ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΧΝ ΥΟΛΖ ΑΝΘΡΧΠΗΣΗΚΧΝ & ΚΟΗΝΧΝΗΚΧΝ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΜΖΜΑ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΚΑΗ ΣΖ ΑΓΧΓΖ ΣΖΝ ΠΡΟΥΟΛΗΚΖ ΖΛΗΚΗΑ. Γηπισκαηηθή Δξγαζία

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΧΝ ΥΟΛΖ ΑΝΘΡΧΠΗΣΗΚΧΝ & ΚΟΗΝΧΝΗΚΧΝ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΜΖΜΑ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΚΑΗ ΣΖ ΑΓΧΓΖ ΣΖΝ ΠΡΟΥΟΛΗΚΖ ΖΛΗΚΗΑ. Γηπισκαηηθή Δξγαζία"

Transcript

1 ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΧΝ ΥΟΛΖ ΑΝΘΡΧΠΗΣΗΚΧΝ & ΚΟΗΝΧΝΗΚΧΝ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΜΖΜΑ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΚΑΗ ΣΖ ΑΓΧΓΖ ΣΖΝ ΠΡΟΥΟΛΗΚΖ ΖΛΗΚΗΑ Γηπισκαηηθή Δξγαζία πλεξγαζία ρνιείνπ - Οηθνγέλεηαο Ζ νπηηθή ησλ γνλέσλ Καθνθέθαινπ Θενθαλή, Αξ. Μεηξώνπ 5145 Φσθά Μαξία Θενδώξα, Αξ. Μεηξώνπ 5259 Δπηβιέπσλ Καζεγεηήο: Παληειήο Κππξηαλόο Πάηξα, Ηνύληνο

2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΠΔΡΗΛΖΦΖ... 3 ABSTRACT... 4 ΔΗΑΓΧΓΖ... 5 ΠΡΧΣΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ: ΘΔΧΡΖΣΗΚΟ ΜΔΡΟ Σα λεπηαγσγεία ζηελ Διιάδα: Ηζηνξηθνί ζηαζκνί θαη εμέιημε Σν δήηεκα ηεο ζπλεξγαζίαο ζηνπο επηθαλείο παηδαγσγνχο Δηζαγσγή Μαξία Μνληεζζφξη Παλαγηψηα Κπξηαδνπνχινπ - Βαιελάθε Reggio Emilia Loris Malaguzzi πκπεξάζκαηα Λχζεηο Απαληήζεηο Σν δήηεκα ηεο ζπλεξγαζίαο ζηα επίζεκα ειιεληθά θείκελα γηα ην Νεπηαγσγείν ΓΔΠΠ (Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ)(2003) Νένο νδεγφο ηεο λεπηαγσγνχ (2006) Νέν ζρνιείν (ρνιείν 21 νπ αηψλα) χγρξνλεο αληηιήςεηο γηα ηε ζπλεξγαζία: Σν κνληέιν ηεο Joyce Epstein θαη νη απφςεηο ηνπ ηέιηνπ Γεσξγίνπ Σν κνληέιν ηνπ ηέιηνπ Γεσξγίνπ Σν κνληέιν ηεο Joyce Epstein ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΓΔΤΣΔΡΟ Ζ ΔΡΔΤΝΑ ΔΗΑΓΧΓΖ Ζ ΜΔΘΟΓΟ Σερληθέο πνηνηηθήο έξεπλαο Δξεπλεηηθά εξγαιεία Ζ ζπλέληεπμε Αλάιπζε πεξηερνκέλνπ Εεηήκαηα εζηθήο θαη δενληνινγίαο Εεηήκαηα εγθπξφηεηαο θαη αμηνπηζηίαο Γείγκα θαη δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο Γεηγκαηνιεςία Οδεγφο ζπλέληεπμεο Πξσηφθνιιν πλέληεπμεο Γνλείο

3 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3: Παξνπζίαζε ησλ δεδνκέλσλ αλά θαηεγνξία ε Καηεγνξία: Αληίιεςε πεξί πλεξγαζίαο ε Καηεγνξία: Πξαγκάησζε πλεξγαζίαο ε Καηεγνξία: Δπηζπκεηή πλεξγαζία ε Καηεγνξία: Πξνβιεκαηηθέο Καηαζηάζεηο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4: Αλάιπζε θαη εξκελεία απνηειεζκάησλ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5: ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ I. ΔΡΧΣΖΔΗ ΤΝΔΝΣΔΤΞΖ II. ΑΠΑΝΣΖΔΗ ΓΟΝΔΧΝ

4 ΠΔΡΗΛΖΦΖ ηελ παξνχζα κειέηε δηεξεπλάηαη ην δήηεκα ηεο ζπλεξγαζίαο ζρνιείνπ θαη νηθνγέλεηαο, φπσο απηφ παξνπζηάδεηαη απφ ηελ πιεπξά ηνλ γνλέσλ. Πην ζπγθεθξηκέλα εμεηάδνληαη νη αληηιήςεηο ησλ γνλέσλ γηα ην δήηεκα ηεο ζπλεξγαζίαο, ην πσο νη ίδηνη ζπλεξγάδνληαη θαη ζπκκεηέρνπλ ζηελ ηάμε κε ην λεπηαγσγφ θαη ηα παηδηά, ηε ζπρλφηεηα πνπ απηή έρεη, πηζαλά πξνβιήκαηα πνπ ίζσο έρνπλ αληηκεησπίζεη ζηε ζπλεξγαζία καδί ηνπο θαζψο θαη ην πνηα είλαη ε ηδαληθή ζπλεξγαζία γηα ηνπο ίδηνπο. Πέξα απφ ηε ζπλαθή βηβιηνγξαθία, ε έξεπλα ζηεξίδεηαη θαη ζε αηνκηθέο, ζε βάζνο ζπλεληεχμεηο κε ηνπο γνλείο. Σα επξήκαηα πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ εξγαζία είλαη πσο φινη ζεσξνχλ ζεκαληηθή ηε ζπλεξγαζία κε ηνπο λεπηαγσγνχο αιιά ζρεδφλ θαλείο δε ζπλεξγάδεηαη αξθεηά. Οη ζπλαληήζεηο γίλνληαη θπξίσο ζε πξνζσπηθφ επίπεδν θαη πάληα ζην ρψξν ηνπ ζρνιείνπ. Μηινχλ ζρεδφλ πάληα γηα ηελ επίδνζε θαη ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ παηδηνχ ζηε ηάμε θαζψο θαη γηα ελδερφκελα γλσζηηθά πξνβιήκαηα ή πξνβιήκαηα ζπκπεξηθνξάο πνπ κπνξεί λα παξνπζηαζηνχλ. 3

5 ABSTRACT This study investigates the issue of cooperation between school and family, as this is pictured in parent s side. More specifically, discussed the perceptions of parents on the cause of collaboration, how they associate with the teacher of their child and also in which way they take part in the proceedings of the class not only with her but also with the children too. Moreover, we are looking for the frequency of the cooperation, possible problems that they may have dealt with and finally which is the ideal cooperation for them with the educators. Apart from the relevant bibliography, survey is based in individual and in detail interviews with parents. The data resulted from the project indicate that all parents regard, the cooperation with kindergarten, as very important but almost none of them cooperate fairly. Meetings are held primarily on a personal level and always at the school. They talk about the child s progress and his or her behavior in class and some cognitive and behavioral problems that may occur. 4

6 ΔΗΑΓΧΓΖ ηελ παξνχζα έξεπλα επηιέμακε λα αζρνιεζνχκε κε ην ζέκα ηεο ζπλεξγαζίαο ζρνιείνπ θαη νηθνγέλεηαο. Σν ζέκα είλαη πνιχ επίθαηξν ζηηο κέξεο καο. Έρνπλ γίλεη πνιιέο ζρεηηθέο έξεπλεο πάλσ ζ απηήλ θαη ηα νθέιε ηεο. Ζ νηθνγέλεηα θαη ην ζρνιείν είλαη δχν ζεζκνί άκεζα ζπζρεηηζκέλνη κε ηελ αλάπηπμε ηνπ παηδηνχ ηφζν ζηε ζρνιηθή φζν θαη ζηελ πξνζσπηθή ηνπ πνξεία. Χο πξψηνη θαη ζεκαληηθνί θνξείο θνηλσληθνπνίεζεο αιιά θαη σο θχξηνη ζεζκνί πνπ δίλνπλ ζην παηδί ηα εθφδηα γηα λα πνξεπηεί νθείινπλ λα κελ έξρνληαη ζε ζχγθξνπζε αιιά λα βξίζθνληαη ζε αξκνλία. Ζ ράξαμε θνηλήο πνιηηηθήο κεηαμχ γνλέσλ θαη εθπαηδεπηηθψλ είλαη κηα καθξά δηαδηθαζία πνπ πξνυπνζέηεη δηάζεζε ρξφλνπ, ζπλεξγαζίαο θαη δηεπξπκέλεο νπηηθήο θαη ησλ δχν πιεπξψλ. Ο ζηφρνο είλαη ε βειηίσζε ηνπ παηδηνχ ζε φια ηα επίπεδα θαη ε δεκηνπξγία ησλ θαιχηεξσλ ζπλζεθψλ γηα λα κπνξέζεη λα εμειηρζεί. Ζ θάζε πιεπξά πξνζζέηεη έλα ιηζαξάθη ζηηο γλψζεηο πνπ αθνξνχλ ην παηδί. Μέζα ζε έλα θιίκα ζχκπλνηαο δίλεηαη ε δπλαηφηεηα λα απνθηεζνχλ φια ηα νθέιε απφ ηε ζπλεξγαζία. Έλα απφ ηα δεηήκαηα πνπ απαζρνιεί ζπρλά ηελ εθπαηδεπηηθή θνηλφηεηα αιιά θαη ηνπο ίδηνπο ηνπο γνλείο είλαη ν ξφινο ηεο νηθνγέλεηαο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Απνηειεί έλα ηδηαίηεξα «ιεπηφ» ζέκα, θαζψο νη ζρέζεηο πνπ ζα αλαπηπρζνχλ κεηαμχ ηνπ ζρνιείνπ θαη ησλ γνλέσλ ζα επεξεάζεη ζε κεγάιν βαζκφ ηελ έθβαζε ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο θαζψο θαη ηελ επίδνζε ησλ παηδηψλ. Ζ ζεκαζία ηεο ζπλεξγαζίαο ζρνιείνπ νηθνγέλεηαο γηα ηελ εθπαίδεπζε θαη αγσγή ησλ παηδηψλ λεπηαθήο ειηθίαο αλαδεηθλχεηαη απφ ηε ζχγρξνλε εξεπλεηηθή αξζξνγξαθία θαη απνηππψλεηαη ζηα θείκελα ησλ Πξνγξακκάησλ πνπδψλ πνπ ηζρχνπλ ζηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο. Τπάξρεη δηεζλψο κηα απμαλφκελε ηάζε ζηελ αλάπηπμε πξνγξακκάησλ θαη πξαθηηθψλ γηα ηελ πξνψζεζε θαη ηελ ελίζρπζε ηεο γνληθήο αλάκεημεο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία, δηφηη ζπλεηζθέξεη ζηε βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη ζηνλ εθδεκνθξαηηζκφ ηνπ ζρνιείνπ. Πνιιέο έξεπλεο αλαδεηθλχνπλ θπξίσο ηελ αλαγθαηφηεηα ηεο ζπλεξγαζίαο γνλέσλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο ζπλεξγαζίαο ηνπο ζηε κάζεζε. Γηα ην ιφγν απηφ αξθεηνί εξεπλεηέο έρνπλ δηεξεπλήζεη ηηο απφςεηο ηφζν ησλ εθπαηδεπηηθψλ φζν θαη ησλ γνλέσλ ζρεηηθά κε ηε γνλετθή εκπινθή. Οη έξεπλεο απηέο απνηππψλνπλ ηφζν ην θφβν ησλ εθπαηδεπηηθψλ πσο λα δηαρεηξηζηνχλ ηε ζρέζε ηνπο κε ηνπο γνλείο ησλ καζεηψλ/-ηξηψλ ηνπο φζν θαη ηνπο ιφγνπο πνπ αξθεηνί γνλείο δελ ζπκκεηέρνπλ ζηηο εθπαηδεπηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε ηελ εξγαζία ηεο ηαπξνπνχινπ (2012) ε νπνία θαηαιήγεη ζην φηη νη γνλείο ηείλνπλ λα ζπλεξγάδνληαη πεξηζζφηεξν φηαλ νη ίδηνη έρνπλ πςειφ κνξθσηηθφ επίπεδν ελψ ε ζπλεξγαζία πεξηνξίδεηαη ή αθφκα εθκεδελίδεηαη φηαλ νη γνλείο είλαη ρακεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ. Αθφκα ελδηαθέξνλ γηα ζπλεξγαζία θαίλεηαη λα παξνπζηάδνπλ ζηελ πεξίπησζε πνπ ην παηδί παξνπζηάδεη θάπνην πξφβιεκα. ηελ έξεπλα ησλ Απνζηφινπ, Βειινπνχινπ, Κακπεδά, Μηζηξιή, Παπαπάλνπ & Σδαβάξα (2013: 23 29) απφ ην Γηεζλέο πλέδξην AIFREF 2013, βιέπνπκε νη κειινληηθέο γεληέο εθπαηδεπηηθψλ λα παξνπζηάδνπλ γεληθά κηα ζεηηθή ζηάζε πξνο ηελ νπζηαζηηθή ζπλεξγαζία νηθνγέλεηαο λεπηαγσγείνπ, πξνζδηνξίδνληαο κηα κάιινλ ακθίδξνκε ζρέζε κεηαμχ εθπαηδεπηηθνχ θαη γνλέσλ, ηφζν ζην επίπεδν ηεο επηθνηλσλίαο, φζν θαη ζην επίπεδν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πξνγξάκκαηνο. Χζηφζν, ην δείγκα παξνπζηάδεηαη κνηξαζκέλν φζνλ αθνξά ηελ αλαγθαηφηεηα επηδίσμεο ηεο 5

7 λεπηαγσγνχ γηα ηζφηηκε ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ ζην εθπαηδεπηηθφ πξφγξακκα κε ηελ επηθχιαμε ηεο δεκηνπξγίαο ζχγρπζεο ξφισλ θαη πξνβιεκάησλ, επηθχιαμε ε νπνία δπλεηηθά κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη απνηξεπηηθά, ηνπιάρηζηνλ γηα ηνπο κηζνχο εθπαηδεπηηθνχο ηνπ δείγκαηνο, πξνο ηελ πξνψζεζε νπζηαζηηθήο εκπινθήο ησλ γνλέσλ. ηελ έξεπλα ησλ Βνπδνχξε, Μπνχξα & Σξηαληαθχιινπ (2013: 53 56), ζην ίδην ζπλέδξην, βιέπνπκε νη εθπαηδεπηηθνί λα ζεσξνχλ ζεκαληηθή ηε ζπλεξγαζία, αιιά νη ζπλαληήζεηο ηνπο λα πεξηνξίδνληαη ζηε 1 θνξά ην κήλα θαη εηδηθφηεξα ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ην παηδί αληηκεησπίδεη θάπνην πξφβιεκα. Μάιηζηα ζηε πεξίπησζε πνπ είραλ ηε δπλαηφηεηα λα αθήζνπλ έμσ ηνπο γνλείο απφ ηε καζεζηαθή δηαδηθαζία ζα επηδίσθαλ ζπλεξγαζία κφλν κε ηνπο γνλείο πνπ πξαγκαηηθά ελδηαθέξνληαη γηα ηελ εθπαίδεπζε ηνπ παηδηνχ ηνπο, θαζψο νη πεξηζζφηεξνη «αλαθαηεχνληαη» ζηε δνπιεηά ηνπο θαη ηνπο «επηθξίλνπλ». Αθφκα ζηελ έξεπλα ηεο Φαθίδνπ (2013: ) νη γνλείο ζεσξνχλ σο ζπλεξγαζία κε ηνπο εθπαηδεπηηθνχο κφλν ηελ ελεκέξσζε γηα ηελ πξφνδν ησλ παηδηψλ ηνπο, ελψ ην λα κνηξαζηνχλ θαη λα αμηνπνηήζνπλ γλψζεηο θαη δεμηφηεηεο ηνπο ζηελ ηάμε απνηειεί άγλσζηε πξαθηηθή γη απηνχο. θνπφο ηεο εξγαζίαο καο ήηαλ λα εμεηάζνπκε ην δήηεκα ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ηεο νηθνγέλεηαο θαη ηνπ ζρνιείνπ, θαηά πφζν απηή πθίζηαηαη θαη πξαγκαηψλεηαη, βάζε ησλ επίζεκσλ αλαιπηηθψλ θεηκέλσλ ηεο ρψξαο θαη παηδαγσγψλ πνπ έρνπλ αζρνιεζεί κε ην δήηεκα απηφ. ηελ έξεπλά καο επηθεληξσλφκαζηε ζην κνληέιν ηεο Joyce Epstein γηα ηε ζρέζε ζρνιείνπ νηθνγέλεηαο. Αλαιπηηθφηεξα ζηξεθφκαζηε πξνο ηε πιεπξά ησλ γνληψλ θαη εμεηάδνπκε πσο βιέπνπλ νη ίδηνη ην ζέκα ηεο ζπλεξγαζίαο, κε πνηεο πξαθηηθέο ζπλεξγάδνληαη νη ίδηνη κε ηνπο εθπαηδεπηηθνχο θαη ηε ζπρλφηεηά ηνπο, ηα πξνβιήκαηα πνπ ελδερνκέλσο έρνπλ αληηκεησπίζεη θαη πνηα είλαη ε επηζπκεηή ζπλεξγαζία πνπ νη ίδηνη ζα πξνηηκνχζαλ λα έρνπλ. Ζ εξγαζία απηή απνηειείηαη απφ 5 θεθάιαηα. Σν πξψην θεθάιαην απνηειεί ην ζεσξεηηθφ θνκκάηη ηεο εξγαζίαο θαη απνηειείηαη απφ 4 ελφηεηεο. ηελ 1 ε θάλνπκε κηα ζχληνκε ηζηνξηθή αλαδξνκή ζε ζεκαληηθνχο ζηαζκνχο ηνπ λεπηαγσγείνπ. ηελ 2 ε ελφηεηα γίλεηαη αλαθνξά ζην δήηεκα ηεο ζπλεξγαζίαο φπσο απηφ έρεη αλαιπζεί απφ ζεκαληηθνχο παηδαγσγνχο, φπσο ε Μαξία Μνληεζζφξη, ε Παλαγηψηα Κπξηαδνπνχινπ - Βαιελάθε θαη ν Loris Malaguzzi ζην Reggio Emilia. Ζ 3 ε ελφηεηα πεξηέρεη ην δήηεκα ηεο ζπλεξγαζίαο φπσο απηφ παξνπζηάδεηαη ζηα επίζεκα ειιεληθά αλαιπηηθά θείκελα ηεο ρψξαο, ελψ ε 4 ε ελφηεηα παξνπζηάδεη ην δήηεκα ηεο ζπλεξγαζίαο φπσο απηφ δηαηππψζεθε απφ ηνπο παηδαγσγνχο ηέιιην Γεσξγίνπ θαη ηελ Joyce Epstein. Σν 2 ν θεθάιαην αλαθέξεηαη ζην εξεπλεηηθφ θνκκάηη ηεο εξγαζίαο θαη παξαζέηνπκε ηε κεζνδνινγία ηεο έξεπλαο, ζηελ νπνία ζηεξηρηήθακε γηα ηε δηεμαγσγή ησλ απνηειεζκάησλ, φπσο απηά παξνπζηάδνληαη ζην 3 ν θεθάιαην. Σν 4 ν θεθάιαην αθνξά ηελ αλάιπζε θαη ηελ εξκελεία ησλ απνηειεζκάησλ ηεο έξεπλαο, ελψ ζην ηειεπηαίν θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα. ην εξεπλεηηθφ κέξνο ηεο εξγαζίαο καο, πξαγκαηνπνηήζακε εκηδνκεκέλεο ζπλεληεχμεηο κε 18 γνλείο παηδηψλ πξνζρνιηθήο ειηθίαο ή πξψησλ ηάμεσλ δεκνηηθνχ. Οη ζπλεληεχμεηο εμειίρζεθαλ πνιχ νκαιά κέζα ζηα απαηηνχκελα πιαίζηα. ηα ζπκπεξάζκαηα εθηίζεληαη ηα πνξίζκαηα ηεο έξεπλαο. 6

8 ΠΡΧΣΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ: ΘΔΧΡΖΣΗΚΟ ΜΔΡΟ 1. Σα λεπηαγσγεία ζηελ Διιάδα: Ηζηνξηθνί ζηαζκνί θαη εμέιημε Σν λεπηαγσγείν ζηελ Διιάδα απεπζχλεηαη ζε παηδηά ειηθίαο 4 6 εηψλ θαη απνηειεί κέξνο ηεο πξνζρνιηθήο θαη πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. χκθσλα κε ην Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ (ΓΔΠΠ) ζθνπφο ηνπ λεπηαγσγείνπ, φπσο αλαθέξεη θαη ε λνκνζεζία, είλαη ηα παηδηά λα βνεζεζνχλ λα αλαπηπρζνχλ νιφπιεπξα, δειαδή ζσκαηηθά, ζπλαηζζεκαηηθά, λνεηηθά θαη θνηλσληθά εληφο ηνπ πιαηζίνπ ησλ επξχηεξσλ ζηφρσλ ηεο πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. Δπίζεο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα αλαπηπρζνχλ θαη λα θνηλσληθνπνηεζνχλ νκαιά θαη πνιχπιεπξα, κέζσ ηεο αιιειεπίδξαζήο ηνπο κε άιια ζπλνκήιηθα παηδηά, θαζψο ην λεπηαγσγείν απνηειεί ηνλ επφκελν ζεκαληηθφ θνξέα θνηλσληθνπνίεζεο ηνπ παηδηνχ κεηά ηελ νηθνγέλεηα, ελψ κέζα απφ ην δεκηνπξγηθφ παηρλίδη απνθηνχλ βαζηθέο γλψζεηο θαη δεμηφηεηεο. ηα ηέιε ηνπ 4 νπ αηψλα π.υ. έρνπκε ην πξψην λεπηαγσγείν ζηελ Διιάδα. Θεξκφο ππνζηεξηθηήο ηεο ηδέαο πσο ηα παηδηά ζα έπξεπε λα εληάζζνληαη ζε θαηάιιεια ηδξχκαηα ψζηε ε αγσγή ηνπο λα μεθηλήζεη λσξίο ήηαλ ν Πιάησλαο, θαζψο θαη ηεο ηδέαο πσο απηή ε δηαπαηδαγψγεζε ζε ηφζν κηθξέο ειηθίεο απνηειεί απνθιεηζηηθά επζχλε ηεο πνιηηείαο. Ζ ζπκβνπιή πνπ έδηλε ν ίδηνο πξνο ηνπο γνλείο ήηαλ λα παξέρνπλ ζηα παηδηά εθπαίδεπζε άλεπ πάζνπο, ψζηε λα απνθχγνπλ λα δηαηαξάμνπλ ηελ ςπρηθή ηνπο πγεία, αιιά θη επεηδή κε απηφ ηνλ ηξφπν παξέρνπλ θξνληίδα ζρεηηθά κε ηε ζσζηή ζσκαηηθή ηνπο αλάπηπμε 1. Ο Πιάησλαο αθφκα ππνζηήξηδε φηη ε αλαηξνθή ησλ παηδηψλ ζα έπξεπε λα γίλεη ζην ζπίηη ελψ απαξαίηεηα ζα έπξεπε λα παξαθνινπζνχλ ηηο ηεξέο ενξηέο. Ηδηαίηεξα ζεκαληηθά κε κεγάιε αμία ζεσξνχζε ηα παηδαγσγηθά παηρλίδηα, ηε κνπζηθή θαη ηα γπκλαζηηθή, ελψ αληίζεηα ηα παηδηθά παηρλίδηα ήηαλ γη απηφλ ράζηκν ρξφλνπ (Κππξηαλφο, 2007: 31). Ο Αξηζηνηέιεο, είρε παξφκνηεο απφςεηο κε ηνλ Πιάησλα. χκθσλα κε ηα ιεγφκελά ηνπ, ηα παηδηά ειηθίαο κέρξη 5 εηψλ δε ζα έπξεπε λα αζρνιεζνχλ κε θακία κνξθή ζπνπδψλ θαη επψδπλεο εξγαζίαο ψζηε λα ζπλερηζηεί κε επηηπρία ε θπζηνινγηθή ηνπο αλάπηπμε. Σα παηρλίδηα θαηά ηελ άπνςή ηνπ ζα έπξεπε λα είλαη άμηα ησλ ειεχζεξσλ παηδηψλ θαη θαζφινπ θνπξαζηηθά (Κππξηαλφο, 2007: 31). Πέξα απφ ηελ Αξραία Αζήλα, θαη ζηελ Αξραία πάξηε έδηλαλ ηδηαίηεξε ζεκαζία ζηελ Αγσγή. Πξηλ απφ ηα 7 ηνπο ρξφληα ην παηδί «αλαηξέθνληαλ», κάζαηλε «θαινχο ηξφπνπο» θαη ζε κεξηθέο πεξηπηψζεηο θαη ηε γιψζζα, κνπζηθή, λαλνπξίζκαηα, κχζνπο ηνπ Αηζψπνπ θαη ηζηνξίεο κε κάγηζζεο. Ζ επίζεκε αγσγή ζηελ Αξραία πάξηε μεθηλνχζε ζηα 7 έηε. Θα πξέπεη λα ηνλίζνπκε βέβαηα πσο ε παηδεία ζηελ Αξραία Διιάδα είρε σο επίθεληξν ηελ δηακφξθσζε ηνπ ελειίθνπ θη φρη ηελ αλάπηπμε ηνπ παηδηνχ ηελ νπνία έρεη σο επίθεληξν ε ζεκεξηλή παηδεία (Κππξηαλφο, 2007: 30). 1 Κυριαηοποφλου Βαλθνάκθ Π., (1977), Νθπιαγωγικι, Τόμοσ 1, Ακινα, ς. 34 7

9 Πξνρσξψληαο, πξηλ ηε δηάξθεηα ηεο Δπαλάζηαζεο ηνπ 1821, θαηά ηε δηάξθεηα θαη κεηά ζηελ Διιάδα ιεηηνπξγνχζαλ άηππα εθπαηδεπηήξηα πνπ θαηά θχξην ιφγν νξγαλψλνληαλ απφ θιεξηθνχο. Ζ ειηθία ησλ παηδηψλ ζε απηά ηα εθπαηδεπηήξηα θπκαηλφηαλ απφ 5 σο 30 εηψλ, θαζψο δελ ήηαλ θαζνξηζκέλε (Κππξηαλφο, 2007: 61). Πξψηνο θπβεξλήηεο ηεο Διιάδνο ππήξμε ν Ησάλλεο Καπνδίζηξηαο, ν νπνίνο γλψξηδε πνιχ θαιά ηηο ηδέεο θαη ην έξγν ηνπ κεγάινπ παηδαγσγνχ Pestalozzi. κσο ηελ πεξίνδν , θαηά ηελ νπνία δηαθπβέξλεζε, δε θάλεθε λα εθάξκνζε θάπνηα απφ ηηο ηδέεο ηνπ Pestalozzi ζηελ Διιάδα αλ θαη ππάξρνπλ ελδείμεηο φηη ππήξμε κέξηκλα θαη εθπαίδεπζε γηα παηδηά κηθξήο ειηθίαο (Κππξηαλφο, 2007: 53). Μηα πξψηε πξνζπάζεηα ζχζηαζεο ηδξπκάησλ πξνζρνιηθήο αγσγήο ζηελ Διιάδα έγηλε απφ πξνηεζηάληεο ηεξνθήξπθεο, ηνπο ιεγφκελνπο θαη κηζηνλάξηνπο, νη νπνίνη έθαλαλ ηελ εκθάληζε ηνπο ην 1821 ζηελ Διιάδα πξνθείκελνπ λα πξνζθέξνπλ βνήζεηα ζηνπο Έιιελεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο επαλάζηαζεο. Απηή ηνπο ε πξνζπάζεηα άλεθε ζην αλεπίζεκν δίθηπν ηδξπκάησλ γηα παηδηά θάησ ησλ 6 εηψλ, κεηά φκσο ηε ζχζηαζε ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο έθπγαλ απφ ηελ Διιάδα δηφηη ζεσξήζεθε πσο πξνσζνχζαλ ηνλ ζξεζθεπηηθφ πξνζαλαηνιηζκφ θαη ε πξνζπάζεηα απηή απέηπρε (Κππξηαλφο, 2007: 62). Ζ δεχηεξε πξνζπάζεηα γηα παηδηά ίδηαο ειηθίαο είρε εκπινθή θαη επηθαλψλ θξαηηθψλ παξαγφλησλ θαη γη απηφ νλνκάζηεθε εκη επίζεκε. Ζ Φηιεθπαηδεπηηθή Δηαηξεία, πνπ ζπζηήζεθε ην 1836, ππήξμε βαζηθφο εθθξαζηήο ηεο, ελψ ζπλέδξακαλ θαη επηθαλή, ζξεζθεπηηθά θαη πνιηηηθά, δεκφζηα πξφζσπα, φπσο ε βαζίιηζζα Ακαιία. ην ηέινο φκσο ε Φηιεθπαηδεπηηθή Δηαηξεία έδσζε βάζε θαη ζηξάθεθε κφλν πξνο ηελ εθπαίδεπζε ησλ θνξηηζηψλ θαη ίδξπζε λεπηαγσγείν ην 1840 (Κππξηαλφο, 2007: 65). Ο φξνο «λεπηαγσγείν» θάλεη ηελ εκθάληζή ηνπ ζηελ Διιάδα ην 1865, ν φξνο «λεπηαγσγηθή» ην 1876, ν φξνο «λεπηαγσγφο» ην 1880, ελψ ε Πξνζρνιηθή Αγσγή έξρεηαη ζην επίθεληξν ησλ ζπδεηήζεσλ ην 1870 θαη ην 1880 (Κππξηαλφο, 2007: 38). Ζ επίζεκε αλαγλψξηζε ηνπ λεπηαγσγείνπ ζηελ Διιάδα έγηλε απφ ηελ θπβέξλεζε ηνπ Θεφδσξνπ Γειηγηάλλε, κε ππνπξγφ παηδείαο ην Γεκήηξε Πεηξίδε, ζηηο 3 επηεκβξίνπ ηνπ 1895, κε λνκνζρέδην πνπ θαηαηέζεθε γηα ηε «ζηνηρεηψδε εθπαίδεπζε» (Κππξηαλφο, 2007: 89). Ζ ειηθία ησλ παηδηψλ πνπ ζα θνηηνχλ ζην λεπηαγσγείν επίζεο νξίζηεθε κε λφκν θαη ην πξψην λεπηαγσγείν πνπ ηδξχζεθε ζηελ Αζήλα ήηαλ απηφ ηεο Αηθαηεξίλεο Λαζθαξίδνπ, ην 1897, ην νπνίν νλνκαδφηαλ «Πξφηππνο Νεπηαθφο Κήπνο». Ο ηξφπνο ίδξπζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ λεπηαγσγείσλ ζηελ Διιάδα θαζνξίδεηαη επίζεο κε λφκν ηελ πεξίνδν απφ ην 1914 κέρξη ην 1929, ελψ ην φξην ειηθίαο θαηεβαίλεη απφ ηα 5 ζηα 4 ρξφληα. Με ηνπο Βαιθαληθνχο πνιέκνπο, ηδξχζεθαλ πνιιά λέα λεπηαγσγεία ζηηο πεξηνρέο ηεο Μαθεδνλίαο, ηεο Γπηηθήο Θξάθεο θαη κέξνπο ηεο Ζπείξνπ, θαζψο ε πξνζάξηεζή ηνπο ζην ειιεληθφ θξάηνο επέθεξε πξνβιήκαηα ελζσκάησζεο ησλ πιεζπζκψλ απηψλ. Σα λεπηαγσγεία κπνξνχζαλ λα βνεζήζνπλ πνιχ ζην λα μεπεξαζηεί απηφ ην πξφβιεκα θη έηζη αληί γηα ηνλ παηδαγσγηθφ ηνπ ραξαθηήξα ηνπ πξνζαξηήζεθε απηφο ηνπ πξνζάιακνπ ηνπ δεκνηηθνχ ζρνιείνπ (Κππξηαλφο, 2007: ). 8

10 ηε ζπλέρεηα, ε θπβέξλεζε Παπαλαζηαζίνπ ην 1924 θαη ε νηθνπκεληθή θπβέξλεζε ηνπ 1927 ζηα εθπαηδεπηηθά ηνπο λνκνζρέδηα δελ θάλνπλ θακία αλαθνξά ζην λεπηαγσγείν. Μάιηζηα ην ειιεληθφ θξάηνο ζεσξεί ηελ Πξνζρνιηθή Αγσγή ηδησηηθή ππφζεζε. Μφλν ηα αξηζηεξά θφκκαηα, απφ ην 1927, ππνζηεξίδνπλ ηε γελίθεπζε ηνπ λεπηαγσγείνπ (Κππξηαλφο, 2007: 135). Μεηά ηνλ Β Παγθφζκην Πφιεκν θαη ηνλ Δκθχιην, ε Πξνζρνιηθή Αγσγή παξακέλεη παξαγθσληζκέλε (Κππξηαλφο, 2007: 174). Σφηε κε ην λφκν 1566 ηνπ 1985 επηζεκνπνηείηαη θαη ρξεζηκνπνηείηαη ν φξνο Πξνζρνιηθή Αγσγή αληί ηνπ φξνπ λεπηαγσγείν, νη νπνίνη έθηνηε ζεσξνχληαη ζπλψλπκνη. Σν 1962 ηειείηαη ε ζχληαμε ηνπ Αλαιπηηθνχ Πξνγξάκκαηνο ηνπ Νεπηαγσγείνπ ην νπνίν παξακέλεη ζε ηζρχ σο ηηο αξρέο ηνπ 1980 (Κππξηαλφο, 2007: ). Αθφκα, νη Παηδαγσγηθέο Αθαδεκίεο θαη νη Αλψηεξεο ρνιέο Νεπηαγσγψλ, ην 1982 κε ην λφκν 1268, κεηαηξέπνληαη ζε Παλεπηζηεκηαθά Παηδαγσγηθά Σκήκαηα (Κππξηαλφο, 2007: 186). Σε δεθαεηία ηνπ 80 φκσο ζπληεινχληαη θη άιιεο αιιαγέο ζηνλ ηνκέα ηεο πξνζρνιηθήο αγσγήο. Σα λεπηαγσγεία, πνπ γηα ηφζν θαηξφ ήηαλ ζπλδεδεκέλα κε ην δεκνηηθφ ζρνιείν θαη ζεσξνχληαλ πξνζάιακφο ηνπο, θαηαθέξλνπλ λα απνδεζκεπηνχλ απφ απηά θαη έηζη αλαβαζκίδνληαη σο πξνο ηνλ ξφιν ηνπο. Πιένλ, ην αλαιπηηθφ πξφγξακκα ηνπ λεπηαγσγείνπ βαζίδεηαη πάλσ ζηηο επηζηήκεο ηεο Δμειηθηηθήο θαη Δθπαηδεπηηθήο Φπρνινγίαο. Δλδεηθηηθά ην αλαιπηηθφ πξφγξακκα ηνπ 1989, έρεη αληηθαηαζηαζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα απφ ην Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδψλ(γδππ), ην νπνίν ραξαθηεξίδεηαη απφ επειημία, απφ ην ζπγθεξαζκφ ησλ γλσζηηθψλ αληηθεηκέλσλ ψζηε λα επηηεπρζεί ε κάζεζε, ηε ρξήζε ζεκαηηθψλ δηεπηζηεκνληθψλ ελνηήησλ θαη ηε δηδαζθαιία ζε νκάδεο εξγαζίαο (Κππξηαλφο, 2007: ). Δξρφκελνη ζηελ πξνζρνιηθή αγσγή ηνπ ζήκεξα ζηελ Διιάδα, δηαπηζηψλνπκε φηη απηή γίλεηαη απφ Νεπηαγσγεία, ηα νπνία ην Τπνπξγείν Παηδείαο είλαη ππεχζπλν γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπο. Σν 1997 έρνπκε ηε ζέζπηζε ηνπ νινήκεξνπ ζρνιείνπ κε δηεπξπκέλν σξάξην, ην νπνίν εθαξκφδεηαη θαη ζηε πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε έρνληαο πιένλ εθηφο απφ θιαζηθφ θαη νινήκεξν λεπηαγσγείν. Με λφκν ην 2007 νξίδεηαη σο ππνρξεσηηθή ε θνίηεζε γηα παηδηά ειηθίαο 5 εηψλ ζην λεπηαγσγείν, ελψ επίζεο ε θνίηεζε είλαη δηεηήο, δειαδή πξνλήπην θαη λήπην. ην λεπηαγσγείν ην δηδαθηηθφ έηνο μεθηλάεη ηελ 1 ε επηεκβξίνπ θαη νινθιεξψλεηαη ηελ 15 ε Ηνπλίνπ ηνπ επφκελνπ έηνπο. Σέινο ηα πεξηζζφηεξα λεπηαγσγεία είλαη κνλνζέζηα ή δηζέζηα 2. 2 Κυπριανόσ Π. (2007), Παιδί, Οικογζνεια, Κοινωνία. Ιςτορία τθσ Προςχολικισ Αγωγισ από τισ απαρχζσ ωσ τισ μζρεσ μασ. Εκδ: Gutenberg, ς

11 2. Σν δήηεκα ηεο ζπλεξγαζίαο ζηνπο επηθαλείο παηδαγσγνύο Δηζαγσγή Αλαθνξηθά κε ηα παξαθάησ, γίλεηαη κηα ζχληνκε πεξηγξαθή ησλ απφςεσλ ηξηψλ παηδαγσγψλ πνπ έρνπλ δηαθξηζεί ζην πέξαζκα ηεο ηζηνξίαο γηα ηελ εθπαίδεπζε. Αξρηθά, βιέπνπκε ηε Μαξία Μνληεζζφξη, ε νπνία δηαηχπσζε ηελ άπνςε ηεο πεξί ζπλεξγαζίαο αιιά θαη γεληθά ηεο νιηθήο εθπαίδεπζεο ησλ παηδηψλ. ζνλ αθνξά ηελ κέζνδφ ηεο, δίλεη ζην παηδί κηα ζηεξεή βάζε γηα αλάπηπμε ρξεζηκνπνηψληαο ηηο δηθέο ηνπ ήδε ππάξρνπζεο ηθαλφηεηεο, κε ηελ επνπηεία πάληα ηεο εθπαηδεπηηθνχ (Μνληεζζφξη, 1974: 43). ε ζπλάξηεζε κε ηελ θαηαξηηζκέλε εθπαηδεπηηθφ, ην θαηάιιειν πιηθφ αιιά θαη νιφθιεξν ην πεξηβάιινλ ζπκβάιινπλ ζε κηα απνηειεζκαηηθή δηάπιαζε ελφο επηηπρεκέλνπ θαη νινθιεξσκέλνπ κειινληηθά αλζξψπνπ (Μνληεζζφξη, 1974: 44). Γηα ηελ ζπλεξγαζία ζρνιείνπ θαη νηθνγέλεηαο δε πξφθεηηαη γηα κηα έλζεξκε ππνζηεξίθηξηα, θαζψο ππνζηεξίδεη πσο δε πξέπεη νη γνλείο λα έρνπλ ππφ ηελ επνπηεία ηνπο ηα παηδηά γηα ηελ εθπαίδεπζή ηνπο, παξά κφλν νη εθπαηδεπηηθνί. Σνλίδεη πσο νη γνλείο έρνπλ κηα ηάζε λα πλίγνπλ ηε θπζηθή θαη έκθπηε ηάζε ησλ παηδηψλ ηνπο γηα δξάζε (Μνληεζζφξη, 1977: 114), γη απηφ θαη ζεσξεί σο θαηαιιειφηεξν θνξέα εθπαίδεπζεο ηνλ εθπαηδεπηηθφ (Κππξηαλφο, 2007: 115). ηε ζπλέρεηα γίλεηαη αλαθνξά ζηε κεγάιε παηδαγσγφ Παλαγηψηα Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε, ε νπνία ζπλέβαιιε πνιιά ζηελ εθπαίδεπζε. πγθεθξηκέλα ζην βηβιίν ηεο «Νεπηαγσγηθή» γίλεηαη αλαθνξά ζηε ζπλεξγαζία ζρνιείνπ νηθνγέλεηαο. Τπνζηεξίδεη πσο ε νηθνγέλεηα απνηειεί έλα κεγάιν θαη ζεκαληηθφ θεθάιαην γηα ην παηδί πνπ δελ είλαη δπλαηφλ λα αληηθαηαζηαζεί θαζψο πξνζθέξεη πνιιά ζην ίδην. Σνλίδεη βέβαηα θαη ηνλ ηδηαίηεξν ξφιν ηνπ λεπηαγσγείνπ ζηελ αλάπηπμε θαη ηε κάζεζε ηνπ παηδηνχ θαη πξνηξέπεη ζε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ δχν πνπ ζα σθειήζεη ζην κέγηζην ην παηδί θαη πξνηείλεη ηξφπνπο ζπλεξγαζίαο θαη εκπινθήο, φπνπ είλαη δπλαηφλ, θαη γηα ηνπο δχν. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, νη απφςεηο ηνπ Reggio Emilia, είλαη ηειείσο δηαθνξεηηθέο. Αλαιπηηθά, ην φιν εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα πνπ πξαγκαηεχεηαη δε δηαθέξεη πνιχ απφ έλα πιαίζην πνπ ζπκίδεη νηθνγέλεηα (Edwards, Gandini, & Forman, 2000: 88). Ο ρψξνο ηεο ηάμεο είλαη δηακνξθσκέλνο έηζη πνπ ηα έπηπια, ηα ρξψκαηα ζηνπο ηνίρνπο θαη ηα πιηθά δελ απνθιίλνπλ πνιχ απφ απηά κηαο νηθνγέλεηαο. ηνπο ηνίρνπο ησλ ηάμεσλ ππάξρνπλ θάζε θνξά νη αλαλεσκέλεο εξγαζίεο ησλ παηδηψλ, ψζηε λα γλσζηνπνηνχληαη ζηνπο γνλείο αιιά θαη λα ζπκίδνπλ ζηα ίδηα ηα παηδηά πξνεγνχκελα ζέκαηα εξγαζίαο. ρεηηθά κε ην ζέκα ζπλεξγαζίαο ζρνιείνπ νηθνγέλεηαο, ην Reggio Emilia, ηελ ππνζηεξίδεη ζε κεγάιν βαζκφ. Δπηζπκεί νη ίδηνη νη γνλείο λα εκπιέθνληαη ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία φπνπ απηνί κπνξνχλ λα ζπκκεηέρνπλ (Edwards, Gandini, & Forman: 94). Απνηειεί, ινηπφλ, εμαηξεηηθά ελδηαθέξνλ λα δνχκε ζηε ζπλέρεηα πην αλαιπηηθά ηνλ θάζε έλα παηδαγσγφ απφ απηνχο, πνπ απνηεινχλ εμαηξεηηθέο κνξθέο ζην ρψξν ηεο παηδαγσγηθήο, θαη λα εμεηάζνπκε ηηο απφςεηο ηνπο πεξί ζπλεξγαζίαο κεηαμχ νηθνγέλεηαο θαη ζρνιείνπ θαη πσο απηέο ηηο ηεθκεξηψλνπλ. Απνηειεί εμίζνπ ελδηαθέξνλ πσο ζεκαληηθνί παηδαγσγνί ζην πιήξσκα ηνπ ρξφλνπ, απφ παιηφηεξα 10

12 κέρξη ζήκεξα, έρνπλ δεη ην ζέκα ηεο ζπλεξγαζίαο, πσο έρεη εμειηρζεί θαη πσο έρεη εθαξκνζηεί ζε ζπγθεθξηκέλα ζρνιεία. 11

13 2.1 Μαξία Μνληεζζόξη Ζ Μαξία Μνληεζζφξη ( ), γλσζηή σο Ηηαιίδα παηδαγσγφο ήηαλ απηή πνπ κε ηε πξσηνπνξηαθή παηδαγσγηθή ηεο κέζνδν αλέηξεςε θάζε δεδνκέλν παηδαγσγηθήο γηα ηελ ηφηε επνρή. Δίλαη απηή ε νπνία επεξεάδεη επηθαλψο αθφκα θαη ηα ζεκεξηλά εθπαηδεπηηθά ζπζηήκαηα. Δλ κέξεη, ε θηινζνθία ηεο ήηαλ παξεκθεξήο κε απηή ησλ Froebel θαη Dewey, αιιά ηα λέα ζηνηρεία γηα ηελ αλάπηπμε ησλ παηδηψλ ήηαλ ηα επηπξφζζεηα ζηνηρεία ηεο. Απηφ πνπ ηελ έθαλε λα δηαθέξεη απφ ην Froebel, ην Pestalozzi θαη ην Dewey είλαη πσο ην θέληξν βάξνπο ηεο εθπαίδεπζεο ησλ παηδηψλ δελ ήηαλ ην παηρλίδη φπσο ππνζηήξηδαλ νη πξναλαθεξζέληεο, αιιά γηα ηελ Μαξία Μνληεζζφξη ήηαλ ε θαηεπζπλφκελε κε ζηφρνπο εξγαζία. Αλαθεξφκελε ζηηο πεξηφδνπο επαηζζεζίαο ησλ παηδηψλ ε Μαξία Μνληεζζφξη ζεσξεί πσο νη ζπγθεθξηκέλεο πεξίνδνη είλαη θξίζηκεο θαζψο πεξηνξίδνληαη ζηελ απφθηεζε ελφο ραξαθηεξηζηηθνχ, γηα ην παηδί, θαζνξηζηηθφ. Μφιηο απηφ ην ραξαθηεξηζηηθφ αλαπηπρζεί, ε αληίζηνηρε επαηζζεζία ζα εμαιεηθζεί (Roopnarine&Johnson, 2006: 389). Θεσξνχζε πσο ε πεξίνδνο απηή είλαη ε πην θαηάιιειε θαη επαίζζεηε γηα έλα παηδί γηα λα δηεπξχλεη θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ή θαη ηθαλφηεηεο. Αθφκε, κε ηηο εκπεηξίεο πνπ απνθηά ην παηδί κέζα απφ ην πεξηβάιινλ, δηακνξθψλεη απφ κφλν ηνπ κηα λνεηηθή ζάξθα πνπ νλνκάδεηαη θαη αιιηψο δεθηηθφο λνπο (Μνληεζζφξη, 1981:25). Ζ επαίζζεηε πεξίνδνο παξνπζηάδεηαη ζε δηαθνξεηηθέο ζηηγκέο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπ θάζε παηδηνχ θαη είλαη κεγάιεο ζεκαζίαο λα κπνξέζνπλ νη γνλείο λα ηελ αλαγλσξίζνπλ γηα λα επέκβνπλ θαηάιιεια. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ, πσο νη αξρέο ηεο άζθεζαλ κεγάιε επηξξνή ζε πνιιά εθπαηδεπηηθά ζπζηήκαηα αλά ηνλ θφζκν (Κππξηαλφο, 2007: 116). Ήηαλ ε πξσηνπφξνο ζην λα νξίζεη ηηο βάζεηο γηα κηα λέα έσο ηφηε εθπαηδεπηηθή αγσγή, ηνλίδνληαο ηδηαίηεξα ηελ εζσηεξηθή αλάγθε θαη επηζπκία ησλ παηδηψλ γηα ειεπζεξία. Με έλαλ ελαιιαθηηθφ ηξφπν κεηέηξεςε ηελ δηαδηθαζία ηεο δηδαζθαιίαο ζε έλα παηρλίδη έληνλνπ ελδηαθέξνληνο αλάκεζα ζην δηδάζθνληα θαη ζην δηδαζθφκελν. Σν «πίηη ησλ Παηδηώλ» ηηο 6 Ηαλνπαξίνπ ηδξχεηαη ην πξψην «πίηη ησλ Παηδηψλ» (Casa dei Bambini), φπσο νλνκαδφηαλ, ζε κηα εξγαηηθή ζπλνηθία ηνπ San Lorenzo νξγαλσκέλν απφ ηηο ηνπηθέο δεκνηηθέο αξρέο. Σν «πίηη ησλ Παηδηψλ» απνηεινχζε έλα πξφηππν λεπηαγσγείν θαιχπηνληαο ηελ εθπαίδεπζε εμήληα (60) παηδηψλ ειηθηψλ ηξηψλ έσο έμη (Κππξηαλφο, 2007: 113). Με απηά ηα παηδηά σο πξφηππα, ε Μαξία Μνληεζζφξη αλαθάιπςε πσο ηα παηδηά δηαζέηνπλ αλψηεξα θαη δηαθνξεηηθά ραξαθηεξηζηηθά απφ απηά πνπ ηνπο απνδίδνπλ νη ελήιηθνη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο. Ζ Μαξία Μνληεζζφξη αλέπηπμε ηε δηθή ηεο κέζνδν εθπαηδεπηηθήο δηδαζθαιίαο κε ηξία θχξηα ζπζηαηηθά: ην πεξηβάιινλ, ην δάζθαιν θαη ην πιηθφ δηαπαηδαγψγεζεο. Αλαθεξφκελνη ζην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ πνπ δεκηνχξγεζε ε Μαξία Μνληεζζφξη, ήηαλ αληηθείκελα πνπ έδηλαλ ηε δπλαηφηεηα ζηα παηδηά λα βηψζνπλ λέεο ζσκαηηθέο εκπεηξίεο. Δθηελέζηεξα, ηα παηδηά κπνξνχζαλ λα θιείλνπλ, λα μεζθνλίδνπλ, λα αλνίγνπλ, λα ζπλδένπλ θαη λα ζηνηβάδνπλ κε επθνιία αληηθείκελα. 12

14 Σν πεξηβάιινλ πνπ ραξαθηήξηδε ηα «πίηηα ησλ Παηδηψλ» είλαη έλαο εμνπιηζκφο κε ειαθξηά, ρακειά έπηπια πνπ αληαπνθξίλνληαλ ζηηο αλαινγίεο ησλ παηδηψλ, ηα ελδηαθέξνληα ηνπο αιιά θαη ηηο αλάγθεο ηνπο. Γειαδή, ην πεξηβάιινλ απηψλ ησλ «ζπηηηψλ» είλαη δηακνξθσκέλν εηδηθά πξννξηζκέλα γηα κηθξά παηδηά θαη φρη γηα κεγάινπο (Μνληεζζφξη, 1914: 16). Σα δηδαθηηθά πιηθά παξνπζηάδνληαη απφ πην απιά ζε πην ζχλζεηα θάζε θνξά, πνπ δίλεη ηελ ηθαλνπνίεζε ζην παηδί κηαο εζσηεξηθήο απφθηεζεο κίαο δεμηφηεηαο. Σα παηδηά, ηα ειθχεη ηδηαίηεξα έλα πεξηβάιινλ πνπ είλαη κέζα ζε ηάμε, θαζψο έρνπλ αλαπηπγκέλε έληνλα ηελ αίζζεζε ηεο ηάμεο (Roopnarine&Johnson, 2006: 392). Γειαδή, ηνπ είλαη απαξαίηεην λα δεη θαη λα κεγαιψλεη ζε έλα πεξηβάιινλ ηαθηνπνηεκέλν κε ην θάζε πξάγκα ζηε ζσζηή ηνπ ζέζε. Απηφ ην ραξαθηεξηζηηθφ είλαη εκθαλέο ζηα «πίηηα ησλ Παηδηψλ». Σα αληηθείκελα ηνπ πεξηβάιινληνο πνπ αληηπξνζσπεχνπλ ην δηδαθηηθφ πιηθφ, ρξεηάδνληαη λα βξίζθνληαη πάληα ζε θαιή θαηάζηαζε, λα είλαη πξνζηηά ζην κάηη θαη έηνηκα γηα ρξήζε (Μνληεζζφξη, 1981: 94). Πην αλαιπηηθά, ηα κηθξά ηξαπεδάθηα πνπ άξκνδαλ θαηάιιεια ζηηο αλαινγίεο ησλ παηδηψλ ήηαλ νκαδνπνηεκέλα γηα δηεπθφιπλζε ηεο νκαδηθήο ή ηεο αηνκηθήο εξγαζίαο. Δπηπξνζζέησο, ηα ρακειά ληνπιάπηα ήηαλ ηνπνζεηεκέλα ζε ζεκεία πνπ ηα παηδηά ήηαλ ηθαλά λα ηα θηάζνπλ, έηζη βνεζνχζαλ αξθεηά ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία. Αθφκα θαη ζην πάησκα παξαηεξνχληαλ αλνηρηφο θαη επξχο ρψξνο γηα εξγαζίεο ζην δάπεδν. Οη Μνληεζζνξηαλέο ηάμεηο ησλ λεπηαγσγείσλ κεηαηξάπεθαλ απηνκάησο απφ αληαξνχο θαη πιεθηηθνχο εθπαηδεπηηθνχο ρψξνπο, ζε φκνξθεο ηάμεηο πιεκκπξηζκέλεο κε πνιχρξσκα ζρέδηα θαη ρξψκαηα ζηνπο ηνίρνπο. Ο εμνπιηζκφο ησλ ηάμεσλ, είρε σο εχζηνρν απνηέιεζκα ηελ αέλαε δξαζηεξηφηεηα ησλ παηδηψλ θαη ηελ απνθπγή ηεο πιήμεο ηνπο. Σν θαηάιιεια νξγαλσκέλν πεξηβάιινλ ησλ ηάμεσλ, ιεηηνπξγνχζε σο αξσγφο ζηελ επηζπκία ηνπ παηδηνχ λα θηλείηαη ειεχζεξα θαη λα δηαιέγεη ην πιηθφ πνπ ζα αζρνιεζεί αλάινγα πάληα κε ηηο αλάγθεο ηνπ. χκθσλα κε ηε Μνληεζζφξη (Roopnarine&Johnson, 2006: 392) ε πεηζαξρεία ελφο παηδηνχ, είλαη απνηέιεζκα ηεο αίζζεζεο ηεο ειεπζεξίαο ζην πεξηβάιινλ πνπ κεγαιψλεη. Πξάγκαηη, φια ηα παξαπάλσ ιεηηνχξγεζαλ σο κηα πξαθηηθή γηα ηε βειηίσζε ηεο δσήο ηνπ θάζε παηδηνχ. Ζ Μνληεζζνξηαλή κέζνδνο χκθσλα, ηψξα, κε ηε Μνληεζζνξηαλή κέζνδν ηα παηδηά έρνπλ ην δηθφ ηνπο πξνζσπηθφ ρξφλν αλάπηπμεο κε ζθνπφ λα απνθηήζνπλ επίγλσζε ηεο γχξσ θνηλσλίαο, ησλ αηζζήζεψλ ηνπο αιιά θαη ηεο γιψζζαο ηνπο (Γνχβξε&Μπαηάξα, 2011: 12). Δπηζθεπηφκελνο θάπνηνο κηα κνληεζζνξηαλή ηάμε ζα παξαηεξήζεη ηνπο καζεηέο λα εξγάδνληαη αηνκηθά ή θαη ζε κηθξέο νκάδεο, εξγαζία πνπ επηιέγνπλ νη ίδηνη φκσο λα αζρνιεζνχλ. Ζ κάζεζε ζην ζπγθεθξηκέλν ζχζηεκα ζρεηίδεηαη κε έλα θαηάιιεια νξγαλσκέλν παηδαγσγηθφ πεξηβάιινλ πνπ αληαπνθξίλεηαη ηφζν ζηηο απαηηήζεηο φζν θαη ζηηο αλάγθεο ηνπ παηδηνχ. Σα λήπηα, είλαη απηά πνπ εξγάδνληαη ζηνλ θαηάιιεια νξγαλσκέλν ρψξν ηεο ηάμεο ραξαθηεξηδφκελνο απφ πινχζηα θαη ειθπζηηθά γηα απηά 13

15 πιηθά (Roopnarine&Johnson, 2006: 397). Ζ Μνληεζζνξηαλή κέζνδνο επηδεηά ηελ νιηθή απειεπζέξσζε ηνπ παηδηνχ απφ ηνλ ελήιηθα, παξέρνληάο ηνπ έλα ρψξν γηα ηελ θαιχηεξε πλεπκαηηθή αιιά θαη ζσκαηηθή αλάπηπμε. Κχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο Μνληεζζνξηαλήο κεζφδνπ είλαη ν ζεβαζκφο πνπ δίλεηαη ζην παηδί θαη ζηελ πξνζσπηθφηεηά ηνπ, θαζψο ηα πάληα νξίδνληαη θαη εθθηλνχλ απφ ην παηδί. Δπηπξνζζέησο, άιιν θχξην ραξαθηεξηζηηθφ είλαη ε εζσηεξηθή ειεπζεξία πνπ έρεη ην θάζε παηδί πνπ πξνθαιεί έλα απζφξκεην ελδηαθέξνλ γηα κάζεζε. Με ηελ παξνρή ειεπζεξίαο, ην παηδί θηάλεη ζην απνθνξχθσκα ηεο αλάπηπμήο ηνπ θαη αλαθαιχπηεη ηηο πξνζσπηθέο ηνπ θιίζεηο (Roopnarine&Johnson, 2006: 394). Σν παηδί πξέπεη λα αιιειεπηδξά κε ην πεξηβάιινλ ηνπ θαη λα κπνξεί λα εθθξάδεη ηελ πξνζσπηθφηεηά ηνπ ειεχζεξα. Άιισζηε, ε έληνλε παξνπζία ηεο επηζπκίαο γηα αλεμαξηεζία ηνπ παηδηνχ, απνηειεί κηα απφ ηηο πην δπλαηέο νξκέο ηνπ. Πξάγκαηη, φζν πεξηζζφηεξν ρξεηάδεηαη ηελ θαζνδήγεζε θαζψο θαη ηελ παξέκβαζε ησλ γνλέσλ ηνπ φπνπ ρξεηάδεηαη, ηφζν αηζζάλεηαη ηελ ίδηα ζηηγκή, ηάζε γηα αλεμαξηεηνπνίεζε. Υαξαθηεξηζηηθφ ησλ παηδηψλ πξνζρνιηθήο ειηθίαο είλαη πσο ε κάζεζε ζπγθξνηείηαη θαη αλαπηχζζεηαη κέζα απφ ηηο αηζζήζεηο ηνπ (Γνχβξε&Πνπιεκά, 2011: 12). Ο θφζκνο γηα έλα παηδί, γίλεηαη πην θαηαλνεηφο φηαλ έξρεηαη ζε ζσκαηηθή επαθή κε ηα αληηθείκελα πνπ ηνλ πεξηβάιινπλ. Μέζσ ηεο άζθεζεο θαη ηεο δνθηκήο αλαδεηθλχεηαη ε πξνζσπηθή πξνζπάζεηα ηνπ θάζε παηδηνχ λα κάζεη, εθ φζνλ ην θάζε παηδί έρεη ην δηθφ ηνπ ξπζκφ κάζεζεο. ηηο Μνληεζζνξηαλέο ηάμεηο παξαηεξείηαη ην θαηλφκελν, ηεο αιιεινβνήζεηαο κεηαμχ ησλ κεγαιχηεξσλ ειηθηαθά παηδηψλ πξνο ησλ κηθξφηεξσλ κε θπζηθφ αθφινπζν ηελ αλάπηπμε θνηλσληθψλ θαη θηιηθψλ ζρέζεσλ (Roopnarine&Johnson, 2006: 400). Άιισζηε ε Μαξία Μνληεζζφξη ζεσξνχζε πσο ην πλεχκα ηνπ θάζε αλζξψπνπ αλαπηχζζεηαη ζην κέγηζην βαζκφ ηνπ κέζσ ησλ ζρεηηθψλ αιιειεπηδξάζεσλ κε ην πεξηβάιινλ ηνπ. Οη γνλείο θαη νη επηξξνέο ζηα παηδηά Σν κηθξφ παηδί, είλαη εμαξηεκέλν απφ ηνπο κεγάινπο θαη θπξίσο ηνπο γνλείο ηνπ απφ πνηθίιεο απφςεηο. Δμέρνπζαο ζεκαζίαο είλαη πσο ην παηδί έρεη κηα έκθπηε αλάγθε ζηνξγήο θαη θξνληίδαο (Μνληεζζφξη, 1977: 32). Εσηηθνί παξάγνληεο γηα ηελ νκαιή αλάπηπμε ηνπ παηδηνχ ζεσξνχληαη απιέο θαζεκεξηλέο ζηηγκέο επαθήο, ην ρακφγειν, ην αγθάιηαζκα θαη ε ζαιπσξή. Έληνλε αλάγθε ελφο παηδηνχ πνπ κεγαιψλεη κέζα ζε έλα νηθνγελεηαθφ πεξηβάιινλ είλαη απηή ηεο αλζξψπηλεο ζπληξνθηάο. Σν παηδί επηζπκεί λα ζπκκεηέρεη ζηελ θαζεκεξηλή δσή ηνπ γνλέα θαη λα αιιειεπηδξά κε άιινπο ελειίθνπο θαη παηδηά (Μνληεζζφξη, 1977: 39). Ζ παξνπζία άιισλ παηδηψλ πξηλ απφ ηελ ειηθία ησλ ηξηψλ (3) ζπκβάιιεη απνηειεζκαηηθά ζην λα απνιακβάλεη ην παηδί ηε ζπληξνθηθφηεηα. Μεηά ηελ ειηθία ησλ ηξηψλ ή ηεζζάξσλ νη επαθέο κε άιια παηδηά βνεζνχλ ζηελ θνηλσληθή πξνζαξκνγή θαη ζηε δηαλνεηηθή αλάπηπμε ηνπ παηδηνχ. ε ζπλάξηεζε κε ηα πξνεγνχκελα, κεξηθέο εηιηθξηλείο θαζψο θαη δεζηέο ιέμεηο πνπ δειψλνπλ εθηίκεζε γηα ηελ πξνζπάζεηα ηνπ παηδηνχ θαηαθέξνπλ λα ην βνεζνχλ ηδηαηηέξσο (Μνληεζζφξη, 1977: 37). Δίλαη αιήζεηα, πσο έλαο έπαηλνο πνπ αληαπνθξίλεηαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα θάλεη ην παηδί λα είλαη πην 14

16 επραξηζηεκέλν κε απνηέιεζκα λα ηνπ δίλεηαη έλα λέν θίλεηξν γηα κεηέπεηηα πξνζπάζεηα. Έλαο ελήιηθαο πξέπεη λα ειέγρεη ηηο θηλήζεηο ηνπ θαη λα πξνζέρεη θαζεηί πνπ ιέεη ζην παηδί θαζψο βξίζθεηαη ζε κηα επαίζζεηε ειηθία φπνπ πνιιά ραξάζζνληαη ζηε παηδηθή κλήκε. Δπηπξνζζέησο, έλα παηδί ζχκθσλα κε ηε Μαξία Μνληεζζφξη (1977: 39 40), ρξεηάδεηαη λα ληψζεη πσο ν νηθνγελεηαθφο ηνπ πεξίγπξνο ην θαηαλνεί. Κάζε θνξά πνπ θάπνηνο γνλέαο δίλεη ρξφλν ζην παηδί ηνπ λα εθθξαζηεί θαη ην παηδί θαηαιαβαίλεη πσο φζα ιέεη αθνχγνληαη θαη δέρνληαη, ηφηε απηνκάησο εθδειψλεηαη θαη ξηδψλεη ην αίζζεκα ηνπ απηνζεβαζκνχ. Έλα παηδί κέζα ζηα πιαίζηα ηεο νηθνγέλεηαο πξέπεη λα ληψζεη κνλαδηθφ θαη θπξίσο νη γνλείο ππνρξεψλνληαη λα δηαθξίλνπλ ηε κνλαδηθφηεηά ηνπ. Οη γνλείο νθείινπλ λα έρνπλ νξγαλψζεη έλα ηαθηηθφ πεξηβάιινλ κε θαζεκεξηλέο θαη επαλαιακβαλφκελεο ξνπηίλεο. Πην αλαιπηηθά, παίξλνληαο σο δεδνκέλν πσο ν θφζκνο θαίλεηαη ζην παηδί σο έλα ζχλνιν άγλσζησλ κεηαμχ ηνπο πξαγκάησλ, νη γνλείο ζα πξέπεη λα πξνζθέξνπλ έλαλ πεξίγπξν ινγηθφ θαη ηαθηηθφ. (Μνληεζζφξη, 1977: 19). Με απηφ ην ηξφπν, νη γνλείο βνεζνχλ ηα παηδηά ζηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηνπ θφζκνπ θαη ζηελ αληαπφθξηζή ησλ πξνθιήζεσλ ηεο δσήο. Μεγάιε επηξξνή αζθεί έλα ειθπζηηθφ γηα ηα παηδηά πεξηβάιινλ πνπ εχζηνρα αληαπνθξίλεηαη ζηηο αλάγθεο ηνπο. ινη νη γνλείο γλσξίδνπλ θαιά ηηο δπλαηφηεηεο ησλ παηδηψλ ηνπο θαη κπνξνχλ λα ηνπο παξέρνπλ θαηάιιεια αληηπξνζσπεπηηθά πιηθά θαη δξαζηεξηφηεηεο. Δπεξγεηηθφ ζα ήηαλ αλ νη γνλείο παξείραλ ζηα παηδηά ηνπο έλα δηθφ ηνπο ρψξν κε πνηθίια πιηθά γηα λα αζρνιείηαη καδί ηνπο, πξνσζψληαο έηζη ζεηηθά απνηειέζκαηα ηφζν ζηε κάζεζε φζν θαη ζηελ αλάπηπμή ηνπ. ζνλ αθνξά ηψξα, ηνπο γνλείο θαη ηηο αξλεηηθέο επηξξνέο πνπ απηνί αζθνχλ ζην παηδί, παξαηεξείηαη πσο ε αγσγή ηνπ παηδηνχ, δελ πξαγκαηνπνηνχηαλ ζχκθσλα κε ηηο αλάγθεο ηνπ (Μνληεζζφξη, 1977: 114). Αληηζέησο, ην παηδί ήηαλ απηφ πνπ έπξεπε λα πξνζαξκνζηεί ζηελ θνηλσλία ησλ ελειίθσλ ε νπνία ήηαλ αληίζεηε πξνο ηε δηθή ηνπ θχζε. Απηφ δειψλεη αθξάδαληα πσο ε κέρξη ηφηε αγσγή ηνπ παηδηνχ, πνπ αθνξνχζε ηελ δηακφξθσζε ηνπ ραξαθηήξα ηνπ ήηαλ παξακειεκέλε. Ζ Μαξία Μνληεζζφξη ππνζηήξηδε έληνλα πσο ην παηδί δε θζάλεη ζην έπαθξν ηεο αλάπηπμήο ηνπ, ιφγσ ηεο θαηαπηεζηηθήο ζρέζεο αλάκεζα ζε απηά θαη ζηνπο γνλείο (Κππξηαλφο, 2007: 115). Έθξηλε ραξαθηεξηζηηθά, πσο ν γνλέαο θαη θπξίσο ε κεηέξα είλαη απηή πνπ θαηαπηέδεη ηελ απζφξκεηε ελεξγεηηθφηεηα ησλ παηδηψλ γηα εκπινθή ζε δξαζηεξηφηεηεο θαη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ζεσξεί ην παηδί αλίθαλν. Πξάγκαηη, θαλέλα άιιν θνηλσληθφ δήηεκα δελ είλαη ηφζν επξέσο δηαδνκέλν φζν ε θαηαπίεζε πνπ επηβάιιεηαη απφ ηνπο γνλείο κε πξσηαγσληζηέο ηα παηδηά. Έλα θξίζηκν απνηέιεζκα ηεο θαηαπίεζεο ηνπ παηδηνχ θαηά ηε λεπηαθή θαη ηε παηδηθή ειηθία είλαη ςπρηθέο δηαηαξαρέο θαη ζπγθεθξηκέλα αυπλίεο, πεπηηθέο δηαηαξαρέο θαζψο θαη ηξαχιηζκα (Μνληεζζφξη, 1977: 115). Δπηπξφζζεηε επίδξαζε ζεσξείηαη ην φηη έλα παηδί πνπ δελ ελεξγεί θνηλσληθά, ππνηάζζεηαη άζειά ηνπ λα ελεξγεί παζεηηθά ζαλ απνκίκεζε ηνπ ελειίθνπ. Απηφ ζπκβαίλεη θαζψο ην παηδί ζεσξείηαη σο απφηνθν κηαο αλαπαξαγσγήο ηνπ ελήιηθα πνπ ην αληηκεησπίδεη σο ζηνηρείν ηεο πξνζσπηθήο ηνπ πεξηνπζίαο. Σν παηδί, βάζεη ηνλ ηζρπξηζκφ ηεο Μνληεζζφξη (1977: 113), ζπάληα 15

17 αληηκεησπίδεηαη σο μερσξηζηή νληφηεηα κε δηαθνξεηηθέο θαη κνλαδηθέο αλάγθεο πνπ πξέπεη λα ηθαλνπνηεζνχλ γηα λα επηηχρεη ζηε δσή ηνπ. Οηηδήπνηε παξεκβαίλεη θαη επηβξαδχλεη ηελ αλάπηπμε ηνπ παηδηνχ θξίλεηαη ηδηαίηεξα θξίζηκν γηα ηελ κειινληηθή δσή ηνπ πνπ δηακνξθψλεηαη απφ ηελ λεπηαθή θαη παηδηθή ειηθία. Δίλαη αιήζεηα πσο ην παηδί θξίλεηαη σο κηα αδχλακε χπαξμε πνπ έρνπλ ππφ ηελ πξνζηαζία ηνπο νη κεγάινη. Ζ ζεκειηψδεο ζέζε ηεο Μνληεζζφξη γηα ηελ εθπαίδεπζε, ηνλίδεη πσο νη ελήιηθεο θαη θαηά θχξην ιφγν νη γνλείο δελ ζα πξέπεη λα ζηέθνληαη εκπφδην ζηελ αλάπηπμή ησλ παηδηψλ ηνπο. Παξάιιεια, δηαηππψλεη πσο νη γνλείο νθείινπλ λα απνβάιινπλ θάζε είδνπο πξνθαηάιεςε θαη αιαδνλεία πξψηα απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο εαπηνχο ηνπο θαη έπεηηα λα κπνξέζνπλ λα εκθπζήζνπλ ζηα παηδηά ηηο πξέπνπζεο εθπαηδεπηηθέο αμίεο (Μνληεζζφξη, 1977: 116). Έρνληαο ππφςε ηελ θαλεξά αξλεηηθή επίδξαζε ηνπ νηθνγελεηαθνχ πεξηβάιινληνο γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ παηδηνχ, ε Μνληεζζφξη έδηλε ηδηαίηεξν βάξνο ζηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη ζηελ αγσγή ηνπ ηειεπηαίνπ ζην παηδί (Κππξηαλφο, 2007: 115). Πίζηεπε πσο ν εθπαηδεπηηθφο ήηαλ ην θαηάιιειν άηνκν γηα λα απνκαθξχλεη ηηο ηπρφλ πξνθαηαιήςεηο ησλ παηδηψλ. Ο εθπαηδεπηηθφο, ήηαλ απηφο πνπ κπνξνχζε λα νξηνζεηήζεη κε αθξίβεηα ηελ παξέκβαζε ησλ γνλέσλ ζρεηηθά κε ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Ο εθπαηδεπηηθόο χκθσλα κε ηε Μαξία Μνληεζζφξη, ν εθπαηδεπηηθφο κε βάζε κία άξηηα θαη εμεηδηθεπκέλε θαηάξηηζε νθείιεη λα σζήζεη ην παηδί ζηελ αηνκηθή ειεπζεξία θαη αλαθάιπςε ηεο πξνζσπηθφηεηάο ηνπ (Μαιινχ, 1980: 47). Βαζηζκέλα ζηα πξνεγνχκελα, ε απηνλνκία, ε πεηζαξρεία θαζψο επίζεο θαη ε απηνπεπνίζεζε είλαη ραξαθηεξηζηηθά πνπ απνθηψληαη ζηγά ζηγά. Ο εθπαηδεπηηθφο αξθείηαη κφλν ζε κεξηθέο νδεγίεο πνπ είλαη αξθεηέο γηα ηελ ελαζρφιεζε ηνπ παηδηνχ κε έλα πιηθφ (Μνληεζζφξη, 1914: 31). ε αληίζεζε κε ηα θξεβειηαλά λεπηαγσγεία φπνπ ν εθπαηδεπηηθφο επηιέγεη ν ίδηνο κε ηη εξγαζίεο θαη δξαζηεξηφηεηεο ζα αζρνιεζεί ην παηδί, ζηα κνληεζζνξηαλά λεπηαγσγεία ν εθπαηδεπηηθφο αθήλεη ειεχζεξν ην παηδί λα επηιέμεη φ,ηη απηφ ζέιεη. Ο εθπαηδεπηηθφο, φπσο ππνζηήξηδε ν Pestalozzi αιιά θαη ε Μαξία Μνληεζζφξη, δελ πξνζθέξεη απιφρεξα ζην παηδί ακνηβέο αιιά νχηε θαη ηηκσξίεο, αθήλεη έηζη ην παηδί ειεχζεξν λα θηάζεη ζηελ απφθηεζε ηεο λέαο γλψζεο κε φπνην ηξφπν ζεσξεί απηφ σο επθνιφηεξν. Μέζσ ηεο εζσηεξηθήο παξψζεζεο, ε αμηνπξέπεηα ηνπ παηδηνχ αλαπηχζζεηαη κε ηνλ θαιχηεξν ηξφπν. Δπίζεο, έρεη σο ππνρξέσζε λα παξεκβαίλεη ελεξγά κφιηο ηα παηδηά εθδειψζνπλ θάπνηα απνθιίλνπζα ζπκπεξηθνξά (Roopnarine&Johnson, 2006: 400). Παξαηεξψληαο ην ελδηαθέξνλ θαη ηε θάζε δξαζηεξηφηεηα ηνπ παηδηνχ, ν εθπαηδεπηηθφο αλαπηχζζεη ηελ γλψζε γηα ηε πξνζσπηθφηεηα θαη ηελ αλάπηπμε ηνπ παηδηνχ κε ζθνπφ ην ζπληνληζκφ ηνπ πεξηβάιινληνο γηα νιηθή αληαπφθξηζε ηνπ ηειεπηαίνπ ζην παηδί. Έλαο κνληεζζνξηαλφο εθπαηδεπηηθφο, δελ είλαη ζσζηφ λα θξίλεηαη σο παζεηηθφο, αληηζέησο φκσο πξνεηνηκάδεη ελεξγεηηθά ην θαηάιιειν πεξηβάιινλ (Μνληεζζφξη, 1981: 93). χκθσλα κε απηή ηελ ηαθηηθή, ν εθπαηδεπηηθφο 16

18 δηαθξίλεη ηηο πνηθίιεο έκθπηεο αλάγθεο ηνπ παηδηνχ πνπ επλννχλ ηελ κηα ζσζηή αλάπηπμε θαη λα απνζαξξχλεη ηηο αλάγθεο πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ επηβξάδπλζή ηεο. Με άιια ιφγηα ν εθπαηδεπηηθφο ραξαθηεξίδεηαη σο κε παζεηηθφο εθ φζνλ ππνζηεξίδεη ηελ ελαζρφιεζε ηνπ παηδηνχ κε ην πεξηβάιινλ θαη εληζρχεη ηελ εμάξηεζε εθπαηδεπηηθψλ πιηθψλ θαη παηδηψλ. ε κηα κνληεζζνξηαλή ηάμε, ν εθπαηδεπηηθφο αλαδεηά απφ κφλνο ηνπ θαη δίρσο ηελ επίγλσζε ηνπ παηδηνχ θαη καζεηή ηνπ ην πην απνηειεζκαηηθφ ηξφπν κηαο θπζηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Δπηπξνζζέησο, ν εθπαηδεπηηθφο ρξεηάδεηαη λα δηαθξίλεη εχθνια πφηε έλα παηδί έρεη πξνζεισζεί κε κεγάιε πξνζνρή ζε έλα αληηθείκελν ή δξαζηεξηφηεηα. πγθεθξηκέλα, φηαλ ην παηδί είλαη βπζηζκέλν ζηε δξαζηεξηφηεηα πνπ δηεμάγεη, ν εθπαηδεπηηθφο πξέπεη λα εθηηκήζεη ηε πξνζπάζεηα απηή θαη λα κε ηε δηαηαξάμεη κε θάζε ινγήο παξέκβαζε ή επαίλνπ. Γηα ηελ απνθπγή ηεο αηαμίαο πνπ είλαη ινγηθφ αθφινπζν, ν εθπαηδεπηηθφο θξίλεη πφηε έλα παηδί έρεη απνθηήζεη ηελ ηθαλφηεηα λα δηεμάγεη ηε δξαζηεξηφηεηα ρσξίο παξεκβάζεηο (Roopnarine&Johnson, 2006: ). Έρεη σο θαζήθνλ λα παξνπζηάδεη ζην παηδί έλα λέν γηα απηφ πιηθφ έπεηηα απφ ηε ζηαδηαθή απνκάθξπλζε ηνπ ελδηαθέξνληφο ηνπ, απφ ην πξνεγνχκελν (Μνληεζζφξη, 1977: 95). Άιισζηε ππνγξακκίδεηαη πσο ν εθπαηδεπηηθφο νθείιεη λα ζπκβάιιεη ζηελ αδπλακία ηνπ παηδηνχ δίρσο παξάιιεια λα ηνπ ηνλίδεη ηελ αδπλακία απηή. Σν παηδί θζάλεη ζην ζεκείν λα ζεσξεί ηνλ εθπαηδεπηηθφ πεξηζζφηεξν ζαλ έλα θαζνδεγεηηθφ θαη θηιηθφ βνεζφ παξά σο δάζθαιν. Ο εθπαηδεπηηθφο, γεκίδεη κε ηθαλνπνίεζε φηαλ δηαθξίλεη θαη δηαπηζηψλεη πσο ην παηδί απνθηά ηε λέα γλψζε θαη πξννδεχεη ρσξίο ηε δηθή ηνπ παξέκβαζε. Κχξηα ππνρξέσζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ είλαη λα θαζνδεγήζεη ην θάζε παηδί αηνκηθά θαη μερσξηζηά απφ ην ζχλνιν ηεο ηάμεο, κε ζθνπφ λα ηνπ παξέρνληαη ηα θαηάιιεια εξεζίζκαηα πνπ αληαπνθξίλνληαη ζην ραξαθηήξα ηνπ θάζε παηδηνχ (Μαιινχ, 1980: 47 48). ε κηα κνληεζζνξηαλή ηάμε, ηα παηδηά αθνινπζνχκελα ηε κέζνδν δηδαζθαιίαο ηνπο, δξαζηεξηνπνηνχληαη κφλα ηνπο. Απηφ ζπκβαίλεη θαζψο ην παηδί έρεη κεγάιε ζεκαζία λα παίξλεη απφ κφλν ηνπ πξσηνβνπιίεο ρσξίο ηε θαζνδήγεζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ. Γη απηφ θαη ν εθπαηδεπηηθφο νθείιεη λα δείρλεη ζεβαζκφ θαη θαηαλφεζε, ζπκνχκελνο πάληα πσο απεπζχλεηαη ζε αλζξψπνπο κνλαδηθνχο πάληα ζε ππφζηαζε (Μνληεζζφξη, 1981: 94). Εεηνχκελν απηήο ηεο κεζφδνπ δηδαζθαιίαο είλαη ηα παηδηά απφ κφλα ηνπο λα θηάζνπλ ζην έπαθξνλ ησλ νξίσλ θαη δπλαηνηήησλ ηνπο είηε είλαη ελ παξνπζία ν εθπαηδεπηηθφο, είηε φρη (Μπαηάξα, 2010: 17). 17

19 2.2 Παλαγηώηα Κπξηαδνπνύινπ - Βαιελάθε Ζ ζπλεξγαζία ζρνιείνπ νηθνγέλεηαο δελ ακθηζβεηείηαη απφ θαλέλαλ ζηηο κέξεο καο θαη ζεσξείηαη απαξαίηεηε γηα επηηπρή κάζεζε. Γε πξέπεη λα μερλάκε πσο ην λεπηαγσγείν δε πξνζθέξεη κφλν εθπαίδεπζε ζην παηδί αιιά θαη επθαηξίεο ζπλεξγαζίαο κε ηελ νηθνγέλεηα ψζηε λα ζπκκεηέρνπλ ελεξγά ζηελ εθπαίδεπζε ησλ παηδηψλ ηνπο. ε απηή ηελ άπνςε θαηαιήγεη θαη ε ζεκαληηθή ειιελίδα παηδαγσγφο Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε ζην βηβιίν ηεο «Νεπηαγσγηθή». Ζ Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε ππήξμε καζήηξηα ηεο Αηθαηεξίλεο Λαζθαξίδνπ, ε νπνία κεηέπεηηα αλέιαβε ηε δηεχζπλζε ηνπ Γηδαζθαιείνπ ηεο Καιιηζέαο. Δπίζεο ήηαλ απηή πνπ ζπλέηαμε ηα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα ηνπ 1962 θαη ηνπ πσο ε ίδηα επηζεκαίλεη ζην βηβιίν ηεο (1977: 299), κε ηελ ζπλεξγαζία κεηαμχ ηνπ ζρνιείνπ θαη ηεο νηθνγέλεηαο ηα πξνβιήκαηα ησλ πξψησλ ρξφλσλ ησλ παηδηψλ γίλνληαη θαλεξά ζηνπο γνλείο καδί κε ηε ζεκαζία ηνπο θαη ηηο δπζθνιίεο ηνπο, ελψ παξάιιεια αλαδεηθλχεη ηε βνήζεηα πνπ ζα ηνπο πξνζθέξεη ε λεπηαγσγφο θαη ην λεπηαγσγείν ζηελ αγσγή ησλ παηδηψλ ηνπο. Μέζσ απηήο ηεο βνήζεηαο νη γνλείο ζα γλσξίζνπλ ηηο ηθαλφηεηέο ηνπο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αλάπηπμε ηνπ παηδηνχ ηνπο θαη ηα θαζήθνληά ηνπο πνπ ζα αλαιάβνπλ κε ππεπζπλφηεηα. Πνιιέο νηθνγέλεηεο κπνξεί λα αληηκεησπίδνπλ πνιιά πξνβιήκαηα φκσο παξ φια απηά θακία απφ απηέο δε κπνξεί λα αληηθαηαζηαζεί απφ ην λεπηαγσγείν θη νχηε θπζηθά θάηη ηέηνην ζα ήηαλ απνδεθηφ. Ο ξφινο ηεο νηθνγέλεηαο είλαη πνιχ ζεκαληηθφο ζηελ αλάπηπμε ηνπ παηδηνχ θαη ζηελ πξφνδφ ηνπ ζηελ ζρνιηθή θνηλφηεηα. Μέρξη ην παηδί λα γίλεη 2 ρξνλψλ νη γνλείο δε κπνξνχλ λα αληηθαηαζηαζνχλ απφ θαλέλαλ, είηε ζεζκφ είηε πξφζσπν, θη απνηεινχλ ηνπο θπζηθνχο εθπαηδεπηέο ηνπο. Αθφκα φηαλ είλαη αθφκα κηθξφ κεγαιψλεη πην γξήγνξα, είλαη πην επαίζζεην θαη πιάζεηαη πην εχθνια. Ζ αλάπηπμε ηνπ παηδηνχ θαηά ηα πξψηα ρξφληα βαζίδεηαη ζε πνιχ κεγάιν βαζκφ ζηε ζηάζε πνπ ζα έρνπλ νη γνλείο απέλαληη ζηα παηδηά ηνπο. Γε ζα πξέπεη λα ην κεηαρεηξίδνληαη ζαλ έλα παηρλίδη πνπ δε ηπγράλεη ζεβαζκνχ ελψ ζα πξέπεη λα ηπγράλεη απνδνρήο, ζηνξγήο θαη αγάπεο γηα λα κελ αληηκεησπίζεη πξνβιήκαηα ζηηο θνηλσληθέο ηνπ ζρέζεηο. Πξνζθέξνληάο ηνπ ζηνξγή θαη θαηαλφεζε, ε νπνία θπζηθά απιψλεηαη θη επηθξαηεί κεηαμχ φισλ ησλ κειψλ ηεο νηθνγελείαο θαη ηνπ πεξηβάιινληφο ηνπ, εμαζθαιίδεηαη ην απαξαίηεην αίζζεκα αζθάιεηαο ψζηε ην παηδί λα αλαπηχμεη κηα ηζνξξνπεκέλε πξνζσπηθφηεηα (Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε, 1977: ). Ζ λεπηαγσγφο ζα πξέπεη λα εμαζθαιίδεη θαιέο ζρέζεηο κε ηελ νηθνγέλεηα. Απηέο δηαζθαιίδνληαη κε νπνηνλδήπνηε απφ ηνπο παξαθάησ ηξφπνπο, γηα παξάδεηγκα, επηηξέπνληαο ζηνπο γνλείο λα πξνζέξρνληαη ζην ρψξν ηνπ ζρνιείνπ φπνηε θαη φζν ζπρλά ζέινπλ επηδηψθνληαο θηιηθέο ζρέζεηο καδί ηνπο, κηιψληαο γηα ζέκαηα πγείαο ηνπ παηδηνχ θαη παξνηξχλνληάο ηνπο λα κε θνπξάδνπλ ην κπαιφ ηνπ παηδηνχ θαζψο θαη νη θαιέο ςπρηθέο θαη εζηθέο ζπλήζεηεο ηνπ παηδηνχ λα αλαπηπρζνχλ απφ εθείλε ηελ πεξίνδν θαη φια απηά θάησ απφ ηηο ελαξκνληζκέλεο πξνζπάζεηεο νηθνγέλεηαο θαη λεπηαγσγνχ. Δπίζεο θάπνηεο επηζθέςεηο ζην ζπίηη ησλ παηδηψλ απφ ηε λεπηαγσγφ κπνξεί λα ηελ θαηαζηήζεη ηθαλή λα γλσξίζεη ην πεξηβάιινλ ζην νπνίν κεγαιψλεη ην παηδί θαη λα εξκελεχζεη ζπκπεξηθνξέο θη 18

20 αληηδξάζεηο απφ απηφ, δηεπθνιχλνληαο ην έξγν ηεο θαη ζπζθίγγνληαο ηε ζρέζε κεηαμχ απηψλ ησλ δχν (Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε, 1977: ). ην ζρνιείν απφ ηελ άιιε δηνξγαλψλνληαη θάπνηεο εθδειψζεηο κε αθνξκή εξγαζίεο ησλ παηδηψλ πάλσ ζε δηάθνξα ζέκαηα (π.ρ. ρεηξνηερληθέο ή δσγξαθηθέο εξγαζίεο ησλ παηδηψλ, εθηέιεζε ηξαγνπδηνχ θ.ά.), ηα νπνία νη γνλείο θαινχληαη λα ηα παξαθνινπζήζνπλ. Πξνηείλεηαη ινηπφλ νη γνλείο λα πεγαίλνπλ ζε απηέο ηηο εθδειψζεηο, αλ ζπκκεηέρνπλ θαη λα ελζαξξχλνπλ ηα παηδηά ηνπο κε ζεηηθέο εληππψζεηο θαη ζρφιηα. Δπίζεο γηνξηέο φπσο απηέο ησλ Υξηζηνπγέλλσλ, ηεο γηνξηήο ηεο κεηέξαο, ησλ γελεζιίσλ ησλ παηδηψλ θ.ά. δίλνπλ ηελ επθαηξία ζηνπο γνλείο ηφζν λα παξαθνινπζνχλ ηελ πξφνδν ηνπ παηδηνχ ηνπο φζν θαη λα ζπκκεηέρνπλ θαη νη ίδηνη ζε απηέο (Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε, 1977: 300). ηε ζπλέρεηα ε Κπξηαδνπνχινπ πξνηείλεη θάπνηνπο πξαθηηθνχο ηξφπνπο πνπ κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζηε ζπλεξγαζία κεηαμχ ζρνιείνπ θαη νηθνγέλεηαο. Έλαλ πξψην ηξφπν απνηειεί ε γλσξηκία ησλ γνληψλ κε ην λεπηαγσγείν. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη γνλείο έρνπλ θάζε δηθαίσκα λα γλσξίζνπλ ην ρψξν ζην νπνίν ην παηδί ηνπο ζα πεξλάεη θάπνηεο απφ ηηο ψξεο ηεο κέξαο. Ζ λεπηαγσγφο κπνξεί λα ζπλνδεχζεη ηνπο γνλείο θαηά ηελ επίζθεςή ηνπο θαη λα παξέρεη μελάγεζε ζηηο εγθαηαζηάζεηο θαζψο θαη πιεξνθφξεζε γηα ηηο παηδαγσγηθέο κεζφδνπο πνπ ην ζρνιείν ρξεζηκνπνηεί. Σέινο, αλ θαη νπηνπηθφ, ζα έπξεπε ζηα λεπηαγσγεία λα ππάξρεη θαη εηδηθή δηακνξθσκέλε αίζνπζα γηα ηνπο γνλείο θαη ηηο ζπλαληήζεηο καδί ηνπο, αιιά θάηη ηέηνην θπζηθά δελ ππάξρεη κέρξη ζηηγκήο ζηε ρψξα καο (Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε, 1977: 301). κσο, πέξα απφ ηνπο γνλείο, θαη ηα παηδηά πξέπεη λα εγθιηκαηηζηνχλ ζην ρψξν ηνπ λεπηαγσγείνπ. Αλ νη γνλείο δελ παξνπζηάζνπλ ην λεπηαγσγείν ζηα παηδηά ζαλ έλα επράξηζην ηφπν, αιιά ζαλ ηηκσξία, ηφηε απηά ίζσο παξνπζηάζνπλ θνβία θαη άξλεζε γηα ην ζρνιείν. Πξνηείλνληαη θάπνηνη ελδεηθηηθνί ηξφπνη γηα νκαιή κεηάβαζε ηνπ παηδηνχ απφ ηελ νηθνγελεηαθή ζηε ζρνιηθή δσή φπσο ε πξψηε επίζθεςε ζην λεπηαγσγείν κε ηε κεηέξα πνπ φζα παηδηά ζέινπλ ζπκκεηέρνπλ ζε έλα παηρλίδη πνπ δηαδξακαηίδεηαη ελψ θαηά ηηο πξψηεο κέξεο κπνξεί λα επηηξαπεί ε παξακνλή ηεο κεηέξαο γηα θάπνηεο ψξεο ζηελ ηάμε κφλν φκσο έπεηηα απφ πξαγκαηηθή επηζπκία θη αλάγθε ηνπ παηδηνχ θη φρη δηθή ηεο. Αθφκα γηα λα αηζζαλζεί ην παηδί πην άλεηα κπνξνχκε λα επηηξέςνπκε ηελ έιεπζε θάπνηνπ θίινπ ή αδεξθνχ ή ην θνπβάιεκα ελφο αγαπεκέλνπ παηρληδηνχ απφ ην ζπίηη (Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε, 1977: ). ηε ζπλέρεηα ε παξαθνινχζεζε ηεο δσήο ζην λεπηαγσγείν βνεζάεη ηνπο γνλείο ψζηε αλ ην παηδί ηνπο παξνπζηάδεη θάπνην πξφβιεκα θαη ρξεηάδεηαη εηδηθή βνήζεηα, ε λεπηαγσγφο λα ην εληνπίζεη, λα ην αλαθέξεη ζηνπο γνλείο θαη λα δψζεη βνήζεηα θαη ζπκβνπιέο γηα ηελ θαιχηεξε αληηκεηψπηζή ηνπ. Αλ θαη ε παξνπζία ησλ γνλέσλ ζην ζρνιείν δελ πξέπεη λα είλαη δηαξθήο θαη ζπλερφκελε σζηφζν ε ζπκκεηνρή ηνπο θξίλεηαη πνιχηηκε, φπσο ζηελ πξνεηνηκαζία κηαο γηνξηήο, ην ζηνιηζκφ ηνπ ρξηζηνπγελληάηηθνπ δέληξνπ θ.ά. Με φινπο απηνχο ηνπο ηξφπνπο ελεξγήο εκπινθήο νη γνλείο έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα γλσξίζνπλ ηα παηδηά ηνπο, ηνπο άιινπο γνλείο θαζψο θαη φζα πξφζσπα εκπιέθνληαη ελεξγά ζηε κάζεζε ησλ παηδηψλ ηνπο πνπ ζα ηνπο δψζεη ηε δπλαηφηεηα ζπδήηεζεο θαη ιχζεο πξνβιεκάησλ ηεο 19

21 παηδηθήο ειηθίαο. ια απηά έρνπλ σο απνηέιεζκα ν γνληφο λα αηζζάλεηαη νηθεία ζην λεπηαγσγείν φπσο ζην ζπίηη ηνπο θαη ηα παηδηά λα αηζζάλνληαη πσο νη γνλείο δε ληψζνπλ μέλν ην λεπηαγσγείν θαη ην «αγθαιηάδνπλ» (Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε, 1977: ). Πξέπεη λα επηζεκάλνπκε πσο ην λεπηαγσγείν δε πξνζθέξεη κφλν ηηο ππεξεζίεο ηνπ ζηα παηδηά αιιά επηηπγράλνληαο ηε γφληκε ζπλεξγαζία κε ηνπο γνλείο θαηαθέξλεη λα εξγαζηεί απφ θνηλνχ ζε ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ αγσγή ηνπ παηδηνχ αιιά θαη ζην λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ νη γνλείο πνηεο είλαη νη επζχλεο ηνπο. Πέξα απφ ηελ αγάπε νη γνλείο ρξεηάδνληαη θαη γλψζεηο ψζηε ην παηδί λα αλαηξαθεί επηηπρψο θη έηζη γίλεηαη αλαγθαίν δήηεκα ε «εθπαίδεπζε ησλ γνλέσλ». ηαλ βέβαηα κηιάκε γηα εθπαίδεπζε δελ ελλννχκε ηελ ηππηθή δηδαζθαιία δάζθαινπ πξνο καζεηή, θαζψο θαη νη γνλείο απνηεινχλ κηα νκάδα πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη πνιιά κε ηηο γλψζεηο ηεο ζην λεπηαγσγείν. Απηφ πνπ ε λεπηαγσγφο ζέιεη, κε ηελ πείξα ηεο θαη κε ηε κφξθσζή ηεο, λα επηηχρεη κε ηελ «εθπαίδεπζε ησλ γνλέσλ» είλαη λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ πνηεο είλαη νη ηθαλφηεηέο ηνπο θαη νη επζχλεο ηνπο θαη λα ηηο αλαιάβνπλ θαη νη ίδηνη λα δψζνπλ κεηά ηα 3 έηε απηφ πνπ θαη ε πην θαιή νηθνγέλεηα δε κπνξεί λα πξνζθέξεη ζην παηδί (Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε, 1977: ). Ζ Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε παξαζέηεη εθηά ηξφπνπο εθπαίδεπζεο ησλ γνλέσλ. Πξψηνο νη θηιηθέο ζπλδηαιέμεηο, νη νπνίεο ζεσξνχληαη απφ ηνπο θαιχηεξνπο θαη απνηειεζκαηηθφηεξνπο ηξφπνπο εθπαίδεπζεο, θαζψο κέζα ζε θιίκα ζπκπάζεηαο, εκπηζηνζχλεο θη ερεκχζεηαο ν γνληφο κπνξεί λα κηιήζεη γηα ηηο ζπλζήθεο ηεο νηθνγελεηαθήο ηνπο δσήο θαη λα δεηήζεη ζπκβνπιέο απφ ηελ λεπηαγσγφ γηα ην ζπκθέξνλ θαη ην θαιφ ησλ παηδηψλ ηνπ. Ζ λεπηαγσγφο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη απηή ηελ νηθεηφηεηα ψζηε λα παξαηεξήζεη ην παηδί καδί κε ηνπο γνλείο θαη ηελ νηθνγελεηαθή θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί θαη λα βνεζήζεη ηφζν ην ίδην φζν θαη ηελ νηθνγέλεηα θαιχηεξα. εκαληηθφ θνκκάηη ζε απηφλ ηνλ ηξφπν εθπαίδεπζεο απνηειεί θη ν παηέξαο ν νπνίνο πξέπεη λα πξνζθαιείηαη θαη λα ζπκκεηέρεη φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξν, θαζψο θαη νη δχν γνλείο ζα πξέπεη λα ζπκθσλνχλ κε ηε λεπηαγσγφ (Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε, 1977: 304). Γεχηεξνο ηξφπνο είλαη νη ζπγθεληξψζεηο γνλέσλ, λεπηαγσγψλ, θνηλσληθψλ ιεηηνπξγψλ θ.ά. Απηέο νη ζπγθεληξψζεηο έρνπλ κεγαιχηεξε επηηπρία φηαλ νη νκάδεο απνηεινχληαη απφ ιίγα άηνκα θαη δελ είλαη πνιππιεζείο. Σα ζέκαηα πξνηείλνληαη είηε απφ ηνπο γνλείο είηε απφ ηνπο λεπηαγσγνχο είηε απφ θάπνηεο επθαηξηαθέο πεξηζηάζεηο θαη ζε απηέο ηηο νκάδεο κπνξνχλ, νξηζκέλεο θνξέο, λα ππάξμεη θαη ε ζπκκεηνρή εηδηθψλ, είηε γηαηξψλ είηε ςπρνιφγσλ θ.ιπ., νη νπνίνη ζα ζπδεηήζνπλ έλα ηδηαίηεξν πξφβιεκα θαη ζα βνεζήζνπλ ζηελ επίιπζή ηνπ. Ζ ζπκκεηνρή ησλ γνλέσλ είλαη πξναηξεηηθή θη εζεινληηθή θη ν γνληφο θαιείηαη λα ιέεη αλνηρηά απηφ πνπ ζθέθηεηαη, θαζψο κπνξνχλ λα γλσξίζνπλ νκνηφηεηεο ηεο δηθήο ηνπο πεξίπησζεο κε άιινπο γνλείο θαη λα ππάξμεη ακνηβαία εθπαίδεπζε (Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε, 1977: ). Οη δηαιέμεηο απνηεινχλ ηνλ ηξίην ηξφπν εθπαίδεπζεο ησλ γνλέσλ, ζηηο νπνίεο ζπδεηηνχληαη γεληθά πξνβιήκαηα. Ζ δηαθνξά ηνπο σο πξνο ηηο πξνεγνχκελεο ζπγθεληξψζεηο είλαη πσο εδψ νη νκάδεο ησλ γνλέσλ είλαη κεγαιχηεξεο θαη πσο ε επηηπρία δηαζθαιίδεηαη φηαλ απηέο πξαγκαηνπνηνχληαη θπξίσο απφ εηδηθνχο, παξά 20

22 απφ λεπηαγσγνχο ή γνλείο. Μεηά ην πέξαο ηεο δηάιεμεο αθνινπζεί ζπδήηεζε. Οη ζπγθεληξψζεηο ησλ κηθξφηεξσλ νκάδσλ επηιέγνληαη απφ γνλείο πνπ ζέινπλ λα εθθξάδνπλ ηε γλψκε ηνπο θαη λα αθνχγνληαη ζε αηκφζθαηξα πεξηζζφηεξν θηιηθή κε νηθεία πξφζσπα, ελψ νη δηαιέμεηο κε κεγαιχηεξεο νκάδεο γνλέσλ επηιέγνληαη απφ γνλείο νη νπνίνη ζέινπλ λα κείλνπλ ζηελ αθάλεηα θαη ε παξνπζία ηνπο λα κε γίλεη αηζζεηή ψζηε λα πάξνπλ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ηνπο ρξεηάδνληαη θαη λα ζπδεηήζνπλ θαη ηδίαλ ην πξφβιεκα κε ηελ λεπηαγσγφ. Πξνθχπηεη ινηπφλ πσο επηζπκεηφ είλαη λα ρξεζηκνπνηνχληαη ζε ζπλεξγαζία θαη νη δχν ηξφπνη ζπγθέληξσζεο καδί κε ηε θηιηθή ζπλνκηιία (Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε, 1977: ). κσο εδψ αλαθχπηεη ην πξφβιεκα πσο δελ ππάξρεη ζε απηέο ηηο ζπγθεληξψζεηο κεγάιε ζπκκεηνρή γνλέσλ. Κάπνηνη έξρνληαη ζπζηεκαηηθά θαη θάπνηνη επηιέγνπλ λα απνπζηάδνπλ, θη απηνί είλαη ζπλήζσο πνπ έρνπλ ηε κεγαιχηεξε αλάγθε. Γηα λα επηηεπρζεί ινηπφλ ε κεγάιε ζπκκεηνρή κπνξνχλ λα δηνξγαλψλνληαη δεμηψζεηο, ρνξνί, ηζάη θ.ιπ. ηα νπνία ζα αλαιακβάλνπλ λα ηα δηνξγαλψζνπλ πφηε ην λεπηαγσγείν θαη πφηε νη γνλείο ψζηε λα δεκηνπξγεζεί έλα επράξηζην θιίκα κε ακνηβαία θαηαλφεζε πνπ ζα βνεζήζεη ζηε ζπδήηεζε θαη ζηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ. κσο θαη πάιη ζα ππάξρνπλ γνλείο πνπ δε ζα έξρνληαη ιφγσ απμεκέλσλ ππνρξεψζεσλ, έιιεηςεο ρξφλνπ, κεησκέλνπ ελδηαθέξνληνο θ.ά. Ζ ιχζε εδψ είλαη αθνχ ε νηθνγέλεηα δε πεγαίλεη ζην ζρνιείν, ηφηε ην ζρνιείν ζα πάεη ζηελ νηθνγέλεηα θαζψο, φπσο θη λα ρεη, ε λεπηαγσγφο δελ επηηξέπεηαη λα εγθαηαιείςεη ηνπο γνλείο κφλνπο θη αβνήζεηνπο θη σο ζπλέπεηα θαη ηα παηδηά ηνπο. Απηφο είλαη θαη ν ηέηαξηνο ηξφπνο εθπαίδεπζεο ησλ γνλέσλ (Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε, 1977: 306). Βέβαηα ε επίζθεςε ηεο λεπηαγσγνχ ζην ζπίηη ζα πξέπεη λα μεθηλά απ φηαλ ην παηδί αξρίδεη λα θνηηά ζην λεπηαγσγείν ψζηε λα ζπλδεζεί κε ηνπο γνλείο θαη ηα δχν πεξηβάιινληα λα κε ηνπ θαίλνληαη μέλα αιιά νηθεία. Απηφο είλαη θαη ν πέκπηνο ηξφπνο εθπαίδεπζεο. Ο έθηνο ηξφπνο πεξηιακβάλεη ηελ εθπαίδεπζε ε νπνία ζπλερίδεηαη κέζα ζην ζπίηη. Πην ζπγθξηκέλα, φηαλ ην παηδί πεγαίλεη ζην λεπηαγσγείν έξρεηαη αληηκέησπν κε λέα πιηθά, θαηλνχξγηεο ελαζρνιήζεηο θη πξψηεο χιεο νη νπνίεο ην εξεζίδνπλ, θηλεηνπνηνχλ ηε θαληαζία ηνπ θαη ην πξνθαινχλ λα δηεξεπλήζεη θαη λα αλαθαιχςεη λέα πξάγκαηα θη θαηαζηάζεηο. Σν ζπίηη ζα πξέπεη, φζν κπνξεί, λα ηνπ πξνζθέξεη θάπνηα απφ απηά ηα πιηθά πνπ ρξεζηκνπνηεί ζην ζρνιείν ψζηε λα κπνξέζεη λα αζρνιεζεί θαη λα εξγαζηεί μαλά πάλσ ζε φ,ηη έκαζε, θάηη πνπ ζα ην θξαηήζεη θαη ζε εξεκία. Έηζη βιέπνπκε πσο ελψ ζηελ αξρή ηεο θνίηεζεο ζην λεπηαγσγείν ην παηδί θέξλεη ζηελ ηάμε πξάγκαηα απφ ην ζπίηη, φπσο ηελ αγαπεκέλε ηνπ θνχθια, φζν πεξλάεη ν θαηξφο αληηζηξέθεηαη ν ξφινο θαη πηα ην παηδί θέξλεη ζην ζπίηη πξάγκαηα απφ ην ζρνιείν πνπ ην ίδην θαηαζθεχαζε, πνπ είλαη θαηά ηε γλψκε ηνπ σξαίν θ.ιπ. (Κπξηαδνπνχινπ Βαιελάθε, 1977: 307). Έβδνκνο θαη ηειεπηαίνο ηξφπνο εθπαίδεπζεο είλαη ε εθηίκεζε ησλ εξγαζηψλ ησλ παηδηψλ. Σα παηδηά ζην ζρνιείν θηηάρλνπλ κηθξά αληηθείκελα ή έξγα δσγξαθηθήο ηα νπνία θέξλνπλ ζηε ζπλέρεηα ζην ζπίηη. Οη γνλείο δε πξέπεη λα δείμνπλ αδηαθνξία θαη πεξηθξφλεζε γηα φια απηά. Αληίζεηα πξέπεη λα ηα ζπγθεληξψζνπλ, λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ ην πφζν ζεκαληηθφο ήηαλ ν θφπνο ηνπ παηδηνχ ηνπο, λα ελζαξξχλνπλ ηελ πξνζπάζεηά ηνπο θαη λα ηα εθηηκήζνπλ. Γε πξέπεη λα μερλάλε πσο 21

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ.

ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΓΑΘΡΙΑ Π. 1,2, ΓΑΘΡΙΑΠ Θ. 1, ΚΖΡΠΗΝ- ΓΑΘΡΙΑ Γ. 1,3,4, ΘΑΡΠΗΑΟΓΑΛΖΠ Ι. 1,5, Α ΛΑΠΡΑΠΗΝ Α. 1,4,6, ΛΗΘΝΙΑΝΠ ΠΘΔΛΡΔΟΖΠ 6. 1. Δ Ρ Α Η Ο Δ Η Α Φ Ο

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

Η γνλετθή εκπινθή ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία. Αξηάδλε Κπξηαθίδνπ

Η γνλετθή εκπινθή ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία. Αξηάδλε Κπξηαθίδνπ Η γνλετθή εκπινθή ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία Αξηάδλε Κπξηαθίδνπ Γηαηί νη γνλείο; Η νηθνγέλεηα είλαη ε βαζηθή κνλάδα κέζα από ηελ νπνία ην παηδί εηζάγεηαη ζηελ θνηλσληθή δσή θαη θαη επέθηαζε ζηε ζρνιηθή δσή.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

Constructors and Destructors in C++

Constructors and Destructors in C++ Constructors and Destructors in C++ Σύνθεζη Πνιύ ζπρλά ζηε C++ κία θιάζε κπνξεί λα πεξηέρεη ζαλ κέιεδεδνκέλα αληηθείκελα άιισλ θιάζεσλ. Πνηα είλαη ε ζεηξά κε ηελ νπνία δεκηνπξγνύληαη θαη θαηαζηξέθνληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ Να σαπακηηπίζεηε ηιρ πποηάζειρ, πος ακολοςθούν, υρ ππορ ηην οπθόηηηά ηοςρ, με ηην ένδειξη Σωστό ή Λάθος 1. ηελ αξραία Ρώκε νη πιεβείνη δελ είραλ αξρηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

Eπαγγελματικές αξίες και στόχοι ζωής. Μπηιαλάθε Ειεσζερία ΚΕΤΠ ΠΕΡΙΣΕΡΙΟΤ

Eπαγγελματικές αξίες και στόχοι ζωής. Μπηιαλάθε Ειεσζερία ΚΕΤΠ ΠΕΡΙΣΕΡΙΟΤ 1 Eπαγγελματικές αξίες και στόχοι ζωής Μπηιαλάθε Ειεσζερία ΚΕΤΠ ΠΕΡΙΣΕΡΙΟΤ 2 Σεβαζκόο θαη αλαγλώξηζε [1] Μέζα από ηελ εξγαζία ηνπ ν εξγαδόκελνο θεξδίδεη ην ζαπκαζκό θαη ηελ θνηλσληθή αλαγλώξηζε 3 Πηζαλόηεηεο

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι ηα Δθπαηδεπηήξηα Πάλνπ ππνζηεξίδνπκε ηελ άπνςε όηη ην «αεηθόξν ζρνιείν» είλαη έλα όξακα εθηθηό. Η εθπαίδεπζε γηα ηελ αεηθνξία δελ είλαη κάζεκα, αιιά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ 24 ο ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΑΙΓΙΑΣΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΧΓΗ ΣΗ ΤΓΔΙΑ ΠΙΝΟΤΛΑ ΔΤΡΤΓΙΚΗ ΒΑΡΚΑΡΗ ΠΟΛΤΚΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

πκβνιή ησλ βηβιηνζεθνλφκσλ ζηελ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΓΔΙΑ

πκβνιή ησλ βηβιηνζεθνλφκσλ ζηελ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΓΔΙΑ πκβνιή ησλ βηβιηνζεθνλφκσλ ζηελ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΓΔΙΑ Σηέλλα Κορομπίλη, Ph.D., Αλαπιεξψηξηα Καζεγήηξηα, Σκήκα Βηβιηνζεθνλνκίαο-Α.Σ.Δ.Ι. Θεζζαινλίθεο Αθροδίηη Μάλλιαρη, Ph.D, Δξγαζηεξηαθφο πλεξγάηεο, Σκήκα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1382/153 1. Καη όηαλ έγηλε ε ππνρώξεζε αξγά ην απόγεπκα, επεηδή θνβήζεθαλ νη νιηγαξρηθνί κήπσο νη δεκνθξαηηθνί, αθνύ θάλνπλ επίζεζε, θαηαιάβνπλ

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ β. ΣΟ ΠΝΕΤΜΑΣΙΚΟ ΜΑ ΚΕΝΣΡΟ γ. Η ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΘΕΗ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ. Η Εθθιεζία ηνπ ρσξηνύ καο, ε Αγία Άλλα, είλαη θηηζκέλε πξηλ πνιιά

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Χρονική ζήμανζη Δπώνσμο 10/8/2014 8:34:45 ΑΡΖΒΑΗΛΔΗΟΤ ΥΑΡΑΛΑΜΠΟ 10/8/2014 11:02:50 Γνκνπρηζή Διέλε 10/9/2014 11:55:41 Σδειέπε Αλαζηαζία 10/9/2014

Χρονική ζήμανζη Δπώνσμο 10/8/2014 8:34:45 ΑΡΖΒΑΗΛΔΗΟΤ ΥΑΡΑΛΑΜΠΟ 10/8/2014 11:02:50 Γνκνπρηζή Διέλε 10/9/2014 11:55:41 Σδειέπε Αλαζηαζία 10/9/2014 Χρονική ζήμανζη Δπώνσμο Όνομα 10/8/2014 8:34:45 ΑΡΖΒΑΗΛΔΗΟΤ ΥΑΡΑΛΑΜΠΟ 10/8/2014 11:02:50 Γνκνπρηζή Διέλε 10/9/2014 11:55:41 Σδειέπε Αλαζηαζία 10/9/2014 15:00:19 Λαηίλεο Αλδξέαο 10/9/2014 17:59:31 ΜΑΓΔΜΣΕΟΓΛΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2 TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 Δημιουργία σελίδων και βιβλίων Έλα θαηλνύξην βηβιίν πεξηέρεη κία άδεηα ζειίδα κε έλα άδεην background. Δελ κπνξνύκε λα μερσξίζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΣΑΡΣΗ. Μεζεκεξηαλό γεύκα-πγηεηλή καζεηώλ Πξνεηνηκαζία καζεηώλ γηα απνρώξεζε Απνρώξεζε καζεηώλ.

ΣΕΣΑΡΣΗ. Μεζεκεξηαλό γεύκα-πγηεηλή καζεηώλ Πξνεηνηκαζία καζεηώλ γηα απνρώξεζε Απνρώξεζε καζεηώλ. ΔΕΤΣΕΡΑ νξγαλωκέλεο γωληέο ηεο ηάμεο. Τν ειεύζεξν παηρλίδη είηε αηνκηθό,είηε νκαδηθό ζε ειθπζηηθά νξγαλωκέλεο γωληέο επηηξέπεη ζηα παηδηά λα ρξεζηκνπνηνύλ δεκηνπξγηθά πιηθά θαη κέζα, λα πεηξακαηίδνληαη,

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε

γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε γηα «ην θνηλό θαη ην θύξην» (Γ.νισκόο) γηα λα ρηίδω πάληα κε ηνλ ίδηνλε ηξόπν, κε ηηο ίδηεο θαηαζθεπαζηηθέο θαη πιαζηηθέο πξννπηηθέο, κε ηελ ίδηαλε πάληνηε πίζηε θαη αγάπε.. Α.Κ.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

Η. Απζίλνο Αλ. Καζεγεηήο Αζιεηηθή δηνίθεζε. ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):...

Η. Απζίλνο Αλ. Καζεγεηήο Αζιεηηθή δηνίθεζε. ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):... ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε Δπώλσκο :.. Όλοκα :.. ΑΜ:. Ηκεροκελία θαηάζεζες ζηε δηαδηθαζία: Γλωζηηθό αληηθείκελο:.../../ 201.. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):..... Έγθρηζε Σοκέα:..

Διαβάστε περισσότερα

Eξσηεκαηνιόγην θνιίσζεο SRS-30

Eξσηεκαηνιόγην θνιίσζεο SRS-30 Eξσηεκαηνιόγην θνιίσζεο SRS-30 Ηκεξνκελία: Αξηζκόο κεηξώνπ: Όλνκα Αζζελνύο: Ηκεξνκελία Γέλλεζεο: Ηιηθία: + Έηη Μήνερ πληεξεηηθή ζεξαπεία Μεηεγρεηξνπξγηθή παξαθνινύζεζε 3 μήνερ 6 μήνερ 1 σπόνορ σπόνια 3

Διαβάστε περισσότερα

ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Δημήτρης Χασάπης ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΗΝ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗΕΚΠΑΙΔΕΤΗ Οη γεσκεηξηθέο ζρέζεηο κεηξηθή ζεώξεζε ηνπ ρώξνπ - Απόζηαζε αλάκεζα ζε δύν ζεκεία / κήθνο - Επηθάλεηα / επίπεδα ζρήκαηα /

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Σύνθεζη ηαλανηώζεων Α. Σύλζεζε δύν α.α.η ηεο ίδιας ζστνόηηηας Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Η απνκάθξπλζε

Διαβάστε περισσότερα

Οη αλζξώπηλεο ζρέζεηο

Οη αλζξώπηλεο ζρέζεηο Οη αλζξώπηλεο ζρέζεηο 2010-2011 Οκαδηθή εξγαζία Θξεζθεπηηθά Ση 1 Επηκέιεηα: θ.μνπδνύξε Άλλα Γηαηί ζηηο κέξεο καο νη άλζξωπνη δελ έρνπλ θαιέο ζρέζεηο κεηαμύ ηνπο; Σηηο κέξεο καο νη άλζξσπνη δελ έρνπλ θαιέο

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΣΜΖΜΑ ΠΡΟΥΟΛΗΚΖ ΑΓΩΓΖ ΚΑΗ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΣΜΖΜΑ ΒΗΟΛΟΓΗΑ. Γηαηκεκαηηθό Πξόγξακκα Μεηαπηπρηαθώλ πνπδώλ

ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΣΜΖΜΑ ΠΡΟΥΟΛΗΚΖ ΑΓΩΓΖ ΚΑΗ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΣΜΖΜΑ ΒΗΟΛΟΓΗΑ. Γηαηκεκαηηθό Πξόγξακκα Μεηαπηπρηαθώλ πνπδώλ ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΣΜΖΜΑ ΠΡΟΥΟΛΗΚΖ ΑΓΩΓΖ ΚΑΗ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΣΜΖΜΑ ΒΗΟΛΟΓΗΑ Γηαηκεκαηηθό Πξόγξακκα Μεηαπηπρηαθώλ πνπδώλ «Δηδίθεπζε ζηελ Πεξηβαιινληηθή Δθπαίδεπζε» ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΖ ΓΗΠΛΩΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ:

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑ ΠΡΩΣΑ ΣΑΓΙΑ ΔΞΔΛΙΞΗ ΣΟΤ ΠΑΙΓΙΟΤ. Σι είναι ηο παιδί;

ΣΑ ΠΡΩΣΑ ΣΑΓΙΑ ΔΞΔΛΙΞΗ ΣΟΤ ΠΑΙΓΙΟΤ. Σι είναι ηο παιδί; ΣΑ ΠΡΩΣΑ ΣΑΓΙΑ ΔΞΔΛΙΞΗ ΣΟΤ ΠΑΙΓΙΟΤ Σι είναι ηο παιδί; Καη αξρήλ ην παηδί,- ζα-πξέπεη λα ην δνχκε ζαλ μερσξηζηή πξνζσπηθφηεηα. Δίλαη πηα απφ φινπο παξαδεθηφ, φηη ην παηδί δελ είλαη έλαο ελήιηθαο δηαθέξεη

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΧΝ. θ. Πάλνο Πνιπρξνλφπνπινο, θ. Βαζίιεο ακαξάο,

ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΧΝ. θ. Πάλνο Πνιπρξνλφπνπινο, θ. Βαζίιεο ακαξάο, ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΧΝ ΣΜΗΜΑ ΔΠΙΣΗΜΧΝ ΣΗ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ & ΑΓΧΓΗ ΣΗΝ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΓΙΠΛΧΜΑΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ κε Θέκα: Δπηβιέπνληεο Καζεγεηέο θ. Πάλνο Πνιπρξνλφπνπινο, Καζεγεηήο Παηδαγωγηθήο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Παηξώλ

Διαβάστε περισσότερα

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ»

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη Ανθρώπινου Δυναμικοφ «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» Εταιρεία Ένταςησ Γνώςησ Αριςτοτελείου Πανεπιςτημίου Θεςςαλονίκησ Δια Βίου Μάθηςη Νόκνο:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΣΛΟ «Ζ ΥΡΖΖ ΣΟΤ ΑΝΑΛΤΣΗΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΑΠΟ ΣΟΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΣΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΟΤ ΤΓΥΡΟΝΟΤ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟΤ»

ΣΗΣΛΟ «Ζ ΥΡΖΖ ΣΟΤ ΑΝΑΛΤΣΗΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΑΠΟ ΣΟΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΣΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΟΤ ΤΓΥΡΟΝΟΤ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟΤ» ΣΗΣΛΟ «Ζ ΥΡΖΖ ΣΟΤ ΑΝΑΛΤΣΗΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΑΠΟ ΣΟΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΣΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΟΤ ΤΓΥΡΟΝΟΤ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟΤ» ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΧΝ: ΜΑΡΣΗΝΟΤ ΑΗΚΑΣΔΡΗΝΖ Α.Μ. 9982200700256 ΜΠΟΕΗΟΝΔΛΟΤ ΔΗΡΖΝΖ Α.Μ. 9982200700215 ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ

Διαβάστε περισσότερα

Μεηαπηπρηαθή δηαηξηβή

Μεηαπηπρηαθή δηαηξηβή ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΖ ΚΑΛΧΝ ΚΑΗ ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΧΝ ΣΔΥΝΧΝ Μεηαπηπρηαθή δηαηξηβή ΣΑ TABLETS Χ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΔΡΓΑΛΔΗΟ ΣΟ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ ΓΗΑ ΣΖΝ ΔΝΗΥΤΖ ΤΝΔΡΓΑΣΗΚΧΝ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΧΝ ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΧΝ Έιελα Κσλζηαληίλνπ

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E.

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Γεώργιος Μπριζκόλας Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Τηνζέηεζε Γηεζλψλ Πξνηχπσλ απφ ηε Βηνκεραλία Εθελοντικά πρότυπα Υποχρεωτική νομοθεσία ISO 9001 ISO14001 ISO 50001 OHSAS 18001 ISO

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Καηαζθεπάδνπκε έλα νγθνκεηξηθό δνρείν από πιαζηηθό κπνπθάιη λεξνύ

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΗ ΧΗΜΔΙΑ Ι ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 2009. 1. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y) =

ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΗ ΧΗΜΔΙΑ Ι ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 2009. 1. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y) = ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 9. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(,y) = y.. Να ππνινγηζηνύλ ηα νινθιεξώκαηα: a) ln b) a) 3cos b) e sin 4. Να ππνινγηζηεί ην νινθιήξσκα: S ( y) 3

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 10 ε : ΜΗΥΑΝΙΚΗ ΜΔΡΟ Β ΠΙΔΗ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Καξέθια θαθίξε Όξγαλα Τιηθά Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ.

Διαβάστε περισσότερα

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό. ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΛΔΤΚΩΙΑ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ Μειέηε ηωλ παξαγόληωλ από ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή δύλακε. Τιηθά - πζθεπέο: Ηιεθηξνληθή δπγαξηά, ηξνθνδνηηθό ηάζεο, ξννζηάηεο, ακπεξόκεηξν,

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα.

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα. Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα Γηαθξάγκαηα Δξγαιεία Καηαζθεπέο 2 Η θαηαζθεπή πεξηγξάθεηαη ζηελ αληίζηνηρε ελόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861 Οπγάνωζη και διοίκηζη ηοςπιζηικών επισειπήζεων (ξενοδοσεία, ηοςπιζηικά γπαθεία ) Α) ΑΔΙ ΣΔΙ και Β) ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΤΠΟΥΡΔΩΣΙΚΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ και ΜΔΣΑΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Ρν πξόγξακκα απηό ζρεδηάζηεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΖΜΑ: ΓΗΓΑΚΑΛΗΑ ΚΑΗ ΔΡΔΤΝΑ ΣΗΣΛΟ ΔΡΓΑΗΑ: ΑΠΟ ΣΖ ΓΑΚΑΛΟΚΔΝΣΡΗΚΖ ΣΖΝ ΟΜΑΓΟΤΝΔΡΓΑΣΗΚΖ ΓΗΓΑΚΑΛΗΑ

ΜΑΘΖΜΑ: ΓΗΓΑΚΑΛΗΑ ΚΑΗ ΔΡΔΤΝΑ ΣΗΣΛΟ ΔΡΓΑΗΑ: ΑΠΟ ΣΖ ΓΑΚΑΛΟΚΔΝΣΡΗΚΖ ΣΖΝ ΟΜΑΓΟΤΝΔΡΓΑΣΗΚΖ ΓΗΓΑΚΑΛΗΑ Πανεπιζηήμιο Κπήηηρ σολή: Φιλοζοθική Σμήμα: Φιλοζοθικών και Κοινυνικών ποςδών Σομέαρ: Θ.Δ.Μ.Κ.Δ. Π.Μ.: «Πολιηιζμόρ και Ανθπώπινη Ανάπηςξη» Δξάμηνο: Δαπινό ηος ακαδημαφκού έηοςρ: 2009-2010 ΜΑΘΖΜΑ: ΓΗΓΑΚΑΛΗΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε.

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Παξάκεηξνη πξνο αμηνιόγεζε Ννκνζεηηθή ζσξάθηζε Κνηλόο Σύιινγνο Ακνηβή Καηαγγειία/Λύζε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Γ Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Γ Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Γ Γυμνασίου ιήμεο 11.00 Κάπνηνο άξρηζε λα δηαβάδεη έλα βηβιίν ηελ 1 ε Δεθεκβξίνπ. Κάζε κέξα δηάβαδε ηνλ ίδην αξηζκό ζειίδσλ

Διαβάστε περισσότερα

Παλαιοσλαβική Γλώσσα. Ενότητα 11: Μορφολογία Τα Ονόματα/Αντωνυμίες. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. Τμήμα Σλαβικών Σπουδών

Παλαιοσλαβική Γλώσσα. Ενότητα 11: Μορφολογία Τα Ονόματα/Αντωνυμίες. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. Τμήμα Σλαβικών Σπουδών Παλαιοσλαβική Γλώσσα Ενότητα 11: Μορφολογία Τα Ονόματα/Αντωνυμίες Αλεξάνδρα Ιωαννίδου Τμήμα Σλαβικών Σπουδών Γ1.2. ΟΗ ΑΝΣΧΝΤΜΗΔ ηελ παιαηά εθθιεζηαζηηθή ζιαβηθή, νη αλησλπκίεο δηαθξίλνληαλ ζε δπν κεγάιεο

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code)

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Page 1 Υποπλοίαρτος Ν. Πεηράκος ΠΝ Αηδένηα Γνύξεηνη Ίππνη (Trojan Horses) Ινί (Viruses) Worms Root-kit Page 2 Γνύξεηνο Ίππνο (Trojan Horse) Οξηζκόο: Πξόγξακκα

Διαβάστε περισσότερα

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x)

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x) ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ 54 Υλη: Παράγωγοι Γ Λσκείοσ Ον/μο:.. 6--4 Θεη-Τετν. ΘΔΜΑ Α.. Αλ f, g, h ηξεηο παξαγωγίζηκεο ζπλαξηήζεηο ζην λα απνδείμεηε όηη : f () g() h() ' f '()g()h() g'()f ()h() h'() f ()g()

Διαβάστε περισσότερα

Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις

Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις Μαξία-Ησάλλα Αξγπξνπνύινπ Βαζίιεο Παπιόπνπινο Τνκέαο Ψπρνινγίαο, Παλεπηζηήκην Αζελώλ Αλαθνίλσζε ζην 5 ν Παλειιήλην

Διαβάστε περισσότερα

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Μάθημα 11 Τμήμα Μάπκεηινγκ και Διοίκηζηρ Λειηοςπγιών Τα δηαγξάκκαηα θαηάζηαζεο (state diagrams) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζηή λα θαηαιάβεη

Διαβάστε περισσότερα

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1 ΘΕΡΙΝΟ ΣΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ι ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΑΚΗΕΙ ΜΕΡΟ Ι 1. Να γίλνπλ νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ησλ παξαθάησ ζπλαξηήζεσλ. t ( i) e ( ii) ln( ) ( iii). Να βξεζεί ην Π.Ο., ν ηύπνο ηεο αλίζηξνθεο θαη ην Π.Τ. ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ Εδώ ζα ππνινγίζνπκε ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier κεξηθώλ αθόκα ζεκάησλ, πξνζπαζώληαο λα μεθηλήζνπκε από ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier γλσζηώλ ζεκάησλ

Διαβάστε περισσότερα

Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία

Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο Η αξρηηεθηνληθή ηεο πξώηεο επηρείξεζεο Δπηρεηξεκαηηθή ΙΓΔΑ Ο ΔΠΙΥΔΙΡΩΝ:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

Δπαστηπιότητα 1 - ανάπτςξη, μεταγλώττιση, αποσυαλμάτωση και. εκτέλεση ππογπάμματορ

Δπαστηπιότητα 1 - ανάπτςξη, μεταγλώττιση, αποσυαλμάτωση και. εκτέλεση ππογπάμματορ 1 Δπαστηπιότητα 1 - ανάπτςξη, μεταγλώττιση, αποσυαλμάτωση και εκτέλεση ππογπάμματορ Κάζε πξσί ν Karel μππλάεη ζην θξεβάηη ηνπ όηαλ έλα ξνκπόη-εθεκεξηδνπώιεο ηνπ πεηάεη ηελ εθεκεξίδα, πνπ αλαπαξηζηάλεηαη

Διαβάστε περισσότερα

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ 6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ Σηα πιαίζηα ηεο έθηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. Τερληθή Έθζεζε 2. Δλδεηθηηθφο Πξνυπνινγηζκφο 3. Έληππν νηθνλνκηθήο πξνζθνξάο ΘΔΜΑ : Πξνκήζεηα

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα.

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα. Οι Πανελλαδικέρ Δξεηάζειρ για ηην ειζαγωγή ζηην ηπιηοβάθμια εκπαίδεςζη θα ππαγμαηοποιηθούν ππιν ηιρ απολςηήπιερ ενδοζσολικέρ εξεηάζειρ ηων μαθηηών και ηων μαθηηπιών. Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο

Διαβάστε περισσότερα

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ 1) Υξηζηνπγελληάηηθα ειαηάθηα θάξηα ή θαδξάθη θάξηα ή θαδξάθη Τιηθά πνπ ζα ρξεηαζηνύκε: Υαξηί θάλζνλ καύξν γηα ην θόλην, πξάζηλν γηα ηα ειαηάθηα, θόθθηλν γηα ηα αζηεξάθηα Απιό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

εκηλάξηα γηα εξγαδόκελνπο ζε κνπζεία ή ζρεηηθνύο νξγαληζκνύο, κνπζεηνιόγνπο θαη θνηηεηέο

εκηλάξηα γηα εξγαδόκελνπο ζε κνπζεία ή ζρεηηθνύο νξγαληζκνύο, κνπζεηνιόγνπο θαη θνηηεηέο εκηλάξηα γηα εξγαδόκελνπο ζε κνπζεία ή ζρεηηθνύο νξγαληζκνύο, κνπζεηνιόγνπο θαη θνηηεηέο ην Γίθηπν 'Μνπζεηνινγία' http://greekmuseologists.ning.com/ ζπδεηάκε ηελ πηζαλόηεηα νξγάλσζεο κηαο ζεηξάο ζεκαηηθώλ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 Σν ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ., Γξαθείν Θεζζαινλίθεο θαη ε Γηεύζπλζε Γεκόζηαο Τγείαο ηεο

Διαβάστε περισσότερα

Σην βηβιίν: (Δπηκέιεηα: Δ. Μαθξή-Μπόηζαξε). Θέκαηα Γηαρείξηζεο Πξνβιεκάησλ Σρνιηθήο Τάμε. Σει. 219-238. Αζήλα: ΥΠΔΠΘ-Παηδαγσγηθό Ηλζηηηνύην 2007.

Σην βηβιίν: (Δπηκέιεηα: Δ. Μαθξή-Μπόηζαξε). Θέκαηα Γηαρείξηζεο Πξνβιεκάησλ Σρνιηθήο Τάμε. Σει. 219-238. Αζήλα: ΥΠΔΠΘ-Παηδαγσγηθό Ηλζηηηνύην 2007. Η επικοινυνία ζηην παιδαγυγική ζσέζη, υρ παπάγυν διαμόπθυζηρ ηος τςσοζςναιζθημαηικού κλίμαηορ ηηρ ζσολικήρ ηάξηρ. Αλδξέαο Ν. Εεξγηώηεο, Σρνιηθόο Σύκβνπινο, Γξ. Σρνιηθήο Χπρνινγίαο Παλ/κίνπ Αζελώλ, e-mail:

Διαβάστε περισσότερα