Α. ΕΙΔΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΤΕΥΧΟΣ - ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΛΑΪΚΕΥΜΕΝΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΜΗΣΗ ΝΕΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΕ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ

Transcript

1 Α. ΕΙΔΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΤΕΥΧΟΣ - ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΛΑΪΚΕΥΜΕΝΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΜΗΣΗ ΝΕΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΕ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ Στους παραδοσιακούς οικισμούς εντάσσεται ο οικισμός της Καρυάς / Δε Λυρκείας/ Δήμου Άργους Μυκηνών, που είναι ήδη χαρακτηρισμένος ως παραδοσιακός βάσει του ΦΕΚ 388/Δ/1990. Επιπλέον κρίθηκε σκόπιμο να κηρυχθούν ως παραδοσιακοί οι οικισμοί Άγιος Νικόλαος/ Δε Αλέας και Βρούστι / Δε Κουτσοποδίου/ Δήμου Άργους Μυκηνών, που διατηρούν σε σημαντικό βαθμό την αρχιτεκτονική τους φυσιογνωμία, παρά τις όποιες μεταγενέστερες επεμβάσεις. Α/Α ΕΣΥΕ 2011 ΔΗΜΟΣ/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ / ΟΙΚΙΣΜΟΣ 4102 Δ. ΑΡΓΟΥΣ - ΜΥΚΗΝΩΝ ΔΕ. ΑΛΕΑΣ Άγιος Νικόλαος, ο ΔΕ. ΚΟΥΤΣΟΠΟΔΙΟΥ Βρούστιον, το ΔΕ. ΛΥΡΚΕΙΑΣ Καρυά, η Σε ότι αφορά τον οικισμό του Αγίου Νικολάου επισημαίνεται ότι η πλειοψηφία των κτισμάτων στο εσωτερικό του αποτελούν παραδοσιακά κελύφη σε ερειπιώδη κατάσταση, ενώ ο υφιστάμενος βαθμός αλλοίωσης είναι αρκετά περιορισμένος. Το ιδιαίτερου φυσικού κάλλους τοπίο στο οποίο είναι χτισμένος ο οικισμός, τα ρέματα που διασχίζουν την ευρύτερη περιοχή, οι ποιότητες των ελεύθερων χώρων που προκύπτουν, σε συνδυασμό με τα λιτά χαρακτηριστικά του κτισμένου συνόλου, συγκροτούν ένα τυπικό σύνολο αξιόλογου αρχιτεκτονικού χαρακτήρα. Ο οικισμός Βρουστίου κρίθηκε ότι διατηρεί τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της δομής και της αξιόλογης αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας του, παρά τις μεταγενέστερες επεμβάσεις που έχει υποστεί, ενώ περιλαμβάνει, παράλληλα, αξιόλογους ελεύθερους δημόσιους χώρους και μια ιστορική χτιστή κρήνη. Οι γενικοί κανονιστικοί όροι δόμησης (συντελεστής δόμησης - κάλυψης, αρτιότητες οικοπέδων, χρήσεις γης) διατηρούνται ως ισχύουν. Κατά την εκπόνηση της μελέτης κρίθηκε σκόπιμη ανά περίπτωση η τροποποίηση όρων που αφορούν στο ύψος των κτιρίων και τον πραγματοποιούμενο όγκο με στόχο τη βέλτιστη ενσωμάτωση των νέων κτιρίων στο υφιστάμενο δομημένο και φυσικό περιβάλλον. Η επιβολή ενός μεγέθους "μέγιστου ενιαίου όγκου διακεκριμένης κτιριακής μονάδας", λαμβάνει υπόψη το επικρατές μέγεθος των παλαιότερων παραδοσιακών όγκων, προσαυξημένο σε ένα βαθμό, [όπου κρίθηκε αναγκαίο], με τρόπο τέτοιο ώστε οι οικοδομικές μονάδες των νέων κτιριακών συνθέσεων, αφενός να σέβονται κατά το δυνατόν την κλίμακα και δομή των οικισμών, αφετέρου δε να ανταποκρίνονται στα δεδομένα της σύγχρονης πραγματικότητας. Η μελέτη προτείνει την επιβολή ειδικών μορφολογικών όρων σε ότι αφορά: Την ογκοπλαστική διάρθρωση, ως προς τις αναλογίες, τη σχέση ανοικτών, κλειστών χώρων. Τον τρόπο κάλυψης και επικάλυψης με περιορισμούς για τη διαμόρφωση της στέγης, τις κλίσεις, το χρώμα, τη διαμόρφωση δωμάτων. Τα στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού (τοποθέτηση κλιματιστικών, ηλιοθερμοσίφωνες κ.λ.π.). Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 1

2 Τα στοιχεία εξοπλισμού κοινοχρήστων χώρων (υλικά, λιθόστρωτα, επιπλώσεις-- παγκάκια, σκιάδια, δίκτυα κοινωφελών υπηρεσιών - στύλοι ΔΕΗ, φωτισμοί, επιγραφές, διαφημιστικές εγκαταστάσεις κ.λ.π.). Την ένταξη των κτηρίων στον πολεοδομικό ιστό και την τοποθέτηση του κτηρίου στο οικόπεδο Την κλίμακα των κτηριακών όγκων, ως προς το μέγεθος, την έκταση και τη συνθετική δομή Την προσαρμογή στο έδαφος και στην φυσική κλίση του εδάφους με ιδιαίτερους όρους σε περίπτωση έντονης κλίσης, διατήρησης φυσικών σχηματισμών, υφιστάμενων ξερολιθιών, δένδρων κ.λ.π. Τις αναλογίες και θέση ανοιγμάτων, καθώς και τους τύπους κουφωμάτων Τα επιμέρους μορφολογικά στοιχεία (εξώστες, εξωτερικές κλίμακες, σκιάδια, περιφράξεις, υδρορροές, κ. λ. π.): Τα υλικά κατασκευής (προτεινόμενα οικοδομικά υλικά, τεχνικές, σοβάδες / είδη, υφές, χρωματισμοί κ.λ.π.) Τους εμφανείς χρωματισμούς Τα ειδικά κτίρια (κτίρια κοινής ωφέλειας, εγκαταστάσεις τουριστικών καταλυμάτων) Την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς Επιπλέον δίδονται κατευθυντήριες οδηγίες ως προς την ενσωμάτωση των αρχών της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής και τις φυτεύσεις, αξιοποιώντας τις θεμελιώδεις αρχές της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής (π.χ. σε σχέση με τον προσανατολισμό των κτισμάτων), σε συνδυασμό με τα τοπικά δεδομένα της περιοχής ( κλιματολογικές συνθήκες και τοπική χλωρίδα) αντίστοιχα. Η αναγκαιότητα της επιβολής των ως άνω, προέκυψαν κυρίως από τα δεδομένα της ανάλυσης της υφιστάμενης κατάστασης, συμπεριλαμβανομένων των συνηθέστερων ατυχών επιλογών ή και παραβάσεων επί του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, που συμβάλλουν στην υποβάθμιση του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος των οικισμών. Διαμορφώνεται έτσι ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο κατευθύνσεων δόμησης ως κάτωθι. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 2

3 1. Ένταξη κτηρίων στον πολεοδομικό ιστό και τοποθέτηση κτηρίου στο οικόπεδο: Προτείνονται να προστεθούν οι εξής περιορισμοί σε ότι αφορά τα κριτήρια τοποθέτησης του κτιρίου στο οικόπεδο: Να μην βλάπτεται η συνέχεια του πολεοδομικού ιστού των οικισμών. Στα τμήματα των οικισμών όπου η υφιστάμενη κατάσταση έχει δημιουργήσει κανόνα ως προς την τοποθέτηση των κτισμάτων, τηρούνται οι κοινές συνιστάμενες της σχέσης των οικοδομών με τον περιβάλλοντα χώρο και τα γειτονικά κτίσματα (π.χ. συνεχές μέτωπο, νοητή οικοδομική γραμμή κ.ά.). Να επιδιώκεται η βέλτιστη χωροδιάταξη των οικοδομικών όγκων σε σχέση με τις ισοϋψείς του εδάφους και τον προσανατολισμό κλειστών και ανοιχτών χώρων, κατά τα πρότυπα της αρχιτεκτονικής παράδοσης του τόπου. (εικ.1) εικ 1. Οι οικοδομικοί όγκοι διατάσσονται συνήθως κάθετα στις ισουψείς του εδάφους και τα εξωστρεφή στοιχεία τους (πχ. αυλή, ανοίγματα) έχουν Ν - ΝΑ προσανατολισμό. Να προστατεύονται βασικά σημεία θέας κοινοχρήστων χώρων, όπως επίσης οπτικές φυγές και θεάσεις προς χαρακτηρισμένα μνημεία, αξιόλογα κτίσματα και στοιχεία της περιοχής (π.χ. κρήνες, φυσικά στοιχεία κ.τ.λ.) Να προστατεύεται κατά το δυνατόν η θέα όμορων οικοπέδων και κτισμάτων, όπως επίσης ο φυσικός ηλιασμός και αερισμός υφιστάμενων γειτονικών οικοδομών. (εικ.2) Να μη διαμορφώνονται υποβαθμισμένοι ελεύθεροι χώροι μεταξύ όμορων οικοπέδων. Να προστατεύεται και να αναδεικνύεται το φυσικό περιβάλλον του οικοπέδου και των όμορων ιδιοκτησιών, όπως και του κοινόχρηστου χώρου έμπροσθεν αυτών. Εφόσον το νέο κτίριο τοποθετείται σε οικόπεδο που προϋπήρχε άλλο παλαιότερο κτίσμα, πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη θέση του προγενέστερου καθώς και τη σχέση του με τα υπάρχοντα γειτονικά κτίρια. Η τήρηση των παραπάνω διατάξεων υπόκειται στην κρίση του αρμόδιου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, το οποίο εγκρίνει σε κάθε περίπτωση τη θέση του κτιρίου μέσα στο οικόπεδο και δύναται κατά την κρίση του να επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς, με γνώμονα τη διατήρηση της υφιστάμενης δομής του οικισμού, την ανάδειξη φυσικών στοιχείων ή κοινοχρήστων χώρων. Προκειμένου το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής να γνωμοδοτήσει για την τοποθέτηση του κτίσματος / ή των κτισμάτων στο οικόπεδο, το τοπογραφικό διάγραμμα συνοδεύεται υποχρεωτικά από πρόσφατη δορυφορική εικόνα Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 3

4 του ευρύτερου χώρου πέριξ του ακινήτου και από πλήρη φωτογραφική αποτύπωση του οικοπέδου και του άμεσου περιβάλλοντος χώρου : όμορα κτίσματα, κτίσματα στην έναντι πλευρά του δρόμου, όμορα οικόπεδα, δρόμοι και κοινόχρηστοι χώροι που βρίσκονται σε άμεση επαφή ή έναντι από το οικόπεδο. Τυχόν κοινόχρηστοι χώροι, χαρακτηρισμένα μνημεία, διατηρητέα κτίσματα ή άλλα στοιχεία (κρήνες, φυσικά στοιχεία κλπ), που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με το ακίνητο, επισημαίνονται υποχρεωτικά στο τοπογραφικό διάγραμμα. 2. Κλίμακα κτηριακών όγκων (μέγεθος, έκταση, συνθετική δομή): Η οικοδομική κλίμακα των επιμέρους όγκων της κάθε οικοδομής αλλά και της συνολικής ογκομετρικής σύνθεσης των οικοδομών θα πρέπει να εναρμονίζεται με την κλίμακα και τα γενικά χαρακτηριστικά του υφιστάμενου δομημένου περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό τα νέα οικοδομικά σύνολα θα πρέπει να έχουν λιτή γεωμετρική μορφή, αποτελούμενη από διακεκριμένες μονάδες πρισματικών όγκων, καθαρών σχημάτων ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου που μπορούν να συνδυάζονται μεταξύ τους (π.χ. σε σύνθετη διάταξη Γ). Απαγορεύονται συνδυασμοί που οδηγούν σε πολύπλοκες κατόψεις με πολλαπλά σπασίματα. Οι όγκοι θα πρέπει να είναι συμπαγείς. Δεν επιτρέπονται υποχωρήσεις ή τυχόν προεξοχές που θα είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία όγκων σε προεξοχή του κτιρίου, τη διαμόρφωση ανοιχτών ή στεγασμένων βεραντών, στοών ή εν γένει ημιυπαίθριων χώρων στο κυρίως σώμα του κτίσματος. Απαγορεύεται επίσης η δημιουργία καμπύλων επιφανειών ή όγκων, καθώς και η δημιουργία αποτμήσεων κάθε είδους στα πρίσματα των κτισμάτων. (εικ.3) εικ 2. Στα σχήματα 1-5 παρουσιάζονται περιπτώσεις διάσπασης του πρισματικού όγκου. Αντίθετα στο σχήμα 6 παρουσιάζεται η ενδεικνυόμενη συμπαγής δομή του όγκου. Με στόχο να διατηρηθεί κατά το δυνατόν η επικρατούσα οικοδομική κλίμακα στο εσωτερικό των οικισμών, ο μέγιστος όγκος κάθε διακεκριμένης πρισματικής μονάδας κτίσματος κατοικίας, χωρίς να υπολογίζεται ο όγκος της στέγης, ορίζεται: - για ισόγειο κτίσμα σε Vmax=400 μ 3. - για διώροφο κτίσμα σε Vmax=700 μ 3. Για κτίρια πάνω από το Vmax επιβάλλεται η διάσπαση του όγκου σε επιμέρους ανεξάρτητους, έστω κι αν πρόκειται για λειτουργικά ενιαίο οικοδόμημα. Οι όγκοι που διαμορφώνονται δε θα πρέπει να είναι πανομοιότυποι, και μπορούν να βρίσκονται είτε σε επαφή είτε σε απόσταση μεταξύ τους, με τις ακόλουθες προϋποθέσεις: - Η ελάχιστη απόσταση μεταξύ ανεξάρτητων όγκων εντός του οικοπέδου ορίζεται σε 2,50 μ. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 4

5 - Η κλιμάκωση των όψεων μπορεί να επιτυγχάνεται με τη σύνθεση επιμέρους μονώροφων και διώροφων όγκων. - Επιβάλλεται ο διαχωρισμός των εν επαφή μονάδων ως προς την κάτοψη, τουλάχιστον κατά 1,00 μ., ως προς τη μία ή την άλλη διεύθυνση. - Η τελική κτιριακή σύνθεση θα πρέπει να αποτελεί συνεκτικό σύνολο με ενιαία αρχιτεκτονική ταυτότητα και να οργανώνεται λαμβάνοντας υπόψη ως συνθετικό στοιχείο τον υπαίθριο χώρο. εικ 3. Ενδεικτικές περιπτώσεις τοποθέτησης ορθογωνικών όγκων εν επαφή με διαχωρισμό των επιμέρους μονάδων κατ ελάχιστο 1,00 μέτρα. Απώτερος στόχος είναι κατά περίπτωση η συνέχιση της οικιστικής ανάπτυξης με παράλληλη διατήρηση των βασικών χαρακτηριστικών του άμεσου δομημένου περιβάλλοντος, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τους περιορισμούς που θέτει ο προσανατολισμός, το φυσικό ανάγλυφο και η επιδιωκόμενη σχέση ανοιχτών και κλειστών χώρων, όπως προσδιορίζονται στις αντίστοιχες παραγράφους. 3. Ογκοπλαστική διάρθρωση (αναλογίες, σχέση ανοικτών, κλειστών και ενδιάμεσων - ημιυπαίθριων - χώρων): Χαρακτηριστικό γνώρισμα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής αποτελεί η άρρηκτη σύνδεση μεταξύ κλειστών και ανοιχτών χώρων με κυρίαρχο τον εσωστρεφή χαρακτήρα της υπαίθριας ιδιωτικής ζωής σε σχέση με τη δημόσια, εντός των συνεκτικών τμημάτων των οικισμών. Στο πλαίσιο αυτό, ο κτισμένος όγκος κάθε ιδιοκτησίας θα πρέπει να οργανώνεται περιμετρικά, κατά κανόνα προς την ανωφέρεια του οικοπέδου, με τρόπο τέτοιο ώστε να διαμορφώνει τον προστατευμένο υπαίθριο χώρο, που ανοίγεται κατά το δυνατό προς νότο. (εικ.4) Σε κάθε περίπτωση, τόσο εντός των συνεκτικών τμημάτων όσο και στις αραιοδομημένες εκτάσεις εκτός αυτών, η αυλή του οικοπέδου θα πρέπει να αντιμετωπίζεται εξαρχής ως δομικό στοιχείο της σύνθεσης και όχι να προκύπτει ως "υπόλοιπο" των κλειστών χώρων. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 5

6 εικ 4. Στο παράδειγμα αριστερά, η ψηλή μάνδρα διαμορφώνει έναν προστατευμένο υπαιθριο χώρο. Αντίστοιχα στο παράδειγμα δεξιά, ο υπαίθριος χώρος οριοθετέιται από τους περιμετρικά διατεταγμένους όγκους. Στο σύνολο των οικισμών, ειδικότερα σε ότι αφορά την κατοικία, καθώς και κτίσματα ξενώνων μικρής κλίμακας ή επαγγελματικής χρήσεως: i. οι αναλογίες των διακεκριμένων πρισματικών μονάδων ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, ορίζονται ως εξής: - Στην περίπτωση διώροφων κτισμάτων θα πρέπει να κυμαίνονται, βάσει των επικρατουσών αναλογιών μήκους /πλάτους/ /ύψους από 2/1/1 έως 2/1,5/1,5 και 2/1/1,5. (εικ. 5-6). - εικ 5. Αναλογίες όγκων διώροφου κτίσματος Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 6

7 εικ 6. Αναλογίες όγκων διώροφου κτίσματος - Στη περίπτωση ισόγειων κτισμάτων οι αναλογίες των πλευρών της κάτοψης θα πρέπει να κυμαίνονται από 2/1 έως 2/1,5. (εικ.7) εικ 7. Αναλογίες όγκων ισόγειου κτίσματος ii. Ως μέγιστο μήκος πλευράς διώροφου κτίσματος ορίζεται το Ymax = 2*Ηmax, (όπου Η το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος του οικοδομήματος χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η στέγη, όπως αυτό ορίζεται στην παράγραφο 4 του παρόντος), ώστε να αποφεύγονται συνεχείς όψεις μεγάλου μήκους. iii. Τα παραπάνω εδάφια δεν έχουν εφαρμογή σε κτήρια κοινής ωφέλειας. 4. Αριθμός ορόφων, ύψη (ανά τομέα εάν προτείνεται) και επιτρεπόμενες κατασκευές πάνω από το hmax: Το μέγιστο ύψος των κτηρίων ορίζεται σε 8,00 μ. για διώροφα κτίσματα, συμπεριλαμβανομένης της στέγης, και μετράται σε κάθε σημείο της τομής του περιγράμματος αυτών με το φυσικό έδαφος. Σε κάθε περίπτωση, το ύψος των προβολών των κτηρίων σε κατακόρυφα επίπεδα, διερχόμενα από την τομή του περιγράμματος αυτών με το έδαφος (είτε φυσικό, είτε διαμορφωμένο), δεν μπορεί να υπερβαίνει το ανωτέρω οριζόμενο. Σε περίπτωση μη εξάντλησης της επιτρεπόμενης δόμησης κατά τα ως άνω, επιβάλλεται η διάσπαση του κτηρίου σε ανεξάρτητα κτήρια εντός του γηπέδου. Ο μέγιστος αριθμός ορόφων ορίζεται σε δύο (2). Πάνω από το μέγιστο ύψος της οικοδομής επιτρέπεται μόνον η κατασκευή καπνοδόχου. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 7

8 Καταργείται η παρέκκλιση σε ότι αφορά το μέγιστο ύψος για την περίπτωση του οικισμού Καρυάς, που οριζόταν από το εδάφιο 4 άρθρου 2 ΦΕΚ 388/Δ/90 ως εξής:. "Κατ' εξαίρεση στην πλευρά του κτιρίου που λόγω κλίσεως του εδάφους είναι δυνατή η διαμόρφωση του χαρακτηριστικού για τον οικισμό υπογείου χώρου (κατώγι), το μέγιστο ύψος μπορεί να φτάσει τα εννέα (9) μέτρα και μόνο στο απαραίτητο τμήμα της όψης όπου παρουσιάζεται το κατώγι σαν ισόγειο". δεδομένου ότι αφενός δεν εντοπίστηκαν εντός του οικισμού παραδοσιακά κτίσματα με κατώγι, αφετέρου στο στάδιο αναγνώρισης των οικισμών, διαπιστώθηκε ότι η διάταξη, έχει ως αποτέλεσμα την κατασκευή πλήθους νέων οικοδομών δυσανάλογου ύψους και μορφής αλλοιώνοντας αισθητά τον πρωταρχικό χαρακτήρα του παραδοσιακού ιστού του οικισμού. 5. Προσαρμογή στο έδαφος και στην φυσική κλίση του εδάφους (έντονη κλίση, διατήρηση φυσικών σχηματισμών, υφιστάμενων ξερολιθιών, δένδρων κ.λ.π): Οι οικοδομικοί όγκοι θα πρέπει να προσαρμόζονται στη φυσική κλίση του αναγλύφου, διατηρώντας κατά το δυνατόν τη συνέχεια του εδάφους και συμβάλλοντας κατ' αυτόν τον τρόπο στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό: Η διαμόρφωση των ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων πρέπει να συντείνει στην προστασία του υπάρχοντος φυσικού περιβάλλοντος του ίδιου του οικοπέδου όπως και των όμορών του, με την ελαχιστοποίηση των εκσκαφών και τη διατήρηση των φυσικών στοιχείων (δένδρα, βράχια κλπ.). Απαγορεύεται κάθε εκσκαφή ή επιχωμάτωση στο οικόπεδο, εκτός από τις απολύτως αναγκαίες για το περίγραμμα της οικοδομής και για την τυχόν διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου κατά το δυνατόν στο άμεσο περιβάλλον του κτίσματος χωρίς σε καμία περίπτωση να υπερβαίνουν τα κατά περίπτωση μέγιστα μεγέθη που ορίζονται στην παρ. 3α του Άρθρου 17 του Ν4067/12 "Νέος Οικοδομικός Κανονισμός" [ΦΕΚ79/Α/9412], όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Σε περίπτωση μεγάλης υψομετρικής διαφοράς επί της ρυμοτομικής γραμμής μεταξύ οικοπέδου και στάθμης δρόμου επιτρέπεται η διαμόρφωση αναλημματικών τοίχων αναλόγου ύψους, με την προϋπόθεση διατήρησης του αναγλύφου και τυχόν φυσικών σχηματισμών. Η κατασκευή των κάθε είδους τοιχίων γίνεται από ξηρολιθοδομή (ξερολιθιά), κατ' αντιστοιχία των αναβαθμών του αγροτικού τοπίου, είτε από εμφανή λιθοδομή, υποχρεωτικά με λίθους τοπικής προέλευσης, με τις προδιαγραφές κατασκευής της παρ.13. Η κατασκευή κτηρίων σε υποστυλώματα απαγορεύεται. Δεν επιτρέπεται το ύψος τυχόν υπόγειων χώρων να υπερβαίνει τα 2,20 μ, άλλως προσμετρώνται στον συντελεστή δόμησης. Η συγκεκριμένη διάταξη κρίθηκε σκόπιμη προκειμένου να αποφευχθεί η καταστρατήγηση του μέγιστου ύψους με τη δημιουργία ωφέλιμων χώρων στο υπόγειο, χωρίς να προσμετρώνται στο ΣΔ. Η διαμόρφωση των ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων πρέπει επίσης να συντείνει στη διατήρηση τυχόν φυσικών σχηματισμών και υφιστάμενων δένδρων, όπως επίσης ξερολιθιών, αλωνιών και λοιπών στοιχείων που μαρτυρούν τη συνέχεια της αγροτικής παράδοσης του τόπου. Η παράμετρος της προστασίας των στοιχείων αυτών θα πρέπει να λαμβάνεται εξαρχής υπόψη στην επιλογή της τοποθέτησης του οικοδομικού όγκου εντός του οικοπέδου. Η κατασκευή υπαίθριων κολυμβητικών δεξαμενών απαγορεύεται στους οικισμούς Άγιος Νικόλαος και Βρούστι και στον θεσμοθετημένο τομέα Α του οικισμού της Καρυάς. Εκτός του Τομέα Α της Καρυάς επιτρέπεται η κατασκευή τους εφόσον κριθεί από το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής ότι η χωροθέτηση και η μορφή τους δεν αλλοιώνει τη φυσιογνωμία του δομημένου και αδόμητου περιβάλλοντος χώρου, τα αξιόλογα στοιχεία του αγροτικού τοπίου, όπως επίσης το ανάγλυφο της περιοχής. Ως μέγιστη επιτρεπόμενη επιφάνεια ορίζονται τα 60 τ.μ. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 8

9 Οι νέες οικοδομές δε θα πρέπει να παραμορφώνουν ή να ξεπερνούν σε ύψος κορυφογραμμές ή λοφώδεις και βραχώδεις εξάρσεις της περιοχής, ώστε να μην αλλοιώνονται τα χαρακτηριστικά του φυσικού τοπίου. Με στόχο την τήρηση της διάταξης, η θέση του οικοπέδου επισημαίνεται σε απόσπασμα χάρτη ΓΥΣ της ευρύτερης περιοχής του οικισμού, κλίμακας 1:5000, που συνοδεύει το τοπογραφικό διάγραμμα, προκειμένου να συσχετιστεί το μέγιστο πραγματοποιούμενο ύψος με την κρίσιμη κορυφογραμμή, λοφώδη ή βραχώδη έξαρση της περιοχής. Είτε η κορυφογραμμή ή έξαρση, εμπίπτει εντός του οικοπέδου είτε βρίσκεται σε απόσταση εκτός αυτού, το προς εξέταση τμήμα της είναι αυτό που προκύπτει από την προβολή των κορυφών των ορίων του γηπέδου σε αυτή. Το προς ανέγερση δηλαδή κτίσμα εξετάζεται από τα κατάντι της κορυφογραμμής - έξαρσης και όχι από άλλη οπτική γωνία. Τα ακριβή υψόμετρα για το παραπάνω τμήμα κορυφογραμμής- έξαρσης θα προκύπτουν από το τοπογραφικό διάγραμμα του γηπέδου το οποίο θα αποτυπώνει με υψομετρικές καμπύλες και την όμορη ανάντι λωρίδα μέχρι την κορυφογραμμή- έξαρση. Το μικρότερο υψόμετρο του τμήματος της κορυφογραμμής- έξαρσης που αντιστοιχεί στο γήπεδο σύμφωνα με τα παραπάνω, θα είναι και το ανώτατο του προς ανέγερση κτιρίου. (βλέπε και έγγραφο ΕγγρΔΤΕ/α/5979/162/22207(Δ/νση Τοπ. Εφαρμογών). εικ 8. Στα σχήματα 1,2, 3 παρουσιάζονται περιπτώσεις επιτυχούς προσαρμογής του κτιριακού όγκου στο φυσικό ανάγλυφο. σχήμα 4 (κτίριο σε υποστηλώματα): χαρακτηριστικό παράδειγμα μη διατήρησης της συνέχειας του εδάφους. 6. Μέγιστη κλίση εδάφους για οικοδομησιμότητα: Δεν κρίνεται αναγκαίο να οριστεί εντός των ορίων των οικισμών. 7. Τρόπος κάλυψης και επικάλυψης (στέγη - γεωμετρία, κλίσεις, χρώμα, δώμα και αναλογία % στέγης - δώματος, ένταξη συστημάτων ΑΠΕ - πράσινες στέγες εάν προτείνονται κ.λ.π.): Επιβάλλεται η στέγαση των κτισμάτων με τετράριχτη ή τρίριχτη κεραμοσκεπή, μέγιστης κλίσης 35%, με επικάλυψη από κεραμίδια βυζαντινού ή ρωμαϊκού τύπου, χρώματος κεραμιδί (απαγορεύεται το κόκκινο), ώχρας ή καφέ (terracotta). Σε ισόγεια κτίσματα επιτρέπεται επίσης η διαμόρφωση δίριχτης ή μονόριχτης στέγης. Η μέγιστη επιτρεπόμενη προεξοχή της στέγης περιμετρικά του κτίσματος ορίζεται στα 0,20 μέτρα συμπεριλαμβανομένων των κεραμιδιών. Το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της στέγης ορίζεται στα 1,50 μ. Κάθε διακριτός ορθογωνικός όγκος καλύπτεται από μία μόνο τετράριχτη στέγη. Η διαμόρφωση τρίριχτης στέγης επιτρέπεται στην περίπτωση εφαπτομενικής τοποθέτησης της στενής πλευράς πρισματικού όγκου σε όγκο μεγαλύτερου ύψους. (εικ. 9-10) Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 9

10 εικ 9. Στα σχήματα 1 και 2 παρουσιάζονται οι ενδεικνυόμενοι τρόποι κάλυψης των κτιριακών όγκων. Στο τρίτο σχήμα παρουσιάζεται μη αποδεκτός τρόπος κάλυψης, καθώς η στέγαση των υποκείμενων όγκων δεν είναι ενιαία. εικ 10. Στα σχήματα 1 και 2 παρουσιάζεται η κάλυψη των κτιριακών όγκων με τρίριχτη στέγη σε περίπτωση εφαπτομενικής τοποθέτησης με γεωμορφολογικό σχηματισμό ή με υφιστάμενο κτίριο μεγαλύτερου ύψους αντίστοιχα. Στις περιπτώσεις συνδυασμού ισοϋψών ορθογωνικών όγκων σε σύνθετες διατάξεις π.χ. διάταξη Γ, η στέγαση επιβάλλεται να γίνεται με ενιαία στέγη, που ακολουθεί το περίγραμμα της κάτοψης του υποκείμενου ορόφου. (εικ 9) Δεδομένου ότι η επαναλαμβανόμενη, σε σειρά, στέγαση ισοϋψών εν επαφή μονάδων με συνεχόμενες τετράριχτες ή δίριχτες στέγες, οδηγεί εν γένει σε ακαλαίσθητες συνθέσεις όγκων, πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή κατά τον έλεγχο των μελετών, ώστε να μην εφαρμόζονται τέτοιου είδους επιλύσεις. (εικ. 11) εικ11. Στα σχήματα παρουσιάζονται ενδεικτικοί μη επιθυμητοί τρόποι κάλυψης ισουψών μονάδων Μέσα στη στέγη απαγορεύεται η διάνοιξη ανοιγμάτων και η δημιουργία ορόφου, ή τμήματος ορόφου. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 10

11 Η κατασκευή της στέγης είναι υποχρεωτική. Δεν επιτρέπεται η εκτέλεση οικοδομικών εργασιών που ακολουθούν αυτές του φέροντα οργανισμού και της πλήρωσης των τοίχων του κτιρίου πριν από την πλήρη αποπεράτωση των εργασιών κατασκευής της στέγης. Η κατασκευή της στέγης είναι υποχρεωτική ακόμα και εάν δεν εξαντλείται ο επιτρεπόμενος συντελεστής δόμησης ή εάν προβλέπεται μελλοντικά η ανέγερση επιπλέον ορόφου. Απαγορεύεται κάθε είδους κατασκευή πάνω από τη στέγη εξαιρουμένων των καπνοδόχων. Επιτρέπεται η στέγαση με δώμα σε ισόγεια κτίσματα κύριας ή βοηθητικής χρήσης και καθαρής ορθογωνικής μορφής, που τοποθετούνται σε επαφή, υποχρεωτικά με τον διώροφο κτιριακό όγκο, κατ' αντιστοιχία της διάταξης του παραδοσιακού λιακού. Το δώμα μπορεί να είναι βατό ενώ η επιφάνειά του δε δύναται να υπερβαίνει τα 30 τ.μ. Στο ισόγειο αυτό κτίσμα επιτρέπεται και η διαμόρφωση ημιυπαίθριου χώρου κατ' αντιστοιχία των παραδοσιακών προτύπων. Στέγαση με δώμα επιτρέπεται και σε ισόγεια ανεξάρτητα κτίσματα μέγιστης επιφανείας 25 τ.μ. που προορίζονται για αποκλειστική χρήση χώρου στάθμευσης. Δεν επιτρέπεται η προεξοχή της πλάκας του δώματος περιμετρικά της τοιχοποιίας, ενώ απαγορεύονται επίσης οι εμφανείς αναμονές. Απαγορεύεται οποιαδήποτε κατασκευή κλειστού όγκου στα δώματα (π.χ. απόληξη εσωτερικού κλιμακοστασίου). Το δάπεδο βατού δώματος διαμορφώνεται από φυσικούς λίθους ή τσιμεντοκονία. 8. Αρχιτεκτονικοί τύποι κτισμάτων με δυνατότητα διαφοροποιήσεων σε πεδινούς οικισμούς ή σε περιοχές με κλίσεις: Στους οικισμούς Άγιος Νικόλαος και Βρούστι οι κτιριακοί όγκοι τοποθετούνται εν γένει με τη μακρά πλευρά τους κάθετα στις ισοϋψείς, κατά τον επικρατούντα τύπο του στενομέτωπου, διώροφου σπιτιού. Παράλληλη τοποθέτηση είναι δυνατή, εφόσον κριθεί αναγκαία ή βέλτιστη π.χ. λόγω του μεγέθους, του προσανατολισμού και της γεωμορφολογίας του οικοπέδου ή για λόγους προστασίας της θέας κοινοχρήστων χώρων. Στον οικισμό Καρυάς εφαρμόζεται τόσο ο στενομέτωπος όσο και ο πλατυμέτωπος τύπος. Η επιλογή θα πρέπει να βασίζεται στα επικρατούντα χαρακτηριστικά του άμεσου δομημένου περιβάλλοντος. (εικ. 12) εικ 12. Πλατυμέτωπος και στενομέτωπος τύπος τοποθέτησης των κτιριακών όγκων. 9. Αναλογίες και θέση ανοιγμάτων, τύποι κουφωμάτων: Δεδομένου ότι εντοπίστηκε σημαντικός αριθμός ατυχών επιλογών, που επιβαρύνουν αισθητικά την εικόνα των οικισμών, αναγκαία κρίθηκε η απόδοση συγκεκριμένων κατευθύνσεων για κάθε δομικό - μορφολογικό στοιχείο χωριστά (ανοίγματα, κουφώματα, εξώστες - ανοιχτοί/κλειστοί - εξωτερικές κλίμακες κ.α.). Σε σχέση με τις επιτρεπόμενες αναλογίες, το μέγιστο ποσοστό, τη θέση και τον τρόπο διαμόρφωσης των ανοιγμάτων, ορίζονται τα εξής: Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 11

12 Στις όψεις η τοποθέτηση των ανοιγμάτων γίνεται σε μία σειρά ανά όροφο. Η ελάχιστη απόσταση των ανοιγμάτων από τις γωνίες του κτίσματος ορίζεται στο 1,00 μ, ενώ η ελάχιστη μεταξύ τους απόσταση στα 0,50μ. Tα ανοίγματα θα πρέπει να έχουν σχήμα ορθογωνικό, με αναλογία πλάτους - ύψους περίπου από 1/1,5 έως 1/2. Το πλήρες θα πρέπει να υπερτερεί του κενού στις επιφάνειες των όψεων, ώστε να διατηρηθεί ο εσωστρεφής χαρακτήρας της αρχιτεκτονικής των οικισμών. Συνολικά το ποσοστό των ανοιγμάτων δε θα πρέπει να ξεπερνά το 20 % της συνολικής επιφάνειας των όψεων. Το μέγιστο πλάτος παραθύρου ορίζεται σε 0,80 μ. και θύρας σε 1,20 μ. Στην περίπτωση ισόγειων καταστημάτων το πλάτος των θυρών μπορεί να φτάνει και τα 2,00 μ., κατόπιν έγκρισης του Αρμόδιου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Απαγορεύονται ανοίγματα άλλων σχημάτων πλην του ορθογωνικού (π.χ. κυκλικά, πολύπλευρα, τοξωτά, αψιδωτά, τρίγωνα κ.α.). Σε τοιχοποιίες εμφανούς λιθοδομής, η διαμόρφωση των ανοιγμάτων γίνεται με ενιαίο οριζόντιο ξύλινο, μεταλλικό ή λίθινο πρέκι. Δυνατή είναι και η διαμόρφωση πρεκιού εμφανούς οπλισμένου σκυροδέματος με επεξεργασία αδρής επιφάνειας (π.χ. χτυπητό, υδροβολημένο κλπ). Απαγορεύεται η περιμετρική επένδυση των ανοιγμάτων με κάθε είδους πλακίδια ή άλλα διακοσμητικά υλικά. Τα υαλοστάσια επιβάλλεται να είναι ξύλινα, ανοιγόμενα ή και ανακλινόμενα. Τα εξώφυλλα επιβάλλεται να είναι ξύλινα, ανοιγόμενα,γαλλικού ή γερμανικού τύπου, ή ανακλινόμενα, καρφωτά, περσιδωτά ή ταμπλαδωτά. Απαγορεύονται οι αλουμινοκατασκευές κάθε είδους. Όλα τα εξωτερικά κουφώματα κάθε κτιρίου επιβάλλεται να έχουν ενιαίο χρωματισμό. Απαγορεύονται τα συρόμενα εξωτερικά παραθυρόφυλλα και τα συνθετικά κουφώματα (PVC κλπ). Σε καταστήματα και χώρους στάθμευσης επιτρέπεται η κατασκευή των κουφωμάτων από σίδηρο. Στην περίπτωση εισόδου σε κλειστό χώρο στάθμευσης, το μέγιστο πλάτος του ανοίγματος ορίζεται σε 2,50 μ και το μέγιστο ύψος σε 2,00 μ. 10. Επιμέρους μορφολογικά στοιχεία (εξώστες, εξωτερικές κλίμακες, χαγιάτια, σκιάδια μάνδρες, περιφράξεις, υδρορροές, κ. λ. π.): α. Εξώστες Όσον αφορά τους εξώστες, κρίθηκε σκόπιμη η διατύπωση συγκεκριμένων περιορισμών σε σχέση με τη μορφή, τις αναλογίες και τον τρόπο κατασκευής τους, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες αλλά και την αλλοίωση που έχουν υποστεί οι οικισμοί, η οποία εντοπίζεται σε παραδείγματα δυσανάλογων σε μέγεθος, συνεχών ή και επαναλαμβανόμενων σε ορόφους εξωστών καθώς και ετερόκλητων και ασύμβατων μορφολογικά προσθηκών σε υφιστάμενα παραδοσιακά κελύφη. Αναλυτικά ορίζονται τα παρακάτω: Η φέρουσα κατασκευή εξωστών μπορεί να είναι ξύλινη, είτε μεταλλική, είτε από οπλισμένο σκυρόδεμα, με ορθογωνική κάτοψη. Για τους οικισμούς Άγιος Νικόλαος, Βρούστι και Καρυά ορίζονται μέγιστες διαστάσεις πλάτους 1,10 μ. και μήκους 2,20 μ. Στην περίπτωση εξώστη οπλισμένου σκυροδέματος ως μέγιστο πάχος πλάκας ορίζονται τα 0,15 μ. Επισημαίνεται ότι πλέον των ξύλινων ανοιχτών εξωστών, κατά τα παραδοσιακά πρότυπα, κρίθηκε σκόπιμο να επιτραπούν επίσης κατασκευές από οπλισμένο σκυρόδεμα σε πρόβολο, δεδομένης της συχνότητας με την οποία εμφανίζονται πλέον ανάλογες επιλογές εντός του οικισμού, καθώς και μεταλλικές κατασκευές. Η ελάχιστη απόσταση του εξώστη από τις γωνίες του κτίσματος ορίζεται στα 0,50μ. Η επίστρωση εξωστών ελαφριάς κατασκευής επιβάλλεται να είναι από ξύλινες σανίδες στη φυσική Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 12

13 τους απόχρωση. Στην περίπτωση πλάκας σκυροδέματος η τελική επιφάνεια διαμορφώνεται με τσιμεντοκονία. Ανά μεμονωμένο κτιριακό όγκο, ειδικότερα σε ότι αφορά την κατοικία, καθώς και κτίσματα ξενώνων μικρής κλίμακας ή επαγγελματικής χρήσεως, επιτρέπεται η κατασκευή μόνο ενός εξώστη στη στενή πλευρά των κτισμάτων και μέχρι δύο συνολικά εξωστών. Σε περίπτωση στέγασης των εξωστών, το προστέγασμα επιβάλλεται να είναι ανεξάρτητη, οριζόντια ή με μικρή κλίση έως 3%, ελαφριά, μεταλλική ή ξύλινη κατασκευή ορθογωνικής κάτοψης και ομοίων διαστάσεων με τον εξώστη, από απλές διατομές χωρίς διακοσμητικές απολήξεις - διαμορφώσεις. Η ανώτερη επιφάνεια των στεγάστρων θα πρέπει να απέχει τουλάχιστον 0,50μ από την απόληξη της τοιχοποιίας. Η επικάλυψη του προστεγάσματος μπορεί να γίνεται με φυσικό πράσινο (κληματαριές, αναρριχόμενα φυτά), με ξύλινες ορθογωνικές, ή μεταλλικές διατομές, ή εν γένει φυσικά υλικά. Απαγορεύεται η τοποθέτηση κεραμοσκεπής. Εναλλακτικά επιτρέπεται η τοποθέτηση υαλοπινάκων ή αναλόγων διαφανών υλικών. Δεν επιτρέπεται η επιστέγαση του εξώστη με προέκταση της στέγης, ώστε να μην αλλοιώνονται οι αναλογίες και η μορφή του καθαρού σχήματος αυτής. Απαγορεύονται οι συνεχείς σε όλο το μήκος της όψης εξώστες καθώς και οι γωνιακοί ή περιμετρικοί εξώστες. Η κατασκευή των εξωστών δεν μπορεί να γίνεται με σχήμα διαφορετικό του ορθογωνικού (καμπύλα σχήματα, πολύγωνα, τρίγωνα κ.α.). Το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής μπορεί να επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς ως προς τη θέση και το μέγεθος των εξωστών σε κάθε κτίριο ξεχωριστά για λόγους προσαρμογής και προστασίας του κτισμένου και φυσικού χώρου που το περιβάλλει. Στους εξώστες επιτρέπεται η διαμόρφωση κιγκλιδωμάτων με γραμμικά, κατακόρυφα ή οριζόντια στοιχεία απλής μορφής, ξύλινα ή μεταλλικά. Επιτρέπεται επίσης ο συνδυασμός των δύο υλικών. Απαγορεύονται σε κάθε περίπτωση κιγκλιδώματα με επιπλέον διακοσμητικά στοιχεία περίπλοκων σχημάτων και συνδυασμών, τα κτιστά κιγκλιδώματα με διακοσμητικές εγκοπές, καθώς και τα κιγκλιδώματα με τη μορφή μπαλούστρων. β. Σκίαστρα Σε ότι αφορά τις κατασκευές σκιάστρων εντός των οικισμών προστίθενται τα εξής: Επιτρέπεται η στέγαση βατού δώματος ισόγειου κτίσματος εν επαφή διώροφου όγκου (λιακός) με την προϋπόθεση το στέγαστρο που τοποθετείται να είναι ελαφριάς ξύλινης ή μεταλλικής κατασκευής ανάλογης των στεγάστρων των εξωστών. Η κάτοψή του δεν υπερβαίνει αυτήν του δώματος. Για τη στέγαση μεμονωμένων θυρών εισόδου της οικοδομής επιτρέπεται επιπλέον η διαμόρφωση οριζόντιου σκιάστρου, ορθογωνικής κάτοψης και ελαφριάς μεταλλικής - ξύλινης κατασκευής ή πλάκας σκυροδέματος σε πρόβολο, μέγιστου πλάτους 1.00 μ. Τα στέγαστρα και σκίαστρα που τοποθετούνται στην κάθε οικοδομή, θα πρέπει να ενσωματώνονται διακριτικά στο συνολικό σχεδιασμό των όψεων. Γενικά, προτιμώνται οι ελαφριές κατασκευές σκίασης με λεπτές διατομές, ώστε να είναι διακριτές μορφολογικά, από το στιβαρό, εσωστρεφή κύριο όγκο των κτισμάτων. Απαγορεύονται προστεγάσματα σχημάτων διαφορετικών του ορθογωνικού (καμπύλα σχήματα, πολύγωνα, τρίγωνα κ.α.). Απαγορεύονται εν γένει κάθε είδους προστεγάσματα με επικάλυψη κεραμιδιών, τόσο στις όψεις των κτισμάτων όσο και στους υπαιθρίους, δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους των οικισμών. Εναλλακτικά, όπου υπάρχει ανάγκη ηλιοπροστασίας, τυχόν σκιάδια και στέγαστρα διαμορφώνονται κατ' αναλογία των προστεγασμάτων των εξωστών (βλ. παρ. α). Η τοποθέτηση τεντών λευκού υφάσματος επιτρέπεται μόνο στις περιπτώσεις καταστημάτων ή χώρων συνάθροισης, κατόπιν έγκρισης από το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής, εφόσον δεν αλλοιώνεται η φυσιογνωμία αξιόλογων μετώπων, τμημάτων ή κοινοχρήστων χώρων του οικισμού. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση τεντών σε παραδοσιακά κτίσματα των οικισμών. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 13

14 Επισημαίνεται ακόμη ότι ο αποτελεσματικός σκιασμός των επιφανειών μπορεί να επιτυγχάνεται με την κατάλληλη, σε ότι αφορά τη θέση και το είδος ( φυλλοβόλα, αειθαλή), επιλογή φύτευσης, σύμφωνα με τις βασικές αρχές της αρχιτεκτονικής παράδοσης του τόπου, όπως αναλύεται στην παράγραφο 18 του παρόντος. γ. Εξωτερικές κλίμακες Στα παραδοσιακά κτίσματα εντός των οικισμών εντοπίζονται κατά κανόνα εξωτερικές κλίμακες, συνήθως λίθινες. Προκειμένου να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο κατευθύνσεων για αντίστοιχες σύγχρονες κατασκευές, σε αρμονία με τις λοιπές παραγράφους του παρόντος, κρίθηκε σκόπιμο να προστεθούν οι εξής σχετικές διατάξεις: Η κατασκευή ανοιχτής κλίμακας ανόδου στον όροφο επιτρέπεται αποκλειστικά στη μακρά πλευρά των κτισμάτων. Η εξωτερική, ανοιχτή κλίμακα μπορεί να έχει μέγιστο πλάτος 1,00μ., δεν υπολογίζεται στο ποσοστό κάλυψης και το συντελεστή δόμησης και αναπτύσσεται παράλληλα, τουλάχιστον κατά τα 2/3 του μήκους της, και σε επαφή με την μακρά πλευρά του κτιρίου, ενώ καταλήγει σε εξώστη ή σε βατό δώμα (λιακός). Επιτρέπεται και η κάθετη τοποθέτηση μεγαλύτερου τμήματος της εξωτερικής κλίμακας προς τη μακρά πλευρά του διώροφου όγκου, αρκεί αυτό να ενσωματώνεται στο περίγραμμα του λιακού. (εικ. 13) εικ 13. Στο πρώτο σχήμα παρουσιάζεται η τοποθέτηση εξωτερικής κλίμακας σε παραλληλία και επαφή με την μακρά πλευρά του κτιρίου. Στο δεύτερο σχήμα παρουσιάζεται η περίπτωση κάθετης τοποθέτησης, που επιβάλλει ενσωμάτωση της κλίμακας στο περίγραμμα του λιακού. Το στηθαίο της ανοιχτής κλίμακας μπορεί να είναι συμπαγές, οπότε επιβάλλεται να συνεχίζει στο ίδιο κατακόρυφο επίπεδο μέχρι το έδαφος, ή με τη μορφή κιγκλιδώματος που κατασκευάζεται κατ' αντιστοιχία των κιγκλιδωμάτων των εξωστών. Οι εξωτερικές κλίμακες: δεν επιτρέπεται να συνεχίζουν σε τυχόν υπόγειο χώρο, όπου αυτός επιτρέπεται. επιβάλλεται να μένουν ακάλυπτες. μπορούν να είναι, είτε συμπαγείς, οπότε η επίστρωση των βαθμίδων γίνεται με φυσικά πετρώματα ή τσιμεντοκονία, είτε ελαφριάς κατασκευής, ξύλινης ή μεταλλικής. δ. Περιφράξεις Σε ότι αφορά την κατασκευή περιφράξεων προστίθενται τα εξής: Οι περιφράξεις των οικοπέδων κατασκευάζονται από ανεπίχριστη λιθοδομή χωρίς τονισμένους αρμούς ή ξηρολιθοδομή, με τις προδιαγραφές κατασκευής της παραγράφου 13. Στον οικισμό Καρυά Το συνολικό ύψος της περίφραξης διαμορφώνεται σύμφωνα με τα επικρατούντα ύψη των περιφράξεων στο άμεσο περιβάλλον της οικοδομής και δεν μπορεί να ξεπερνά γενικά τα 2,00 μ. Δεν επιτρέπονται τυχόν διαμορφώσεις του ανοίγματος της αυλόθυρας που παραπέμπουν σε "νεοπαραδοσιακό" στυλ, π.χ. τοξωτό πρέκι ή διαμόρφωση τριγωνικού αετώματος. Επιτρέπεται μόνο η οριζόντια διαμόρφωση του ανοίγματος, στο σημείο του οποίου η περίφραξη μπορεί κατ' εξαίρεση Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 14

15 να φτάνει τα 2.30 μ. Στον οικισμό της Καρυάς, πάνω από το ύψος της συμπαγούς περίφραξης, επιτρέπεται και η τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων, χωρίς το συνολικό ύψος να ξεπερνά τα 2.50μ. Η κατασκευή των κιγκλιδωμάτων θα πρέπει να είναι αντίστοιχη με αυτή που περιγράφηκε για τους εξώστες ενώ ισχύουν επίσης οι σχετικές απαγορεύσεις (μπαλούστρα, πολύπλοκα σχήματα κ.τ.λ.) Επισημαίνεται ότι στον οικισμό συναντάται πληθώρα κιγκλιδωμάτων σε περιφράξεις, στα πλαίσια της μεταγενέστερης οικοδομικής δραστηριότητας, με αποτέλεσμα να αποτελούν πλέον χαρακτηριστικό στοιχείο του δομημένου περιβάλλοντος. Σε δρόμους με συνεχή μέτωπα που διαμορφώνονται από όψεις κτισμάτων και υψηλές μάνδρες απαγορεύεται η κατασκευή χαμηλών περιτοιχίσεων, η τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων ή η μείωση του ύψους των υφισταμένων, το δε ύψος νέων περιφράξεων θα πρέπει να ακολουθεί το ύψος των γειτονικών. Οι αυλόπορτες μπορούν να είναι ξύλινες, ή και μεταλλικές απλού σχεδίου χωρίς πολύπλοκα διακοσμητικά στοιχεία που παραπέμπουν σε ψευδοπαραδοσιακές μορφές. Οι υφιστάμενες παραδοσιακές περιφράξεις ιδιοκτησιών διατηρούνται ή αποκαθίστανται στην αυθεντική τους μορφή, ως προς τα υλικά, τους χρωματισμούς και τις διαστάσεις. Με στόχο την τήρηση των παραπάνω διατάξεων, υποβάλλονται πλήρη σχέδια όψεων για τις προβλεπόμενες προς κατασκευή περιφράξεις. ε. Υδρορρόες Οι υδρορρόες των κτισμάτων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στη διαμόρφωση των αντίστοιχων όψεων, ώστε να ενσωματώνονται αρμονικά στη σύνθεση ως μορφολογικά στοιχεία του κτίσματος. Η ακριβής θέση τους θα πρέπει να υποδεικνύεται στα προς έγκριση σχέδια της μελέτης. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι επιτρεπτή η χρήση εμφανών πλαστικών υδρορροών. ζ. Λοιπά χαρακτηριστικά Στις νέες οικοδομές δεν πρέπει να γίνεται αποδεκτός ο στείρος μιμητισμός των παλαιότερων κτισμάτων με την αναπαραγωγή μεμονωμένων παραδοσιακών στοιχείων και την αυθαίρετη χρήση τους σε τυχαίους συνδυασμούς. Οι σύγχρονες κατασκευές οφείλουν να εκφράζουν την εποχή τους και να προσαρμόζονται στο δομημένο περιβάλλον υιοθετώντας τις γενικές αρχές της αρχιτεκτονικής παράδοσης με αφαιρετικές αναφορές στα επιμέρους χαρακτηριστικά της. Στο πλαίσιο αυτό ενδεικτικά αναφέρεται ότι (στα κτίσματα, στις περιφράξεις και εν γένει στις διαμορφώσεις δημόσιων και ιδιωτικών χώρων των οικισμών), απαγορεύονται στοιχεία όπως επενδύσεις με λίθινες πλάκες ή πλακίδια μικρού πάχους, έναντι λίθων, πρόσθετα ή ανάγλυφα διακοσμητικά στοιχεία (σειρά κεραμιδιών στην περίμετρο δωμάτων, γύψινα στοιχεία, γλυπτά, μίμηση κιόνων και αετωμάτων, περίτεχνα γείσα κ.α.), διακοσμητικές καμάρες, αψίδες, τόξα κ.τ.λ. Απώτερος στόχος είναι η αποφυγή της αναπαραγωγής του "νεοπαραδοσιακού" στυλ, που συναντάται στη συντριπτική πλειοψηφία της σύγχρονης οικοδομικής δραστηριότητας της υπαίθρου, υποβαθμίζοντας αισθητικά τόσο το φυσικό όσο και το δομημένο περιβάλλον της Περιφερειακής Ενότητας. 11. Στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού ( τοποθέτηση κλιματιστικών, ηλιοθερμοσίφωνες κ.λ.π.): Τα στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού επηρεάζουν την εξωτερική εικόνα των οικοδομών, και κατ' επέκταση την εικόνα του δημόσιου χώρου των οικισμών, επιβαρύνοντάς τη σημαντικά σε περίπτωση κακής τοποθέτησης ή επιμέρους ατυχών επιλογών, όπως διαπιστώθηκε από την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης. Για το λόγο αυτό κρίθηκε αναγκαίο να προστεθούν οι ακόλουθες διατάξεις: Οι ηλιακοί συλλέκτες, οι δεξαμενές αποθήκευσης νερού καθώς και τυχόν λοιπές μηχανολογικές ή άλλες εγκαταστάσεις τοποθετούνται υποχρεωτικά σε σημείο μη ορατό από οποιονδήποτε Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 15

16 κοινόχρηστο χώρο του οικισμού. Απαγορεύεται η τοποθέτησή τους σε όψεις των κτισμάτων και στην οροφή - στέγη των οικοδομών. Τα κλιματιστικά μηχανήματα τοποθετούνται υποχρεωτικά σε θέση μη ορατή από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο του οικισμού, σε ειδικές διαμορφώσεις των όψεων ή διαμορφωμένες εσοχές του κτίσματος και όχι στις κύριες όψεις ή στην οροφή - στέγη αυτού. Η θέση τους προσδιορίζεται στην αρχιτεκτονική μελέτη (κατόψεις - όψεις). Τυχόν νέες δεξαμενές συλλογής όμβριων επιβάλλεται να είναι υπόγειες. Στις επιφάνειες των στοιχείων τεχνολογικού εξοπλισμού απαγορεύεται η αναγραφή επιγραφών του κατασκευαστή αυτών. Απαγορεύεται η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών στοιχείων εντός και εκτός των ορίων των οικισμών. Απαγορεύεται επίσης η τοποθέτηση τεχνολογικού εξοπλισμού στις όψεις υφιστάμενων παραδοσιακών κτισμάτων. Επιτρέπεται μόνο σε σημεία του ακαλύπτου των οικοπέδων, που δεν είναι ορατά από οποιονδήποτε κοινόχρηστο χώρο του οικισμού. Σε κάθε οικόπεδο μπορεί να τοποθετείται μόνο μια κεραία τηλεόρασης και σε θέση που να μην προσβάλλονται τα κτίρια. Υποχρέωση του Δήμου είναι να τοποθετήσει μέσα σε εύλογο χρόνο ομαδική δορυφορική κεραία στον οικισμό. Μετά την τοποθέτησή της θα απομακρύνονται υποχρεωτικά οι ατομικές. Επιβάλλεται η σταδιακή συμμόρφωση προς τις παραπάνω διατάξεις, υφιστάμενων στοιχείων τεχνολογικού εξοπλισμού, σε διάστημα που θα οριστεί από τη Δημοτική αρχή από τη δημοσίευση του διατάγματος. 12. Στοιχεία εξοπλισμού κοινοχρήστων χώρων, ειδικές διατάξεις (υλικά, λιθόστρωτα, επιπλώσεις- - παγκάκια, σκιάδια, δίκτυα κοινωφελών υπηρεσιών - στύλοι ΔΕΗ, φωτισμοί, επιγραφές, διαφημιστικές εγκαταστάσεις κ.λ.π.) Προστίθενται επιπλέον οι ακόλουθοι περιορισμοί σε ότι αφορά τις διαμορφώσεις δημόσιων χώρων εν γένει: Η υπάρχουσα δομή του δημόσιου χώρου των οικισμών (δρόμοι, πλατείες, πλατώματα), διατηρείται. Επιβάλλεται επίσης η διατήρηση αυθεντικών παραδοσιακών λιθόστρωτων, πλακόστρωτων, ξερολιθιών και λοιπών ανάλογων στοιχείων (αναβαθμοί, πεζούλια, κρήνες κ.α.) του δημόσιου χώρου, στα πλαίσια της προστασίας της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Σε περίπτωση ανάγκης αντικατάστασης ή επισκευής των παραπάνω στοιχείων λόγω φθοράς, οι εργασίες θα πρέπει να γίνονται με τη χρήση ίδιων υλικών και κατάλληλων τεχνικών, για την επαναφορά τους στην αυθεντική τους μορφή. Κάθε διαμόρφωση, τροποποίηση ή ανάπλαση κοινοχρήστων χώρων, εκτελείται με τρόπο τέτοιο ώστε να ενσωματώνεται στην παραδοσιακή φυσιογνωμία και την κλίμακα των οικισμών. Για το λόγο αυτό ο σχεδιασμός του ελεύθερου χώρου και τυχόν κατασκευών αυτού, θα πρέπει να συγκροτείται από λιτές αρχιτεκτονικές γραμμές και καθαρά σχήματα, περιορίζοντας τις επεμβάσεις στις απολύτως αναγκαίες. Οι επεμβάσεις αυτές θα πρέπει να γίνονται με τρόπο και υλικά που ακολουθούν την τοπική κατασκευαστική παράδοση. Η επιλογή των υλικών θα πρέπει να γίνεται στα πλαίσια μιας συνολικότερης βιοκλιματικής προσέγγισης των δημόσιων χώρων των οικισμών, σε άμεσο πάντοτε συσχετισμό με τα τοπικά δεδομένα (π.χ. το κλίμα της περιοχής). Στην κατεύθυνση αυτή, ιδιαίτερα μεγάλη σημασία θα πρέπει να δίδεται στη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ σκληρών και φυσικών επιφανειών. Σε ότι αφορά τις δαπεδοστρώσεις των κοινόχρηστων χώρων, προτείνονται εν γένει φυσικά (με αναφορά σε τοπικά) και διαπερατά υλικά (π.χ. συμπιεστό χώμα). Στη περίπτωση κατασκευής σύγχρονων λιθόστρωτων θα πρέπει να χρησιμοποιούνται φυσικοί λίθοι τοπικής προέλευσης, που θα επαναλαμβάνουν το χαρακτήρα των παραδοσιακών ως προς το μέγεθος και την τοποθέτηση. Ως λιθόστρωτο νοείται η επίστρωση με λίθους ελάχιστου πάχους 8εκ. Λιτές, σύγχρονες διαμορφώσεις σκληρών επιφανειών (π.χ. δάπεδα σκυροδέματος με τη μορφή χτυπητού, υδροβολημμένου ή εμφανών αδρανών δαπέδου) κρίνονται επίσης θεμιτές, εφόσον Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 16

17 ενσωματώνονται διακριτικά στον παλαιότερο χαρακτήρα του δημόσιου χώρου των οικισμών. Γενικά απαγορεύονται οι ασφαλτοστρώσεις δημοσίων χώρων πλην των οδικών αξόνων. Πλέον των παραπάνω, η ενίσχυση του πρασίνου ενδείκνυται ως άμεσο και περιορισμένου, συγκριτικά, κόστους, μέτρο αισθητικής αναβάθμισης και βελτίωσης του μικροκλίματος στο εσωτερικό των οικισμών, ειδικότερα δε στις περιπτώσεις ενιαίων επιφανειών χώρων στάθμευσης εντός των οικισμών. Τυχόν κατάλοιπα αυθεντικών πλακόστρωτων, λιθόστρωτων και λοιπών ανάλογων στοιχείων που ενδεχομένως να αποκαλυφθούν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης έργων σε δημόσιους χώρους, θα πρέπει να αξιολογούνται με στόχο τη διατήρηση και διακριτική ενσωμάτωσή τους σε νέες διαμορφώσεις. Επισημαίνεται ότι, αντίστοιχη, σύμφωνα με όσα αναλύθηκαν στις παραπάνω παραγράφους, θα πρέπει να είναι και η λογική διαμόρφωσης των ιδιωτικών υπαιθρίων των οικοδομών, ειδικότερα όταν υπάρχει οπτική πρόσβαση σε αυτούς από κοινόχρηστους χώρους, ώστε να διατηρείται η ενότητα της ταυτότητας του πολεοδομικού ιστού. Για τη σηματοδότηση, το φωτισμό και εν γένει τον εξοπλισμό των κοινόχρηστων χώρων (επιπλώσεις, παγκάκια, σκιάδια) κρίνεται ουσιαστική η χρήση απλουστευμένων σύγχρονων στοιχείων, λιτού σχεδιασμού, χωρίς περίπλοκα σχήματα, διακοσμητικά μοτίβα και ιδιόμορφες απολήξεις. Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται η χρήση "νεοπαραδοσιακών" στοιχείων όπως επίσης η υιοθέτηση μορφών και ρυθμών ξένων προς την αρχιτεκτονική παράδοση της περιοχής. Το σύνολο του εξοπλισμού στο εσωτερικό του κάθε οικισμού θα πρέπει να παρουσιάζει ενιαία αρχιτεκτονική ταυτότητα, με υλικά, μεγέθη μορφές και χρώματα που θα συνδυάζονται αρμονικά μεταξύ τους και θα ενσωματώνονται διακριτικά στο χαρακτήρα και την κλίμακα του δομημένου περιβάλλοντος, συμβάλλοντας στην αισθητική αναβάθμισή του. Επιπλέον δεδομένου ότι τα υπέργεια δίκτυα κοινής ωφέλειας συνιστούν ουσιαστική παράμετρο αλλοίωσης και υποβάθμισης της εικόνας των οικισμών, κρίθηκε σκόπιμο να προστεθούν οι παρακάτω περιορισμοί: Τα έργα υποδομής των Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας (Δ.Ε.Η., Ο.Τ.Ε. κλπ.) επιβάλλεται να είναι υπόγεια. Η τοποθέτηση των μετρητών του ηλεκτρικού ρεύματος κλπ. όπως και η τοποθέτηση κάθε άλλου στοιχείου παροχών Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας επιβάλλεται να γίνεται σε ειδικές εσοχές του κτιρίου ή της περίφραξης. Οι Οργανισμοί Κοινής Ωφέλειας αναλαμβάνουν με δαπάνες τους την αναμόρφωση και βελτίωση των εγκαταστάσεών τους, όπως και τη σταδιακή υπογειοποίηση του υφιστάμενου δικτύου, ώστε να μην προσβάλλεται το περιβάλλον και να αποκατασταθεί παράλληλα η αλλοίωση της εικόνας των οικισμών. Υποχρεούνται επίσης να αναλαμβάνουν την αποκατάσταση της αρχικής μορφής των δρόμων και κοινοχρήστων χώρων όπου επενέβησαν για την εγκατάσταση των δικτύων τους. Σε ότι αφορά την τοποθέτηση επιγραφών, που ενίοτε αποτελούν επίσης στοιχεία αλλοίωσης των οικισμών αναφέρονται τα εξής: Απαγορεύεται η τοποθέτηση κάθε είδους επιγραφών και διαφημίσεων σε οποιαδήποτε θέση των ακινήτων του οικισμού καθώς και σε ικριώματα μέσα στο χώρο των οικοπέδων ή μπροστά απ' αυτά. Επιτρέπονται μόνο επιγραφές που πληροφορούν για τη χρήση των χώρων του κτιρίου και οι οποίες τοποθετούνται σε όψη του κτίσματος, σε θέση που δεν καλύπτουν ή αλλοιώνουν τη μορφή του. Οι επιγραφές θα πρέπει να ενσωματώνονται στη λογική διαμόρφωσης της όψης, να μη διαταράσσουν τη χρωματολογική οργάνωση του κτηρίου και να είναι περιορισμένων διαστάσεων. Η ακριβής θέση, το μέγεθος και η μορφή των επιγραφών, θα προσδιορίζονται στα προς έγκριση σχέδια σε κάθε περίπτωση ανέγερσης, επιδιόρθωσης, προσθήκης ή αλλαγής χρήσης οικοδομής. Απαγορεύεται η τοποθέτηση φωτεινών ή φωτιζόμενων επιγραφών και πινακίδων. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 17

18 Απαγορεύεται η τοποθέτηση διαφημίσεων στα μέτωπα των δρόμων. Επιτρέπεται μόνο σε ειδικά διαμορφωμένες θέσεις σε κοινόχρηστους χώρους των οικισμών. Επιβάλλεται η σταδιακή και εντός ενός έτους απομάκρυνση των φωτεινών, ξενόγλωσσων και ακαλαίσθητων εν γένει επιγραφών, διαφημίσεων ή πινακίδων σήμανσης. Ουσιαστική κρίνεται, πλέον των παραπάνω, η σταδιακή αποξήλωση τεντών και σκιάστρων και λοιπών τυχόν κατασκευών που δεν ακολουθούν τα προβλεπόμενα από τις αντίστοιχες διατάξεις του παρόντος, με στόχο την αναβάθμιση της δημόσιας εικόνας των οικισμών. 13. Υλικά (προτεινόμενα οικοδομικά υλικά, τεχνικές, σοβάδες / είδη, υφές, χρωματισμοί κ.λ.π.) συμβατά με το ύφος της περιοχής, εναρμονιζόμενα μεταξύ τους: Οι εξωτερικές όψεις μπορούν να είναι επιχρισμένες ή από εμφανή λιθοδομή. Η λιθοδομή επιβάλλεται να κατασκευάζεται από τοπικά ασβεστολιθικά πετρώματα στις τοπικές υπόλευκες, γκρίζες, κιτρινόλευκες αποχρώσεις. Οι λίθοι μπορεί να είναι είτε καθόλου επεξεργασμένοι (αργολιθοδομή), είτε μερικώς επεξεργασμένοι σε ορθογώνια μορφή (ημιλαξευτή τοιχοποιία). Δεν νοείται λίθινος τοίχος λεπτότερος από 45cm. Οι τυχόν επενδύσεις τοιχοποιίας με λίθους έχουν ελάχιστο πάχος 20 εκ., ώστε να προσομοιάζουν της αυθεντικής παραδοσιακής λιθοδομής. Κατά την αρμολόγηση υφιστάμενων λιθοδομών γίνεται χρήση κονιαμάτων με βάση την φυσική άσβεστο. Να αποφεύγεται η χρήση τσιμέντου. Στις νέες λιθοδομές η αρμολόγηση γίνεται με αντίστοιχα κονιάματα, με χρήση λευκού τσιμέντου. Η απόχρωση του αρμολογήματος θα πρέπει να είναι γαιώδης. Η εξωτερική επιφάνεια της αρμολόγησης πρέπει να εισέχει ελάχιστα σε σχέση με τους εμφανείς λίθους. Δεν επιτρέπεται η διαμόρφωση εξεχόντων αρμών. Η τοποθέτηση των λίθων γίνεται σε επάλληλες οριζόντιες στρώσεις. Ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να υπάρχει ώστε κάθε λίθος να εφάπτεται σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επιφάνεια με τους γειτονικούς του. Η θέση των κατακόρυφων αρμών θα πρέπει να εναλλάσσεται, ώστε να μην δημιουργούνται συνεχείς κατακόρυφοι αρμοί. Το ύψος της κάθε λίθου δεν πρέπει να ξεπερνά το πλάτος της. Οι εξωτερικές γωνίες διαμορφώνονται με λαξευμένους σταυρωτά τοποθετημένους γωνιόλιθους μεγαλύτερων διαστάσεων (αγκωνάρια). Λαξευτοί λίθοι χρησιμοποιούνται επίσης για τη διαμόρφωση πρεκιού με λίθινα στοιχεία. Δεν επιτρέπεται η διαμόρφωση τοξωτών πρεκιών και ανακουφιστικών τόξων, δεδομένου ότι παραπέμπουν σε νεοπαραδοσιακά στοιχεία διακοσμητικού εν τέλει ρόλου, που διαμορφώνουν μια πληθωρική εικόνα στα κτίσματα. Οι ξηρολιθοδομές ή ξερολιθιές διαμορφώσεων εξωτερικού χώρου και περιφράξεων δομούνται κατά τον παραδοσιακό τρόπο χωρίς τη χρήση κονιάματος μεταξύ των λίθων. Σε περίπτωση που η τοιχοποιία επιχρίεται, θα πρέπει να εφαρμόζονται αδρά επιχρίσματα με βάση την φυσική άσβεστο και χρωστικές στο ίδιο το κονίαμα, ενώ θα πρέπει να αποφεύγονται τα λεία, τριπτά επιχρίσματα. Δεν επιτρέπονται τεχνοτροπίες επιχρισμάτων που παραπέμπουν στα ιδιαίτερα τοπικά χαρακτηριστικά άλλων περιοχών (π.χ. νησιώτικο) Απαγορεύεται η επίχριση υφιστάμενων παραδοσιακών κτισμάτων με εμφανή, εξωτερικά, λιθοδομή. Σε περιπτώσεις νέων εργασιών σε υφιστάμενα κτίσματα, το αρμόδιο Σ.Α. δύναται να επιβάλλει, κατά την κρίση του και την απομάκρυνση ακαλαίσθητων επενδύσεων (π.χ. με λίθινες πλάκες), με στόχο την αισθητική αναβάθμιση των οικισμών. Επιλογές υλικών που δεν εναρμονίζονται με τις επικρατούσες υφές του οικισμού (όπως αλουμίνια, πλαστικά, ανακλαστικές επιφάνειες, επενδύσεις με λεπτές πλάκες, πλακάκια ή κάθε είδους πλακίδια κ.λ.π) δεν επιτρέπονται. Συνολικά, προτιμάται η χρήση φυσικών, τοπικών υλικών (π.χ. ξύλο, πέτρα), υφών (π.χ. ματ επιφάνειες) και διατομών (π.χ. λεπτές μεταλλικές κατασκευές), που ενσωματώνονται διακριτικά στη φυσιογνωμία του δομημένου περιβάλλοντος. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 18

19 Με στόχο την τήρηση των παραπάνω διατάξεων, τα υλικά των όψεων και περιφράξεων ή άλλων στοιχείων του περιβάλλοντος χώρου (π.χ. περγκολών) θα πρέπει να προσδιορίζονται σαφώς και με πλήρη στοιχεία στα σχέδια - τεύχη της αρχιτεκτονικής μελέτης, μετά τη θεώρηση των οποίων δεν επιτρέπονται αλλαγές. 14. Εμφανείς χρωματισμοί (τυχόν προτεινόμενοι χρωματισμοί): Συνολικά στους οικισμούς επιτρέπονται οι υπόλευκες και ανοιχτού καφέ αποχρώσεις στους κτιριακούς όγκους, βάσει των επικρατούντων χρωματισμών. Τα ξύλινα στοιχεία των οικοδομών (εξώστες, χαγιάτια, εξωτερικές κλίμακες, κιγκλιδώματα, στέγαστρα κ.α.) θα πρέπει να είναι στο φυσικό τους χρώμα. Το σύνολο των μεταλλικών στοιχείων της οικοδομής θα πρέπει να αποτελεί ενιαία χρωματικά ενότητα και να εναρμονίζεται με τους λοιπούς χρωματισμούς των υλικών που επιλέγονται (επιχρίσματα, κουφώματα κ.α.). Τα κουφώματα επιτρέπεται να είναι στις φυσικές αποχρώσεις του ξύλου, ή στους εξής χρωματισμούς: γαλάζιο, πράσινο, μπλε, γκρι, ώχρα, όμπρα, σκούρο καφέ ή σκούρο κόκκινο, εφόσον συναντώνται παραδοσιακά στον εκάστοτε οικισμό. Με στόχο την τήρηση των παραπάνω διατάξεων, πέραν των υλικών, οι χρωματισμοί των όψεων και κάθε είδους στοιχείων προς κατασκευή (κουφωμάτων, κιγκλιδωμάτων, στεγάστρων κ.λ.π.) θα πρέπει να προσδιορίζονται σαφώς με πλήρη στοιχεία στα σχέδια και τεύχη της αρχιτεκτονικής μελέτης. 15. Φύτευση (προτεινόμενα φυτά από την ντόπια χλωρίδα): Για τον οικισμό της Καρυάς που εντάσσεται στη ΔΕ. Λύρκειας προτείνονται τα παρακάτω ενδημικά είδη φυτεύσεων: ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ (Cupressus sempervirens) ΜΟΥΡΙΑ (Morus spp.) ΑΡΙΑ (Quercius ilex) ΠΛΑΤΑΝΙ (Platanus orientalis) ΚΟΥΤΣΟΥΠΙΑ (Cercis siliquastrum) ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ (Quercus aegilops) Για τον οικισμό του Αγ. Νικολάου που εντάσσεται στη ΔΕ. Αλέας προτείνονται τα παρακάτω ενδημικά είδη φυτεύσεων: ΕΛΙΑ (Olea europea) ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ (Cupressus sempervirens) ΜΟΥΡΙΑ (Morus spp.) ΑΡΙΑ (Quercius ilex) ΠΛΑΤΑΝΙ (Platanus orientalis) ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ (Quercus aegilops) Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 19

20 Για τον οικισμό του Βρουστίου που εντάσσεται στη ΔΕ. Κουτσοποδίου προτείνονται τα παρακάτω ενδημικά είδη φυτεύσεων: ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ (Cupressus sempervirens) ΜΟΥΡΙΑ (Morus spp.) ΑΡΙΑ (Quercius ilex) ΠΛΑΤΑΝΙ (Platanus orientalis) ΚΟΥΤΣΟΥΠΙΑ (Cercis siliquastrum) ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ (Quercus aegilops) 16. Δυνατότητα - αναγκαιότητα διαφοροποίησης των ανωτέρω κατευθύνσεων δόμησης σε διαφορετικά τμήματα του οικισμού: Δεν κρίθηκε σκόπιμο για τους οικισμούς της υπό μελέτη ομάδας, πλην της διαφοροποίησης του επιτρπόμενου όγκου ανά κτιριακή μονάδα για τον παραδοσιακό οικισμό της Καρυάς. 17. Νέες μορφολογικές αναζητήσεις: Στα πλαίσια της ενθάρρυνσης της ελεύθερης αρχιτεκτονικής δημιουργίας, οικοδομές που συγκροτούν μια διαφορετική, ενδεχομένως δυναμική ή και ευρηματική προσέγγιση, δύναται να εξετάζονται μεμονωμένα και να εγκρίνονται κατ' εξαίρεση από το αρμόδιο Σ.Α. εφόσον αποτελούν τεκμηριωμένες συνθετικά και κατασκευαστικά προτάσεις, που επιτυγχάνουν τη δημιουργική συνδιαλλαγή με το γειτονικό παραδοσιακό περιβάλλον και το φυσικό τοπίο, εισάγοντας νέες μορφές, ικανές να ανταποκριθούν σε σύγχρονες ανάγκες. Σε κάθε περίπτωση, οικοδομές που δε σέβονται την κλίμακα του χώρου, όπως επίσης τα φυσικά χαρακτηριστικά και την ταυτότητα της περιοχής δε θα γίνονται αποδεκτές. Εναλλακτικές προτάσεις στέγασης ή επικάλυψης θα μπορούσαν επίσης να γίνουν αποδεκτές από το αρμόδιο Σ.Α. εφόσον αποτελούν μέρος μιας ολοκληρωμένης συνθετικά αρχιτεκτονικής προσέγγισης, που δεν προσβάλλει την φυσιογνωμία του οικισμού ενώ ενσωματώνεται στο τοπίο. Στην ίδια λογική, η χρήση σύγχρονων υλικών και τρόπων κατασκευής, συμβατών προς την αρχιτεκτονική παράδοση των οικισμών, δύναται να γίνει αποδεκτή από το αρμόδιο Σ.Α., με την προϋπόθεση η προτεινόμενη λύση να διέπεται από συνθετική και κατασκευαστική συνέπεια αποδίδοντας ειλικρινώς στις παραγόμενες μορφές, τα χαρακτηριστικά των νέων υλικών και μεθόδων. Σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να γίνεται αποδεκτή η αποσπασματική, μεμονωμένη ή ανειλικρινής χρήση τους. Με αυτά τα δεδομένα δύναται να εγκρίνονται επίσης τυχόν εναλλακτικές προτάσεις για την κατασκευή επιμέρους στοιχείων των οικοδομών (εξώστες, κλίμακες, στέγαστρα ή π.χ. μεταλλικά κουφώματα κ.α.). 18. Βιοκλιματική αρχιτεκτονική και μορφολογική σύνθεση με συμβατότητα στα παραδοσιακά τοπικά πρότυπα: Στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική η διαμόρφωση των κτισμάτων καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τους περιορισμούς του φυσικού περιβάλλοντος, με τη μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των δυνατοτήτων που αυτό παρέχει, προκειμένου να επιτευχθούν οι βέλτιστες συνθήκες άνεσης στο εσωτερικό των κτιρίων. Συνεπώς, η κατανόηση των βασικών αξόνων δόμησης των παραδοσιακών προτύπων και η ενσυνείδητη αναπαραγωγή τους μέσα σε ένα αναθεωρημένο πλαίσιο σύγχρονων αναγκών, διασφαλίζει τόσο την εφαρμογή των θεμελιωδών αρχών του βιοκλιματικού σχεδιασμού, όσο και την μορφολογική ένταξη των Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 20