ΠPOΛOΓOΣ ΓEΩPΓIOΣ X. ΣAKEΛΛAPIAΔHΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠPOΛOΓOΣ ΓEΩPΓIOΣ X. ΣAKEΛΛAPIAΔHΣ"

Transcript

1 ΠPOΛOΓOΣ Tο ρήμα αποτελεί τον κεντρικ πυρήνα των προτάσεων και του λ γου γενικ τερα σε λες τις γλώσσες του κ σμου. Aντικείμενο του ι λίου αυτο είναι η παρουσίαση των σημαντικ τερων ρημάτων της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και ιδιαίτερα της αττικής διαλέκτου. Για κάθε ρήμα της αρχαίας ελληνικής δίνονται τα ακ λουθα στοιχεία: ñ Aρχικοί χρ νοι και στις δ ο φωνές. ñ Eτυμολογία. ñ Σ νταξη και σημασία με παραδείγματα απ λα σχεδ ν τα κείμενα της αττικής και ιωνικής διαλέκτου. ñ Oμ ρριζα της νέας ελληνικής. ñ Tα κυρι τερα σ νθετα ρήματα με την ερμηνεία τους. ñ Συνώνυμα. ñ Aντώνυμα ( που υπάρχουν). ñ Yπ δειξη για την κλίση τους σ μφωνα με τα αντίστοιχα πρ τυπα ρήματα που κλίνονται στους πίνακες κλίσης ρημάτων στο τέλος του ι λίου. ñ Eιδικές φράσεις με τη σημασία τους. ñ Παρατηρήσεις. Eλπίζουμε τι το ι λίο αυτ θα ρει τη δέουσα ανταπ κριση απ τους μαθητές, τους φοιτητές και τους διδάσκοντες καθηγητές, προς τους οποίους κυρίως απευθ νεται. ΓEΩPΓIOΣ X. ΣAKEΛΛAPIAΔHΣ

2 ΠEPIEXOMENA ΠPOΛOΓOΣ... 5 EIΣAΓΩΓH ΣTO PHMA THΣ APXAIAΣ EΛΛHNIKHΣ 1. Oρισμ ς του ρήματος Διαίρεση των διαλέκτων της αρχαίας ελληνικής γλώσσας Λ γοι διάσπασης της αρχαίας ελληνικής γλώσσας σε διαλέκτους Kοινά χαρακτηριστικά της Iωνικής και της Aττικής διαλέκτου Γλωσσικά χαρακτηριστικά της Iωνικής διαλέκτου Γλωσσικά χαρακτηριστικά της Aττικής διαλέκτου Σ γχρονη ερμηνεία των υπαρχουσών διαφορών μεταξ των διαλέκτων Παρεπ μενα του ρήματος Tα ενεργητικά ρήματα Mέσα ρήματα Παθητικά ρήματα Tροπή της ενεργητικής σ νταξης στην αντίστοιχη παθητική Pήματα ουδέτερα Pηματικά επίθετα σε -τέος και -τ ς Παράγωγα ρήματα Συνδετικά ρήματα Αποθετικά ρήματα Ρήματα με αττικ αναδιπλασιασμ Απρ σωπα ρήματα Παρασ νθετα ρήματα Καν νες τονισμο στα ρήματα Μερικοί ενεργητικοί και μέσοι α ριστοι Παρακείμενοι με σημασία ενεστώτα και ενεστώτες με σημασία παρακειμένου Ανωμαλίες της α ξησης στα ρήματα Ανωμαλίες του αναδιπλασιασμο Οι καταλήξεις του δυϊκο αριθμο στα ρήματα Μετάπτωση Αναλογία Το σ (s) Το δίγαμμα (F) Το γιώτ (j) Το έρρινο ν Στοιχεία της σ γχρονης μορφολογίας ΣΥΝΤΕΤΜΗΜΕΝΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ.. 51 ΑΛΛΑ ΡΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΕ ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΜΟΝΟ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΤΟΥΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΚΛΙΣΗΣ ΡΗΜΑΤΩΝ α. ΠΙΝΑΚΑΣ 1ος: Το ρ. ε μ ΠΙΝΑΚΑΣ 2ος: Το ρ. λ ω γ. ΠΙΝΑΚΑΣ 3ος: Το μέσο λ ομαι δ. ΠΙΝΑΚΑΣ 4ος: Το παθητικ λ ομαι ε. ΠΙΝΑΚΑΣ 5ος: Το ρ. λπίζω στ. ΠΙΝΑΚΑΣ 6ος: Το ρ. πείθομαι (μέσο και παθητικ ) ζ. ΠΙΝΑΚΑΣ 7ος: Το ρ. ναγκάζω η. ΠΙΝΑΚΑΣ 8ος: Το ρ. τάττω ή τάσσω θ. ΠΙΝΑΚΑΣ 9ος: Το ρ. τάττομαι (μέσο και παθητικ ) ι. ΠΙΝΑΚΑΣ 10ος: Το ρ. λείπω ια. ΠΙΝΑΚΑΣ 11ος: Το ρ. λείπομαι (μέσο και παθητικ ) ι. ΠΙΝΑΚΑΣ 12ος: Το ρ. φαίνω ιγ. ΠΙΝΑΚΑΣ 13ος: Το ρ. στέλλω ιδ. ΠΙΝΑΚΑΣ 14ος: Το ρ. νέμω

3 ιε. ΠΙΝΑΚΑΣ 15ος: Το ρ. νέμομαι (μέσο και παθητικ ) ιστ. ΠΙΝΑΚΑΣ 16ος: Το ρ. α ρω ιζ. ΠΙΝΑΚΑΣ 17ος: Το ρ. α ρομαι (μέσο και παθητικ ) ιη. ΠΙΝΑΚΑΣ 18ος: Συνηρημένος ενεργητικ ς και μέσος μέλλοντας ενριν ληκτων και υγρ ληκτων ρημάτων ιθ. ΠΙΝΑΚΑΣ 19ος: Το αλον (α ρ. του άλλω) κ. ΠΙΝΑΚΑΣ 20 ς: Α ριστος του ρήματος χω (: σχον) κα. ΠΙΝΑΚΑΣ 21ος: Παθητικ ς μέλλοντας και παθητικ ς α ριστος του ρήματος γράφομαι) κ. ΠΙΝΑΚΑΣ 22ος: Μέσος παρακείμενος και υπερσυντέλικος αφων ληκτων ρημάτων (: ψε δομαι, πράττομαι, γράφομαι) κγ. ΠΙΝΑΚΑΣ 23ος: Παρακείμενος και υπερσυντέλικος του ρήματος πέμπομαι κδ. ΠΙΝΑΚΑΣ 24ος: Μέσος παρακείμενος και υπερσυντέλικος ενριν ληκτων και υγρ ληκτων ρημάτων (: γγελμαι, ξυμμαι, πέφασμαι, φθαρμαι, νενέμημαι) κε. ΠΙΝΑΚΑΣ 25ος: Το συνηρημένο ρ. τιμάω - και τιμάομαι - μαι κστ. ΠΙΝΑΚΑΣ 26ος: Το συνηρημένο ρ. ζήω κζ. ΠΙΝΑΚΑΣ 27ος: Το συνηρημένο ρ. χρήομαι - μαι κη. ΠΙΝΑΚΑΣ 28ος: Το συνηρημένο ρ. ποιέω - και ποιέομαι -ο μαι κθ. ΠΙΝΑΚΑΣ 29ος: Το ρ. πλέω λ. ΠΙΝΑΚΑΣ 30 ς: Το ρ. δέομαι λα. ΠΙΝΑΚΑΣ 31ος: Το συνηρημένο ρ. δουλ ω - και δουλ ομαι -ο μαι λ. ΠΙΝΑΚΑΣ 32ος: Το συνηρημένο ρ. ιγώω λγ. ΠΙΝΑΚΑΣ 33ος: Το ρ. δείκνυμι δείκνυμαι λδ. ΠΙΝΑΚΑΣ 34ος: Το ρ. τίθημι τίθεμαι λε. ΠΙΝΑΚΑΣ 35ος: Α ριστος του ρ. τίθημι τίθεμαι λστ. ΠΙΝΑΚΑΣ 36ος: Το ρ. στημι σταμαι λζ. ΠΙΝΑΚΑΣ 37ος: Α ριστος του ρ. σταμαι λη. ΠΙΝΑΚΑΣ 38ος: Το ρ. ημι εμαι λθ. ΠΙΝΑΚΑΣ 39ος: Α ριστος του ρ. ημι εμαι μ. ΠΙΝΑΚΑΣ 40 ς: Το ρ. δίδωμι δίδομαι μα. ΠΙΝΑΚΑΣ 41ος: Α ριστος του ρ. δίδωμι δίδομαι μ. ΠΙΝΑΚΑΣ 42ος: Α ριστοι αρ τονων ρημάτων κλιν μενοι κατά τα ρ. σε -μι (: δραν, ην, ρρ ην, γνων, δυν) μγ. ΠΙΝΑΚΑΣ 43ος: Το ρ. φημ μδ. ΠΙΝΑΚΑΣ 44ος: Το ρ. ε μι με. ΠΙΝΑΚΑΣ 45ος: Το ρ. ο δα μστ. ΠΙΝΑΚΑΣ 46ος: Το ρ. κε μαι μζ. ΠΙΝΑΚΑΣ 47ος: Το ρ. κάθημαι μη. ΠΙΝΑΚΑΣ 48ος: Το ρ. δ ναμαι μθ. ΠΙΝΑΚΑΣ 49ος: Το ρ. πίσταμαι ν. ΠΙΝΑΚΑΣ 50 ς: Το ρ. δέδοικα ή δέδια να. ΠΙΝΑΚΑΣ 51ος: Παρακείμενος και υπερσυντέλικος του ρ. ( πο)θν ήσκω (: τέθνηκα) ν. ΠΙΝΑΚΑΣ 52ος: Το ρ. οικα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

4 EIΣAΓΩΓH ΣTO PHMA THΣ APXAIAΣ EΛΛHNIKHΣ 1. Ορισμός του ρήματος Ρήματα λέγονται οι λέξεις που δηλώνουν τι το υποκείμενο ενεργεί ή παθαίνει κάτι ή ρίσκεται σε μια κατάσταση. Κατά το Διον σιο το Θράκα «μά στι λέξις πτωτος πιδεκτικ χρ νων τε κα προσώπων κα ριθμ ν, νέργειαν πάθος παριστ σα» (Τέχνη Γραμματική, έκδ. Uhlig, σ. 46). O ορισμ ς αυτ ς του Διον σιου του Θράκα δε φαίνεται να είναι πλήρης, γιατί δεν περιλαμ άνει τους ονοματικο ς τ πους του ρήματος, αφο το απαρέμφατο δε δηλώνει πρ σωπα και αριθμο ς και η μετοχή δε δηλώνει πρ σωπα. 2. Διαίρεση των διαλέκτων της αρχαίας ελληνικής γλώσσας Δυσχερής παρουσιάζεται η διαίρεση και η κατάταξη των αρχαίων διαλέκτων σε ομάδες. Oι παλαιοί Γραμματικοί διέκριναν τις εξής διαλέκτους: την Aιολίδα (: Aιολική), την Iάδα (: Iωνική) και τη Δωρίδα (: Δωρική), που αντιστοιχο σαν προς τη διαίρεση των Eλλήνων που είχαν εγκατασταθεί ως άποικοι στη M. Aσία. Σ αυτές προστέθηκε αργ τερα η Aτθίς (: Aττική) και πολ αργ τερα η Kοινή. Διάφοροι γλωσσολ γοι έχουν κατά καιρο ς προτείνει άλλες διαιρέσεις των αρχαίων ελληνικών διαλέκτων. Oρισμένοι διαίρεσαν τις διαλέκτους σε δ ο ομάδες, την Iωνική και τη μη Iωνική, λαμ άνοντας ως άση για τη διαίρεση αυτή ένα κ ριο χαρακτηριστικ γνώρισμα. Πιο συγκεκριμένα, ο G. Meyer για τη διαίρεση αυτή λαμ άνει ως άση την τροπή του παλαιο μακρ χρονου α σε η ή τη διατήρησή του. Oι Buck και Lambert αναγνωρίζουν δ ο ομάδες, την ανατολική και τη δυτική. Oι Hoffmann και Kretschmer διαιρο ν τις διαλέκτους σε τρεις ομάδες, την Iωνική, την Aχαϊκή και τη Δωρική. O Meillet διαιρεί την αρχαία ελληνική γλώσσα σε τέσσερις ομάδες, την Iωνική-Aττική, την Aρκαδική-Kυπριακή, την Aιολική και τη Δωρική. O Γ. Aναγνωστ πουλος, ακολουθώντας τον Hoffmann, διαιρεί τις διαλέκτους στην Iωνική, στην Aχαϊκή και

5 10 EÈÛ ÁˆÁ στη Δωρική. Tέλος, ο πατέρας της ελληνικής γλωσσολογίας Γ. N. Xατζιδάκις διαιρεί τις αρχαίες ελληνικές διαλέκτους στην Aνατολική ή Iωνική, στην Aχαϊκή και στη Bορειοδυτική. 3. Λόγοι διάσπασης της αρχαίας ελληνικής γλώσσας σε διαλέκτους H διάσπαση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας σε διαλέκτους οφείλεται κυρίως στους παρακάτω λ γους: α) Στη μορφολογία του εδάφους της Eλλάδας. ) Στον τρ πο και το χρ νο της καθ δου στην Eλλάδα των διάφορων ινδοευρωπαϊκών φ λων. Eίναι γνωστ τι η κάθοδος των φ λων αυτών στην Eλλάδα δεν έγινε ταυτ χρονα και δεν υπήρξε πάντοτε ειρηνική. γ) Στις συνθήκες που είχαν να αντιμετωπίσουν κατά την κάθοδο και την εγκατάστασή τους στην Eλλάδα. Πιο συγκεκριμένα, η έλλειψη πολιτικής εν τητας των αρχαίων Eλλήνων συνέ αλε σε μεγάλο αθμ στη διαλεκτική αυτή πολυμορφία. 4. Kοινά χαρακτηριστικά της Iωνικής και της Aττικής διαλέκτου Oι κοινοί γλωσσικοί χαρακτήρες στην Iωνική και την Aττική διάλεκτο είναι κυρίως οι εξής: 1. H τροπή του αρχαίου μακρ χρονου α σε η: μήτηρ (αντί μάτηρ). 2. H απώλεια του δίγαμμα (F) περί το 800 π.x. 3. H μετάθεση της ποσ τητας α ο, ηο > εω: λα ς λη ς λεώς, ασιλ ος ασιλέως. 4. Η απλοποίηση των δ ο σσ που προήλθαν είτε απ αρχικ σ + σ (: πεσσι πεσι) είτε απ οδοντικ + σ (: ποδσ ποσσ ποσ ) είτε απ οδοντικ + j (: π τ-j-ος π σσος π σος). 5. Η κλίση των φωνηεντ ληκτων τριτ κλιτων ουσιαστικών, πως π ληος π λεως, π ληι π λει. Οι άλλες διάλεκτοι έχουν π λιος. 6. Η ονομαστική πληθυντικο της προσωπικής αντωνυμίας: με ς, με ς, σφε ς. 7. Τα απαρέμφατα σε -ναι: φάναι, δεικν ναι, ε ναι. 8. Το δυνητικ μ ριο ν. 9. Το ευφωνικ -ν. 10. Το ν (: γ πρ σωπο παρατατικο του υπαρκτικο ρ. ε μί) οι άλλες διάλεκτοι έχουν ς. 11. Τα απλά ον ματα σε -της: δικαστής. Τα παλαιά δραστικά ον ματα έληγαν σε -τηρ ή τωρ. 12. Οι επιρρηματικοί τ ποι σε -ου: πο, που, α το.

6 EÈÛ ÁˆÁ Γλωσσικά χαρακτηριστικά της Iωνικής διαλέκτου Η Ιωνική διάλεκτος διαιρείται στην ανατολική Ιωνική, στην κεντρική Ιωνική και στη δυτική Ιωνική. Οι κοινοί χαρακτήρες της Ιωνικής διαλέκτου είναι οι εξής: 1. Διατήρηση του η, που προήλθε απ το παλαι μακρ χρονο α, και μετά το ρ, ι, ε: χώρη, καρδίη, γενεή. 2. Απώλεια του δίγαμμα (F) περί το 800 π.χ. 3. Τα φωνηεντικά συμπλέγματα εα, εο, εοι, εω μένουν ασυναίρετα. 4. Η κράση του ο + α σε ω: ν ρ (= νήρ). 5. Η γενική ενικο των πρωτ κλιτων ονομάτων σε -εω (: δεσπ τεω) και η γενική πληθυντικο σε -έων (: δραχμέων). 6. Η ενική γενική των ονομάτων σε ε ς και σε -εος: ερέος. 7. Η κατάληξη επιθέτων σε -ήιος (αντί -ε ος): ο κήιος. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ανατολικής Ιωνικής είναι τα ακ λουθα: 1. Η εξασθένωση και η απώλεια του δασ πνε ματος: με ς, πικ μενος. 2. Χρήση του φωνήματος κ αντί του π σε αντωνυμικο ς τ πους, πως κ σος (= π σος). 3. Η τροπή του αυ σε αο, πως οτ ς (= α τ ς). Οι ιδιαίτεροι χαρακτήρες της δυτικής Ιωνικής είναι οι εξής: 1. Η προφορά του υ ως ου, πως θουγατέρα (= θυγατέρα). 2. Ο ρωτακισμ ς (: η τροπή του σ σε ρ), πως παιρ ν (= παισίν), ρχουριν (= ρχουσιν). 3. Η ράχυνση του ωι στη δοτική των δευτερ κλιτων ονομάτων σε οι, πως ερο. 4. Ο σχηματισμ ς των απαρεμφάτων στα αθέματα ρήματα κατά τα απαρέμφατα των θεματικών, πως τιθε ν. 6. Γλωσσικά χαρακτηριστικά της Aττικής διαλέκτου Ο Γ. Αναγνωστ πουλος διαιρεί την Αττική διάλεκτο στην αρχαι τερη (έως το τέλος του 5ου αι. π.χ.) και στη νε τερη. Τα χαρακτηριστικά της αρχαι τερης Αττικής διαλέκτου είναι τα εξής: 1. Αντί του ει έχει ηι, πως ληιτουργ. 2. Τα τριτ κλιτα ον ματα σε -ε ς σχηματίζουν την ονομαστική πληθυντικο σε ς (αντί -ε ς): Αχαρν ς. 3. Οι δοτικές πληθυντικο σε -ασι, -ησι (ή ασι, ησι) και οισι: λ γοισι, ταμίασι. 4. Γίνεται διάκριση στην κλίση των πρωτ κλιτων ονομάτων σε -ης απ των τριτ κλιτων σε -ης.

7 12 EÈÛ ÁˆÁ 5. Το α ενικ πρ σωπο παρατατικο του ρ. ε μ είναι (αντί ν). 6. Το α ενικ πρ σωπο του ενεργητικο υπερσυντέλικου λήγει σε -η (αντί -ειν): πωλώλη (= πωλώλειν). 7. Το γ πληθυντικ πρ σωπο του παθητικο παρακείμενου και υπερσυντέλικου λήγει σε -αται και -ατο, αντίστοιχα: γεγράφαται, τετάχατο (αντί γεγραμμένοι ε σί, τεταγμένοι σαν). 8. Ο υποθετικ ς σ νδεσμος ν. 9. Η σταθερή χρήση του δυϊκο αριθμο. 10. Η πρ θεση ξ ν (αντί σ ν). Τα χαρακτηριστικά της νε τερης Αττικής είναι τα ακ λουθα: 1. Το η που προήλθε απ το αρχαίο μακρ χρονο α τράπηκε και πάλι σε α έπειτα απ τα φωνήματα ι, ρ, ε: χώρα, καρδία, γενε (αντί των ιωνικών τ πων χώρη, καρδίη, γενεή). 2. Έχει ττ αντί του σσ της Iωνικής: πράττω (ιωνικά: πρήσσω). 3. Xρησιμοποιεί τα δ ο ρρ (: θαρρ ) αντί του ιωνικο συμφωνικο συμπλέγματος ρσ (: θαρσέω). 4. Το δίγαμμα (F) εξαφανίστηκε έπειτα απ τα φωνήματα λ, ν, ρ, σ χωρίς να λειτουργήσει ο καν νας της αντέκτασης: ξένfος = ξένος (αντί του ιωνικο τ που ξε νος). 5. Η κατάληξη -ου στη γενική των αρσενικών πρωτ κλιτων ονομάτων αντί της ιωνικής κατάληξης -εω: πολίτου (ιωνικά: πολίτεω). 6. Τα ρήματα σε -άννυμι: κεράννυμι. 7. Οι παραθετικοί τ ποι μείζων, κρείττων (αντί των ιωνικών μέζων, κρέσσων). 7. Σύγχρονη ερμηνεία των υπαρχουσών διαφορών μεταξύ των διαλέκτων Διάλεκτος είναι μια ειδική μορφή γλώσσας, ένας ιδιαίτερος τ πος γλώσσας, που ομιλείται σε συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή μιας χώρας. Συνήθως διαφέρει απ την επίσημη κανονική γλώσσα σ ένα ή περισσ τερα επίπεδα, χωρίς μως να εμποδίζεται τελείως η συνενν ηση και η επικοινωνία μεταξ των κατοίκων της χώρας που ομιλο ν την ίδια γλώσσα. Με άλλα λ για, διάλεκτος είναι μια τοπική παραλλαγή της γλώσσας, που διαφέρει απ την επίσημη στα διάφορα επίπεδα (φωνητικά, μορφοφωνολογικά, συντακτικά, σημασιολογικά, λεξιλογικά). Οι διαφορές μως αυτές των διαλέκτων απ την επίσημη, την κοινώς ομιλο μενη γλώσσα, δεν είναι τ σο σημαντικές ώστε να παρακωλ εται η επικοινωνία. Μεταξ των ρων γλώσσα και διάλεκτος δεν υπάρχει πάντα αυστηρή διαχωριστική γραμμή. Διάφορα κριτήρια έχουν προταθεί για τη διαφοροποίηση των ρων

8 EÈÛ ÁˆÁ 13 αυτών, κανένα μως απ αυτά δεν κρίνεται ικανοποιητικ. Το σημαντικ τερο είναι το κριτήριο της αμοι αίας καταν ησης (mutual intelligibility). Αν δ ο ή περισσ τεροι άνθρωποι κατανοο ν ο ένας τον άλλον, τ τε λέμε τι μιλο ν την ίδια γλώσσα, ανεξάρτητα απ τις ποιες διαφορές. Αντίθετα, ταν δεν υπάρχει αμοι αία μεταξ τους καταν ηση, τ τε πρέπει να δεχτο με τι ομιλο ν διαφορετικές γλώσσες. Με το κριτήριο αυτ, η διάλεκτος δεν μπορεί να χαρακτηριστεί τι αποτελεί ιδιαίτερη γλώσσα. Η σ γχρονη γλωσσολογία προσπαθεί να ερμηνε σει με επιστημονικ τρ πο ορισμένες τουλάχιστο διαφορές που υπάρχουν μεταξ των διαλέκτων μιας και της αυτής γλώσσας. Ο Morris Halle («Phonology in Generative Grammar», Word, 18 [1962], 54-72) προτείνει να δοθεί σπουδαι τητα και σημασία μάλλον στις γραμματικές των διαλέκτων, στο σ νολο δηλαδή των καν νων που λειτουργο ν κατά ορισμένη τάξη και περιγράφουν τα γλωσσικά δεδομένα (data), παρά στα ίδια τα γλωσσικά δεδομένα. Υποστηρίζει τι οι γλωσσικές μετα ολές διαφοροποιο ν χι μ νο τις λέξεις, αλλά κυρίως την ίδια τη γραμματική στην ευρ τερη έννοιά της. Τονίζει μάλιστα τι η μέθοδος που δίνει προσοχή στα καθ έκαστον στοιχεία είναι συνήθως παραπλανητική και μας οδηγεί σε ψευδή συμπεράσματα, αφο συσκοτίζει το αθμ σχέσης που υπάρχει μεταξ των διαλέκτων. Αντίθετα, η μέθοδος της γενετικής γραμματικής, που δίνει σημασία στις ίδιες τις γραμματικές των διαλέκτων, προσφέρει μεγαλ τερη δυνατ τητα για την ορθή ερμηνεία των διαφορών τους και απεικονίζει σαφέστερα τη σχέση που υφίσταται μεταξ των διαλέκτων. Ο Sol Saporta («Ordered Rules, Dialect Differences and Historical Processes», Language, 41 [1965], ) υποστηρίζει την άποψη τι οι υποκείμενες δομές (underlying structures) είναι οι αυτές σε λες τις διαλέκτους μιας και της αυτής γλώσσας και τι οι υπάρχουσες διαφορές οφείλονται κυρίως στη λειτουργία των γραμματικών καν νων. Οι απ ψεις αυτές, που σημείωσαν την αρχή μιας νέας θεώρησης των διαλέκτων, δεν έχουν ανασκευαστεί απ κανέναν μέχρι σήμερα. Γενικά, έχει γίνει παραδεκτ τι οι μεταξ δ ο διαλέκτων μιας και της αυτής γλώσσας υπάρχουσες διαφορές μπορεί να οφείλονται στους εξής λ γους: α) Στην προσθήκη εν ς ή περισσ τερων καν νων στη μία απ τις διαλέκτους αυτές. ) Στην απώλεια εν ς ή περισσ τερων καν νων στη μία απ τις διαλέκτους. γ) Στην αντίστροφη τάξη λειτουργίας των ίδιων καν νων στις διαλέκτους αυτές. δ) Στην παρξη διαφορετικών καν νων στις διαλέκτους αυτές. Είναι ευκ λως νοητ τι δ ο διάλεκτοι, που δεν έχουν τον αυτ αριθμ καν νων, πρέπει κατ ανάγκη να διαφέρουν μεταξ τους. Αξίζει να λεχθεί τι οι γλωσσικές με-

9 14 EÈÛ ÁˆÁ τα ολές οφείλονται κυρίως στην προσθήκη καν νων. Μπορο με να πο με τι η προσθήκη καν νων αποτελεί το μ νο τρ πο, με τον οποίο δ ναται να αλλάξει κατάτι η γραμματική των ενηλίκων. Σημειωτέον τι η προσθήκη φωνολογικο, π.χ., καν να σε μια γλώσσα ή διάλεκτο λαμ άνει χώρα στο τέλος του φωνολογικο συνθετικο μέρους της γραμματικής. Απ τις μέχρι σήμερα περιγραφές και αναλ σεις των διαφ ρων ανά τον κ σμο γλωσσών, ουδεμία σαφής περίπτωση έχει ανευρεθεί, κατά την οποία η προσθήκη εν ς καν να να έχει λά ει χώρα στην αρχή ή στο μέσον του σχετικο συνθετικο μέρους της γραμματικής. Αν η προσθήκη νέου καν να λάμ ανε χώρα χι στο τέλος αλλά σε άλλη θέση του σχετικο συνθετικο μέρους της γραμματικής, τ τε θα δημιουργο νταν αναπ φευκτα προ λήματα επικοινωνίας και αμοι αίας καταν ησηης. Αξίζει να τονιστεί τι οι γλωσσικές μετα ολές υπ κεινται κανονικά στον περιορισμ τι δεν πρέπει να έχουν ως αποτέλεσμα τη διατάραξη της αμοι αίας καταν ησης μεταξ των νεωτεριστών, των φορέων δηλαδή της αλλαγής, και των λοιπών μελών της γλωσσικής κοιν τητας. Ας έλθουμε τώρα να πο με δ ο λ για για τη δε τερη αιτία των υπαρχουσών διαλεκτικών διαφορών σε μια γλώσσα. Η απώλεια εν ς ή περισσ τερων καν νων σε μία απ τις διαλέκτους καθιστά τη γραμματική της διαλέκτου αυτής διαφορετική απ τη γραμματική των άλλων διαλέκτων. Πρέπει να τονιστεί τι η απώλεια εν ς καν να θεωρείται γενικώς μια μορφή απλοποίησης της γραμματικής. Έχει παρατηρηθεί τι σε απομονωμένες γεωγραφικώς περιοχές είναι δυνατ να υπάρχουν σε λειτουργία καν νες, οι οποίοι σε άλλες διαλέκτους να έχουν τελείως απολεσθεί. Ο τρίτος τρ πος, κατά τον οποίο δ ο διάλεκτοι δ νανται να διαφέρουν μεταξ τους, αναφέρεται στην τάξη, στη σειρά, λειτουργίας ορισμένων γραμματικών καν νων. Η γραμματική της διαλέκτου Α, παραδείγματος χάρη, περιλαμ άνει τους καν νες Χ και Υ, οι οποίοι πρέπει να λειτουργο ν κατ αυτή την τάξη, ήτοι πρώτα ο καν νας Χ και ακολο θως ο καν νας Υ. Η γραμματική της διαλέκτου Β περιλαμ άνει τους αυτο ς ως άνω καν νες, αλλ η σειρά λειτουργίας τους είναι η αντίστροφη, ήτοι πρώτα λειτουργεί ο καν νας Υ και μετά ο καν νας Χ. Με άλλα λ για, ο καν νας Χ προηγείται του καν να Υ στη διάλεκτο Α, ενώ στη διάλεκτο Β ο καν νας Υ προηγείται του καν να Χ. Η διαφορετική, λοιπ ν, τάξη λειτουργίας των δ ο αυτών καν νων στις δ ο αυτές διαλέκτους συντελεί στο να υπάρχει διαφορά μεταξ των διαλέκτων αυτών και μάλιστα στα στοιχεία εκείνα που επηρεάζονται απ τη λειτουργία των καν νων αυτών. (Για τη Γενετική ή Μετασχηματιστική Γραμματική, λ. διάφορα λήμματα στο έργο μου: Σ γχρονο Λεξικ ρων και Θεμάτων Γλωσσ(ολογ)ικών, εκδ. Σα άλας, Α- θήνα 2004).

10 EÈÛ ÁˆÁ Παρεπόμενα του ρήματος Τα παρεπ μενα του ρήματος είναι η διάθεση, η συζυγία, η φωνή, ο χρ νος, η έγκλιση, το πρ σωπο και ο αριθμ ς. Διάθεση: με τον ρο αυτ εννοο με τον τρ πο, κατά τον οποίο το υποκείμενο διάκειται προς την έννοια του ρήματος. Με άλλα λ για, διάθεση είναι η ιδιαίτερη σημασία του ρήματος, που δηλώνει τι το υποκείμενο ενεργεί ή πάσχει κάτι ή ρίσκεται σε μια κατάσταση. Ο Jean Humbert (Συντακτικ ν Ερμηνευτικ ν της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης, Εξελληνισθέν υπ Γ. Κουρμο λη, Αθήναι 1957, σελ. 94) γράφει τα ακ λουθα για τις διαθέσεις του ρήματος: «Απατηθέντες υπ της λογικής σπουδαι τητος της αντιθέσεως μεταξ του ενεργο ντος και του πάσχοντος, οι αρχαίοι Γραμματικοί εθεώρησαν ως ουσιώδη την διάκρισιν ενεργητικο και παθητικο κατά συνέπειαν κατέλιπον το μέσον εις δευτερε ουσαν και διφορο μενην κατάστασιν. Αλλ εξετάζων τις την τε ανάπτυξιν των διαθέσεων εις τας ινδοευρωπαϊκάς γλώσσας και την ιστορίαν αυτών εις αυτήν τα την την ελληνικήν διαπιστοί τι δεν υπάρχουν ειμή δ ο θεμελιώδεις διαθέσεις, η ενεργητική και η μέση. Η παθητική εσχηματίσθη συν τω χρ νω εις άρος της μέσης, εξ ης εδανείσθη το πλείστον των τ πων της και εις την οποίαν παραμένει αθέως περιπεπλεγμένη». Τέσσερις είναι οι διαθέσεις του ρήματος: α) Ενεργητική: ρήματα ενεργητικά ή ενεργητικής διάθεσης λέγονται εκείνα που σημαίνουν τι το υποκείμενο ενεργεί: Σωκράτης κρουε τ ν θ ραν. ) Μέση: ρήματα μέσα ή μέσης διάθεσης ονομάζονται εκείνα που σημαίνουν τι το υποκείμενο ενεργεί, η ενέργειά του μως επιστρέφει με κάποιον τρ πο σ αυτ το ίδιο άμεσα ή έμμεσα: Σωκράτης νδ εται (= ντ νει τον εαυτ του), ο μαθητα γυμνάζονται (= γυμνάζουν τον εαυτ τους). γ) Παθητική: ρήματα παθητικά ή παθητικής διάθεσης καλο νται εκείνα που δηλώνουν τι το υποκείμενο πάσχει, δηλαδή δέχεται μια ενέργεια απ κάποιον άλλον: Ο Πέρσαι ττήθησαν π τ ν Ελλήνων. δ) Ουδέτερη: ρήματα ουδέτερης διάθεσης λέγονται εκείνα που σημαίνουν τι το υποκείμενο ο τε ενεργεί ο τε πάσχει, αλλ απλώς ρίσκεται σε μια κατάσταση: Ο πα ς καθε δει (= κοιμάται), ο πολέμιοι συχάζουσι. Πολλοί μελετητές θεωρο ν τι τα ουδέτερα ρήματα ή τα ρήματα ουδέτερης διάθεσης δεν αποτελο ν ξεχωριστή διάθεση. Ο Αχιλλέας Τζάρτζανος (Νεοελληνική Σ νταξις της Κοινής Δημοτικής, τ μ. Α, εν Αθήναις 1946, σ. 230) γράφει τα ακ λουθα επ αυτο : «Επειδή ενέργεια, μεσ της και πάθος είναι τρεις τρ ποι, κατά τους οποίους διατίθεται απέναντι στη ρηματική έννοια το υποκείμενο του ρήματος, γι αυτ λέγεται και πως τρεις είναι οι διαθέσεις του ρήματος, ήτοι η ενεργητική διάθε-

11 16 EÈÛ ÁˆÁ ση, η μέση διάθεση και η παθητική διάθεση. Τα ρήματα που συνήθως λέγονται ουδέτερης διάθεσης ή ουδέτερα, πως π.χ. ζω, κοιμο μαι, ευτυχώ, δυστυχώ, αρρωστώ κ.τ.., είναι κυρίως ενεργητικά αμετά ατα ρήματα, που σημαίνουν ανεπαίσθητη ενέργεια του υποκειμένου, η οποία έτσι εμφανίζεται ως μια απλή κατάσταση». Συζυγία: συζυγία λέγεται ο τρ πος κατά τον οποίο κλίνονται τα ρήματα. Δ ο είναι οι συζυγίες των ρημάτων στην αρχαία ελληνική: α) η συζυγία των ρημάτων που λήγουν σε -ω (-ομαι), δηλαδή η λεγ μενη θεματική συζυγία, πως λ ω, τιμ, και ) η συζυγία των ρημάτων που λήγουν σε -μι (-μαι), δηλαδή η λεγ μενη αθέματη συζυγία, πως τίθημι, δείκνυμι. Φωνή: φωνή του ρήματος λέγεται ένα σ νολο απ τ πους που μπορεί να σχηματίσει το ρήμα. Κανονικά, κάθε ρήμα έχει δ ο φωνές ή δ ο σ νολα τ πων: α) την ενεργητική φωνή, ήτοι ένα σ νολο τ πων που αρχίζει με την κατάληξη (ή με το ληκτικ μ ρφημα) -ω ή -μι (: λ ω, λ εις κ.ά., δείκνυμι, δείκνυς κ.ά.). ) τη μέση φωνή, ήτοι ένα σ νολο τ πων που αρχίζει με την κατάληξη (ή με το ληκτικ μ ρφημα) -ομαι ή -μαι (: λ ομαι, λ η κ.ά., δείκνυμαι, δείκνυσαι κ.ά.). Χρ νος: χρ νος του ρήματος λέγεται ο ρηματικ ς τ πος που δηλώνει π τε και πώς γίνεται αυτ που σημαίνει το ρήμα. Οι χρ νοι του ρήματος στην οριστική έγκλιση είναι οι εξής: ενεστώτας, παρατατικ ς, μέλλοντας, α ριστος, παρακείμενος, υπερσυντέλικος και τετελεσμένος ή συντελεσμένος μέλλοντας. Οι χρ νοι στην οριστική δηλώνουν κατά πρώτο λ γο τη χρονική αθμίδα (: παρ ν, παρελθ ν, μέλλον) και κατά δε τερο λ γο τον τρ πο της ενέργειας του ρήματος (: εξακολουθητικ ς ή διαρκής ή σε εξέλιξη, συνοπτικ ς ή στιγμιαίος ή συνεπτυγμένος, συντελεσμένος). Απ την πλευρά του αριθμο των λέξεων που χρησιμοποιο νται για το σχηματισμ τους, οι χρ νοι διαιρο νται σε μονολεκτικο ς (: λ ω, λέλυκα) και σε περιφραστικο ς (: λελυκ ς σομαι). Οι χρ νοι ακ μη διαιρο νται σε αρκτικο ς (ή αρχικο ς) και σε ιστορικο ς (ή παραγ μενους ή παρωχημένους). Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν ο ενεστώτας, ο (απλ ς) μέλλοντας, ο συντελεσμένος μέλλοντας και ο παρακείμενος, ενώ στη δε τερη ο παρατατικ ς, ο α ριστος και ο υπερσυντέλικος. Οι άλλες εγκλίσεις, εκτ ς απ την οριστική, σχηματίζουν μ νο τους ακ λουθους χρ νους: Η υποτακτική και η προστακτική: ενεστώτα, α ριστο, παρακείμενο. Η ευκτική και οι ονοματικοί τ ποι (: απαρέμφατο και μετοχή): ενεστώτα, (απλ ) μέλλοντα, α ριστο και παρακείμενο. Έγκλιση: έγκλιση του ρήματος είναι γραμματική κατηγορία που εκφράζει την ψυχική διάθεση του ομιλο ντος σε σχέση με την έννοια που δηλώνει το ρήμα. Ο ομιλητής μπορεί να παρουσιάσει την έννοια που εκφράζει το ρήμα είτε ως πραγματι-

12 EÈÛ ÁˆÁ 17 κ τητα είτε ως κάτι το επιθυμητ ή προσδοκώμενο είτε ως προσταγή ή ως ευχή κ.ά. Οι διάφορες μορφές που παίρνει το ρήμα για να εκφράσει την ψυχική διάθεση του ομιλητή ή τη σχέση της έννοιας του ρήματος προς την πραγματικ τητα λέγονται εγκλίσεις. Οι εγκλίσεις των ρημάτων στην αρχαία ελληνική είναι τέσσερις: οριστική, υποτακτική, ευκτική, προστακτική. Εκτ ς απ τις τέσσερις αυτές εγκλίσεις, η αρχαία ελληνική διαθέτει και δ ο ονοματικο ς τ πους, το απαρέμφατο και τη μετοχή. Η οριστική είναι η έγκλιση του ρήματος, η οποία παριστά την πράξη ως έ αιη και πραγματική. Ειδικ τερες παρατηρήσεις για την έγκλιση αυτή: α) Είναι η μ νη έγκλιση που δηλώνει σαφέστατα την έννοια του χρ νου. ) Το γραμματικ φαιν μενο της α ξησης παρατηρείται μ νο στους ιστορικο ς χρ νους της οριστικής, δηλαδή στον παρατατικ, τον α ριστο και τον υπερσυντέλικο: -λυον, -λυσα, -λελ κειν. Η υποτακτική ονομάστηκε έτσι απ τους αρχαίους, γιατί πίστευαν τι υποτάσσεται στους συνδέσμους και τι γίνεται χρήση της έγκλισης αυτής μ νο στις εξαρτημένες (δευτερε ουσες) προτάσεις. Αυτ, μως, δεν είναι ακρι ώς σωστ, αφο χρήση της υποτακτικής γίνεται και στις κ ριες προτάσεις. Γενικά, η υποτακτική δηλώνει υποκειμενικές διαθέσεις. Συνήθως εκφράζει τη θέληση του ομιλο ντος ή του γράφοντος, την επιθυμία, την προσδοκία. Παριστά την πράξη ως επιθυμητή, προσδοκώμενη ή α ριστα επαναλαμ αν μενη στο παρ ν και το μέλλον. Στην αρχαία ελληνική η ευκτική απαντά τ σο στις κ ριες σο και στις δευτερε ουσες προτάσεις. Στις κ ριες προτάσεις εκφράζει συνήθως ευχή (ή κατάρα) του ομιλο ντος (ευχετική ευκτική). Η ευχή αυτή κανονικά αναφέρεται στο μέλλον και παρουσιάζεται πραγματοποιήσιμη. Εκτ ς απ την ευχετική ευκτική έχουμε και τη δυνητική ευκτική (: ευκτική + το δυνητικ μ ριο ν), που δηλώνει το δυνατ στο παρ ν ή στο μέλλον. Κάποτε η δυνητική ευκτική δηλώνει ευγενική προσταγή, μετρι φρονα γνώμη ή κάτι το πιθαν. Στις δευτερε ουσες προτάσεις έχουμε δ ο είδη ευκτικής: την ευκτική του πλάγιου λ γου και την επαναληπτική ευκτική. Η προστακτική δηλώνει προσταγή ή απαγ ρευση, παραχώρηση ή συγκατάθεση, δέηση ή παράκληση, ευχή ή κατάρα, προτροπή ή αποτροπή, επιθυμία. Στην αρχαι τατη φάση της γλώσσας η προστακτική έγκλιση, πως και η κλητική πτώση στα ον ματα, σχηματιζ ταν με γυμν το θέμα και ισοδυναμο σε με ολ κληρη πρ ταση. Το απαρέμφατο είναι ονοματικ ς τ πος του ρήματος. Μετέχει τ σο του ρήματος σο και του ον ματος. Ο ρηματικ ς του χαρακτήρας φαίνεται απ τα ακ λουθα χαρακτηριστικά: α) Μπορεί να συνοδε εται απ επίρρημα.

13 18 EÈÛ ÁˆÁ ) Διαθέτει χρ νο και διάθεση. γ) Δέχεται το αντικείμεν του στην ίδια πτώση με τους άλλους τ πους του οικείου ρήματος. δ) Μπορεί να δέχεται το δυνητικ μ ριο ν. Η ονοματική φ ση του απαρεμφάτου δηλώνεται απ το γεγον ς τι μπορεί να συνοδε εται απ το άρθρο στο ουδέτερο γένος του. Η ονομασία απαρέμφατο, που πλάστηκε απ τους αρχαίους γραμματικο ς, δηλώνει τι ο τ πος αυτ ς δεν «παρεμφαίνει», δε δηλώνει δηλαδή ορισμένο πρ σωπο και αριθμ. Η μετοχή είναι και αυτή ονοματικ ς τ πος του ρήματος. Παράγεται απ το ρήμα μετέχω και δηλώνει γενικά τι συμμετέχει στις ιδι τητες του ρήματος και του επιθέτου. Η επιθετική φ ση της μετοχής φαίνεται απ τα εξής: α) Διαθέτει γένος, αριθμ και πτώση. ) Μπορεί να συνοδε εται με επίθετα. γ) Ουσιαστικοποιείται με τη χρήση του άρθρου. δ) Χρησιμοποιείται ως υποκείμενο, αντικείμενο, επιθετικ ς προσδιορισμ ς, κατηγορηματικ ς προσδιορισμ ς και ως κατηγορο μενο. Η ρηματική της φ ση φαίνεται απ τα ακ λουθα: α) Μπορεί να προσδιορίζεται απ επίρρημα. ) Δέχεται αντικείμενο στην ίδια πτώση, που και το οικείο ρήμα δέχεται το αντικείμεν του. γ) Μπορεί να συνοδε εται απ το δυνητικ μ ριο ν. δ) Διαθέτει χρ νο και διάθεση. ε) Δέχεται υποκείμενο, πως και το ρήμα. Πρ σωπο: είναι μια γραμματική κατηγορία με την οποία δηλώνεται ο ομιλών, ο ομιλητής (: α πρ σωπο), αυτ ς προς τον οποίο απευθ νεται ο ομιλητής (: πρ σωπο) και αυτ ς για τον οποίο γίνεται λ γος (: γ πρ σωπο). Τα πρ σωπα τα εκφράζουν μερικές απ τις αντωνυμίες και ιδιαίτερα οι προσωπικές, καθώς και οι καταλήξεις (: τα ληκτικά μορφήματα) του ρήματος. Το πρ σωπο λοιπ ν του ρήματος μπορεί να οριστεί ως ο ρηματικ ς τ πος που φανερώνει τίνος προσώπου είναι το υποκείμενο. Αριθμ ς: ο αριθμ ς είναι γραμματική κατηγορία των κλιτών μερών του λ γου και αποτελεί το μοναδικ κοιν στοιχείο μεταξ του ον ματος και του ρήματος. Η αρχαία ελληνική έχει τρεις αριθμο ς, τον ενικ, το δυϊκ και τον πληθυντικ. 9. Tα ενεργητικά ρήματα Τα ρήματα κατά τη διάθεση είναι ενεργητικά, μέσα, παθητικά και ουδέτερα:

14 EÈÛ ÁˆÁ 19 Ρήματα ενεργητικά μέσα παθητικά ουδέτερα Το ρήμα αποτελεί τον κεντρικ πυρήνα κάθε πρ τασης. Τα ενεργητικά ρήματα διακρίνονται σε μετα ατικά και σε αμετά ατα. * Ρήματα μετα ατικά αμετά ατα Αμετά ατα λέγονται τα ρήματα που η ενέργειά τους δε μετα αίνει σε κάποιο άλλο πρ σωπο, ζώο ή πράγμα, αλλά παραμένει στο ίδιο το υποκείμενο. Άρα, τα αμετά- ατα ρήματα έχουν υποκείμενο, δεν έχουν μως αντικείμενο: π.χ. Α ηδ νες δουσιν. Τ παιδία παίζει. Ο μαθητ ς τρέχει. * Οι παλιοί Γραμματικοί μας έχουν διδάξει τι κανένα ρήμα δεν είναι «αφ εαυτο» μετα ατικ ή αμετά ατο. Ενίοτε συμ αίνει μετα ατικά ρήματα να χρησιμοποιο νται ως αμετά ατα και αντιστρ φως: π.χ. γειν τι (μετα.) και καιρ ς γειν π το ς πολεμίους (= χωρε ν) (αμετα.) πράττειν τι (μετα.) και ε πράττειν (= ε τυχε ν) (αμετα.). Συνήθως ρήματα που δηλώνουν κίνηση επιδέχονται τη μετα ατική και την αμετά ατη σ νταξη. Έτσι, αμετά ατα ρήματα κινήσεως σημαντικά γίνονται μετα ατικά, ταν συντίθενται με προθέσεις: αίνω (αμετά.), αλλά δια αίνω τ ν ποταμ ν, παρα αίνω το ς ν μους (μετα.). Και αντιστρ φως, μετα ατικά ρήματα λαμ άνονται και ως αμετά ατα, ταν συντίθενται με προθέσεις, πως άλλω (μετα. ρ. συντασσ μενο με αιτ.), αλλά κ άλλω (= χ νομαι αμετά. ρ.). Είναι ακ μη γνωστ τι οι δε τεροι χρ νοι ορισμένων ρημάτων, που είναι και οι αρχαι τεροι, διατηρο ν την αμετά ατη σημασία, ενώ οι πρώτοι χρ νοι έχουν μετα ατική έννοια: πέποιθα (παρακ. ) = είμαι πεπεισμένος, ενώ πέπεικα (παρακ. α ) = έχω πείσει κάποιον. Επιπλέον, ορισμένα μετα ατικά ρήματα έχουν δ ο αορίστους, τον α, που είναι μετα ατικ ς, και το, που είναι αμετά ατος, πως φυσα (= φ τευσα κάτι) αλλά φυν (= φ τρωσα εγώ). Γενικά, ο Ραφαήλ Κ νερος (Μεγάλη Γραμματική της Ελληνικής Γλώσσης, Μεταγλωττισθείσα εκ του Γερμανικο υπ Ευσταθίου Σταθάκη, Έκδ. Δευτέρα, Μέρος Δε τερον, εν, Αθήναις 1879, σελ. 92) γράφει τα ακ λουθα για τα μετα ατικά και τα αμετά ατα ρήματα: «Ως αρχαιοτάτην σημασίαν του ρήματος πρέπει να παραδεχθώμεν την αμετά ατον, κειμένην μεταξ του ενεργητικο και του παθητικο... Δι ιδίων τ πων η γλώσσα δεν διακρίνει τα αμετά ατα των μετα ατικών, αλλ εκφράζει αμφ τερα διά του αυτο ενεργητικο τ που, ως θάλλειν, νθε ν (florere), χαίρειν (gaudere), λγε ν (dolere), καθε δειν (dormire) και τ πτειν, παίειν, παινε ν, ψέγειν, γράφειν».

15 20 EÈÛ ÁˆÁ Είναι προφανές τι στα αμετά ατα ρήματα το ρηματικ σ νολο (ΡΣ) αποτελείται κυρίως απ το ρήμα: Π ΟΣ ΡΣ Άρθ. Ο Ρ Α ηδ νες δουσιν. ( που Π = πρ ταση, ΟΣ = ονοματικ σ νολο, ΡΣ = ρηματικ σ νολο, Ο = νομα, Ρ = ρήμα, Άρθ. = άρθρο). Μετα ατικά λέγονται τα ρήματα που φανερώνουν τι η ενέργεια του υποκειμένου μετα αίνει σ άλλο πρ σωπο, ζώο ή πράγμα. Τα ρήματα αυτά δέχονται αντικείμενο, το οποίο συμπληρώνει την έννοιά τους. Το κλαδικ διάγραμμα των μετα ατικών ρημάτων: Ας πάρουμε την πρ ταση πα ς κ πτει τ ν θ ραν: Π ΟΣ 1 ΡΣ P OΣ 2 Ο πα ς κ πτει τ ν θ ραν. (= που: Π = πρ ταση, ΡΣ = ρηματικ σ νολο, ΟΣ = ονοματικ σ νολο, Ρ = ρήμα). Το ΟΣ 1 που εξαρτάται άμεσα απ τον κ μ ο Π είναι το υποκείμενο της πρ τασης (κατά τα παλιά συντακτικά υποκείμενο είναι αυτ για το οποίο γίνεται λ γος μέσα στην πρ ταση), ενώ το ΟΣ 2 που εξαρτάται άμεσα απ το ΡΣ και χι απ το Π είναι το αντικείμενο της πρ τασης. Συνεπώς, είναι σαφές τι με τον ορισμ αυτ δεν έχουμε ανάγκη πλέον να σημειώσουμε τη συντακτική λειτουργία των ονοματικών συν λων στο κλαδικ διάγραμμα. Τα μετα ατικά ρήματα δέχονται αντικείμενο * ή αντικείμενα, η πτώση των οποί- * Ο ρος αντικείμενο (λατ. objectum, γερμ. Objekt, αγγλ. object) δε θεωρείται επιτυχής. Ο ρος αυτ ς έπρεπε να σημαίνει το «εχθρικώς ή εναντίως κείμενον» και χι το «αντικρ κείμενον». Τελικά, μως, ο συντακτικ ς αυτ ς ρος καθιερώθηκε με τη συχνή χρήση και δηλώνει το πρ σωπο, το ζώο ή το πράγμα που δέχεται την ενέργεια του ρήματος.

16 EÈÛ ÁˆÁ 21 ων καθορίζεται απ τη σημασία του ρήματος. Τα ρήματα που δέχονται ένα μ νο αντικείμενο σε μία απ τις πλάγιες πτώσεις λέγονται μον πτωτα, ενώ σα παίρνουν δ ο αντικείμενα ονομάζονται δίπτωτα: Μον πτωτα ρήματα με γενική με αιτιατική με δοτική Δίπτωτα ρήματα με αιτ. και γεν. με αιτ. και δοτ. με γεν. και δοτ. με δ ο αιτ. Παραδείγματα μον πτωτων ρημάτων: 1. Ο πα ς κ πτει τ ν θ ραν. (αντικ. σε αιτιατική) 2. Το ς λ γοις το του πιστε ομεν. (αντικ. σε δοτική) 3. Φείδου χρ νου. (αντικ. σε γενική) Παραδείγματα δίπτωτων ρημάτων: 1. Τ ν λ γων μ ς Λυσίας ε στία. 2. Μετεσχήκαμεν μ ν ερ ν τ ν σεμνοτάτων. 3. Σιγ κ σμον τα ς γυναιξ φέρει. 4. Π σαν μ ν τ ν λήθειαν ρ. 5. Ο το το ρωτ σε. Γενικά, ταν το ρήμα συντάσσεται με αιτιατική και γενική, τ τε άμεσο αντικείμενο είναι το κατ αιτιατική εκφερ μενο, ενώ έμμεσο είναι το κατά γενική εκφερ μενο. Έτσι, στο παράδειγμα (1) των δίπτωτων ρημάτων, το μ ς είναι το άμεσο αντικείμενο, ενώ το τ ν λ γων είναι το έμμεσο. ταν το ρήμα συντάσσεται με δ ο αιτιατικές, τ τε άμεσο αντικείμενο είναι αυτ που δηλώνει πρ σωπο. Έτσι, στο παράδειγμα (5), άμεσο αντικείμενο είναι το σε, ενώ έμμεσο είναι το το το. ταν το ρήμα συντάσσεται με αιτιατική και δοτική, τ τε άμεσο αντικείμενο είναι το κατ αιτιατική εκφερ μενο, ενώ έμμεσο είναι το κατά δοτική εκφερ μενο. Έτσι, στο παράδειγμα (3), το κ σμον είναι το άμεσο αντικείμενο, ενώ το τα ς γυναιξ είναι το έμμεσο. ταν το ρήμα συντάσσεται με γενική και δοτική, τ τε άμεσο αντικείμενο είναι το κατά γενική εκφερ μενο, ενώ έμμεσο είναι το κατά δοτική εκφερ μενο. Έτσι, στο παράδειγμα (2), άμεσο αντικείμενο είναι το ερ ν, ενώ έμμεσο είναι το μ ν. Mονόπτωτα ρήματα συντασσόμενα με γενική Με γενική συντάσσονται οι ακ λουθες ασικές κατηγορίες ρημάτων:

17 22 EÈÛ ÁˆÁ α. Τα μνήμης ή λήθης σημαντικά, πως μέμνημαί τινος, πιλανθάνομαί τινος.. Τα ρήματα που δηλώνουν απ πειρα, επιτυχία ή αποτυχία, πως πειρ μαί τινος. γ. Αυτά που σημαίνουν επιμέλεια, φροντίδα, φειδώ και τα αντίθετά τους, πως μελ τινος. δ. Αυτά που δηλώνουν συμμετοχή, πλησμονή, στέρηση, απ λαυση ή επιθυμία, πως πιθυμ τινος. ε. Αυτά που σημαίνουν χωρισμ, έναρξη, λήξη, αποχή, απαλλαγή ή απομάκρυνση, πως πα ομαί τινος. στ. Τα αίσθησης, αφής, ακοής, γε σης, σφρησης και οσμής σημαντικά ρήματα, πως κρομμ ων σφραίνομαι. ζ. Τα συγκρίσεως, καταγωγής, διαφοράς ή υπεροχής σημαντικά ρήματα, πως διαφέρω τιν ς. η. Μερικά σ νθετα ρήματα με α συνθετικ κάποια απ τις προθέσεις π, κ, κατά, πρ, πέρ, πως περέχω τιν ς. Mονόπτωτα ρήματα συντασσόμενα με δοτική Με δοτική συντάσσονται οι ακ λουθες κατηγορίες ρημάτων: α. Τα ρήματα που έχουν την έννοια του πρέπει ή του αρμ ζει και τα συνώνυμά τους, πως προσήκει μάλιστα λευθέρ ω ππική.. Τα ρήματα που σημαίνουν προσέγγιση ή συνάντηση απλή, φιλική ή εχθρική, α- κολουθία, διαδοχή, επικοινωνία, ένωση, πως πελάζω τινί. γ. Αυτά που σημαίνουν φιλική ή εχθρική ενέργεια ή διάθεση, άμιλλα, φιλονικία, συμφιλίωση, πως ε νο τινι. δ. Τα ρήματα που σημαίνουν ισ τητα, ομοι τητα ή συμφωνία, πως οικά τινι. ε. Μερικά σ νθετα ρήματα με α συνθετικ το μο ή κάποια απ τις προθέσεις σ ν, ν, πί, παρά, περί, πρ ς, π, πως μμένω τινί. Δίπτωτα ρήματα συντασσόμενα με αιτιατική και γενική Με αιτιατική (άμεσο αντικείμενο) και γενική (έμμεσο αντικείμενο) συντάσσονται τα εξής ρήματα: α. Τα ρήματα στι, πληρ, κεν κ.ά., πως τ ν λ γων μ ς Λυσίας ε στία.. Αυτά που σημαίνουν ακο ω ή πληροφορο μαι, πως με ς μο κο σεσθε π σαν τ ν λήθειαν. γ. Τα ρήματα που σημαίνουν πιάνω, οδηγώ, έλκω, εμποδίζω, απομακρ νω, απαλλάσσω, πα ω, αποστερώ κ.ά., πως μ ποστερήσητε α τ ν τ ς στρατηγίας.

18 EÈÛ ÁˆÁ 23 δ. Τα ρήματα που σημαίνουν ανταλλάσσω, αγοράζω, πωλώ, τιμώ, εκτιμώ κ.ά., πως τ ν π νων πωλο σιν μ ν πάντα τ γαθ ο θεοί. Με τα ρήματα αυτά η γενική είναι και της αξίας ή του τιμήματος. ε. Τα ψυχικο πάθους σημαντικά ρήματα, τα δικαστικά και τα ανταποδοτικά, πως Μέλητος Σωκράτη σε είας γράψατο. Με τα ρήματα αυτά η γενική είναι της αιτίας. στ. Αρκετά σ νθετα ρήματα με α συνθετικ μία απ τις προθέσεις που συντασσονται με γενική ( π, κ, πρ ), και κυρίως σ νθετα ρήματα με την πρ θεση κατ έχοντα δικαστική έννοια, πως ο Αθηνα οι Σωκράτους θάνατον κατέγνωσαν. Δίπτωτα ρήματα συντασσόμενα με δύο αιτιατικές ταν το ρήμα συντάσσεται με δ ο αιτιατικές, τ τε άμεσο αντικείμενο είναι αυτ που δηλώνει πρ σωπο. Τέτοια δίπτωτα ρήματα είναι τα εξής: α. Αυτά που έχουν τη σημασία του ερωτώ, εισπράττω, αποστερώ, αποκρ πτω, πως ο το το ρωτ σε.. Αυτά που σημαίνουν διδάσκω ή υπενθυμίζω, πως διδάσκει σε τ ν στρατηγίαν. γ. Αυτά που έχουν την έννοια του ντ νω, πως πάππος τ ν Κ ρον καλ ν στολ ν νέδυσε. δ. Κάθε μετα ατικ ρήμα συντασσ μενο με αιτιατική, ταν εκτ ς απ το εξωτερικ αντικείμενο έχει και σ στοιχο αντικείμενο, πως καστον μ ν ε ηργέτουν τ ν μεγίστην ε εργεσίαν. ε. Αυτά που σημαίνουν ονομάζω, νομίζω, εκλέγω, διορίζω κ.ά. Με τα ρήματα αυτά η μία απ τις δ ο αιτιατικές είναι κατηγορο μενο της άλλης, πως πάντων δεσπ την αυτ ν πεποίηκεν. Δίπτωτα ρήματα συντασσόμενα με αιτιατική και δοτική Με αιτιατική (άμεσο αντικείμενο) και δοτική (έμμεσο αντικείμενο) συντάσσονται τα εξής ρήματα: α. Τα ρήματα λέγω, πισχνο μαι (= υπ σχομαι), πιστέλλω (= διατάσσω, παραγγέλνω), δείκνυμι, δίδωμι, φέρω, προσάγω, προσαρμ ζω, ντιτάσσω και τα συνώνυμά τους, πως μωρία δίδωσιν νθρώποις κακά.. Τα ρήματα που σημαίνουν εξίσωση, εξομοίωση, μείξη, συνδιαλλαγή, πως κεράννυμι δωρ τ ο ν ω. γ. Αρκετά σ νθετα ρήματα με α συνθετικ μία απ τις προθέσεις που συντάσσονται με δοτική (σ ν, ν), πως νεχείρησαν α το ς πλα.

19 24 EÈÛ ÁˆÁ Δίπτωτα ρήματα συντασσόμενα με γενική και δοτική Με γενική (άμεσο αντικείμενο) και δοτική (έμμεσο αντικείμενο) συντάσσονται τα εξής ρήματα: α. Τα ρήματα μετέχω, κοινων, μεταδίδωμι, μεταλαμ άνω (= παίρνω ένα μέρος απ κάτι), ντιποιο μαι (= διεκδικώ κάτι απ κάποιον), πως μετεσχήκαμεν μ ν ερ ν τ ν σεμνοτάτων.. Αυτά που έχουν τη σημασία του παραχωρώ και το ρήμα φθον με τη σημασία του αρνο μαι σε κάποιον κάτι απ φθ νο, πως μή μοι φθονήσ ης το μαθήματος. γ. Τα ρήματα τιμ τινί τινος (= ορίζω σε κάποιον κάτι ως ποινή) και τιμ μαί τινί τινος (= προτείνω για κάποιον κάτι ως ποινή), πως τιμ ταί μοι ν ρ θανάτου. Απεικ νιση με κλαδικ διάγραμμα της πρ τασης φείδου χρ νου, στην οποία το ρήμα είναι μον πτωτο: Π ΟΣ 1 ΡΣ Ρ ΟΣ 2 (σ ) φείδου χρ νου. ( που Π = πρ ταση, ΡΣ = ρηματικ σ νολο, ΟΣ = ονοματικ σ νολο, Ρ = ρήμα). Απεικ νιση με κλαδικ διάγραμμα της πρ τασης σιγ κ σμον τα ς γυναιξ φέρει, στην οποία το ρήμα είναι δίπτωτο (δηλαδή δέχεται δ ο αντικείμενα): Π ΟΣ 1 ΡΣ Ρ ΟΣ 2 ΟΣ 3 Άρθ. Ο Σιγ φέρει κ σμον τα ς γυναιξί. ( που Π = πρ ταση, ΡΣ = ρηματικ σ νολο, ΟΣ = ονοματικ σ νολο, Ρ = ρήμα, Ο = νομα, Άρθ. = άρθρο).

20 EÈÛ ÁˆÁ 25 ΠAPATHPHΣH Δευτερε ουσα ονοματική πρ ταση ή απαρέμφατο που επέχει θέση αντικειμένου αντιστοιχεί στην αιτιατική πτώση ουσιαστικο που δηλώνει πράγμα. 10. Mέσα ρήματα Ρήματα μέσα ή με μέση διάθεση λέγονται εκείνα που δηλώνουν τι το υποκείμενο ενεργεί, αλλ η ενέργειά του είτε επιστρέφει στο ίδιο το υποκείμενο είτε ρίσκεται σε ιδιαίτερη σχέση με το υποκείμενο ή ενδιαφέρει ιδιαίτερα αυτ. Κατά την ιδιαίτερη σημασία τους τα μέσα ρήματα λέγονται αντανακλαστικά, μέσα αλληλοπαθή, μέσα δυναμικά: Μέσα ρήματα αντανακλαστικά αλληλοπαθή δυναμικά Α. Αντανακλαστικά λέγονται τα μέσα ρήματα που δηλώνουν τι το υποκείμενο ενεργεί, αλλ η ενέργειά του αυτή επιστρέφει στο ίδιο το υποκείμενο αμέσως και κατευθείαν ή εμμέσως και πλαγίως. Συνεπώς, τα αντανακλαστικά υποδιαιρο νται: α) Σε μέσα ευθέα ή αυτοπαθή: λο ομαι (= λο ω μαυτ ν), γυμνάζομαι (= γυμνάζω μαυτ ν), νδ ομαι (= νδ ω μαυτ ν), τάττομαι (= τάττω μαυτ ν), πλίζομαι (= πλίζω μαυτ ν). ) Σε μέσα πλάγια: Τα ρήματα αυτά υποδιαιρο νται πάλι σε μέσα διάμεσα και σε μέσα περιποιητικά ή μέσα ωφέλειας. Μέσα διάμεσα: έτσι ονομάζονται τα μέσα ρήματα που δηλώνουν τι το υποκείμενο ενεργεί κάτι στον εαυτ του ή σε κάτι που είναι δικ του διά μέσου άλλου: κείρομαι (= άζω τον κουρέα και με κουρε ει), πατ ρ το ς πα δας παιδε εται (= ο πατέρας εκπαιδε ει τα παιδιά του δι τ ν διδασκάλων). Μέσα περιποιητικά ή μέσα ωφέλειας: έτσι ονομάζονται τα μέσα ρήματα που σημαίνουν τι το υποκείμενο ενεργεί ή προκαλεί μία ενέργεια για χάρη του εαυτο του, για χρήση του ή για ωφέλειά του: ο κοδομο μαι ο κίαν (= χτίζω το σπίτι μου με τους οικοδ μους), πορίζομαι χρήματα (= πορίζω χρήματα μαυτ = ρίσκω χρήματα για τον εαυτ μου). Β. Μέσα αλληλοπαθή: ονομάζονται τα ρήματα που δηλώνουν αλληλοπάθεια. Απ τη φ ση και τη σημασία τους τα μέσα αλληλοπαθή ρήματα απαντο ν κανονικά στον πληθυντικ αριθμ, γιατί εκφράζουν μια κοινή ενέργεια δ ο ή περισσ τερων υποκειμένων, η οποία μετα αίνει απ το ένα στο άλλο: συμ αλ ντες τ ς σπίδας ωθο ντο (= ώθουν λλήλους).

21 26 EÈÛ ÁˆÁ Γ. Μέσα δυναμικά λέγονται τα μέσα ρήματα που σημαίνουν τι το υποκείμενο ε- νεργεί με μεγάλη ένταση των σωματικών, των υλικών και των πνευματικών του δυνάμεων: παρέχομαι το ς συμμάχοις να ς (= κοπιάζω πολ και δαπανώ πολλά χρήματα για να ναυπηγήσω πλοία και να τα δώσω στους συμμάχους). 11. Παθητικά ρήματα Ρήματα με διάθεση παθητική ή παθητικά λέγονται τα ρήματα που σημαίνουν τι το υποκείμενο πάσχει, παθαίνει κάτι απ κάποιον άλλον, δέχεται δηλαδή μια ενέργεια απ άλλον ή απ κάτι άλλο. Παθητικά ρήματα κανονικά σχηματίζονται απ τα ενεργητικά μετα ατικά ρήματα (κυρίως απ τα συντασσ μενα με αιτιατική και σπανι τερα απ άλλα μετα ατικά ρήματα) ή ακ μη και απ αμετά ατα ρήματα. Ως προς τον τ πο, τα παθητικά ρήματα συμπίπτουν με τα μέσα ως επί το πλείστον, εκτ ς απ τον παθητικ μέλλοντα και τον παθητικ α ριστο. Στην ινδοευρωπαϊκή γλώσσα δεν υπήρχαν ιδιαίτεροι τ ποι για την παθητική διάθεση. Τα ρήματα αυτά συνήθως συνοδε ονται απ τον προσδιορισμ του ποιητικο αιτίου. Ποιητικ αίτιο ονομάζεται το πρ σωπο ή το πράγμα απ το οποίο προέρχεται το πάθος του υποκειμένου. Το ποιητικ αίτιο εκφέρεται με την πρ θεση π και γενική ή σπανι τερα με τις προθέσεις π, κ, παρά, πρ ς και γενική. Με τους συντελεσμένους κυρίως χρ νους των παθητικών ρημάτων και με τα ρηματικά επίθετα σε -τέος και -τ ς το ποιητικ αίτιο εκφέρεται με απλή δοτική, που ονομάζεται συνήθως δοτική του ποιητικο αιτίου ή δοτική του ενεργο ντος προσώπου: Ποιητικ αίτιο δοτ. π + γεν. συντελ. χρ νοι -τέος, -τ ς ( π, κ, παρά, πρ ς) + γεν. παθητ. ρ. ρημ. επίθ. Παραδείγματα ποιητικο αιτίου: 1. Ο ποταμ ς στιν μ ν δια ατέος. 2. Τα τα Θεμιστογένει τ Συρακοσί ω γέγραπται. 3. Ε περ τιμ σθαι ο λει, φελητέα σοι π λις στι.

22 EÈÛ ÁˆÁ Επράχθη π α τ ν ο δ ν ργον ξι λογον. 5. Ε ρηται κα μο λ γ ω κατ τ ν ν μον, σα ε χον πρ σφορα. 6. Πάνθ μ ν πεποίηται. 7. Ο Πλαται ς... πολιορκο ντο π τ ν Πελοποννησίων κα Βοιωτ ν. Μερικά ενεργητικά μετα ατικά ρήματα έχουν ως παθητικ άλλο ρήμα ενεργητικ αμετά ατο: ποκτείνω τιν (ενεργ.) ποθν ήσκω π τινος (παθητ.). διώκω τιν (ενεργ.) φε γω π τινος (παθητ.). κ άλλω τιν (ενεργ.) κπίπτω π τινος (παθητ.). 12. Tροπή της ενεργητικής σύνταξης στην αντίστοιχη παθητική Η παθητική σ νταξη παράγεται απ την ενεργητική με ορισμένες αλλαγές. Για την τροπή της ενεργητικής σ νταξης στην αντίστοιχηπαθητική, πρέπει το ρήμα της ενεργητικής πρ τασης να είναι μετα ατικ. Το ενεργητικ μετα ατικ ρήμα τρέπεται στο αντίστοιχ του παθητικ, το υποκείμενο του ενεργητικο ρήματος γίνεται ποιητικ αίτιο του παθητικο και το αντικείμενο του ενεργητικο ρήματος γίνεται γραμματικ υποκείμενο του παθητικο. Παραδείγματα: Ο Αλέξανδρος σωσε τ ν π λιν. Η π λις σώθη π το Αλεξάνδρου. Ο Ελληνες νίκησαν το ς Πέρσας. Ο Πέρσαι νικήθησαν π τ ν Ελλήνων. ταν το ενεργητικ ρήμα συντάσσεται με δ ο αιτιατικές απ τις οποίες η μία είναι κατηγορο μενο της άλλης, τ τε κατά την τροπή της ενεργητικής σ νταξης στην αντίστοιχη παθητική τρέπονται και οι δ ο αιτιατικές σε ονομαστική: π.χ. Ισχ μαχον πάντες καλ ν τε κ γαθ ν πων μαζον. αντικ. υποκ. κατηγ. ενεργ. μετα. ρ. Ισχ μαχος πρ ς πάντων καλ ς τε κ γαθ ς πωνομάζετο. γραμμ. υποκ. ποιητ. αίτιο κατηγ. παθητ. ρ. ταν το ενεργητικ ρήμα δέχεται δ ο αιτιατικές ως αντικείμενα, τ τε κατά την τροπή της ενεργητικής σ νταξης στην αντίστοιχη παθητική το άμεσο αντικείμενο, που είναι η αιτιατική η οποία δηλώνει το πρ σωπο, γίνεται γραμματικ υποκείμενο του παθητικο ρήματος, ενώ η αιτιατική του πράγματος, το έμμεσο δηλαδή αντικείμενο, παραμένει αμετά λητη:

23 28 EÈÛ ÁˆÁ π.χ. Ο διδάσκαλος διδάσκει τ ν νεανίαν τ ν στρατηγίαν. υποκ. ενεργ. μετα. ρ. άμεσο αντικ. έμμεσο αντικ. Ο νεανίας διδάσκεται π το διδασκάλου τ ν στρατηγίαν. γραμμ. υποκ. παθητ. ρ. ποιητ. αίτιο αντικ. ταν το ενεργητικ ρήμα είναι δίπτωτο συντασσ μενο με αιτιατική και γενική ή με αιτιατική και δοτική, τ τε κατά την τροπή της ενεργητικής σ νταξης στην αντίστοιχη παθητική η πτώση του άμεσου αντικειμένου (κανονικά η αιτιατική) τρέπεται σε ονομαστική και γίνεται γραμματικ υποκείμενο του παθητικο ρήματος, ενώ η πτώση του έμμεσου αντικειμένου (γενική ή δοτική) παραμένει αμετά- λητη: π.χ. Ο άρ αροι τ ν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρε ν ξίωσαν. Ο Θεμιστοκλ ς ξιώθη π τ ν αρ άρων μεγίστων δωρε ν. Τ ς π λεις τα τας ασιλε ς Παρυσάτιδι δεδώκει. Α π λεις α ται π ασιλέως Παρυσάτιδι δεδομέναι σαν. 13. Pήματα ουδέτερα Ουδέτερα λέγονται τα ρήματα που δηλώνουν τι το υποκείμενο ο τε ενεργεί ο τε παθαίνει κάτι, αλλά τι ρίσκεται απλώς σε μια κατάσταση ουδέτερη. Τα περισσ τερα ουδέτερα ρήματα είναι ενεργητικής φωνής είναι κυρίως ενεργητικά αμετά ατα ρήματα, πως ζ, νοσ, ε δαιμον, γιαίνω, συχάζω, καθε δω. 14. Pηματικά επίθετα σε -Ù Ô και -Ùe (-ÙÔ ) Τα ρηματικά επίθετα σε -τέος σημαίνουν τι πρέπει να γίνει αυτ που δηλώνει το οικείο ρήμα, πως διαιρετέος, λυτέος, δια ατέος, φαιρετέος. Τα ρηματικά επίθετα σε -τ ς (-τος) σημαίνουν: α) Αυτ ν που μπορεί να πάθει εκείνο που δηλώνει το ρήμα, πως τρωτ ς (= αυτ ς που μπορεί να πληγωθεί). ) Τον άξιο να πάθει αυτ που δηλώνει το ρήμα, πως μεμπτ ς (= άξιος να τ χει μομφής). γ),τι και η μετοχή του παρακειμένου ή του ενεστώτα ή του αορίστου, πως γραπτ ς = γεγραμμένος (= γραμμένος).

24 EÈÛ ÁˆÁ 29 Με τα ρηματικά επίθετα σε -τέος δ ο συντάξεις είναι συνήθεις: α) Η απρ σωπη σ νταξη: Στη σ νταξη αυτή εξαίρεται η πράξη που πρέπει να γίνει. Το ρηματικ επίθετο τίθεται στο ουδέτερο γένος του ενικο ή σπανι τερα του πληθυντικο αριθμο και το αντικείμεν του ρίσκεται στην πτώση που απαιτεί η σ νταξη του ρήματος. Η σ νταξη αυτή είναι ασικά ενεργητική. Κοντά στα ρηματικά αυτά επίθετα υπάρχει συνήθως και η δοτική του ποιητικο αιτίου. Στην απρ σωπη σ νταξη δεν υπάρχει υποκείμενο: π.χ. Το ς φίλους ε εργετητέον ( στ ν) = δε ε εργετε ν το ς φίλους. Φημ οηθητέον μ ν ε ναι το ς πράγμασιν = φημ δε ν οηθε ν μ ς το ς πράγμασιν. ) Η προσωπική σ νταξη: Στη σ νταξη αυτή εξαίρεται το πρ σωπο ή το πράγμα που οφείλει να πάθει αυτ που φανερώνει το ρήμα. Το ρηματικ επίθετο τίθεται σε ονομαστική πτώση και λειτουργεί ως κατηγορο μενο του υποκειμένου. Το ρηματικ επίθετο και το υποκείμεν του συμφωνο ν κατά γένος, αριθμ και πτώση. Η σ νταξη αυτή είναι κυρίως παθητική. Κοντά στα ρηματικά αυτά επίθετα συναντάμε συνήθως και τη δοτική του ποιητικο αιτίου: π.χ. Ο ποταμ ς στιν μ ν δια ατέος = δε δια αθ ναι τ ν ποταμ ν φ μ ν = δε δια ναι μ ς τ ν ποταμ ν. Ωφελητέα σοι π λις στ ν = δε φελε σθαι τ ν π λιν π σο = δε φελε ν σε τ ν π λιν. Αξίζει να σημειωθεί τι τα ρηματικά επιθετα σε -τέος (λυτέος, λυτέα, λυτέον) είναι τριγενή και τρικατάληκτα και σχηματίζονται απ το ασθενές θέμα του ρήματος. Τα φωνήεντα ε και ο του ληκτικο μορφήματος -τέος δε συναιρο νται, γιατί υπήρχε F (δίγαμμα) μεταξ αυτών (-τέfος). Μετά τη σίγηση και εξαφάνιση του F είχε πα σει πλέον να λειτουργεί ο καν νας της συναίρεσης. 15. Παράγωγα ρήματα Τα παράγωγα ρήματα σχηματίζονται απ ον ματα, απ άλλα ρήματα και απ ε- πιρρήματα ή επιφωνήματα: Παράγωγα ρήματα απ ον ματα απ άλλα απ επιρρήματα ή (ουσιαστικά ή επίθετα) ρήματα επιφωνήματα

ΠPOΛOΓOΣ ΓEΩPΓIOΣ X. ΣAKEΛΛAPIAΔHΣ

ΠPOΛOΓOΣ ΓEΩPΓIOΣ X. ΣAKEΛΛAPIAΔHΣ ΠPOΛOΓOΣ Tο ρήμα αποτελεί τον κεντρικ πυρήνα των προτάσεων και του λ γου γενικ τερα σε λες τις γλώσσες του κ σμου. Aντικείμενο του ι λίου αυτο είναι η παρουσίαση των σημαντικ τερων ρημάτων της αρχαίας

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Βασικέ Οδηγίε : ίνεται ιδιαίτερη σηµασία στην εισαγωγή στα ρητορικά κείµενα (Βιβλίο Ρητορικών Κειµένων Μαθητή, Βιβλίο εκπαιδευτικού). Σε κάθε περίοδο διδασκαλία θα πρέπει να γίνεται ανάγνωση ολόκληρη τη

Διαβάστε περισσότερα

Ρήματα λέγονται οι λέξεις που φανερώνουν ότι ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα ενεργεί ή παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μία κατάσταση.

Ρήματα λέγονται οι λέξεις που φανερώνουν ότι ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα ενεργεί ή παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μία κατάσταση. Τι είναι ρήμα; Παραδείγματα: α) Ο εργάτης δουλεύει β) Ο ήλιος σκεπάστηκε από τα σύννεφα γ) Το μωρό κοιμάται Οι λέξεις «δουλεύει», «σκεπάστηκε», «κοιμάται», λέγονται ρήματα γιατί φανερώνουν ότι ο εργάτης

Διαβάστε περισσότερα

«Η τροπικότητα στην Νέα Ελληνική» Ανάλυση βάσει του Επικοινωνιακού Δοµολειτουργικού Προτύπου

«Η τροπικότητα στην Νέα Ελληνική» Ανάλυση βάσει του Επικοινωνιακού Δοµολειτουργικού Προτύπου Πώς τροποποιούµε το µήνυµα: 1. Έγκλιση (σελ. 1) 2. Άποψη - Ποιόν Ενεργείας (σελ. 7) 3. Άρνηση - Ερώτηση (σελ. ) 4. Τροπικά (σελ. 13). Επιτονισµός και τόνος (σελ. 13) 1 1. Έγκλιση: Οριστική (+/-) Απαρέµφατο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Γραμματική εντάσσεται στα ευρύτερα πλαίσια του γλωσσικού μαθήματος. Δε διδάσκεται χωριστά, αλλά με βάση την ενιαία προσέγγιση της γλώσσας, όπου έμφαση δίνεται στη λειτουργική χρήση της. Διδάσκεται

Διαβάστε περισσότερα

Προτεινόμενος Προγραμματισμός κατά ενότητα

Προτεινόμενος Προγραμματισμός κατά ενότητα ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: 2012-2013 ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Προτεινόμενος Προγραμματισμός κατά ενότητα Ενότητα 1 Το ταξίδι των λέξεων στον χρόνο Η επιβίωση

Διαβάστε περισσότερα

Η παθητική σύνταξη και το ποιητικό αίτιο

Η παθητική σύνταξη και το ποιητικό αίτιο Η παθητική σύνταξη και το ποιητικό αίτιο Συντακτικό Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας Ας δούμε τι συμβαίνει στα νέα ελληνικά. Πολλές φορές μπορούμε να εκφράσουμε το ίδιο νόημα και με την ενεργητική και με την

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΠΑΡΕΠΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ΦΩΝΗ ΣΥΖΥΓΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΠΟΙΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΤΑ ΠΑΡΕΠΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ΦΩΝΗ ΣΥΖΥΓΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΠΟΙΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΑ ΠΑΡΕΠΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ΦΩΝΗ ΣΥΖΥΓΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΠΟΙΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ Α.1. ΦΩΝΗ Τα ρήματα σχηματίζουν δύο φωνές. α. Ενεργητική Φωνή β. Παθητική

Διαβάστε περισσότερα

Π α σα πνο η αι νε σα τω τον Κυ ρι. Π α σα πνο η αι νε σα α τω τον. Ἕτερον. Τάξις Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου, Ὀ Ν Ψαλµός. Μέλος Ἰωάννου Ἀ. Νέγρη.

Π α σα πνο η αι νε σα τω τον Κυ ρι. Π α σα πνο η αι νε σα α τω τον. Ἕτερον. Τάξις Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου, Ὀ Ν Ψαλµός. Μέλος Ἰωάννου Ἀ. Νέγρη. Τάξις Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου, Ὀ Ν Ψαλµός. Μέλος Ἰωάννου Ἀ. Νέγρη. Κυ ρι ε ε λε η σον Ἦχος Πα Α µην Π α σα πνο η αι νε σα τω τον Κυ ρι ον Ἕτερον. Π α σα πνο η αι νε σα α τω τον Κυ υ ρι ι ον 1 ΙΩΑΝΝΟΥ Α. ΝΕΓΡΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΡΗΜΑΤΑ. Στην πρώτη περίπτωση κάποιος ενεργεί (ρήμα) και η ενέργειά του αυτή ασκείται σε ένα άλλο πρόσωπο ή πράγμα έξω από αυτόν.

ΡΗΜΑΤΑ. Στην πρώτη περίπτωση κάποιος ενεργεί (ρήμα) και η ενέργειά του αυτή ασκείται σε ένα άλλο πρόσωπο ή πράγμα έξω από αυτόν. ΡΗΜΑΤΑ Τα ρήματα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη σε πλήθος ομάδα λέξεων μετά τα ουσιαστικά. Τα ρήματα δείχνουν πράξεις. Όπως δείχνουν και τα παρακάτω σχήματα έχουμε τις εξής περιπτώσεις. Στην πρώτη περίπτωση

Διαβάστε περισσότερα

403 3. Μορφολογία ουσιαστικών στη γενική ενικού 3.1 134 3.2 135 3.3 136 3.4 137 3.5 138 3.6 139 3.7 140 3.8 141 3.9 142 4. Μορφολογία ουσιαστικών στη γενική ενικού 4.1 143 4.2 144 4.3 145 4.4 146 4.5 147

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: 2012-2013 ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: 2012-2013 ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: 2012-2013 ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Προτεινόμενος Προγραμματισμός κατά ενότητα Ενότητα 15 Α. Κείμενο Η Αθήνα προπύργιο της Ευρώπης

Διαβάστε περισσότερα

Η πρόταση. Πρόταση λέγεται ένα σύντομο κομμάτι του λόγου, που περιλαμβάνει μια σειρά από λέξεις με ένα τουλάχιστον ρήμα και έχει ολοκληρωμένο νόημα.

Η πρόταση. Πρόταση λέγεται ένα σύντομο κομμάτι του λόγου, που περιλαμβάνει μια σειρά από λέξεις με ένα τουλάχιστον ρήμα και έχει ολοκληρωμένο νόημα. Η πρόταση Πρόταση λέγεται ένα σύντομο κομμάτι του λόγου, που περιλαμβάνει μια σειρά από λέξεις με ένα τουλάχιστον ρήμα και έχει ολοκληρωμένο νόημα. Ορθογραφικές παρατηρήσεις 1. Το πρώτο γράμμα κάθε πρότασης

Διαβάστε περισσότερα

α κα ρι ι ο ος α α νηρ ος ου ουκ ε πο ρε ε ευ θη εν βου λη η η α α σε ε ε βων και εν ο δω ω α α µαρ τω λω ων ουουκ ε ε ε

α κα ρι ι ο ος α α νηρ ος ου ουκ ε πο ρε ε ευ θη εν βου λη η η α α σε ε ε βων και εν ο δω ω α α µαρ τω λω ων ουουκ ε ε ε Ἦχος Νη α κα ρι ι ο ος α α νηρ ος ου ουκ ε πο ρε ε ευ θη εν βου λη η η α α σε ε ε βων και εν ο δω ω α α µαρ τω λω ων ουουκ ε ε ε στη η και ε πι κα α θε ε ε ε δρα α λοι οι µων ου ουκ ε ε κα θι ι σε ε ε

Διαβάστε περισσότερα

Τα ουσιαστικά. Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός

Τα ουσιαστικά. Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός Τα ουσιαστικά Ανισοσύλλαβα ουσιαστικά λέµε τα ουσιαστικά που στον πληθυντικό έχουν µια παραπάνω συλλαβή, ενώ ισοσύλλαβα αυτά που έχουν στον ενικό και στον ενικό και τον πληθυντικό τον ίδιο αριθµό συλλαβών.τα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: 03-04 ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Προγραμματισμός κατά ενότητα Ενότητα Α. Κείμενο Θυσία για την πατρίδα ½ Εκμάθηση λεξιλογίου: εὐδαίμων,

Διαβάστε περισσότερα

ο Θε ος η η µων κα τα φυ γη η και δυ υ υ να α α α µις βο η θο ος ε εν θλι ψε ε ε σι ταις ευ ρου ου ου ου ου σαις η η µα α α ας σφο ο ο ο

ο Θε ος η η µων κα τα φυ γη η και δυ υ υ να α α α µις βο η θο ος ε εν θλι ψε ε ε σι ταις ευ ρου ου ου ου ου σαις η η µα α α ας σφο ο ο ο Ἐκλογή ἀργοσύντοµος εἰς τὴν Ἁγίν Κυρικήν, κὶ εἰς ἑτέρς Γυνίκς Μάρτυρς. Μέλος Ἰωάννου Ἀ. Νέγρη. Ἦχος Νη ε Κ ι δυ υ υ υ ν µι ις Α λ λη λου ου ου ι ι ι ι ο Θε ος η η µων κ τ φυ γη η κι δυ υ υ ν µις βο η θο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: 013-014 ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Προγραμματισμός κατά ενότητα 1 η ΕΝΟΤΗΤΑ Από τον τόπο μου σ όλη την Ελλάδα Ταξίδια, περιηγήσεις, γνωριμία

Διαβάστε περισσότερα

Το ρήμα λύω στην Οριστική Ε.Φ. Επιμέλεια: Ευθυμιάδου Ευφροσύνη

Το ρήμα λύω στην Οριστική Ε.Φ. Επιμέλεια: Ευθυμιάδου Ευφροσύνη Το ρήμα λύω στην Οριστική Ε.Φ. Επιμέλεια: Ευθυμιάδου Ευφροσύνη Δεν θα πρέπει να συγχέουμε τη φωνή με τη διάθεση. Φωνή: γραμματική κατηγορία που σχετίζεται με την κατάληξη του ρήματος Διάθεση: έχει να

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΣΩΝΤΜΙΕ Είναι κλιτές λέξεις που αντικαθιστούν ονοματικές φράσεις και κάνουν την ίδια «δουλειά» με αυτές.

ΑΝΣΩΝΤΜΙΕ Είναι κλιτές λέξεις που αντικαθιστούν ονοματικές φράσεις και κάνουν την ίδια «δουλειά» με αυτές. ΑΝΣΩΝΤΜΙΕ Είναι κλιτές λέξεις που αντικαθιστούν ονοματικές φράσεις και κάνουν την ίδια «δουλειά» με αυτές. Οι αντωνυμίες δίνουν στον λόγο μας συντομία και σαφήνεια. Μας βοηθούν να μιλάμε πιο εύκολα για

Διαβάστε περισσότερα

Πα κ έ τ ο Ε ρ γ α σ ί α ς 4 Α ν ά π τ υ ξ η κ α ι π ρ ο σ α ρ µ ο γ ή έ ν τ υ π ο υ κ α ι η λ ε κ τ ρ ο ν ι κ ο ύ ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ο ύ υ λ ι κ ο

Πα κ έ τ ο Ε ρ γ α σ ί α ς 4 Α ν ά π τ υ ξ η κ α ι π ρ ο σ α ρ µ ο γ ή έ ν τ υ π ο υ κ α ι η λ ε κ τ ρ ο ν ι κ ο ύ ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ο ύ υ λ ι κ ο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Θ ΕΣΣΑΛ ΙΑΣ ΠΟΛ Υ ΤΕΧ ΝΙΚ Η ΣΧ ΟΛ Η ΤΜΗΜΑ ΜΗΧ ΑΝΟΛ ΟΓ Ω Ν ΜΗΧ ΑΝΙΚ Ω Ν Β ΙΟΜΗΧ ΑΝΙΑΣ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ Π Π Σ ΣΥ ΝΟΠ Τ Ι Κ Η Ε Κ Θ Ε ΣΗ ΠΕ 4 Α Ν Α ΠΤ Υ Ξ Η Κ Α Ι ΠΡ Ο Σ Α Ρ Μ Ο Γ Η ΕΝ Τ Υ ΠΟ Υ Κ Α

Διαβάστε περισσότερα

Με την προσδοκία ότι το βιβλίο αυτό θα αποβεί χρήσιμο σε μαθητές και συναδέλφους φιλολόγους, εύχομαι καλή επιτυχία στο έργο τους.

Με την προσδοκία ότι το βιβλίο αυτό θα αποβεί χρήσιμο σε μαθητές και συναδέλφους φιλολόγους, εύχομαι καλή επιτυχία στο έργο τους. 5 Πρόλογος Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια βελτιωμένη έκδοση του Συντακτικού της αρχαίας ελληνικής γλώσσας σε πίνακες που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2000. Η επανέκδοσή του κρίθηκε αναγκαία προκειμένου να

Διαβάστε περισσότερα

Σχηματισμός Ευκτικής Παρακειμένου Ενεργητικής Φωνής. Στις σημειώσεις μας θα εστιάσουμε στον περιφραστικό τύπο, καθώς αυτός είναι ο πιο εύχρηστος.

Σχηματισμός Ευκτικής Παρακειμένου Ενεργητικής Φωνής. Στις σημειώσεις μας θα εστιάσουμε στον περιφραστικό τύπο, καθώς αυτός είναι ο πιο εύχρηστος. Σχηματισμός Ευκτικής Παρακειμένου Ενεργητικής Φωνής Ο Παρακείμενος σχηματίζει την Ευκτική έγκλιση με δύο τρόπους: α. περιφραστικά (δηλ. χρησιμοποιώντας δύο λέξεις περιφραστικός ρηματικός τύπος στα νέα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ Βασίλης Αναστασίου

ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ Βασίλης Αναστασίου ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Η γλώσσα μας αποτελείται από λέξεις. Λέξεις μικρές ή και μεγάλες, συνηθισμένες ή ασυνήθιστες. Ο αριθμός των λέξεων της γλώσσας μας είναι τεράστιος. Η ελληνική γλώσσα είναι η πλουσιότερη

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Αρχαιομάθειας. Κείμενο. Κατάλογος φαινομένων. Περιεχόμενα. [Διδασκαλία - Εκπαίδευση] Ηλεκτρονικές Ασκήσεις

Εργαστήριο Αρχαιομάθειας. Κείμενο. Κατάλογος φαινομένων. Περιεχόμενα. [Διδασκαλία - Εκπαίδευση] Ηλεκτρονικές Ασκήσεις [Διδασκαλία - Εκπαίδευση] Εργαστήριο Αρχαιομάθειας Ηλεκτρονικές Ασκήσεις Κατάλογος φαινομένων Περιεχόμενα - Κείμενο - Γραμματική - Συντακτικό - Λεξιλογικά - Ερμηνευτικά - Μεταφραστικά Κείμενο ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΙΟΙ ΚΑΙ OMOHXΟΙ ΤΥΠΟΙ

ΟΜΟΙΟΙ ΚΑΙ OMOHXΟΙ ΤΥΠΟΙ ΟΜΟΙΟΙ ΚΑΙ OMOHXΟΙ ΤΥΠΟΙ Κατά την κλίση των ρημάτων παρουσιάζονται ορισμένοι όμοιοι τύποι. Ιδιαίτερη προσοχή λοιπόν πρέπει να δοθεί στους εξής: 1. Το γ ενικό πρόσωπο Οριστικής Ενεστώτα Ενεργητικής Φωνής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΜΙ= είμαι, υπάρχω. ΥΠΟΤΑ- ΚΤΙΚΗ ω ης η ωμεν. ισθι εστω. εσοίμην εσοιο εσοιτο εσοίμεθα εσοισθε εσοιντο ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ. ο υσης ο υσ η ο υσαν

ΕΙΜΙ= είμαι, υπάρχω. ΥΠΟΤΑ- ΚΤΙΚΗ ω ης η ωμεν. ισθι εστω. εσοίμην εσοιο εσοιτο εσοίμεθα εσοισθε εσοιντο ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΘΗΛΥΚΟ ΟΥΔΕΤΕΡΟ. ο υσης ο υσ η ο υσαν ΕΙΜΙ= είμαι, υπάρχω Ε- ΝΕ- ΣΤΩ- ΤΑΣ ΠΑ- ΡΑ- ΤΑ- ΤΙ- ΚΟΣ ΜΕΛ- ΛΟ- ΝΤΑΣ ΚΛΙΣΗ ΟΡΙΣΤΙ- ΚΗ ε ιμί ε ι εστί(ν) εσμέν εστέ ε ισί(ν) η/ ην ησθα ην ημεν ησαν εσομαι εσ η/ εσει εσται εσόμεθα εσεσθε εσονται ΥΠΟΤΑ-

Διαβάστε περισσότερα

καταλήξεις ασυναίρετων της β' κλίσης Ενικός ον. γεν. δοτ. αιτ. κλ. -ον -ου -ῳ -ον -ον -ος -ου -ῳ -ον -ε Πληθυντικός -οι -ων -οις -ους -οι

καταλήξεις ασυναίρετων της β' κλίσης Ενικός ον. γεν. δοτ. αιτ. κλ. -ον -ου -ῳ -ον -ον -ος -ου -ῳ -ον -ε Πληθυντικός -οι -ων -οις -ους -οι Η δεύτερη κλίση περιλαμβάνει ονόματα: αρσενικά και θηλυκά σε: -ος ουδέτερα σε: -ον συνηρημένα σε: -ους, -ουν αττικόκλιτα αρσενικά και θηλυκά σε: -ως, ουδέτερα σε: -ων Τα αρσενικά και τα θηλυκά της β' κλίσης

Διαβάστε περισσότερα

Οι τα α α α α α α α Κ. ε ε ε ε ε ε ε ε ε Χε ε ε. ε ε ε ε ε ε ρου ου βι ι ι ι ι ι ι. ιµ µυ στι κω ω ω ω ω ως ει κο ο

Οι τα α α α α α α α Κ. ε ε ε ε ε ε ε ε ε Χε ε ε. ε ε ε ε ε ε ρου ου βι ι ι ι ι ι ι. ιµ µυ στι κω ω ω ω ω ως ει κο ο ΧΕΡΟΥΒΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΟΙΝΩΝΙΟ Λ. Β Χερουβικόν σε ἦχο πλ. β. Ἐπιλογές Ἦχος Μ Α µη η η η ην Οι τ Χε ε ε ε ε ε ε ε ε ε ε ε ε ε ε ε ε Χε ε ε ε ε ε ε ε ε ρου ου βι ι ι ι ι ι ι ιµ µυ στι κω ω ω ω ω ως ει κο ο

Διαβάστε περισσότερα

Προτεινόμενος Προγραμματισμός κατά ενότητα

Προτεινόμενος Προγραμματισμός κατά ενότητα ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: 2012-2013 ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Προτεινόμενος Προγραμματισμός κατά ενότητα Από το εγχειρίδιο της Α Γυμνασίου Ενότητα 12 Α. Κείμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟ (GERUNDIVUM) ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟ (GERUNDIVUM) ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟ (GERUNDIVUM) ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Το γερουνδιακό είναι ρηματικό επίθετο παθητικής διάθεσης (διαθέτουν, δηλαδή, όλα τα ρήματα στην παθητική φωνή καθώς και τα αποθετικά

Διαβάστε περισσότερα

Τι μπορεί να δει κάποιος στο μουσείο της Ι.Μ. Μεγάλου Μετεώρου

Τι μπορεί να δει κάποιος στο μουσείο της Ι.Μ. Μεγάλου Μετεώρου 18/05/2019 Τι μπορεί να δει κάποιος στο μουσείο της Ι.Μ. Μεγάλου Μετεώρου / Ιερές Μονές Η μο νή του Με γά λου Με τε ώ ρου δι α μόρ φω σε μί α σει ρά α πό πε ρι κα λείς μου σεια κούς χώ ρους, για την α

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ

ΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ Τα ρήματα ανήκουν στα κλιτά μέρη του λόγου και φανερώνουν ότι κάποιο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα κάνει κάτι (κάποια ενέργεια), ή παθαίνει κάτι από κάποιον άλλον, ή από τον εαυτό του ή βρίσκεται σε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΧΟΣ- Ε ΠΙ ΔΙΩ ΞΗ ΠΛΑΙ ΣΙΟ ΧΡΗ ΜΑ ΤΟ ΔΟ ΤΗ ΣΗΣ

ΣΤΟ ΧΟΣ- Ε ΠΙ ΔΙΩ ΞΗ ΠΛΑΙ ΣΙΟ ΧΡΗ ΜΑ ΤΟ ΔΟ ΤΗ ΣΗΣ ΣΤΟ ΧΟΣ- Ε ΠΙ ΔΙΩ ΞΗ Στό χος του Ο λο κλη ρω μέ νου Προ γράμ μα τος για τη βιώ σι μη α νά πτυ ξη της Πίν δου εί ναι η δια μόρ φω ση συν θη κών α ει φό ρου α νά πτυ ξης της ο ρει νής πε ριο χής, με τη δη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΙΟΙ ΚΑΙ OMOHXΟΙ ΤΥΠΟΙ

ΟΜΟΙΟΙ ΚΑΙ OMOHXΟΙ ΤΥΠΟΙ ΟΜΟΙΟΙ ΚΑΙ OMOHXΟΙ ΤΥΠΟΙ Κατά την κλίση των ρημάτων παρουσιάζονται ορισμένοι όμοιοι τύποι. Ιδιαίτερη προσοχή λοιπόν πρέπει να δοθεί στους εξής: 1. Το γ ενικό πρόσωπο Οριστικής Ενεστώτα Ενεργητικής Φωνής

Διαβάστε περισσότερα

Συντακτικό. χρόνου. Απρόσωπα ρήματα και εκφράσεις Προσοχή ουσιαστ.(σε ονομαστ.)+ἐστί ουδέτερο επιθέτου+ἐστί(π.χ. ἄξιον ἐστί) ουδέτερο μτχ.

Συντακτικό. χρόνου. Απρόσωπα ρήματα και εκφράσεις Προσοχή ουσιαστ.(σε ονομαστ.)+ἐστί ουδέτερο επιθέτου+ἐστί(π.χ. ἄξιον ἐστί) ουδέτερο μτχ. Συντακτικό Υποκείμενο -οτιδήποτε έχει άρθρο -εμπρόθετος προσδιορισμός(ἀμφί+αιτ.=ποσό κατά προσέγγιση) -Υποκ.απαρεμφάτου(ταυτοπροσωπία-ετεροπροσωπία) -Υποκ.μετοχής=ίδια πτώση,γένος,αριθμό με τη μετοχή (εκτός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΡΟΣΩΠΗ ΣΥΝΤΑΞΗ. α. απρόσωπου ρήματος δηλ. ενός ρήματος στο γ' ενικό πρόσωπο

ΑΠΡΟΣΩΠΗ ΣΥΝΤΑΞΗ. α. απρόσωπου ρήματος δηλ. ενός ρήματος στο γ' ενικό πρόσωπο ΑΠΡΟΣΩΠΗ ΣΥΝΤΑΞΗ Τι πρέπει να γνωρίζω για την απρόσωπη σύνταξη; 1. Τα απρόσωπα ρήματα δεν κλίνονται, δηλαδή δεν σχηματίζουν πρόσωπα (α', β' και γ' ενικό και πληθυντικό) αλλά βρίσκονται πάντα και μόνο στο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 14 17

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 14 17 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 14 17 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Λέων κατεμέμφετο Προμηθέα πολλάκις, τι μέγαν α τ ν πλασεν κα καλ ν κα τ ν λλων θηρίων δυνατώτερον. «τοιο τος δ ν», φασκε, «τ ν λεκτρυόνα φοβο μαι».

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. 1β

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. 1β ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΑΓΗΣΙΛΑΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. 1β Συγγραφή: Ειρήνη Ροδοσθένους, Σύµβουλος Φιλολογικών Μαθηµάτων Εποπτεία: Λουκία Χατζηµιχαήλ, Ε.Μ.Ε. Φιλολογικών Μαθηµάτων 1 ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ό λοι οι κα νό νες πε ρί με λέ της συ νο ψί ζο νται στον ε ξής έ να: Μά θε, μό νο προκει μέ νου. Friedrich Schelling. σελ. 13. σελ. 17. σελ.

Ό λοι οι κα νό νες πε ρί με λέ της συ νο ψί ζο νται στον ε ξής έ να: Μά θε, μό νο προκει μέ νου. Friedrich Schelling. σελ. 13. σελ. 17. σελ. σελ. 13 σελ. 17 σελ. 21 σελ. 49 σελ. 79 σελ. 185 σελ. 263 σελ. 323 σελ. 393 σελ. 453 σελ. 483 σελ. 509 σελ. 517 Ό λοι οι κα νό νες πε ρί με λέ της συ νο ψί ζο νται στον ε ξής έ να: Μά θε, μό νο προκει

Διαβάστε περισσότερα

Λογισμικό: Αρχαία με Νόημα Κατηγορία αναπηρίας: Κώφωση Βαρηκοΐα Μάθημα: Αρχαία Ελληνικά Τάξη/εις: Α, Β Γυμνασίου

Λογισμικό: Αρχαία με Νόημα Κατηγορία αναπηρίας: Κώφωση Βαρηκοΐα Μάθημα: Αρχαία Ελληνικά Τάξη/εις: Α, Β Γυμνασίου Λογισμικό: Αρχαία με Νόημα Κατηγορία αναπηρίας: Κώφωση Βαρηκοΐα Μάθημα: Αρχαία Ελληνικά Τάξη/εις: Α, Β Γυμνασίου Παρουσίαση Λογισμικού: Κατερίνα Αραμπατζή Προμηθευτής: Ινστιτούτο Επεξεργασίας Λόγου Προσβασιμότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΑΞΗ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ ΔΙΔΑΚΤΕΣ Δειγματικές ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ δραστηριότητες ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

1.2.3 ιαρ θρω τι κές πο λι τι κές...35 1.2.4 Σύ στη μα έ λεγ χου της κοι νής α λιευ τι κής πο λι τι κής...37

1.2.3 ιαρ θρω τι κές πο λι τι κές...35 1.2.4 Σύ στη μα έ λεγ χου της κοι νής α λιευ τι κής πο λι τι κής...37 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΚΕ Φ Α Λ ΑΙΟ ΤΟ ΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΑΛΙΕΙΑΣ... 21 ΚΕ Φ Α Λ ΑΙΟ 1 o Η ΑΛΙΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 1.1 Η Α λιεί α ως Οι κο νο μι κή ρα στη ριό τη τα...25 1.2 Η Κοι νο τι κή Α λιευ τι κή Πο λι τι κή...28

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Θ. Ευαγγελάτος. για αμιγή χορωδία (SSA, SAA, TTB, TBB)

Κωνσταντίνος Θ. Ευαγγελάτος. για αμιγή χορωδία (SSA, SAA, TTB, TBB) Κωνσταντίνος Θ. Ευαγγελάτος για αμιγή χορωδία (SSA, SAA, TTB, TBB) ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ χορηγία της Πολιτιστικής Eταιρείας Αθηνών, Poeta (fb: Poeta Politistiki) Αθήνα 017 Εκδόσεις Πολιτιστική Εταιρεία Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧ.ΕΤΟΥΣ 2008-2009. Τάξη Β Τμήμα: Β θεωρητική 1 Μάθημα: Λατινικά Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ. ρωμαϊκής λογοτεχνίας, γενικά χαρακτηριστικά της ρωμαϊκής λογοτεχνίας

ΣΧ.ΕΤΟΥΣ 2008-2009. Τάξη Β Τμήμα: Β θεωρητική 1 Μάθημα: Λατινικά Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ. ρωμαϊκής λογοτεχνίας, γενικά χαρακτηριστικά της ρωμαϊκής λογοτεχνίας ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΥΛΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΧ.ΕΤΟΥΣ 008-009 Σχ. Μονάδα: ο Γενικό Λύκειο ιαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Τάξη Β Τμήμα: Β θεωρητική 1 Μάθημα: Λατινικά Διδάσκουσα Καθηγήτρια: Γιακουμάτου Μαρία-Θηρεσία

Διαβάστε περισσότερα

FAX : 210.34.42.241 spudonpe@ypepth.gr) Φ. 12 / 600 / 55875 /Γ1

FAX : 210.34.42.241 spudonpe@ypepth.gr) Φ. 12 / 600 / 55875 /Γ1 Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α Υ ΠΟΥ ΡΓΕΙΟ ΕΘΝ. ΠΑ Ι ΕΙΑ Σ & ΘΡΗΣ Κ/Τ Ω ΕΝΙΑ ΙΟΣ ΙΟΙΚΗΤ ΙΚΟΣ Τ ΟΜ ΕΑ Σ Σ ΠΟΥ Ω Ν ΕΠΙΜ ΟΡΦΩ Σ ΗΣ ΚΑ Ι ΚΑ ΙΝΟΤ ΟΜ ΙΩ Ν /ΝΣ Η Σ ΠΟΥ Ω Τ µ ή µ α Α Α. Πα π α δ ρ έ ο υ 37

Διαβάστε περισσότερα

Κα λόν ύπ νο και όνειρ α γλυκά

Κα λόν ύπ νο και όνειρ α γλυκά Κα λόν ύπ νο και όνειρ α γλυκά Οδηγίες ανάγνωσης Προσοχή! Μη διαβάσετε ποτέ μεγαλόφωνα το βιβλίο αυτό σε κάποιον που οδηγεί αυτοκίνητο ή άλλο όχημα, διότι το παραμύθι έχει ως σκοπό να αποκοιμίσει αυτόν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Προγραμματισμός κατά ενότητα

ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Προγραμματισμός κατά ενότητα ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολικό έτος: 203-204 ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Προγραμματισμός κατά ενότητα Ενότητα Α. Κείμενο Πατρική δικαιοσύνη 2 Εμπλουτισμός λεξιλογίου: ἄκων,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΙΟΙ ΚΑΙ OMOHXΟΙ ΤΥΠΟΙ

ΟΜΟΙΟΙ ΚΑΙ OMOHXΟΙ ΤΥΠΟΙ ΟΜΟΙΟΙ ΚΑΙ OMOHXΟΙ ΤΥΠΟΙ Ορισμένοι ρηματικοί τύποι παρουσιάζουν μεταξύ τους ομοιότητες. Όμοιοι τύποι του ενεστώτα των βαρύτονων και συνηρημένων ρημάτων 1. Το γ ενικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα ενεργητικής

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Μορφολογίας της Νέας Ελληνικής Ι. Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας

Θέµατα Μορφολογίας της Νέας Ελληνικής Ι. Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας Θέµατα Μορφολογίας της Νέας Ελληνικής Ι Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας Η παρουσίαση επιλεγµένα θέµατα µορφολογίας της νέας ελληνικής µορφολογικά χαρακτηριστικά της ΝΕ, η λέξη στη νέα

Διαβάστε περισσότερα

Το αντικείμενο [τα βασικά]

Το αντικείμενο [τα βασικά] Το αντικείμενο [τα βασικά] Στην ενότητα αυτή θα ασχοληθούμε με το αντικείμενο στα αρχαία ελληνικά. Παράλληλα θα δίνονται παραδείγματα και στα Νέα Ελληνικά (ΝΕ) Τι είναι το αντικείμενο; Αντικείμενο είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ 21 ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ Λέγεται το αίτιο που εντοπίζεται σε εξωτερικές καταστάσεις, όχι σε ψυχικές συγκινήσεις και συναισθήματα. Εκφράζεται: α.

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2007 ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΩΝ ΚΑΘΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΜΑΤΑΛΑ Α ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2007 ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΩΝ ΚΑΘΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΜΑΤΑΛΑ Α ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2007 ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΩΝ ΚΑΘΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΜΑΤΑΛΑ Α ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Μετά την αλλαγή των σχολικών εγχειριδίων το σχολικό έτος 2006-2007 και επειδή, λόγω της εφαρμογής κύκλων συνδιδασκαλίας

Διαβάστε περισσότερα

Η ύλη για τις εξετάσεις υποτροφιών: (για οποιαδήποτε διευκρίνιση μπορείτε να απευθύνεστε στις γραμματείες των φροντιστηρίων).

Η ύλη για τις εξετάσεις υποτροφιών: (για οποιαδήποτε διευκρίνιση μπορείτε να απευθύνεστε στις γραμματείες των φροντιστηρίων). Η ύλη για τις εξετάσεις υποτροφιών: (για οποιαδήποτε διευκρίνιση μπορείτε να απευθύνεστε στις γραμματείες των φροντιστηρίων). ΑΛΓΕΒΡΑ: από το βιβλίο Άλγεβρα και στοιχεία πιθανοτήτων της Α Γενικού Λυκείου.

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Σύνταξης της Αρχαιοελληνικής Γλώσσας

Αρχές Σύνταξης της Αρχαιοελληνικής Γλώσσας [Εργαλεία] Αρχές Σύνταξης της Αρχαιοελληνικής Γλώσσας ΠΙΝΑΚΑΣ ΟΡΩΝ Α- ΣΤΕΡΗΤΙΚΟ 6.5. ΑΙΤΙΑ 2.22., 2.23., 2.24., 2.28., 2.33., 4.25., 4.26., 5.6., 5.36., 5.40., 11.2., 11.24., 11.27., 11.30., 11.66., 12.1.,

Διαβάστε περισσότερα

JEAN-CHARLES BLATZ 02XD34455 01RE52755

JEAN-CHARLES BLATZ 02XD34455 01RE52755 ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΤΩΝ ΕΝ Ι ΑΜ ΕΣ ΩΝ ΟΙ Κ ΟΝΟΜ Ι Κ ΩΝ Κ ΑΤΑΣ ΤΑΣ ΕΩΝ ΤΗΣ ΕΤΑΙ ΡΙ ΑΣ Κ ΑΙ ΤΟΥ ΟΜ Ι ΛΟΥ Α Τρίµηνο 2005 ΑΝΩΝΥΜΟΣ Γ ΕΝΙ Κ Η ΕΤ ΑΙ Ρ Ι Α Τ ΣΙ ΜΕΝΤ ΩΝ Η Ρ ΑΚ Λ Η Σ ΑΡ. ΜΗ Τ Ρ. Α.Ε. : 13576/06/Β/86/096

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΘΡΑ. Μικρές λέξεις που μπαίνουν μπροστά από ουσιαστικά, επίθετα, τις κλιτές μετοχές και ορισμένες αντωνυμίες. ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

ΑΡΘΡΑ. Μικρές λέξεις που μπαίνουν μπροστά από ουσιαστικά, επίθετα, τις κλιτές μετοχές και ορισμένες αντωνυμίες. ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ Μικρές λέξεις που μπαίνουν μπροστά από ουσιαστικά, επίθετα, τις κλιτές μετοχές και ορισμένες αντωνυμίες. Μας δείχνουν για τη λέξη που τα ακολουθεί: Το γένος: αρσενικό, θηλυκό ουδέτερο Τον αριθμό:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ. Η σύνταξη μιας πρότασης

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ. Η σύνταξη μιας πρότασης ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ Η σύνταξη μιας πρότασης Τα δύο πιο βασικά στοιχεία σε κάθε πρόταση είναι το ρήμα και το ουσιαστικό. Το κομμάτι της πρότασης που αναφέρεται στο ρήμα το λέμε ρηματικό σύνολο (ΡΣ) ή ρηματικό

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝO 24 ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Μετά από ρήματα που δηλώνουν ψυχικό πάθος, π.χ. gaudeo, queror, indignor κ.ά., ακολουθούν ουσιαστικές αιτιολογικές

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΜΕΙΟΔΟΤΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΜΕΙΟΔΟΤΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Λάρισα, 5/9/2018 Αρ. πρωτ.: 2223 ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΜΕΙΟΔΟΤΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Η Διοικουb σα Επιτροπηb του ΤΕΕ Τμηb ματος Κεντρικής & Δυτικής Θεσσαλίας, εbχοντας υπ οb ψιν τις διαταb ξεις του Π.Δ. 715/1979

Διαβάστε περισσότερα

των ερ γα το τε χνι τών εργοστασίων Τσιµεντολίθων, ό λης της χώρας O41R09

των ερ γα το τε χνι τών εργοστασίων Τσιµεντολίθων, ό λης της χώρας O41R09 των ερ γα το τε χνι τών εργοστασίων Τσιµεντολίθων, ό λης της χώρας O41R09 ΚΩΩ Δ Ι ΚO ΠOΙ Η ΣΗ ΣYΛ ΛO ΓΙ ΚΩΩΝ ΡYΘ ΜΙ ΣΕ ΩΩΝ (ΣΣΕ & Δ Α) ΤΩΩΝ ΕΡ ΓΑ ΤO ΤΕ ΧΝΙ ΤΩΩΝ ΕΡ ΓO ΣΤΑ ΣΙ ΩΩΝ ΤΣΙ ΜΕ ΝΤO ΛΙ ΘΩΩΝ, ΤΣΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3) Να σχολιάσετε τον κάθε όρο ειρήνης και ποιές συνέπειες θα έχει για τους Αθηναίους. Πώς ο Ξενοφώντας διακρίνει τον σημαντικότερο όρο;

ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3) Να σχολιάσετε τον κάθε όρο ειρήνης και ποιές συνέπειες θα έχει για τους Αθηναίους. Πώς ο Ξενοφώντας διακρίνει τον σημαντικότερο όρο; ΑΣΚΗΣΕΙΣ Ερωτήσεις κατανόησης 1) Ποια απάντηση έδωσαν οι Σπαρτιάτες στους συμμάχους τους για την τύχη των Αθηναίων; Ποιοι οι λόγοι αυτής της απόφασης και ποια τα κίνητρα των Σπαρτιατών; Πώς την κρίνετε;

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΥΘΥ ΣΤΟΝ ΠΛΑΓΙΟ ΛΟΓΟ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΥΘΥ ΣΤΟΝ ΠΛΑΓΙΟ ΛΟΓΟ ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ α) Ο προφορικός και ο γραπτός λόγος κατά τη σύνταξη είναι δύο ειδών: ευθύς και πλάγιος. β) Ευθύς ονομάζεται ο λόγος που μεταδίδεται σε κάποιον αμετάβλητος και με τις ίδιες λέξεις, όπως

Διαβάστε περισσότερα

0a1qqW+1a1`qÁlw n εν σοί Κύ ρι ε τρο πού μαι τού τον.

0a1qqW+1a1`qÁlw n εν σοί Κύ ρι ε τρο πού μαι τού τον. n 00211000Aqq11j1w Εκ νε ό τη τός μου ο εχ θρό ός με πει ρά ζει, 00qaj-1`q`qq+0)q11l1 ταίς η δο ναίς φλέ γει με ε γώ δέ πε ποι θώς, 0a1qqW+1a1`qÁlw n εν σοί Κύ ρι ε τρο πού μαι τού τον. 211`w1l1+000 0wl1

Διαβάστε περισσότερα

το αντικείμενο στα αρχαία ελληνικά. Ο.Π

το αντικείμενο στα αρχαία ελληνικά. Ο.Π 1 το αντικείμενο στα αρχαία ελληνικά. 2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΙ ΔΙΑΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ (i) Μονόπτωτα ρήματα (ii) Δίπτωτα ρήματα ΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ΟΙ ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ Τα ρήματα Έχουν δύο φωνές: την ενεργητική και την παθητική Ενεργητική φωνή: ω. Παθητική φωνή: -μαι. Οι καταλήξεις των ρημάτων, ω, -άβω

ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ Τα ρήματα Έχουν δύο φωνές: την ενεργητική και την παθητική Ενεργητική φωνή: ω. Παθητική φωνή: -μαι. Οι καταλήξεις των ρημάτων, ω, -άβω 1 ΤΑ ΡΗΜΑΤΑ Τα ρήματα ανήκουν στα κλιτά μέρη του λόγου και φανερώνουν ότι κάποιο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα κάνει κάτι (κάποια ενέργεια), ή παθαίνει κάτι από κάποιον άλλον, ή από τον εαυτό του ή βρίσκεται σε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΝΟΝΙΣ ΜΟ Ι ΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΑΓΩΝΩΝ 1 / 8 SCALE IC TRA CK ΕΛ. Μ. Ε

ΚΑΝΟΝΙΣ ΜΟ Ι ΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΑΓΩΝΩΝ 1 / 8 SCALE IC TRA CK ΕΛ. Μ. Ε ΚΑΝΟΝΙΣ ΜΟ Ι ΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΑΓΩΝΩΝ 1 / 8 SCALE IC TRA CK ΕΛ. Μ. Ε. 2 0 1 9 Κλ ά δο ς θερ µ ι κώ ν τη λ εκα τ ευθυ νό µ εν ω ν α υ το κι νή τω ν. Υπ εύ θυνο ς Κ λ ά δ ο υ Ζωτιαδης Κωστας bo d @ e l - m e. gr

Διαβάστε περισσότερα

Οι μαθητές και οι μαθήτριες να είναι σε θέση να: Να κατανοούν την ανθρωποκεντρική διάσταση του αρχαίου κόσμου.

Οι μαθητές και οι μαθήτριες να είναι σε θέση να: Να κατανοούν την ανθρωποκεντρική διάσταση του αρχαίου κόσμου. ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΑΞΗ: Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΚΟΡΜΟΥ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ Οι μαθητές και οι μαθήτριες: Ι. Να επεξεργάζονται το αρχαιοελληνικό κείμενο σε σχέση

Διαβάστε περισσότερα

Πρόσεξε τα παρακάτω παραδείγματα:

Πρόσεξε τα παρακάτω παραδείγματα: 1 Το άρθρο, γενικά Πρόσεξε τα παρακάτω παραδείγματα: Αυτός είναι ο Γιάννης, αυτή είναι η Έλσα και αυτό είναι το σκυλάκι τους. Οι μπαμπάδες και οι μαμάδες καμιά φορά είναι αυστηροί με τα παιδιά τους. Γιωργάκη,

Διαβάστε περισσότερα

Ουσιαστικά. Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός

Ουσιαστικά. Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός Ουσιαστικά Ανισοσύλλαβα ουσιαστικά λέµε τα ουσιαστικά που στον πληθυντικό έχουν µια παραπάνω συλλαβή, ενώ ισοσύλλαβα αυτά που έχουν στον ενικό και τον πληθυντικό τον ίδιο αριθµό συλλαβών. Τα ουδέτερα ανισοσύλλαβα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (Δ.Π.Μ.Σ.)

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (Δ.Π.Μ.Σ.) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (Δ.Π.Μ.Σ.) «Διερμηνεία και Μετάφραση» Tων Τμημάτων: Φιλολογίας, Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Γαλλικής Γλώσσας και

Διαβάστε περισσότερα

Δεκτές είναι μόνο οι λέξεις της νέας Eλληνικής γλώσσας που υπάρχουν στα ισχύοντα βοηθήματα-λεξικά τα οποία είναι τα εξής (1) :

Δεκτές είναι μόνο οι λέξεις της νέας Eλληνικής γλώσσας που υπάρχουν στα ισχύοντα βοηθήματα-λεξικά τα οποία είναι τα εξής (1) : Α. ΓΕΝΙΚΑ Δεκτές είναι μόνο οι λέξεις της νέας Eλληνικής γλώσσας που υπάρχουν στα ισχύοντα βοηθήματα-λεξικά τα οποία είναι τα εξής (1) : 1. «Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής» Ίδρυμα Μ. Τριανταφυλλίδη, 1998

Διαβάστε περισσότερα

Ἔκτασις. οι τα α α Δ. α α α α Δ. ου ου ου ου ου ου ου ου ου ου ου ου ου. υ υ υ υ υ υ υ υ υ υ µυ υ στι ι ι Μ. ι ι ει ει κο ο νι ι ι ι ι ι ι

Ἔκτασις. οι τα α α Δ. α α α α Δ. ου ου ου ου ου ου ου ου ου ου ου ου ου. υ υ υ υ υ υ υ υ υ υ µυ υ στι ι ι Μ. ι ι ει ει κο ο νι ι ι ι ι ι ι ΗΧΟΣ ΕΥΤΕΡΟΣ ΘΕΟΩΡΟΥ ΦΩΚΑΕΩΣ Ἦχος Ἔκτσις. ι Οι οι οι οι τ Β Χ ρο ο ο ο ο ο ο ο ο ο ο ο ο ο ο Β ο ο χ ρο ο βι ιµ µ µ στι ι ι κω ω ω ω ω ω ω ω ω ω ως ι κο νι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι κο ο νι ι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΛΩΣΣΑ

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΛΩΣΣΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ Φ Ρ Υ Γ Α Ν Ι Ω Τ Η ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ-ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ-ΛΥΚΕΙΟ ΠΕΥΚΑ (ΡΕΤΖΙΚΙ) - ΘΕΣ/ΝΙΚΗ ΤΗΛ 23.673-6 FAX. 673928 www. fryganiotis. gr Θεσσαλονίκη Τάξη ΣΤ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ ΘΕΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

The G C School of Careers

The G C School of Careers The G C School of Careers ΔΕΙΓΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ Στ ΤΑΞΗ Χρόνος: 1 ώρα και 30 λεπτά Αυτό το γραπτό αποτελείται από 8 σελίδες, συμπεριλαμβανομένης και αυτής. Να απαντήσεις σε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ ΠΡΟΤΑΣΗ. Η οργανωμένη ομάδα λέξεων που εκφράζει μόνο ένα νόημα, με σύντομη συνήθως διατύπωση, λέγεται πρόταση.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ ΠΡΟΤΑΣΗ. Η οργανωμένη ομάδα λέξεων που εκφράζει μόνο ένα νόημα, με σύντομη συνήθως διατύπωση, λέγεται πρόταση. ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ ΠΡΟΤΑΣΗ Η οργανωμένη ομάδα λέξεων που εκφράζει μόνο ένα νόημα, με σύντομη συνήθως διατύπωση, λέγεται πρόταση. Ως προς το περιεχόμενό τους 1) κρίσεως ο ομιλητής θέλει να πληροφορήσει, να δηλώσει

Διαβάστε περισσότερα

VAGONETTO. Ωρες: 09:00 17:00. t: (+30) e: w: Kρατήσεις: Fokis Mining Park Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας

VAGONETTO. Ωρες: 09:00 17:00. t: (+30) e: w:  Kρατήσεις: Fokis Mining Park Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας VAGONETTO Fokis Mining Park Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας Ωρες: 09:00 17:00 Kρατήσεις: t: (+30) 2265 078819 e: info@vagonetto.gr w: www.vagonetto.gr 5 1 o χ λ μ Ε. Ο. Λ α μ ί α ς Ά μ φ ι σ σ α ς Τ. Κ. 3 3

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ Βασισμένο στην ύλη του σχολικού βιβλίου ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Γρήγορα τεστ Γλώσσα Γ Δημοτικού Γ 2 ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ Ενότητα 4η Ο κόσμος γύρω μας Βασικό λεξιλόγιο σκουπίζω, σκουπιδότοπος,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. Ἀκούω δ αὐτόν, ὦ ἄνδρες δικασταί, ἐπὶ τοῦτον τὸν λόγον τρέψεσθαι, ὡς

ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. Ἀκούω δ αὐτόν, ὦ ἄνδρες δικασταί, ἐπὶ τοῦτον τὸν λόγον τρέψεσθαι, ὡς ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Ο.Π. ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 04 02 2018 ΓΚΥΡΤΗ ΜΑΡΙΑ ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ο ομιλητής, αφού απέδειξε ότι ο ισχυρισμός του Θεόμνηστου ότι ο ίδιος είχε δολοφονήσει τον πατέρα

Διαβάστε περισσότερα

Βασικοί κανόνες κατά τη σύνταξη της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Βασικοί κανόνες κατά τη σύνταξη της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ Βασικοί κανόνες κατά τη σύνταξη της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας Η σύνταξη της αρχαίας ελληνικής γλώσσας προϋποθέτει καλή γνώση των γραμματικών και συντακτικών κανόνων, ενώ η σωστή σύνταξη του άγνωστου κειμένου

Διαβάστε περισσότερα

ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι χε ε ρου ου βι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ιµ µυ υ υ υ υ υ υ Π ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ζο ο ο ει ει κο ο

ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι χε ε ρου ου βι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ιµ µυ υ υ υ υ υ υ Π ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ζο ο ο ει ει κο ο Χερουβικό σε ἦχο πλ.. Ε ΑΣΗ ΤΟ ΩΣΤΑΤΙΟΥ ΡΙΓΓΟΥ ΑΡΧΟΤΟΣ ΡΩΤΟΨΑΛΤΟΥ ΤΗΣ.Τ.Χ.Ε. Ἦχος Nε Οι τ Χε ρου ου βι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι χε ε ρου ου βι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ι ιµ µυ υ υ υ υ

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά Χαρακτηριστικά Αριθμητικών εδομένων

Βασικά Χαρακτηριστικά Αριθμητικών εδομένων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Βασικά Χαρακτηριστικά Αριθμητικών εδομένων Α ντι κείμε νο του κε φα λαί ου εί ναι: Να κα τα νο ή σου με τα βα σι κά χαρα κτη ρι στι κά των α ριθ μη τι κών δεδο μέ νων (τά ση, δια σπο ρά, α συμ

Διαβάστε περισσότερα

Κυ ρι ον ευ λο γη τος ει Κυ ρι ε ευ. λο γει η ψυ χη µου τον Κυ ρι ον και πα αν. τα τα εν τος µου το ο νο µα το α γι ον αυ

Κυ ρι ον ευ λο γη τος ει Κυ ρι ε ευ. λο γει η ψυ χη µου τον Κυ ρι ον και πα αν. τα τα εν τος µου το ο νο µα το α γι ον αυ ΤΥΙΚΑ & ΜΑΚΑΡΙΣΜΟΙ Ἦχος Νη Μ Α Ν µην Ευ λο γει η ψυ χη µου τον Κυ ρι ον ευ λο γη τος ει Κυ ρι ε ευ λο γει η ψυ χη µου τον Κυ ρι ον και πα αν τα τα εν τος µου το ο νο µα το α γι ον αυ του Ευ λο γει η ψυ

Διαβάστε περισσότερα

Τα ταξίδια του παππού. Ρήματα σε -άβω. Τα ρήματα που τελειώνουν σε -άβω γράφονται με β. πχ: ράβω, ανάβω, σκάβω, θάβω, κ.ά.

Τα ταξίδια του παππού. Ρήματα σε -άβω. Τα ρήματα που τελειώνουν σε -άβω γράφονται με β. πχ: ράβω, ανάβω, σκάβω, θάβω, κ.ά. Τα ταξίδια του παππού. Ρήματα σε -άβω Τα ρήματα που τελειώνουν σε -άβω γράφονται με β. πχ: ράβω, ανάβω, σκάβω, θάβω, κ.ά. Εξαιρούνται και γράφονται με -αυ τα: παύω, αναπαύω, καταπαύω, απολαύω. Τα ταξίδια

Διαβάστε περισσότερα

Εικονογραφημένο Λεξικό Το Πρώτο μου Λεξικό

Εικονογραφημένο Λεξικό Το Πρώτο μου Λεξικό ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Ι.Τ.Υ.Ε. «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» Αή Εί Ηίς Δής Μί Μά Ιί Αύ Εέ Λό Τ Πώ Λό Α, Β, Γ Δύ Τός 16ς (Φ, Χ, (ό)) Εέ Λό Α, Β, Γ Δύ Τ Πώ Λό Τός 16ς (Φ, Χ, (ό))

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ 27 Β ΟΡΟΣ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ Εκφέρεται είτε με απλή αφαιρετική είτε με το σύνδεσμο quam και ομοιόπτωτα ή ομοιότροπα (όταν ο α όρος δεν κλίνεται, είναι δηλαδή επίρρημα

Διαβάστε περισσότερα

Στόχος του βιβλίου αυτού είναι να κατακτήσουν οι μικροί μαθητές

Στόχος του βιβλίου αυτού είναι να κατακτήσουν οι μικροί μαθητές Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Στόχος του βιβλίου αυτού είναι να κατακτήσουν οι μικροί μαθητές τον μαγικό κόσμο της γραμματικής, ώστε να οδηγηθούν στη σωστή χρήση του γραπτού λόγου. Μια σειρά από ασκήσεις με γραμματικά

Διαβάστε περισσότερα

Απλές ασκήσεις για αρχάριους μαθητές 3

Απλές ασκήσεις για αρχάριους μαθητές 3 Περιεχόμενα Το ελληνικό αλφάβητο... 9 Ενεστώτας (το βοηθητικό ρήμα είμαι) Γραμματική...10 Ενεστώτας (ενεργητική φωνή, α συζυγία) Γραμματική...10 Ενεστώτας (ενεργητική φωνή, α συζυγία και βοηθητικό ρήμα

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλο εργασία στη Γραµµατική Ενεστώτα και Μέλλοντα Μέση Φωνή

Φύλλο εργασία στη Γραµµατική Ενεστώτα και Μέλλοντα Μέση Φωνή ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ 14 ( βιβλίο Α Γυµνασίου) Φύλλο εργασία στη Γραµµατική Ενεστώτα και Μέλλοντα Μέση Φωνή γ λύω Σ λύει Ο το λύει µε λύοµεν µε λύετε Ο τοι λύουσι(ν) Ποιο χρόνο συναντάµε

Διαβάστε περισσότερα

Γ μέρος. 7. Ανάλυση των αποτελεσμάτων σε κύρια θέματα γραμματικής

Γ μέρος. 7. Ανάλυση των αποτελεσμάτων σε κύρια θέματα γραμματικής Γ μέρος 7. Ανάλυση των αποτελεσμάτων σε κύρια θέματα γραμματικής Στην παρούσα ενότητα αναλύονται τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα της επίδοσης των συμμετασχόντων σε 20 κύρια θέματα γραμματικής: 1. Μορφολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙEΧΟΜΕΝΑ. Πρό λο γος...13 ΜΕ ΡΟΣ Ι: Υ ΠΑΙ ΘΡΙΑ Α ΝΑ ΨΥ ΧΗ

ΠΕΡΙEΧΟΜΕΝΑ. Πρό λο γος...13 ΜΕ ΡΟΣ Ι: Υ ΠΑΙ ΘΡΙΑ Α ΝΑ ΨΥ ΧΗ ΠΕΡΙEΧΟΜΕΝΑ Πρό λο γος...13 ΜΕ ΡΟΣ Ι: Υ ΠΑΙ ΘΡΙΑ Α ΝΑ ΨΥ ΧΗ Ει σα γω γή 1 ου Μέ ρους...16 1 ο Κε φά λαιο: Ε ΛΕΥ ΘΕ ΡΟΣ ΧΡΟ ΝΟΣ & Α ΝΑ ΨΥ ΧΗ 1.1 Οι έν νοιες του ε λεύ θε ρου χρό νου και της ανα ψυ χής...17

Διαβάστε περισσότερα

Γραμματική και Συντακτικό Γ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου

Γραμματική και Συντακτικό Γ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου Ενότητα 1η: «Πάλι μαζί!» Σημεία στίξης: τελεία ερωτηματικό...4 Η δομή της πρότασης: ρήμα υποκείμενο αντικείμενο...5 Ουσιαστικά: αριθμοί γένη...6 Ονομαστική πτώση ουσιαστικών...6 Οριστικό άρθρο...7 Ερωτηματικές

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Β ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Β ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Β ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το μάθημα της Νέας Ελληνικής Γλώσσας στην Β Γυμνασίου διδάσκεται δυόμισι (2,5) περιόδους την εβδομάδα. Συνεπώς, το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

των Κοι νω νι κών λει τουρ γών που α πα σχο λού νται στις Νευ ρο ψυ χι α τρι κές κλι νι κές Α θη νών & περιχώρων Ot02R03

των Κοι νω νι κών λει τουρ γών που α πα σχο λού νται στις Νευ ρο ψυ χι α τρι κές κλι νι κές Α θη νών & περιχώρων Ot02R03 των Κοι νω νι κών λει τουρ γών που α πα σχο λού νται στις Νευ ρο ψυ χι α τρι κές κλι νι κές Α θη νών & περιχώρων Ot02R03 ΚΩΩ Δ Ι ΚO ΠOΙ Η ΣΗ ΣYΛ ΛO ΓΙ ΚΩΩΝ ΡYΘ ΜΙ ΣΕ ΩΩΝ (ΣΣΕ & Δ Α) ΤΩΩΝ ΚOΙ ΝΩΩ ΝΙ ΚΩΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το μάθημα της Νέας Ελληνικής Γλώσσας στην Α Γυμνασίου διδάσκεται τρεις (3) περιόδους την εβδομάδα. Συνεπώς, το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ. Παναγιώτης Δεμέστιχας Στέλλα Γκανέτσου

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ. Παναγιώτης Δεμέστιχας Στέλλα Γκανέτσου ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Παναγιώτης Δεμέστιχας Στέλλα Γκανέτσου ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Συγγραφείς: Παναγιώτης Δεμέστιχας, Στέλλα Γκανέτσου Υπεύθυνη Παραγωγής: Φωτεινή

Διαβάστε περισσότερα

οξαστικὸν Ἀποστίχων Ὄρθρου Μ. Τετάρτης z 8 a A

οξαστικὸν Ἀποστίχων Ὄρθρου Μ. Τετάρτης z 8 a A οξαστικὸν Ἀποστίχων Ὄρθρου Μ. Τετάρτης z 8 a A δ ` 3kς 3qz 3{9 ` ]l 3 # ~-?1 [ve 3 3*~ /[ [ ` ο `` ο ~ ο ```` ξα ~ ``` Πα```` α ` τρι ```ι ``` ι ` ι ~ και ``αι [D # ` 4K / [ [D`3k δδ 13` 4K[ \v~-?3[ve

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΣΠΑ 2007 2013, Ε.Π. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΕ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΚΕΝΤΡΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ, ΓΙΑ ΑΝΕΡΓΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρι α Γραφημα των 10η Δια λεξη

Θεωρι α Γραφημα των 10η Δια λεξη Θεωρι α Γραφημα των 0η Δια λεξη Α. Συμβω νης Ε Μ Π Σ Ε Μ Φ Ε Τ Μ Φεβρουα ριος 05 Α. Συμβω νης (ΕΜΠ) Θεωρι α Γραφημα των 0η Δια λεξη Φεβρουα ριος 05 99 / 0 Χρωματισμο ς Ακμω ν k-χρωματισμός ακμών: Η ανα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΗΘΗ ΛΑΘΗ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

ΣΥΝΗΘΗ ΛΑΘΗ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ 1) ΑΠΟΘΕΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ Πολλά ρήματα έχουν ρηματικούς τύπους και στις δύο φωνές, π.χ. κλείνω κλείνομαι. Υπάρχουν και ρήματα που έχουν τύπους μόνο σε μία φωνή. Τα ρήματα που έχουν μόνο παθητική φωνή ονομάζονται

Διαβάστε περισσότερα