ΒΑΨ ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ. Ε.Μ.Π. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Διάλεξη: Η παραγωγή του αστικού πρασίνου Δήμητρα Γαβριλάκη

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΒΑΨ ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ. Ε.Μ.Π. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Διάλεξη: Η παραγωγή του αστικού πρασίνου Δήμητρα Γαβριλάκη"

Transcript

1 ΒΑΨ ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ Ε.Μ.Π. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Διάλεξη: Η παραγωγή του αστικού πρασίνου Δήμητρα Γαβριλάκη Υπεύθυνος Καθηγητής: Παναγιώτης Τουρνικιώτης Μάρτιος

2 - Βάψ το πράσινο! Mια φωνή σε ξυπνά απότομα. Βρίσκεσαι όρθιος σε μια πόλη ασπρόμαυρη, κρατώντας πινέλα και πράσινη μπογιά. - Βάψ το πράσινο!, ξανακούγεται η Φωνή. - Πού είμαι; Τι να βάψω; Απευθύνεσαι στο κενό, χαμένος, κοιτώντας γύρω. Τους τοίχους; Τα αυτοκίνητα; 2

3 Τα ρούχα των περαστικών; - Βάψε πράσινα τα δέντρα!, προστάζει η φωνή. Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε και η δουλειά δεν έχει τελειώσει. Όμως ελπίζεις ακόμα ότι θα μπορέσεις να ξεφύγεις, πίσω στο γραφείο σου, που σχεδίαζες πόλεις στο χαρτί και έβαφες τα δέντρα στο λεπτό με πράσινους μαρκαδόρους. 3

4 Ευχαριστώ πολύ: Τον Γιάννη, την Έφη, την Κατερίνα, την Ιωάννα, που με άκουσαν, ξανά και ξανά. Τον Γιώργο που διάβασε και σχολίασε εξονυχιστικά το κείμενο. Τη Σοφία που ήταν εκεί την πιο δύσκολη στιγμή. Τον Χρήστο, για όλα και ακόμα περισσότερα.

5 5

6 6

7 Περιεχόμενα Πρόλογος...8 Εισαγωγή: Το πράσινο και οι αποχρώσεις του...9 Ιστορία της πόλης: οχτώ στιγμές του πρασίνου...10 Στιγμή 1η : ο κήπος...11 Στιγμή 2η : η καλλιέργεια...14 Στιγμή 3η : προοπτική εκλογίκευση...14 Στιγμή 4η : κοινωνική τακτοποίηση...14 Στιγμή 5η : επένδυση και ανάπτυξη...15 Στιγμή 6η : η πράσινη απομόνωση...16 Στιγμή 7η : ανάπλαση και εκπολιτισμός...17 Στιγμή 8η : αγραστικότητα...18 Στο μεσοδιάστημα: θεωρία το 60 και το Lefebvre...18 Debord...21 Constant και Ζενέτος...22 κριτική αποτίμηση...23 Σύγχρονες αποχρώσεις...23 Πράσινο 1ο: φυσικοτεχνητό μανιφέστο...24 Πράσινο 2ο : ο κήπος στον ουρανοξύστη...25 Πράσινο 3ο : εσωτερικός κήπος...26 Πράσινο 4ο : το χαλί στο κενό της πόλης...27 Πράσινο 5ο : επίφαση αυθεντικότητας...28 Πράσινο 6ο : σε νέα πολεοδομική ανάγνωση...29 Πράσινο 7ο : η δάσωση της πόλης...30 Πράσινο 8ο : αποδέσμευση...31 Πράσινο 9ο : αγραστικότητα...32 Πράσινο 10ο : συγκάλυψη...33 Πράσινο 11ο : ανάπτυξη...34 Πράσινο 12ο : σε νέες επικράτειες...35 Πράσινο 13ο: για λίγους...36 Αθηναϊκό αστικό πράσινο Η αστικοποίηση του πρασίνου...38 Πράσινο στο κέντρο...38 Πράσινο στο κενό...38 Αστικά κενά: ελαιώνας και Ελληνικό...40 Τα μικρά αστικά κενά και η αστική οικολογία...40 Επίλογος...42 Βιβλιογραφικό παράρτημα...49 Λογοτεχνικό παράρτημα...52 Βιβλιογραφία...56 Σχόλια και πηγές εικόνων

8 Πρόλογος. Φύση και πολιτισμός. Έννοιες ασύμβατες, ωστόσο αχώριστες. Θα μας απασχολήσει ένα τμήμα της σχέσης αυτής: το δίπολο φυτικός κόσμος-πόλη. Τον χώρο που καλούμε αστικό πράσινο. Από τον πολιτισμό περνάμε στην πόλη καθώς είναι η δομή που από τις απαρχές της αποθηκεύει και μεταδίδει τα αγαθά του πολιτισμού. 1 Επειδή ήδη ο μισός πληθυσμός της γης ζει σε πόλεις 2. Επειδή το παγκοσμιούμενο μέλλον είναι αστικό. Από όλα τα ζωντανά και μη ζωντανά στοιχεία της φύσης, στεκόμαστε στον φυτικό κόσμο και τον ταυτίζουμε με το επικρατές του χρώμα, το πράσινο. Στεκόμαστε στο πράσινο επειδή το πρώτο πολιτισμικό αποτύπωμα του ανθρώπου στη φύση ήταν η καλλιέργεια του. Επειδή έκτοτε δημιουργεί για μας και παράγεται από μας. Επειδή μέχρι σήμερα το πράσινο είναι μια έκδηλη αποτύπωση στον χώρο των εκάστοτε τάσεων ανάπτυξης των κοινωνιών που το παράγουν. Και επειδή τις τελευταίες δεκαετίες το πράσινο συνδέεται ακόμα πιο άμεσα με το μέλλον την πόλης, ως η ανάσα στην οικολογική ασφυξία της. Η διάλεξη θα προσεγγίσει το αστικό πράσινο μέσα από καίρια θραύσματα: Κρίσιμες στιγμές στην ιστορία της πόλης, αποσπάσματα θεωρητικού λόγου του 20 ου αιώνα και πράσινες χρήσεις στις πόλεις του κόσμου σήμερα. Η βιωματική σχέση με την Αθήνα σχεδόν επιβάλλει την πραγματικότητα της ως κατάληξη της διαδρομής. Η παραγωγή του αστικού πρασίνου, από τη θεωρία στην πράξη, από τις πόλεις του κόσμου στην πόλη που ζούμε. 1 8

9 Εισαγωγή: Το πράσινο και οι αποχρώσεις του. Η σύγχρονη πόλη προκύπτει από εντατική οικοδόμηση, ανοικοδόμηση και προαστιοποίηση. Μόνο για την Ευρώπη από το 1930 και μετά, ένας υποθετικός χάρτης όλων των χωροταξικών, πολεοδομικών και αρχιτεκτονικών σχεδίων σε κλίμακα 1:1 θα κάλυπτε την πραγματική έκταση της ηπείρου! 3 Στα σχέδια μας, πράσινοι μαρκαδόροι βάφουν την πόλη με φύση. Μια απόχρωση πρασίνου είναι μια ακόμα χρήση γης. Και όσο οι πόλεις συνεχίζουν να μεταλλάσσουν το φυσικό περιβάλλον 4, το υπόμνημα πρασίνου διευρύνεται μαζί τους. Τι είδους πράσινοι χώροι περνούν στο υπόμνημα καθώς η πόλη αναπτύσσεται; Ο αγρός, ο κήπος, το πάρκο, ένας διαμορφωμένος λόφος, οι χώροι άθλησης. Αυτοί είναι πράσινοι χώροι στην πόλη. Υπάρχει μια κοινή αφετηρία σε όλους: Είναι μια οριοθετημένη ανθρώπινη παρέμβαση στη φύση με συγκεκριμένη επιδίωξη και χρήση. Ιδιωτικό ή δημόσιο, το αστικό πράσινο είναι ένα τεχνητό τοπίο. Ένα τεχνητό προϊον του φυτικού κόσμου στην πόλη. Το τοπίο ορίζεται ως η φύση νοηματοδοτημένη από τον εκάστοτε πολιτισμό. Στην πόλη, η φύση παράγεται. Δομείται με φυσικά και τεχνητά στοιχεία όπως και το υπόλοιπο αστικό τοπίο 5. Το αστικό πράσινο είναι βασικό τμήμα του αστικού, αλλωστε η φύση προϋπάρχει της πόλης. Νέοι χώροι πρασίνου που προκύπτουν τον 20 ο αι. είναι προϊόντα των κοινωνιών τους, όπως οι πράσινες ζώνες που αναχαιτίζουν την αστική εξάπλωση και στον αντίποδα, η αγραστική επικράτεια προκύπτει καθώς η πόλη διαχέεται ανεξέλεγκτα στην ύπαιθρο. Η εξέλιξη τεχνικής και τεχνολογίας έχει άμεση επίδραση στην παραγωγή της φύσης. Ένα ισπανικό λεξικό για την προοδευμένη αρχιτεκτονική της σύγχρονης μετάπολης 6, κυκλοφόρησε το 2000 ως ένα μανιφέστο ιδεών για τον 21 ο αι., που δίνει βαρύτητα στις λέξεις 7 και τις σχέσεις μεταξύ τους. Αντί για 9 2

10 το λήμμα φύση 8 ορίζεται η προοδευμένη φύση: Αναμφίβολα, η φύση δεν υπάρχει. Πρόσφατα ψηφιοποιήσαμε και το τελευταίο μέτρο του πλανήτη και τον έχουμε ήδη στην τεχνοποιούσα τσέπη μας. 9 Παραπεμπόμαστε στο λήμμα τεχνητό: Το δίπολο τεχνητό-φυσικό δεν υπάρχει πια. Τα όρια έχουν θολώσει, οδηγώντας σε έναν κοινό ορισμό: το φυσικοτεχνητό. 10 Το φυσικό τεχνητό, η παραγόμενη φύση είναι πλέον μια λέξη. Πώς ορίζεται; Το φυσικοτεχνητό είναι η ευεργετική ένωση του φυσικού και του τεχνητού 11. Η φύση είναι αυθόρμητη. Στη φύση όλα δημιουργούνται, απλά εμφανίζονται. 12 Αντίθετα, ο άνθρωπος εργάζεται και παράγει. Το αστικό πράσινο είναι ένα προιόν. Το χωρικό αποτέλεσμα ανθρώπινης εργασίας, στόχων και επιδιώξεων. Ποιοι είναι αυτοί; Η ιστορική πορεία, γεμίζει σιγασιγά το υπόμνημα των χρήσεων του πρασίνου: Αρχικά πράσινο σημαίνει ιδιωτικότητα, ασφάλεια, παραγωγή, αναψυχή, αισθητική απόλαυση, εξωτικότητα, απομόνωση, καλλιέργεια, κατανόηση και εκλογίκευση της φύσης. Με την εμφάνιση του αστικού φαινομένου, το αστικό πράσινο γίνεται και δημόσιο, γίνεται κοινωνική τακτοποίηση, επένδυση, ανάπτυξη, νοσταλγική φυγή στο παρελθόν, αστική εξυγίανση, ανάπλαση, εκπολιτισμός. Αργότερα, αγραστική εξάπλωση, τουρισμός, εντυπωσιασμός, θέαμα. Και πιο πρόσφατα ακόμα, οικολογία, προστασία, οικο-τεχνολογία, βιωσιμότητα. Η διάλεξη θα επιδιώξει να σταθεί σε όλες τις παραπάνω χρήσεις του αστικού πρασίνου. Δεδομένης της μειωμένης έκτασης, ενδιαφέρεται να συλλάβει το φαινόμενο όσο το δυνατόν πιο σφαιρικά, περισσότερο να συνειδητοποιήσει ένα εύρος, μια ολότητα, παρά να εμβαθύνει σε κάποια πτυχή. Αντίστοιχα δε θα διατρέξουμε την ιστορία της πόλης. Θα σταθούμε σε οχτώ κρίσιμες χρήσεις, οχτώ στιγμές του αστικού πρασίνου. 3 10

11 Στιγμή 1 η : Και αφετηρία. Ο κήπος είναι η πρώτη διαμεσολάβηση της φύσης στην κοινοτική ζωή πριν ακόμα από την πόλη. Δεν είναι τυχαίο ότι ο παράδεισος είναι ένας κήπος που το όριο του προσφέρει πρωταρχικά ασφάλεια. Η Γραφή διηγείται την ίδρυση της πρώτης πόλης από τον φονιά Κάιν στη γη της εξορίας, ως ένα καταφύγιο της ανθρωπότητας που έχει εκδιωχθεί από την κήπο της Εδέμ. 13 Μέσα στην εξορία της πόλης, ο κήπος είναι και παραμένει η πρώτη χρήση του πρασίνου. Πολύ πριν την εμφάνιση του αστικού φαινομένου, η οριοθετημένη ύπαιθρος του κήπου προσφέρει παραγωγή, αναψυχή, αισθητική απόλαυση, ιδιωτικότητα. Ο λειτουργικός μυκηναϊκός κήπος αποτελείται από οπωρώνες και λαχανόκηπους που τροφοδοτούν την πόλη. Η διακοσμητική κηπουρική τέχνη εξασκείται από την Αίγυπτο για να περάσει στα παλάτια της Κνωσού και της Φαιστού και στη συνέχεια να αποτελέσει τμήμα της μνημειώδους ελληνιστικής και ρωμαϊκής πόλης. Στην Αθηναϊκή δημοκρατία, η στενότητα χώρου και η πολιτική ισότητα παράγουν λιτές κατοικίες με αυλές μικρές υπαίθρια δωμάτια κλειστά προς τον δρόμο που στολίζονται με γλάστρες με λουλούδια. Υπάρχουν όμως και δημόσιοι κήποι με ιερές σπηλιές, θεραπευτικές πηγές και αλσύλλια, ενώ εκτός των τειχών, οι φιλόσοφοι διδάσκουν σε ιερά άλση-πάρκα 14. Η κινέζικη παράδοση χρησιμοποιεί τον κήπο ως οργανική προέκταση του σπιτιού 15. Στην Ιαπωνία του 11 ο αι. μ.χ. 16 η κηποτεχνία ανάγεται σε υψηλή τέχνη. Ο κήπος εδώ είναι ένα τοπίο προς θέαση πρωταρχικά μέσα από το σπίτι, ένα υψηλό αρχιτεκτονικό δημιούργημα. Ο κήπος, σύμβολο ευμάρειας, συγκεντρώνει εξωτικά είδη φυτών και κατοικεί σε όλα τα επίπεδα της πόλης. Από τους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας μέχρι σήμερα το πράσινο καταλαμβάνει συχνά την επιφάνεια των κτιρίων 17. Στη σύγχρονη εποχή, το δέντρο-κάτοικος και οι κρεμαστοί κήποι του αυστριακού καλλιτέχνη Hundertwasser αντιμετωπίζουν με τρόπο εικαστικό τον αστικό κήπο δίνοντας όμως και οικολογική προέκταση

12 6 7 12

13

14 Στιγμή 2 η : Η καλλιέργεια, η πρώτη μεγάλης κλίμακας παρέμβαση του ανθρώπινου πολιτισμού στη φύση, θα αποτελέσει την πηγή της πόλης. Η πόλη προκύπτει ως κέντρο των αγροτικών σχέσεων της υπαίθρου 19 που την περιβάλλει. Η σταδιακή πολιτιστική άνθηση και πολιτική αποκρυστάλλωση προέρχεται από μια ισορροπημένη σχέση πόλης και υπαίθρου. Σήμερα, η καλλιέργεια συνεχίζει να τροφοδοτεί την αστική πραγματικότητα, σε παγκοσμιοποιημένη κλίμακα. Ο άνθρωπος αποφυσικοποίησε το περιβάλλον φυτεύοντας. Σε ακραία κλίματα, τα θερμοκήπια περιέχουν μικροκλίματα εισαγόμενα από άλλα γεωγραφικά ύψη. Η καλλιέργεια βιομηχανοποιείται. Το τοπίο αστικοποιείται. Τα θεάματα της φύσης και της πόλης είναι τώρα συγκρίσιμα. 20 Στιγμή 3 η : Η προοπτική εκλογίκευση. Το θέαμα αυτό της φύσης ξεκινά όταν η Αναγέννηση κατακτά την προοπτική στη Τοσκάνη του 13 ου αι.. Μέσα στις αγροτικές εκτάσεις των λατιφουντίων, στοιχισμένες αλέες με κυπαρίσσια οριοθετούν την πορεία μεταξύ των σπιτιών των υποτελών και της έπαυλης του γαιοκτήμονα. Αυτή την πρώτη χωρική εκδήλωση των νόμων της προοπτικής θα αποτυπώσουν οι καλλιτέχνες, προστατευόμενοι γαιοκτημόνων όπως οι Medici στην Φλωρεντία. Η ύπαιθρος και ο φυτικός κόσμος γίνονται σημεία παρατήρησης, κατανόησης και αναπαράστασης. Η προοπτική θα αλλάξει την εικόνα της πόλης 21, φύση και αστικός ιστός συναρθρώνονται πλέον βάσει των νόμων της. Οι μεσαιωνικές πόλεις είχαν, φυσικά, κάποιους δημόσιους χώρους αλλά ποτέ δε διαφύλασσαν και, φυσικά, δεν σχεδίαζαν- έναν ανοικτό χώρο μέσα στην πόλη για έναν τόσο ασαφή σκοπό όπως η αναψυχή. 22 Η αναψυχή εγκαθίσταται στην πόλη σταδιακά μέσα σε τοιχισμένους κήπους, μαζί με την πρώτη αστική τάξη, γαιοκτήμονες που κατοικούν πλέον στις πόλεις. Τότε σχεδιάζονται η πρώτοι κήποι και γεννιέται το αστικό πράσινο στη σύγχρονη δυτική πόλη, ως η εκλογίκευση των νόμων της φύσης. Στιγμή 4 η : Κοινωνική τακτοποίηση. Σύντομα η τακτοποιημένη φύση των κήπων των εύπορων τάξεων θα γίνει εργαλείο σχεδιασμού και στον ιστό της πόλης επιδιώκοντας αντίστοιχη τακτοποίηση και της κοινωνίας. Πρώτη φορά στη Γαλλία του 17 ου αι. καταργείται το όριο όταν ο Λουδοβίκος ο 14 ος ανοίγει τις λεωφόρους των Βερσαλλιών στους υπηκόους του. Γεννιέται το αστικό πάρκο. Αργότερα, στην Αγγλία του 19 ου αι. πολλά βασιλικά πάρκα συνδέονται 11 14

15 σταδιακά με βουλεβάρτα αρθρώνοντας δίκτυα υπαίθριων χώρων στην πόλη. Αποτέλεσμα, τη διάρρηξη του ως τότε συνεκτικού αστικού ιστού από το πράσινο 23. Η αρχέτυπη ιδέα της πυρηνικής περιτειχισμένης πόλης έχει πλέον καταρρεύσει. Στα μέσα του 18 ου αι. η πόλη ερμηνεύεται ως μια μεταφορά του δάσους, ενός δάσους που εξημερωμένο από τον άνθρωπο είναι ένα αρμονικό σύνολο τάξης και ποικιλίας 24. Βρισκόμαστε στην εποχή του διαφωτισμού, πριν τις μεγάλες αστικές επαναστάσεις, όπου ο Λόγος προσπαθεί να συμφιλιώσει την ήδη ορατή και θεμελιώδη αντίθεση μεταξύ πόλης και υπαίθρου. 25 Στιγμή 5 η : τι θα ακολουθήσει; Ασφαλώς, επένδυση και ανάπτυξη. Όταν ο Max Weber, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, ορίζει την πόλη ως μια αγοραία εγκατάσταση αναφέρεται και στην ίδια την αστική γη που αποκτά αξία, περιγραφόμενη υπό όρους αστεακών γεωπροσόδων και συναλλακτικών θέσεων 26 των αστικών οικοπέδων. Το αστικό πράσινο της πόλης αποκτά επενδυτικό ενδιαφέρον. Η βιομηχανική επανάσταση εδραιώνεται, εργάτες συρρέουν στα αστικά κέντρα και εμφανίζεται για πρώτη φορά η ατμοσφαιρική ρύπανση. Τότε κάνει την εμφάνισή του το πιτορέσκ (pittoresque) πάρκο, μια γραφική, ιδεαλιστική απόδοση της φύσης πριν την βρόμικη πόλη, ένα τοπίο απόλυτα τεχνητό. Το πάρκο είναι πλέον μια πηγή υγείας και απόλαυσης, είναι ένα έργο τέχνης 27. Παράλληλα, επιστρατεύεται για να βελτιώσει τις συνθήκες ζωής των βιομηχανικών εργατών, να γίνει φορέας των ηθικών 28 και φυσικών προνομίων από την επαφή με τη φύση και τέλος, για να προσελκύσει επενδυτές. Το Central park της Νέας Υόρκης σχεδιάζεται το 1858 και συνοψίζει τον νέο αυτό ρόλο του αστικού πάρκου. Η μεγάλη τομή στον Ιπποδάμειο κάνναβο του Manhattan, αρχικά στρατιωτικό πεδίο, μετατρέπεται σε δημόσιο πάρκο που αντικαθιστά τους χαμένους κήπους των πολυώροφων πλέον κτιρίων. Ο κεντρικός πνεύμονας της πόλης περιβάλλεται από υψηλά δέντρα που για κάποια χρόνια θα κρύβουν το εξαώροφο αστικό μέτωπο πίσω τους, επιδιώκοντας μια ψευδαίσθηση υπαίθρου. Ωστόσο, η μεγάλη αξία γης της περιοχής, λόγω ακριβώς του πάρκου, σύντομα θα συγκεντρώσει το επενδυτικό κεφάλαιο στην 5 η λεωφόρο, με αποτέλεσμα τη σημερινή εικόνα των ουρανοξυστών που προβάλουν πίσω από τα δέντρα μετατρέποντας το πάρκο σε ένα εκτός κλίμακας οχυρό

16 Την ίδια περίοδο (1867) δημιουργείται στο Παρίσι του Βαρώνου Haussmann το Parc des Buttes Chaumont, ως ένα μνημείο στον φυτικό κόσμο. Το πλήρως τεχνητό τοπίο έχει στην καρδιά του ένα τεχνητό νησί, χτισμένο από τσιμέντο, στην κορυφή του οποίου υπάρχει ο ναός της Σίβυλλας. Η θέση, ανάμεσα στους υποβαθμισμένους πρώην δήμους της Belleville και La Villette, ήταν τότε στα όρια της τότε πόλης και φιλοξενούσε λατομεία γύψου 30. Το γραφικό πάρκο θα σβήσει το λατομείο, μια αστική πληγή και θα φέρει αστική ανάπτυξη καθώς και την επίφαση της φυγής στη φύση Σύντομα όμως η φυγή θα είναι κυριολεκτική. Στιγμή 6 η : Η πράσινη απομόνωση. Η ιδανική σύνθεση πόλης και υπαίθρου, η κηπούπολη, που οραματίζεται ο Howard στις αρχές του 20 ου αι. θα εξελιχθεί σε πράσινα προάστια, στα οποία η ζωή είναι μια απομόνωση που ακυρώνει την κοινωνική αλληλεπίδραση 31. Όπως γράφει ο Richard Sennet το 1970, Το κοινό μοίρασμα μεταξύ των ανθρώπων είναι ένα απαραίτητο στοιχείο επιβίωσης το οποίο τους φέρνει κοντά. [ ] Είναι το γνώρισμα της αφθονίας που εξαφανίζει την ανάγκη για ένα τέτοιο μοίρασμα. Κάθε οικογένεια μπορεί να έχει το δικό της υπαίθριο χώρο, το δικό της κήπο και να αποσύρεται στην αυτοσυντήρητη κατοικία της. Αυτό σημαίνει ότι το αίσθημα της κοινότητας, του να είσαι κατά κάποιο τρόπο συγγενής και δεμένος με τους άλλους, διακόπτεται. Όταν πρέπει να μοιραστούν πολύ λιγότερα πράγματα, υπάρχει ένα πολύ μικρότερο απόθεμα από εμπειρίες

17 Με την επιστροφή του ενδιαφέροντος στο κέντρο της πόλης έρχεται η 7 η Στιγμή: Ανάπλαση και εκπολιτισμός. Στα τέλη του 20 ου αι. η γαλλική σχολή συνεχίζει την παράδοση του αστικού πάρκου. Στο Παρίσι, ένα ακόμα αστικό ίχνος, 4.5 km υπέργειου σιδηροδρόμου του 19 ου αι., καταλαμβάνεται από την φύση, αυτή τη φορά καταργημένου από το 1969 Η promenade plantée είναι το πρώτο υπέργειο αστικό πάρκο 33. Το επίγειο τμήμα του φιλοξενεί ατελιέ καλλιτεχνών (Viaduc des Arts) και καταστήματα, το πάρκο γίνεται φορέας αστικής ανάπλασης στην οποία εντάσσεται και ο πολιτισμός. Σύντομα το παρισινό πάρκο γίνεται και πολιτισμική οντότητα όταν το 1982 πρώην σφαγεία, πάλι στην περιοχή της Villette, γίνονται αντικείμενο ανάπλασης. Τόσο στις προτάσεις 34 για το Parc de la Villette όσο και στην τελική υλοποίηση, το αστικό πράσινο εξυπηρετεί τον εκπολιτιστικό μετασχηματισμό. Στο πράσινο υπόμνημα έρχονται να προστεθούν μουσεία για τη μουσική και την επιστήμη καθώς και χώροι θεατρικών και συναυλιακών δρώμενων 35. Τα κόκκινα follies του αρχιτέκτονα Bernard Tschumi λειτουργούν ως πυκνωτές λειτουργιών σε ένα πάρκο που σε τίποτα δε θυμίζει τις πράσινες ερήμους του ρομαντισμού. Το πάρκο αυτό βρίσκεται ακριβώς στο όριο που περιφερειακού δακτυλίου που χωρίζει την ιστορική πόλη από το πλαγκτόν των προαστίων 36. Το πάρκο είναι η πρώτη δημόσια παραχώρηση πρασίνου στον κάτοικο της πόλης. Μπορεί να επικρίθηκε για τη διάρρηξη του ιστού της πόλης, όμως σήμερα το αστικό πάρκο μέσα στον ιστό της πόλης αποτελεί πυκνωτή της αστικότητας. 17

18 Στιγμή 8 η : Αγραστικότητα. Σήμερα γινόμαστε μάρτυρες της πόλης που διαχέεται στην ύπαιθρο. Η ραγδαία εξαπλούμενη πολυπυρηνική πόλη 37 συνδέεται με δίκτυα μεταφορών. Με την επέκταση των δικτύων, χρήσεις όπως εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις, εμπορικές ζώνες, θεματικά πάρκα χτίζουν τη συνέχεια της πόλης. Μια επικράτεια πάρκων με μεγάλες αυτόνομες λειτουργίες. Πρώην αγροτικές περιοχές έχουν πλέον χρονική απόσταση αντίστοιχη περιοχών εντός της πόλης, διαμορφώνοντας έτσι χωρικά συγκροτήματα καθημερινής δραστηριότητας που παράγουν μια επικράτεια (αγροτική-αστική-προαστιακή) που δεν είναι ούτε πόλη ούτε χωριό. 38 Η χρήση-κατοικία έρχεται στο χωράφιοικόπεδο 39. Η αγραστική ζωή 40 είναι χρυσή τομή ανάμεσα στη φυσική ζωή και τη πρόσβαση στην πόλη. Αυτό που μένει ανάμεσα στους πυρήνες είναι το υπόλειμμα της υπαίθρου και του αγροτικού παρελθόντος, αβέβαια περιθώρια, διαμορφωμένη γη, ατελείς πραγματικότητες. Το σύγχρονο αστικό τοπίο είναι πλέον μια σύμπραξη νέων αγραστιακών χρήσεων. 19 Πριν όμως προχωρήσουμε στο πράσινο σήμερα, θα σταθούμε σε ένα κρίσιμο μεσοδιάστημα. Ξεκινά με το τέλος του πιο καταστροφικού πόλεμου στην ιστορία, χαρακτηρίζεται από αλματώδη τεχνολογική ανάπτυξη, ραγδαία αστικοποίηση και πρωτοφανή υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Είναι έως και σήμερα το πλαίσιο της σύγχρονης πόλης που ακόμα δε μπορεί να εξισορροπήσει τα επιτεύγματα της με τον κάτοικό και τη φύση. Οι δεκαετίες του 60 και 70, συνειδητοποιούν αυτό το μέλλον. Είναι η εποχή που ταυτίζεται με τον Μαη του 68, που κατακρίνει αλλά παράλληλα οραματίζεται. Καταγράφει το αγραστικό φαινόμενο και πιστεύει στο φυσικοτεχνητό μέλλον. Στο υπόμνημα των χρήσεων του αστικού πρασίνου, δημόσιου ή ιδιωτικου, μπαίνει ο τουρισμός, ο εντυπωσιασμός, το θέαμα αλλά ταυτόχρονα ο θετικός αντίλογος, η οικολογία, η προστασία της φύσης. Και καθώς θα μας απασχολήσει η σκέψη της εποχής, στο έως τώρα δίπολο φύση-πόλη, ερχεται να προστεθεί το άλλο δίπολο, ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη. Γκρίζα είναι ακριβέ μου φίλε η κάθε θεωρία Και πράσινο το χρυσό δέντρο της ζωής. 41 Ο Goethe στον Faust βρίσκει την απόσταση θεωρίας και πραγματικότητας αγεφύρωτη. Δύο αιώνες αργότερα, τη δεκαετία του 60, ο γάλλος φιλόσοφος Henri Lefebvre επιχειρεί την μεγάλη πρόκληση του σύγχρονου ανθρώπου, 18

19 την μετάβαση από τον μαθηματικό χώρο στον φυσικό και στη συνέχεια στην κοινωνική πρακτική 42. Ο φιλόσοφος της καθημερινής ζωής αφιέρωσε επτά χρόνια δραστηριότητας στην μελέτη του αστικού περιβάλλοντος ( ), με αποτέλεσμα επτά διαφορετικά βιβλία σχετικά με την πόλη. 43 Στο δικαίωμα στην πόλη 44 το 1968 υποστηρίζει ότι οι σχέσεις εξουσίας πρέπει να αναδιαταχθούν ριζικά και οι ίδιοι οι κάτοικοι της πόλης να είναι σε θέση να ορίζουν και να οικειοποιούνται τις στιγμές και τον χώρο της πόλης. Αναφερόμενος στη σχέση πόλης-υπαίθρου 45, ο Lefebvre αιτιολογεί την αγραστική εξάπλωση, στην οποία αναφερθήκαμε νωρίτερα: Η παλιά εκμετάλλευση της γύρω υπαίθρου από την πόλη, κέντρο συσσώρευσης του κεφαλαίου, δίνει σήμερα τη θέση της σε πιο εκλεπτυσμένες μορφές κυριαρχίας και εκμετάλλευσης: η πόλη γίνεται κέντρο αποφάσεων και, φαινομενικά, επαφών. Η επεκτεινόμενη πόλη επιτίθεται στην ύπαιθρο, την κατατρώει, τη διαλύει. Είναι μια γενικευμένη σύγχυση, όπου η ύπαιθρος χάνεται στο πλαίσιο της πόλης και η πόλη απορροφά την ύπαιθρο και χάνεται σ αυτήν. 46 Της αποδίδει τον κακόηχο αλλά περιεκτικό σε σημασίες νεολογισμό: το αγραστικό (rurbain). 47 Το 1970 κυκλοφορεί το βιβλίο του La révolution urbaine όπου περιγράφεται η σταδιακή απομάκρυνση του ανθρώπου από τη φύση μέσω της κατασκευής μιας δεύτερης φύσης που φτάνει στην πλήρη έκφρασή της με την έννοια του αστικού. Η πόλη, αντί-φύση ή μη-φύση και πλέον δεύτερη φύση, αναγγέλλει τον μελλοντικό κόσμο, τον κόσμο του γενικευμένου αστικού (generalized urban). Η φύση, πεθαίνει. Δίνει θέση στον παραγόμενο χώρο, στο αστικό. 48 Το διάγραμμα της σελίδας αποδίδει τη συλλογιστική πορεία του: 20 19

20 Η παραγωγή του Χώρου 49, το 1974, είναι το βιβλίο επιστέγασμα της αστικής επταετίας, μια προσπάθεια συμφιλίωσης του διανοητικο χώρου (των φιλοσόφων) και του πραγματικού χώρου (τις φυσικές και κοινωνικές σφαίρες της ζωής μας). Ο χώρος, κατά τον Lefebvre, διαιρείται σε τρία πεδία, το φυσικό, το διανοητικό και το κοινωνικό 50 και ερμηνεύεται βάσει μιας ενιαίας θεωρίας 51. Ο χώρος είναι πρωταρχικά μια ολότητα. Η δεύτερη βασική του θέση είναι και η δική μας βασική αρχή στην αντιμετώπιση του αστικού χώρου: Ο χώρος παράγεται. Ο (κοινωνικός) χώρος είναι (κοινωνικό) προϊόν. [ ] Η πρώτη συνέπεια [αυτής της θέσης] είναι ότι ο φυσικός 52 χώρος εξαφανίζεται. Ισχύει οπωσδήποτε ότι ο φυσικός χώρος ήταν και παραμένει- το σημείο αναχώρησης, [ ] ίσως ακόμα και η βάση κάθε αυθεντικότητας. Ισχύει επίσης ότι ο φυσικός χώρος δεν εξαφανίστηκε εξολοκλήρου έτσι απλά από τη σκηνή. Είναι ακόμα στο βάθος της εικόνας, ως ένα σκηνικό ή κάτι περισσότερο, επιμένει παντού και κάθε φυσική λεπτομέρεια, κάθε φυσικό αντικείμενο κοστολογείται ακόμα περισσότερο καθώς αυξάνεται η συμβολική του αξία [ ]. Ως πηγή και απόθεμα η φύση μας προκαλεί εμμονές, όπως η παιδική ηλικία ή ο αυθορμητισμός, μέσω του φίλτρου της μνήμης. Ο καθένας θέλει να προστατεύσει και να σώσει τη φύση. [ ]Την ίδια στιγμή όλα συνωμοτούν στην καταστροφή της. [ ] Μπορούμε να δούμε τη φύση καθώς δύει στον ορίζοντα. Αντίστοιχα, η φύση χάνεται και από τη σκέψη μας. 53 Γιατί, τι είναι φύση; Πώς μπορούμε να διαμορφώσουμε την εικόνα της πριν από την ανθρώπινη παρέμβαση με τα καταστροφικά της όπλα; Ακόμα και ο ισχυρός μύθος της φύσης απομένει μονάχα μυθοπλασία, μια αρνητική ουτοπία. Η φύση αντιμετωπίζεται πλέον [ ] ως μια πρώτη ύλη προς διαμόρφωση χώρου. Είναι γεγονός, η φύση αντιστέκεται και άπειρη η δύναμη της, Αλλά έχει νικηθεί και τώρα περιμένει την τελική της κένωση και καταστροφή. 54 Μέσα στο ολοένα και πιο ασφυκτικό αστικό παρόν, ο Lefebvre βλέπει την αυθεντικότητα να χάνεται. Η φύση μετατρέπεται σε θέαμα, μέσω ενός διπόλου ψευδαισθήσεων, της διαφάνειας και της αδιαφάνειας 55. Η διαφάνεια, είναι ο 21 20

21 ψευδής χώρος της ιδέας, αθώος, ελεύθερος από παγίδες ή μυστικά 56 που περνά από την ιδέα στην εφαρμογή μέσω ενός αθώου σχεδιασμού. Ο χώρος αυτός είναι ο χώρος που πρεσβεύει ο ιδεαλισμός. Στον αντίποδα, η αδιαφάνεια είναι η ρεαλιστική ψευδαίσθηση της φυσικής απλότητας που πρεσβεύει πως η ύλη έχει δική της ύπαρξη πέρα από την σκέψη ή την επιθυμία του ανθρώπου, ότι ο αρχιτέκτονας, πολύ περισσότερο από τον μουσικό ή τον ποιητή, δουλεύει με υλικά που αντιστέκονται ή ξεφεύγουν των προσπαθειών του. 57 Η χωρική παλινδρόμηση ανάμεσα στην ιδέα και την ύλη μας αποσπά από μια κριτική συνειδητοποίηση του χώρου της πόλης. Η φύση ως ιδέα, ως ένα γραφικό πάρκο του ρομαντισμού, είναι ψευδής. Η φύση ως ύλη, ως μια αστική ζούγκλα, είναι επίσης ψευδής. Η φύση συμμετέχει στο θέαμα. Ήδη το 1967 κυκλοφορεί Η κοινωνία του θεάματος 58 του Guy Debord, η σκέψη του οποίου είναι οικεία στον Lefebvre 59. Για τον Debord, το δίπολο που βασίζουμε την διάλεξη αυτή, πόλη και φύση, είναι απλά ασύμβατο: Αν η πόλη είναι το πεδίο της ιστορίας τότε η ύπαιθρος είναι το αντίθετό της, η απομόνωση. Όμως, Η πολεοδομία που καταστρέφει τις πόλεις, ανασυνθέτει μια ψευδό-ύπαιθρο μέσα στην οποία χάνονται τόσο οι φυσικές όσο και οι άμεσες [ ] κοινωνικές σχέσεις της ιστορικής πόλης. 60 Και ο χώρος μετατρέπεται σε σκηνικό για τα θεάματά της κοινωνίας. Η φύση ως κομμάτι της πόλης συμμετέχει στην ψευδαίσθηση. Ποια είναι η λύση; Η νέα Βαβυλώνα. Ένα σύγχρονο θαύμα. Η πλήρης 22 21

22 αποδέσμευση της πόλης από την ύπαιθρο. Ήδη από το 1959 ο Constant 61, περιγράφει μια διαφορετική πόλη, στεγασμένη και αναρτημένη πάνω από τη γη, με 100% οικοδομημένη επιφάνεια και 200% ελεύθερη 62 και φυτεμένα δώματα που παράλληλα χρησιμεύουν ως διάδρομοι προσγείωσης και χώροι άθλησης. Αντίθετοι σε μια επιστροφή στη φύση, στην ιδέα της ζωής σ ένα πάρκο, όπως ζούσαν παλιότερα οι μοναχικοί αριστοκράτες, βλέπουμε μέσα σε παρόμοιες τεράστιες κατασκευές τη δυνατότητα να νικηθεί η φύση, και να υποταχθεί στη θέλησή μας το κλίμα, ο φωτισμός, οι θόρυβοι. 63 Ο Τάκης Ζενέτος, το 1971, οραματίζεται μια ηλεκτρονική πολεοδομία, σχεδιάζει την υπέργεια Αθήνα να αποδεσμεύεται σταδιακά από το έδαφος. Η φύση ανακαινίζεται και αποκαθίσταται όπως πριν τον άνθρωπο. Η πόλη απελευθερώνεται από τα δεσμά του τόπου. Βέβαια, η αποκατεστημένη φύση συνεχίζει να φιλοξενεί αστικές χρήσεις όπως η εκπαίδευση, η αναψυχή και η καλλιέργεια. Αντίστοιχα, ένθετα εδάφη βρίσκονται και στα τεχνητά επίπεδα, κοντά στην κατοικία, για ατομικές ή ομαδικές καλλιέργειες. Μπορεί η ψηφιακή τεχνολογία να αιωρείται πάνω από τη φύση όμως για τον Ζενέτο η φύση είναι πολύ σημαντική, παραμένει πάντα το Άλλο, σε σχέση με το οποίο ορίζεται

23 οντολογικά η αρχιτεκτονική. 64 Προχωρώντας σε μια κριτική αποτίμηση, παρακολουθήσαμε την κριτική και τον οραματισμό του 60 και 70 να μιλά για υποταγή της φύσης στο άνθρωπο και την αποδέσμευση της πόλης από το έδαφος. Καθώς οι πόλεις εξαπλώνονται πρωτοφανώς, ούτε το ανάλογο φύσης των αστικών πάρκων ούτε οι κηπουπόλεις υπνωτήρια μοιάζουν να υποκαθιστούν τη σχέση του αστού με την ύπαιθρο που έχει πλέον χαθεί. Οι διαπιστώσεις του 60 και 70 είναι οξυδερκείς: Η φύση τείνει να αποτελεί νεκρό σκηνικό ή πρώτη ύλη της πόλης. Η αντιπρόταση όμως; Ο Lefebvre πιστεύει στην κοινωνική επανάσταση, οι οραματιστές στην απογείωση μέσω της τεχνολογίας, στην παρατήρηση της φύσης από ψηλά. Βρισκόμαστε άλλωστε στην αυγή της διαστημικής εποχής. Η φύση είναι πλέον πλήρως κατανοητή μέσα από λήψεις δορυφορικές. Οι ίδιες λήψεις αυτές θα αποτυπώσουν σύντομα την τρύπα του όζοντος. Θα ωριμάσει η οικολογική συνείδηση. Παράλληλα, το τεχνητό ανάγεται σταδιακά σε αξία ισοδύναμη του πραγματικού. Η αισθητική της pop art και του μεταμοντερνισμού θαυμάζει το πόσο αληθινά μοιάζουν τα πλαστικά λουλούδια στο βάζο του σπιτιού, ή πόσο τα αληθινά στο ανθοπωλείο μοιάζουν με ψεύτικα. [ ] Στην ώριμη μεταβιομηχανική κοινωνία, το κάλπικο είναι πραγματικό, και είναι καιρός να αξιοποιηθεί θετικά αυτή η αντίφαση, με ένα αυθάδικο τρόπο, όπως έκαναν οι μεταμοντέρνοι αρχιτέκτονες, λέγοντας ότι το αποκρουστικό είναι όμορφο 65 γράφει ο Γιώργος Μεταξάς το Είναι σαν να προοιωνίζει το φυσικοτεχνητό παρόν. Σήμερα, η φύση είναι φορέας πολιτικής ως ιδέα και πολύτιμο προϊόν, ως ύλη. Η φύση δεν πρέπει να δημιουργεί καμία ψευδαίσθηση. Η κριτική αφορά στους όρους με τους οποίους παράγουμε τη φύση, που βάφουμε την πόλη μέσω της τεχνογνωσίας μας. Σήμερα η πόλη απογειώνεται σε ουρανοξύστες, όμως πατά γερά στη γη. Ό,τι το 60 αποτελούσε αντίλογο, η οικολογία, η προστασία, σήμερα είναι πρακτική, πεδίο μελέτης, πιστεύω. Είναι οικοτεχνολογία, βιωσιμότητα. Μπορούμε να σχεδιάσουμε μια ευεργετική ένωση του φυσικού και του τεχνητού, μια ευεργετική συνύπαρξη; Αλλά καλύτερα ας αφήσουμε το σήμερα να προσεγγιστεί μέσα από την πραγματικότητα. Θα διατρέξουμε δεκατρείς χρήσεις πρασίνου μέσα από σύγχρονα παραδείγματα πριν καταλήξουμε στην Αθηναϊκή πραγματικότητα. Δεκατρείς αποχρώσεις πρασίνου, σε ένα φανταστικό υπόμνημα που συνοδεύει με σύγχρονη ματιά στην πόλη. Θεωρούμε σύμβαση για το σύγχρονο το 2000, λίγο πριν, λίγο μετά την αλλαγή της χιλιετίας, την αρχή της τρέχουσας δεκαετίας, το έτος έκδοσης του λεξικού της μετάπολης που συμβουλευόμαστε. Αναζητήθηκαν παραδείγματα που να αποτυπώνουν τον τρόπο 27 που η φύση συνεχίζει να παράγεται, ενσωματώνοντας νέους όρους που της αποδίδονται, σε διαφορετικές κλίμακες. Θα κάνουμε ένα προοδευτικό zoom out, μια ανύψωση από την αρχιτεκτονική στην πολεοδομική κλίμακα. 23

24 Πράσινο 1 ο : φυσικοτεχνητό μανιφέστο. Ο ευεργετικός συνδυασμός φύσης και τεχνικής στον νέο αιώνα επιδιώκεται να αποτυπωθεί σε ένα τοπίο μανιφέστο. Είναι το ολλανδικό περίπτερο της Εxpo 2000 στο Ανόβερο από το αρχιτεκτονικό γραφείο MVRDV. Μια αλληλεπίθεση ολλανδικών τοπίων, μια κάθετη εξάπλωση της γης που δεν επαρκεί πια στη λογική του θερμοκηπίου. Η κυριολεκτική στοίβα του κτιρίου, αποτελείται από έξι αλληλεπιθέμενα τοπία 66 : της αμμοδύνης, του θερμοκηπίου, των δοχείων, της βροχής, του δάσους, και τέλος το τοπίο πίσω από το φράγμα. Η οικο-τεχνολογική πρόταση του περιπτέρου εκφράζεται άμεσα στη μορφή του, μέσα από τη διαδοχή διαφανών και αδιαφανών υλικών, πρασίνου και τεχνολογίας, περιοχές ανοιχτές στο περιβάλλον και άλλες καθαρά εσωστρεφείς. Το αρχιτεκτονικό ιδίωμα λειτουργεί ως ένα φίλτρο μέσα από το οποίο προτείνονται νέες λύσεις στα θέματα της ρύπανσης, εξάντλησης των φυσικών πόρων, συμφόρησης και βιωσιμότητας των πόλεων μας. Η φύση και τεχνική δεν ακυρώνουν αλλά αντίθετα μπορούν να ενισχύσουν η μια την άλλη δηλώνει το εκθεσιακό περίπτερο των Κάτω χωρών, μιας χώρας που υπάρχει ακόμα λόγω της επιστράτευσης τεχνικής και τεχνολογίας πάνω στη φύση. Οκτώ χρόνια μετά, το κτίριο-τοπίο παραμένει ακόμα στον χώρο της έκθεσης, ως μια ιδέα αποτυπωμένη στην ύλη, ένα μνημείο στα τεχνητά οικοσυστήματα, μια προσφορά ενάντια στη νοσταλγική οικολογία, όπως δηλώνουν οι αρχιτέκτονες. Ή μήπως μια δήλωση ανθρώπινης ματαιοδοξίας; 28 24

25 Πράσινο 2 ο : ο κήπος στον ουρανοξύστη Μια άλλη ιδέα, του αναρτημένου κήπου, αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον όταν εντάσσεται στην κλίμακα του ψηλότερου κτιρίου της Ευρώπης. Τα κεντρικά γραφεία της Commerzbank στην Φρανκφούρτη ολοκληρώνονται από τους Foster and Partners το Με 53 ορόφους, αυτόαποκαλείται ο πρώτος οικολογικός πύργος γραφείων. Ο σχεδιασμός θέλει να συνδυάσει το φυσικό περιβάλλον με αυτό της εργασίας. Εννέα κρεμαστοί κήποι ύψους τεσσάρων ορόφων περιβάλλουν το κεντρικό αίθριο ύψους 299m συμβάλλοντας στον ηλιασμό και αερισμό του. Πώς πραγματοποιούνται όμως αυτοί οι κρεμαστοί κήποι; Η οικολογική και αισθητική αξία του πρασίνου υποβιβάζεται τελικά σε αραιά φυτεμένα παρτέρια. Μήπως η επιδίωξη πρασίνου στον ουρανοξύστη ήταν εξαρχής ασύμβατη;

26 Πράσινο 3 ο : εσωτερικός κήπος Όταν ο κήπος επιστρέφει στο μικρής κλίμακας κτίριο κατοικίας η ένταξη του στον σχεδιασμό μοιάζει πιο βιώσιμη. Το 1999 ολοκληρώνεται το συγκρότημα κατοικιών της Rue des Suisses στο Παρίσι από τους αρχιτέκτονες Herzog & de Meuron. Οι φυτεύσεις στο έδαφος, στα παρτέρια και τις γλάστρες, επικαιροποιούν την εσωτερική υπαίθρια ζωή του αστικού κήπου. Ο σχεδιασμός είναι εσωστρεφής, η ζωή των ενοίκων εκτονώνεται στους εξώστες και την εσωτερική αυλή που το ανάλογο της φύσης εντάσσεται και συνομιλεί με τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό

27 Πράσινο 4 ο : το χαλί στο κενό της πόλης Την ίδια χρονιά, ολοκληρώνεται από το γραφείο ΝΟ.mad η πλατεία Desert square στο Barakaldo, ένα προάστιο του Bilbao. Η κενή έκταση ανάμεσα στα νεόδμητα συγκροτήματα κατοικιών μετατρέπεται σε μια πραγματική όαση πρασίνου σε μια υποβαθμισμένη πρώην βιομηχανική περιοχή. Ο κοινόχρηστος κήπος που ενισχύει το κοινό μοίρασμα του Sennet γίνεται το κέντρο του σχεδιασμού. Επιδιώκεται μια εναλλακτική τοπογραφία στην οποία κατοικεί η μνήμη των αλχημιστών, των ναυπηγών και των καλλιεργητών όπως δηλώνει ο αρχιτέκτονας. Η πλατεία της ερήμου είναι τελικά ένα χαλί υφών που προτείνουν οικειοποιήσεις στους χρήστες. Προσπαθούμε να επανατοποθετήσουμε τα συστατικά από το δοχείο της δημόσιας χρήσης μοιράζοντας το προϋπάρχον υλικό στη νέα πλατεία αφήνοντας τη νέα οργάνωση να αυτοσυστηθεί. Ο χώρος είναι αυτοπαραγόμενος και δε γνωρίζουμε την τελική χρήση αλλά φαίνεται να υπάρχουν πολλές δυνατότητες. Ίσως οι ερωτευμένοι θα κρύβονται στις σκιασμένες γωνιές ή οι μεγαλύτεροι θα συγκεντρώνονται για να πουν ιστορίες. Το τεχνητοφυσικό τοπίο μορφοποιεί ένα κενό σε αστικό πυκνωτή

28 Πράσινο 5 ο : επίφαση αυθεντικότητας Ένα άλλο κενό χρήσης μετατρέπεται σε ιδιότυπο πάρκο στο Manhattan της Νέας Υόρκης. Το High Line είναι 2.5 km υπέργειου σιδηροδρόμου που χτίστηκε στα 1930 για να επιτρέπει στους συρμούς να διέρχονται διαμέσου των κτιρίων της τότε κρεαταγοράς για την απευθείας παράδοση προϊόντων. Το αχρηστευμένο βιομηχανικό ίχνος έμεινε ανενεργό για τρεις σχεδόν δεκαετίες και επανακαταλήφθηκε εντωμεταξύ από τη φύση. Αυτή η μελαγχολική, άναρχη ομορφιά του ερειπίου αποτέλεσε την έμπνευση της ανάπλασης που ολοκληρώνεται το Οι αρχιτέκτονες προτείνουν τη στρατηγική της agritecture που συνδυάζει οργανικά και οικοδομικά υλικά που φιλοξενούν το άγριο, το καλλιεργημένο και το οικείο. Η αυθεντική φύση όμως δε διατηρείται. Αντίθετα, ανακατασκευάζεται ως ένα ιδεατό ανάλογο, ξαναφυτεύοντας τις ίδιες ποικιλίες πρασίνου ή διατηρώντας κάποιο τμήμα των σιδηροτροχιών. Το δεύτερο υπέργειο πάρκο του κόσμου, αναμένεται να αναδειχθεί σε πόλο αναψυχής και επενδύσεων 67. Κήποι, μονοπάτια, εμπορικές χρήσεις, εστιατόρια, θερινός κινηματογράφος, πισίνα και παραλία 68. Θα γίνει ένα εξαιρετικό πάρκο, αν και την ίδια στιγμή συντείνει στη μετατροπή του Manhattan στην μεγαλύτερη περιφραγμένη κοινότητα του κόσμου, γράφει ο τύπος. Αλλοι διαδηλώνουν: Κρατείστε το, είναι αυθεντικό. Όπως και το Central Park, ένα εξολοκλήρου κατασκευασμένο τοπίο έρχεται να ενισχύσει τις ήδη απογειωμένες αξίες γης της Νέας Υόρκης. Μια promenade plantée με αγρ-αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο. Μια επίφαση φύσης στην πόλη, όπως πριν από την πόλη

29 Πράσινο 6 ο : σε νέα πολεοδομική ανάγνωση 36 Περνώντας σε πολεοδομική κλίμακα, ήδη από το προηγούμενο παράδειγμα, παραθέτουμε σε μια έκδοση με τίτλο After-Sprawl (μετά-διάχυση), του Η πόλη παρουσιάζεται σε επίπεδα (layers): το χτισμένο και το αρνητικό του, τα δίκτυα υποδομής και ακολουθούν το πράσινο, η γεωργία και το νερό. Από τα έξι επίπεδα της σύγχρονης πόλης, η φύση φαίνεται να διεκδικεί τα μισά. 29

30 Πράσινο 7 ο : η δάσωση της πόλης Στην περίπτωση του Βερολίνου, η φύση επαναδιεκδικεί δυναμικά. Το Βερολίνο είναι η ιδιότυπη περίπτωση μιας σχετικά νέας πόλης που αναπτύχθηκε ως στρατιωτικό κέντρο. Το πάρκο Tiergarten βρισκόταν αρχικά στο ενδιάμεσο δύο διαφορετικών οικιστικών κέντρων. Σήμερα βρίσκεται στην καρδιά της πόλης και γύρω του αρθρώνεται ένα διαρκώς διευρυνόμενο δίκτυο πρασίνου που εντάσσονται σταδιακά και πρώην μιλιταριστικές υποδομές. Επίκαιρη είναι η συζήτηση για το πράσινο μέλλον του πρώην αεροδρομίου Tempelhof, ενώ πολλοί σιδηροδρομικοί σταθμοί έχουν ήδη γίνει πάρκα 69. Παράλληλα γίνονται πολλές δράσεις φύτευσης και αξιοποίησης των κενών οικοπέδων στον ιστό της πόλης, πολλά από τα οποία δεν ξαναχτίστηκαν μετά τον 2 ο παγκόσμιο πόλεμο. Γιατί; Ανάμεσα στην πλειονότητα των πόλεων που εξαπλώνονται, το Βερολίνο συρρικνώνεται. Είναι εξίσου σημαντικό να σχεδιάζεις για την ύφεση μιας πόλης. Κοιτάξτε το Βερολίνο 70 Τι να κάνουμε με τις κενές χρήσης επιφάνειες; αναρωτιέται ο δήμος. Η δάσωση των αστικών κενών είναι μια λύση όταν η πόλη δεν υπάρχει πια. Άλλες φορές η φύση καταλαμβάνει μόνη της εκκενωμένες 71 αστικές χρήσεις πρασίνου όπως στην περίπτωση του Spreepark Plaenterwald, ενός εγκαταλελειμμένου λούνα-παρκ

31 Πράσινο 8 ο : αποδέσμευση 41 Στον αντίποδα έρχεται η πλήρης αποδέσμευση από το αστικό πράσινο, η απογείωση επικαιροποιημένη, με περιβαλλοντικό έρεισμα. Μετά τη Βαβυλώνα και τη νέα Βαβυλώνα έρχεται η οικο-βαβυλώνα, ένα μελλοντικό σενάριο αστικότητας χωρίς καθόλου αστικό πράσινο. Η υπερθέρμανση του πλανήτη προκαλεί άνοδο της στάθμης της θάλασσας και ήδη 1.5 κατοίκων του Λονδίνου απειλούνται σε ενδεχόμενη πλημμύρα. Η πρόταση είναι η ζωή πάνω στον ποταμό Τάμεση, μέσω επανάχρησης πλοίων και πλατφόρμων πετρελαίου. Η πόλη αναρτάται πάνω από τη φύση, αξιοποιεί ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και μειώνει το οικολογικό της αποτύπωμα. Και επίσης η πόλη πλέει, μεταφέρεται, αλλάζει, προσαρμόζεται

32 Πράσινο 9 ο : αγραστικότητα Επιστρέφοντας στη γη και την ύπαιθρο, εκεί αναπτύσσεται το πρόγραμμα οικιστικής εξάπλωσης της Βαλένθια που παρουσιάστηκε στη Biennale της Valencia το 2003 με τη συμμετοχή δεκατριών διεθνών αρχιτεκτονικών γραφείων. Η sociópolis είναι ένα νέο μοντέλο προσιτής κατοικίας 72 που ενσωματώνεται σε ένα αγροτικό περιβάλλον και επικαιροποιεί το μοντέλο του Μεσογειακού hortus (κήπου). Η εξάπλωση της πόλης στην ύπαιθρο αντιμετωπίζεται εδώ με ένα πρόγραμμα που επιδιώκει συνύπαρξη. Οι MVRDV κατασκευάζουν ήδη στην περιοχή τον Torre Huerta, που θα ολοκληρωθεί το Είναι ένας πύργος-οπωρώνας στον οποίο αναρτώνται ως εξώστες, προκατασκευασμένοι κήποι. Στο δώμα μια δεξαμενή παρέχει νερό στην κατακόρυφη διαδοχή των κήπων, που ανάλογα με το ύψος και το μέγεθος τους δηλώνουν την κοινωνική προαγωγή του κατοίκου τους

33 Πράσινο 10 ο : συγκάλυψη Το δέντρο-κάτοικος του Hundertwasser, είναι ήδη μια εμμονή στο λεξιλόγιό τους. Ήδη ολοκληρώνεται ένα κτιριακό συγκρότημα στην πόλη Liuzhou, της νότιας Κίνας που περιγράφεται από τους ίδιους ως στοίβες κουτιών με τσέπες βλάστησης και δέντρα στα δώματα. Η πόλη έχει ένας μέρος για να παράγει φρούτα δηλώνει ο Jacob van Rijs. Ο οικισμός παρουσιάσει επιπρόσθετο ενδιαφέρον καθώς βρίσκεται εντός προστατευόμενου εθνικού δρυμού, που ένα λατομείο ασβέστη κατέφαγε στο παρελθόν τη μισή επιφάνεια πέντε βουνών του. Ο οικισμός επιχειρεί να αναστείλει τη διάβρωση του εδάφους και να γεμίσει το κενό των φαγωμένων βουνών, επαναφέροντας την ομορφιά και τη συνέχεια του τοπίου. Η ίδια η επέκταση της πόλης έρχεται αυτή τη φορά να καλύψει ίχνη του πολιτισμού

34 Πράσινο 11 ο : ανάπτυξη Μένοντας στην αναδυόμενη υπερδύναμη της Κίνας, η πρωτεύουσα Πεκίνο αλλάζει όψη ενόψει των Ολυμπιακών αγώνων του 2008 και ολόκληρες περιοχές μετατρέπονται σε πράσινα βουλεβάρτα. Οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι υψηλοί και στις επαρχίες όπου φαίνεται ότι η παραδοσιακή σχέση χτισμένου και υπαίθριου αναφέρθηκε νωρίτερα, διαρρηγνύεται

35 Πράσινο 12 ο : σε νέες επικράτειες Το Ντουμπάι, όπως η Κίνα, αναπτύσσεται δυναμικά. Ανάμεσα στις πρωτιές 73 που μετρά το εμιράτο είναι και το μεγαλύτερο σύνολο τεχνητών νησιών του κόσμου, μικρογραφία του αναπτύγματος της υδρογείου. Δεν κάναμε κάτι νέο. Απλά δώσαμε εκβαθύνοντας τη μορφή του κόσμου. Αυτό που θα αντικρίσετε είναι αντίστοιχο με την παρακολούθηση του χτισίματος των πυραμίδων χιλιάδες χρόνια πριν δηλώνει ο εκπρόσωπος marketing του project Ο Κόσμος. 74 Το τοπίο κατασκευάζεται σε βαθμό που σύντομα δεν θα μπορεί να γίνεται διαχωρισμός ανάμεσα στο φυσικό και το τεχνητό/ κατασκευασμένο. Η φυσική ακτογραμμή του Ντουμπάι είναι 45χμ. Τα τεχνητά νησιά θα προσθέσουν άλλα 1.500χμ. ακτών, μετατρέποντας την πόλη σε ένα ανεξάντλητο τουριστικό θέρετρο. 75 Η απομόνωση στη φύση, κατασκευάζεται εκ του μηδενός και φυτεύεται στη λογική του συνόλου της πόλης, με ένα οικοσύστημα εισαγόμενο. Είναι το τεχνητοφυσικό στην ακραία κλιματική και επενδυτική του έκφραση. Πράσινο στη θάλασσα, πράσινο στην έρημο. το πράσινο σε νέες επικράτειες

36 Πράσινο 13 ο : για λίγους Σήμερα, πολλές πόλεις βρίσκονται σε ένα μετά-αποικιοκρατικό, νέοπολυεθνικό παρόν. Παρά τον ορυκτό πλούτο της γης τους, η κοινωνική εξαθλίωση των αστικών μαζών σε πόλεις όπως η Λα Παζ στη Βολιβία ή το Λάγκος στη Νιγηρία καθιστά το αστικό πράσινο ιδιωτικό προνόμιο λίγων. Στο Κάιρο, το πάρκο Al-Azhar 76 μεταμόρφωσε τον σκουπιδότοπο μιας υποβαθμισμένης γειτονιάς σε όαση πρασίνου. Το πρώτο όμως τμήμα που σχεδιάστηκε ήταν ένα ψηλό περιμετρικό τείχος, ενώ η τιμή εισόδου σε αυτό είναι απαγορευτική για τους κατοίκους της περιοχής. Είναι συντριπτικός ο αριθμός των πόλεων του πλανήτη που η εικόνα τους αποτυπώνει ότι η σχέση φύσης-πόλης είναι πρωταρχικά θέμα πολιτικό

37 Θα μείνουμε λίγο ακόμα στα χωρικά αποτελέσματα που προκύπτουν από της άσκηση πολιτικής. Υπό αυτό το πρίσμα θα αντιμετωπίσουμε το Αθηναϊκό αστικό πράσινο που βρίσκεται στο τέλος της διαδρομής μας μέσα στα πράσινα υπομνήματα. Και μεταφερόμαστε στην εικόνα της Αθήνας από ψηλά. Τα έργα υποδομής ενίσχυσαν τη δικτύωση και εξώθησαν την εξάπλωση της πόλης που σήμερα ονομάζουμε μητροπολιτική, μετά-ολυμπιακή Αθήνα. Μέσα της όμως επιζούν επώνυμες μεταφορές: Για τον Ταχτσή η Αθήνα είναι η «γιαγιά» του, για τον Τσαρούχη «γελοία απομίμηση της Βηρυτού», για τον Βέλτσο «κάτι μεταξύ Καΐρου και Νέας Υόρκης» [ ] υβριδική πόλη-τραβεστί, «κάτι μεταξύ». 77 Το σύγχρονο αττικό τοπίο που έγινε έμπνευση για τον σκυμμένο Δημήτρη Πικιώνη, τον ορθό Άρη Κωνσταντινίδη και τον εν προβόλω Τάκη Ζενέτο 78, σήμερα βρίσκεται σε κατάσταση παραφοράς

38 Η μεταπολεμική αγροτική έξοδος στα αστικά κέντρα είχε ως αποτέλεσμα τη βίαιη απόσχιση του νεοέλληνα από την ύπαιθρο. Είναι όντως μια ριζική σύγχυση του ψυχισμού μας; Επιστρέφουμε στη φύση πρωτίστως για να την ιδιοποιηθούμε; 80 Η Αθήνα αστικοποιήθηκε ανώνυμα και πολύ συχνά αυθαίρετα και έτσι συνεχίζει να διαχέεται έχοντας ήδη χάσει δύο μεγάλα στοιχήματα: Το θαλάσσιο μέτωπο και το περιαστικό πράσινο, που σταδιακά γίνεται αστικό ή αγραστικό. Ήδη από τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες η παραλία πωλείται και μονοπωλείται ενώ οι πνεύμονες Υμηττού, Πεντέλης και Πάρνηθας καταπατώνται και προαστιοποιούνται. Η μητροπολιτική Αθήνα είναι μια ακόμα ξεχειλισμένη γειτονιά, ένα προάστιο του εαυτού της. Με άξονα την Αττική οδό ή το παραλιακό δίκτυο, η Αθήνα σκαρφαλώνει στην καμπύλη 81 του αττικού τοπίου και δηλώνει με τοιχισμένες βούλες βερικοκί τις νέες κατακτήσεις της. Η ταύτιση της Αθήνας με την Αττική είναι μια ενορχηστρωμένη υπερπαραγωγή με το φάντασμα της φύσης στο παρασκήνιο. Οι ανεξέλεγκτες προαστιακές και αγραστιακές εξαπλώσεις είναι το κατακερματισμένο αττικό τοπίο του σήμερα. Η Διακήρυξη Κεφαλονιάς για το τοπίο που υπογράφηκε τον Οκτώβριο του 2007, προτρέπει την κυβέρνηση να φέρει επιτέλους προς επικύρωση στο κοινοβούλιο την Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου που υπογράφηκε από την χώρα μας το 2000, πριν οχτώ χρόνια! Παρακολουθούμε το αστικό πράσινο παγκοσμίως να γίνεται εργαλείο στην αστική ανάπτυξη, με θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα. Την ίδια στιγμή, στη χώρα μας απουσιάζει μια εθνική πολιτική που να αναδεικνύει ή τουλάχιστον να διαφυλάσσει τον τοπιακό πλούτο, το υπόλειμμα αυθεντικής φύσης που ακόμα σώζεται, πριν περάσει στον σχεδιασμό της τεχνητής φύσης, του αστικού πρασίνου. Πέρα από τις ατυχείς επεκτάσεις, η Αθήνα παραμένει μια μεσογειακή πόλη, με παράδοση και ιστορικό κέντρο. Σήμερα, η βόρεια Ευρώπη ονομάζει μεσογειοποίηση (Mediteraneanization) τη διαδικασία αναβάθμισης του κέντρου της πόλης. 82 Η Αθήνα ήδη το ανακαλύπτει ξανά. Εστιάζοντας στο ιστορικό κέντρο, θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχει πράσινο. Αρχαιολογικοί χώροι και πάρκα φυτεύτηκαν ήδη από τα μέσα του 19 ου αι. αλλοιώνοντας κατά πολλούς το Αττικό τοπίο του οποίου μέγας άρχων είναι ο βράχος 83. Σήμερα όμως, στο τοπίο από τσιμέντο, το πράσινο αυτό είναι πολύτιμο. Ως αδόμητη γη, πνεύμονας οξυγόνου και χώρος κοινωνικής αλληλεπίδρασης και αναψυχής, όπου βέβαια είναι προσβάσιμο. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε πρόσφατα 84 στη δημοσιότητα ο δήμαρχος Αθηναίων, το πράσινο που αναλογεί σε κάθε κάτοικο του δήμου είναι μόλις 6,84 τ.μ. 85,όταν σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος η αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο πρέπει να αγγίζει τα 9 τ.μ. και στο Άμστερνταμ η αντίστοιχη τιμή είναι 27 τ.μ. Μέσα στον φαινομενικά κορεσμένο ιστό, υπάρχουν ακόμα αστικά κενά, που στη σημερινή τους κατάσταση αποτελούν terrain vague. Στην ανάπτυξή της, η πόλη καταλαμβάνει όλα όσα μπορεί άνετα να καταλάβει. Ό,τι απομένει, προκαλεί προστριβές. Δύο μεγάλα κενά της Αθήνας είναι ήδη 38

39

40 σημεία προστριβής. Ο ελαιώνας και το πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού. Ο ελαιώνας είναι η τελευταία ευκαιρία ανασύνταξης του αττικού τοπίου,το τελευταίο υπαίθριο υπόλειμμα στο κέντρο της πόλης και ο τελευταίος πνεύμονας. Ο δήμος δηλώνει ότι επιδιώκει ήδη απαλλοτριώσεις 132 στρεμμάτων 86 στην περιοχή του Ελαιώνα ώστε να εξασφαλιστούν νέοι χώροι πρασίνου. Στην περίπτωση πολυσυζητημένου μητροπολιτικού πάρκου, η συζήτηση περιστρέφεται αδιάκοπα γύρω από την αχανή έκταση των στρεμμάτων. Πράσινο, δημόσιες χρήσεις, οικοπεδοποίηση 87. Αν και η θέση να παραμείνει όλη η έκταση αδόμητη έχει ισχυρά ερείσματα, είναι πλέον βέβαιο ότι έχει παραμεριστεί. Η εν μέρει οικοδόμηση του Ελληνικού μπορεί ωστόσο να δώσει ανάσα σε περιοχές που ασφυκτιούν. Όπως παλιότερη πρόταση για το ολυμπιακό χωριό 88, έτσι και εδώ, η οικοπεδοποίηση ενός τμήματος μπορεί να υλοποιήσει κυριολεκτικές μεταγγίσεις κοινόχρηστων χώρων πρασίνου από τα προάστια στο κέντρο της πόλης. Εκεί, στις γειτονιές του κέντρου βρίσκουμε τα τελευταία κενά δοχεία. Μικρά αστικά κενά. Η δέσμευση και απαλλοτρίωση των ελάχιστων ακόμα άκτιστων (ή μάλλον μεταξύ δύο οικοδομών) οικοπέδων στις γειτονιές της Αθήνας είναι εφικτή με αντάλλαγμα τα εξίσου πολύτιμα οικόπεδα του Ελληνικού. Τα οικόπεδα του κέντρου, σήμερα στην πλειοψηφία τους υπαίθρια πάρκινγκ, μπορούν να χτιστούν με πράσινο, φέροντας δημόσιες χρήσεις που λείπουν από την περιοχή. Στην μέχρι εξαντλήσεως συντελεστή μικροκλίμακα της Αθήνας, το μικρό αστικό κενό είναι πολύτιμο πεδίο για το αστικό πράσινο. Αν για χρόνια ο ρόλος της αρχιτεκτονικής εντοπιζόταν στο πλήρες του κτιρίου, σήμερα, οι δύο όροι πρέπει και μπορούν να συνδεθούν σε ακολουθίες κενούπλήρους, που ευνοούν την ποικιλία, την αντίθεση και την ταυτότητα. 89 Τα μικρά αστικά κενά μαζί με τους ενεργοποιημένους χώρους πρασίνου και τις φυτεύσεις των ελεύθερων επιφανειών των κτιρίων είναι η ανάσα του κέντρου. Επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν ότι οι φυτεύσεις στο κέντρο της πόλης, λειτουργούν αμυντικά στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Τα στόματα στην επιδερμίδα των φύλλων κλείνουν και προκαλούν ασφυξία τόσο στο φυτό όσο και στο περιβάλλον του. 90 Ωστόσο, η έρευνα καταλήγει ότι τα αυτόχθονα μεσογειακά είδη όπως η δάφνη (Laurus nobilis) και η πικροδάφνη (Nerium oleander) είναι πιο ανθεκτικά στη ρύπανση από τα εισαγόμενα. Μιλώντας για τη βιωσιμότητα του φυτικού κόσμου, αναλογιζόμαστε και την ενεργή οικολογική του αντιμετώπιση. Η ενεργή οικολογία, στον αντίποδα μιας νοσταλγικής ή ψευδοβουκολικής οικολογίας, πρεσβεύει ότι η βιωσιμότητα είναι αλληλεπίδραση, η φύση είναι και τεχνητή, η ανάπτυξη είναι ανακύκλωση και η τεχνολογία φορέας κινητοποίησης. 91 Στο περιβάλλον της πόλης, η αστική οικολογία βασίζεται την υιοθέτηση περιορισμών με στόχο την ελαχιστοποίηση της εντροπίας που εξάγεται στο περιβάλλον, μειώνοντας το οικολογικό αποτύπωμα της πόλης. Μπορούμε να αισιοδοξούμε ότι δεν είναι πολύ αργά για ενεργή, αστική οικολογία; 40

41

42 Επίλογος Διανύσαμε εν τάχει την αστική εξέλιξη με πράσινες στάσεις από την ύπαιθρο, τον κήπο και το πάρκο στην κηπούπολη και το διάχυτο αγρ-αστιακό. Κάναμε σκέψεις μπροστά σε ένα αστικό παρόν τεχνητής φύσης και τεχνολογικής απογείωσης. Είδαμε το πράσινο του υπομνήματος να γίνεται μανιφέστο, να βάφει τον κήπο, το κενό, να μπαίνει στο κτίριο, να ενσωματώνεται στην επέκταση της πόλης, να γίνεται αντιπαράδειγμα, να απουσιάζει. Διαπιστώσαμε την Αθηναϊκή πραγματικότητα και είδαμε προοπτικές πρασίνου σε μια πόλη με παράδοση στην υπαίθρια ζωή. Εκεί έξω, Αρχιτεκτονική πέρα από το κτίριο. Αυτό είναι το θέμα της επόμενης αρχιτεκτονικής Biennale στη Βενετία. Ο διευθυντής της, Aaron Betsky 92, δηλώνει: Σήμερα τα κτίρια δεν είναι αρκετά, ή είναι παραπάνω ώστε να ανταποκριθούν στην ανάγκη μας να νιώσουμε σα στο σπίτι μας στον σύγχρονο κόσμο. Πρέπει να θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε όλες τις μορφές, σχήματα, εικόνες και τακτικές, για να αισθανόμαστε οικειότητα, να κατανοούμε και να αναπαριστούμε τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Η τέχνη, το τοπίο, η λογοτεχνία μπορούν να δώσουν τις μορφές, τις εικόνες, τις τακτικές. Δεν πρέπει να αφήνουμε τα κτίρια να είναι τάφοι της αρχιτεκτονικής. Το πράσινο στο υπόμνημα είναι ένα σχεδιαστικό εργαλείο, τόσο σημαντικό όσο και στοιχειώδες. Οφείλουμε να γνωρίσουμε το παρελθόν, να ενημερωνόμαστε για το παρόν και να σχεδιάσουμε το μέλλον το αστικού πρασίνου. Πρώτ απ όλα οριοθετώντας και ενεργοποιώντας το υπάρχον. Στη συνέχεια εντοπίζοντας και διεκδικώντας το δυνατό. Το πράσινο είναι το χρώμα που εμπεριέχει τελικά πλήθος άλλων χρήσεων, το πράσινο είναι κίνητρο στην αναζωογόνηση της πόλης, περιβαλλοντικά και οικονομικά. Το πράσινο είναι βασική αφετηρία μιας ενεργής αστικής οικολογίας. Ξανά και ξανά, πάντα με διαφορετικό τρόπο, ορίζοντας το πράσινο, τη φύση, τις διαφορετικές οικολογίες, κατασκευάζουμε μια μεταφορά της σύγχρονης κοινωνίας 93 Η πόλη είναι πλέον η δεύτερη φύση του ανθρώπου. Ένα δημιούργημα των ανθρώπινων κοινωνιών που από τις απαρχές της κάθε κομμάτι παράγεται και διατίθεται. Πώς θα διαθέσουμε εμείς το αστικό μας μέλλον; Με χρώμα: βάψ το πράσινο

43 Υποσημειώσεις: 1. Mumford 1961 σελ Μια ιδέα για το πώς προδιαγράφεται το μέλλον δίνουν τα στατιστικά στοιχεία: Στις αρχές του 20 ου αι. ο αστικός πληθυσμός ανερχόταν στο 10% του συνολικού, το 2000 στο 50% ενώ για το 2025 προβλέπεται στα 5 δισεκατομμύρια εκ των οποίων τα 2/3 σε ασιατικές πόλεις. Koolhaas 2001 σελ Zardini M. Green is the Color στο Koolhaas [et.al.] 2001 σελ Με τον ίδιο τρόπο που η μοντερνιστική τυποποίηση στην κτιριολογία παρήγαγε μεταπολεμικά τις ίδιες τις πόλεις. 5. Το αστικό τοπίο είναι κατ εξοχήν πολιτισμικό καθώς δεν εμπεριέχει μόνο την αντίληψή μας για το φυσικό αλλά συγκεντρώνει και την πυκνότητα του ανθρωπογενούς τοπίου (δόμηση, δίκτυα, αστικό πράσινο) μέσα του. 6. Μέσα από τη μητρόπολη της βιομηχανικής εποχής ανατέλλει η μετάπολη της ψηφιακής εποχής Gausa [et.al.] 2003 σελ.600 Η προοδευμένη αρχιτεκτονική ορίζεται ως ό,τι προηγείται, προοδεύει! Πορευόμενοι αρχιτέκτονες όπως αντιτίθενται σε προσκολλημένους αρχιτέκτονες. Προτάσεις όπως αντιτίθενται σε θέσεις. Καλούμαστε ως αρχιτέκτονες να σχεδιάσουμε μια προοδευμένη φύση ανάλογη της προοδευμένης αρχιτεκτονικής στην οποία εντάσσεται. Gausa 2003 σελ. 34. Η έκδοση δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά, στο παράρτημα της σελ.49 παραθέτονται οι ορισμοί της αγγλικής έκδοσης. 7. Είναι χαρακτηριστικό ότι το λεξικό ξεκινά με μια δήλωση του Albert Camus: Γιατί είμαι καλλιτέχνης και όχι φιλόσοφος; Επειδή σκέφτομαι με λέξεις και όχι με ιδέες. 8. Αναφορικά με το θέμα του φυσικού στοιχείου, κάποιες λέξεις δεν ορίζονται καθόλου όπως ο κήπος ή το όριο, και άλλες γίνονται ζεύγη ή συνθετικά νέων εννοιών ενώ το πάρκο χρησιμοποιείται στον ορισμό του πάρκινγκ ως πάρκο από δέντρα. 9. Gausa 2003 σελ Gausa 2003 σελ Gausa 2003 σελ βλ. Lefebvre 1991 σελ Πολλές παραδόσεις-η κινέζικη, η ινδική, η αφρικανική,η ευρωπαϊκή, η μεσοαμερικανική- μιλούν για τη μετάβαση από την νομαδική περιπλάνηση στη μόνιμη εγκατάσταση. Rykwert 2004 σελ για την εξέλιξη του αρχαίου ελληνικού οικιστικού κήπου βλ. Τερκενλή 1996 σελ Inaji 1998 σελ τότε χρονολογείται το πρώτο ιαπωνικό εγχειρίδιο κηποτεχνίας, το Sakuteiki. Inaji 1998 σελ για τις φυτικές παρεμβάσεις στην αρχιτεκτονική βλ. τη διάλεξη Αναδάσωση της Πόλης. 18. Ο καλλιτέχνης πιστεύει σε ένα δόγμα σωτηρίας που συνοψίζεται σε δύο λέξεις: Fensterrecht και Baumpflicht. Η δεύτερη, που σημαίνει κυριολεκτικά καθήκον προς το δέντρο, αφορά τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση. Οτιδήποτε συμβατό με τη φύση πρέπει να είναι συμβατό και με τον άνθρωπο. Οι αισθητικές του αξίες προκύπτουν από την ανάπτυξη των οργανικών μορφών και εντοπίζονται στον πλούτο της ποικιλίας του φυτικού κόσμου. Πιστεύει ότι η οργανική αρχή της ανάπτυξης πρέπει να καθορίζει τις αρχές της ζωής μας. Ο τελικός στόχος είναι η επίτευξη μιας συμφωνίας ειρήνης με τη φύση. Schmied 2005 σελ Η Αίγυπτος είναι σταθμός στην ιστορία των πόλεων όταν μετά από αιώνες 43

ένα αειφόρο πρότυπο Ήβη Νανοπούλου Αρχιτέκτων - Διευθύνων σύμβουλος ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΕΜ

ένα αειφόρο πρότυπο Ήβη Νανοπούλου Αρχιτέκτων - Διευθύνων σύμβουλος ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΕΜ Η πόλη ως καταλύτης για ένα αειφόρο πρότυπο ανάπτυξης Ήβη Νανοπούλου Αρχιτέκτων - Διευθύνων σύμβουλος ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΕΜ Διαπιστώσεις Πού ζούμε ; Ο χάρτης αναπαριστά τη συγκέντρωση πληθυσμού

Διαβάστε περισσότερα

Για μια αειφόρο προσέγγιση της οικιστικής ανάπτυξης. Θάνος Παγώνης, αρχιτέκτων - πολεοδόμος

Για μια αειφόρο προσέγγιση της οικιστικής ανάπτυξης. Θάνος Παγώνης, αρχιτέκτων - πολεοδόμος Για μια αειφόρο προσέγγιση της οικιστικής ανάπτυξης Θάνος Παγώνης, αρχιτέκτων - πολεοδόμος Διαπιστώσεις Ο μισός πληθυσμός της γης στεγάζεται ήδη σε πόλεις καταναλώνοντας περίπου τα ¾ των πόρων του πλανήτη

Διαβάστε περισσότερα

Α Φάση: :Εμείς και η γειτονιά μας. Α φ ά σ η. Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας 53

Α Φάση: :Εμείς και η γειτονιά μας. Α φ ά σ η. Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας 53 1 ο Δημοτικό Σχολείο Αμπελοκήπων Α Φάση: :Εμείς και η γειτονιά μας Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας 53 Οδηγίες για τις δραστηριότητες της Α φάσης Η βασισμένη στον τόπο εκπαίδευση, έχει ως αντικείμενο μελέτης

Διαβάστε περισσότερα

Τ Α ΣΤ Σ Ι Τ Κ Ι Ο Π ΕΡ Ε Ι Ρ Β Ι ΑΛΛ Λ Ο Λ Ν

Τ Α ΣΤ Σ Ι Τ Κ Ι Ο Π ΕΡ Ε Ι Ρ Β Ι ΑΛΛ Λ Ο Λ Ν ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ο χώρος µπορεί να διακριθεί σε 2 κατηγορίες το δοµηµένοαστικόχώρο και το µη αστικό, µη δοµηµένο ύπαιθρο αγροτικό ή δασικό χώρο. Αστικός χώρος = ήλιος, αέρας, το νερό, η πανίδα, η χλωρίδα,

Διαβάστε περισσότερα

οκ _ τόπους παρεμβάσεις τοπίου για την ανάδειξη του παραλιακού μετώπου του Ναυπλίου

οκ _ τόπους παρεμβάσεις τοπίου για την ανάδειξη του παραλιακού μετώπου του Ναυπλίου Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ε.Μ.Π. τομέας Ι _ αρχιτεκτονικών συνθέσεων Ιούλιος 2012 Σπουδαστική ομάδα _ Αγαπητού-Κυρίτση Αλεξάνδρα-Νιόβη Χουντάλα Παναγιώτα Επιβλέποντες καθηγητές _ Καρβουντζή Βαλεντίνη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠ / ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ / ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008

ΕΜΠ / ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ / ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008 ΕΜΠ / ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ / ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008 ΠΑΛΟΓΟΥ ΣΟΦΙΑ / ΧΑΛΚΙΔΑ _ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΜΕΤΩΠΟ / ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΕΣ : ΒΑΪΟΥ ΝΤΙΝΑ _ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΤΟΥ ΑΛΕΚΑ «...Οι σημαντικότερες

Διαβάστε περισσότερα

Η πόλη και οι λειτουργίες της.

Η πόλη και οι λειτουργίες της. Η πόλη και οι λειτουργίες της. Η έννοια του οικισµού. Τον αστικό χώρο χαρακτηρίζουν τα εξής δύο κύρια στοιχεία: 1. Το «κέλυφος», το οποίο αποτελείται από οικοδομικούς όγκους και τεχνικό εξοπλισμό συσσωρευμένους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ 7 ο ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2011-2012 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ: ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ Σ. ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ-ΚΟΛΩΝΙΑ, ΛΕΚΤΟΡΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης»

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΝΙΑΤΣΑΣ' Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» Α. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Το θέμα του συνεδρίου, Ήέες πόλεις πάνω σε παλιές", είναι θέμα με πολλές

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΛΕΝΗ ΜΑΙΣΤΡΟΥ ΤΡΙΠΟΛΗ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 1ο ερώτημα Γιατί και με ποιους όρους η προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ενός

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΕΛΕΝΗ ΜΑΙΣΤΡΟΥ 1 Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Στρατόπεδο Aσηµακοπούλου. Παραλία

Στρατόπεδο Aσηµακοπούλου. Παραλία Στάδιο Στρατόπεδο Aσηµακοπούλου Παραλία Λιµανάκι Σφαγείων Καρνάγιο Το Περιγιάλι όπως είναι σήμερα. Η γραμμή περιγράφει τη περιοχή που διαμορφώνεται σε μια νέα, πρότυπη πόλη στα ανατολικά της Καβάλας. Η

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΙΖΟΥΠΟΛΗΣ ΠΕΡΙΣΣΟΥ

ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΙΖΟΥΠΟΛΗΣ ΠΕΡΙΣΣΟΥ ΕΜΠ ΣΧΟΛΗΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΤΟΜΕΙΣ Ι,ΙΙ,ΙΙΙ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2006 07 9ο ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΙΤΕΚΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ 9: ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΙΖΟΥΠΟΛΗΣ ΠΕΡΙΣΣΟΥ ΟΜΑ Α 2 ΠΕΡΙΟΧΗ Β

Διαβάστε περισσότερα

ενεργειακό περιβάλλον

ενεργειακό περιβάλλον Προστατεύει το ενεργειακό περιβάλλον Αλλάζει τη ζωή μας www.epperaa.gr www.ypeka.gr Ε.Π. «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» 2007-2013 Το ΕΠΠΕΡΑΑ δημιουργεί ένα βιώσιμο Ενεργειακό Περιβάλλον βελτιώνει την

Διαβάστε περισσότερα

H Μητροπολιτική Αθήνα αντιμετωπίζει ριζικές αλλαγές και σύνθετα πολεοδομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα

H Μητροπολιτική Αθήνα αντιμετωπίζει ριζικές αλλαγές και σύνθετα πολεοδομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα 1 2 H Μητροπολιτική Αθήνα αντιμετωπίζει ριζικές αλλαγές και σύνθετα πολεοδομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα 3 Περιβαλλοντική υποβάθμιση 4 Σε αναζήτηση της σύγχρονης ταυτότητας 5 Ανεργία -

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Μάθημα 2Σ6 01. ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Ελένη ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, Γρηγόρης ΚΑΥΚΑΛΑΣ Χ Ε Ι Μ Ε Ρ Ι Ν Ο Ε Ξ Α Μ Η Ν Ο

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Μάθημα 2Σ6 01. ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Ελένη ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, Γρηγόρης ΚΑΥΚΑΛΑΣ Χ Ε Ι Μ Ε Ρ Ι Ν Ο Ε Ξ Α Μ Η Ν Ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Μάθημα 2Σ6 01 ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Ελένη ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, Γρηγόρης ΚΑΥΚΑΛΑΣ Χ Ε Ι Μ Ε Ρ Ι Ν Ο Ε Ξ Α Μ Η Ν Ο 2 0 1 3-2014 1 Α. ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΚΑΤΟΙΚΙΑ Δίκτυο οικισμών και

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Άνθρωπος και δοµηµένο περιβάλλον

Άνθρωπος και δοµηµένο περιβάλλον ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Άνθρωπος και δοµηµένο περιβάλλον Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Επιλέξετε τη σωστή από τις παρακάτω προτάσεις, θέτοντάς την σε κύκλο. 1. Το περιβάλλον γίνεται ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ α) όταν µέσα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΑΣΤΙΚΑ ΜΕΤΩΠΑ. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ-ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ.

ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΑΣΤΙΚΑ ΜΕΤΩΠΑ. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ-ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ. ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΑΣΤΙΚΑ ΜΕΤΩΠΑ. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ-ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ. ΑΜΒΟΥΡΓΟ ΑΘΗΝΑ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΟΔΩΝ: ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ-ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΘΙΣΗ. ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ : ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ

Διαβάστε περισσότερα

Τα πέντε θεματικά πάρκα εκτείνονται σε μήκος 1500 μ. από το Μέγαρο Μουσικής έως τους Ναυτικούς Ομίλους και περιλαμβάνουν:

Τα πέντε θεματικά πάρκα εκτείνονται σε μήκος 1500 μ. από το Μέγαρο Μουσικής έως τους Ναυτικούς Ομίλους και περιλαμβάνουν: ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Νέα Παραλία Θεσσαλονίκης Τα πέντε θεματικά πάρκα εκτείνονται σε μήκος 1500 μ. από το Μέγαρο Μουσικής έως τους Ναυτικούς Ομίλους και περιλαμβάνουν: Ο ΚΗΠΟΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ 1 / 6

Διαβάστε περισσότερα

Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο

Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο ΣΧ ΟΛΗ Α Ρ Χ ΙΤ Ε Κ Τ Ο Ν ΩΝ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ ΩΝ Τ Ο Μ Ε Α Σ Ι Ι Ι Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α - Ε Π Ι Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Κ Α Ι Σ Χ Ε Δ Ι Α Σ Μ Ο Σ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΟΥ ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΜΟΥ Κ.Π.Ε. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ &ΒΕΡΤΙΣΚΟΥ ΔΗΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΟΥ ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΜΟΥ Κ.Π.Ε. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ &ΒΕΡΤΙΣΚΟΥ ΔΗΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΟΥ ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΜΟΥ Κ.Π.Ε. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ &ΒΕΡΤΙΣΚΟΥ ΔΗΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΛΑΙΣΙΟ Σύνδεση σχολείου και γειτονιάς Ανάδειξη σχέσεων και αλληλεπιδράσεων Ολιστική και συστημική

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΜΕΛΕΤΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΜΕΛΕΤΗ 010025 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η περιοχή μελέτης αντιμετωπίζεται με βάση την τοπογραφία της: το έδαφος και το κλίμα, με την ευρύτερη έννοια, κατευθύνουν τη μελέτη. Τοίχοι και τοιχία αντιστήριξης χαράσσονται

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ GIFU KITAGATA

ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ GIFU KITAGATA ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ GIFU KITAGATA ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 9 ΑΚΑΔΗΜΑÏΚΟ ΕΤΟΣ: 2010/2011 ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: Β.ΚΑΡΒΟΥΝΤΖΗ,Κ.ΣΕΡΡΑΟΣ, Δ.ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΙΔΗΣ (Μ/Σ) ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ: ΑΝΤΩΝΙΑΔΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ, ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΤΕΛΛΑ

Διαβάστε περισσότερα

12. ΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΙΚΤΥΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ

12. ΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΙΚΤΥΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ 45 12. ΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΙΚΤΥΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ Η ιδέα της διαµόρφωσης δικτύων πρασίνου στη Θεσσαλονίκη αναπτύχθηκε αρχικά κατά τον ανασχεδιασµό της πόλης από τους πολεοδόµους Ernest Hebrard και Κωνσταντίνο Κιτσίκη και

Διαβάστε περισσότερα

Αρχιτεκτονική με κοινωνικό πρόσωπο - Daveti Home Brokers Sunday, 10 February 2013 11:55. Του Στράτου Ιωακείμ

Αρχιτεκτονική με κοινωνικό πρόσωπο - Daveti Home Brokers Sunday, 10 February 2013 11:55. Του Στράτου Ιωακείμ Του Στράτου Ιωακείμ Η Αρχιτεκτονική Χωρίς Σύνορα είναι Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση, μέλος του διεθνούς μη κυβερνητικού, μη κερδοσκοπικού οργανισμού ASF international (Architecture Sans Frontieres International).

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 9. "Χαλκίδα - Ιστορική Εξέλιξη και Σύγχρονα Ζητήματα Σχεδιασμού"

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 9. Χαλκίδα - Ιστορική Εξέλιξη και Σύγχρονα Ζητήματα Σχεδιασμού ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 9 "Χαλκίδα - Ιστορική Εξέλιξη και Σύγχρονα Ζητήματα Σχεδιασμού" Περιοχές αρχαιοτήτων κλασική περίοδος ελληνιστική ρωμαϊκή περιόδος μεσαιωνική περίοδος νεοκλασσική περίοδος Η θέση

Διαβάστε περισσότερα

Αρχιτεκτονική Σύνθεση Ορισμοί ΝΕΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Ν. 4067/2012

Αρχιτεκτονική Σύνθεση Ορισμοί ΝΕΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Ν. 4067/2012 Αρχιτεκτονική Σύνθεση Ορισμοί ΝΕΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Ν. 4067/2012 Άρθρο 2 Ν. 4067/12 ΝΟΚ Αίθριο είναι μη στεγασμένο τμήμα του κτιρίου που περιβάλλεται από όλες τις πλευρές του από το κτίριο ή τα όρια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Οι συγγραφείς... xiii Πρόλογος και ευχαριστίες...xv

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Οι συγγραφείς... xiii Πρόλογος και ευχαριστίες...xv ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Οι συγγραφείς... xiii Πρόλογος και ευχαριστίες...xv 1. Πόλη και σχεδιασμός: oι βασικές συνιστώσες... 18 1.1 Αναγκαιότητα του χωρικού σχεδιασμού....18 1.2 Η ρύθμιση των χρήσεων γης...20 1.3

Διαβάστε περισσότερα

Η Γη κινδυνεύει. Σήμερα 40% ΜΕ 70% ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ

Η Γη κινδυνεύει. Σήμερα 40% ΜΕ 70% ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ Σχεδιασμός πόλεων Η Γη κινδυνεύει Σήμερα 40% ΜΕ 70% ΤΩΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ Η πόλη μας 1912 Οι πόλεις αλλάζουν 2012 1874 : Το πρώτο σχέδιο της Αλεξανδρούπολης Μια μικρή πόλη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΡΑΠΤΗ. Γενική άποψη του οικισμού. Το άνοιγμα στη θέα. Η περιοχή μελέτης

ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΡΑΠΤΗ. Γενική άποψη του οικισμού. Το άνοιγμα στη θέα. Η περιοχή μελέτης ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΡΑΠΤΗ Το Ράπτη είναι ένα τυπικό παράδειγμα οικισμού στα ορεινά του νομού Ηλείας :δε χαρακτηρίζεται για τον παραδοσιακό του χαρακτήρα αλλά κυρίως για το πλούσιο φυσικό του περιβάλλον, που όμως

Διαβάστε περισσότερα

Αειφορικός Σχεδιασμός

Αειφορικός Σχεδιασμός Αειφορικός Σχεδιασμός Βιώσιμη ανάπτυξη και πόλη Φρόσω Τριάντη Αρχιτέκτων Ενεργειολόγος, March, PhD Περιβαλλοντικές επιπτώσεις σύγχρονης οικονομικής ανάπτυξης ημογραφική έκρηξη αστική έκρηξη Σπατάλη πρώτων

Διαβάστε περισσότερα

Βάση της διάλεξης είναι η ερευνητική εργασία με τίτλο «Οικολογικές γειτονιές σε χώρες της Ευρώπης» των Κατεργιανάκη Ευγενία, Μουσταφατζή Βασιλική,

Βάση της διάλεξης είναι η ερευνητική εργασία με τίτλο «Οικολογικές γειτονιές σε χώρες της Ευρώπης» των Κατεργιανάκη Ευγενία, Μουσταφατζή Βασιλική, Σχεδιασμός περιοχών κατοικίας* Βάση της διάλεξης είναι η ερευνητική εργασία με τίτλο «Οικολογικές γειτονιές σε χώρες της Ευρώπης» των Κατεργιανάκη Ευγενία, Μουσταφατζή Βασιλική, Τζιραλή Αννα-Μαρία με Επιβλέπουσα

Διαβάστε περισσότερα

Κοινότητα 2.0: Τόπος Ταυτότητα Δίκτυα

Κοινότητα 2.0: Τόπος Ταυτότητα Δίκτυα Κοινότητα 2.0: Τόπος Ταυτότητα Δίκτυα Σοφία Καλογερομήτρου - 29/04/2019 Ερευνητική εργασία Φοιτήτρια: Σοφία Καλογερομήτρου Επιβλέπων: Νικόλας Αναστασόπουλος Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Σχολή Αρχιτεκτόνων

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα φοιτήτριας: Παπαστρατή Σοφία Αρχιτέκτων Μηχανικός Α.Π.Θ. Χειμερινό Εξάμηνο, Ακαδημαϊκό έτος

Όνομα φοιτήτριας: Παπαστρατή Σοφία Αρχιτέκτων Μηχανικός Α.Π.Θ. Χειμερινό Εξάμηνο, Ακαδημαϊκό έτος ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Β : ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Βιώσιμη πόλη. Η συνύπαρξη βαριάς βιομηχανίας-

Διαβάστε περισσότερα

ο εκτοπισμός της κατοικίας από το Γκαζοχώρι

ο εκτοπισμός της κατοικίας από το Γκαζοχώρι Δ.Π.Μ.Σ. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΧΩΡΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Β : ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ και ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ και ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ο εκτοπισμός της κατοικίας από το Γκαζοχώρι φοιτήτρια:

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Αθήνας ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ Επιστημονικός υπεύθυνος: καθ. Χ. Κοκκώσης Εργαστήριο Περιβάλλοντος και Χωρικού

Διαβάστε περισσότερα

Αγροτεμάχιο προς πώληση, 165 στρεμμάτων στην παραλία Ορκός της Κέας (Τζιας) στις Κυκλάδες ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΟ

Αγροτεμάχιο προς πώληση, 165 στρεμμάτων στην παραλία Ορκός της Κέας (Τζιας) στις Κυκλάδες ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΟ Αγροτεμάχιο προς πώληση, 165 στρεμμάτων στην παραλία Ορκός της Κέας (Τζιας) στις Κυκλάδες ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΟ Κέα 2009 Αγροτεμάχιο 165 στρέμματα, ιδανικό για επένδυση στις Κυκλάδες

Διαβάστε περισσότερα

Δίνοντας ζωή στην Πόλη της Ορεστιάδας

Δίνοντας ζωή στην Πόλη της Ορεστιάδας ΟΣΑΑ Ορεστιάδας 2007-2013 Δίνοντας ζωή στην Πόλη της Ορεστιάδας Δήμος Ορεστιάδας Σκοπός Η ανάπλαση, χωρική και κοινωνική ανασυγκρότηση, βιώσιμη οικονομική και κοινωνική αναζωογόνηση στοχευμένου θύλακα

Διαβάστε περισσότερα

Υπόγειο δίκτυο πρόσβασης Ένα νέο έδαφος

Υπόγειο δίκτυο πρόσβασης Ένα νέο έδαφος Ένα νέο έδαφος Το ελληνικό τοπίο υπομένει για περισσότερα από 40 χρόνια μια παρατεταμένη διαδικασία «προ-αστικοποίησης». Στην ανάπτυξη των παραθεριστικών οικισμών κυριαρχούν τα γνώριμα μοντέλα της πανταχόθεν

Διαβάστε περισσότερα

Η εξέλιξη στις καμπύλες ενοικίου μετά την αναβάθμιση της κεντρικής υποβαθμισμένης περιοχής στην πόλη

Η εξέλιξη στις καμπύλες ενοικίου μετά την αναβάθμιση της κεντρικής υποβαθμισμένης περιοχής στην πόλη Η εξέλιξη στις καμπύλες ενοικίου μετά την αναβάθμιση της κεντρικής υποβαθμισμένης περιοχής στην πόλη Ενοίκιο r ανά m 2 Μ Α Κέντρο της πόλης Καμπύλη ενοικίου των νέων σε ηλικία με υψηλά εισοδήματα Β d 2

Διαβάστε περισσότερα

Ολόκληρη η Τροπολογία με την Αιτιολογική της Έκθεση έχουν ως εξής:

Ολόκληρη η Τροπολογία με την Αιτιολογική της Έκθεση έχουν ως εξής: Αθήνα, 28 Απριλίου 2015 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΗΣ ΛΙΜΕΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ-ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ (πρώην ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ) Ο Υπουργός ΠΑΠΕΝ Παναγ. Λαφαζάνης και ο αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης

Διαβάστε περισσότερα

Ξενοδοχείο 4* «Virginia Hotel» εκτός Σχεδίου Δήμος Ρόδου

Ξενοδοχείο 4* «Virginia Hotel» εκτός Σχεδίου Δήμος Ρόδου Σάββενας Γιώργος Αρχιτέκτων Μηχ/κος Ε.Μ.Π. Ξενοδοχείο 4* «Virginia Hotel» εκτός Σχεδίου Δήμος Ρόδου Αρχιτεκτονική Μελέτη: Γ. Σάββενας Πολιτικός Μηχανικός: Κ. Χριστόπουλος Διακοσμήτρια: Κ. Καλλιγά Σάββενα

Διαβάστε περισσότερα

Παροχή στοιχείων που ζητήθηκαν. Ηλίας Γιαννίρης. 10 Οκτωβρίου 2013

Παροχή στοιχείων που ζητήθηκαν. Ηλίας Γιαννίρης. 10 Οκτωβρίου 2013 Παρατηρητήριο Ελεύθερων Χώρων Αθήνας-Αττικής Ηλεκτρονική πλατφόρμα για τους ελεύθερους χώρους και την ποιότητα ζωής στην Αθήνα Από το 1999 Υπεύθυνος: Ηλίας Γιαννίρης Ηλεκτρονική σελίδα www.asda.gr/elxoroi

Διαβάστε περισσότερα

Φυσικό και Αστικό Περιβάλλον. Αειφορική Διαχείριση & Βιώσιμη Ανάπτυξη

Φυσικό και Αστικό Περιβάλλον. Αειφορική Διαχείριση & Βιώσιμη Ανάπτυξη Φυσικό και Αστικό Περιβάλλον Αειφορική Διαχείριση & Βιώσιμη Ανάπτυξη Δημήτρης Μπότσης 1 Περιβάλλον Το σύνολο των φυσικών και ανθρωπογενών παραγόντων και στοιχείων που βρίσκονται σε αλληλεπίδραση και επηρεάζουν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΛΟΓΩ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΛΟΓΩ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ Νέες Πολιτείες ΙΙΙ : Λαχανόκηποι Μενεμένης Στα ενδιάμεσα όρια της πόλης Στην περιοχή Λαχανόκηποι, που ανήκει στα διοικητικά όρια του Δήμου Μενεμένης, εντοπίστηκε ένας τρίτος, εντελώς νέος για τα δεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

Η Επίδραση και οι Επιπτώσεις της Απουσίας Χωρικού Σχεδίου για την Αγροτική Γή

Η Επίδραση και οι Επιπτώσεις της Απουσίας Χωρικού Σχεδίου για την Αγροτική Γή Η Επίδραση και οι Επιπτώσεις της Απουσίας Χωρικού Σχεδίου για την Αγροτική Γή ΜΕΛΙΔΟΝΙ 12/11/18 Δρ Αλέξανδρος Ε. Στεφανάκης Κτηνίατρος Προεδρος ΓΕΩΤΕΕ- ΠΚ Φυσικό Περιβάλλον Ορίζεται το σύνολο των βιοτικών

Διαβάστε περισσότερα

Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Η Α Ν Α Λ Υ Σ Η Π Α Ρ Α Δ Ο Σ Ι Α Κ Ω Ν Κ Τ Ι Ρ Ι Ω Ν - Σ Υ Ν Ο Λ Ω Ν

Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Η Α Ν Α Λ Υ Σ Η Π Α Ρ Α Δ Ο Σ Ι Α Κ Ω Ν Κ Τ Ι Ρ Ι Ω Ν - Σ Υ Ν Ο Λ Ω Ν 1 Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Η Α Ν Α Λ Υ Σ Η Π Α Ρ Α Δ Ο Σ Ι Α Κ Ω Ν Κ Τ Ι Ρ Ι Ω Ν - Σ Υ Ν Ο Λ Ω Ν Έλενα Κωνσταντινίδου, Επ. Καθηγήτρια ΕΜΠ Σας καλοσωρίζουμε στο μάθημα της «Αρχιτεκτονικής ανάλυσης παραδοσιακού

Διαβάστε περισσότερα

Συζητάμε σήμερα για την πράσινη επιχειρηματικότητα, ένα θέμα πού θα έπρεπε να μας έχει απασχολήσει πριν από αρκετά χρόνια.

Συζητάμε σήμερα για την πράσινη επιχειρηματικότητα, ένα θέμα πού θα έπρεπε να μας έχει απασχολήσει πριν από αρκετά χρόνια. Ομιλία του Προέδρου του ΣΘΕΒ κ. Νίκου Ρώμνιου με θέμα Πράσινη Επιχειρηματικότητα στην Εκδήλωση της ΕΕΔΕ (Τμήμα Θεσσαλίας και Κεντρικής Ελλάδος) με θέμα «Πράσινη Επιχειρηματικότητα Περιβαλλοντικά Πρότυπα»

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ. Το πρόγραμμα «Ελευσίνα, αστικό μονοπάτι για μύστες της αειφορίας»

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ. Το πρόγραμμα «Ελευσίνα, αστικό μονοπάτι για μύστες της αειφορίας» ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ Το πρόγραμμα «Ελευσίνα, αστικό μονοπάτι για μύστες της αειφορίας» Δημιουργία: Ιωάννα Παπαλεξίου, ΠΕ06, MEd, Νάντια Γαλανοπούλου, ΠΕ12, MSc Παρουσίαση: Ιωάννα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΧΕ / ΒΑΑ Νότιου Τομέα Περιφέρειας Αττικής. 3 Δήμοι με τον Πολιτισμό για τον Τουρισμό και την Βιώσιμη Ανάπτυξη

ΟΧΕ / ΒΑΑ Νότιου Τομέα Περιφέρειας Αττικής. 3 Δήμοι με τον Πολιτισμό για τον Τουρισμό και την Βιώσιμη Ανάπτυξη ΟΧΕ / ΒΑΑ Νότιου Τομέα Περιφέρειας Αττικής 3 Δήμοι με τον Πολιτισμό για τον Τουρισμό και την Βιώσιμη Ανάπτυξη 2 Η Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη (ΒΑΑ) μέσα από Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις (ΟΧΕ) στο ΠΕΠ Αττικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΟΙΚΟΣΜΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ «ΠΥΛΗΣ ΑΞΙΟΥ»

ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΟΙΚΟΣΜΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ «ΠΥΛΗΣ ΑΞΙΟΥ» Ομάδα Εργασίας: Κόντου Χριστίνα, Λαζαρίδης Χριστόφορος, Μπουλταδάκη Άννα, Πάσχου Μαρία, Παυλίδου Ιωάννα, Τσιολάκη Φανή ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΟΙΚΟΣΜΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ «ΠΥΛΗΣ ΑΞΙΟΥ» Η περιοχή μελέτης ανήκει

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Πρόλογος 14

Περιεχόμενα. Πρόλογος 14 Περιεχόμενα Πρόλογος 14 Κεφάλαιο 1 Ιστορική εξέλιξη των πόλεων 17 1.1 Ορισμός της πόλης και βασικές έννοιες.................... 17 1.2 Η εξέλιξη των πόλεων............................... 21 1.3 Βασικές

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΘΜΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Διερεύνηση αρχιτεκτονικής διευθέτησης με ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου

ΣΤΑΘΜΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Διερεύνηση αρχιτεκτονικής διευθέτησης με ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου ΣΤΑΘΜΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Διερεύνηση αρχιτεκτονικής διευθέτησης με ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου Το παλίμψηστο της Εγνατίας ή «Η σήμερον ως αύριον και ως χθές» Ανάγνωση O τόπος και τα

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργασίες με τον Λευτέρη Παπαγιαννάκη. Ερευνητικά προγράμματα Ε.Μ.Π. για την. Ερευνητικό πρόγραμμα Ε.Μ.Π. για ένα. Αθήνας Αττικής (δεκαετία 2000)

Συνεργασίες με τον Λευτέρη Παπαγιαννάκη. Ερευνητικά προγράμματα Ε.Μ.Π. για την. Ερευνητικό πρόγραμμα Ε.Μ.Π. για ένα. Αθήνας Αττικής (δεκαετία 2000) Ημερίδα Τ.Ε.Ε. / 11 Φεβρουαρίου 2010 Λουδοβίκος Κ. Βασενχόβεν Ομότιμος Καθηγητής Ε.Μ.Π. Συνεργασίες με τον Λευτέρη Παπαγιαννάκη Ερευνητικά προγράμματα Ε.Μ.Π. για την περιοχή του Ελαιώνα (δεκαετία του 1990)

Διαβάστε περισσότερα

ΝΑΥΠΛΙΟ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΗΠΑΛΙΑΠΟΛΗ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑ

ΝΑΥΠΛΙΟ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΗΠΑΛΙΑΠΟΛΗ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑ ΝΑΥΠΛΙΟ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΗΠΑΛΙΑΠΟΛΗ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑ 1 Η ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ 2 Τα εργαλεία ανάγνωσης της ταυτότητας της πόλης. Τα εργαλεία

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. Μαρία Κιτριλάκη ΠΕ04.04

ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. Μαρία Κιτριλάκη ΠΕ04.04 ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Μαρία Κιτριλάκη Διαχείριση φυσικών περιοχών Η σύγχρονη αντίληψη για τη διαχείριση των φυσικών περιοχών δεν κυριαρχείται από την παλαιότερη τακτική της εξάντλησης αλλά από

Διαβάστε περισσότερα

Η περιοχή του ήµου Μενεµένης βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Πολεοδοµικού Συγκροτήµατος

Η περιοχή του ήµου Μενεµένης βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Πολεοδοµικού Συγκροτήµατος 2 ΤΟ ΘΕΜΑ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΜΕΝΕΜΕΝΗΣ Η ανάπτυξη των Λαχανοκήπων και της ευρύτερης περιοχής Α. ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΜΕΝΕΜΕΝΗΣ Η περιοχή του ήµου Μενεµένης βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Πολεοδοµικού

Διαβάστε περισσότερα

«Αρχαιολογικοί χώροι και περιβαλλοντική εκπαίδευση- η μελέτη περίπτωσης της αρχαίας Μεσσήνης»

«Αρχαιολογικοί χώροι και περιβαλλοντική εκπαίδευση- η μελέτη περίπτωσης της αρχαίας Μεσσήνης» «Αρχαιολογικοί χώροι και περιβαλλοντική εκπαίδευση- η μελέτη περίπτωσης της αρχαίας Μεσσήνης» Μαρία Μπαλάσκα & Ιωάννα Ραβάνη, μέλη της Π.Ο. του ΚΠΕ Καλαμάτας Οι περιβαλλοντικές συνθήκες, επηρεάζουν τον

Διαβάστε περισσότερα

ΞΑΠΛΩΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ. Στρατηγική Συν-Κατοίκησης

ΞΑΠΛΩΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ. Στρατηγική Συν-Κατοίκησης ΞΑΠΛΩΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ Στρατηγική Συν-Κατοίκησης Η πρόταση μας εισάγει μια νέα τυπολογία κατοικίας, αυτήν της οριζόντιας πολυκατοικίας. Η αναφορά στην ελληνική αστική πολυκατοικία είναι σκόπιμη αφού η

Διαβάστε περισσότερα

COSTA NAVARINO, Η ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Π.Ο.Τ.Α.) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Πετράκος Κώστας

COSTA NAVARINO, Η ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Π.Ο.Τ.Α.) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Πετράκος Κώστας COSTA NAVARINO, Η ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Π.Ο.Τ.Α.) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Πετράκος Κώστας ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Αντικείμενο αυτής της εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

Προσεγγίσεις του εφαρμοσμένου αστικού σχεδιασμού στην Ελλάδα Κ. Σερράος, Ε. Κλαμπατσέα. Δήμος Αχαρνών. Σενάριο Βιώσιμης Κινητικότητας

Προσεγγίσεις του εφαρμοσμένου αστικού σχεδιασμού στην Ελλάδα Κ. Σερράος, Ε. Κλαμπατσέα. Δήμος Αχαρνών. Σενάριο Βιώσιμης Κινητικότητας ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΠΜΣ: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Β: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ Προσεγγίσεις του εφαρμοσμένου αστικού σχεδιασμού στην Ελλάδα Κ. Σερράος,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Κατάλογος Εικόνων...XIII Κατάλογος Σχημάτων...XV Κατάλογος Πλαισίων...XIX Κατάλογος Πινάκων...XXII Βιβλιογραφικές Αναφορές...

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Κατάλογος Εικόνων...XIII Κατάλογος Σχημάτων...XV Κατάλογος Πλαισίων...XIX Κατάλογος Πινάκων...XXII Βιβλιογραφικές Αναφορές... ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κατάλογος Εικόνων....XIII Κατάλογος Σχημάτων....XV Κατάλογος Πλαισίων....XIX Κατάλογος Πινάκων....XXII Βιβλιογραφικές Αναφορές.... XXIV Βιογραφικά Σημειώματα Συγγραφέων.... XXV Πρόλογος και

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα FATE ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Πρόγραμμα FATE ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Πρόγραμμα FATE ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Παρατηρήσεις επί της πρότασης/μελέτης Γενικές 1. Η μελέτη δεν έχει τη δομή ούτε μίας οικονομοτεχνικής ή επιχειρησιακής μελέτης αλλά ούτε και

Διαβάστε περισσότερα

Α τική δ τική ιάχυση ιάχ

Α τική δ τική ιάχυση ιάχ Αστική διάχυση Δρ. Δέσποινα Διμέλλη Ορισμοί Ως αστική διάχυση ορίζεται η διαδικασία της μεταβολής των ορίων μιας αστικής περιοχής με κύριο χαρακτηριστικό τη χαμηλή πυκνότητα των νέων περιοχών που δημιουργούνται

Διαβάστε περισσότερα

Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο

Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο ΣΧΟΛΗ Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ω Ν Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ω Ν Τ Ο Μ Ε Α Σ Π Ο Λ Ε Ο Δ Ο Μ Ι Α Σ Κ Α Ι Χ Ω Ρ Ο Τ Α Ξ Ι Α Σ Πατησίων 42, 10682 Αθήνα τηλ. 30(1) 772 3818

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Η περίπτωση του αγίου Λαυρεντίου

Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Η περίπτωση του αγίου Λαυρεντίου Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Η περίπτωση του αγίου Λαυρεντίου Ελένη Μαΐστρου, αρχιτέκτων, ομ. καθηγήτρια ΕΜΠ Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Τα στοιχεία που συγκροτούν

Διαβάστε περισσότερα

Αρχιτεκτονική Τοπίου. Διδάσκων: Ιωάννης Τσαλικίδης. Συνεργάτες: Ελένη Αθανασιάδου Μαρία Λιονάτου Ευθύμης Χαραλαμπίδης Βασίλης Χαριστός

Αρχιτεκτονική Τοπίου. Διδάσκων: Ιωάννης Τσαλικίδης. Συνεργάτες: Ελένη Αθανασιάδου Μαρία Λιονάτου Ευθύμης Χαραλαμπίδης Βασίλης Χαριστός Αρχιτεκτονική Τοπίου Διδάσκων: Ιωάννης Τσαλικίδης Συνεργάτες: Ελένη Αθανασιάδου Μαρία Λιονάτου Ευθύμης Χαραλαμπίδης Βασίλης Χαριστός Τμήμα Γεωπονίας Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

Κινηματογράφος - Θέατρο

Κινηματογράφος - Θέατρο Η Πάτρα ως πρωτεύουσα του Νομού Αχαΐας διαθέτει μεγάλο αριθμό θεατρικών σκηνών και κινηματογραφικών αιθουσών, εκ των οποίων κάποιες αριθμούν πολλά χρόνια ιστορίας και πολιτιστικής προσφοράς στους πολίτες.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΣΤΟΝ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΣΤΟΝ Αντώνης Διαμαντής, θέατρο ΟΜΜΑ ΣΤΟΥΝΤΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ μέσα από την ΠΟΛΥΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Γενικά για τον ακριβή καθορισμό της οικονομικής έννοιας της

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1 1 a) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ Οικονόμου Δημήτρης Γεωπόνος Γ.Π.Α. Μέλος Δ.Σ. Π.Ε.Ε.Γ.Ε.Π. Αθήνα 9 Φεβρουαρίου 2012 1 Τι είναι η πράσινη ανάπλαση Η Η λειτουργική Η Η περιβαλλοντική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΊΝΑΙ: ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΡΧΗ ΔΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΊΝΑΙ: ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΡΧΗ ΔΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΊΝΑΙ: ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΡΧΗ ΔΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΤΩΝΑΡΑΚΗΣ ΘΩΜΑΣ ΔΙΑΛΙΑΤΣΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΛΕΩΠΑΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΛΑΙ ΛΕΝΤΙΩΝ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΕΥΣΙΝΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΙΙ: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ Ε.Μ.Π. ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΕΥΣΙΝΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΙΙ: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ Ε.Μ.Π. ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΕΥΣΙΝΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΙΙ: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ Ε.Μ.Π. ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΝΘΙΜΟΥ ΕΛΕΝΑ-04107602, ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ ΙΩΑΝΝΑ-04107601 6 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: Σ.ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Στο πλαίσιο της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020 ο Δήμος Αγρινίου προετοιμάζει στρατηγική ολοκληρωμένης αστικής ανάπτυξης. Βιώσιμη στρατηγική για αστική ανάπτυξη παύει πλέον

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (μάθημα επιλογής) Α τάξη Γενικού Λυκείου Α) Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος επιλογής «Ελληνικός και Ευρωπαϊκός πολιτισμός»,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ. Μυτιλήνη, 15/09/2015 Α.Π. : οικ Προς: ΔΗΜΟΣ ΛΗΜΝΟΥ ΠΛΑΤΕΙΑ ΗΛΙΑ ΗΛΙΟΥ T.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ. Μυτιλήνη, 15/09/2015 Α.Π. : οικ Προς: ΔΗΜΟΣ ΛΗΜΝΟΥ ΠΛΑΤΕΙΑ ΗΛΙΑ ΗΛΙΟΥ T. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Ε.Π. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Ταχ. Δ/νση : 1ο χλμ Μυτιλήνης - Λουτρών Μυτιλήνη Ταχ.Κώδικας : 81100 Πληροφορίες : ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα Πτυχιακής Εργασίας Η Επίδραση της Κινηματογραφικής Εικόνα στη Δημιουργία Τουριστικής Κίνησης. Ονόματα Φοιτήτριας Μαρίνα Πατούλα

Θέμα Πτυχιακής Εργασίας Η Επίδραση της Κινηματογραφικής Εικόνα στη Δημιουργία Τουριστικής Κίνησης. Ονόματα Φοιτήτριας Μαρίνα Πατούλα ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Θέμα Πτυχιακής Εργασίας Η Επίδραση της Κινηματογραφικής Εικόνα στη Δημιουργία Τουριστικής Κίνησης Ονόματα Φοιτήτριας Μαρίνα Πατούλα ΜΑΙΟΣ, 2014 Εισαγωγή Αναφερόμενοι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ 2013-2014 ΤΑΞΗ:B ΤΜΗΜΑ: Β1 ΡΥΠΑΝΣΗ- ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Η καθαριότητα και η λειτουργικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Δραπετσώνας & Τροιζήνας Μεθάνων. Λόφος Μουσών. Φύλλα εργασίας

Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Δραπετσώνας & Τροιζήνας Μεθάνων. Λόφος Μουσών. Φύλλα εργασίας Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Δραπετσώνας & Τροιζήνας Μεθάνων Λόφος Μουσών Φύλλα εργασίας Στόχος των φύλλων εργασίας είναι να ανιχνευθούν βιωματικά στον χώρο τα κυριότερα στοιχεία της ανάπλασης του

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη διεθνή και ελληνική εμπειρία από την εφαρμογή προγραμμάτων αστικής αναγέννησης. Προτάσεις για το μέλλον

Εισαγωγή στη διεθνή και ελληνική εμπειρία από την εφαρμογή προγραμμάτων αστικής αναγέννησης. Προτάσεις για το μέλλον Προγράμματα αστικής αναγέννησης και βιώσιμη ανάπτυξη. Ελληνικές και Βρετανικές εμπειρίες ΤΕΕ / ΤΚΜ ΣΕΜΠΧΠΑ Εισαγωγή στη διεθνή και ελληνική εμπειρία από την εφαρμογή προγραμμάτων αστικής αναγέννησης. Προτάσεις

Διαβάστε περισσότερα

1. ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ 2. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΛΕΜΕΣΟ 3. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ 4. Η ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΛΕΜΕΣΟ

1. ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ 2. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΛΕΜΕΣΟ 3. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ 4. Η ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΛΕΜΕΣΟ 1. ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ 2. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΛΕΜΕΣΟ 3. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ 4. Η ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΛΕΜΕΣΟ 5. Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 6. ΣΧΕΔΙΟ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΑΛΑΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων στην Περιφέρεια Αττικής

Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων στην Περιφέρεια Αττικής ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Σύμβουλοι Εξειδίκευσης Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων (ΟΧΕ) του ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ 2014-2020 Στρατηγική Ολοκληρωμένων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Διατηρούμε την πόλη μας καθαρή Περιφρουρούμε το Άλσος μας Προστατεύουμε το Πράσινο.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Διατηρούμε την πόλη μας καθαρή Περιφρουρούμε το Άλσος μας Προστατεύουμε το Πράσινο. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ-ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΑΥΤΟΤΕΛΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Ταχ. Δ/νση : Τηλ.: e-mail : ΔΕΥΤΕΡΑ 30-05-2016 Δεκελείας 97 Νέα Φιλαδέλφεια Τ.Κ. 14341

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Εθνικό Πρόγραμμα για την Επανεκκίνηση της Αθήνας, τη Δημιουργία Θέσεων Εργασίας και τη Στήριξη της Κοινωνικής Συνοχής

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Εθνικό Πρόγραμμα για την Επανεκκίνηση της Αθήνας, τη Δημιουργία Θέσεων Εργασίας και τη Στήριξη της Κοινωνικής Συνοχής Δευτέρα, 9 Απριλίου 2012 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Εθνικό Πρόγραμμα για την Επανεκκίνηση της Αθήνας, τη Δημιουργία Θέσεων Εργασίας και τη Στήριξη της Κοινωνικής Συνοχής Υπογράφηκε σήμερα 09/04 από την Υπουργό Ανάπτυξης,

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι το Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας

Τι είναι το Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας Τι είναι το Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας Το Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας Vagonetto είναι ένα θεματικό πάρκο, μοναδικό στον ελληνικό χώρο, που δίνει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να γνωρίσει βήμα βήμα τη διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

Μιχάλης Μακρή EFIAP. Copyright: 2013 Michalis Makri

Μιχάλης Μακρή EFIAP. Copyright: 2013 Michalis Makri Μιχάλης Μακρή EFIAP Copyright: 2013 Michalis Makri Copyright: 2013 Michalis Makri Less is more Less but better Copyright: 2013 Michalis Makri Ο μινιμαλισμός ορίζεται ως η εξάλειψη όλων των στοιχείων που

Διαβάστε περισσότερα

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα

Διαβάστε περισσότερα

Α φ ά σ η. Φύλλα Εργασίας Α Φάσης. Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας ο Νηπιαγωγείο Ευόσμου

Α φ ά σ η. Φύλλα Εργασίας Α Φάσης. Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας ο Νηπιαγωγείο Ευόσμου Φύλλα Εργασίας Α Φάσης 33ο Νηπιαγωγείο Ευόσμου Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας 61 Δραστηριότητα 1: Η γειτονιά μας! Αξιοποιήστε τις αισθήσεις, τις σκέψεις και τα συναισθήματα σας, για να αποτυπώσετε την

Διαβάστε περισσότερα

Στο Δήμο Κοζάνης η έκταση του Σιδηροδρομικού Σταθμού για 99 χρόνια

Στο Δήμο Κοζάνης η έκταση του Σιδηροδρομικού Σταθμού για 99 χρόνια ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ Γραφείο Τύπου & Επικοινωνίας Πλατεία Νίκης 1-2ος όροφος TK-50100 Τηλ. (Εσωτερικό) : +30 2461 3 50305 E-mail: mme@kozanh.gr Προς ενημέρωση συντακτών Κοζάνη, 4 Μαΐου 2017

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασμού

Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασμού ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική ομάδα: Ελένη Ανδρικοπούλου, Γρηγόρης Καυκαλάς 1η Διάλεξη Α. Τέσσερα Σχέδια για τη Θεσσαλονίκη Χωροταξική Μελέτη (1966-1968)

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασμού. 6 η Διάλεξη Β. Διάγνωση της υπάρχουσας κατάστασης Οικιστική ανάπτυξη και Κατοικία Εισήγηση: Ελένη Ανδρικοπούλου

Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασμού. 6 η Διάλεξη Β. Διάγνωση της υπάρχουσας κατάστασης Οικιστική ανάπτυξη και Κατοικία Εισήγηση: Ελένη Ανδρικοπούλου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική ομάδα: Ελένη Ανδρικοπούλου, Γρηγόρης Καυκαλάς 6 η Διάλεξη Β. Διάγνωση της υπάρχουσας κατάστασης Οικιστική ανάπτυξη και Κατοικία

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Θεωρίες Αστικής Κοινωνιολογίας. Σημειώσεις της Μαρίας Βασιλείου

Βασικές Θεωρίες Αστικής Κοινωνιολογίας. Σημειώσεις της Μαρίας Βασιλείου Βασικές Θεωρίες Αστικής Κοινωνιολογίας Σημειώσεις της Μαρίας Βασιλείου Ηπόλη, όπως την αντιλαμβανόμαστε, είναι μια ιδέα του Διαφωτισμού Ο Ρομαντισμός την αμφισβήτησε Η Μετανεωτερικότητα την διαπραγματεύεται

Διαβάστε περισσότερα

η φιλοσοφία Gestalt, η προσέγγιση PSP, το Playback Θέατρο: τοπία αυτοσχεδιασμού

η φιλοσοφία Gestalt, η προσέγγιση PSP, το Playback Θέατρο: τοπία αυτοσχεδιασμού 1 η φιλοσοφία Gestalt, η προσέγγιση PSP, το Playback Θέατρο: τοπία αυτοσχεδιασμού Το βιβλίο αυτό, του ψυχοθεραπευτή Gestalt Πέτρου Θεοδώρου, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΒΙΒΛΙΟΦΟΡΟΣ και σε Ελληνική και

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Πολιτική και Εκπαίδευση

Περιβαλλοντική Πολιτική και Εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Περιβαλλοντική Πολιτική και Εκπαίδευση Ενότητα 01: Άνθρωπος και Περιβάλλον Πολυξένη Ράγκου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδεση της σχολικής Φυσικής Αγωγής και των σχολικών δραστηριοτήτων µε δραστηριότητες σε φυσικό περιβάλλον

Σύνδεση της σχολικής Φυσικής Αγωγής και των σχολικών δραστηριοτήτων µε δραστηριότητες σε φυσικό περιβάλλον Σύνδεση της σχολικής Φυσικής Αγωγής και των σχολικών δραστηριοτήτων µε δραστηριότητες σε φυσικό περιβάλλον ρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύµβουλος Φυσικής Αγωγής ιπλή εκπαιδευτική λειτουργία των δραστηριοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΙΑΣ Ανάλυση SWOT Αγοράνου Ουρανία Μπεγλερίδου Ελένη Χελιώτη Αγγελική

ΠΕΙΡΑΙΑΣ Ανάλυση SWOT Αγοράνου Ουρανία Μπεγλερίδου Ελένη Χελιώτη Αγγελική ΠΕΙΡΑΙΑΣ Ανάλυση SWOT Αγοράνου Ουρανία Μπεγλερίδου Ελένη Χελιώτη Αγγελική Φυσικό περιβάλλον του Πειραιά Λιμάνια ΥΠΕΡΤΟΠΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ Λιμάνι Πειραιά Μαρίνα Ζέας (Πασαλιμάνι) Τουριστικά καταλύματα Ξενοδοχεία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΜΟΥΤΤΑΛΟΥ 06827

ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΜΟΥΤΤΑΛΟΥ 06827 ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΜΟΥΤΤΑΛΟΥ 06827 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΕΔΙΩΝ Πινακίδα 1 Γενικό χωροταξικό, ανάλυση κεντρικής ιδέας, όψεις δρόμου Πινακίδα 2 Κάτοψη Πλατείας, όψεις δρόμου,

Διαβάστε περισσότερα

Ψηλά Κτίρια. Πάμε ψηλά. Αλλά που πάμε; Γιάννης Κακουλλής 11 Ιουνίου 2016

Ψηλά Κτίρια. Πάμε ψηλά. Αλλά που πάμε; Γιάννης Κακουλλής 11 Ιουνίου 2016 Ψηλά Κτίρια Πάμε ψηλά Αλλά που πάμε; Γιάννης Κακουλλής 11 Ιουνίου 2016 1 Ψηλά Κτίρια Είναι εδώ 2 Ψηλά Κτίρια 3 Ψηλά Κτίρια 4 Ψηλά Κτίρια πόσο ψηλά; Μέχρι τώρα κτίζαμε κτίρια 6 8 ορόφων Τώρα κτίζουμε 18,

Διαβάστε περισσότερα