάδες Μαδύτιοι πέθαναν από τις στερήσεις, τις κακουχίες και τις αρρώστιες περιπλανώμενοι στην Τουρκία των Νεότουρκων. Oι κάτοικοι αναγκάστηκαν να προσφύγουν στην Πάνορμο, την Πέραμο, την Αρτάκη και στα ενδότερα. Μετά την ανακωχή του 1918 οι κάτοικοι επιστρέφουν. Τα Ελληνικά Στρατεύματα εισέρχονται την 1 Αυγούστου του 1920 και στις 8 Νοεμβρίου του 1922, μετά από την Ελληνική ήττα στην Μικρά Ασία και την Συνθήκη των Μουδανιών εκκενώθηκε η Ανατολική Θράκη και οι τελευταίοι Έλληνες κάτοικοι της Μαδύτου την εγκαταλείπουν οριστικά. Η Μάδυτος, αφού εγκαταστάθηκαν οι Τούρκοι, μετονομάστηκε σε Eceabat. Οι περισσότεροι από τους πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στη Λίμνη Βόλβη της Θεσσαλονίκης όπου και δημιούργησαν την Νέα Μάδυτο, όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη αλλά και στην Αθήνα. Με το πρόγραμμα του Καποδίστρια του 1999 δημιουργήθηκε ο Δήμος Μαδύτου στον οποίο συνυπήρχαν τα χωριά: Απολλωνία, Κοκκαλού και Μόδι, με κύρια έδρα τους τη Νέα Μάδυτο. Το 2011 με το Καλλικράτειο πρόγραμμα η Νέα Μάδυτος μαζί με τα χωριά που συμπεριλάμβανε με το σχέδιο του Καποδίστρια είναι πλέον μια ενότητα από τις έξι συνολικά του Δήμου Βόλβης που πρωτεύουσά του είναι ο Σταυρός. 4.4 Βιβλιογραφία CF%85%CF%84%CE%BF%CF%82_%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%C E%BB%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82

56 Αντώνης Κορδοπάτης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ : ΣΑΜΟΣ ( ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ ) 5.1 Γεωγραφική θέση Ονομασία Η Σάμος είναι το όγδοο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδος και βρίσκεται στο Βορειοανατολικό Αιγαίο Πέλαγος. Βρίσκεται κοντά στη μικρασιατική χερσόνησο της Μυκάλης από την οποία τη χωρίζει ένα στενό περίπου χλμ., ο επταστάδιος πορθμός των αρχαίων. Η Σάμος μαζί με την Ικαρία και την συστάδα των Φούρνων αποτελούν τον νομό Σάμου. Πρωτεύουσα της Σάμου είναι το κάτω Βαθύ με το κυρίως λιμάνι και συμπρωτεύουσα είναι το Καρλόβασι, που διαθέτει και αυτό λιμάνι και οι φοιτητές μένουν εκεί. Ιδιαίτερος οικισμός του νησιού είναι το Βαθύ, με θέα ολόκληρο το λιμάνι Η ονομασία του νησιού προέρχεται από την σημιτική ρίζα σαμα- που σημαίνει ψηλός και συναντάται και σε άλλα μέρη της Ελλάδας (Σαμοθράκη, Σάμη στην Κεφαλλονιά). Εδώ άλλωστε η ονομασία αυτή δικαιολογείται από τις σχετικά ψηλές κορυφές των βουνών της. Στην αρχαιότητα αναφέρονται και άλλες ονομασίες (Δρυούσα, Κυπαρισσία, Παρθενία κ.ά.) οι περισσότερες συνδεδεμένες με την πλούσια βλάστηση και τα άφθονα νερά. 5.2 Μορφολογία εδάφους Κλίμα Το έδαφος της Σάμου, στην μεγαλύτερή του έκταση είναι ορεινό. Στο κέντρο του νησιού υψώνονται τα βουνά Καρβούνι ή Άμπελος, Προφήτης Ηλίας, Βράχια και στο δυτικότερο τμήμα ο Κερκετεύς, που είναι η ψηλότερη κορυφή του νησιού. Μικρές εύφορες πεδιάδες και κοιλάδες με γόνιμο έδαφος υπάρχουν στο Βόρειο και Νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού. Από τις ακτές του νησιού, μεγαλύτερο διαμελισμό παρουσιάζουν οι ανατολικές. Εκεί, σχηματίζονται οι όρμοι της Κερβέλης, της Μικρής Άμμου, της Μυρτιάς, της Αγίας Παρασκευής κ.ά. Στις βόρειες και νότιες ακτές που έχουν μικρότερο διαμελισμό, σχηματίζονται οι κόλποι Μαραθόκαμπου, Βαθέος, και Σάμου. Ποταμοί δεν υπάρχουν. Υπάρχουν όμως αρκετά επιφανειακά νερά. Τα ρυάκια, που διατηρούν τα νερά τους όλη την περίοδο του καλοκαιριού, ικανοποιούν τις ανάγκες της γεωργίας. Το κλίμα της Σάμου εμφανίζει ήπιο χειμώνα και δροσερό καλοκαίρι. Γι' αυτό το νησί είναι από τα πιο ευχάριστα και υγιεινά της Ελλάδος. 5.3 Χλωρίδα και Πανίδα Οι πλαγιές των βουνών της Σάμου καλύπτονται από δάση πεύκων, καστανιάς, ελάτης. Η φυσική

57 αυτή βλάστηση συμπληρώνεται με τις καλλιέργειες ελαιοδέντρων, κηπευτικών, οπωροφόρων δέντρων, αμπελιών και σιτηρών, με τέτοιο τρόπο που το νησί ολόκληρο να καλύπτεται από πλούσιο φυτικό μανδύα. Η πλούσια βλάστηση, τα νερά και οι υψομετρικές διαφορές ευνοούν την ποικιλία της πανίδας. Σπάνια ζώα που ζουν στο νησί είναι ένα είδος χαμαιλέοντα, σαύρες, έντεκα είδη φιδιών από τα οποία το μόνο δηλητηριώδες είναι η έχιδνα κ.ά. Επίσης, υπάρχει αφθονία πουλιών, αρκετά από τα οποία χρησιμοποιούν το νησί ως μεταναστευτικό σταθμό (συνολικά έχουν καταγραφεί περισσότερα από 137 είδη πουλιών, δηλαδή περίπου το ένα τρίτο από αυτά που υπάρχουν ή διέρχονται από την Ελλάδα). Σπάνια θηλαστικά είναι το σαμιώτικο τσακάλι και η μεσογειακή φώκια (Monachus monachus), η οποία ζει στην προστατευόμενη περιοχή Σεϊτάνια. 5.4 Οικονομία Η οικονομία του νησιού εξακολουθεί να βασίζεται στην γεωργία και κυρίως στην παραγωγή κρασιών, τα οποία είναι πολύ γνωστά και δημοφιλή στις ξένες αγορές. Άλλα σημαντικά προϊόντα είναι τα καπνά (της ίδιας ποικιλίας με τα τουρκικά Σμύρνης), το λάδι, προϊόντα ζωοκομίας και ξυλεία. Η βιομηχανία δεν είναι ανεπτυγμένη και κύριοι κλάδοι της είναι τα ποτά και τα τρόφιμα. Τα τελευταία χρόνια ο τουρισμός καταλαμβάνει μεγάλο τμήμα στις οικονομικές δραστηριότητες των κατοίκων του νησιού. 5.5 Ιστορία Στην ιστορία του ελλαδικού χώρου η Σάμος εμφανίστηκε τον 7ο αιώνα π.χ. Χάρη στη στρατηγική θέση της κοντά στους θαλάσσιους εμπορικούς δρόμους, αναπτύχθηκε πού γρήγορα και οι κάτοικοί της έγιναν γνωστοί ως επιδέξιοι ναυτικοί και τολμηροί θαλασσοπόροι. Η Σάμος αναδείχθηκε σε ένα από τα πιο σημαντικά εμπορικά κέντρα της Ελλάδος, αναπτύσσοντας εμπορικές σχέσεις με τους λαούς του Εύξεινου Πόντου και με την Αίγυπτο, ενώ σύμφωνα με την τοπική παράδοση οι Σάμιοι ήταν οι πρώτοι Ελληνες που έφτασαν έως το στενό του Γιβραλτάρ (Ηράκλειες στήλες). Η μεγάλη ακμή του νησιού σημειώθηκε το δεύτερο μισό του 6ου αιώνα π.χ. στα χρόνια του τυράννου Πολυκράτη. Ο Πολυκράτης κατόρθωσε να κρατήσει την Σάμο ανεξάρτητη από τον περσικό ζυγό, ενώ τα γειτονικά νησιά είχαν υποταχθεί στου Πέρσες. Στις μέρες του η Σάμος έγινε για ένα διάστημα θαλασσοκράτειρα και "πολίων πασέων πρώτη Ελληνίδων και βαρβάρων" (Ηρόδοτος). Κατά τη βυζαντινή εποχή η Σάμος παράκμασε. Μετά τον 10ο αιώνα έγιναν διαδοχικά κύριοι του νησιού οι Βυζαντινοί, οι Βενετοί, οι Φράγκοι και οι Γενουάτες, ενώ τον 11ο αιώνα λεηλατήθηκε από Τούρκους πειρατές. Στους ενετοτουρκικούς πολέμους ( ) το νησί υπέφερε από τις βιαιοπραγίες των Βενετών, στους ρωσοτουρκικούς ( ) γνώρισε μαζί με όλα τα νησιά του Αιγαίου, μια περίοδο ρωσικής κατοχής, για να επιστρέψει και πάλι στην τουρκική διοίκηση μετά τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774). Στις 18 Απριλίου 1821 οι Σάμιοι ύψωσαν την επαναστατική σημαία στο Βαθύ και τη διοίκηση του

58 νησιού ανέλαβε ο Λυκούργος Λογοθέτης. Με το πρωτόκολλο του Λονδίνου (22 Ιανουαρίου 1830) η Σάμος έμεινε έξω από τα σύνορα του νέου ελληνικού κράτους. Στις 2 Μαρτίου 1913 αποβιβάστηκε στο νησί ελληνικός στρατός και πραγματοποιήθηκε η ένωση με την Ελλάδα. Κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο το νησί κατακτήθηκε από τους Ιταλούς (1941). Μετά τον πρώτο δύσκολο χειμώνα, οι Σαμιώτες οργάνωσαν αξιόλογη αντίσταση. Η Σάμος ήταν το πρώτο ελληνικό νησί που απελευθερώθηκε (1943) αλλά σύντομα δοκίμασε τα αντίποινα της γερμανικής αεροπορίας, η οποία βομβάρδισε την πόλη της Σάμου και τους άλλους παραλιακούς οικισμούς προξενώντας μεγάλες καταστροφές και έτσι το νησί πέρασε στη γερμανική κατοχή μέχρι το οριστικό τέλος του πολέμου. Στην συνέχεια δοκιμάστηκε από τον Εμφύλιο πόλεμο με βαριές επιπτώσεις που ώθησαν πολλούς κατοίκους στη μετανάστευση. Τα χρόνια που ακολούθησαν η μετανάστευση χαρακτήριζε την ζωή της Σάμου. Μετά το 1950 άρχισε να ανασυγκροτείται κοινωνικά και οικονoμικά. 5.6 Αξιοθέατα Ευπαλίνειο όρυγμα Το Ευπαλίνειο όρυγμα αποτελεί ένα μηχανικό έργο αξεπέραστο στην ιστορία της μηχανικής τεχνολογίας και τεκμήριο του υψηλού επίπεδου τεχνογνωσίας των Ελλήνων μηχανικών και των ολοκληρωμένων γνώσεών τους στην εφαρμογή της Γεωμετρίας, της Γεωδαισίας, της Τοπογραφίας και της Οπτικής στην αρχαία Ελλάδα πολύ πριν από τον 6ο αιώνα π.χ. Ο Μεγαρεύς μηχανικός Ευπαλίνος κατόρθωσε να διανοίξει έναν αγωγό ύδρευσης διαμέσου του όρους Άμπελος (σημ. Κάστρο), για την υδροδότηση της πρωτεύουσας της Σάμου (σημερινό Πυθαγόρειο). Το υδραυλικό έργο που ανέλαβε ο Ευπαλίνος είχε συνολικό μήκος 1800 μέτρων, είχε δύο τμήματα : α) το επιφανειακό (ή εξωτερικό) που ξεκινούσε από την πηγή (που σήμερα είναι ενσωματωμένη στην εκκλησία Αγιάδες) και με ένα σύστημα αγωγού και καθέτων ορυγμάτων για τον καθαρισμό του νερού, οδηγούσε προς την βόρειο είσοδο της σήραγγας και β) την κυρίως σήραγγα, μήκους 1036 μέτρων.

59 Ηραίο Στο Ηραίο της Σάμου βρίσκονται και τα ερείπια του ομώνυμου ναού της αρχαιότητας, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στην Ήρα. Χαρακτηριστική εικόνα από το Ηραίο είναι η μια μοναδική κολώνα που παραμένει όρθια. Η περιοχή του Ηραίου ήταν αρχαιότατος τόπος θρησκευτικής λατρείας, κάτι που φαίνεται από το γεγονός ότι στην περιοχή υπάρχουν ερείπια από τουλάχιστον 4 ναούς. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι το Ηραίο της Σάμου ήταν ο μεγαλύτερος ναός στην Ελλάδα. Είναι δίπτερος ιωνικού ρυθμού, με 155 γιγάντιες κολώνες. Χαρακτηριστική για το επίπεδο της κατασκευής είναι η ύπαρξη δικτύου πήλινων αγωγών για την αποχέτευση των υδάτων της βροχής. Από τα αναθήματα που έχουν βρεθεί και παρουσιάζονται στο μουσείο του Βαθέως, φαίνεται ότι η θρησκευτική επιρροή του ναού απλωνόταν σε όλη την Ελλάδα, τη Μικρά Ασία, μέχρι και την Αίγυπτο, συγκρίσιμη με την επιρροή του Μαντείου των Δελφών. Μέρος του συμπλέγματος του ναού είναι και η Ιερά οδός, στρωμένη με πέτρα, η οποία οδηγούσε στην πρωτεύουσα της Σάμου (το σημερινό Πυθαγόρειο). Οι ανασκαφές στον ιερό χώρο του Ηραίου άρχισαν πριν από εκατόν είκοσι πέντε χρόνια και συνεχίζονται μέχρι σήμερα.ο μεγάλος ναός, οι βωμοί, μικρότεροι ναοί, σπίτια και αναρίθμητα ευρήματα αποκαλύπτουν έναν μεγάλο πολιτισμό που έλαμψε στην περιοχή. Η λατρεία της Σαμίας Ήρας δεν ήταν μόνο Πανελλήνια, αλλά όπως δείχνουν τα πολυάριθμα ευρήματα είχε επεκταθεί σ`ολόκληρο τον τότε κόσμο. Εκτός από τα αφιερώματα των Σαμίων και των άλλων Ελλήνων προς τη μεγάλη θεά, βρέθηκαν και αφιερώματα από την Αίγυπτο, την Κύπρο ακόμα δε και τις χώρες της Μ.Ανατολής και της Μ.Ασίας. Ο Πύργος του Σαρακίνη Ο Νικόλαος Σαρακίνης ήταν οδηγός πλοίου στο στόλο του Τούρκου ναυάρχου Κιλίτζ Αλή Πασά, τον οποίο βοήθησε αποφασιστικά στην επανακατοίκιση της Σάμου στα τέλη του 16ου αιώνα. Έτσι δείχνοντας την ευγνωμοσύνη του ο Κιλίτζ Αλή Πασά δώρισε στον Νικόλαο Σαρακίνη εκτεταμένες εκτάσεις στην ευρύτερη περιοχή του Ηραίου. Ο Πύργος του Λυκούργου Ο πύργος χτίστηκε το 1824 από τον Λυκούργο Λογοθέτη τον αρχηγό των επαναστατών της Σάμου το 1821, που ήθελε με αυτό τον τρόπο να έχει ένα ισχυρό αμυντικό οχυρό που θα προστάτευε τους επαναστάτες και τους κατοίκους από τους Τούρκους. Ο πύργος βρίσκεται εντός του Πυθαγορείου και η πρόσβασή γίνεται με τα πόδια. Το Σπήλαιο του Πυθαγόρα Το Σπήλαιο του Πυθαγόρα βρίσκεται στους πρόποδες του επιβλητικού Κέρκη και σύμφωνα με την παράδοση εδώ κατέφυγε για να κρυφτεί ο φιλόσοφος Πυθαγόρας την εποχή που τον καταδίωκε ο τύραννος Πολυκράτης που τον κατηγορούσε για προσπάθεια διαφθοράς των νέων της Σάμου. Ο Ταρσανάς στον Άγιο Ισίδωρο Ο Ταρσανάς στον Άγιο Ισίδωρο δείχνει αυτό που τα παλιά χρόνια ήταν μια συνηθισμένη εικόνα στην Σάμο. Δηλαδή πάρα πολλά ναυπηγεία σχεδόν σε όλες τις παραλίες, στο Πυθαγόρειο, στο Καρλόβασι, στο Κοκκάρι, στον όρμο του Μαραθοκάμπου, στον Άγιο Ισίδωρο και αλλού. Αρχαιολογικό Μουσείο Σάμου

60 Το Αρχαιολογικό Μουσείο Σάμου στεγάζεται σε δυο κτίρια στο κέντρο της πόλης. Στο παλιό μουσείο του 1912, το λεγόμενο «Πασχάλειον αρχαιοφυλάκειον» και στο νέο Μουσείο που κτίστηκε και εγκαινιάστηκε η λειτουργία του την δεκαετία του 1980, όπου και στεγάζεται η μεγάλη συλλογή της Αρχαϊκής γλυπτικής. Αρχαιολογική Συλλογή Πυθαγορείου Η Αρχαιολογική Συλλογή του Πυθαγορείου στεγάζεται στο ισόγειο του δημαρχιακού καταστήματος, ενός κτιρίου που κτίστηκε στις αρχές του αιώνα, μετά την απελευθέρωση της νήσου. Το κτίριο επισκευάσθηκε μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο γιατί είχε υποστεί εκτεταμένες ζημιές λόγω του πολέμου. Λαογραφικό Μουσείο του Πνευματικού Ιδρύματος Νικολάου Δημητρίου Ένας από τους κύριους στόχους του Πνευματικού Ιδρύματος Σάμου "Νικόλαος Δημητρίου" ήταν η ίδρυση Λαογραφικού Μουσείου, στόχος που επιτεύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990 με την έναρξη της λειτουργίας του Μουσείου. Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο του Δήμου Καρλοβασίων Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο του Δήμου Καρλοβασίων ιδρύθηκε το Οι συλλογές και τα αντικείμενα που εκτίθενται καλύπτουν μια χρονική περίοδο που καλύπτει τα τελευταία 30 χρόνια του 19ου αιώνα και το πρώτο μισό του 20ου μέχρι το 1955 περίπου, οπότε άρχισε συνολικά η σύγχρονη ανάπτυξη της Σάμου. Παλαιοντολογικό Μουσείο Μυτιληνιών Στο χωριό Μυτιληνιοί, έχει έδρα το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αιγαίου, το οποίο αποτελείται από το Παλαιοντολογικό Μουσείο και από τον τομέα Φυσικής Ιστορίας. Το Παλαιοντολογικό Μουσείο ιδρύθηκε την δεκαετία του Σε διαφορετικά σημεία της Σάμου υπάρχουν πολλά μοναστήρια, όπως η Μονή Ζωοδόχου Πηγής ή Αηλιώτισσα, η Μονή Αγίας Ζώνης, η Mονή Τιμίου Σταυρού, η Μονή Μεγάλης Παναγίας, η Μονή Βροντά ή Παναγία Βροντιανή, η Μονή Αγίας Τριάδος και το εκκλησάκι της Παναγίας Σπηλιανής. Αξίζει να αναφέρω και την εκκλησια της Ζωοδόχου Πηγής Κακοπέρατου (Χατζημανώλη) που βρίσκεται μέσα σε μια χαράδρα που καταλήγει στο Σεϊτάνι. Οι καταρράκτες στο ποτάμι (περιοχή Καρλοβάσου) Βρίσκονται 3 χιλιόμετρα έξω από το Καρλόβασι, στην περιοχή ποτάμι. Για να φτάσει κάποιος στο πρώτο καταρράκτη θα περάσει από ένα παραδεισένιο μονοπάτι που οδηγεί σε μια ξύλινη σκάλα. Εκεί θα επιλέξει ή να ανέβει τα 60 ξύλινα σκαλοπάτια για να φτάσει σε μια καφετέρια-ταβέρνα με θέα το δάσος ή να συνεχίσει για τον δεύτερο καταρράκτη. Για να φτάσει στον μεγάλο καταρράκτη πρέπει να περπατήσει στο ποτάμι. Πυθαγόρειο Το Πυθαγόρειο είναι ένας οικισμός κυρίως τουριστικός με δεκάδες καφετέριες και ταβέρνες. Είναι δίπλα στη θάλασσα με μόλις 15 λεπτά από το λιμάνι. Μανωλάτες

61 Βρίσκονται 25 χιλιόμετρα από το Βαθύ και για να φτάσετε εκεί θα πρέπει να οδηγήσετε περίπου 6 χιλιόμετρα ανηφορικό δρόμο μέσα από ένα υπέροχο δάσος. Στη διαδρομή θα συναντήσετε και μια πηγή νερού από τα πεντακάθαρα νερά της περιοχής. Παραλίες Το νησί διαθέτει πεντακάθαρες γαλάζιες παραλίες για την οικογένεια, άριστα οργανωμένες αλλά και απομονωμένες. Μερικές είναι η Ψιλή άμμος, η Τσαμαδού και ο Μαραθόκαμπος. 5.7 Τοπικά προϊόντα Οποιοσδήποτε επισκέπτεται την Σάμο πρέπει να δοκιμάσει τα γλυκά βραβευμένα κρασιά του νησιού. Η Σάμος είναι γνωστή για την παραγωγή του γλυκού μοσχάτου «Νέκταρ» και ξεχωρίζει για τα 25 αμπελοχώρια που εκτείνονται σε έκταση στρεμμάτων. Κάθε Αύγουστο μάλιστα στο νησί γίνεται η γιορτή του κρασιού. 5.8 Έθιμα Η Σάμος είναι ένα νησί με αρκετές παραδόσεις. Οι Σαμιώτες προσπαθούν με την σειρά τους να διατηρήσουν όσο μπορούν καλύτερα ζωντανές αυτές τις παραδόσεις. Τα Χριστούγεννα, φτιάχνουν διάφορα γλυκά. Επίσης σφάζουν χοιρινά, τα βράζουν και με αυτό το κρέας και λεμόνι, φτιάχνουν τη λεγόμενη "πηχτή" την οποία την τρώνε ανήμερα. Το πρωί της παραμονής των Χριστουγέννων αλλά και της Πρωτοχρονιάς, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, τα παιδιά λένε τα κάλαντα. Ανήμερα, τα παιδιά για να εκφράσουν την αγάπη τους στους γονείς τους, τους πηγαίνουν ένα πιάτο βασιλόπιτα και γλυκά την ονομαζόμενη "Προβέντα". Οι γονείς με την σειρά τους, δίνουν στα παιδιά τη λεγόμενη "Μπουπιστρίνα", δηλαδή χρήματα και γλυκά. Το Πάσχα, στην περιοχή του Μαραθόκαμπου, διατηρείται το έθιμο των "Τουφεκιών". Για να τηρήσουν αυτό το έθιμο προετοιμάζονται μήνες πριν. Η κάθε ενορία, ετοιμάζει τα «τουφέκια» της,

62 που δεν είναι τίποτε άλλο από εκτοξευτήρες, και τα τοποθετούν στο χώμα, με κατεύθυνση το βουνό, προκειμένου να αποφύγουν τυχόν τραυματισμούς. Η ομάδα που θα έχει τα πιο εντυπωσιακά και τα πιο πολλά τουφέκια, είναι εκείνη που ανακηρύσσεται νικήτρια. 5.9 Χοροί Οι παραδοσιακοί χοροί της Σάμου είναι: ο Καραβάς ( ), ο Κουρσάρικος (ο οποίος χορεύεται μόνο από άντρες, ), ο Νυφιάτικος ( η Σούστα ( και ο Συρτός Βιβλιογραφία %CE%B5%CF%85%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CE %BF- %CF%85%CE%B4%CF%81%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CE% BF-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%83%CE%AC%CE%BC%CE%BF%CF%85/ C%CE%BC%CE%BF%CF% %BB%CE%B7%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82/% CF%83%CE%AC%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CE%AE%CE%B8%CE%B7- %CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%AD%CE%B8%CE%B9%CE%BC%CE%B1 Αυτιάς Γιάννης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΠΩΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ ΑΙΤΩΛ/ΝΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΣΤΑΝΕΑΣ ΚΟΝΙΤΣΗΣ ( από τον Κακούρη Αντώνη)

63 Κατά την σύγκριση των δύο τόπων διαπιστώθηκαν τα εξής: Και τα δύο χωριά είναι ορεινά, με λίγους κατοίκους και άγονα. Τα σπίτια τους είναι κτισμένα από πέτρα και η αρχιτεκτονική των σπιτιών είναι σχεδόν ίδια. Διαφέρουν στου κατοίκους όπου στην Καστανέα Κονίτσης είναι ελάχιστοι και είναι άνθρωποι συνταξιούχοι όπου δεν ασχολούνται πλέον με κάποια εργασία. Στις μεγάλες γιορτές του Πάσχα και των Χριστουγέννων επικρατούν και στα 2 μέρη τα ίδια έθιμα πέραν από κάποιες μικρές διαφορές όπως το σφάξιμο γουρουνιού τα Χριστούγεννα όπου στην Ήπειρο δεν τηρείται ως έθιμο. Στην Ηπειρο επειδή ασχολούνται με το κυνήγι και ειδικά με το κυνήγι του γουρουνιού (αν και απαγορεύεται), το χειμώνα τρέφονταν γενικότερα με το κρέας του το οποίο μάλιστα το φύλαγαν στις αποθήκες των σπιτιών ώστε να το γεύονται όλη τη χρονιά. Επίσης, διαφορά εντοπίζεται στα τραγούδια και γενικά στη μουσική παράδοση. Στην περιοχή της Αιτ/ρνανίας παρατηρούμε ότι τα τραγούδια είναι περισσότερο της τάβλας και αργά στο ρυθμό τους. Στα χωριά της Ηπείρου και ιδιαίτερα στα μέρη μας, τα τραγούδια είναι πιο εύθυμα και αναφέρονται κυρίως στην ξενιτιά, μιας και οι άνθρωποι συνήθιζαν να ξενιτεύονται για να ζήσουν καλύτερα, στο αρματολίκι, εφόσον στην Ηπειρο ιδιαίτερα επί τουρκοκρατίας ζούσαν πολλοί στα βουνά (οι λεγόμενοι αντάρτες) και μέσα από τα λεγόμενα "μοιρολόγια" μιλούσαν για το θάνατο. Επίσης, στην Καστανέα γιορτάζουμε στις 26 Ιουλίου της Αγίας Παρασκευής όπου γίνεται και πανηγύρι, ενώ στην Καστανιά στις 29 Αυγούστου. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ - ΣΑΜΟΥ ( από τον Κυλάφη Γιώργο) Η προσέγγιση του θέματος στις δυο εργασίες είναι διαφορετική καθώς στη μια αναφέρονται τοπικές συνήθειες των κατοίκων, ενώ στην άλλη η ιστορία του τόπου. Η Σάμος, αφού είναι νησί, έχει πολλές διαφορές στην μορφολογία και στις ασχολίες των κατοίκων. Λόγω της πρόσβασης στην θάλασσα η Σάμος έχει αναπτύξει πιο πολύ ναυτικές δραστηριότητες τρόπος ζωής είναι τελείως διαφορετικός σε σχέση με αυτήν των Καστανιωτών. Η Σάμος είχε αναπτύξει εμπόριο κάτι που για την Καστανιά ήταν αδύνατον γιατί η πρόσβαση ήταν πολύ δύσκολη. Επίσης η έντονη μορφολογία της Σάμου έδινε την δυνατότητα για καλλιέργειες, ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, της αλιείας, οπότε η περιοχή εκ των πραγμάτων ήταν πιο πλούσια σε σχέση με αυτήν της Καστανιάς, όπου η καλλιέργειες ήταν πολύ περιορισμένες λόγω του υψομέτρου και επέτρεπε την καλλιέργεια για την εξυπηρέτηση μόνο των κατοίκων. Στην Καστανιά η κύρια ενασχόληση των κατοίκων ήταν η κτηνοτροφία. Λόγω της μορφολογίας δεν ήταν εύκολο να εκτρέφονται πρόβατα και αγελάδες οπότε εκτρεφόταν κυρίως κατσίκες. Βεβαία η Σάμος επειδή είναι μεγάλο νησί έχει και ορεινές περιοχές όπου υπάρχουν καστανιές έλατα και αμπέλια όπως και στην Καστανιά. Ο ορεινός όγκος της Σάμου δεν έχει καμία σχέση με τον ορεινό όγκο της Καστανιάς γιατί της Καστανιάς είναι πολύ πιο απότομος και με πολύ ψηλά βουνά. Η Σάμος κατακτήθηκε πολλές φορές από πολλούς λαούς καθώς η θέση, το μέγεθος και η ευημερία το έκανα πολυπόθητο στόχο για τους κατακτητές. Αντίθετα, η Καστανιά γνώρισε ελάχιστη άμεση

64 άσκηση εξουσίας ακόμη και στην γερμανοϊταλική κατοχή, γι αυτό μάλιστα κατοικήθηκε κατά την τουρκοκρατία. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΣΜΕΡΝΑΣ, ΗΛΕΙΑΣ ΚΑΣΤΑΝΙΑΝΗΣ ΚΟΝΙΤΣΑΣ ( από τον Τρύφωνα Δαμιανόπουλο ) Το χωριό του Αντώνη Κακούρη, το οποίο ανέλαβα να συγκρίνω με το δικό μου, ονομάζεται Καστάνιανη (ή Καστανέα) κι αποτελεί χωριό της νοτίου Ηπείρου. Αρχικά, είναι κι αυτό ορεινό. Τιμά την παράδοση αντίστοιχα με τη(ν) Σμέρνα (το χωριό μου δηλαδή), καθώς πραγματοποιεί πανηγύρια και γιορτάζει τις θρησκευτικές γιορτές της Χριστιανοσύνης, αλλά και γιορτάζει με παραδοσιακά όργανα (π.χ. κλαρίνα) και τραγούδια, τα γνωστά στον ελλαδικό χώρο. Έχει λίγους κατοίκους τους χειμερινούς μήνες και περισσότερους τους καλοκαιρινούς, όπως και το δικό μου. Επιπροσθέτως έχει μια φορά την εβδομάδα κι αυτό συγκοινωνία. Έχει, ακόμη, πολλές κτηματικές εκτάσεις. Έχει, αντίθετα όμως, πιο «βαριά» τραγούδια (π.χ. μοιρολόγια). Έχει άλλα έθιμα και πολλά ποτάμια! Έχει κι άλλες παλαιές & παραδοσιακές ενδυμασίες..συγκριση ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΜΑΔΥΤΟΥ ΜΕ ΣΜΕΡΝΑ ΗΛΕΙΑΣ (από τον Κορδοπάτη Αντώνη) Το χωριό Σμέρνα που βρίσκετε στον νομό Ηλείας έχει αρκετές διαφορές με την Νέα Μάδυτο που βρίσκετε στον νομό Θεσσαλονίκης. Πρώτον, η Σμέρνα είναι ορεινή ενώ η Νέα Μάδυτος πεδινή εφόσον βρίσκεται δίπλα σε λίμνη. Επίσης, από καταγραφή που έγινε και στα δύο χωριά το 2001 έδειξε πως η Νέα Μάδυτος έχει 1989 κατοίκους, ενώ η Σμέρνα μόλις 287. Τέλος, η Σμέρνα βρίσκεται στην Πελοπόννησο δηλαδή στο νότιο τμήμα της Ελλάδας, ενώ η Νέα Μάδυτος στο Βόρειο, αφού βρίσκεται στο νομό Θεσσαλονίκης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έχουν μεγάλη διαφορά στην θερμοκρασία τον χειμώνα και το καλοκαίρι Εφόσον η Σμέρνα είναι ορεινό χωριό θα έχει δροσερά καλοκαίρια και κρύους χειμώνες, ενώ η Νέα Μάδυτος έχει ζέστα αλλά υγρά καλοκαίρια και δροσερούς και βροχερούς χειμώνες, διότι είναι πολύ κοντά σε λίμνη. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΣΑΜΟΥ ΜΕ ΝΕΑ ΜΑΔΥΤΟ (από τον Αυτιά Γιάννη) Η Νέα Μάδυτος βρίσκεται στο Ανατολικό μέρος της Θεσσαλονίκης και δεν βρέχεται από θάλασσα. Η Σάμος είναι το όγδοο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδος που βρίσκεται στο Βορειοανατολικό Αιγαίο Πέλαγος και διαθέτει πολλές και όμορφες παραλίες με κρυστάλινα νερά.

65 Το όνομα "Νεα Μάδυτος" το πήρε η περιοχή από τους πρόσφυγες της ομώνυμης πόλης της Ανατολικής Θράκης το Το όνομα της Σάμου προέρχεται από την σημιτική ρίζα σάμα- που σημαίνει ψηλός και δικαιολογείται από τις σχετικά ψηλές κορυφές των βουνών που υπάρχουν στο νησί. Το χωριό Μάδυτος αναφέρθηκε πρώτη φορά από τον Πτολεμαίο ως "Μάδις" κατά τον 6ο αιώνα π.χ. Στην ιστορία του ελλαδικού χώρου η Σάμος εμφανίστηκε τον 7ο αιώνα π.χ. Η Νέα Μάδυτος είναι μια ενότητα από τις έξι συνολικά του Δήμου Βόλβης με πρωτεύουσα τον Σταυρό. Η Σάμος έχει πρωτεύουσα το Βαθύ και συμπρωτεύουσα το Καρλόβασι. Μαζί με την Ικαρία και την συστάδα των Φούρνων αποτελούν τον νομό Σάμου. Στη Νέα Μάδυτο τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλη ανοικοδόμηση. Η Σάμος αποτελεί προορισμό για χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο και διαθέτει αναρίθμητα ξενοδοχεί και studios για κάθε γούστο. ΥΠΟΘΕΜΑ 2. ΟΜΑΔΑ : 4 PEACE ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ : ΑΝΔΡΟΣ ( ΚΥΚΛΑΔΕΣ ) 1.1 Η γεωγραφία της Ανήκει στο Αιγαίο, συγκεκριμένα στις Κυκλάδες και βρίσκεται πολύ κοντά με την Αθήνα. Η πρωτεύουσά της είναι η Χώρα. Έτσι καλείται από τους περισσότερους,σπάνια την αποκαλούν Άνδρο. Έχει έκταση 379,7 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το μήκος των ακτινών της είναι 176 χιλιόμετρα. Επιπλέον, απέχει 6 ναυτικά μίλια από τη Εύβοια και λιγότερο από ένα από τη Τήνο. 1.2 Μορφολογία

66 Όσον αναφορά στον ορεινό της όγκο χωρίζεται σε τέσσερις οροσειρές παράλληλες μεταξύ τους οι οποίες χωρίζουν την Άνδρο σε πέντε τμήματα. Κυριότερα όροι είναι οι Άγιοι Σαράντα, το Πέταλο, το Κούβαρο, ο Γερακώνας και νότια η Ράχη με κορυφή τον Προφήτη Ηλία. Μπορεί να μη έχει πολλούς και μεγάλους ποταμούς έχει όμως πολλές πηγές,ρυάκια και χείμαρρους. Μερικοί χείμαρροι αποτελούν οι Αρνιπόταμος, Σεληνίτης, Άχλας, ο Μεγάλος Ποταμός και τα Δυποτάμια. Η πιο σημαντική πηγή είναι η Σάριζα όπου εμφιαλώνει νερό και σε μπουκάλια και βρίσκεται στα Αποίκια. Επιπροσθέτως, διαθέτουν πολλές εύφορες κοιλάδες γεμάτες με εσπεριδοειδή. Έχει μάλιστα πλήθος ελαιώνων και απέραντων αμπελώνων. Αυτό το νησί χαρακτηρίζεται για τη χλωρίδα της. Είναι καταπράσινο και γεμάτο βελανιδιές κυπαρίσσια,οπωροφόρα δέντρα ελιές και άλλα πολλά. 1.3 Κλίμα Η Άνδρος έχει μεσογειακό κλίμα. Το καλοκαίρι κυριαρχούν άνεμοι ανεξάρτητα από το εάν έχει υψηλή ή χαμηλή θερμοκρασία. Οι χειμώνες είναι κρύοι ενώ τα μελτέμια δεν παύουν. Αντιθέτως μπορούν να φτάσουν έως τα 10 μποφόρ γεγονός το οποίο δεν επιτρέπει τη πρόσβαση πλοίων στο λιμάνι. Η άνοιξη δεν κρατά για πολύ λόγω των μεγάλων χειμώνων και την γρήγορη άφιξη των καλοκαιριών. 1.4 Η ιστορία της Σύμφωνα με τη μυθολογία πήρε το όνομά της από τον πρώτο οικιστή της τον Άνδρο, ο οποίος είχε θεϊκή καταγωγή και ο πατέρας του ήταν ο Άνιος, γιος του θεού Απόλλωνα, μητέρα του η

67 Κρέουσα η Ροιώ, κόρη του Στάφυλλου, γιου του θεού Διονύσου. Η μυθολογική καταγωγή των κατοίκων του νησιού ερμηνεύει την κυρίαρχη λατρεία του θεού Διονύσου και την παρουσία των θεών προγόνων στα νομίσματά τους. Η Άνδρος ήταν ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά και οικονομικά κέντρα της εποχής. Μεν την κάθοδο των Δωριέων στον νησί, όπως και στη υπόλοιπη Ελλάδα υπήρχαν φοβερές αναταραχές. Αποτελούσε πέρασμα πολλών λαών προς άλλες περιοχές. Το 900πχ χτίστηκε η Ζαγορά, μια πόλη στη δυτική ακτή της Άνδρου, που για περίπου 200 χρόνια ήταν κέντρο του εμπορίου και της οικονομίας. Το 700πχ χτίστηκε η Παλαιόπολη και έγινε η πρώτη πρωτεύουσα του νησιού. Πιστεύεται ότι το μέρος του πληθυσμού του νησιού, μετακινήθηκε στο τέλος της αρχαϊκής εποχής προς το βορρά όπου ίδρυσε τη αποικία Στάγειρα στη Χαλκιδική. Κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου ήταν με το πλευρό των Αθηναίων, αλλά μετά την ήττα στη Σικελία η Άνδρος επαναστάτησε και στο τέλος μετά από πολλές μάχες στο Γαύριο έφεραν το ολιγαρχικό πολίτευμα και πολέμησαν στο πλευρό της Σπάρτης. Όταν ήρθαν οι Ρωμαίοι δεν παρατηρήθηκαν πολλές διαφορές εφόσον διατήρησαν τα ήθη τα έθιμα και τις παραδόσεις του νησιού. Η μόνη διαφορά που υπήρξε ήταν το γεγονός ότι άλλαξαν τη γλώσσα και το πολίτευμα. Αυτές οι διαφορές εξαφανίστηκαν μετά από λίγα χρόνια διότι οι Ρωμαίοι είχαν γίνει ένα με του Έλληνες. Όταν πλέον έγινε το Βυζάντιο το οικονομικό,εμπορικό και πολιτισμικό κέντρο,η Άνδρος μαράζωσε και το κάλυψαν τα μοναστήρια. Μετά την άλωση της πόλης πέρασε στα χέρια των Βενετών, οι οποίοι έχτισαν πολλά κάστρα και ύστερα πέρασε στην κατοχή των Τούρκων. 1.5 Οικονομία Ακόμα και τα τελευταία χρόνια η Άνδρος συνεχίζει να αποτελεί ένα πολύ ισχυρό εμπορικό κέντρο όχι μόνο του Αιγαίου, αλλά και όλης της Ελλάδας. Αυτό το οφείλει στον τουρισμό της. Το καλοκαίρι την επισκέπτονται τουρίστες από όλο τον κόσμο για να θαυμάσουν τα απερίγραπτα αξιοθέατά της. Χαρακτηρίζεται για τις μοναδικές της κρυστάλλινες ακρογιαλιές για τα υπέροχα μονοπάτια της,για τον φυσικό της πλούτο και για άλλες πολλές ομορφιές. Αλλά και το χειμώνα έχει άλλα πολλά τοπία που μπορεί να δει κανείς αν και ο τουρισμός της εκείνη την περίοδο πέφτει ραγδαία. Το μέρος όπου είναι το πιο τουριστικό είναι η Χώρα, έπειτα ακολουθεί το Γαύριο μετά το Κόρθι,τα Αποίκια και το Κυπρί. 1.6 Αξιοθέατα Οι πιο γνώστες αμμώδεις παραλίες της είναι της Μύλου στο Κόρθι, το Νημπορειό στη Χώρα, η

68 Χρυσή Άμμος στο Κυπρί και η Άχλα, όπου η πρόσβαση εκεί γίνεται με καράβι. Αν και τα τελευταία χρόνια έχουν φτιάξει το δρόμο, πάλι είναι δύσκολο στα απλά αυτοκίνητα να διανύσουν αυτή την απόσταση. Οι πιο δημοφιλείς βραχώδεις παραλίες είναι τα Γιάλια στις Στενιές, ο Χαλκολιμιώνας στη Σταυροπέδα και του Συνετιού στο χωριό Συνετί. Η Άνδρος διαθέτει και ιστορικά μοναστήρια όπως αυτό της Ζωοδόχου Πηγής ή αλλιώς της Αγίας όπως καλείται από τους ντόπιους της περιοχής. Αυτό κατά τα βυζαντινά χρόνια αποτελούσε Σχολή και αργότερα κατά την αυτοκράτειρα Θεοδώρα μετατράπηκε σε μοναστήρι. Άλλη γνωστή μονή είναι αυτή του Παναχράντου. Η Παλαιάπολη, όπως λέει και το όνομα, είναι η αρχαία πόλη. Στις μέρες μας αποτελεί ένα πανέμορφο καταπράσινο χωριό κοντά στο βουνό Πέταλο. Στην κορυφή του βρίσκονται καταρράχτες. Οι μόνοι μάλλον σε όλες τις Κυκλάδες. Αξίζει να επισκεφτεί κανείς το Πάνω Κάστρο ή της Γριάς το κάστρο. Ονομάζεται και έτσι προς τιμήν μια γριάς η οποία αυτοκτόνησε διότι την έτρωγαν οι τύψεις, εφόσον άνοιξε την πύλη του κάστρου έτσι ώστε να εισέλθουν οι Τούρκοι και να θανατώσουν τους κατοίκους. Αυτή ήταν μία πολιτεία κατά το μεσαίωνα μεγάλης δύναμης. Βρίσκεται πάνω σε ένα οροπέδιο λίγο πιο βόρεια από τον Όρμο του Κορθίου και χτίστηκε από τους Βενετούς. Ήταν ένα απόρθητο κάστρο που χωρούσε πολλά άτομα γύρω στα Τέλος, δεν είναι δυνατόν να πάει κανείς στην Άνδρο και να μην ανεβεί στην αρχαία Ζαγορά. Για να φτάσεις πρέπει να περπατήσεις περίπου μία ώρα. Ο τρόπος με τον οποίο χτίζονταν τότε τα σπίτια έχει επικρατήσει μέχρι και σήμερα. 1.7 Παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια Οι πιο γνωστοί χοροί όχι μόνο της Άνδρου αλλά και όλων των Κυκλάδων είναι ο μπάλος και ο συρτός. Ο πρώτος ήρθε αργότερα εξαιτίας των Φράγκων σε αντίθεση με το δεύτερο χορό ο οποίος είναι αναμφισβήτητα ελληνικός. Πρώτα χορεύουν το συρτό και έπειτα τον μπάλο σαν να είναι η συνέχεια του. Σχεδόν πάντα δηλαδή θα είναι στο τέλος σαν κατακλείδα. Για να ευχαριστήσουν τους χορευτές υπήρχαν οι <<παιχνιδιατόροι>> οι οποίοι έπλαθαν στίχους εκείνη τη στιγμή. Τις περισσότερες εμπνέονταν από τα χαρακτηριστικά των προσώπων αυτών που χόρευαν. Συγκεκριμένα ο ανδριώτικος συρτός μοιάζει σε πολλά σημεία με τον Κύκλιο χορό των αρχαίων. Το λουλουδάκι του μπαξέ

69 πως θα με πάρει μου τάξε Το λουλουδάκι του βουνού δε μ άφησε καθόλου νου Έλα να πάμε στο νησί η μάνα σου εγώ και εσύ Έλα να πάμε εκεί που λες που κάνουν τα πουλιά φωλιές ΣΑΝ ΤΗΣ ΩΡΙΑΣ ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ Σαν της Ωριάς το Κάστρο Κάστρο δεν είδια, μ' ασημένιες πόρτες και χρυσά κλειδιά. Κάστρο Κάστρο δεν ειδιά πόρτες και χρυσά κλειδιά, πόρτες και χρυσά κλειδιά Φραγκοπούλα και Ρωμιά Θα χτίσω ένα πύργο πύργο Βενετιάς και θα σου τον χαρίσω να με αγαπάς. Κάστρο Κάστρο δεν ειδιά πόρτες και χρυσά κλειδιά, πόρτες και χρυσά κλειδιά Φραγκοπούλα και Ρωμιά Και θα σε χαιρετάνε όλες οι Ρωμιές, Νησιωτοπούλες Φραγκοπούλες και Σμυρνιές. Κάστρο Κάστρο δεν ειδιά πόρτες και χρυσά κλειδιά, πόρτες και χρυσά κλειδιά Φραγκοπούλα και Ρωμιά. 1.8 Αρχιτεκτονική Εάν κάποιος βρεθεί στην χώρα της Άνδρου θα αποκτήσει μία πλήρη εικόνα για την αρχιτεκτονική της. Σπάνια είναι η παρουσία των πολυκατοικιών εφόσον τα περισσότερα σπίτια διαθέτουν ένα ή ακόμα και δύο ορόφους με μεγάλες αυλές και μπαλκόνια τα οποία στηρίζονται σε κολώνες ή άλλοτε σε καμάρες. Επιπλέον διακοσμούν το γύρω μέρος από τις εξώπορτες και τα παράθυρα. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας χτίστηκαν πολλές επαύλεις τις οποίες είχαν οι πιο πλούσιοι του νησιού για αυτό άλλωστε ήταν στα καλύτερα μέρη του νησιού. Με την πάροδο των χρόνων οι Ανδριώτες, αφού είχαν λήξει όλοι οι πόλεμοι, αισθάνονταν πιο ασφαλείς, και έτσι μεγάλωσαν τα παράθυρα των οικιών τους και τα χρωμάτισαν χαρίζοντάς τους μια ξεχωριστή ομορφιά. Από αυτό το νησί δεν λείπουν οι πύργοι που ήταν τετράγωνοι και ψηλοί. Είχαν χτιστεί για να προφυλάσσονται οι κάτοικοι από τους ισχυρούς ανέμους. Οι πύργοι είχαν και αποθήκες έτσι ώστε να αποθηκεύουν τρόφιμα είτε όπλα. Η αρχιτεκτονική της χαρακτηρίζεται από πηγές,σιντριβάνια και νερόμυλους. Οι νερόμυλοι αποτελούνται από δύο επίπεδα,ένα στενό τετράγωνο πύργο και μια ρόδα. Έχουν διάφορα σχέδια

70 πάνω τους όπως κύκλους, τρίγωνα,τετράγωνα και διαμάντια.οι κρήνες διαφόρων σχεδίων και μεγεθών και αποτελούν βασικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής της Άνδρου. 1.9 Παραδοσιακή Μαγειρική Ένα παραδοσιακό φαγητό της Άνδρου είναι η φρουτάλια. Είναι ομελέτα με πατάτες, καπνιστά λουκάνικα πολλά μπαχαρικά και δυόσμο. Ένα γλυκό που λατρεύουν οι Ανδριώτες είναι τα αμυγδαλωτά τα οποία έχουν μία έντονη γεύση πιραμυγδάλου και ανθόνερου. Άλλα τοπικά γλυκίσματα είναι τα σκαλτσούνια, τα παστέλια, τα παστιτσάκια και αμέτρητα γλυκά του κουταλιού με λεμονοανθούς και τριαντάφυλλο Τοπικά Προϊόντα Η Άνδρος είναι πολύ γνωστή και για το γνήσιο θυμαρίσιο μέλι, καθώς δεν είναι λίγοι οι κάτοικοι του νησιού που ασχολούνται με τη μελισσοκομία. Επίσης, έχει πολύ νόστιμα τυριά, όπως η πετρωτή, το μανούσο,τα βολάκια και φυσικά η κοπανιστή. Όσον αναφορά το κρασί, περίφημη μυρωδιά αλλά και γεύση έχει το λιαστό. Ξακουστό αποτελεί και το ρακόμελο γνωστό ως Πόντζι.

71 1.11 Λαογραφία ΕΘΙΜΑ Στην Άνδρο τα πανηγύρια είναι πιθανό να διαρκούν πολλές ημέρες.πανηγύρια γίνονται και τις μέρες όπου παρατηρείται μεγάλη τουριστικά κίνηση. Δεν χάνουν ευκαιρία για χορό και τραγούδι. Θέλουν να μοιράζονται τις χαρές τους με όλους. Είναι ιδιαίτερα φιλόξενοι και γνωρίζουν πώς να περιποιούνται τους καλεσμένους τους. Η πιο γνωστή γιορτή είναι τα χοιροσφάγια. Μαζεύονται όλοι οι συγγενείς και σφάζουν όχι απαραίτητα κάποιο χοίρο αλλά οποιοδήποτε ζώο έχουν θρέψει. Έπειτα φτιάχνουν από το κρέας του λουκάνικα, βούτυρο κ.α. Οι γάμοι σε αυτό το νησί γίνεται με λίγο διαφορετικό τρόπο από το συνηθισμένο. Ο γαμπρός πριν την τελετή συνοδευόμενος από ορχήστρα πηγαίνει στο σπίτι της νύφης και κατευθύνονται μαζί προς την εκκλησία. Κατά την διάρκεια της διαδρομής προσθέτονται και όλο κα περισσότεροι νησιώτες στο χορό. Στο τέλος εκτός από τις μπομπονιέρες προσφέρονται και ντόπια παραδοσιακά γλυκίσματα. Τα Χριστούγεννα ο κόσμος πηγαίνει από πόρτα σε πόρτα και μοιράζει ευχές.το Πάσχα δεν τρώνε ψητό αρνί αλλά Λαμπριάτη, όπου είναι γεμιστό. Όλοι η γειτονιά συγκεντρώνει τα αρνιά της και τα βάζουν σε ξυλόφουρνους. Εκεί μαγειρεύονται σιγά-σιγά και γίνονται ολόγλυκα και πεντανόστιμα. ΛΑΙΚΗ ΤΕΧΝΗ Στην Άνδρο διοργανώνονται πολλές χορωδίες και θεατρικοί όμιλοι που κάνουν περιοδεία σε όλη την Ελλάδα. Υπάρχει Σύλλογος Γυναικών που πραγματοποιεί διάφορες εκδηλώσεις.στη Άνδρο αξίζει να επισκεφτεί κανείς το μουσείο σύγχρονης τέχνης Γουλανδρή όπως και άλλα πολλά ιδρύματα. Σχετικά με τα κοσμήματα πανέμορφα και κομψότατα είναι τα χρυσά περιδέραια και σκουλαρίκια.

72 Τα πρώτα αποτελούνται από ρόδακες ενωμένους μεταξύ τους με αλυσίδες. Τα σκουλαρίκια είναι φιλοτεχνημένα με τη συρματερή τεχνική που σχηματίζει πολύπλοκο διάκοσμο με άνθη και ρόδακες. Κάθε χρόνο οργανώνονται εκθέσεις ζωγραφικής και ξυλογλυπτικής. Ο κάθε καλλιτέχνης μπορεί να εκθέσει τα δικά του έργα τέχνης. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ: ΒΕΡΒΕΝΑ, ΑΡΚΑΔΙΑΣ (ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ) 2.1 Γεωγραφική θέση Τα Βέρβενα είναι ένα ορεινό χωριό της Κυνουρίας, του δήμου Αρκαδίας. Είναι ένα από τα ορεινότερα χωριά της Πελοποννήσου σε υψόμετρο μέτρων, χτισμένο στις βόρειες πλαγιές του Πάρνωνα. Διοικητικά ανήκουν στο δήμο Βόρειας Κυνουρίας. 2.2 Κλίμα Το κλίμα του χωριού είναι κυρίως ορεινό ηπειρωτικό. Το χειμώνα η θερμοκρασία κατεβαίνει κάτω από το μηδέν, ενώ κυριαρχούν πολλές και συχνές χιονοπτώσεις. Η άνοιξη έρχεται μετά τον Απρίλη, όπου αρχίζει να μαζεύει κόσμο το χωριό. Το καλοκαίρι το κλίμα είναι σχετικά ήπιο με δροσερά βράδια και λίγες βροχοπτώσεις.

73 2.3 Ιστορία Τα αρχαία χρόνια λέγεται ότι κατοικούσαν εκεί οι Βερβένιοι, αρκαδικό γένος, ενώ ολόκληρο το χωριό άνηκε στην αρχαία Αρκαδία. Στην περιοχή έχουν βρεθεί λείψανα λατρείας της θεάς Άρτεμης από τον 9ο αιώνα και στο ίδιο σημείο χτίστηκε ένας μαρμάρινος ναός δωρικού ρυθμού, αφιερωμένος στη θεά. Μέσα στο χωριό εντοπίστηκαν ενδείξεις για την ύπαρξη οικισμών κατά την ελληνιστική, την ρωμαϊκή και τη βυζαντινή περίοδο. Σημαντικό ρόλο έπαιξε το χωριό κατά τη διάρκεια της επανάστασης του Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ίδρυσε στρατόπεδο και οχυρώθηκε εκεί για να προετοιμάσει την επίθεση εναντίον της Τριπολιτσάς. Από εκεί οι Τούρκοι επιτέθηκαν στο χωριό αλλά αποκρούστηκαν στις 18 Μαιου στη μάχη Δολιανών-Βερβένων. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους, έφτασε στο χωριό ο Δημήτριος Υψηλάντης, τον οποίο οι κάτοικοι υποδέχτηκαν με όλες τις τιμές, και μίλησε στου συγκεντρωμένους αγωνιστές. Λίγο αργότερα εγκαταστάθηκε εκεί η Πελοποννησιακή Γερουσία. 2.4 Οικονομία Η οικονομία του χωριού στηρίζεται στη γεωργία, στην κτηνοτροφία και στις οικοδομές. Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι ιδιοκτήτες χωραφιών, τα οποία καλλιεργούν οι ίδιοι. Ακόμα, διαθέτουν πρόβατα και κατσίκες, από τα οποία παράγουν γάλα και τυρί, που θεωρείται ένα από τα παραδοσιακά προϊόντα του τόπου. Πολλοί κάτοικοι ασχολούνται επίσης με τις οικοδομές, κτίζοντας ή συντηρώντας κτίρια του χωριού και άλλων γειτονικών.

74 2.5 Αρχιτεκτονική - Αξιοθέατα Τα περισσότερα σπίτια του χωριού είναι είτε πετρόκτιστα είτε μαρμαρόκτιστα. Η κεραμοσκεπή τα προστατεύει από τις έντονες χιονοπτώσεις το χειμώνα. Στην πλειοψηφία τους είναι δίπατα, με μικρά ξύλινα παράθυρα και τοίχους που ξεπερνάνε τους 80 πόντους πάχος. Την εικόνα του χωριού συμπληρώνουν μνημεία αντάξια με την ιστορία και την παράδοσή του, όπως πύργοι, εκκλησίες και μαρμάρινα γλυπτά. Καταρχάς, το 1920 τοποθετήθηκε στο χωριό μαρμάρινη πλάκα που υπενθυμίζει την άφιξη του Υψηλάντη το Επιπλέον, το άγαλμα του Ερμή είναι αφιερωμένο σε όσους Βερβενιώτες έχουν φύγει μακριά από την πατρίδα τους. Από τις εκκλησίες του χωριού ξεχωρίζουν αυτή της Παναγίας, ένα επιβλητικό και μεγάλων διαστάσεων μαρμάρινο κτίσμα, και του Προδρόμου, που βρίσκεται στην άκρη του χωριού. Δίπλα στην εκκλησία του Προδρόμου είναι η Μεγάλη Βρύση. Κτισμένη το 1788, αποτελείται από δύο καμάρες οι οποίες διαθέτουν από δύο πέτρινους κρουνούς με άφθονο νερό. Η στέγη είναι σκεπασμένη με λίθινες πλάκες. Την εποχή της Τουρκοκρατίας, το χωριό κοσμούσαν πολυάριθμοι και μεγαλοπρεπείς πύργοι, από τους οποίους έχουν διασωθεί μόνο τα ερείπια. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το πυργόσπιτο του Πανταζή Αυγουστή, ο τριώροφος πύργος του Μάνταλου και ο πύργος του Μαρλαγκούζου.

75 2.6 Λαογραφία ΕΘΙΜΑ - ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ Χαρακτηριστικά στοιχεία της παράδοσης του χωριού αποτελούν τα παραδοσιακά πανηγύρια, οι βλάχικοι γάμοι και η αναπαράσταση της μάχης των Βερβένων. Τα πανηγύρια είναι τέσσερα και λαμβάνουν χώρα σε μεγάλες θρησκευτικές εορτές, όλες στη διάρκεια του καλοκαιριού. Στην κορυφή ενός κοντινού βουνού βρίσκεται το εκκλησάκι του Αι- Λιος. Κάθε 20 Ιουλίου οι χωριανοί μαζεύονται και τελούν λειτουργία στο χωριό. Τα παιδιά ντύνονται με παραδοσιακές φορεσιές και κερνούν τον κόσμο λουκούμια. Γύρω στο μεσημέρι, κατεβαίνουν στο χωριό, όπου ακολουθεί γλέντι και χορός. Στις 25 του ίδιου μήνα είναι η γιορτή της Αγίας Άννας. Παλιότερα το πανηγύρι γινόταν ανήμερα. Τα παιδιά ντύνονταν με τις παραδοσιακές στολές τους και ξεκίναγαν το χορό και το γλέντι στην πλατεία. Τα τελευταία χρόνια, το πανηγύρι γίνεται στις 24 το βράδυ με χορούς και τραγούδια στην πλατεία του χωριού μέχρι το πρωί. Στις 15 Αυγούστου είναι η γιορτή της Παναγίας και το σημαντικότερο και μεγαλύτερο πανηγύρι του χωριού. Την προηγούμενη μέρα το απόγευμα τελείται λειτουργία στην κεντρική εκκλησία του χωριού και έπειτα περιφορά της εικόνας στο χωριό. Ακολουθεί γλέντι και χορός, στο οποίο συμμετέχουν Βερβενιώτες από όλα τα μέρη, καθώς και κάτοικοι των γύρω χωριών. Ανήμερα, οι χωριανοί παρακολουθούν τη λειτουργία το πρωί και ύστερα οι νοικοκυρές ανάβουν τους φούρνους και ψήνουν κρέατα για το μεσημεριανό τραπέζι. Τέλος, στις 29 Αυγούστου γίνεται το πανηγύρι του Προδρόμου. Μετά τη λειτουργία το απόγευμα, στήνεται γλέντι στο προαύλιο της εκκλησίας. Τα παλιότερα χρόνια, όταν παντρευόταν ένα ζευγάρι, τελούνταν ο παραδοσιακός βλάχικος γάμος. 10 μέρες πριν, η νύφη έπλενε τα προικιά της. Μαζί με άλλες κοπέλες έφτιαχναν τα γλυκά και τραγουδούσαν. Την Πέμπτη έπιαναν το προζύμι για να ζυμώσουν τις πίτες την επόμενη μέρα. Το προζύμι έπρεπε να το πιάσει μια ελεύθερη κοπέλα και οι καλεσμένοι της έδιναν λεφτά. Ο γάμος γινόταν την Κυριακή. Οι καλεσμένοι περνούσαν το πρωί από το σπίτι της νύφης και άφηναν τα δώρα: ένα κομμάτι κρέας και μια πίτα στολισμένη. Στην πόρτα του σπιτιού τρεις κοπέλες, οι

76 καλέστρες, καλωσόριζαν τους επισκέπτες και αυτοί τους έδιναν λεφτά. Έπειτα γινόταν ο στολισμός της νύφης με τραγούδια και την οδηγούσαν στην εκκλησία. Μετά το μυστήριο, υπήρχε γλέντι στην πλατεία και το βράδυ τραπέζι και στα δύο σπίτια. Σε ανάμνηση της μάχης της 18 Μαΐου 1821, οι Βερβενιώτες διοργανώνουν αναπαράστασή της σε τακτά χρονικά διαστήματα. Η τελευταία διοργανώθηκε το 1993 και συμμετείχε πλήθος κατοίκων του χωριού. ΧΟΡΟΙ- ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ Ένα κομμάτι της λαογραφίας του τόπου αποτελούν οι τοπικοί παραδοσιακοί χοροί. Συγκεκριμένα, στα Βέρβενα και στην ευρύτερη περιοχή του νομού Αρκαδίας, οι χοροί που κυριαρχούν είναι ο συρτός καλαματιανός και ο τσακώνικος. Ο καλαματιανός είναι ένας συρτός χορός, ο οποίος έχει κυριαρχήσει σε όλη την Ελλάδα αν και προέρχεται από την Πελοπόννησο. Απαρτίζεται από 12 κινήσεις που χορεύονται ταυτόχρονα από όλους τους χορευτές, άντρες και γυναίκες. Μόνο ο πρωτοχορευτής έχει δικαίωμα να αυτοσχεδιάσει, παραλλάζοντας τα βήματα. Το μέτρο του είναι 7\8 και οι χορευτές έχουν τους αγκώνες λυγισμένους και πιάνονται από τις παλάμες. Τα βήματά του είναι 1: Το δεξιό πόδι, βήμα δεξιά 2: Το αριστερό πόδι βήμα αριστερά. 3: Το δεξιό πόδι βήμα δεξιά. 4: Το αριστερό πόδι βήμα δεξιά 5: Το δεξιό πόδι βήμα δεξιά. 6: Το αριστερό, δεξιά με δάχτυλα στο κέντρο. 7: Το δεξί πόδι δεξιά, με δύναμη. 8: Το αριστερό με βήμα δεξιά, διασταυρώνεται με το δεξιό και πατά δυνατά στα δάχτυλα ενώ συγχρόνως γίνεται άρση του δεξιού πίσω, ελαφρώς λυγισμένου. 9: Το δεξιό πόδι πατά πάλι δυνατά στη θέση του 10: Το αριστερό πόδι, βήμα αριστερά (αντίθετα) 11: Το δεξί με βήμα αριστερά διασταυρώνεται με το αριστερό και πατά δυνατά στα δάχτυλά του, ενώ συγχρόνως γίνεται άρση του αριστερού πίσω, ελαφρώς λυγισμένου. 12 : Το αριστερό πατά δυνατά στη θέση του και γίνεται ελαφριά άρση του δεξιού. Το τραγούδι που ακολουθεί είναι ένα από τα παραδοσιακά του χωριού και χορεύεται σύμφωνα με τα παραπάνω βήματα. Αμάν- στα Βέρβενα, στα Βέρβενα, στα Δολιανά -κυρά μου 'κεί στον ωραίο τόπο, που αρέσει των ανθρώπων. Αμάν- εκεί 'ναι τα, εκεί 'ναι τα γλυκά κρασιά -κυρά μου τα ωραία παλικάρια, κιτρολεμονιάς κλωνάρια. Αμάν- δε φταίνε τα- δε φταίνε τα γλυκά κρασιά -κυρά μου δε φταίν' τα παλικάρια, κιτρολεμονιάς κλωνάρια Αμάν- μον' φταίν' οι Βέ- μόν' φταίν' οι Βερβενιώτισσες -κυρά μου και οι Βερβενιωτοπούλες, στάχτη να γινείτε ούλες Αμάν- βάζουν σουρμέ, βάζουν σουρμέ στα χείλη τους -κυρά μου μπεργιαντίνη στα μαλλιά του, να 'χενε καεί η καρδιά τους." Ένας άλλος παραδοσιακός χορός της περιοχής (συγκεκριμένα στην Τσακωνιά της Πελοποννήσου) είναι ο τσακώνικος. Είναι ίσως το μοναδικό δείγμα αρχαίου χορού που έφτασε στις μέρες μας και

77 θεωρείται ότι είναι ο χορός που χόρεψε ο Θησέας κατά την έξοδό του από το λαβύρινθο. Οι χορευτές κρατιούνται σφιχτά από τις παλάμες ή τους καρπούς, ενώ ο πρωτοχορευτής κρατάει και μαντήλι. Το μέτρο του είναι 5\8 ή 5\4, ανάλογα με το αν χορεύεται αργά ή γρήγορα. Αποτελείται από 2 στροφές με γρήγορα ρυθμικά βήματα, τα οποία είναι Στροφή Πρώτη 1: Το δεξί πόδι εκτελεί βήμα δεξιά, λίγο πίσω και με τα δάχτυλα προς το κέντρο. 2: Το αριστερό πόδι, μισό βήμα δεξιά με την φτέρνα μπροστά από τα δάχτυλα του δεξιού και με την καμάρα του στραμμένη περίπου προς τη φορά του χορού. 3 4 : Όμοια με τα 1-2 5: Μικρή παύση με ακίνητα και τα δύο πόδια. Στροφή Δεύτερη 1: Το δεξί πόδι βήμα δεξιά 2: Το αριστερό πόδι βήμα δεξιά 3: Αναπήδηση του δεξιού στα δάχτυλά του και μικρή μετατόπιση του σώματος προς τα δεξιά.. Ταυτόχρονη άρση του αριστερού λυγισμένου μπροστά. 5: Το αριστερό πόδι τεντώνεται στη συνέχεια και πατά δεξιά με όλο το βάρος πάνω του. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΕΝΔΥΜΑΣΙΕΣ Οι παραδοσιακές φορεσιές της Αρκαδίας διατηρούν πολλά στοιχεία από τα αρχαιότερα χρόνια. Επιπλέον, η φορεσιά διαφέρει ανάλογα το φύλο αλλά και την ηλικία και την κοινωνική κατάσταση. Η ανδρική αποτελείται καταρχάς από μια μακριά λευκή φουστανέλα που έχει 400 φύλλα και φτάνει κάτω από το γόνατο. Από πάνω φορούσαν πουκάμισο με φαρδιά μανίκια και γιλέκο, το οποίο ήταν σε κυανό χρώμα με μαύρα κουμπιά και κεντημένα σιρίτια. Εξάρτημα της φουστανέλας ήταν το παχύ ζωνάρι της μέσης με 3 μέτρα μήκος και κρόσια. Τη φορεσιά συμπλήρωνε το φέσι στο κεφάλι, ένας μαύρος ή κόκκινος σκούφος με μεταξωτή φούντα. Έξω από όλα αυτά φορούσαν τον ντουλαμά, εφαρμοστό και πολύπτυχο ρούχο μέχρι τη μέση. Η γυναικεία φορεσιά καθιερώθηκε από τη βασίλισσα Αμαλία και έχει 2 χρώματα. Η πρώτη αποτελείται από μπορντό κοντογούνι και λαδοπράσινη φούστα, ενώ η άλλη από μαύρο κοντογούνι και κροκί φούστα. Είναι 5 μέτρα φάρδος και εσωτερικά δεν έχει φόδρα αλλά μαλακό βαμβακερό ύφασμα. Ο ποδόγυρος είναι στολισμένος με πλισέ και ανοίγοντας τις πιέτες, σχηματίζονται όμορφα λουλούδια. Τέλος, το κεφάλι διακοσμείται από το φέσι, καπελάκι με χρυσή χοντρή

78 φούντα. ΛΑΙΚΗ ΤΕΧΝΗ Τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα τέχνης αποτελούν τα υφαντά και τα κεντήματα. Οι νοικοκυρές έπλεκαν στον αργαλειό σεντόνια, χράμια, πετσέτες, κουβέρτες. Ακόμα, κεντούσαν στο χέρι με σταυροβελονιά και χρωματιστές κλωστές τραπεζομάντιλα και μαξιλάρια. Ένα άλλο δείγμα της λαικής τέχνης του χωριού είναι τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στη γεωργία, στην υφαντουργία αλλά και στη δημιουργία παραδοσιακών προιόντων. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ Τα παραδοσιακά προιόντα του χωριού είναι τα σκαστά μακαρόνια, ο τραχανάς, οι χυλοπίτες, η γλυκιά κολοκυθόπιτα και οι δίπλες. Οι παλιές νοικοκυρές ζύμωναν, έκοβαν και άπλωναν τις χυλοπίτες και τις άφηναν να ξεραθούν. Κάτι παρόμοιο έκαναν και με τον τραχανά. Τα σκαστά μακαρόνια τα έπλαθαν σε μακριές λωρίδες, τα έκοβαν σε χοντρά κομματάκια και τα γύριζαν με το χέρι. Αφού τα έβραζαν, τα καίγανε με βούτυρο και πρόσθεταν μπόλικη μυζήθρα. Γαλάνη Ναταλία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ : ΚΕΡΚΥΡΑ (ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ)

79 3.1 Ιστορία του νησιού Η ιστορία της Κέρκυρας είναι πολυκύμαντος και μεγάλης διάρκειας επειδή πολλοί ήταν οι λαοί οι οποίοι ήθελαν να έχουν στην κατοχή τους το νησί αυτό. Η Κέρκυρα έχει δεχτεί πολλές επιρροές και μπορούμε να τις διακρίνουμε σε πολλά στοιχεία της αρχιτεκτονικής, στα μνημεία, ακόμη και στο ταπεραμέντο των κατοίκων της και στην τοπική μαγειρική. Η Κέρκυρα στη Μυθολογία Κατά την αρχαιότητα οι κάτοικοι της Κέρκυρας πιστεύονταν ότι ήταν οι απόγονοι των Φαιάκων. Σε αυτό το χρονικό διάστημα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, Παλαιολιθική εποχή, κατοικήθηκε το νησί. Το όνομα του νησιού προήλθε από τους Κορίνθιους που το ονόμασαν Κόρκυρα. Αυτό ήταν και το όνομα της κόρης του Αισώπου. Αρχαιότητα Η ανάπτυξη της Κέρκυρας φτάνει στο επίγειο της ακμής της κατά την Κορινθιακή κατοχή όπου έγινε εμπορική, ναυτιλιακή και καλλιτεχνική δύναμη του αρχαίου κόσμου. Το 585 π.χ η Κέρκυρα απέκτησε την ανεξαρτησία της όπου παρείχε 60 τριήρεις για της μάχες των Περσικών πολέμων. Το π.χ σύναψε συμμαχία με την Αθήνα στον Πελοποννησιακό πόλεμο γεγονός που φάνηκε να ηττάται η Κέρκυρα.Η πειρατεία ήταν ακόμα ένα πρόβλημα της εποχής κι έτσι η Κέρκυρα έπρεπε να δράσει για την προστασία της.οπότε ζήτησε βοήθεια από τη Ρώμη και κυριάρχησαν μαζί μέχρι το 337 μ. Χ. Τον 1ο αιώνα περίπου το νησί ασπάστηκε τον Χριστιανισμό. Ο Μεσαίωνας Όταν διασπάστηκε η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία η Κέρκυρα ενώθηκε με την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία το 395 μ. Χ. Οι Ούνοι,οι Βάνδαλοι, οι Γότθοι και οι Άραβες ήταν οι λαοί που λεηλάτησαν την Κέρκυρα τον Μεσαίωνα. Έτσι οι κάτοικοι του νησιού αναζητούσαν ασφάλεια σε μια περιοχή με 2 λόφους με αποτέλεσμα η Κέρκυρα να πήρε το όνομα Κόρφου από τις 2 κορυφές. Ύστερα το νησί ήταν στην κατοχή των Νορμανδών και ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Εμμανουήλ Κομνηνός ο Ι το απελευθέρωσε. Η Ενετοκρατία Μετά από την κατάκτηση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τους Σταυροφόρους ( Δ Σταυροφορία) οι Ενετοί πήραν το νησί στην κατοχή τους (1204). Όμως το 1214 το νησί κατέληξε στα χέρια του Μιχαήλ Άγγελου Κομνηνού που ήταν Δεσπότης της Ηπείρου από τον οποίον

80 αποκαταστάθηκαν τα παλαιότερα δικαιώματα των κατοίκων και ενισχύθηκαν οι οχυρώσεις του ( ) εφόσον το νησί παραχωρήθηκε στον Δούκα Μιχαήλ Β ως προίκα. Αργότερα το νησί για τα επόμενα 120 χρόνια μεταφέρθηκε στην οικογένεια των Ανδηγαυών ή Ανζού εξαιτίας της μάχης του Μπενεβέντο και της Συνθήκης του Βιτέρμπο. Όλες οι ορθόδοξες εκκλησίες μετατράπηκαν σε καθολικές επειδή ο Κάρολος Α Άνζος είχε αντί-ορθόδοξες πεποιθήσεις. Η Δεύτερη Ενετοκρατία έγινε στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα όταν η Κέρκυρα ξαναζήτησε την προστασία της Βενετίας. Η Βενετία αγόρασε το νησί από την Νάπολη και ανέλαβε την προστασία του για 412 χρόνια. 3.2 Γεωγραφία Η Κέρκυρα ανήκει στα Επτάνησα και βρίσκεται στα σύνορα της Αλβανίας. Ο νομός της Κέρκυρας αποτελείται από τους Αντιπαξούς, Παξούς και τα διαπόντια ( Μαθράκι, Ερίκουσα, Οθωνοί). Πληθυσμός: κάτοικοι, αγροτικός πληθυσμός , ημιαστικός 4.257,αστικός Μορφολογία του νησιού: Α) Το έδαφος της Ν. Κέρκυρας είναι 63% πεδινό,35% ημιορεινό,2 % ορεινό. Β)Το έδαφος του νησιού: τρείς λοφοσειρές: Ο Παντοκράτορας (904 μ.),τσούκα (619 μ.) και το Στραβοσκιάδι (849 μ.) περιλαμβάνονται στην πρώτη λοφοσειρά. Το κεντρικό μέρος σχηματίζοντας τις κορυφές Σταυρός (450 μ.) και Άγιοι Δέκα (529 μ.) αποτελούν την δεύτερη. Η τρίτη περιλαμβάνει το νότιο μέρος. Γ) Οι κυριότεροι ποταμοί είναι ο Μεγαλοπόταμος,ο Τυφλοπόντικας,το ποτάμι του Γαστουρίου και ο ποταμός των Νυμφών.

81 3.3 Κλίμα Το κλίμα της Κέρκυρας είναι μεσογειακό. Χαρακτηρίζεται από συνεχείς βροχοπτώσεις που συνήθως είναι μεγάλης διάρκειας. Οι χειμώνες είναι ήπιοι και τα καλοκαίρια δροσερά. 3.4 Οικονομία Οι 2 κύριοι οικονομικοί παράγοντες στους οποίους βασίζεται η Κέρκυρα είναι η γεωργία και ο τουρισμός. Ο σημαντικότερος είναι ο τουρισμός εφόσον η Κέρκυρα έχει φυσική ομορφιά. Χιλιάδες είναι οι τουρίστες που επισκέπτονται το νησί και αυτό αποτελεί το βασικότερο έσοδο των Κερκυραίων. Ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες ο πιο σημαντικός οικονομικός παράγοντας είναι το εμπόριο του νομού.

82 Αναφορικά με τη γεωργία, οι δεντροκαλλιέργειες, οι ελιές και τα εσπεριδοειδή καταλαμβάνουν το περισσότερο μέρος της καλλιεργήσιμης έκτασης. Το νησί έχει την πιο ανεπτυγμένη κτηνοτροφία σε όλα τα Επτάνησα, κυρίως την αγελαδοτροφεία. Πολλοί κάτοικοι των παράλιων ασχολούνται επίσης με την αλιεία. Άλλος ένας παράγοντας ανάπτυξης είναι και η βιοτεχνία η οποία βασίζεται στην ελαιοπαραγωγή και την αμπελοκαλλιέργεια. 3.5 Αξιοθέατα και Αρχιτεκτονική Η αρχιτεκτονική της Κέρκυρας έχει επηρεαστεί από την Ιταλία, Γαλλία και Βρετανία δημιουργώντας ένα συνδυασμό διαφορετικών αρχιτεκτονικών ρυθμών. Είναι το μοναδικό από τα νησιά των Επτανησίων που γλίτωσε και άντεξε από τον σεισμό που έπληξε τα νησιά του Ιονίου το 1953.Ενώ πολλά ήταν τα νησιά που είχαν μεγάλες απώλειες σε κτήρια και κατοίκους. Τα καντούνια, στενά δρομάκια, είναι γραφικά σοκάκια τα οποία είναι σε κάποια σημεία πιο στενά κι από 2 μέτρα και αποτελούν σημαντικό στοιχείο αρχιτεκτονικής για τους δρόμους της Κέρκυρας. Η περίφημη Σπανιάδα είναι ένας πολύ μεγάλος χώρος που βοήθησε στην άμυνα του φρουρίου είναι σήμερα μια τεράστια πλατεία. Επιπροσθέτως, το Λιστόν, τα ανάκτορα των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου και του Μον Ρεπό είναι κάποια από τα πολλά αρχιτεκτονικά θαύματα.

83 3.6 Χοροί και Τραγούδια Ο σημαντικότερος χορός είναι ο Συρτός Κερκυραϊκός που λέγεται και ρούγα. Ο χορός αποτελείται από 12 βήματα που είναι τα εξής: 1: Το δεξί πόδι δεξιά. 2: Το αριστερό δεξιά πατώντας στα δάχτυλα. 3: Το δεξί πόδι μισό βήμα δεξιά και με την καμάρα του να αγγίζει τη φτέρνα του αριστερού. 4: Το αριστερό δεξιά. 5: Το δεξί πόδι δεξιά πατώντας στα δάχτυλα. 6: Το αριστερό μισό βήμα δεξιά και με την καμάρα του να αγγίζει τη φτέρνα του δεξιού. 7: Το δεξί πόδι βήμα δεξιά με ελαφρό λύγισμα στο γόνατο. Συγχρόνως το αριστερό, με λυγισμένο το γόνατο έρχεται προς το δεξί και με την καμάρα του να αγγίζει λίγο πιο πάνω από τον Αχίλλειο τένοντα εκείνου. Ο κορμός και το κεφάλι κλίνουν και στρέφουν ελαφρώς αριστερά. 8: Το αριστερό πόδι βήμα πίσω, με τα δάχτυλα προς το κέντρο. 9: Το δεξί πόδι μισό βήμα πίσω και με την καμάρα του να αγγίζει τη φτέρνα του αριστερού. 10: Το αριστερό βήμα πίσω με δάχτυλα προς το κέντρο : Ελαφρά άρση του δεξιού μπροστά λυγισμένου και στη συνέχεια τοποθέτηση της φτέρνας του μέσα στην καμάρα του αριστερού με ελαφριά στήριξη στα δάχτυλά του. Το μέτωπο καθ όλη την διάρκεια του χορού είναι στραμμένο προς τη φορά. Ο κορυφαίος εκτελεί όλα τα βήματα με την πλάτη στραμμένη προς τη φορά. Από αυτά τα πρώτα 1-7 προς τα πίσω και τα υπόλοιπα 8-12 προς τα εμπρός. Ποικίλει τον χορό με βήματα σταυρωτά, στροφές, καθίσματα και τον αρχίζει από το αριστερό πόδι. Ένα από τα πιο παραδοσιακά τραγούδια της Κέρκυρας είναι το Απόψε την κιθάρα μου : Απόψε, την κιθάρα μου, τη στόλισα κορδέλες ( Απόψε, την κιθάρα μου, τη στόλισα κορδέλες ) και στα καντούνια περπατώ, για τσ ' όμορφες κοπέλες ( και στα καντούνια περπατώ, για τσ ' όμορφες κοπέλες )

84 Απόψε, να μην κοιμηθείς, παρά να καρτερέψεις ( Απόψε, να μην κοιμηθείς, παρά να καρτερέψεις ) Ν ' ακούσεις την κιθάρα μου, και έπειτα να πέσεις ( ν ' ακούσεις την κιθάρα μου, και έπειτα να πέσεις ) Για σε, τα γιούλια μάζεψα, για σε και τ ' άλλα τ ' άνθη ( για σε, τα γιούλια μάζεψα, για σε και τ ' άλλα τ ' άνθη, ) Απόψε σ ' ονειρεύτηκα, κι ο ύπνος μου εχάθη ( απόψε σ ' ονειρεύτηκα, κι ο ύπνος μου εχάθη ) Ανήφορος κατήφορος, είναι βαρύ σεργιάνι ( Ανήφορος κατήφορος, είναι βαρύ σεργιάνι ) Κι όπου αγαπάει μελαχρινή, ποτέ να μην πεθάνει ( κι όπου αγαπάει μελαχρινή, ποτέ να μην πεθάνει ) Ψαράς θα γίνω στη στεριά, με δίχτυα μπαλωμένα ( ψαράς θα γίνω στη στεριά, με δίχτυα μπαλωμένα ) Για να ψαρέψω μια καρδιά, που δεν πονά για μένα ( για να ψαρέψω μια καρδιά, που δεν πονά για μένα ) 3.7 Λαογραφία Έθιμα : Πλήρως εντυπωσιακό είναι το έθιμο στη Κέρκυρα που λέγεται Μπότηδες,που είναι τα πήλινα κανάτια γεμάτα με νερό που πετάνε οι κάτοικοι από τα μπαλκόνια τους για να διώξουν τα κακά πνεύματα. Το έθιμο γίνεται στη Σπανιάδα όπου μαζεύεται ο κόσμος το Σάββατο του Πάσχα. Λαϊκή Τέχνη: Οι κάτοικοι της Κέρκυρας αγαπούν πολύ τις τέχνες και μπορεί κάποιος να βρει οτιδήποτε στα τουριστικά καταστήματα. Από υφάσματα, κεντήματα, έργα λαϊκής τέχνης σε ξύλο ελιάς,μέχρι και

85 χειροποίητα κοσμήματα μπορεί να βρει κάποιος. Επίσης τα ξυλόγλυπτα προσκυνητάρια και οι υπέροχες αγιογραφίες που βρίσκονται στο εσωτερικό των Εκκλησιών είναι άλλο ένα παράδειγμα της λαϊκής τέχνης. Τοπική Μαγειρική Η κουζίνα της Κέρκυρας είναι Μεσογειακή για αυτόν τον λόγο έχει ως βάση το ελαιόλαδο, τα ζυμαρικά, τα όσπρια, τα λαχανικά και τα μυρωδικά. Τα πιο δημοφιλή φαγητά είναι η παστιτσάδα, το σοφρίτο,το μπουρδέτο,σαβόρο, και τέλος το παστίτσιο. Τοπικά Προϊόντα Η Κέρκυρα διαθέτει πολλά παραδοσιακά προϊόντα όπως είναι το ελαιόλαδο, η τζιτζιμπίρα, το κούμ κουάτ,σαπούνι από ελαιόλαδο, καλλιτεχνήματα από ξύλο ελιάς, καλό κρασί και Κερκυραϊκή μπύρα. Εζεκελιάν Κατρίν

86 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ : ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ, ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ (Στερεά Ελλάδα) 4.1 Γεωγραφική θέση Ο νομός Ευρυτανίας είναι μια από τις ορεινότερες περιοχές της Ελλάδας, στο κέντρο της Στερεάς Ελλάδας. Το χωριό της Αγίας Τριάδας που ανήκει στο συγκεκριμένο νομό, βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του Τυμφρηστού(Βελούχι)και σε υψόμετρο περίπου 770 μέτρα. Απέχει 31 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του νομού, Καρπενήσι και υπάγεται στον καλλικρατικό δήμο Καρπενησίου. Κατά την απογραφή του 2001 το χωριό είχε 426 κατοίκους. Είναι πανέμορφο μέρος πνιγμένο στο πράσινο, κυριολεκτικά στα έλατα, στις καστανιές και στα πλατάνια. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην περιοχή βρίσκονται οι κυριότερες πηγές του ποταμού Μέγδοβα. 4.2 Ιστορία του τόπου

87 Οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής ήταν οι Αιτωλοί. Κατά την προς νότο κάθοδό τους, περάσαν και κατοίκησαν την περιοχή που ορίζεται σήμερα από τα όρια του νομού Ευρυτανίας. Είναι λογικό να υποθέσουμε ότι λόγω του ορεινού εδάφους και των δυσκολιών επικοινωνίας, οι ομάδες των Αιτωλών που έμειναν στην περιοχή,αποκόπηκαν, διαφοροποίησαν ελαφρώς τον τρόπο ζωής και τη γλώσσα τους, διατηρώντας εν τούτοις πολλά συνεκτικά στοιχεία. Ήταν γενναίοι πολεμιστές. Όπως αναφέρει ο Αριστοτέλης, ζούσαν από το κυνήγι. Μαζί μετους γειτονικούς λαούς έλαβανμέρος στην τρωική εκστρατεία.το έτος 279 π.χ.στη θέση Κρικέλια, κατάφεραν καταστροφικό πλήγμα στους Γαλάτεςεισβολείς. Στη βυζαντινή περίοδο είχαν ιδιαίτερα προνόμια. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν το σίγουρο καταφύγιο των κλεφτών και ορμητήριο εναντίον των Τούρκων. Εκεί έδρασε ο θρυλικός κλέφτης Κατσαντώνης. Στην περιοχή έγιναν πολλές μάχες με επικεφαλής τους Μ. Μπότσαρη και Γ. Καραΐσκάκη. Η περιοχή έγινε τμήμα του ελληνικού κράτους από το1833. Την περίοδο του Ελληνοϊταλικού πολέ μου έδρασε στην περιοχή ο Άρης Βελουχιώτης. Ήταν επικεφαλής μια ολιγάριθμης ένοπλης ομάδας που δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στους κατακτητές. Σε συνεργασία με τον Ναπολέοντα Ζέρβα και άντρες της αγγλικής αποστολής τινάζουν στον αέρα τη Γέφυρα του Γοργοπόταμου. Μελανό σημείο στην ιστορία του τόπου ήταν ο εμφύλιος, όπου στην Αγ Τριάδα υπήρξαν πολλά θύματα, κυρίως γυναίκες και παιδιά. Οι ηλικιωμένοι θυμούνται ακόμη την αγριότητα και το μίσος που υπήρξε ανάμεσα σε ανθρώπους οι οποίοι πριν από λίγο ήταν φίλοι και συγγενείς και αυτό άλλαξε λόγω των πολιτικών τους πεποιθήσεων. 4.3 Σημαντικές προσωπικότητες Από τα σπλάχνα του φτωχού αυτού Νομού της πατρίδας γεννήθηκαν ηρωικές μορφές Λιβίνης, Παλιόπουλος,Κατσαντώνης,Μπουκοβάλας, Γιολδασαίοι, Καραϊσκάκης, Μπότσαρης είναι μερικοί από αυτούς που δυνάνωσαν την ανάσταση του γένους.σε κάθε διάσελο και σε κάθε κοντοραχούλα, γεννήθηκαν Ευρυτάνες της προσφοράς, του φιλότιμου,της αρετής και πάνω από όλα της περηφάνιας. Χρυσόστομος Καραπιπέρης: Γεννήθηκε στην Αγία Τριάδα, το 1912 και πέθανε στην Αθήνα στις Εκλέχτηκε βουλευτής Ευρυτανίας σε δέκα περιόδους από το 1950 μέχρι τον Οκτώβριο του Διατέλεσε υφυπουργός Συγκοινωνιών, Εθνικής Παιδείας και Γεωργίας. Οι κορδέλες στο δρόμο Λαμία-Καρπενήσι λιγόστεψαν από τη 10ετία του 50 όταν υπουργός συγκοινωνιών ήταν ο Χρυσόστομος Καραπιπέρης και ο χρόνος διαδρομής από Λαμία σε Καρπενήσι σε μια ώρα και κάτι. Προσπάθησε για την ανάπτυξη με πολλά έργα στην υγεία, στην παιδεία, κάθε χωριό και Δημοτικό σχολείο, κατώτερες τεχνητές σχολές ακόμη και για ηλεκτρολόγους σε περιοχές που η ΔΕΗ δεν είχε φτάσει (Άγραφα), ημιγυμνάσια σε πολλά κεφαλοχώρια, με εκκλησιαστική Σχολή, με ίδρυση κυνηγετικών ζωνών, με προώθηση συγκοινωνιακών έργων, με τηλεφωνική σύνδεση όλων των οικισμών της Ευρυτανίας με ένα

88 κωδικό,(μοναδικό προνόμιο αν εξαιρεθεί ο Νομός Άρτας για όλη την Ελλάδα), με προώθηση μέτρων για την κτηνοτροφία, την ίδρυση εργοστασίου ξυλείας στο Καρπενήσι, την διοργάνωση γεωργοκτηνοτροφικών εκθέσεων, των γιορτών του Δάσους, τη Βασική Βιβλιοθήκη και πολλά άλλα. Η Ευρυτανία και η πόλη του Καρπενησίου τίμησε τον Χρυσόστομο Καραπιπέρη δίνοντας το όνομά του σε δημοτικό δρόμο και τοποθετώντας τον ανδριάντα του στο ομώνυμο πάρκο που δημιούργησε στην ανατολική είσοδο της πόλης, η δε σύζυγός του στη μνήμη του δώρισε μια ολόκληρη πτέρυγα στο Νοσοκομείο Καρπενησίου. 4.4 Αρχιτεκτονική Το χωριό είναι χτισμένο στους πρόποδες του Βελουχιού. Κυρίαρχο υλικό είναι η πέτρα που βρίσκεται άφθονη στην περιοχή. Όλα τα σπίτια είναι πέτρινα με μικρές πόρτες και παράθυρα ξύλινα. Οι σκεπές τους είναι φτιαγμένες από πέτρινες πλάκες ή κεραμίδια. Τα σπίτια είναι μικρά και απλά. Μικρά δωμάτια με άσπρους τοίχους και ξύλινα έπιπλα. Όλα έχουν κήπους ενώ το νερό τρέχει χειμώνα καλοκαίρι στα αυλάκια που κατεβαίνει από το Βελούχι. Οι δρόμοι είναι πλακόστρωτοι και πολύ στενοί. Πολύ δύσκολα μπορεί να προσπεράσει ένα αυτοκίνητο κάποιο άλλο. 4.5 Αξιοθέατα του χωριού μου

89 Στους περιπάτους σας γύρω από το χωριό θα συναντήσετε το νερόμυλο, τη νεροτριβή, το εμφιαλωτήριο νερού και το ιχθυοτροφείο άγριας πέστροφας στο ποτάμι. Αξίζει να επισκεφθείτε την εκκλησία της Αγίας Τριάδας (1850), τη Βιβλιοθήκη, που λειτουργεί στο σπίτι του Χρυσόστομου Καραπιπέρη, με βιβλία, το Λαογραφικό Μουσείο και το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, το οποίο χτίστηκε από τον ιερομόναχο Γαβριήλ το 1760 και ήταν μεγάλη η προσφορά του κατά την Επανάσταση του Στο γειτονικό χωριό Δομιανά, που απέχει περίπου 12 χιλιόμετρα από την Αγία Τριάδα, βρίσκεται η περίφημη μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, χτισμένη στο κάτω μέρος του χωριού, σε γραφικό πλάτωμα απέναντι από τον βραχώδη Κόμπολα, πάνω στα ερείπια παλιότερης εκκλησίας. Έχει ωραιότατο ξυλόγλυπτο τέμπλο, που προέρχεται από το παλιό κτίσμα. Πρωτοκτίστηκε, σύμφωνα με τις παραδόσεις και κάποιο γράφημα σε παλιό παραπέτασμα της Ωραίας Πύλης, κατά το 16-το αιώνα. Έχει ενδιαφέρουσες αγιογραφίες βυζαντινής τεχνοτροπίας του 1787 και έξοχες φορητές εικόνες των Γ. Γεωργίου και Γ. Αναγνώστου. Το μοναστήρι των Δομιανών είναι ένα από τα σημαντικότερα μεταβυζαντινά μνημεία, με πολύτιμη προσφορά στο Έθνος και την Ορθοδοξία. Τα Δομιανά είναι παραδοσιακός οικισμός με διατηρητέα λιθόκτιστα κτίρια και λιθόστρωτους δρόμους. Στη γύρω περιοχή της Αγίας Τριάδας και των Δομιανών θα περπατήσετε στα ευχάριστα μονοπάτια και θα επισκεφθείτε τις όμορφες τοποθεσίες Κεφαλόβρυσο, Καρές, Χαλιάς, Αετοφωλιά, Νεραϊδόρεμα, Μικρός Καταρράκτης και Κορδέματα.

90 4.6 Διατροφικές συνήθειες Οι κάτοικοι της περιοχής τρέφονται κυρίως μετα προϊόντα που παράγουν. Όλες οι νοικοκυρές γνωρίζουν πολύ καλά την τέχνη της πίτας. Φτιάχνουν πολύ συχνά κολοκύθες, πρασσοπιτες, τυρόπιτες με χειροποίητα φύλλα. Το διαφορετικό σε αυτές τις πίτες είναι ότι σε κάθε πίτα βάζουν πάνω από οχτώ φύλλα ζύμης, που είναι λεπτά, για τα όποια απορεί κάνεις πως μπορούν και τα φτιάχνουν με τόση επιδεξιότητα. Επίσης από το τραπέζι τους δεν λείπουν γαλακτοκομικά προϊόντα της δίκης τους παράγωγης. Επιπλέον νοστιμιά στο τραπέζι τους δίνει το παραδοσιακό τους λουκάνικο που είναι φτιαγμένο από κρέας και πράσο. Το κυνήγι επίσης συχνά βρίσκεται στο μενού τους και μάλιστα το αγριογούρουνο αφού η περιοχή έχει κοπάδια από τα συγκεκριμένα ζώα. Τα όσπρια τα παράγουν οι ίδιοι(φασόλια και γίγαντες)που είναι πολύ γευστικά. Όσο για το ποτό τους είναι υπερήφανοι γιατο τσίπουρο που παρασκευάζουν οι ίδιοι σχεδόν σε κάθε σπίτι. Οι γυναίκες, επίσης, φτιάχνουν ηδύποτα με πρώτη υλη το τσίπουρο και με αλλά υλικά όπως βατόμουρο, κεράσια, σούρβα. Στα γλυκά είναι άφταστες αφού κάνουν

91 πεντανοστιμες καρυδόπιτες, γαλατόπιτες, μπακλαβάδες και κουραμπιέδες με ντόπια καρυδιά, γάλα και βούτυρο. 4.7 Οικονομία του τόπου Ο νομός Ευρυτανίας θεωρείται ένας από τους πιο φτωχούς τόπους της Ελλάδας. Η μορφολογία του εδάφους, αλλά και οι κλιματολογικές συνθήκες δεν δίνουν τη δυνατότητα στους κατοίκους να αναπτύξουν αγροτικές ή κτηνοτροφικές δραστηριότητες. Η Αγία Τριάδα εδώ και δεκαετίες είναι ονομαστή για την πολύ καλή ποιότητα κάστανων που παράγει. Όλοι οι κάτοικοι έχουν μεγάλες ορεινές εκτάσεις με καστανιές. Όμως, εδώ και μια πενταετία, έχει εμφανιστεί μια ασθένεια που χτύπα αυτά τα δέντρα, με αποτέλεσμα η παράγωγη κάστανων να μειώνεται με ανησυχητικό βαθμό. Έτσι, ένα μέρος του χωρίου έστρεψε το ενδιαφέρον στο καθαρό νερό που αναδύεται από τις πήγες του βουνού Βελούχι. Τους περισσότερου μήνες του χρόνου το νερό είναι σκεπασμένο με πολύ χιόνι, έτσι το νερό ουσιαστικά χανόταν στα ποτάμια και στα λαγκάδια που υπάρχουν στην περιοχή. Με ευρωπαϊκά κονδύλια φτιάχτηκε μια πρότυπη μονάδα εμφιάλωσης νερού όπου εργάζονται αρκετά άτομα της τοπικής κοινωνίας. Επίσης, με δειλά βήματα αναπτύσσεται ο εσωτερικός τουρισμός. Δημιουργούνται πανσιόν, ξενώνες αλλά και νοικιάζονται δωμάτια, αφού το χιονοδρομικό κέντρο Βελουχίου απέχει ελάχιστα χιλιόμετρα. Παράλληλα, ιδιώτες έχουν δημιουργήσει δυο σύγχρονες μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας, όπου διανέμουν την παράγωγη τους σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Αυτές είναι κάποιες προσπάθειες που κάνουν οι κάτοικοι της περιοχής, γιατί βλέπουν ότι το χωριό όλο και συρρικνώνεται από πληθυσμό. Κινδυνεύει να εξαφανιστεί από το χάρτη, αφού η πλειοψηφία του αποτελείται από άτομα μεγάλης ηλικίας. 4.8 Γλωσσική διάλεκτος Η γλώσσα είναι γεμάτη σύμφωνα αφαιρώντας κάθε περιττό φωνήεν. Αυτό χαρακτηρίζει λαούς που ζουν σε χαμηλές θερμοκρασίες, όπως λαοί της βόρειας Ευρώπης (Σκανδιναβοί). Διευκρινίζεται ότι η γλώσσα είναι ένα μείγμα από τη Αιολική και Δωρική διαλεκτό. Οι αρχαίοι Ευρυτάνες, αλλά και σήμερα, οι κάτοικοι είναι δύσκολο να τους καταλάβεις εύκολα διότι κόβουν τις λέξεις μεταβάλλοντας φωνητικά την μορφή των φωνηέντων και το προφέρουν ως ου, τρώω = τρώου. Έτσι, και στις μέρες μας εξακολουθούν να δημιουργούν ένα σωρό άλλες λέξεις και φράσεις αρκετά δυσκολονόητες για ανθρώπους που κατάγονται από άλλες περιοχές. Ακόμη, προτιμούν να εκφράζονται μονολεκτικά κάνοντας σε μονοσύλλαβες τις δισύλλαβες αλλά και τις πολυσύλλαβες. Για παράδειγμα: Βο =βουνό Βασιλς =Βασίλης

92 γρουν= γουρούνι Μαρτ'ς= Μάρτης μπλαρ μουλάρι ζμι ζουμί Βέβαια σήμερα με την επιρροή των μέσων μαζικής ενημέρωσης και της διευκόλυνσης της επικοινωνίας μόνο οι ηλικιωμένοι και ελάχιστοι νέοι χρησιμοποιούν την τοπική διαλεκτό. 4.9 Τραγούδια του τόπου Ο Κατσαντώνης και ο αδελφός του Κώστας Επενδύτης ήταν ήρωες της τοπικής κοινωνίας που θαυμάζονται για τις πράξεις και το ήθος κουμπάρος τιμή τους συνέθεσαν τραγούδια όπου και σήμερα δεν έχουν ξεχαστεί και τραγουδιούνται ακόμα σε τοπικές συγκεντρώσεις και πανηγύρια. 'Τρία πουλάκια κάθονταν ψηλά στο Καρπενήσι. Το' να τηράει κατ ' το Φουρνά και τ ' άλλο το Βελούχι. Το τρίτο το μικρότερο μοιρολογάει και λέει : Τίνος μανούλα χλίβεται, τίνος μανούλα κλαίει Του Κώστα η μάνα χλίβεται, του Κώστα Επενδύτη. Με τα πουλιά έμελε και με τα χελιδόνια. Και σεις πουλιά μ ' φουρνίστηκα κι από το Καρπενήσι, μην είδατε τον Κωνσταντή, τον Κώστα Επενδύτη ; Εψές προψές τον είδαμε μέσα στο Καρπενήσι. την Αγία Τριάδα πέρασε, κατ ' τα Φούρνο πίνει. Πάει να κάνει τη Λαμπρή και το '' Χριστός Ανέστη! '' Αντώνης εκτιθότανε σε μια ψηλή ραχούλα και το μουστάκι έτριβε, τα γένια του ξυλίζει. Τα παλικάρια του ρωτούν, τα παλικάρια λένε : -Αντώνη μου τι σκέφτεσαι, τι 'σαι συλλογισμένος ; -Παιδιά μου, μην με βιάζετε να σας το μολογήσω. Εψές μου 'ρθαν τα γράμματα από το γερό Δήμα.

93 Απ' έξω λέει το δίγραμμα και μέσα λέει το γράμμα. Μου πήραν τη γυναίκα μου, το μοναχό παιδί μου. Χίλιοι τους παν από μπροστά και πεντακόσιοι πίσω, κι ο Βελή Γκέκας το σκυλί, το άπιστο ζαγάρι. Παιδιά μ ' χαζίρι γίνεται, πάρετε τα ντουφέκια μες στου Αϊ - Γιαννιού θα πάγουμε, θα κάνουμε καρτέρι κι αν τύχει δεν προφτάσουμε, στα Γιάννενα θα μπούμε Μουσικά όργανα και χοροί Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι της περιοχής ήταν η φλογέρα και τα τύμπανα. Τα έφτιαχναν μονοί τους από υλικά της φύσης αλλά και από τα δέρμα των ζωών (τύμπανα). Με αυτά διασκέδαζαν ώρες ατέλειωτες σε γιορτές, γάμους και πανηγύρια. Τα τραγούδια και τους χορούς τα διέκριναν σε αντρικά και γυναικεία. Τα γυναικεία τα τραγουδούν οι γυναίκες στο γάμο και τα μοιρολόγια σε ανάλογες περιπτώσεις. Τα αντρικά χωρίζονται σε ιστορικά, κλεφτικά, τσοπανάκε. Αυτά είναι Τσάμικος είναι ο κλέφτικος χορός όπου εξέφραζαν την χαρά και τον ενθουσιασμό τους. Συρτός Αργος ρυθμός με ιστορικό περιεχόμενο. Νυφιάτικος είναι ο χορός της αγάπης. Με αυτόν εκφράζονται τα γυναικεία χαρίσματα.

94 4.11 Παραδοσιακές ενδυμασίες Η ενδυμασία τους διακρίνεται στην γιορτινή και την καθημερινή τους. Λόγω του ψύχους που επικρατεί τους περισσότερους μήνες τα ρούχα τους είναι πολύ χοντρά και βαριά. Μάλλινες μακριές φούστες για τις γυναίκες, χοντρές κάλτσες, πανωφόρια και μαντήλες. Για τους άντρες χοντρά παντελόνια, μάλλινες φανέλες και μάλλινες κάπες. Η γιορτινή τους ενδυμασία έχει πιο ανοιχτά χρώματα και είναι πιο λεπτή, ενώ στις γυναίκες υπάρχουν κάποια κεντήματα στις μαντήλες και τα πουκάμισα. Τα κοσμήματα είναι σπάνια, ενώ οι άντρες συνήθιζαν να ακουμπούν σε γκλίτσα επειδή το έδαφος δεν είναι ομαλό Πανηγύρια στην Αγία Τριάδα

95 (Άγιου Πνεύματος- Άι-Γιάννη στις 29 Αυγούστου, Άγιου Βησσαρίωνα 15 Σεπτεμβρίου, Γιορτή κάστανων 2ο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου) Τα παραπάνω πανηγύρια είναι αφορμή για να διασκεδάσουν και να ξεφαντώσουν οι κάτοικοι του χωρίου. Βεβαία η διασκέδαση συνδυάζεται με την θρησκευτική πίστη. Αυτά γίνονται την εποχή του καλοκαιριού, που σημαίνει ότι συμμετέχουν άτομα τα όποια ο τόπος διαμονής τους δεν είναι το χωριό, αλλά έχουν έρθει για διακοπές. Το χωριό πλημμυρίζει από κόσμο και θυμίζει παλιές εποχές. Τη παραμονή σφάζουν τα αρνιά, καθαρίζουν τα σπίτια, τις αυλές και τους δρόμους. Στολίζουν την εκκλησία και παρακολουθούν τον εσπερινό. Το βράδυ γίνεται η περιφορά των εικόνων της Αγίας Τριάδας τον Ιούνιο,του Άγιου Βησσαρίωνα αρχές Σεπτεμβρίου και του Άι- Γιάννη στις 29 Αυγούστου. Ανήμερα οι εκκλησιές γεμίζουν ασφυκτικά από κόσμο. Στο προαύλιο μοιράζονται γλυκίσματα που έχουν ετοιμάσει οι γυναίκες του χωρίου. Τρώνε και πίνουν στα σπίτια τους το μεσημέρι, ενώ το βράδυ όλο το χωριό μαζεύεται στην μεγάλη πλακόστρωτη πλατεία. Εκεί διασκεδάζουν μέχρι εξαντλήσεως. Μουσικά παραδοσιακά συγκροτήματα, με την συνεισφορά του δήμου, κρατούν το κέφι στα ύψη. Μόνο όταν ο ήλιος κάνει την εμφάνιση του γυρίζουν όλοι στα σπίτια τους, δίνοντας ραντεβού για το επόμενο πανηγυρι Αποκριές στην Αγία Τριάδα Την τελευταία Κυριακή της αποκριάς στην Αγία Τριάδα μαζεύονταν οι κάτοικοι στο σπίτι του μεγαλυτέρου σε ηλικία συγγενούς. Εκεί έτρωγαν όλοι μαζί το βράδυ. Κάθε νοικοκυρά ετοίμαζε το φαγητό της όπως πίτες και γλυκά. Έτρωγαν, έπιναν, αστειεύονταν, τραγουδούσαν, χόρευαν όλοι

96 μεταμφιεσμένοι μέχρι τα μεσάνυχτα. Αντάλλασαν ευχές και μετά τις δώδεκα τα μεσάνυχτα άρχιζε η νηστεία. Τραγουδούσαν το παρακάτω: " Ακούτε τι παράγγειλε η Καθαρή Δευτέρα Νηστείες και τριήμερα και προσευχές μεγάλες Πέθανε ο κρέας πέθανε ψυχομαχώ ο Τύρος Ταράζ' ο πράσσος την ουρά κι ο κρόμυδος τα γένια Και το καδί με την αρμιά πήρε να ξεπαγώνει Κι αυτός ο χοντρορέπανος μου στρίβει το μουστάκι Πάρτε τον τρύπιο τον τρουβά και τη σκουρολεπίδα Και σύρτε στα λακκώματα να μάσετε τσουκνίδια. " Την Καθαρά Δευτέρα οι γυναίκες καθάριζαν τα σπίτια τους και τα μαγειρικά σκευή και ετοίμαζαν τα νηστίσιμα όπως κουλούρα, βραστά φασόλια, χόρτα και χαλβά. Συνήθως μαζεύονταν στην πλατεία έτρωγαν, έπιναν και αστειεύονταν μέχρι το βράδυ. Τα παιδιά διασκέδαζαν πετώντας τον χαρταετό τους που τα ιδία είχαν κατασκευάσει Γιορτή των κάστανων

97 Η γιορτή των κάστανων γίνεται κάθε χρόνο το δεύτερο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου. Όπως έχει αναφερθεί προηγουμένως τα καστανά εδώ και δεκάδες χρόνια είναι το προϊόν που παράγεται στον τόπο. Έτσι βρίσκουν ευκαιρία Αγιατριαδίτισσες που μένουν μακριά από το χωριό να έρθουν στον τόπο τους για λίγες μέρες να μαζέψουν καστανά, να δουν οικεία πρόσωπα, να διασκεδάσουν. Τα κάστανα μαζεύονται στην κεντρική πλατεία, τα περισσότερα τα πουλούν σε έμπορους από την Αθήνα και τα υπόλοιπα τα βράζουν και τα τρώνε στο γλέντι που κάνουν κάθε χρόνο. Το τσίπουρο ρέει άφθονο, τα ψητά ψήνονται στη σειρά, νόστιμες πίτες καταναλώνονται στο άψε-σβήσε. Λαϊκά συγκροτήματα βοηθούν το κέφι να φτάσει στα ύψη Λαϊκή Τέχνη : Υφαντά Αγ. Τριάδας Σε κάθε σπίτι του χωριού υπάρχει και ένας αργαλειός. Όμως σήμερα είναι ένα μουσειακό αντικείμενο. Σήμερα ελάχιστες γυναίκες το χρησιμοποιούν. Παλιότερα ήταν απαραίτητος για κάθε νοικοκυριό. Επειδή είχαν πρόβατα, το μαλλί υπήρχε άφθονο. Οι ηλικιωμένες γυναίκες το επεξεργάζονταν και του έδιναν μορφή νήματος. Το έβαφαν με φυσικά χρώματα και δημιουργούσαν αριστουργήματα. Φλοκάτες για τα πατώματα, κουβέρτες για τις κρύες νύχτες του χειμώνα. Επίσης

98 έφτιαχναν πάντες που τις τοποθετούσαν στον τοίχο, πάνω από το κρεβάτι για να κάνει το σπίτι πιο ζεστό. Στις πάντες αποτύπωναν σκηνές από την καθημερινότητα τους όπως, κυνήγι, βοσκούς και πρόβατα και το μάζεμα κάστανων. Κατά γενική ομολογία όμως τα υφαντά διακρίνονται από απλότητα αλλά και από καλαισθησία. Πρέπει να αναφερθεί ότι δεν δημιουργούσαν με λεπτό νήμα λόγω του ψύχους και δεν υπάρχουν κεντήματα ή δημιουργίες με βελονάκι. Μόνο τα τελευταία χρόνια οι γυναίκες ασχολούνται με λεπτά υφάσματα και νήματα επηρεασμένες κυρίως από τα ΜΜΕ και επειδή έχουν οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν τις πρώτες ύλες. Μερεντίτη Έλενα Βιβλιογραφία ομάδας details&song_id= _%CE%91%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%B1%CF% %B9%CE%B5%CF%82- %CE%BA%CE%B1%CF%81%CF%80%CE%B5%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B9-infokarpenisi/%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%85%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%B 1-evytania-evritania/%CF%87%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%B1- %CE%B5%CF%85%CF%81%CF%85%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CF%8

99 2/%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%B1- %CF%84%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%B1- %CE%BA%CE%B1%CF%81%CF%80%CE%B5%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B9- %CE%B5%CF%85%CF%81%CF%85%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CF%8 2.html %CE%B5%CF%80%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B7%CF% ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΠΩΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΚΑΙ ΑΝΔΡΟΥ (από την Εζεκελιάν Κατρίν) Συγκρίνοντας την εργασία μου για τον τόπο καταγωγής μου (Κέρκυρα) με την εργασία της συμμαθήτριάς μου Σιταράς Μαργαρίτας (Άνδρος) παρατηρώ κάποιες ομοιότητες αλλά και πολλές διαφορές ανάμεσα σε αυτούς τους δύο τόπους. Αρχικά, είναι και τα δύο νησιά πράγμα το οποίο αυξάνει την εύρεση κοινών στοιχείων για τους 2 αυτούς τόπους. Επίσης, μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι υπάρχει μια ομοιότητα ακόμη στη μορφολογία των νησιών: η Κέρκυρα και ομοίως η Άνδρος είναι και οι 2 ταυτόχρονα ορεινοί και παραθαλάσσιοι προορισμοί και το γεγονός αυτό του συνδυασμού, δηλαδή της θάλασσας και βουνού βοηθά και εξυπηρετεί ιδιαίτερα τους κατοίκους των νησιών σε ποικίλους τομείς. Άλλη μια

100 ακόμη ομοιότητα είναι ότι τα νησιά αυτά έχουν επηρεαστεί από διάφορους λαούς. Συγκεκριμένα, στην ιστορία των νησιών βλέπουμε την επίδραση των Τούρκων και των Ιταλών (Βενετσιάνοι) έχοντάς τα σε διαφορετικές περιόδους στην κατοχή τους. Επίσης, χρειάζεται να επισημάνουμε ότι η κύρια ασχολία των νησιών αυτών είναι ο τουρισμός και γενικότερα το εμπόριο. Επιπλέον, μελετώντας το κλίμα των δύο νησιών βλέπουμε ότι έχουν πολλά κοινά στοιχεία για παράδειγμα είναι μεσογειακό με ήπιους χειμώνες και ξηρά, ζεστά καλοκαίρια. Επιπροσθέτως,πολλές ομοιότητες μπορούμε να διακρίνουμε και στην αρχιτεκτονική των 2 νησιών. Επειδή έχουν κατοικηθεί και τα 2 νησιά από τους Ιταλούς (Βενετσιάνους)έχουν υιοθετήσει την βενετσιάνικη αρχιτεκτονική, π.χ. καμάρες. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ,ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ ΜΕ ΚΕΡΚΥΡΑΣ (από τη Μερεντίτη Ελένη) Η αρχιτεκτονική της Αγίας Τριάδας είναι ομοιόμορφη σε όλη την έκταση του χωριού, σε σχέση με την Κέρκυρα που παρουσιάζει ποικιλία αρχιτεκτονικών ρυθμών επηρεασμένη από Ιταλούς, Γάλλους και Βρετανούς. Τα κτίσματα στην Αγία Τριάδα είναι μικρά και απλά για να καλύπτουν τις βασικές τους ανάγκες ενώ στην Κέρκυρα πιο εντυπωσιακά και πιο μεγάλα. Δεν υπάρχει κανένα αμυντικό κτίσμα όπως φρούριο, ενώ οι εκκλησιές είναι μικρές και απλές στη διακόσμηση. Το μόνο κοινό που έχουν στην αρχιτεκτονική είναι ότι και οι δυο περιοχές έχουν στενούς δρόμους και τα σπίτια βρίσκονται το ένα κοντά στο άλλο. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΒΕΡΒΕΝΩΝ (ΚΥΝΟΥΡΙΑ) ΜΕ ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ (ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ) (από τη Γαλάνη Ναταλία) Μελετώντας την εργασία της Έλενας κατάφερα να παρατηρήσω ορισμένες ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των τόπων καταγωγής μας. Καταρχάς, τόσο τα Βέρβενα όσο και η Αγία Τριάδα είναι ορεινά χωριά, παρόλο που βρίσκονται σε διαφορετικούς νομούς. Επιπλέον, και τα δύο χωριά συμμετείχαν ενεργά στην επανάσταση του 21 εναντίον των Τούρκων, με θρυλικά ονόματα κλεφτών να δεσπόζουν στις ιστορικές αναφορές. Μια ακόμα ομοιότητα αποτελούν τα υφαντά. Οι νοικοκυρές και των δύο τόπων χρησιμοποιούσαν τον αργαλειό, απαραίτητο αντικείμενο για κάθε σπίτι, και με πολύχρωμα νήματα έφτιαχναν κουβέρτες, φλοκάτες, κιλίμια. Τέλος, μπορούμε να επισημάνουμε ορισμένα κοινά στοιχεία στα παραδοσιακά πανηγύρια, και λόγω των αγίων που τιμώνται και από τα δύο χωριά ( Ιωάννης ο Πρόδρομος) αλλά και λόγω των πανομοιότυπων διαδικασιών. Ωστόσο, παρά τις ομοιότητές τους, μπορούμε να διακρίνουμε και μερικές διαφορές. Η πιο σημαντική παρατηρείται στον τομέα της οικονομίας. Ενώ στα Βέρβενα οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και τη γεωργία λόγω της γεωγραφικής θέσης και του κλίματος, στην Αγία Τριάδα η μορφολογία του εδάφους δεν το επιτρέπει, με αποτέλεσμα να επιδίδονται σε ασχολίες όπως ο τουρισμός και η εκμετάλλευση τοπικών φυσικών πόρων. Ακόμα, τα σπίτια είναι μικρά και πετρόκτιστα. Αντίθετα, αυτά των Βερβένων είναι ευρύχωρα και στην πλειοψηφία τους

101 κτισμένα από μάρμαρο. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΝΔΡΟΥ ΜΕ ΒΕΡΒΕΝΑ, ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ (από τη Σιταρά Μαργαρίτα) Αυτά τα δύο μέρη ναι μεν έχουν κάποιες ομοιότητες διαφέρουν όμως σε πολλά. Αρχικά, τα Βέρβενα αποτελούν ορεινό χωριό της Αρκαδίας και χαρακτηρίζονται από πολύ κρύους χειμώνες. Αντίθετα, η Άνδρος είναι κυκλαδίτικο νησί με ήπιες καιρικές συνθήκες. Διαφορές παρατηρούνται και στο κλίμα καθώς η Άνδρος διακρίνεται από μεσογειακό κλίμα, ενώ τα Βέρβενα από ηπειρωτικό. Σχετικά με την οικονομία τους τα Βέρβενα στηρίζονται στην γεωργία και την κτηνοτροφία ενώ η Άνδρος στο τουρισμό και στο εμπόριο. Και οι δύο περιοχές έχουν αναπτύξει το δικό τους ξεχωριστό πολιτισμό. Παράγουν τοπικά προϊόντα και έχουν την δική τους ιδιαίτερη μαγειρική. Οι κάτοικοι και των δύο περιοχών προτιμούν να δείχνουν τη χαρά τους διοργανώνοντας πανηγύρια, όπου γλεντούν με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια. ΥΠΟΘΕΜΑ 3. ΟΜΑΔΑ : ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ: ΧΡΥΣΟΒΙΤΣΑ, ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ( ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ ) 1.1 Η τοποθεσία του χωριού μου Η Χρυσοβίτσα είναι ένα χωριό που βρίσκεται νοτιοδυτικά της επαρχίας Βόνιτσας του Ξηρομέρου. Απέχει 15χλμ από τον Αστακό και 40χλμ από το Αγρίνιο και Μεσολόγγι. Βρίσκεται σε υψόμετρο 120μ στην ανατολική μεριά του υψώματος Αλογοβούνι. Οι κάτοικοι ερμηνεύουν το όνομά της επειδή ο τόπος ήταν χρυσός με ήπιο κλίμα. Το χωριό αναφέρεται για πρώτη φορά την εποχή της Τουρκοκρατίας το 1521 που είχε 89 οικογένειες και το 1562 αυξήθηκε σε 135.Τα επόμενα χρόνια ο πληθυσμός μειώθηκε σημαντικά, έτσι το 1642 είχε 31 οικογένειες και το 1802 είχε 7.

102 1.2 Η ιστορία του χωριού μου Μέσα στο χωριό χτίζεται πύργος ή Κούλια όπου έμενε ο Τούρκος Αγάς που είχε τα καλύτερα χωράφια. Πολλοί από το χωριό μας διακρίθηκαν σε μάχες και σκοτώθηκαν αρκετοί το 1821.Τον Οκτώβριο του 1824 έμεινε εκεί ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος για αρκετές ημέρες για να αναρρώσει από την αρρώστια που είχε. Επίσης, στη Χρυσοβίτσα Ξηρομέρου είχε το στρατόπεδό του ο Γιάννης Ράγκος από το 16/9/1827 μέχρι 22/3/1828 το οποίο ενισχύθηκε με δυνάμεις του Γ. Τσόγκα και του Κ.Μπότσαρη. Στη διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης στις 5/5/1943 Ελληνικές δυνάμεις στην Τσαπουρνιά, λίγο έξω από το χωριό, έστησαν ενέδρα στους Ιταλούς και τους νίκησαν. Έτσι, στις 8/5/1943 οι Ιταλοί για αντίποινα κατέστρεψαν τα χωριά της περιοχής καθώς και σκότωσαν όλους τους άντρες που βρήκαν ζωντανούς. 1.3 Αξιοθέατα Το χωριό πλαισιώνεται από μικρά εξωκκλήσια και παρεκκλήσια που κάποτε αποτέλεσαν καταφύγιο στις νεροποντές. Μερικά από αυτά είναι ο Άι Λιας πάνω στο λύκου το ψήλωμα, που εποπτεύει τα όρια των χωριών και ο Άι Γεράσιμος που χτίστηκε από Κεφαλλονίτες. Η Κούλια ήταν ένα πανύψηλο οικοδόμημα σχεδόν τρίπατο στο κέντρο του χωριού εκεί όπου ο τόπος σχηματίζει καμπούρα με πλάγιες πλευρές, βορρά και νότο. Εκεί, επί τουρκοκρατίας, κατοικούσε ο Τούρκος αγάς με τη φρουρά του, το προσωπικό και το χαρέμι του. Σήμερα εκεί υπάρχουν υπολείμματα των ερειπίων. Στο χωριό υπάρχει το κάστρο που είναι ένα σημαντικό αξιοθέατο του χωριού με την ονομασία <<κόροντα>>. Μέσα σε αυτό υπάρχει μια χρυσή βέργα, και εφτά χρυσά γουρουνάκια. Ακόμη και σήμερα σώζονται κάποια μισογκρεμισμένα τείχη οι πόρτες που είναι ογκόλιθοι, πελεκημένοι

103 τεχνικά και στημένοι όμορφα στο σχέδιο μεγάλης πόρτας και από εκεί έβγαιναν οι πολεμιστές. Πιο κάτω υπάρχει το κανάλι όπου περνάει νερό και προμηθεύονταν οι κάτοικοι του κάστρου. 1.4 Οικονομία Πιο παλιά οι κάτοικοι ήταν αγωγιάτες. Είχαν άλογα και μουλάρια και κουβαλούσαν διάφορα προϊόντα, όπως το βελανίδι στον Αστακό και στον Άγιο Παντελεήμονα. Σήμερα η οικονομία τους στηρίζεται στην κτηνοτροφία και στη γεωργία. Καλλιεργούν καπνά, τριφύλλι, βαμβάκι και καλαμάκι. Υπάρχουν ελάχιστοι ελαιώνες, αμπελώνες και αμυγδαλιές. 1.5 Μύθοι της Χρυσοβίτσας 1. Το 1868 όταν ο Σταύρος Γκόλιας επέστρεψε από τον Αστακό τον κυνήγησαν στο δρόμο κάποιοι ληστές και εκείνος τρέχοντας τους ξέφυγε και κρύφτηκε μέσα σε λόγγο από παλιούρια. Ήταν 4 Δεκεμβρίου,γιορτή της Αγίας Βαρβάρας και εκείνος τρομαγμένος έκανε το σταυρό του και προσευχήθηκε. Τότε παρουσιάστηκε μια γυναίκα και τον σκέπασε με ένα πέπλο και κατόπιν αυτή εξαφανίστηκε. Έτσι γλίτωσε ο Σταύρος Γκόλιας από τους ληστές και πιστεύοντας πως ήταν η Αγία Βαρβάρα, προς τιμήν της έκτισε το ξωκλήσι της που γιορτάζεται στις 4 Δεκεμβρίου κάθε χρόνο. 2.Η ευλογιά που ήταν μια θανατηφόρα ασθένεια αποφάσισε να επισκεφτεί το χωριό μας, τη Χρυσοβίτσα. Διαπίστωσε ότι το χωριό ήταν ζωσμένο από 3 ξωκλήσια. Ένα του Αγίου Παντελεήμονα του γιατρού στα Νότια, ένα του Αγίου Νικολάου στα Δυτικά και ένα άλλο της Αγίας Παρασκευής στα Βόρεια. Πονηρεύτηκε η ευλογιά και συλλογίστηκε, <<Άν μπω από τη μεριά του γιατρού, Αγίου Παντελεήμονα, αυτός θα με εξαφανίσει με θεραπείες και ιατρικά,αν πάλι μπω από τη μεριά του θαλασσινού Άι Νικόλα,αυτός θα με πνίξει στα κύματα και έτσι με συμφέρει να μπω από τη μεριά της Αγίας Παρασκευής που είναι και γυναίκα και δεν τη φοβάμαι, το πολύ να λογαριαστούμε γυναίκα με γυναίκα>>. Έτσι,λοιπόν, βάδιζε σίγουρη προς το ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής Μόλις, όμως, η ευλογιά είδε την Αγία Παρασκευή να μπαίνει εμπόδιο στο δρόμο της, της λέει,<<κάνε στην άκρη να περάσει η τρομερή ευλογιά και δεν θα σε πειράξω>>.με μιας, όμως, η Αγία Παρασκευή κάνει τα χέρια της χαροδρέπανο και της θερίζει το βλέμμα με τα μάτια της μαζί. Η ευλογιά δίπλωσε από τον πόνο,παραπάτησε,πέφτει σε βαθύ πηγάδι και με αυτόν τον τρόπο εξαφανίστηκε από τον κόσμο. Έτσι, η τρομερή και φριχτή ευλογιά δεν πέρασε από το χωριό, γιατί φύλαξε η Αγία Παρασκευή. Από τότε η Αγία Παρασκευή εικονίζεται με λάφυρο το βλέμμα της καταραμένης ευλογιάς και οι πιστοί τιμούν τη χάρη της στο ξωκλήσι της κάθε χρόνο στις 26 Ιουλίου.

104 1.6 Βιβλιογραφία %B1%CF%86%CE%B9%CE%BA%CE%AC/%CE%BC%CF%8D%CE%B8%CE%BF%CE%B9 -%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B8%CF%81%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CE%B9/ Τσιμπούρης Γιώργος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ : Ηράκλειο, Κρήτης 2.1 Εισαγωγή Το Ηράκλειο είναι η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης, καθώς και ο μεγαλύτερος λιμένας του νησιού. Στο Ηράκλειο είναι η έδρα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, καθώς

105 επίσης και η έδρα της Περιφέρειας Κρήτης. Το Ηράκλειο είναι επίσης, η έδρα της Εκκλησίας της Κρήτης και ο Αρχιεπίσκοπός του είναι ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ο Δήμος Ηρακλείου έχει πληθυσμό κατοίκους. Κύριοι οικονομικοί τομείς της πόλης είναι ο τουρισμός, η γεωργία και το εμπόριο. Διαθέτει βιομηχανική περιοχή 4 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του κέντρου. Το Ηράκλειο διαθέτει επίσης ένα από τα μεγαλύτερα σε κίνηση αεροδρόμια της χώρας (αεροδρόμιο "Νίκος Καζαντζάκης") και λιμάνι με μεγάλη κίνηση επιβατών και εμπορευμάτων. 2.2 Πληθυσμός Ο Δήμος Ηρακλείου αριθμούσε συνολικά κατοίκους στην απογραφή του 2011.Το Π.Σ Ηρακλείου που αποτελείται από το Ηρακλειο την Νέα Αλικαρνασσό και το Γάζι ανέρχεται στους κατοίκους. 2.3 Ιστορία Το Ηράκλειο βρίσκεται κοντά στo παλάτι της Κνωσού που την περίοδο του Μινωικού πολιτισμού είχε τη μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού στην Κρήτη. Η πόλη του Ηρακλείου κτίστηκε το 824, όταν κατέλαβαν τις ακτές οι Σαρακηνοί πειρατές υπό τον Αμπού Χαφέζ. Έχτισαν μεγάλο οχυρό με μια περιμετρική μεγάλη τάφρο γύρω από την οποία και αναπτύχθηκε η πόλη που έλαβε και την αρχική ονομασία Χάνδαξ. Οι Σαρακηνοί κατέστησαν την πόλη αυτή πρωτεύουσά τους και ορμητήριο των πειρατικών τους δραστηριοτήτων, πράγμα που εξόργισε τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Φυσικό ήταν η Βυζαντινή (Ανατολική Ρωμαϊκή) Πολιτική να επικεντρώσει το ενδιαφέρον της στην ανακατάληψη της Μεγαλονήσου. Μετά από κάποιες αποτυχημένες απόπειρες όπως π.χ. εκείνη του Γογγύλη, η Βασιλεύουσα απεφάσισε να τελειώνει με την υπόθεση της Κρήτης. Επί βασιλείας Ρωμανού Β. και πρωθυπουργίας Ιωσήφ Βρίγγα, ανετέθη στον Μάγιστρο Νικηφόρο Φωκά (τον μετέπειτα Αυτοκράτορα Νικηφόρο Β Φωκά) η προετοιμασία και ηγεσία της εκστρατείας. Το 961 οι Βυζαντινοί επιτέθηκαν στην πόλη του Χάνδακα. Οι δυνάμεις του Νικηφόρου Φωκά, κατά τα κοινώς αποδεκτά ήθη της εποχής, έσφαξαν τους Σαρακηνούς, τη λεηλάτησαν και την έκαψαν. Την ξανάκτισαν, απεκατέστησαν τη Χριστιανική Πίστη, την προσάρτησαν πλήρως στο Κράτος της Βασιλεύουσας και κράτησαν την κυριαρχία της για 243 χρόνια. Ο Νικηφόρος Φωκάς μερίμνησε για την εγκατάσταση στη Κρήτη Ευγενών Οικογενειών απ τη Βασιλεύουσα για την εξύψωση του φρονήματος των Κρητών και τη σύσφιξη των δεσμών με το Κράτος της Βασιλίδας. Την αυτή πολιτική επικυρώνει το Διάταγμα του Αλεξίου Β. Κομνηνού (1182) με το οποίο εγκαθίστανται επίσημα (Χρονικό TRIVAN) στην Κρήτη (παραχώρηση τίτλων, προνομίων, γαιών κ.λ.π./ "Χρυσόβουλο Δούκα Κωνσταντίνου" Ι.Μονή Γωνιάς, Ι.Μητρόπολη Κισσάμου & Σελίνου) των Αρχοντικών (Αρχηγικών) Οικογενειών, των γνωστών "Δώδεκα (12) Αρχοντόπουλων" δηλ. των Ιωάννη Φωκά (που επί Ενετοκρατίας το όνομα εξελίχθηκε σε Καλλέργη), Κωνσταντίνου Βαρούχα, Μαρίνου Σκορδύλη, Λέοντα Μουσούρου, Φίλιππου Γαβαλά, Ανδρέα Μελισσηνού, Θωμά Αρχολέο (Αρχολέοντος), Δημητρίου Βλαστού, Ευστρατίου Χορτάτζη, Νικηφόρου Αργυρόπουλου, Λουκά Λίτινα και Ματθαίου Καφάτου (Καλαφάτη).

106 Η ιστορική σελίδα που άνοιξε τότε για το Ηράκλειο και την Κρήτη γενικά, συνεχίζεται αφού επέζησε αλλαγών και μεταβολών, επιτυχιών και κακουχιών, κατά τα "γυρίσματα των καιρών" τόσο εντός των στενών ορίων του Ηρακλείου και της Κρήτης γενικότερα, όσο και Οικουμενικά όπου υφίσταται το όνομα ή πνεύμα των Κρητών εξ Ηρακλείου ή άλλων. Το 1204 η πόλη αγοράστηκε από τους Ενετούς μέσω μιας πολιτικής συμφωνίας που συμπεριλάμβανε μεταξύ άλλων την επανατοποθέτηση στο θρόνο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας του Ισαάκιου Β Αγγέλου από τουςσταυροφόρους της Δ Σταυροφορίας. Οι Ενετοί βελτίωσαν τις οχυρώσεις της πόλης χτίζοντας ένα τεράστιο τείχος (πάχους μέχρι 40μ σε ορισμένα σημεία), του οποίου το μεγαλύτερο μέρος σώζεται μέχρι και σήμερα. Το όνομα της πόλης από Handaq έγινε Candia στα Ιταλικά. Οι Κρήτες εξεγέρθηκαν αρκετές φορές κατά της Βενετίας. Επαναστάσεις όπως των Αρχοντικών Οικογενειών των Μελισσηνών, Σκορδίληδων και Καλλέργηδων δημιουργούσαν τις νέες πραγματικότητες ανάμεσα στη Γαληνοτάτη και την Κρήτη. Η επανάσταση του Μεγάλου Αρχοντα Αλεξίου Καλλέργη οδήγησε στην υπογραφή της Συνθήκης "Pax Alexii Callergi" ανάμεσα στη Βενετία και το Μεγάλο Αρχοντα με αποτέλεσμα να υπάρξουν πολύ καλύτερες μέρες για την Κρητική Πολιτεία. Στις 8 Αυγούστου 1363 Κρήτες και Βενετοί έποικοι φεουδάρχες θέλησαν να αποτινάξουν κάθε είδους Βενετσιάνικη επιβολή και επιρροή, επαναστάτησαν και κατέλυσαν την κυριαρχία της Βενετίας στη Κρήτη. Στην εν λόγω επανάσταση πρωτοστάτησαν οι Οικογένειες Ευγενών Gradonico και Venier με την ενεργό σύμπραξη του Άρχοντα Ιωάννη Καλλέργη, που έτρεφε αρχηγικές φιλοδοξίες. Δημιουργήθηκε έτσι η "Δημοκρατία του Αγίου Τίτου", στα πρότυπα της Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου του Κράτους της Γαληνοτάτης Βενετίας, αλλά ενάμιση χρόνο αργότερα (1364) η Βενετία κατέστειλε την επανάσταση και έδωσε τέλος στην Κρητική Αυτόνομη "Δημοκρατία του Αγίου Τίτου". Το 1647 μ.χ. ξεκίνησε η πολιορκία της πόλης από τους Οθωμανούς Τούρκους, η οποία κράτησε 22 χρόνια και κόστισε τη ζωή σε Κρητικούς και Τούρκους και εν τέλει έληξε με την κατάκτηση της πόλης το 1669, από τον Κιοπρουλού Φαζίλ Αχμέτ.. Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας η πόλη έγινε γνωστή και ως Μεγάλο Κάστρο ή Κάστρο. Περίοδοι ειρήνης, κινήματα, επαναστάσεις και σκληρές καταστολές εκ μέρους των Τούρκων, χρόνια πραγματικά αιματοβαμμένα, είναι η διάρκεια της "ασέληνης νύχτας" των χρόνων της Οθωμανικής Κυριαρχίας σε Μεγάλο Κάστρο (Ηράκλειο) και Κρήτη. Δεν θά' ναι υπερβολή να λεχθεί πως αληθεύει ότι κάθε πέτρα του νησιού "βάφτηκε" στο αίμα Κρητικών, άσχετα από φύλλο και ηλικία, που το μόνο τους αμάρτημα ήταν πως δεν σήκωναν κατακτητή πάνω απ το κεφάλι τους. Παραδειγματικά αναφέρεται ότι " στη μεγάλη σφαγή του Ηρακλείου, την 24 Ιουνίου 1821, που έμεινε στη μνήμη του λαού σαν ο μεγάλος αρπεντές, οι εξαγριωμένοι Τούρκοι κατέσφαξαν το Μητροπολίτη Κρήτης Γεράσιμο Παρδάλη και πέντε Επισκόπους : τον Κνωσσού Νεόφυτο, τον Χερρονήσου Ιωακείμ, τον Λάμπης Ιερόθεο, τον Σητείας Ζαχαρία και τον τιτουλάριο Επίσκοπο Διοπόλεως Καλλίνικο. Για δύο και περισσότερα χρόνια η Εκκλησία της Κρήτης έμεινε ακέφαλη. Η πόλη ελευθερώθηκε το 1898 και μπήκε στην Κρητική Πολιτεία το 1908 που με τη σειρά της προσαρτήθηκε στην Ελλάδα το Κατά την απελευθέρωσή της η πόλη ονομάστηκε

107 Ηράκλειο από τον Μινωικό οικισμό που υπήρχε στο σημείο, ήδη από τον 7ο π.χ. αιώνα, σύμφωνα με τα "Γεωγραφικά" του Στράβωνα ("... έχει για επίνειο η Κνωσός το Ηράκλειο"). 2.4 Εκπαίδευση Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Στην πόλη του Ηρακλείου λειτουργούν γύρω στα 75 νηπιαγωγεία, 51 Δημοτικά Σχολεία, 18 Γυμνάσια (ανάμεσα στα οποία ένα Πειραματικό, ένα Εσπερινό, ένα Καλλιτεχνικό, ένα Αθλητικό και ένα Μουσικό), 13 Γενικά Λύκεια και 6 Επαγγελματικά Λύκεια. Ακαδημαϊκά ιδρύματα Στο Ηράκλειο βρίσκονται οι Σχολές Θετικών Επιστημών και Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Κρήτης, (με φοιτητές), εδρεύει το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ- FORTH) ένα από τα μεγαλύτερα ερευνητικά κέντρα της χώρας, καθώς και τοτεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κρήτης (με φοιτητές). Συνολικά, υπάρχουν 8 σχολές ΑΕΙ και 11 σχολές ΤΕΙ. 2.5 Αξιοθέατα Μουσεία Ο Άγιος Πέτρος των Δομινικανών. Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου Ιστορικό Μουσείο Κρήτης Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Μουσείο Μάχης Κρήτης και Εθνικής Αντίστασης Αρχαιολογικός χώρος Κνωσού Μουσείο Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου

108 Μουσείο Αγίας Αικατερίνης Κτίρια Η Λότζια που στεγάζει το Δημαρχείο δίπλα από την πλατεία Λιονταριών. το ενετικό φρούριο Κούλες στο λιμάνι του Ηρακλείου η εκκλησία του Αγίου Τίτου επί της 25ης Αυγούστου η ενετική Λότζια, το σημερινό Δημαρχείο η Βασιλική του Αγίου Μάρκου το μητροπολιτικό ναό του Αγίου Μηνά Άλλα η αγορά στην οδό 1866 η πεζοδρομημένη οδός 25ης Αυγούστου με τα πολλά διατηρημένα νεοκλασικά κτίρια η πλατεία Λιονταριών με τη κρήνη Μοροζίνι τα ενετικά τείχη του Ηρακλείου η πλατεία Κορνάρου ο τάφος του Νίκου Καζαντζάκη στο προμαχώνα Μαρτινέγκο η πλατεία Ελευθερίας η πεζοδρομημένη οδός Κοραή με τις καφετέριες

109 2.6 Χοροί της Κρήτης Γιτσικιά σούστα Είναι χορός της επαρχίας Κισσάμου του νομού Χανίων. Ανήκει στην κατηγορία των πηδηχτών χορών. Στις μέρες μας χορεύεται μόνον από άνδρες, παλαιότερα όμως ήταν μικτός χορός. Το μουσικό μέτρο του χορού είναι 2/4, τα βήματά του 6 και η λαβή από τις παλάμες στο ύψος των ώμων (με λυγισμένους τους αγκώνες). Τα τελευταία χρόνια ο χορός λέγεται και Ρουματιανή σούστα. Την ονομασία αυτή έδωσε στο χορό ο πρωτομάστορας της κρητικής μουσικής Κωνσταντίνος Παπαδάκης, ο περίφημος λαϊκός βιολάτορας Ναύτης ( ) από το Καστέλι Κισσάμου, επειδή τις τελευταίες δεκαετίες χορευόταν μόνο από άτομα που κατάγονταν από το χωριό Παλαιά Ρούματα της επαρχίας Κισσάμου. Πεντοζάλι. Ανήκει στην κατηγορία των πηδηχτών χορών. Στις μέρες μας αποδίδεται από άνδρες και γυναίκες, παλαιότερα όμως χορευόταν μόνον από άνδρες. Το μουσικό μέτρο του είναι 2/4, τα βήματά του 1ο και η λαβή από τους ώμους με τα χέρια τεντωμένα. Χορεύεται σε κύκλο. Σύμφωνα με την προφορική παράδοση, την οποία επίσης κατέγραψε ο Ναύτης στο βιβλίο του, αλλά και τα πολλά ιστορικά στοιχεία που συμφωνούν με αυτήν, ο χορός έλαβε τη σημερινή

110 μουσικοχορευτική μορφή και ονομασία του στην επαρχία Κισσάμου, την περίοδο της Επανάστασης του Δασκαλογιάννη στα (ίσως βέβαιαμετασχηματίζοντας έναν παλαιότερο πυρρίχιο ή υπορχηματικό χορό) και αποκτώντας συμβολισμούς στην ονομασία, το βηματισμό και τη μουσική του. Ονομάστηκε πεντοζάλι, και όχι πεντοζάλης, γιατί συμβολίζει το πέμπτο ζάλο (δηλαδή βήμα), όπως ειπώθηκε η θεωρούμενη πέμπτη κατά σειρά ελπίδα των Κρητικών για απελευθέρωση της Κρήτης από τους Τούρκους και όχι γιατί έχει πέντε βήματα, όπως αβασάνιστα έχουν πει αρκετοί. Έχει δέκα βήματα, σε ανάμνηση της 10 ης Οκτωβρίου του 1769, οπότε λήφθηκε η απόφαση των Σφακιανών για την πραγματοποίηση της επανάστασης, και η μουσική του αποτελείται από δώδεκα πάρτες, δηλαδή δώδεκα μουσικές φράσεις (γυρίσματα ή σκοπούς τις λένε στην Κίσσαμο), προς τιμήν των δώδεκα πρωτεργατών της εξέγερσης. Αξιοσημείωτο είναι ότι μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960 οι κάτοικοι των επαρχιών Κισσάμου και Σελίνου όταν χόρευαν το πεντοζάλι, στο άκουσμα κάθε σκοπού της μουσικής του χορού, φώναζαν το όνομα του καπετάνιου που αντιστοιχούσε ο μουσικός σκοπός, τιμώντας έτσι τη μνήμη του Δασκαλογιάννη των βασικών συνεργατών του και της εξέγερσής των. Να τονισθεί ότι τα ονόματα των πρωτεργατών της επανάστασης του Δασκαλογιάννη διατηρήθηκαν στη λαϊκή μνήμη μέσω του πεντοζαλιού, δηλαδή μέσα από το συνδυασμό δύο αλληλένδετων μορφών παράδοσης, της ιστορικής προφορικής και της χορευτικής. Αυτό, όμως, που είναι εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της πολυετούς έρευνας που πραγματοποίησα για τους κρητικούς χορούς εντόπισα σε ένα ιστορικό κείμενο του 1877 τα ονόματα των πρωταγωνιστών της επανάστασης του Δασκαλογιάννη, τα οποία ταυτίζονται απόλυτα (απλώς αναφέρονται με διαφορετική σειρά) με αυτά που διατηρήθηκαν στο «ιστορικό» διαμόρφωσης και την τελετουργία του χορού. Από τα μέσα του 20 ου αιώνα, ο χορός, γνωστός πλέον σε όλη την Κρήτη, άρχισε πολλάκις να μετασχηματίζεται. Έτσι διαμορφώθηκαν τα λεγόμενα σιγανά πεντοζάλια, που στην πραγματικότητα είναι οι διάφορες μορφές του σιγανού χορού, και τα οποία χορεύονται ως εισαγωγή, ως το πρώτο μέρος του πεντοζαλιού, που προηγείται του γρήγορου (δεύτερο μέρος). Δηλαδή, δυστυχώς, έγινε μία μορφή νόθευσης και στους δύο χορούς. Ατράνταχτες αποδείξεις των παραπάνω αποτελούν δύο σημαντικότατες διαπιστώσεις: α) σε τίποτα δεν διαφέρει ο ρεθεμνιώτικος σιγανός από το ρεθεμνιώτικο σιγανό πεντοζάλι και β) σε τίποτα δεν διαφέρει ο ηρακλειώτικος σιγανός από το ηρακλειώτικο σιγανό πεντοζάλι. Γλυκομηλίτσα Είναι και αυτός χορός της επαρχίας Κισσάμου Χανίων. Ανήκει στην κατηγορία των συρτών χορών. Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες σε κύκλο. Το μουσικό μέτρο του χορού είναι 2/4, τα βήματά του 12 και η λαβή από τις παλάμες στο ύψος των ώμων. Ο χορός παίρνει το όνομά του από το ριζίτικο τραγούδι Το μήλον όσο κρέμεται εις τη γλυκομηλίτσα, με το οποίο μοιράζεται και την ίδια μελωδία. Η αναβίωση του χορού, η οποία είναι εξαιρετικά πρόσφατη, είναι αποτέλεσμα της ερευνητικής προσπάθειας του πολιτισμολόγου Θρασύβουλου Τσουχλαράκη. Φτερωτός συρτός Ο χορός, που λέγεται και ντάμα στο Ρέθυμνο ή πάσο στα Χανιά, αποτελεί παραλλαγή του χανιώτικου με διαφοροποιημένη τη φόρμα του. Ο χορός την περίοδο της Αποκριάς, αλλά κι εν γένει σε εύθυμες περιστάσεις, έπαιρνε τη μορφή παιχνιδιού. Τριζάλης

111 Είναι, επίσης, χορός της επαρχίας Αμαρίου Ρεθύμνου. Ανήκει στην κατηγορία των πηδηχτών χορών. Στις μέρες μας αποδίδεται κυρίως από γυναίκες, παλαιότερα όμως ήταν μικτός χορός. Το μουσικό μέτρο του είναι 2/4, τα βήματά του 7 ( που εκτελούνται με δύο τρόπους) και η λαβή από τις παλάμες στο ύψος των ώμων. Χορεύεται σε κύκλο. 2.7 Βιβλιογραφία "Νικηφόρος Φωκάς (Ελ) Νικφούρ",έκδ.3η,τομ.1ος,σελ.50 κ.ά.,ιωάννη Α. Μελισσείδη &

112 Πουλχερίας Ζαβολέα Μελισσείδη Σπ. Ζαμπέλιου, "Ιστορικά Σκηνογραφήματα", Το έπος της Κρητικής Αυτονομίας, μετάφραση, σχόλια, επιλογή εικόνων: Θ. Λουλουδάκης 1977 Κωνσταντίνου Σάθα,Τουρκοκρατούμενη Ελλάς.Σχετικά με την πολιορκία του Χάνδακα "Η Εκκλησία της Κρήτης",Θεοχάρη Δετοράκη Πολάτογλου Χρυσάφης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ : ΙΚΑΡΙΑ (ΝΗΣΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ) 3.1 Ονομασία Σύμφωνα με την μυθολογία το νησί ονομάστηκε Ικαρία προς τιμήν του Ικάρου. Η ιστορία του Ικάρου έχει ως εξής: Κάποτε ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος ήταν φυλακισμένοι στον λαβύρινθο του βασιλιά Μίνωα στη Κρήτη. Ο Δαίδαλος, ο οποίος ήταν τεχνίτης, μια μέρα κατασκεύασε δύο ζεύγη φτερών από φτερά πουλιών που τα συνέδεσε μεταξύ τους με κερί. Πατέρας και υιός λοιπόν χρησιμοποίησαν τα τεχνητά φτερά και δραπέτευσαν! Όταν ο Ίκαρος ένιωσε απόλυτα ελεύθερος άρχισε να πετάει πολύ ψηλά. Τότε ο πατέρας του τον προειδοποίησε να μην πετάει τόσο ψηλά γιατί υπήρχε κίνδυνος να λιώσει το κερί και να τσακιστεί. Ο Ίκαρος όμως δεν τον άκουσε και πλησίασε τον ήλιο με αποτέλεσμα να λιώσει όντως το κερί και να πέσει στην θάλασσα βρίσκοντας τραγικό θάνατο. Το πέλαγος όπου έπεσε ονομάστηκε Ικάριο και το νησί που έβρεχε Ικαρία για προφανείς λόγους.. Η πιθανότερη επιστημονική ετυμολογία πάντως είναι μια καρική λέξη, (οι ΚΑΡΕΣ ήταν οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού) που σημαίνει μακρόστενος. Άλλωστε, το σχήμα της πανέμορφης Ικαρίας είναι αρκετά μακρόστενο. 3.2 Ιστορίες - Μύθοι - Θρύλοι Ο μύθος της Αγίας Λεσβίας Βρισκόμαστε περίπου στα 1700, μια περίοδο κατά την οποία ανθεί η πειρατεία. Μια μέρα, λοιπόν, κάποιοι πειρατές κάνοντας έφοδο στο νησί της Μυτιλήνη αρπάζουν μια πολύ νέα και όμορφη κοπέλα. Εξαιτίας, όμως, μιας τρομερής κακοκαιρίας και φουρτούνας ναυαγούν στο νησί της Πάρου, η οποία τότε ήταν ακατοίκητη. Ο μόνος άνθρωπος που διασώζεται από το ναυάγιο είναι η νεαρή κοπέλα. Η κοπέλα αυτή λοιπόν αναγκάζεται πλέον να τρέφεται αποκλειστικά και μόνο με

113 τους όποιους καρπούς και φρούτα υπάρχουν στο νησί. Μετά από περίπου 20 χρόνια καταφθάνει στην Πάρο ένα καΐκι από την Ικαρία. Οι Ικαριώτες έχουν έρθει στο νησί για κυνήγι. Καθώς, όμως, ψάχνουν για θηράματα, ακούνε τις φωνές της κοπέλας. Μετά από λίγο, λοιπόν, την βρίσκουν και προσπαθούν να την πείσουνε να πάει μαζί τους. Αυτή, όμως, όντας γυμνή και ταλαιπωρημένη ντρέπεται και δεν τους πλησιάζει. Επειδή οι κυνηγοί καταλαβαίνουν ότι πλησιάζει καταιγίδα αποφασίζουν να επιστρέψουν στην πατρίδα αλλά υπόσχονται ότι μια μέρα θα ξανάρθουν για να την πάρουν. Ύστερα από λίγες μέρες επιστρέφουν όντως στην Πάρο, αλλά η κοπέλα έχει πεθάνει. Οι Ικαριώτες λοιπόν αποφασίζουν να θάψουν στην Ικαρία τον σκελετό της και να χτίσουν για χάρη της ένα μοναστήρι. Μετά από λίγο καιρό έρχονται στην Ικαρία άνθρωποι από την Μυτιλήνη και ζητάνε τα οστά της. Η τελική συμφωνία, όμως,είναι να παραμείνουν τα μισά στην Ικαρία και τα υπόλοιπα στη Μυτιλήνη.. Αυτή η κοπέλα αγιοποιήθηκε και ονομάστηκε Αγία Λεσβία επειδή η Μυτιλήνη λέγεται αλλιώς και Λέσβος. 3.3 Πανηγύρια στην Ικαρία Όπως σε όλα τα Αιγαιοπελαγίτικα νησιά, έτσι και στην Ικαρία γίνονται κάθε χρόνο διάφορα πανηγύρια. Η διαφορά όμως έγκειται στο γεγονός ότι στην Ικαρία τα πανηγύρια είναι πάρα πολλά. Σχεδόν κάθε μέρα την εποχή του καλοκαιριού γίνεται και από ένα. Τα πανηγύρια λοιπόν έχουν γίνει θεσμός για τους Ικαριώτες. Ας περάσουμε τώρα στη δομή ενός παραδοσιακού ικαριώτικου πανηγυριού. Κατά αρχάς υπάρχουν δυο μορφές:τα ολοήμερα και τα εσπερινά. Τα βραδινά ξεκινάνε γύρω στις δέκα το βράδυ και τελειώνουν περίπου στις 10 το επόμενο πρωί. Η είσοδος είναι συμβολική και τα έσοδα πηγαίνουν στο δήμο προς όφελος όλων των πολιτών. Όποιος τυχερός παρευρεθεί σε ένα πανηγύρι θα έχει την ευκαιρία να γευτεί το απίστευτο Ικαριώτικο κρασί, αλλά και να απολαύσει την ζωντανή ορχήστρα!!!επίσης, δεν λείπουν οι παραδοσιακές λιχουδιές. Ένα πετυχημένο πανηγύρι (σχεδόν όλα)έχει κατά μέσο όρο 1000 επισκέπτες. Οπότε καταλαβαίνεται τι γίνεται. Η καλύτερη στιγμή των πανηγυριών είναι όταν η ορχήστρα παίζει <<ικαριώτικο>>. Τότε, όλοι αφήνουν τα ποτήρια κάτω και σηκώνονται να χορέψουν.. Αν και πρόκειται για έναν πολύ απαιτητικό χορό δεν υπάρχει ούτε ένας τουρίστας που να μη θέλει να χορέψει. Αυτό που ξεχωρίζει τα ικαριώτικα πανηγύρια από τα υπόλοιπα είναι η γενικότερη ατμόσφαιρα που επικρατεί. Όλοι ενώνονται στον χορό και νιώθουν μια οικογένεια. Γι' αυτό άλλωστε και οι τουρίστες λατρεύουν τα πανηγύρια μας. 3.4 Αξιοθέατα Είναι δύσκολο κανείς να αποτυπώσει όλες τις ομορφιές του νησιού μέσα σε μία σελίδα. Παρόλα αυτά θα προσπαθήσω να απαριθμήσω κάποια από αυτά.. Από τα καλύτερα μέρη στην Ικαρία είναι οι μαγευτικές της παραλίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι λεγόμενες ΣΕΥΧΕΛΕΣ, τα νερά της οποίας είναι καταπράσινα με ολόλευκη αμμουδιά, ενώ είναι τοποθετημένη σε απόκρημνο μέρος κάτω από έναν πελώριο βράχο. Όταν βρίσκεσαι σε αυτή την παραλία-αγκαλιά μεταφέρεσαι νοερά σε άλλα μέρη μακρινά. Άλλωστε δεν είναι τυχαία και η ονομασία της.

114 Η μοναδική παραλία του Να Άλλη μία εξαιρετική παραλία βρίσκεται στον ΚΑΜΠΟ όπου υψώνονται τρομακτικά κύματα.(για απαιτητικούς κολυμβητές).

115 Ο επιβλητικός πύργος του Δρακάνου Εκτός από τις παραλίες ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει και στα ιστορικά μνημεία του νησιού, όπως το εντυπωσιακό κάστρο του Κοσκινά, το Βυζαντινό ωδείο στον Κάμπο, οι ναοί του Μουντέ και της Θεοκτίστης, ο επιβλητικός πύργος του Δρακάνου, ο αρχαίος ναός στον Να, όπου συντηρούνταν ολόκληρος μέχρι και τον 19 αιώνα. Τότε, τον κατέστρεψαν σχεδόν όλο οι κάτοικοι για να τον κάνουν ασβέστη, μη ξέροντας την πραγματική του αξία. Όταν επισκεφθεί κανείς τη μονή Θεοκτίστης, θα έχει την δυνατότητα να απολαύσει θεσπέσιους λουκουμάδες. Το γραφικό λιμανάκι του ΕΥΔΉΛΟΥ Μοναδικό θέαμα, επίσης, μας χαρίζουν και τα χαοτικά δάση στις Ράχες και τη Μεσσαριά με τις τεχνητές τους λίμνες. Τοπία, που κυριολεκτικά σε αφήνουν με το στόμα ανοικτό Ιστορία Στην κλασική εποχή η Ικαρία κατοικήθηκε από Ίωνες. Οι μεγαλύτεροι οικισμοί ήταν στο νότο κοντά στα σημερινά Θέρμα και ο σημαντικότερος στο βορρά, η Οινόη, ο σημερινός κάμπος. Η Οινόη καταγράφεται και στους καταλόγους της Αθηναϊκής συμμαχίας. Κατά την Βυζαντινή εποχή η Ικαρία υπήρξε τόπος εξορίας αρχόντων που έφταναν σε δυσμένεια. Στον Κάμπο σώζεται και Βυζαντινό ωδείο, που οι κάτοικοι το ονόμασαν ''τα παλάτια''. Κατά τον 16 και 17 αιώνα τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου είχαν πλήρως ερημωθεί εξαιτίας της

116 πειρατείας. Στην Ικαρία όμως οι λίγοι κάτοικοι επιβίωσαν κρυμμένοι στις ορεινές κοιλάδες του νησιού. Έζησαν για περίπου δύο αιώνες σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας, σε σπίτια που σχηματίζονταν από τεράστιους βράχους και κάποιους υποτυπώδεις τοίχους. Εκεί ζούσαν τελείως αθέατοι. Οι πειρατές μη βλέποντας ίχνη ζωή και εξαιτίας της έλλειψης λιμανιών απέφευγαν την προσέγγιση στο νησί. Κατά αυτόν τον τρόπο διασώθηκε μέχρι και τον 20 αιώνα η αρχαιοπρεπής ομιλία των Ικαριωτών. Ο μεγάλος Έλληνας γλωσσολόγος Χατζηδάκης είχε ονομάσει την Ικαρία γλωσσική Πομπηία. Οι Ικαριώτες επαναστάτησαν το 1912 και το 1913 ενώθηκαν με την Ελλάδα. Στη διάρκεια του εμφυλίου ( ) η Ικαρία ήταν τόπος εξορίας για τους αριστερούς Τραγούδι και χορός Το παραδοσιακό τραγούδι της Ικαρίας, ΑΜΠΕΛΟΚΟΥΤΣΟΥΡΑ, στο άκουσμα του οποίου κανείς δεν αντιστέκεται, ντόπιος ή μη. Θεός που την πολυχρονεί την αμπελοκουτσούρα Που κάμνει το γλυκό κρασί και τα ξεχνάμε ούλα όρτσα μια και έλα γιομάτα για τα σένα μαυρομάτα όρτσα μια και δυο σου λέω μην με τυραννείς και κλαίω Σιφούνι μου στραβόραδο παλιό καταβολάδα Κρασάκι που με κέρναγες ούλη την εβδομάδα Θωρείς ετούτο το κρασί που'ναι μες το ποτήρι Καριώτες το πατήσασι μέσα στο πατητήρι Έλα,έλα πέρδικα μου στα αγκαλάκια τα δικά μου Έλα, έλα που σου λύω μη με τυραννείς και κλαιν Ξύπνα Λευτέρη κι άνοιξε και βάε το βρακί σου Κι άνοιξε τι πιθάρι σου να πιουμ απ' το κρασί σου Έλα,έλα που σου λέω μη με τυραννείς και κλαίω Έλα έλα μετα 'μένα να περνάς χαριτωμένα Βάλε κρασί στο μαστραπά και βγάλτο στον αέρα Κι αν δεν το πιω την Κυριακή το πίνω τη Δευτέρα Παίρνω βρε τον τοίχο- τοίχο δεν μπορώ να σε πετύχω Παίρνω βρε τον φράχτη-φράχτη και σε βρίσκω με 'ναν ναύτη Κρασί σε πίνω για καλό μα εσύ κακό μου κάμνεις Από τον δρόμο μ' εξορείς και στον γκρεμό με βγάνεις Βαριά καρδιά είχα σήμερα μα πάλι πέρασε μου

117 Γιατί είχα το συμπέθερο κι εχαμογελασέν μου Τέσσερακάνουντος σταυρός κρέμεται στο λαιμό σου Κι αυτού φιλούνε το σταυρό μα εγώ το μάγουλό σου Στο παραθύρι που θωρείς γαρούφαλλο εν πρέπει Γιατί είσαι εσύ γαρούφαλλο κι ος έχει μάτια βλέπει Έχω τραγούδια να σας πω ένα σακί γιουμάτο μα ηξεκολώθην το σακί και πέσαν ούλα κάτω Ο παραδοσιακός χορός της Ικαρίας (παλαιός). Στο βιολί ακούγεται ο Γιάννης Οικονομίδης Οι κάτοικοι και ο ρυθμός ζωής Κλείνοντας την εργασία μου για την Ικαρία θα ήθελα να κάνω ιδιαίτερη αναφορά στον ξεχωριστό και μοναδικό χαρακτήρα των κατοίκων της. Είναι πάρα πολύ φιλικοί και ευγενικοί με τους τουρίστες και πάντα πρόθυμοι να τους βοηθήσουν. Αλλά πάντα με τον δικό τους ιδιαίτερο τρόπο. Αυτός ο τρόπος αρχικά μπορεί να μην αρέσει σε κάποιους αλλά αργότερα τον συνηθίζουν και μετέπειτα τον λατρεύουν. Το ιδιαίτερο, λοιπόν, χαρακτηριστικό των ανθρώπων της Ικαρίας είναι ο αργός ρυθμός με τον οποίο εκτελούν τις ενέργειές τους. Για παράδειγμα, αν κάποιος καλέσει έναν υδραυλικό το πιο πιθανό είναι να έρθει αυτός μετά από καμιά εβδομάδα. Ακόμα και οι παραγγελίες σε μια ταβέρνα αργούν το λιγότερο μισή ώρα. Το αποκορύφωμα, όμως, όλης αυτής της κατάστασης είναι στις ξακουστές Ράχες. Σε αυτό το μέρος τα μαγαζιά δεν ανοίγουν νωρίτερα από τις 10 το βράδυ.

118 Πλακίδας Λευτέρης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ : Κορομηλιά, Φθιώτιδας ( Στερεά Ελλάδα ) 4.1 Γεωγραφία Η Κορομηλιά του Δομοκού βρίσκεται στην νότια όχθη της άλλοτε λίμνης, Ξυνιάδος ένα από τα πραγματικά παραλίμνια χωριά της, 33 χιλιόμετρα από την πόλη της Λαμίας. Είναι χτισμένη σε μέσο υψόμετρο περί τα 525 μέτρα και η περιφέρειά της έχει έκταση στρέμματα. Σήμερα, με την εφαρμογή του Ν.3852/2010 (Νέα αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης), αποτελεί Τοπική Κοινότητα του Δήμου Δομοκού. 4.2 Σύγχρονη ιστορία Η Κορομηλιά είναι από τα νεώτερα χωριά της περιοχής καθώς εγκαινιάστηκε μαζί με τον Άγιο Γεώργιο, την Ξυνιάδα και την Καυκασία την 22 α με 23 η του Απριλίου 1900 από τον τότε ιδιοκτήτη της περιοχής Γεώργιο Πλατανιώτη προφανώς σε πανηγυρική εκδήλωση. Ο Πλατανιώτης που ήταν ομογενής από τη Ρουμανία με καταγωγή από τη Ναυπακτία, θέλησε να επενδύσει στην περιοχή αγοράζοντας το κτήμα Δαουκλή από τον Δημήτριο Στεριάδη «κληρονόμο» στην ουσία της Φατμέ Ζεχρά Χανούμ της τουρκάλας ιδιοκτήτριας κατά την απελευθέρωση του Ο Γεώργιος Πλατανιώτης κατασκεύασε στην Κορομηλιά, όπως και στα υπόλοιπα χωριά, κατοικίες για τους υποτακτικούς και τον επιστάτη του. Ο ιδιοκτήτης, όντας βουλευτής αλλά και με συμφέροντα στη Ρουμανία, δεν ασχολήθηκε ο ίδιος με την εκμετάλλευση του κτήματος αλλά άφησε την γενική επιστασία στον έμπιστό του Κώστα Ζωγράφο. Οι κολίγοι κάτοικοι του νεοσύστατου χωριού προφανώς και πέρασαν δύσκολες στιγμές κατά την περίοδο της δικής του επιστασίας. Η επικυριαρχία του Πλατανιώτη στην περιοχή κράτησε ως το 1923 οπότε η επαναστατική κυβέρνηση που σχηματίστηκε μετά την Μικρασιατική Καταστροφή με πρόεδρο το Στυλιανό Γονατά (Αρχηγός της επανάστασης ήταν ο Ν. Πλαστήρας) αποφάσισε την αποκατάσταση των ακτημόνων καλλιεργητών με απαλλοτριώσεις των μεγάλων κτημάτων. Η κατοικία του επιστάτη στην Κορομηλιά απαλλοτριώθηκε με την 2/1923 απόφαση της επιτροπής απαλλοτριώσεων με την οποία άλλωστε αποκαταστάθηκαν 22 καλλιεργητές από την Κορομηλιά μαζί με καλλιεργητές από τα γύρω χωριά όπως όριζε ο σχετικός νόμος. Στη συνέχεια το χωριό εποικίστηκε και από άλλους καλλιεργητές καταγόμενους από διάφορες περιοχές αλλά και νομάδες κτηνοτρόφους που εγκαταστάθηκαν μόνιμα σε αυτό. Πολλοί ήρθαν από την Δυτική Φθιώτιδα (π.χ. Λύτρας από Χαλίλη-Μεσοποταμία) αλλά και από την Αράχωβα της Ναυπακτίας (Αράχωβας, Καρανικόλας κλπ.) Οι κάτοικοί της ασχολήθηκαν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία αλλά και το ψάρεμα στην παρακείμενη λίμνη. Συμμετείχαν δε και στη διανομή της αποξηρανθείσας στη συνέχεια λίμνης

119 παίρνοντας το κομμάτι γύρω από το Νησί. Η Κορομηλιά ανήκε αρχικά ως οικισμός στο Δήμο Ξυνιάδος έως το 1912 (Β. δ ΦΕΚ α 261/1912) οπότε κατά την τότε διοικητική μεταρρύθμιση εντάχθηκε στην νεοσυσταθείσα κοινότητα Δαουκλή ως οικισμός μαζί με τον Άγιο Γεώργιο, το Ζαπάντι, Αλχανί Άνω, Αλχανί Κάτω κλπ. Η κοινότητα Νταουκλή μετονομάσθηκε το 1916 σε κοινότητα Ξυνιάδος (με αριθ /1916 ΦΕΚ 21β/1916 υπουργική απόφαση). Η Κορομηλιά έγινε αυτόνομη κοινότητα το 1929 μαζί με τον Άγιο Γεώργιο (διατ/γμα της , ΦΕΚ 221/Α της ). Το 1998 με τη νέα διοικητική μεταρρύθμιση εντάχθηκε στο Δήμο Ξυνιάδος με έδρα την Ομβριακή. Με την εφαρμογή του Ν.3852/2010 (Νέα αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης), πλέον αποτελεί Τοπική Κοινότητα του Δήμου Δομοκού. Στη διοικητική περιφέρεια της Κορομηλιάς ανήκει και το Νησί της λίμνης Ξυνιάδος όπου βρίσκονται τα ερείπια και η Ακρόπολη των αρχαίων Ξυνιών. 4.3 Οικονομία Οι κάτοικοι της Κορομηλιάς,αλλά και της ευρύτερης περιοχής, ασχολούνται κυρίως με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Υπάρχουν πολλά κτήματα στα οποία οι αγρότες έχουν φασόλια και ρεβίθια. Τα ζώα που εκτρέφονται περισσότερο είναι τα πρόβατα, τα αρνιά, οι κότες,αλλά και πολλά κριάρια. Τα τελευταία χρόνια όμως, πολλοί κάτοικοι του χωριού εργάζονται σε κοντινές κωμοπόλεις ή και στην Λαμία. 4.4 Θρησκευτικές εορτές

120 Πολιούχος του χωριού είναι ο προφήτης Ηλίας και διοργανώνεται ένα πανηγύρι προς τιμήν του κάθε χρόνο στις 20 Ιουλίου. Παυλίδης Γιάννης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ : ΕΣΣΕΝ ( ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ) 5.1 Γεωγραφική θέση Το Έσσεν βρίσκεται στο κέντρο της κοιλάδας του Ρουρ ανατολικά του Ρήνου και βόρεια του ποταμού Ρουρ, ο οποίος σχηματίζει την λίμνη Μπαλντενάι μεταξύ των συνοικιών Κουπφερντρέ, Χάιζιγκεν και Βέρντεν. Ο μέσος όρος υψόμετρου ανέρχεται στα 116 μέτρα. Το ψηλότερο σημείο της πόλης (202 μέτρα) βρίσκεται στο Χαϊντχάουζεν, ενώ το χαμηλότερο (26 μέτρα) βρίσκεται στο Κάρναπ. Η μεγαλύτερη επέκταση της πόλης από βορρά στο νότο ανέρχεται στα 21 χμ, από ανατολή στη δύση 17 χμ. Άλλες πόλεις που συνορεύουν με το Έσσεν: Γκελζενκίρχεν, Μπόχουμ, Χάτιγκεν, Φέλμπερτ, Χαϊλιγκενχάους, Ράτιγκεν, Μιλχάιμ, Ομπερχάουζεν, Μπότροπ και Γκλάντ. Η περιοχή του Έσσεν είναι διαιρεμένη σε 9 αστικές περιοχές, από τις οποίες η κάθε μια διαθέτει αντιπροσωπευτικό όργανο με 19 μέλη, τα οποία ψηφίζονται κάθε πέντε χρόνια στις τοπικές εκλογές. Οι 9 αστικές περιοχές χωρίζονται σε συνολικά 50 συνοικίες. Οι περισσότερες συνοικίες στο παρελθόν αποτελούσαν ανεξάρτητους δήμους, οι οποίοι κάποτε ενσωματώθηκαν στην πόλη του Έσσεν. Το Έσσεν είναι η μητρόπολη, με περίπου 1.5 εκατομμύρια πολίτες, ενώ είναι γνωστή για τα πανεπιστήμιά της.

121 5.2 Οικονομία - Ιστορία Η ιστορία του Έσσεν αρχίζει γύρω από μια μονή Βενεδικτίνων του 9ου αιώνα. Παρέμεινε σχετικά μικρή πόλη, μέχρι που το 1811 ίδρυσε εκεί το πρώτο εργοστάσιο του ο Φρίντριχ Κρουπ. Με την ανάπτυξη της Κρουπ, άρχισε και η καταπληκτική ανάπτυξη της πόλης, η οποία την εποχή εκείνη ονομάστηκε γερμανική «πρωτεύουσα του άνθρακα». Εκτός από τις γιγαντιαίες μεταλλουργικές, σιδηρουργικές και μηχανουργικές εγκαταστάσεις, ιδρύθηκαν άπειρα συγκροτήματα παραγωγής χημικών προϊόντων, υαλουργίας και υφαντουργίας. Αποτέλεσμα της βιομηχανοποίησης ήταν η επέκταση του Έσσεν και η απορρόφηση πολυάριθμων γειτονικών κέντρων, μεταξύ των οποίων τα Μπόρμπεκ και Βέρντεν. Το Έσσεν μπήκε στην ιστορία από τον 2 παγκόσμιο πόλεμο με καταστροφικές συνέπειες για την πόλη. Τα όπλα που κατασκευάστηκαν στο Έσσεν επηρέασαν σημαντικά τη ροή των πολέμων της Ευρώπης μεταξύ του 1866 και του Εξαιτίας της σπουδαιότητας του, ιδιαίτερα στον τομέα της κατασκευής όπλων, το Έσσεν υπέστη κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο σφοδρότατους βομβαρδισμούς με αποτέλεσμα να καταστραφούν τα 75% της πόλης. Πολλά από τα υπόλοιπα κτίρια υπέστησαν βαριές ζημιές, μεταξύ των οποίων ο ρομανικού ρυθμού καθεδρικός ναός, που αποκαταστάθηκε μετά τον πόλεμο. Γενικά, το Έσσεν από την δικιά μου εμπειρία είναι μια πολύ πράσινη και καθαρή πόλη με ωραία ποτάμια, λίμνες και δάση. Με πολύ καλές ιατρικές,εκπαιδευτικές και κοινωνικές υποδομές πχ διάφορες κοινότητες για τις διαφορετικές εθνικότητες που διαμένουν στο Έσσεν, όπως, Ελληνική κοινότητα, Ελληνική εκκλησία, Ελληνικό σχολείο κ.α Το Έσσεν έχει ακόμα και δικιά του ποδοσφαιρική ομάδα τους Rot-Weiss

122 που αν και είναι σχετικά μικρή ομάδα έχουν κερδίσει διάφορους τίτλους όπως το Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου Γερμανίας: 1955και το Κύπελλο Γερμανίας: 1953 Η έδρα της είναι το Georg-Melches-Stadion, το οποίο με είναι το μεγαλύτερο σε χωρητικότητα στάδιο της πόλης. 5.3 Έθιμα και παραδόσεις Ένα από τα κυριότερα έθιμα στο Έσσεν είναι η εβδομάδα φωτός (lichter woche) που άρχισε το Αν και χριστουγεννιάτικο παζάρι τέτοιου τύπου είχε δημιουργηθεί από το 1921, δεν είχε, όμως, τις διαστάσεις του τωρινού το οποίο είναι ένα τεράστιο παζάρι που προσελκύει χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο με πολλά έσοδα για την πόλη και με μεγάλη σημασία για τη διαφήμιση του Έσσεν. Γενικά τέτοια παζάρια αυτού του τύπου στη Γερμανία είναι διάσημα για την μεγάλη ποικιλία που έχουν τόσο σε παιχνίδια,αξεσουάρ,χριστουγεννιάτικα είδη και φυσικά τα γνωστά παραδοσιακά φαγητά, ποτά και γλυκά. Ωστόσο, το συγκεκριμένο θεωρείτε ένα από τα πιο ποικίλα και μεγάλα όχι μόνο στην Γερμανία αλλά και γενικά σε όλη την Ευρώπη Αν και αυτό που κάνει την <<εβδομάδα φωτός >> του Έσσεν τόσο ξεχωριστή είναι το γεγονός ότι κάθε χρόνο υπάρχει και ένα διαφορετικό θέμα, για παράδειγμα: αξιοθέατα από διάφορες χώρες του κόσμου, το λεγόμενο στα Γερμανικά <<Europa in Essen >>, δηλαδή Ευρώπη στο Έσσεν.

123 Μητσάκης Κωνσταντίνος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΠΩΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΕΣΣΕΝ ΜΕ ΙΚΑΡΙΑ ( από τον Μητσάκη Κων/νο) Η σύγκριση που θα γίνει θα είναι ανάμεσα στην εργασία μου μαζί με την εργασία του Πλακίδα Η δικιά μου εργασία είναι για την πόλη του Έσσεν ενώ του Πλακίδα για την Ικαρία ένα νησί στο Ανατολικό Αιγαίο. Εδώ βρισκεται και η πρώτη διαφορά το Έσσεν. Είναι μια πολύ μεγάλη πόλη με πάνω από 500χιλιαδες κατοίκους, σε αντίθεση με την Ικαρία, η οποία έχει 8 χιλιάδες κατοίκους. Εκτός από την διαφορά στον πληθυσμό πιστεύω πως και οικονομικά τα δυο αυτά μέρη εχουν διαφορες.το Έσσεν βασίζεται παρα πολύ στην βιομιχανία,τις επιχειρήσης και στην σύνχρονη τεχνολογία και λιγότερο στον τουρισμό.η Ικαρία βασίζεται κυρίως σε αγροτικές, αλιευτικές και τουριστικες το καλοκαίρι δουλειές.αυτές οι διαφορές είναι απόλυτα λογικές αφού το κλίμα των δυο αυτών περιοχών είναι τελείως διαφορετικό Το Έσσεν είναι πολύ πιο βόρεια με πολύ κρύο κλίμα με βροχές και χιόνι ενώ οι θερμοκρασίες σπάνια ξεπερνάνε τους 25 βαθμούς ακόμα και το καλοκαίρι και τον χειμώνα πάντα χιονίζει με θερμοκρασίες περίπου στους -10 βαθμους. Κάτι το λογικό, αφου το Έσσεν όντας στην Γερμανία

124 έχει και τις ανάλογες θερμοκρασίες. Η Ικαρία αντιθέτως, εχει πολύ ζεστά καλοκαίρια και πολύ ήπιους χειμώνες,το κλασικό δηλαδη μεσογειακό κλιμα που επικρατεί σχεδόν σε όλη την Ελλάδα. Δεν πιστεύω πως η Ικαρία και το Έσσεν έχουν πολλές ομοιότητες. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΟΡΟΜΗΛΙΑΣ ΚΑΙ ΙΚΑΡΙΑΣ (από τον Πλακίδα Λευτέρη) Ανάμεσα στους δύο αυτούς τόπους δεν υπάρχουν αρκετές ομοιότητες καθώς η μεν Κορομηλιά είναι ένα ορεινό χωριό στην Φθιώτιδα της Στερεάς Ελλάδας ενώ η δε Ικαρία είναι ένα νησί που βρίσκεται στο Αιγαίο πέλαγος. Παρόλα αυτά και στις δύο περιοχές αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα η γεωργία και η κτηνοτροφία. Οπότε η οικονομία τους στηρίχτηκε κυρίως σε αυτους τους τομείς. Η Κορομηλιά έγινε αυτόνομη το 1929 ενώ η Ικαρία ανεξαρτητοποιήθηκε νωρίτερα, το Στην Ικαρία επίσης γίνονται πάρα πολλά πανηγύρια κάθε χρόνο σε αντίθεση με την Κορομηλιά στην οποία συναντάμε μόνο ένα, αυτό του προφήτη Ηλία. Ένα άλλο κοινό τους σημείο θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε στην ιστορία των κατοίκων των περιοχών αυτών καθώς και οι δύο λαοί ταλαιπωρήθηκαν αρκετά από συμφεροντολόγους διοικητές. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΥΠΟΘΕΜΑ 4. ΟΜΑΔΑ : FNATIC Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ : ΣΠΕΡΧΕΙΑΔΑ, ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ (ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ) 1.1 Γεωγραφία Ο τόπος καταγωγής μου είναι ένα πεδινό χωριό-κωμόπολη στο νομό Φθιώτιδας που βρίσκεται 35 χιλιόμετρα δυτικά της Λαμίας και είναι η μεγαλύτερη σε πληθυσμό της Δυτικής Φθιώτιδας, αφού ξεπερνάει τους κατοίκους. Αποτελεί επίσης σπουδαίο διοικητικό και εμπορικό κέντρο.κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο Καποδίστριας, μέχρι το 2010, η Σπερχειάδα ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα Σπερχειάδος, του πρώην Δήμου Σπερχειάδος, του Νομού Φθιώτιδος. Η Σπερχειάδα έχει υψόμετρο 224 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, σε γεωγραφικό πλάτος 38,90 και γεωγραφικό μήκος 22,12. Η Σπερχειάδα, είναι χτισμένη στη ''ρίζα'' του Γουλινά. Μπροστά της η καταπράσινη και εύφορη πεδιάδα που απολήγει στα ορμητικά νερά του Σπερχειού. Από αυτό το ποτάμι πήρε πιθανότατα το όνομά της. Ο Σπερχειός ποταμός, ήταν ο Διιπετής, Διογέννητος δηλαδή κατά τον Όμηρο, και οι αρχαίοι κάτοικοι της κοιλάδας τον λάτρευαν σα θεό. Είναι πιστευτό απο πολλούς ότι ήταν το βασίλειο του Πηλέα και οτι από εκεί ξεκίνησε ο Αχιλλέας με τους Μυρμηδόνες του να κυριεύσει το κάστρο της Τροίας.

125 1.2 Ιστορία ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ Πολλά σημαντικα γεγονότα συνέβησαν στην προιστορική Σπερχειάδα. Οι πρώτες ενδείξεις εγκατάστασης ανθρώπων στην κοιλάδα του Σπερχειού, ανάγονται στη νεολιθική εποχή( π.χ.). Ο χώρος της κοιλάδας προσφέρει όλες τις προϋποθέσεις για τη διαβίωση του νεολιθικού ανθρώπου, δηλαδή εύφορες εκτάσεις για καλλιέργεια, νερό, κοντινά δάση για κυνήγι και κτηνοτροφία. Στο δυτικό τμήμα της κοιλάδας του Σπερχειού έχουν εντοπισθεί τρεις θέσεις νεολιθικών οικισμών και ένα νεολιθικό σπήλαιο. Οι οικισμοί βρίσκονται στο Λιανοκλάδι, στο Αμούρι και στη θέση Μηλοράχη ( βόρεια της Φτέρης, κοντά στο Σπερχειό). Επίσης όστρακα που έχουν βρεθεί στην τοποθεσία Διασέριανη (ανατολικά της Σπερχειάδας) και στο Περιβόλι δείχνουν ότι και η κοιλάδα της Βίστριζας είχε κατοικηθεί την εποχή εκείνη. Οι νεολιθικοί κάτοικοι της περιοχής πιστεύεται ότι ανήκαν στα λεγόμενα ''προελληνικά φύλα'', μεσογειακής προέλευσης, και ίσως εκείνα που είναι γνωστά από τη μυθολογία με το όνομα Λέλεγες. Η ανακάλυψη και η χρήση των μετάλλων και κυρίως του χαλκού σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας εποχής, της εποχής του χαλκού ( π.χ.). Στην εποχή αυτή, ο άνθρωπος εξακολουθεί να ζει στο πλαίσιο του νεολιθικού μοντέλου παραγωγής, η επιβίωσή του και η οικονομική του κατάσταση στηρίζονται στη γεωργία και την κτηνοτροφία, αλλά η αναζήτηση της νέας ύλης, του χαλκού, τον οδηγεί σταδιακά στην ανάπτυξη της ναυτιλίας, του εμπορίου και των τεχνών. Παρ' όλα αυτά, δεν έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα ανακτορικά κέντρα ή άλλα μνημεία που να δηλώνουν με βεβαιότητα ότι ο χώρος αυτός είναι η ομηρική ερίβωλος Φθία. Στην τοπική παράδοση αναφέρεται ότι στην τοποθεσία Καστρορράχη, η οποία είναι βόρεια της Φτέρης και πολύ κοντά στον Σπερχειό, βρέθηκε το ξίφος του Αχιλλέα και ότι βρέθηκαν επίσης πάσσαλοι και κρίκοι. Τα ευρήματα πάντως που έχουν προέλθει από διάφορες θέσεις, κυρίως από νεκροταφεία της περιοχής, πείθουν ότι η κοιλάδα ήταν τμήμα του μυκηναϊκού κόσμου και επικρατούσαν και εκεί οι ίδιες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές συνθήκες, όπως στα υπόλοιπα μυκηναϊκά κέντρα. Αυτή την εποχή, την κοιλάδα κατέχουν οι Αχαιοί, οι οποίοι φαίνεται ότι από την Αχαΐα Φθιώτιδα εξαπλώθηκαν προς νότο, όπως μαρτυρούν οι αρχαίες παραδόσεις. Ο μύθος της εκδίωξης των Δρυόπων από τον Ηρακλή φαίνεται ότι απηχεί το πραγματικό γεγονός της κατάκτησης της κοιλάδας από τους Μυκηναίους Αχαιούς. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ Ωστόσο, η κωμόπολη αυτή της Δυτικής Φθιώτιδας χτίστηκε στα τελευταία χρόνια της

126 Τουρκοκρατίας.Οι Τούρκοι για να διοικούν καλύτερα τις κατακτημένες περιοχές τις χώρισαν σε επαρχίες, σαντζάκια και καζάδες. Σαντζάκιο, αποτελούσαν πολλές επαρχίες μαζί, και εκεί υπήρχε έδρα μεγάλης μονάδας τουρκικού στρατού. Οι καζάδες ήταν μικρές δικαστικές περιφέρειες, όπου είχε την έδρα του ο καδής (δικαστής). Κάθε πόλη, κωμόπολη, χωριό ή και ομάδα χωριών, αποτελούσε κοινότητα που είχε νομική οντότητα. Τη διοίκηση ασκούσε η δημογεροντία. Οι δημογέροντες ονομάζονταν πρόκριτοι ή προεστοί. Οι Τούρκοι τους αποκαλούσαν κοτσαμπάσηδες, και ήταν συνήθως οι μεγαλύτεροι ακτήμονες που διατηρούσαν ισόβια αυτόν τον τίτλο. Καθήκον τους ήταν η είσπραξη των φόρων και η επίλυση κάθε διοικητικής και μικροαστικής διαφοράς. Οι ποινικές υποθέσεις ήταν αρμοδιότητα του καδή. Το 1904, ιδρύθηκε από κατατρεγμένους Σουλιώτες οι οποίοι δούλευαν κολίγοι στον Τούρκο αγά. Η σημερινή Σπερχειάδα ήταν τσιφλίκι του, γιαυτό και η πρώτη ονομασία του χωριού ήταν, μέχρι το 1904 : Αγά. Αυτή η κατάσταση των τσιφλικιών διατηρήθηκε καθόλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και αποτέλεσε τον κανόνα για όλα σχεδόν τα χωριά της Φθιώτιδας. Οι Τούρκοι άφηναν τους σκλαβωμένους Έλληνες, τους ραγιάδες, να κατέχουν σπίτια, κτήματα και ζώα, όμως έπρεπε να πληρώνουν φόρο. Φόρο επίσης πλήρωναν όλοι οι ραγιάδες για να γλιτώνουν το κεφάλι τους, τον λεγόμενο κεφαλικό. Σπάνια αξιωματούχος πήγαινε εκεί πάνω να φυτέψει κανένα δέντρο και ν' αποκτήσει κυριότητα. Για το λόγο αυτό πολλοί δώριζαν τα κτήματά τους στην Εκκλησία, διότι στην οποία οι κατακτητές είχαν παραχωρήσει το προνόμιο να έχει τη δική της αναπαλλοτρίωτη περιουσία. Τα κτήματα αυτά ο λαός τα αποκαλούσε «βακούφια». Ωστόσο μετά τον μεγάλο ξεσηκωμό πήραν τα όπλα τους και γυρίζοντας πάλι πίσω ελεύθεροι έχτισαν από την αρχή το χωριό τους, που το μετονόμασαν Σπερχειάδα. Πολλοί ιστορικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι πήρε το όνομα της αρχαίας πόλης των Αινιάνων Σπερχειαί,που βρισκόταν 10 χιλιόμετρα δυτικότερα και η οποία καταστράφηκε το 198 π.χ. από τους Αιτωλούς.Το Μάιο του 1942 από την καλύβα Στεφανή ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης με λιγοστούς συντρόφους του ξεκίνησε το αντάρτικο κατά των κατακτητών. Στις 18 Ιουνίου του 1944 οι Γερμανοί, σε μια από τις πολλές επιδρομές τους έκαψαν όλη σχεδόν την κωμόπολη και σκότωσαν δεκάδες άμαχους. Μετά τον Εμφύλιο, που άφησε έντονα τη σφραγίδα του, χτίστηκε πάλι από την αρχή και άρχισε να αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ Απομεινάρια αρχαίων οικισμών και οχυρώσεων που σχετίζονται με την ιστορία αυτής της περιοχής είναι: Καστρόρραχη: Ο λόφος Καστρορράχη βρίσκεται βόρεια του χωριού Φτέρη, κοντά στο Σπερχειό και απέναντι από το χωριό Βίτωλη. Οι δυο κορυφές του λόφου περικλείστηκαν από ένα τείχος, το οποίο χτίστηκε την ίδια εποχή μ' αυτό της Μακρακώμης, γύρω στα 300 π.χ. Από τα επιφανειακά ευρήματα υπερέχουν κομμάτια μεγάλων αποθηκευτικών πιθαριών και κεραμιδιών, καθώς και όστρακα της τοπικής κοκκινωπής κεραμικής που χρονολογείται στην ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή. Επίσης, λέγεται ότι έχουν βρεθεί όστρακα νεολιθικής εποχής. Στην επιστημονική λογοτεχνία, η Καστρόρραχη ταυτίζεται με την αρχαία Σπέρχεια, που καταστράφηκε και αυτή από τους Αιτωλούς το 198 π.χ. Διασέριανη: Είναι τοποθεσία που βρίσκεται ανατολικά της Σπερχειάδας. Σε ένα λόφο της, βρέθηκαν πολλά όστρακα τα οποία χρονολογούνται τουλάχιστον από τη 2η χιλιετία π.χ. έως και τη ρωμαϊκή εποχή. Αξιοσημείωτη είναι η συγκέντρωση των οστράκων της προϊστορικής εποχής στην ανατολική πλευρά του λόφου, ενώ στη βόρεια πλευρά του υπερέχουν τα όστρακα από την 1η χιλιετία και αργότερα. Τα όστρακα αυτά και τα πολυάριθμα βαρίδια αργαλειού μαρτυρούν ότι ο οικισμός αυτός γνώρισε μεγάλη ακμή στην ελληνιστική περίοδο. Είναι πιθανόν ο οικισμός αυτός να είναι η Σπέρχεια. Περιβόλι: Κοντά στο Περιβόλι, που βρίσκεται χτισμένο στις όχθες του Ίναχου, υπήρχε ένας

127 αρχαίος οικισμός, του οποίου διάφορα υπολείμματα βρίσκονται μπροστά από τη βόρεια είσοδο του χωριού. Η ακρόπολη αυτή, χτισμένη στην κορυφή του υψώματος Κοτρώνι, πιστεύεται ότι χτίστηκε στα ελληνιστικά χρόνια, τότε που η Αινίδα ήταν μέρος της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Τα παλαιότερα όστρακα, πιθανόν ανήκουν ακόμα στην 3η χιλιετία π.χ. Άλλα όστρακα μαρτυρούν την ύπαρξη του οικισμού και στη μυκηναϊκή εποχή (2η χιλιετία π.χ.). Στην ελληνιστική εποχή χρονολογείται και το σπουδαιότερο ίσως μνημείο που βρέθηκε μέχρι τώρα στη δυτική κοιλάδα του Σπερχειού και των παραποτάμων του, το οποίο είναι ένας μεγάλος τάφος, χτισμένος από καλοδουλεμένους τετραγωνισμένους ογκόλιθους. Ανήκει στο λεγόμενο ''μακεδονικό τύπο'' με θολωτή στέγη. Σε συνεργασία του Δήμου με την αρμόδια υπηρεσία, ο προαναφερόμενος τάφος πρόκειται να μεταφερθεί αυτούσιος στη Σπερχειάδα, προς έκθεση. 1.3 Οικονομία Η οικονομική κατάσταση της περιοχής αυτής είναι σχετικά καλή. Στηρίζεται από παλιά στην γεωργία, την κτηνοτροφία και σε ένα γνωστό εργοστάσιο υφαντουργίας. Ωστόσο, εάν κάποιος κάνει τον γύρο της Σπερχειάδας, θα βρεί πολλές μικρές βιοτεχνίες, οι οποίες στηρίζουν επίσης την οικονομία της, όπως τυροκομεία, βιοτεχνίες ζυμαρικών και άλλες οι οποίες παράγουν ''ντόπια'' προϊόντα. 1.4 Κλίμα - Καιρός Η Σπερχειάδα είναι ιδανική για διακοπές, διότι έχει σχετικά ευνοϊκό κλίμα, το ηπειρωτικό. Έχει κρύους χειμώνες, επειδή είναι ορεινή και τις περισσότερες χρονιές χιονίζει. Τα καλοκαίρια το χωριό έχει πολλή ζέστη, και συχνά δημιουργούνται καύσωνες, οπότε μπορεί κάποιος να χαρεί τα καλοκαιρινά του μπάνια. Η ίδια δεν έχει θάλασσες, αλλά υπάρχουν κοντά της πολλές. Η κοντινότερη καθαρή θάλασσα είναι στην τοποθεσία ''Ασπρονέρι'', και απέχει από την Σπερχειάδα περίπου μισή ώρα. Παρ' όλα αυτά, επειδή όπως αναφέραμε βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού, τα βράδια του καλοκαιριού η θερμοκρασία πέφτει και έχει αρκετή δροσιά, εώς και ψύχρα.

128 1.5 Λαογραφία Στην περιοχή, κυρίως στα χρόνια της τουρκοκρατίας έχουν τις ρίζες τους ένα πλήθος λαϊκά ήθη κι έθιμα, λαϊκές εκδηλώσεις και πολιτιστικά στοιχεία. Πάντοτε ο λαός αυτός σε οποιαδήποτε πίκρα της ζωής και σε κάθε εμπόδιο αναζητάει τη χαρά και γυρεύει λίγη διασκέδαση και ψυχαγωγία, κάτι που προσωπικά με χαροποιεί ιδιαίτερα και με κάνει υπερήφανη. Αυτές οι ανάγκες δημιούργησαν πολιτιστικά και πνευματικά αγαθά, όπως δημοτική μουσική και τραγούδια, χορό, παραμύθια, παροιμίες και θρύλους κι όλα τα παράγωγα της λαϊκής θυμοσοφίας, τα οποία προσέφεραν συντροφιά στους χωριανούς σε κάθε κοινωνική και επαγγελματική δραστηριότητα, όπως γιορτές, πανηγύρια, γάμους, αρραβώνες, βαφτίσια, άλεσμα στο μύλο, θέρους, τρύγους κλπ...μαζί με το εθιμικό δίκαιο κάθε χωριού, δημιουργούσαν σχέσεις αγάπης οικειότητας και ανθρωπιάς. Γι αυτό και τα κυριότερα χαρακτηριστικά της Σπερχειάδας, ήταν και είναι η αλληλοβοήθεια, η φιλία, η αμοιβαία εμπιστοσύνη, η φιλοξενία και η ζεστή και ανθρώπινη καρδιά. Αυτός ο λαϊκός πολιτισμός ωστόσο πασχίζει να μην ξεθωριάσει στον σύγχρονο πολιτισμό. ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ Στις θρησκευτικές γιορτές, στις εκκλησιές και στα ξωκλήσια, καθώς και στα μοναστήρια γίνονται συγκεντρώσεις. Έτσι γεννιέται αισιοδοξία, κέφι και γλέντι στο πλήθος που δημιουργεί το πανηγύρι. Στις πανηγυριώτικες αυτές συγκεντρώσεις, από παλιά οι χωρικοί διεύρεναν τις γνώσεις τους, πληροφορούνταν από τα νέα άλλων χωριών, αντάλλασσαν γνώμες, έκαναν συμφωνίες, συνοικέσια, μα κυρίως ξεσπούσαν σε γλέντι. Η μέρες των πανηγυριών ξεχωρίζουν στο χωριό και έχουν εντελώς διαφορετική όψη με τη θρησκευτική και γιορταστική του μορφή. Στην πλατεία, συνήθως δίπλα από την εκκλησία, κάτω από τα βαθύσκιωτα δέντρα και τη γάργαρη πέτρινη βρύση, στρώνονται τα τραπέζια και στήνονται οι χοροί με τα όργανα ή τα τραγούδια με το στόμα. Όλα τα χωριά έχουν το δικό τους πανηγύρι. Γίνονται πανηγύρια τον Οκτώβριο, και κυρίως το καλοκαίρι στις 26 Ιουλίου και στις 15 Αυγούστου. Επίσης πλούσια και η πολιτιστική της δραστηριότητα είναι και κορυφαίες εκδηλώσεις, τα «Σπέρχεια», που παίρνουν μέρος διάφορες θεατρικές και χορευτικές ομάδες από σχολές, δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια.

129 ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ Στις μεγάλες θρησκευτικές και ονομαστικές γιορτές, στα πανηγύρια, στους γάμους, αρραβώνες και βαφτίσια και στις αλληλοβοηθητικές δουλειές όπως ο θέρος, το αλώνισμα και τα ξεφλουδίσματα, το δημοτικό τραγούδι κρατά εξέχουσα θέση στη Σπερχειάδα. Συνοδεύει όλες σχεδόν τις κοινωνικές του δραστηριότητες εκφράζοντας την ιστορία και κυρίως τα συναισθήματα του λαού. Στον τόπο αυτό, τραγουδιούνται και χορεύονται κυρίως τραγούδια από τη Ρούμελη, το Μωριά και την Ήπειρο. Ερμηνεύονται με το στόμα ατομικά κι ομαδικά ή με διαδοχικές επαναλήψεις των στίχων, από δυο ομάδες. Πολλές φορές, έχει συμβεί να παραφράζονται οι στίχοι των τραγουδιών και παρατηρούνται κάποιες τοπικές παραλαγές. Οι πιο συνηθισμένοι χοροί είναι ο τσάμικος, ο συρτός, ο καλαματιανός και ο χορός στα «τρία». Όπου υπήρχε δυνατότητα, τους χορούς συνόδευαν και λαϊκά τοπικά όργανα. Αυτά ήταν συνήθως το κλαρίνο, το βιολί, το νταούλι, η κιθάρα και το σαντούρι. Κάποιοι βοσκοί και γεωργοί έπαιζαν και φλογέρα. Σε αρκετά χωριά υπήρχαν ερασιτεχνικές και επαγγελματικές ορχήστρες που ονομάζονταν κομπανίες ή ζυγιές, οι οποίες κάλυπταν και τις ανάγκες διπλανών χωριών. Δεν έλειπαν βέβαια και οι περιπλανώμενοι οργανοπαίχτες που έδιναν και δίνουν ακόμα και σήμερα τακτικά το παρών στις ονομαστικές γιορτές, στους γάμους και στα πανηγύρια, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Η ΓΛΩΣΣΑ Η γλώσσα που μιλιέται σήμερα στην περιοχή της Σπερχειάδας είναι η γνήσια, καθαρή νεοελληνική- δημοτική γλώσσα, με πλούσιο λεξιλόγιο και πολλούς ιδιωματισμούς και δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες διαφορές στην προφορά της, όπως σε άλλες περιοχές. Το λεξιλόγιο αυτό έχει τη ρίζα του στην αρχαία ελληνική γλώσσα, η οποία δεν αλλοιώθηκε με το πέρασμα των χρόνων από την πατρίδα, άν και άφησαν με το πέρασμά τους γλωσσικά κατάλοιπα Σλάβοι, Βλάχοι και Τούρκοι. Οι ξενικές αυτές λέξεις αφομοιώθηκαν γραμματικά και συντακτικά με τις γνήσιες ελληνικές λέξεις, κάνοντας πιο πλούσιο και πιο εκφραστικό το λεξιλόγιο. Η ντόπια προφορά της γλώσσας είναι η συνηθισμένη Ρουμελιώτικη και είναι κάπως βαριά, με χαρακτηριστικά ιδιώματα, όπως: *Τα άτονα ο και ω προφέρονται ου, τα ε και αι προφέρονται ι: όμορφους (όμορφος), φουνή (φωνή), κιφάτος (κεφάτος), πιδί (παιδί). * Τα άτονα ι, η, ει, οι, υ, ω, ου παθαίνουν συγκοπή ή αποβολή: μ'σός (μισός), αμπέλ' (αμπέλι), ζ'μιά (ζημιά), Λέν' (Λένη), π νάω (πεινάω), κάτ'κος (κάτοικος), σ'κιά (συκιά), ζ'νάρι (ζωνάρι), πίτ'ρα (πίτουρα). * Στις καταλήξεις -εις πολλές φορές το δίψηφο ει διατηρεί μια πολύ αδύνατη και γρήγορη φωνή ι: πίν(ι)ς, θέλ(ι)ς. * Αποκόβεται το άτονο αρχικό φωνήεν: γελάδα (αγελάδα), Λένη (Ελένη). Τα άρθρα της, τις, τους προφέρονται τς, όπως και το άρθρο το προφέρεται του. (τ'ς Παναγίας,

130 του πανί). Η ΚΑΜΠΑΝΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ Η βαθιά πίστη και ο «φόβος Θεού» πάντα συντρόφευαν το λαό και έχουν ταυτιστεί με τη χριστιανική, εθνική και κοινωνική μας παράδοση. Δεν υπήρχε χωριό χωρίς εκκλησία, και εκκλησία χωρίς καμπάνα και σήμαντρο. Όλα τα χωριά έχουν τον πολιούχο τους. Στη χάρη του αφιερώνουν τη μεγάλη, συνήθως πετρόχτιστη, εκκλησία, ενώ δε λείπουν και τα εξωκλήσια. Η καμπάνα της εκκλησιάς της Σπερχειάδας συνδέθηκε με όλα τα γεγονότα και τις εκδηλώσεις της. Αυτή θα αναγγείλει τα μεγάλα εθνικά γεγονότα, την επιστράτευση, την άφιξη επίσημων προσώπων, θα καλέσει τον κόσμο να τρέξει για την πυρκαγιά, για τις πλημμύρες για τα κοινωνικά έργα, θα σημάνει λυπητερά για το θάνατο του συγχωριανού και το Μεγαλοβδόμαδο, χαρμόσυνα τη Λαμπρή, του Χριστού και σε κάθε γιορτή. Ο πολιούχος της Σπερχειάδας είναι ο Άγιος Δημήτριος. 1.6 Βιβλιογραφία Αντωνίου Μαρία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΟΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ: Ιωάννινα ( Ήπειρος ) 2.1 Εισαγωγή Τα Ιωάννινα είναι η πρωτεύουσα του νομού Ιωαννίνων και η μεγαλύτερη πόλη του. Τα Ιωάννινα έχουν και σαν ονομασία τα Γιάννενα ή τα Γιάννινα. Ο άνδρας κάτοικος των Ιωαννίνων ονομάζεται Ιωαννίτης και η γυναίκα Ιωαννίτισσα. 2.2 Γεωγραφική Τοποθεσία - Κλίμα Τα Ιωάννινα βρίσκονται βορειοδυτικά της χώρας. Το υψόμετρο τους είναι τετρακόσια ογδόντα μέτρα και η απόσταση τους από την Αθήνα είναι περίπου 435 χλμ. Τα Γιάννενα είναι χτισμένα στην δυτική ακτή της λίμνης Παμβώτιδας. Περιτριγυρίζονται επίσης από πανύψηλα ογκώδη βουνά τα οποία συμβάλουν σε πολλά ποτάμια μεγάλου μήκους όπως είναι ο Βοϊδομάτης και ο Λούρος.

131 Το κλίμα των Ιωαννίνων είναι ζεστό και ήπιο, βροχερό και δριμύ μεσευρωπαϊκό. Τον χειμώνα έχει μεγάλες και έντονες βροχοπτώσεις. Αντιθέτως, το καλοκαίρι συνηθίζει να έχει καταιγίδες. Το χιόνι, πλέον, δεν συνηθίζεται στην περιοχή των Ιωαννίνων. Παλιότερα, υπήρχαν έντονες χιονοπτώσεις, πλέον όμως, κυριαρχεί ηλιοφάνεια. 2.3 Αξιοθέατα Τα Ιωάννινα είναι μια πόλη με πολλά αξιοθέατα. Ένα από τα ομορφότερα αξιοθέατα αυτής της πόλης είναι η λίμνη της Παμβωτίδας και το νησάκι της! Το νησάκι αποτελείται από περίπου εκατό οικογένειες. Είναι ένας γραφικός οικισμός, με παραδοσιακά σπίτια τα οποία βρίσκονται ανάμεσα στα πανέμορφα σοκάκια με πλακόστρωτα. Επιπροσθέτως έχουν διάφορα μικρά καταστήματα τα οποία παρέχουν στους επισκέπτες είτε αναμνηστικά είτε παραδοσιακά γλύκα και φαγητά είτε εκθέματα παραδοσιακής λαϊκής τέχνης. Επίσης, στον νησάκι βρίσκεται και το μουσείο του Αλή Πασά. Σε αυτό το μουσείο θα δείτε τον οντά του Πασά καθώς και προσωπικά αντικείμενα δικά του και της κυρά-φροσύνης. Ένα άλλο αξιοθέατο των Ιωαννίνων είναι το κάστρο τους το οποίο χτίσθηκε το 528 π.χ. Η οχύρωση του οφείλεται στον αυτοκράτορα Ιουστινιανό για την δημιουργία του Βυζαντινού κράτους. Το κάστρο των Ιωαννίνων στα χρόνια της τουρκοκρατίας αποτελούσε το μεγαλύτερο διοικητικό κέντρο σε όλη την χώρα. 2.4 Ήθη Και Έθιμα Τα Γιάννενα μια παραδοσιακή πόλη αποτελούνται από πολλά ήθη και έθιμα λόγω της ιστορίας τους. Θα ήθελα να αναφέρω τα χριστουγεννιάτικα έθιμα των Ιωαννίνων. Οι Ιωαννίτες λοιπόν συνηθίζουν όταν πηγαίνουν στο σπίτι του γείτονα για να ευχηθούν χρόνια πολλά να κρατάνε μαζί τους δαφνόφυλλα και όταν μπούμε στο σπίτι τα πετάνε στο τζάκι για να καούν. Μάλιστα όταν αυτά αρχίζουν και καίγονται εύχονται " Αρνιά, κατσίκια. νύφες και γαμπρούς ". Αυτή η ευχή θεωρείται η καλύτερη για έναν νοικοκύρη. Ένα άλλο Γιαννιώτικο έθιμο είναι μετά την Κυριακή των Βαΐων οι κοπέλες που παντρεύτηκαν τον προηγούμενο χρόνο, συγκεντρώνουν τα βάγια από απόκρημνα μέρη και ύστερα τα πήγαιναν στην εκκλησία για την λειτουργία. Μετά την λειτουργία τα έπαιρναν στο σπίτι τους και τα αφήνουν κρεμασμένα έξω από το σπίτι τους για περίπου δυο με τρεις μέρες. Στην συνέχεια, τα πήγαιναν στο εικόνισμα και τα χρησιμοποιούσαν για να θυμιατίζουν τους αρρώστους. 2.5 Η Ιστορία Πριν από τριάντα οχτώ χιλιάδες χρόνια εμφανίστηκαν τα πρώτα σημάδια για ανθρώπινη δραστηριότητα στην περιοχή των Ιωαννίνων. Αυτό βέβαια αποδείχθηκε λόγω των λίθινων εργαλείων που ανακαλύφθηκαν στην περιοχή του σπήλαιου της Καστρίτσας. Πιθανότατα η ονομασία της προέρχεται από τον Άγιο Ιωάννη ο οποίος ήταν προστάτης αυτής της

132 πόλης. Ιδρυτής της είναι ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ιουστινιανός. Ο οποίος βέβαια αναφέρεται πως έχτισε το κάστρο το 528 π.χ και κατά συνέπεια προσδιορίζεται και η ίδρυση της πόλης. Κατά καιρους το κράτος έχει υποστεί διάφορες επιδρομές και καταστροφές. Το 1204 εντάσσεται στο Δεσποτάτο της Ηπείρου και ακολουθεί μία περίοδος ανάπτυξης της πόλης. Μεταγενέστρα δέχεται νέες επιδρομές και το 1430 καταλαμβάνεται από τους Τούρκους. Τα Ιωάννινα διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Οι εμπορικές σχέσεις ήταν πολλές και έντονες, οι Ιωαννίτες έμποροι ίδρυαν εμπορικούς και τραπεζικούς οίκους στα σημαντικότερα κέντρα της Ευρώπης. Αυτοί οι έμποροι βέβαια έγιναν και οι μεγαλύτεροι ευεργέτες. Επιπροσθέτως, τα Ιωάννινα ήταν από τα πιο σημαντικά κέντρα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Αυτό οφείλεται στους ανθρώπους που γεννήθηκαν, μεγάλωσαν και δίδαξαν. Αυτοί οι φορείς λοιπόν ήταν ο Αθανάσιος Ψαλίδας, ο Μπαλανός Βασιλόπουλος, ο Κοσμάς Μπαλανός και τέλος ο Νεόφυτος Δούκας. Κατά το 1789 η πόλη γνώρισε σημαντική πρόοδο και έγινε έδρα στην περιοχή του Αλή Πασά. «Πρώτα στα άρματα, στα γρόσια και στα γράμμτα» αυτή η έκφραση δηλώνει το απόγειο της ακμής της. Μετά την Επανάσταση του 1821, περίπου το 1869 φοβερή πυρκαγιά που ξέσπασε κατέστρεψε ένα πολύ μεγάλο μέρος της πόλης. Το οποίο βέβαια πολύ σύντομα ανακατεσκευάστηκε. Πολλοί ενδιαφερόμενοι για την πόλη Γιαννιώτες βοήθησαν, ενισχύοντας οικονομικά για την ανέργεση πολλών ναών που καταστράφηκαν καθώς και πολλων σχολείων. Μετά από 44 χρόνια δηλαδή το 1913 στις 21 Φεβρουαρίου τα Ιωάννινα απελευθερώθηκαν από τους Βαλκανικούς Πολέμους και ενσωματώθηκαν στο Ελληνικό Κράτος. 2.6 Οικονομία Ιωαννίνων Η συνολική έκταση του νομού είναι ορεινή. Κατά συνέπεια, η γεωργία και η κτηνοτροφία είναι και θεωρούνται από τους σημαντικότερους τομείς στην οικονομική ζωή του νομού. Τα Ιωάννινα είναι από τους κυριότερους νομούς και πρώτος στην παραγωγή των τυροκομικών προϊόντων αλλά και στην επεξεργασία του κρέατος στην Ελλάδα. Επιπροσθέτως, λόγω των πολυάριθμων ποταμών, τα Γιάννενα έχουν τον μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης στην χώρα παραγωγής της πέστροφας. Ο πληθυσμός του Νομού απασχολείται σε χώρους που αφορούν στη γεωργία, την κτηνοτροφία, τον τουρισμό (υπηρεσίες) και το εμπόριο. Μάλιστα σύμφωνα με διάφορες έρευνες και δημοσκοποίσεις το 22% του νομού εργάζεται στο εργατικό δυναμικό στον πρωτογενή τομέα, στον δευτερογενή τομέα απασχολείται το 25% και φυσικά η πλειοψηφία του πληθυσμού δηλαδή το 50% ανήκει στον τριτογενή τομέα ο οποίος αφορά τις κτηνοτροφικές και γεωργικές επιχειρήσεις. Θα ήθελα να αναφέρω μερικούς σημαντικούς κλάδους, οι οποίοι ανήκουν στον δευτερογενή τομέα. Τέτοιοι κλάδοι είναι : η επεξεργασία μαρμάρων, η επεξεργασία γάλακτος, της πτηνοτροφίας και των τροφίμων και των ποτών, όπως είναι το τσίπουρο και το ούζο. Βέβαια, το εμπόριο, οι μεταφορές και ο τουρισμός ανήκουν στον τριτογενή τομέα ο οποίος είναι και απαραίτος για την οικονομία του νομού. 2.7 Λαϊκή Τέχνη

133 Οι Γιαννιώτες ασχολούνται πολύ με την επεξεργασία του ασημιού. Τα είδη λαϊκής τέχνης θεωρούνται αριστουργήματα στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Η τεχνοτροπία της παραγωγής των κοσμημάτων είναι ιδιαίτερη και έχει πολύ μεγάλη παράδοση από τις παλαιότερες γενιές. Το ασήμι επεξεργαζόταν στα Ιωάννινα από τα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Επίσης, διάφορα τουρκικά έγγραφα μας προσδιορίζουν στο 1430 όπου ο τομέας της επεξεργασίας του ασημιού ακμάζει συνεχώς. Τα εργαστήρια εξέλιξαν και ανέπτυξαν τις τεχνικές τους γύρω από το ασήμι με αποτέλεσμα τα Γιαννιώτικα Ασημικά να είναι αναγνωρισμένα ως τα καλύτερα του είδους τους. 2.8 Παραδοσιακοί Χοροί Τα Γιάννενα λόγω της ιστορίας τους αλλά και της παραδοσιακότητας που τα διακατέχει κατέχουν ένα σπουδαίο αριθμό από παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια. Μερικοί χοροί είναι: Τα Παλαμάκια : Ένας κυκλικός χορός ο οποίος χορευόταν στα Τζουμέρκα. Και χορευόταν από άνδρες και γυναίκες. Αυτός ο χορός είναι πολύ χαρούμενος και επικρατούσε κυρίως σε γάμους και βαφτίσια. Ο Συρτός Στα Τρία: Αυτόν τον χορό τον μάθαιναν όλοι σε αρκετά μικρή ηλικία διότι είναι απλός με αργά βήματα και τέμπο. Ένα τραγούδι που συνηθιζόταν σε αυτό τον χορό είναι το «Γιάννη μου το μαντήλι σου» Τσάμικο : Το τσάμικο είναι ο δημοφιλέστερος χορός των Ιωαννίνων. Το όνομα του προέρχεται από τα περίχωρα του ποταμού Καλαμά. Πλέον με το πέρασμα των χρόνων ο χορός χορεύεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Σε κύκλο είτε με 6/8 δηλαδή σε αργό ρυθμό, είτε σε 3/4 δηλαδή σε γρήγορο ρυθμό. Χορεύεται από άντρες και γυναίκες. Μια ιδιαιτερότητα του είναι ο ρυθμός του τραγουδιού. Στην Ήπειρο συνηθίζεται ο ρυθμός να είναι 6/ 8. Κλέφτες : Κυκλικός, αντρικός, λεβέντικος χορός, σε τέσσερα επαναλαμβανόμενα χορευτικά μοτίβα των έξι κινήσεων. Ρόβας : Ο χορός χορευόταν κυρίως από γυναίκες και το τραγούδι αναφερόταν στον αγωγιάτη Ρόβα και ανάγεται στην εποχή της μεγάλης αποδημίας των Ζαγορίσιων σε όλα τα μέρη του κόσμου. 2.9 Βιβλιογραφία &Itemid=59 Δρόση Δήμητρα

134 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ : ΚΥΠΡΟΣ 3.1 Γεωγραφία - Ιστορία του τόπου Η Κύπρος από τα αρχαία χρόνια ήταν ανάμεσα σε τρεις ηπείρους, δηλαδή (Αφρική, Ευρώπη και Ασία). Ακόμα έχει έκταση τετραγωνικά χιλιόμετρα και χωρίζεται σε 4 φυσικές περιοχές (1) Την οροσειρά του Τροόδους (2) Την οροσειρά του Πενταδακτύλου (3) Την πεδιάδα της Μεσαορίας (4) Τις παράλιες πεδιάδες και κοιλάδες κατά μήκος των ακτών Η Κύπρος είναι μία χώρα με τεράστια ιστορία. Σύμφωνα με το μύθο, είναι η καταγωγή της αρχαίας ελληνίδας θεάς του κάλους και του έρωτα, Αφροδίτης. Τα ευρήματα που έχουν βρεθεί είναι από συνοικισμούς που ανάγονται στην λίθινη εποχή και ύστερα στην Μυκηναϊκή περίοδο με την κάθοδο των Μυκηναίων. Στην περίοδο του Μέγα Αλεξάνδρου άνθισαν διάφορες τέχνες και η κύρια θρησκεία των πολιτών της ήταν το δωδεκάθεο. Μετά τον διαχωρισμό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας η Κύπρος έγινε αποικία του ανατολικού μέρους δηλαδή του Βυζαντίου με πρωτεύουσα την Κων/πολη. Στα νεότερα χρόνια και συγκεκριμένα την περίοδο μ.Χ η Κύπρος ήταν υπό Αγγλική κατοχή. Μετά το 1960 και αναλυτικότερα το 1959 η Κύπρος προσπάθησε να ενοποιηθεί με την Ελλάδα και με το δημοψήφισμα που έγινε Κυριακή 15 Ιανουαρίου 1950 το 95,7% των Κυπρίων ψήφισαν υπέρ της Ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα και ήταν το τρίτο στην σειρά δημοψήφισμα. Τα άλλα δυο είχαν γίνει το 1921 και Όμως λόγω μίας οργάνωσης της Ε.Ο.Κ.Α. (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών) που ξεκίνησε το 1955 και ακόμα απ'τήν πρώτη μέρα έπεσε ο πρώτος νεκρός ήταν το σήμα εκκίνησης μίας νέας Κύπρου, δηλαδή της δικτατορίας. Ο κύριος σκοπός της ΕΟΚΑ ήταν η ένωση. Από το 2004 και μέχρι σήμερα η Κύπρος είναι και επίσημα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

135 3.2 Κλίμα Επιπλέον η Κύπρος έχει μεσογειακό κλίμα έχει ζεστά και ξηρά καλοκαίρια από τα μέσα του Μάη ως τα μέσα του Σεπτέμβρη,έχει βροχερούς αλλά και ήπιους χειμώνες από τα μέσα του Νοέμβρη ως τα μέσα του Μάρτη και οι δύο ενδιάμεσες μεταβατικές εποχές, το φθινόπωρο και η άνοιξη. 3.3 Παραδόσεις και έθιμα Ένα έθιμο της Κύπρου για το Πάσχα είναι η λαμπράτσια. Αυτό το έθιμο το κάνουν την Μεγάλη Παρασκευή μαζεύουν ξύλα τα παιδιά και τα βάζουν σε μία στοίβα όταν τελειώσει η εκκλησία την μεγάλη παρασκευή βάζουν ένα κουκλάκι στην κορυφί να συμβολίζει τον Ιούδα και το καίνε. Αλλά πριν φτάσουμε εκεί ξεκινάνε όλα απτό Σάββατο του Λαζάρου τα παιδιά λένε το τραγούδι του Λαζάρου. 3.4 Ντόπια κουζίνα Ακόμα υπάρχουν διάφορα παραδοσιακά φαγητά που φτιάχνουν το Πάσχα όπως είναι η μαγειρίτσα αλλά και οι φλαούνες. Όμως υπάρχει και το κλασσικό παραδοσιακό τυρί της κύπρου που είναι το χαλούμι. 3.5 Αξιοθέατα Η Λευκωσία που είναι η πρωτεύουσα της Κύπρου έχει σαν πιο σημαντικό αξιοθέατο την Πύλη της Φαμαγκούστα Η Λάρνακα έχει την εκκλησία του Αγίου Λαζάρου και το τουρκικό φρούριο αποτελούν τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Λάρνακας. Αγία Νάπα Τα σημαντικότερα της αξιοθέατα είναι Το Μουσείο Τορναρίτης Πιερίδης και το Δημοτικό μουσείο για τη θάλασσα και είναι προς τιμήν της αγάπης των Κυπρίων για τη ναυτική παράδοση Λεμεσσός Ένα από τα 9 κάστρα που έχτισαν οι Βυζαντινοί κατά την αυτοκρατορία τους στην Κύπρο βρίσκεται στη Λεμεσσό και χρονολογείται από τα τέλη του 10ου αιώνα μέχρι τις αρχές του 11ου αιώνα μ.χ. Πάφος Η Πάφος έχει ανακηρυχθεί ως πόλη παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουνέσκο. Κάποια από τα πιο βασικότερα μνημεία της είναι οι Τάφοι των Βασιλέων, ακριβώς έξω από την πόλη, το Ωδείο, που χρονολογείται από το 2ο αιώνα π.χ. και χρησιμεύει μέχρι και σήμερα για πολιτιστικά

136 γεγονότα, το κάστρο της Πάφου, το οποίο και αποτελεί μέρος του βυζαντινού φρουρίου της πόλης και βρίσκεται στο λιμάνι. 3.6 Οικονομία Σύμφωνα με την παράδοση, οι Κύπριοι είναι παλαιότεροι παραγωγοί οίνου στον κόσμο. Μέχρι και πρόσφατα, τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι η παραγωγή οίνου στην Κύπρο ξεκίνησε γύρω στο 2000 π.χ. Πρόσφατα, όμως, Ιταλοί αρχαιολόγοι που ασχολήθηκαν με τον αριθμό των δοχείων που είχαν ανασκαφτεί το 1930 από τον Κύπριο αρχαιολόγο Πορφύριο Δίκαιο στον οικισμό της Ερήμης και φυλάγονταν σε κιβώτια στο Αρχαιολογικό Μουσείο στη Λευκωσία, βρήκαν ότι στα εν λόγω δοχεία υπήρχαν ίχνη ταρταρικού οξέως, ενός βασικού συστατικού του οίνου. Αυτό αποδεικνύει ότι τα ηλικίας 5500 χρόνων δοχεία χρησίμευαν για τον οίνο. Αυτό σημαίνει ότι οι Κύπριοι παρήγαγαν οίνο πριν τους Αρχαίους Έλληνες, ίσως και κατά 1500 χρόνια νωρίτερα. Εκεί που η ιστορία αλλοιώνεται μέσα στη μυθολογία, βρίσκουμε το Βάκχο και τους φίλους του να απολαμβάνουν κυπριακό οίνο και τους λάτρεις της θεάς Αφροδίτης να γιορτάζουν με κυπριακό «νάμα» που λέγεται ότι είναι το πιο παλιό γνωστό οίνο. Ο Όμηρος στα έπη του επιβραβεύει τα κυπριακά κρασιά ενώ σε πολλά αρχαία ελληνικά συγγράμματα η Κύπρος αναφέρεται ως «εύοινος». Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ μας πληροφορεί ότι ο Μάρκος Αντώνιος εξουσιοδότησε το νησί της Κύπρου στη βασίλισσα της Αιγύπτου Κλεοπάτρα με τα λόγια «η γλυκύτητα σου αγάπη μου είναι ισάξια με το κυπριακό νάμα». Δώδεκα αιώνες αργότερα, ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος έφευγε από την Κύπρο λέγοντας: «Πρέπει να επιστρέψω στην Κύπρο μόνο και μόνο για να ξαναγευτώ το κρασί της». Σήμερα, αιώνες αργότερα, οι Κύπριοι πιστοί στην παράδοση παράγουν περισσότερο κρασί κατ άτομο από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο. Κατά περίεργο τρόπο, βέβαια, οι Κύπριοι καταναλώνουν και το λιγότερο οίνο από τις χώρες της Ευρώπης. Αυτό σημαίνει ότι η οινική βιομηχανία του νησιού βασίζεται κυρίως στην ξένη ζήτηση. Το έδαφος στη Βάβλα είναι αναλόγως πλούσιο και προσέφερε πάντα την άδεια για καλλιέργεια ελιών, χαρουπιών, αμπελιών και σιτηρών. Η παραγωγή λαδιού, χαρουπιών αλλά και άλλων γεωργικών προϊόντων, ταυτόχρονα και με την κτηνοτροφία συντελούσαν τις κύριες απασχολίες των κατοίκων. Έως τη δεκαετία του 1950 οι τιμές των αγροτικών προϊόντων και κυρίως του λαδιού και των χαρουπιών ήταν αρκετά υψηλές και με αυτόν τον τρόπο ο κόσμος παρέμενε στο χωριό. Δυστυχώς, μετά το η γεωργική ασχολία δεν ήταν αποδοτική για τις ανάγκες της εποχής. Έτσι οι νέοι του χωριού πήγαιναν στα αστικά κέντρα για να σπουδές και αναζήτηση καλύτερης εργασία. Επίσης πολλοί κατέφυγαν στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στην Αγγλία και γι αυτό το χωριό άρχισε σιγά-σιγά να μειώνετε και να καταλήξει στη σημερινή του εικόνα. Μια ασχολία των θηλυκών ήταν το Λευκαρίτικο Κέντημα, που έδινε ένα σοβαρό συμπληρωματικό εισόδημα στα σπίτια. Σήμερα, μια από τις βασικότερες ασχολίες και βιοτεχνίες του χωριού είναι η μελισσοκομία. Το χωριό παράγει το μέλι «Βάβλας» το οποίο πωλείται όχι μόνο στους επισκέπτες του, αλλά και σε όλη την Κύπρο. Στη Βάβλα υπάρχει πολύ θυμάρι και αγριολούλουδο που είναι τα κύρια

137 συστατικά του μελιού αυτού. Επίσης τελευταία, αναπτύχθηκε από δύο νέες κατοίκους βιοτεχνία παραγωγής μαρμελάδων. Η βιοτεχνία παράγει περισσότερες από 50 διαφορετικές γεύσεις εξαιρετικής ποιότητας 3.7 Βιβλιογραφία _%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9A%CF%8D%CF%80%CF%81%CE%BF%CF% %CE%BA%CF%85%CF%80%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%BF- %CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%B9-%CE%9C%CE%B9%CE%B1- %CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B4%CE%BF%CF%83%CE%B %CF%87%CF%81%CE%BF%CE%BD%CF%89%CE%BD Ζολώτας Ηλίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΟΥ : ΖΑΚΥΝΘΟΣ ( ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ ) 4.1 Γεωγ ραφική θέση Ο νομός Ζακύνθου είναι ένας από τους 51 νομούς της Ελλάδας και ανήκει διοικητικά στην περιφέρεια Ιόνιων νησιών. Βρίσκεται στην δυτική πλευρά της Ελλάδας και αποτελείται από το νησί της Ζακύνθου και κάποια μικρότερα νησιά κοντά σε αυτό, με κυριότερο τις Στροφάδες.

138 Χώρα Ελλάδα Γεωγραφικό διαμέρισμα: Επτάνησα Περιφέρεια: Ιόνια νησιά Αριθμός δήμων: 6 Πρωτεύουσα: Ζάκυνθος Κατάργηση Νομαρχιών 31 Δεκεμβρίου 2010 Στατιστικά πληθυσμού Πληθυσμός: Ιστορία Τα παλαιότερα ευρήματα απολιθωμάτων στον κόλπο του Λαγανά ανήκουν στην Παλαιολιθική εποχή. Η Ζάκυνθος, την οποία ο Όμηρος αναφέρει σαν Υλήεσσα, δηλαδή δασώδη, πήρε το όνομά της από τον πρώτο εποικιστή της τον Ζάκυνθο γιο του Βασιλιά της Φρυγίας Δάρδανου μεταξύ 1500 και 1600 π.χ.. Στη συνέχεια το νησί κατοικήθηκε από τους Αρκάδες, των οποίων ο πολιτισμός αναπτύχθηκε παράλληλα με την αξιοποίηση του γόνιμου εδάφους. Στη συνέχεια την κατέκτησε ο Αρκείσιος, απόγονος του βασιλιά της Κεφαλονιάς Κέφαλου, πατέρας του Λαέρτη, και παππού του Οδυσσέα. Έτσι περιήλθε η Ζάκυνθος στο Βασίλειο του Οδυσσέα ο οποίος συμμετείχε με δώδεκα πλοία στον Τρωικό πόλεμο. Μετά την επιστροφή του όμως και τον φόνο των μνηστήρων από τους οποίους είκοσι ήταν από την Ζάκυνθο, οι Ζακυνθινοί επαναστάτησαν και απέσπασαν το νησί τους από το Βασίλειο του Οδυσσέα. Με τα χρόνια ακολουθώντας το πνεύμα της εποχής εγκαθιδρύθηκε στη Ζάκυνθο νέο πολίτευμα, η Δημοκρατία. Ίσως, κατά την εποχή εκείνη οι Ζακυνθινοί να ίδρυσαν ομώνυμη αποικία στην Ιβηρική χερσόνησο, τη γνωστή Zakantha στην Ισπανία, της οποίας ο πολιτισμός ήκμασε για περισσότερο από έναν αιώνα όταν καταστράφηκε από τον Αννίβα το 218 π.χ.. άλλη αποικία τους ήταν οι Κοντόνιες στην Κρήτη Τον 6ο αιώνα π.χ., κυκλοφόρησε το άργυρο νόμισμα, στο οποίο απεικονίζεται ο Απόλλων τρίποδος. Στους Περσικούς πολέμους η Ζάκυνθος έμεινε ουδέτερη ενώ στον Πελοποννησιακό πόλεμο εμπλέκεται σαν σύμμαχος των Αθηναίων. Η Ζάκυνθος υποτάχθηκε στους Μακεδόνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου κι αργότερα στους Ρωμαίους, που της παραχώρησαν σχετική αυτονομία. Η εποχή αυτή συνέβαλε στη μεγάλη πολιτιστική ανάπτυξη της Ζακύνθου. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση ο χριστιανισμός διαδόθηκε στο νησί από τη Μαρία Μαγδαληνή και τη Μαρία του Κλοπά, το 34 μ.χ. όταν το πλοίο που την μετέφερε στην Ρώμη

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 5 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α

Διαβάστε περισσότερα

Κατανόηση προφορικού λόγου

Κατανόηση προφορικού λόγου Β1 (25 μονάδες) Διάρκεια: 25 λεπτά Ερώτημα 1 Θα ακούσετε δύο (2) φορές έναν συγγραφέα να διαβάζει ένα απόσπασμα από το βιβλίο του με θέμα τη ζωή του παππού του. Αυτά που ακούτε σας αρέσουν, γι αυτό κρατάτε

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορία του χωριού μου μέσα από φωτογραφίες

Η ιστορία του χωριού μου μέσα από φωτογραφίες Η ιστορία του χωριού μου μέσα από φωτογραφίες Μία εικόνα είναι χίλιες λέξεις Έτσι έλεγαν οι αρχαίοι Κινέζοι Εμείς, οι μαθητές της Α και Β Τάξης του δημοτικού σχολείου Λισβορίου θα σας πούμε την ιστορία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ (Ε1) ΣΤΗΝ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ (Ε1) ΣΤΗΝ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ (Ε1) ΣΤΗΝ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ Την ημέρα του γάμου μαζεύονται οι κοπέλες στο σπίτι της νύφης και την ντύνουν. Μετά η μάνα της, της πλένει τα πόδια για να

Διαβάστε περισσότερα

Τάξη: Γ. Τμήμα: 2ο. Υπεύθυνη τμήματος : ΑΝΕΣΤΗ ΑΣΗΜΙΝΑ. Εκθέσεις μαθητών.. ΜΑΘΗΤΗΣ: ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ.

Τάξη: Γ. Τμήμα: 2ο. Υπεύθυνη τμήματος : ΑΝΕΣΤΗ ΑΣΗΜΙΝΑ. Εκθέσεις μαθητών.. ΜΑΘΗΤΗΣ: ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Τάξη: Γ Τμήμα: 2ο Υπεύθυνη τμήματος : ΑΝΕΣΤΗ ΑΣΗΜΙΝΑ. Εκθέσεις μαθητών.. ΜΑΘΗΤΗΣ: ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Θέμα :Τι θέλω να αλλάξει στον κόσμο το 2011. Το έτος 2010 έγιναν πολλές καταστροφές στον κόσμο.

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014-15 Μάθημα: Ελληνικά για ξενόγλωσσους Επίπεδο: Ε1 Διάρκεια:

Διαβάστε περισσότερα

Modern Greek Beginners

Modern Greek Beginners 2017 HIGHER SCHOOL CERTIFICATE EXAMINATION Modern Greek Beginners ( Section I Listening) Transcript Familiarisation Text Τι θέλεις να σπουδάσεις του χρόνου; Θέλω να γίνω φαρμακοποιός. Σε ποιο πανεπιστήμιο;

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 14 η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ 1. Λίγα λόγια για το αρχοντικό 2 2. Το παραμύθι της τοιχογραφίας! (Πρόταση) 3 3. Βρες τη λέξη! (Λύση) 9 4. Ζήσε στον 18 ο αιώνα..

Διαβάστε περισσότερα

Στεμνίτσα, ο τόπος μας

Στεμνίτσα, ο τόπος μας Στεμνίτσα, ο τόπος μας Εκπαιδευτικό πρόγραμμα εξοικείωσης των παιδιών με τις νέες τεχνολογίες Αύγουστος 2007 (Υπό την αιγίδα του Δήμου Τρικολώνων) οι πρωταγωνιστές ο Mάριος ο Σπύρος η Δέσποινα η Μυρτώ

Διαβάστε περισσότερα

Ήθη και έθιμα του Πάσχα σε όλη την Ελλάδα

Ήθη και έθιμα του Πάσχα σε όλη την Ελλάδα Ήθη και έθιμα του Πάσχα σε όλη την Ελλάδα Στην Κέρκυρα, το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου χτυπούν οι καμπάνες των εκκλησιών και από τα παράθυρα των σπιτιών πέφτουν κατά χιλιάδες, πήλινα δοχεία στους δρόμους

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Α : ΕΚΘΕΣΗ (30 ΜΟΝΑΔΕΣ)

ΜΕΡΟΣ Α : ΕΚΘΕΣΗ (30 ΜΟΝΑΔΕΣ) ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ : Ελληνικά ΕΠΙΠΕΔΟ : 2 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΕΡΟΣ Α : ΕΚΘΕΣΗ (30 ΜΟΝΑΔΕΣ) Να αναπτύξετε ΕΝΑ από τα πιο κάτω θέματα (150-180 λέξεις ή 15-20 γραμμές) 1. Πώς πέρασα το περασμένο

Διαβάστε περισσότερα

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός»

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 «Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» (Φλώρινα - Μακεδονία Καύκασος) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011

Διαβάστε περισσότερα

Κατανόηση γραπτού λόγου

Κατανόηση γραπτού λόγου Β1 1 Επίπεδο Β1 (25 μονάδες) Διάρκεια: 40 λεπτά Ερώτημα 1 (6 μονάδες) Διαβάζετε σ ένα περιοδικό οδηγίες για να μάθουν σωστά τα παιδιά σας σκι. Το περιοδικό όμως είναι παλιό κι έτσι βλέπετε καθαρά μόνο

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΓΑΜΟΣ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΩΣ. Διασκευή ενός κεφαλαίου του λογοτεχνικού βιβλίου. (Δημιουργική γραφή)

Ο ΓΑΜΟΣ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΩΣ. Διασκευή ενός κεφαλαίου του λογοτεχνικού βιβλίου. (Δημιουργική γραφή) Ο ΓΑΜΟΣ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΩΣ Διασκευή ενός κεφαλαίου του λογοτεχνικού βιβλίου (Δημιουργική γραφή) Ο γάμος σε μια κλειστή κοινωνία όπως το χωριό που βρισκόταν η παρέα των αγοριών ήταν ένα γεγονός που αφορούσε όλο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2008-2009

ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2008-2009 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2008-2009 Μάθημα: ΕΛΛΗΝΙΚΑ Επίπεδο: 1 Διάρκεια: 2 ώρες Ημερομηνία

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενα Κατανόησης Γραπτού Λόγου

Κείμενα Κατανόησης Γραπτού Λόγου Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας Πιστοποίηση Επάρκειας της Ελληνομάθειας 18 Ιανουαρίου 2013 A2 Κείμενα Κατανόησης Γραπτού Λόγου Διάρκεια Εξέτασης 30 λεπτά Διάρκεια Εξέτασης 30 λεπτά Ερώτημα 1 (7 μονάδες) Διαβάζετε

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2013-2014 Μάθημα: Ελληνικά σε Ξενόγλωσσους Επίπεδο: Ε3 Διάρκεια:

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΟΜΑ: 7 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ

ΟΝΟΜΑ: 7 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ 12 o Δημ. Σχ. Αθηνών Τάξη Δ 7/4/2014 ΟΝΟΜΑ: 7 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ Α. ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ Β. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 1. 2. Συμπληρώνω τα κενά με Παρακείμενο ή Υπερσυντέλικο: Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι... (αναπτύσσω)

Διαβάστε περισσότερα

Πέννυ Εμμανουήλ Κυβερνήτης Θ117Α

Πέννυ Εμμανουήλ Κυβερνήτης Θ117Α Αθήνα 31-7-2012 Αρ. πρωτ. 12 Προς την Επιτροπή Ανταλλαγών Νέων Αγαπητέ Πρόεδρε Τάσο Γρηγορίου, Με την Παρούσα επιστολή θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την εγκάρδια φιλοξενία των 4 παιδιών του Θέματός μας

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικές αναμνήσεις. Η γιαγιά του Χάρη θυμάται

Σχολικές αναμνήσεις. Η γιαγιά του Χάρη θυμάται Η μαμά μου πήγαινε στο 26 ο Δημοτικό Σχολείο Νίκαιας. Η καλύτερη ανάμνηση που έχει είναι οι φίλοι της και η τάξη που μύριζε κιμωλία. Ελευθερία Η γιαγιά μου την τάξη της είχε 87 παιδιά. Τα άτακτα παιδιά

Διαβάστε περισσότερα

1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ Γ ΤΑΞΗ. Υπεύθυνη δασκάλα: Καρακάση Μαρία Σχολικό Έτος:

1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ Γ ΤΑΞΗ. Υπεύθυνη δασκάλα: Καρακάση Μαρία Σχολικό Έτος: 1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ Γ ΤΑΞΗ Υπεύθυνη δασκάλα: Καρακάση Μαρία Σχολικό Έτος: 2013-2014 ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με τη φύση, να γνωρίσουν την ελιά, την ιστορία και τη

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Γ Ρ Α Π Τ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Γ Ρ Α Π Τ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Γ Ρ Α Π Τ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 5 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Online Έρευνας για τα Χριστούγεννα

Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Online Έρευνας για τα Χριστούγεννα M A R K E T I N G R E S E A R C H S E R V I C E S Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Online Έρευνας για τα Χριστούγεννα Δεκέμβριος 2010 Εισαγωγή Φέτος, είπαμε να γιορτάσουμε τα Χριστούγεννα με μια έρευνα που αφορά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΛΠΙΔΑ. Είμαι 8 χρονών κα μένω στον καταυλισμό μαζί με άλλες 30 οικογένειες.

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΛΠΙΔΑ. Είμαι 8 χρονών κα μένω στον καταυλισμό μαζί με άλλες 30 οικογένειες. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΛΠΙΔΑ Είμαι 8 χρονών κα μένω στον καταυλισμό μαζί με άλλες 30 οικογένειες. Μέχρι πριν λίγες μέρες βρισκόμουν στο χωριό μου το Ριζοκάρπασο, αλλά μετά την εισβολή ήρθαμε με την μητέρα μου

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό δασικό πάρκο Πέτρας του Ρωμιού

Εθνικό δασικό πάρκο Πέτρας του Ρωμιού Εθνικό δασικό πάρκο Πέτρας του Ρωμιού Στις 17 Φεβρουαρίου 2014, οι τετάρτες τάξεις του Θ Δημοτικού Σχολείου Πάφου πήγαν εκδρομή στο Εθνικό δασικό πάρκο Πέτρας του Ρωμιού. Ο σκοπός τους ήταν να περπατήσουν

Διαβάστε περισσότερα

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο 4 Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο Σεβάχ. Για να δει τον κόσμο και να ζήσει περιπέτειες.

Διαβάστε περισσότερα

ΖΑΧΡΑ ΙΜΠΡΑΧΗΜ ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΖΑΣ

ΖΑΧΡΑ ΙΜΠΡΑΧΗΜ ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΖΑΣ Θυµάσαι το παραµύθι της γιαγιάς για την 28 η Οκτωβρίου; Μάζεψε τους φίλους σου και διηγήσου το. Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένας γίγαντας που ζούσε στο δικό του σπίτι. Ένα

Διαβάστε περισσότερα

Παραδοσιακές συνταγές μέσα από τα ήθη και έθιμα του τόπου

Παραδοσιακές συνταγές μέσα από τα ήθη και έθιμα του τόπου Παραδοσιακές συνταγές μέσα από τα ήθη και έθιμα του τόπου Ξεκινώντας την προσπάθεια μας, να ενεργοποιήσουμε τους μαθητές μέσα από αυτό το νέο μάθημα, για τα Ελληνικά σχολεία, επιλέξαμε τον πιο «γλυκό»

Διαβάστε περισσότερα

Διάλογος 4: Συνομιλία ανάμεσα σε φροντιστές

Διάλογος 4: Συνομιλία ανάμεσα σε φροντιστές Ενότητα 1 Σελίδα 1 Διάλογος 1: Αρχική επικοινωνία με την οικογένεια για πρόσληψη Διάλογος 2: Προετοιμασία υποδοχής ασθενούς Διάλογος 3: Η επικοινωνία με τον ασθενή Διάλογος 4: Συνομιλία ανάμεσα σε φροντιστές

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2013-2014 Μάθημα: Ελληνικά Επίπεδο: Ε1 Διάρκεια: 2 ώρες Υπογραφή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14. «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14. «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14 «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011 Δείτε όλα

Διαβάστε περισσότερα

Τι ξέρω για την Ελλάδα Μοιάζει η τάξη σου με αυτή που βλέπεις εδώ; Τι θα ήθελες να αλλάξει στην τάξη σου και στο μάθημα των ελληνικών;

Τι ξέρω για την Ελλάδα Μοιάζει η τάξη σου με αυτή που βλέπεις εδώ; Τι θα ήθελες να αλλάξει στην τάξη σου και στο μάθημα των ελληνικών; Τι ξέρω για την Ελλάδα Μοιάζει η τάξη σου με αυτή που βλέπεις εδώ; Τι θα ήθελες να αλλάξει στην τάξη σου και στο μάθημα των ελληνικών; Η Ελένη, η Ναόκο και οι συμμαθητές τους κάνουν σήμερα το τελευταίο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε.

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε. ιστορίες της 17 ιστορίες της Πρωτοχρονιάς Παραμύθια: Βαλερί Κλες, Έμιλι-Ζιλί Σαρμπονιέ, Λόρα Μιγιό, Ροζέ-Πιερ Μπρεμό, Μονίκ Σκουαρσιαφικό, Καλουάν, Ιμπέρ Μασουρέλ, Ζαν Ταμπονί-Μισεράτσι, Πολ Νέισκενς,

Διαβάστε περισσότερα

Βρε παιδιά έφτασαν κιόλας Απόκριες! Τι λέτε παιδιά να επισκεφθούμε τις Κυκλάδες φέτος ; Τι είναι οι Απόκριες ;

Βρε παιδιά έφτασαν κιόλας Απόκριες! Τι λέτε παιδιά να επισκεφθούμε τις Κυκλάδες φέτος ; Τι είναι οι Απόκριες ; Βρε παιδιά έφτασαν κιόλας Απόκριες! Τι είναι οι Απόκριες ; Απόκριες ή Απόκρεω είναι η περίοδος που απέχουμε από το κρέας. Διαρκεί τρεις βδομάδες και τελειώνει σαράντα μέρες πριν το Πάσχα.Τις γιορτάζουμε

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στα Πρότυπα Γυμνάσια-N.Γλώσσα

Εισαγωγή στα Πρότυπα Γυμνάσια-N.Γλώσσα Μάθημα/Τάξη: Εισαγωγή στα Πρότυπα Γυμνάσια-N.Γλώσσα Κεφάλαιο: Εφ όλης της Ύλης Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 15/01/18 Επιδιωκόμενος Στόχος: A. Κείμενο: Ο κυρ Μιχάλης Κάσιαλος Η ζωγραφιά αυτή είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣΟΥ

ΘΕΜΑ: ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣΟΥ 2/Θ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΑΓΙΑΣΟΥ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Σχολικό έτος 2004 2005 ΘΕΜΑ: ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΙ: ΖΟΥΜΠΟΥΛΗ ΜΑΤΕΛΗ ΜΥΡΣΙΝΗ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΖΑΝΗ ΕΙΡΗΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ (Αόρατος) ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Κάποτε στη γη γεννήθηκε το Όνειρο. Το όνομά του δεν ήταν έτσι, όμως επειδή συνεχώς ονειρευόταν, όλοι το φώναζαν Όνειρο. Δεν ήταν κάτι το σπουδαίο, ήταν σαν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Καλοκαίρι. Βιβλίο: Η χαµένη πόλη. Συνταγή ΤΙΤΙΝΑ: κρέπα. Από την Μαριλένα Ντε Πιάν και την Ελένη Κοτζάµπαση - 1 - Μια εφηµερίδα για όλους

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Καλοκαίρι. Βιβλίο: Η χαµένη πόλη. Συνταγή ΤΙΤΙΝΑ: κρέπα. Από την Μαριλένα Ντε Πιάν και την Ελένη Κοτζάµπαση - 1 - Μια εφηµερίδα για όλους Ιούλιος 2011 Τεύχος 11 3 Μια εφηµερίδα για όλη την οικογένεια ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Καλοκαίρι Βιβλίο: Η χαµένη πόλη Συνταγή ΤΙΤΙΝΑ: κρέπα Από την Μαριλένα Ντε Πιάν και την Ελένη Κοτζάµπαση - 1 - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Η γλώσσα

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφέας: Αλεξίου Θωμαή ΕΠΙΠΕΔΟ Α1 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΔΙΑΜΟΝΗ. Κατανόηση γραπτού λόγου. Γεια σου, Μαργαρίτα!

Συγγραφέας: Αλεξίου Θωμαή ΕΠΙΠΕΔΟ Α1 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΔΙΑΜΟΝΗ. Κατανόηση γραπτού λόγου. Γεια σου, Μαργαρίτα! Συγγραφέας: Αλεξίου Θωμαή ΕΠΙΠΕΔΟ Α1 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΔΙΑΜΟΝΗ Κατανόηση γραπτού λόγου Γεια σου, Μαργαρίτα! Έμαθα να γράφω καλά. Ρώτησες πού μένω! Είμαι από την Ελλάδα αλλά μένουμε στην Αυστραλία.

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση για την Ιταλία από τη

Παρουσίαση για την Ιταλία από τη Παρουσίαση για την Ιταλία από τη Ιταλία Τι είδαμε, τι κάναμε και πώς περάσαμε στην Ιταλία? Ημερολόγιο Comenius Ιταλία Για να δείξω πως περάσαμε στην Ιταλία θα φτιάξω ένα ημερολόγιο. Το ημερολόγιο θα έχει

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ Τα ρήματα Έχουν δύο φωνές: την ενεργητική και την παθητική Ενεργητική φωνή: ω. Παθητική φωνή: -μαι. Οι καταλήξεις των ρημάτων, ω, -άβω

ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ Τα ρήματα Έχουν δύο φωνές: την ενεργητική και την παθητική Ενεργητική φωνή: ω. Παθητική φωνή: -μαι. Οι καταλήξεις των ρημάτων, ω, -άβω 1 ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ Τα ρήματα ανήκουν στα κλιτά μέρη του λόγου και φανερώνουν ότι κάποιο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα κάνει κάτι (κάποια ενέργεια), ή παθαίνει κάτι από κάποιον άλλον, ή από τον εαυτό του ή βρίσκεται σε

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφέας: Αλεξίου Θωμαή ΕΠΙΠΕΔΟ A1 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ - ΤΑΞΙΔΙΑ

Συγγραφέας: Αλεξίου Θωμαή ΕΠΙΠΕΔΟ A1 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ - ΤΑΞΙΔΙΑ Συγγραφέας: Αλεξίου Θωμαή ΕΠΙΠΕΔΟ A1 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ - ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Γεια σου, Πέδρο! Με χαρά θα σε φιλοξενήσω στο σπίτι μου στη Ρόδο. Μου είπε η Πιλάρ πως θα έρθετε με την

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ. SOU Zheleznik Stara Zagora

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ. SOU Zheleznik Stara Zagora ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ SOU Zheleznik Stara Zagora Koleda (Στο κυριλλικό αλφάβητο: коледа) είναι η σλαβική λέξη για τα Χριστούγεννα, που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα στη Βουλγαρία. Μερικοί πιστεύουν

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΑΤΡΙΚΟ 2 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΘΕΑΤΡΙΚΟ 2 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΘΕΑΤΡΙΚΟ 2 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΕΓΓΟΝΟΣ: Παππού, γιατί προτιμάς να βάζεις κανέλα και όχι κύμινο στα σουτζουκάκια; ΠΑΠΠΟΥΣ: Το κύμινο είναι κομματάκι δυνατό. Κάνει τους ανθρώπους να κλείνονται

Διαβάστε περισσότερα

Ο εγωιστής γίγαντας. Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία. Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. «Αλέξανδρος Δελμούζος»

Ο εγωιστής γίγαντας. Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία. Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. «Αλέξανδρος Δελμούζος» Ο εγωιστής γίγαντας Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης «Αλέξανδρος Δελμούζος» 2010-2011 Κάθε απόγευμα μετά από το σχολείο τα παιδιά πήγαιναν για να παίξουν στον κήπο του γίγαντα.

Διαβάστε περισσότερα

Αυτό το βιβλίo είναι μέρος μιας δραστηριότητας του Προγράμματος Comenius

Αυτό το βιβλίo είναι μέρος μιας δραστηριότητας του Προγράμματος Comenius Μάρτιος 2011 Αυτό το βιβλίo είναι μέρος μιας δραστηριότητας του Προγράμματος Comenius Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΡΟ-ΜΑΝΩΛΗ Πολύ παλιά, αιώνες πριν, ο Negru Voda, ο κυβερνήτης της Ρουμανίας, ήθελε να χτίσει ένα μοναστήρι

Διαβάστε περισσότερα

Τριγωνοψαρούλη, μην εμπιστεύεσαι ΠΟΤΕ... αχινό! Εκπαιδευτικός σχεδιασμός παιχνιδιού: Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Βασιλική Νίκα.

Τριγωνοψαρούλη, μην εμπιστεύεσαι ΠΟΤΕ... αχινό! Εκπαιδευτικός σχεδιασμός παιχνιδιού: Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Βασιλική Νίκα. Ήρθε ένας νέος μαθητής στην τάξη. Όλοι τον αποκαλούν ο «καινούριος». Συμφωνείς; 1 Δεν είναι σωστό να μη φωνάζουμε κάποιον με το όνομά του. Είναι σαν να μην τον αναγνωρίζουμε. Σωστά. Έχει όνομα και με αυτό

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΤΙ ΑΣΧΟΛΗΘΗΚΑΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΥΦΑΝΤΙΚΗ

ΓΙΑΤΙ ΑΣΧΟΛΗΘΗΚΑΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΥΦΑΝΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΥΡΙΝΑΣ ΛΗΜΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: «ΥΦΑΝΤΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ, ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΥΦΑΝΤΙΚΗΣ» ΣΧΟΛ ΕΤΟΣ 2006-07 καθηγήτριες: Ολυμπία Μανουσογαννάκη ΠΕ 04 συντονίστρια

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΑ Μ! Μ Π Α Μ! Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για όλους.

ΜΠΑ Μ! Μ Π Α Μ! Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για όλους. ΕΙΝΑΙ ΑΤΥΧΙΑ ΝΑ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙΣ ΜΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ. Νούρου Εγώ Κουάμι ο αδερφός μου Ράζακ ένας φίλος που συναντήσαμε στον δρόμο Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για

Διαβάστε περισσότερα

LET S DO IT BETTER improving quality of education for adults among various social groups

LET S DO IT BETTER improving quality of education for adults among various social groups INTERVIEWS REPORT February / March 2012 - Partner: Vardakeios School of Hermoupolis - Target group: Immigrants, women 1 η συνέντευξη Από την Αλβανία Το 2005 Η γλώσσα. Ήταν δύσκολο να επικοινωνήσω με τους

Διαβάστε περισσότερα

Όταν είσαι χορεύτρια, ηθοποιός, τραγουδίστρια, καλλιτέχνης γενικότερα, είσαι ένα σύμπαν που φωτοβολεί.

Όταν είσαι χορεύτρια, ηθοποιός, τραγουδίστρια, καλλιτέχνης γενικότερα, είσαι ένα σύμπαν που φωτοβολεί. Όταν είσαι χορεύτρια, ηθοποιός, τραγουδίστρια, καλλιτέχνης γενικότερα, είσαι ένα σύμπαν που φωτοβολεί. Όταν σε βλέπουν και σε «τραβούν» κοντά τους «γαλαξίες», όπως ο Καρβέλας και η Βίσση και ο «αυστηρός»

Διαβάστε περισσότερα

Victoria is back! Της Μαριάννας Τ ιρά η

Victoria is back! Της Μαριάννας Τ ιρά η Victoria is back! Της Μαριάννας Τ ιρά η Victoria is back! Με αφορμή την επίσκεψη της Βικτώριας Χίσλοπ στο Ρέθυμνο της Κρήτης για την παρουσίαση του καινούριου της βιβλίου Ανατολή, άρπαξα την ευκαιρία να

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 1. Ας γνωριστούμε λοιπόν!!! Σήμερα συναντιόμαστε για πρώτη φορά. Μαζί θα περάσουμε τους επόμενους

Μάθημα 1. Ας γνωριστούμε λοιπόν!!! Σήμερα συναντιόμαστε για πρώτη φορά. Μαζί θα περάσουμε τους επόμενους Μάθημα 1 Ας γνωριστούμε λοιπόν!!! Σήμερα συναντιόμαστε για πρώτη φορά. Μαζί θα περάσουμε τους επόμενους μήνες και θα μοιραστούμε πολλά! Ας γνωριστούμε λοιπόν. Ο καθένας από εμάς ας πει λίγα λόγια για τον

Διαβάστε περισσότερα

Διαγνωστικό Δοκίμιο GCSE1

Διαγνωστικό Δοκίμιο GCSE1 Διαγνωστικό Δοκίμιο GCSE 1 Όνομα:.... Ημερομηνία:... 1. Διάβασε το κείμενο και συμπλήρωσε τις εργασίες. (Στο τηλέφωνο) Παρακαλώ! Έλα Ελένη. Επιτέλους σε βρήκα! Τι κάνεις; Πώς είσαι; Πού ήσουν όλο το Σαββατοκυριάκο;

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ Γ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ από τη δασκάλα Στέλλα Σάββα Παττίδου

ΤΑΞΗ Γ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ από τη δασκάλα Στέλλα Σάββα Παττίδου ΤΑΞΗ Γ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ από τη δασκάλα Στέλλα Σάββα Παττίδου ΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΕΙΔΟΣ:ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Θέμα: Περιγραφή προσώπου Τίτλος: «ο παππούς μου» Α. ΠΡΟΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ 1. Φάση Αυθεντικοποίησης (3Χ40 λεπτά) Προβληματισμός

Διαβάστε περισσότερα

γεφύρια, τα οποία φέρνουν στην μνήμη από την χώρα καταγωγής τους, βρίσκοντας κοινούς τόπους στην διαπραγμάτευση του θέματος.

γεφύρια, τα οποία φέρνουν στην μνήμη από την χώρα καταγωγής τους, βρίσκοντας κοινούς τόπους στην διαπραγμάτευση του θέματος. Τα γεφύρια ενώνουν Σε μία διαπολιτισμική προσέγγιση των θεμάτων που έχουν σχέση με τα πέτρινα γεφύρια, διαπιστώνουμε εύκολα ότι οι κατασκευές αυτές απαντούν όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο, αλλά σε ολόκληρη

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 02

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 02 Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 5 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΚΑΙ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ

ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΚΑΙ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΚΑΙ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 5 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α

Διαβάστε περισσότερα

Τσικνοπέμπτη. Μαζί με την Τσικνοπέμπτη έχει καθιερωθεί πλέον και η παράδοση του μασκαρέματος που υποτίθεται ότι διώχνει τα κακά

Τσικνοπέμπτη. Μαζί με την Τσικνοπέμπτη έχει καθιερωθεί πλέον και η παράδοση του μασκαρέματος που υποτίθεται ότι διώχνει τα κακά Τσικνοπέμπτη Οι τρεις πρώτες εβδομάδες του Τριωδίου, πριν την αρχή της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής ονομάζονται Προφωνή, Κρεατινή και της Τυροφάγου. Στο μέσο της 2ης εβδομάδας (Κρεατινής) βρίσκεται

Διαβάστε περισσότερα

Μια ιστορία με αλήθειες και φαντασία

Μια ιστορία με αλήθειες και φαντασία Μια ιστορία με αλήθειες και φαντασία ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΑΛΙΟΥ Γ ΤΑΞΗ Α 3 Η κυρία Ειρήνη από το Κάρμι, ξύπνησε πολύ νωρίς το πρωί για να ταΐσει τις κότες και τα κουνελάκια της. Ανυπομονούσε να πάει στο πανηγύρι

Διαβάστε περισσότερα

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΟΥ

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΟΥ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΟΥ ΤΑΞΗ Γ 1 ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΒΟΥΝΑΡΓΟΥ Ομάδα γ ΜΕΛΗ: NΑΤΑΛΙΑ ΚΟΛΑΚΛΙΔΗ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΑΠΛΑΝΗ ΙΩΑΝΝΑ ΘΑΝΟΠΟΥΛΟΥ Ι ΩΑΝΝΑ ΚΟΡΜΠΑΚΗ ΑΥΤΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ Ονομάζομαι Ναταλία Κολακλίδη και

Διαβάστε περισσότερα

Μαρούλα Κλιάφα Μελίνα Κ Γεράσιμος Κ.: Μάριος Κ.

Μαρούλα Κλιάφα Μελίνα Κ Γεράσιμος Κ.: Μάριος Κ. Την Παρασκευή, 15 Δεκεμβρίου 2017, η συγγραφέας Μαρούλα Κλιάφα επισκέφτηκε το σχολείο μας και συναντήθηκε με τους μαθητές και τις μαθήτριες του Α2, Β1, Β5. Οι μαθητές/ριες του Α2 ασχολήθηκαν στο πλαίσιο

Διαβάστε περισσότερα

Τα παραμύθια της τάξης μας!

Τα παραμύθια της τάξης μας! Τα παραμύθια της τάξης μας! ΟΙ λέξεις κλειδιά: Καρδιά, γοργόνα, ομορφιά, πυξίδα, χώρα, πεταλούδα, ανηφόρα, θάλασσα, φάλαινα Μας βοήθησαν να φτιάξουμε αυτά τα παραμύθια! «Χρυσαφένια χώρα» Μια φορά κι έναν

Διαβάστε περισσότερα

Ο δάσκαλος που θα μου κάνει μάθημα είναι σημαντικό να με εμπνέει γιατί θα έχω καλύτερη συνεργασία μαζί του. θα έχω περισσότερο ενδιαφέρον για το

Ο δάσκαλος που θα μου κάνει μάθημα είναι σημαντικό να με εμπνέει γιατί θα έχω καλύτερη συνεργασία μαζί του. θα έχω περισσότερο ενδιαφέρον για το Ελένη Κουννή Ε 2 Ο δάσκαλος που θα μου κάνει μάθημα είναι σημαντικό να με εμπνέει γιατί θα έχω καλύτερη συνεργασία μαζί του. θα έχω περισσότερο ενδιαφέρον για το μάθημα και θα μαθαίνω περισσότερα πράγματα.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ. Έφη Και Ελένα

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ. Έφη Και Ελένα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ Έφη Και Ελένα Το Χριστόψωμο Χριστόψωμο λέγεται γενικά το ψωμί (καρβέλι) ή κουλούρα που οι Ελληνίδες νοικοκυρές έχουν παρασκευάσει 2-3 ημέρες προ των Χριστουγέννων

Διαβάστε περισσότερα

Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΒΛΑΧΟΚΕΡΑΣΙΑΣ

Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΒΛΑΧΟΚΕΡΑΣΙΑΣ Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΒΛΑΧΟΚΕΡΑΣΙΑΣ Όσοι περίμεναν την Ταγαρού Συντάκτης : Αγγελική Κατσαφάνα Τη δεκαετία του 50, που δεν υπήρχε Γυμνάσιο στο χωριό, μόλις τα παιδιά τελειώνανε το Δημοτικό, φοιτούσαν στη συνέχεια

Διαβάστε περισσότερα

Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείου του χωριού Πήδημα είναι οι πηγές. Από εκεί ξεκινάει ο ποταμός Άρης και τα νερά των πηγών υδροδοτούν σχεδόν ολόκληρη

Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείου του χωριού Πήδημα είναι οι πηγές. Από εκεί ξεκινάει ο ποταμός Άρης και τα νερά των πηγών υδροδοτούν σχεδόν ολόκληρη Ωραίο το Πήδημα! Το Πήδημα είναι ένα γραφικό χωριό της Μεσσηνίας λίγο έξω από Καλαμάτα! Είναι ένα χωριό διαφορετικό από τα Κλασσικά και τουριστικά σημεία της Μεσσηνίας. Ένα μέρος απέρνατης φυσικής ομορφιάς

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑ ΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ

ΙΑ ΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ 1η Σελίδα Η Γιώτα θα πάει για πρώτη φορά κατασκήνωση. Φαντάζεται πως θα περάσει πολύ άσχημα μακριά από τους γονείς και τα παιχνίδια της για μια ολόκληρη εβδομάδα. Αγχώνεσαι ή νοιώθεις άβολα όταν είσαι

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2009 2010 Μάθημα: Ελληνικά Επίπεδο: 2 Διάρκεια: 2 ώρες Ημερομηνία:

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Όμορφος κόσμος

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Όμορφος κόσμος ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Όμορφος κόσμος Φροντίζουμε όλα τα πλάσματα Η Αγία Μελανγκέλ: η προστάτιδα του περιβάλλοντος Εξακόσια χρόνια μετά τη γέννηση του Χριστού, γεννήθηκε στα καταπράσινα δάση της Ιρλανδίας μια

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφή: Αλεξίου Θωμαή ΕΠΙΠΕΔΟ: A1 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ - ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ. ΑΠΟ:

Συγγραφή: Αλεξίου Θωμαή ΕΠΙΠΕΔΟ: A1 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ - ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ. ΑΠΟ: Συγγραφή: Αλεξίου Θωμαή ΕΠΙΠΕΔΟ: A1 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ - ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΑΠΟ: alexandra2005@yahoo.gr ΠΡΟΣ:elenitsasiop@gmail.com ΘΕΜΑ: Κυριακή, στο σπίτι μου! 1 Άσκηση

Διαβάστε περισσότερα

Βούλα Μάστορη. Ένα γεμάτο μέλια χεράκι

Βούλα Μάστορη. Ένα γεμάτο μέλια χεράκι 1 Σειρά Σπουργιτάκια Εκδόσεις Πατάκη Ένα γεμάτο μέλια χεράκι Βούλα Μάστορη Εικονογράφηση: Σπύρος Γούσης Σελ. 91 Δραστηριότητες για Γ & Δ τάξη Συγγραφέας: Η Βούλα Μάστορη γεννήθηκε στο Αγρίνιο. Πέρασε τα

Διαβάστε περισσότερα

Κόλιντα (Colinda) : Τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα είναι ενα παραδοσιακό λαϊκό τραγούδι, που το λένε παιδιά, έφηβοι και άντρες για να γιορτάσουν τα

Κόλιντα (Colinda) : Τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα είναι ενα παραδοσιακό λαϊκό τραγούδι, που το λένε παιδιά, έφηβοι και άντρες για να γιορτάσουν τα Κόλιντα (Colinda) : Τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα είναι ενα παραδοσιακό λαϊκό τραγούδι, που το λένε παιδιά, έφηβοι και άντρες για να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα και την πρωτοχρονιά. Colindul românesc: Το

Διαβάστε περισσότερα

Το βιβλίο της Μ. Autism Resource CD v Resource Code RC115

Το βιβλίο της Μ. Autism Resource CD v Resource Code RC115 Το βιβλίο της Μ Γεια σας με λένε Μ. Είμαι 9 χρονών και μένω στο με τους γονείς μου και τα 2 αδέρφια μου, τον Γιάννη που είναι 10 και τον Βασίλη που είναι 3. Έχω κι ένα σκυλάκι που το λένε Κάντι και είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Προσκλήσεις και ευχές

Ι ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Προσκλήσεις και ευχές Ι ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Προσκλήσεις και ευχές Ενότητα: Κοινωνικές σχέσεις (2 φύλλα εργασίας) Επίπεδο: Β1, Β2 Κοινό: αλλόγλωσσοι ενήλικες ιάρκεια: 4 ώρες (2 δίωρα) Υλικοτεχνική υποδομή: Για τον διδάσκοντα: 1

Διαβάστε περισσότερα

Σιώμος Θεόδωρος του Κωνσταντίνου, 11 ετών

Σιώμος Θεόδωρος του Κωνσταντίνου, 11 ετών Σιώμος Θεόδωρος του Κωνσταντίνου, 11 ετών Το μυστήριο του πασχαλινού λαγού Του Κώστα Στοφόρου «Να βγούμε;» «Όχι ακόμα», είπε ο μπαμπάς. «Δεν θα έχει έρθει. Είναι πολύ νωρίς. Κάτσε να ξυπνήσει κι ο Δημήτρης».

Διαβάστε περισσότερα

Το καράβι της Κερύνειας

Το καράβι της Κερύνειας Το καράβι της Κερύνειας Το αρχαίο Καράβι της Κερύνειας Το 300π.Χ. το αρχαίο εμπορικό πλοίο ξεκινούσε από τη Σάμο απ όπου φόρτωσε κρασί. Αφού πέρασε από τα νησιά Κω και Ρόδο και πήρε αμφορείς ταξίδευε προς

Διαβάστε περισσότερα

Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής

Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής Ο Μικρός Πρίγκιπας έφτασε στη γη. Εκεί είδε μπροστά του την αλεπού. - Καλημέρα, - Καλημέρα, απάντησε ο μικρός πρίγκιπας, ενώ έψαχνε να βρει από πού ακουγόταν η

Διαβάστε περισσότερα

Επίσκεψη στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης

Επίσκεψη στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Επίσκεψη στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Την Πέµπτη 24 του Οκτώβρη επισκεφτήκαµε το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης που βρίσκεται σε ένα χωριό της Πάφου τη Γεροσκήπου. Εκεί έχει πολλά αντικείµενα που χρησιµοποιούσαν οι

Διαβάστε περισσότερα

Μια βραδιά στο Σταφύλι, στην καρδιά της Θεσσαλονίκης

Μια βραδιά στο Σταφύλι, στην καρδιά της Θεσσαλονίκης Μια βραδιά στο Σταφύλι, στην καρδιά της Θεσσαλονίκης Ξέρεις πως η Θεσσαλονική είναι η πόλη του φαγητού. Δεν χρειάζεται να στο επιβεβαιώσω ούτε εγώ ούτε κανείς. Φαγητό καλό, μαζί με λίγο κρασάκι, καλή παρέα

Διαβάστε περισσότερα

Η Μόνα, η μικρή χελώνα, μετακόμισε σε ένα καινούριο σπίτι κοντά στη λίμνη του μεγάλου δάσους.

Η Μόνα, η μικρή χελώνα, μετακόμισε σε ένα καινούριο σπίτι κοντά στη λίμνη του μεγάλου δάσους. Η Μόνα, η μικρή χελώνα, μετακόμισε σε ένα καινούριο σπίτι κοντά στη λίμνη του μεγάλου δάσους. Κάθεται στο παράθυρο του δωματίου της και σκέφτεται, στεναχωρημένη τους παλιούς της φίλους και συμμαθητές.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΧΕ ΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ: εξιότητες κοψίματος Σβούρες ΤΑΞΗ: Α-Β

ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΧΕ ΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ: εξιότητες κοψίματος Σβούρες ΤΑΞΗ: Α-Β ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΧΕ ΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ: εξιότητες κοψίματος Σβούρες ΤΑΞΗ: Α-Β ΗΜ/ΝΙΑ ΠΟΡΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Σεπτέμβριος Αφόρμηση: ίνω στα παιδιά σε χαρτόνι φωτοτυπημένη μια σβούρα και τους

Διαβάστε περισσότερα

«Το Πάσχα στη Λιλιπούπολη!» ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ: ΜΠΟΥΦΕΑ ΙΩΑΝΝΑ ΤΜΗΜΑ: ΠΝ2 Τα αλεπουδάκια ΛΙΛΙΠΟΥΠΟΛΗ

«Το Πάσχα στη Λιλιπούπολη!» ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ: ΜΠΟΥΦΕΑ ΙΩΑΝΝΑ ΤΜΗΜΑ: ΠΝ2 Τα αλεπουδάκια ΛΙΛΙΠΟΥΠΟΛΗ «Το Πάσχα στη Λιλιπούπολη!» ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ: ΜΠΟΥΦΕΑ ΙΩΑΝΝΑ ΤΜΗΜΑ: ΠΝ2 Τα αλεπουδάκια ΛΙΛΙΠΟΥΠΟΛΗ 2017-2018 «Κι είναι ακόμη τα γόνατα που κάθιζε αμίλητος, δυο δυο τα παιδιά κι απλώνοντας δίπλα του,

Διαβάστε περισσότερα

Ο δάσκαλος που με εμπνέει

Ο δάσκαλος που με εμπνέει Είναι πολύ σημαντικό για μένα η δασκάλα που μου κάνει μάθημα να με εμπνέει, γιατί έτσι θα ενδιαφέρομαι περισσότερο για τα μαθήματά μου και θα προσπαθώ να γίνομαι κάθε φορά καλύτερη. Θα προτιμούσα η δασκάλα

Διαβάστε περισσότερα

Γράφουν τα παιδιά της Β 1 Δημοτικό Σχολείο Αγίου Δημητρίου

Γράφουν τα παιδιά της Β 1 Δημοτικό Σχολείο Αγίου Δημητρίου Γράφουν τα παιδιά της Β 1 Δημοτικό Σχολείο Αγίου Δημητρίου 2018-2019 Τίτλος: Η κυρά-κακή και τα κακά της λόγια. Μια φορά κι έναν καιρό ήταν η κυρα-κακή. Ήταν γιαγιά και ζούσε σε ένα χωριό. Τη λέγανε κυρα-κακή

Διαβάστε περισσότερα

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ`, Δ`, Ε` ΚΑΙ ΣΤ` ΤΑΞΕΩΝ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ 1. ΔΑΟΥΛΑ ΝΙΚΗ 2. ΤΣΕΤΣΙΛΑ ΔΗΜΗΤΡΑ 3. ΛΑΚΗΣ ΦΑΝΗΣ 4. ΜΠΑΚΑΛΜΠΑΣΗ ΕΛΕΝΗ 6/ΘΕΣΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΕΡΔΙΚΟΥΣΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

16 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΤΑΞΕΙΣ: Ε1 & Ε2

16 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΤΑΞΕΙΣ: Ε1 & Ε2 16 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΤΑΞΕΙΣ: Ε1 & Ε2 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΛΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ: Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΩΝ ΑΠΛΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ» ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ: ΣΑΒΒΑΪΔΟΥ ΕΥΣΤΡΑΤΙΑ ΤΣΙΑΠΑΛΙΩΚΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ 1 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Στο ΚΤΗΜΑ BST HORSE STABLES στην Καλαμπάκα οργανώνεται το Σαββατο 21 και την Κυριακή 22 Απριλιου 2018 φιλικη εκδήλωση - δραστηριότητα.

Στο ΚΤΗΜΑ BST HORSE STABLES στην Καλαμπάκα οργανώνεται το Σαββατο 21 και την Κυριακή 22 Απριλιου 2018 φιλικη εκδήλωση - δραστηριότητα. Φιλική Ιππική Πορεία στα Μετέωρα 20-21 - 22 Απριλίου - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA Στο ΚΤΗΜΑ BST HORSE STABLES στην Καλαμπάκα οργανώνεται το Σαββατο 21 και την Κυριακή 22 Απριλιου 2018 φιλικη εκδήλωση

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφέας. Ραφαέλα Ρουσσάκη. Εικονογράφηση. Αμαλία Βεργετάκη. Γεωργία Καμπιτάκη. Γωγώ Μουλιανάκη. Ζαίρα Γαραζανάκη. Κατερίνα Τσατσαράκη

Συγγραφέας. Ραφαέλα Ρουσσάκη. Εικονογράφηση. Αμαλία Βεργετάκη. Γεωργία Καμπιτάκη. Γωγώ Μουλιανάκη. Ζαίρα Γαραζανάκη. Κατερίνα Τσατσαράκη Συγγραφέας Ραφαέλα Ρουσσάκη Εικονογράφηση Αμαλία Βεργετάκη Γεωργία Καμπιτάκη Γωγώ Μουλιανάκη Ζαίρα Γαραζανάκη Κατερίνα Τσατσαράκη Μαρία Κυρικλάκη Μαριτίνα Σταματάκη Φιλία Πανδερμαράκη Χριστίνα Κλωνάρη

Διαβάστε περισσότερα

«Εγώ και ο τόπος μου»

«Εγώ και ο τόπος μου» «Εγώ και ο τόπος μου» Στ Τάξη (ΚΒ) - ΤΣΙΡΕΙΟ Στοιχεία Ενότητας Θέμα: Εγώ και ο τόπος μου Σύντομη Περιγραφή Ενότητας: Τα παιδιά, άλλοτε ατομικά και άλλοτε ομαδικά, διερεύνησαν και κατέγραψαν στοιχεία και

Διαβάστε περισσότερα

Η παρέα των Αστυνόμων γιορτάζει την εθνική μας επέτειο!! Τμήμα: ΠΝ1 Υπεύθυνη παιδαγωγός : Μπαϊμάκα Ναταλία ΛΙΛΙΠΟΥΠΟΛΗ

Η παρέα των Αστυνόμων γιορτάζει την εθνική μας επέτειο!! Τμήμα: ΠΝ1 Υπεύθυνη παιδαγωγός : Μπαϊμάκα Ναταλία ΛΙΛΙΠΟΥΠΟΛΗ Η παρέα των Αστυνόμων γιορτάζει την εθνική μας επέτειο!! Τμήμα: ΠΝ1 Υπεύθυνη παιδαγωγός : Μπαϊμάκα Ναταλία ΛΙΛΙΠΟΥΠΟΛΗ 2017-2018 Διπλή είναι σήμερα η γιορτή διπλή είναι η χαρά. Γιορτάζει η πατρίδα μας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΙΠΠΕΙΟΥΣ Σχολικό έτος 2006 2007. ΘΕΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Το δημοτικό τραγούδι: ένα αναπόσπαστο κομμάτι της λαϊκής μας παράδοσης

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΙΠΠΕΙΟΥΣ Σχολικό έτος 2006 2007. ΘΕΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Το δημοτικό τραγούδι: ένα αναπόσπαστο κομμάτι της λαϊκής μας παράδοσης ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΙΠΠΕΙΟΥΣ Σχολικό έτος 2006 2007 ΘΕΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Το δημοτικό τραγούδι: ένα αναπόσπαστο κομμάτι της λαϊκής μας παράδοσης Υπεύθυνη προγράμματος: Δώρα Χαραλαμπή ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΜΑΤΟΣ Το δημοτικό

Διαβάστε περισσότερα

Το κοιμητήριο του Γέροντα Παΐσιου μέσα από τα μάτια του AmfLife

Το κοιμητήριο του Γέροντα Παΐσιου μέσα από τα μάτια του AmfLife Βγαίνοντας από την πόλη της Θεσσαλονίκης, με προορισμό την Χαλκιδική, στο 10 χιλιόμετρο περίπου συναντήσαμε μια έξοδο στα δεξιά μας, η οποία μας έστειλε στους Ταγαράδες, ένα χωριό το οποίο είναι 5 χιλιόμετρα

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 7. πίνακας του Γιώργου Ιακωβίδη

Ενότητα 7. πίνακας του Γιώργου Ιακωβίδη Ενότητα 7 πίνακας του Γιώργου Ιακωβίδη Αφηγούμαστε πώς περάσαμε σε μια συναυλία Περιγράφουμε μουσικά όργανα και πώς κατασκευάζονται Απαγγέλλουμε και τραγουδάμε στίχους Περιγράφουμε έργα τέχνης Αναγνωρίζουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΩΝ. Αλεξανδρος Δημήτρης

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΩΝ. Αλεξανδρος Δημήτρης ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΩΝ Αλεξανδρος Δημήτρης Το Χριστόξυλο Στα χωριά της βόρειας Ελλάδας, από τις παραμονές των εορτών ο νοικοκύρης ψάχνει στα χωράφια και διαλέγει το πιο όμορφο, το πιο γερό, το πιο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΟΡΙΑΣ Σχολικό έτος 2007 2008. ΘΕΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Ήθη και έθιμα του Πάσχα

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΟΡΙΑΣ Σχολικό έτος 2007 2008. ΘΕΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Ήθη και έθιμα του Πάσχα ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΟΡΙΑΣ Σχολικό έτος 2007 2008 ΘΕΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Ήθη και έθιμα του Πάσχα Υπεύθυνη προγράμματος: Δώρα Χαραλαμπή ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΜΑΤΟΣ Το Πάσχα είναι η πιο μεγάλη, η πιο λαμπρή γιορτή της Χριστιανοσύνης,

Διαβάστε περισσότερα

Μια μεγάλη γιορτή πλησιάζει

Μια μεγάλη γιορτή πλησιάζει Μια μεγάλη γιορτή πλησιάζει Πλησιάζει το Πάσχα. Η μητέρα άρχισε να καθαρίζει το σπίτι. Πλένει τις κουρτίνες και τα τζάμια. Καθαρίζει τα χαλιά. Συγυρίζει τα ερμάρια και τους πάγκους. Ο πατέρας βοηθά τη

Διαβάστε περισσότερα

Δημοτικό Σχολείο Θεσπρωτικού. «Απογραφή Παραδοσιακών Σπιτιών στα Ιστορικά Λέλοβα και Μελέτη της Αρχιτεκτονικής τους»

Δημοτικό Σχολείο Θεσπρωτικού. «Απογραφή Παραδοσιακών Σπιτιών στα Ιστορικά Λέλοβα και Μελέτη της Αρχιτεκτονικής τους» Δημοτικό Σχολείο Θεσπρωτικού «Απογραφή Παραδοσιακών Σπιτιών στα Ιστορικά Λέλοβα και Μελέτη της Αρχιτεκτονικής τους» Γ και ΣΤ Τάξη 2007 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η εργασία είναι μια συνεργασία της Γ Τάξης και ΣΤ Τάξης του

Διαβάστε περισσότερα

Τα περισσότερα παιδιά έχουν κατοικίδια στην αυλή τους. Υπάρχουν πολλά αδέσποτα στο Δήμο που δηλητηριάζονται. Η επιθυμία των παιδιών να γνωρίσουν τα

Τα περισσότερα παιδιά έχουν κατοικίδια στην αυλή τους. Υπάρχουν πολλά αδέσποτα στο Δήμο που δηλητηριάζονται. Η επιθυμία των παιδιών να γνωρίσουν τα ΣΤ τάξη Δημοτικού Σχολείου Μακρυγιάλου 2009-2010 1 Τα περισσότερα παιδιά έχουν κατοικίδια στην αυλή τους. Υπάρχουν πολλά αδέσποτα στο Δήμο που δηλητηριάζονται. Η επιθυμία των παιδιών να γνωρίσουν τα άγρια

Διαβάστε περισσότερα