Ω ΕΚΑΝΗΣΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟ ΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ Ω ΕΚΑΝΗΣΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑ Α ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

Transcript

1 Ω ΕΚΑΝΗΣΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟ ΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ Ω ΕΚΑΝΗΣΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑ Α ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΠΡΑΚΤΙΚΑ 1 ου ΙΕΘΝΟΥΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ: «Τάσεις και καινοτοµία στην Τουριστική Βιοµηχανία» - 1 st RHODES TOURISM FORUM «Trends and Innovation in the tourism industry» ΣΑΒΒΑΤΟ 26 ΜΑΡΤΙΟΥ 2005 Rhodes Tourism Forum is funded by the European Commission, DG Regional Policy, Program of Innovative Actions: Innovation for Sustainable Tourism and Services in the South Aegean Region

2 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 ΠΡΟΕ ΡΟΣ: Η. ΚΩΤΙΑ ΗΣ 1 η ΣΥΝΕ ΡΙΑ «Νέος Τουρισµός: Προϊόντα και Τάσεις» Η. ΚΩΤΙΑ ΗΣ: Κύριοι, κύριοι Βουλευτές ωδεκανήσου, κ. Νοµάρχη ωδεκανήσου, κ.κ. ήµαρχοι, κυρίες και κύριοι, το πρώτο ιεθνές Τουριστικό Φόρουµ της Ρόδου αποτελεί µια κορυφαία στιγµή για το Επιµελητήριο ωδεκανήσου και τη ωδεκανησιακή Εταιρία Ανάπτυξης και Προόδου. Είναι το απαύγασµα µιας συνεχούς προσπάθειας υποστήριξης της τοπικής ανάπτυξης. Στηριγµένοι σε µια νέα αντίληψη ενεργοποίησης του τοπικού επιστηµονικού δυναµικού µε τη δράση και συµπαράσταση της εθελοντικής οµάδας τουρισµού, έχουµε µπει σε µία ρότα άοκνης δραστηριότητας, βασισµένης στη γνώση και την τεχνοκρατική αντίληψη. Ολοκληρώνοντας την πρωτοποριακή για τα ελληνικά δεδοµένα έρευνα αγοράς στους τουρίστες και επισκέπτες της Ρόδου και της Κω, που παρουσιάστηκε πρόσφατα σε τοπικό και σε πανεθνικό επίπεδο, ερχόµαστε τώρα να ανοίξουµε τις πύλες της Ρόδου και να υποδεχθούµε, να ακούσουµε, να αφουγκραστούµε τις σύγχρονες απόψεις και τις πρωτοποριακές πρακτικές παραγόντων και ειδηµόνων του τουρισµού σε διεθνές επίπεδο. «Τάσεις και καινοτοµία στην τουριστική βιοµηχανία» είναι ο τίτλος του πρώτου ιεθνούς Φόρουµ Τουρισµού της Ρόδου. Ο στόχος µας είναι διττός. Η ευαισθητοποίηση των επιχειρηµατιών του τόπου µας από τη µία πλευρά και από την άλλη, η ενηµέρωση των τοπικών παραγόντων σχετικά µε τα τεκταινόµενα σήµερα αλλά και τις µελλοντικές τάσεις της αγοράς. Το ιεθνές Φόρουµ Τουρισµού της Ρόδου φιλοδοξεί να δώσει ένα στίγµα διαφοροποιηµένης αντίληψης για τα τουριστικά πράγµατα και να παρέχει τις δυνατότητες δηµιουργικής συνεργασίας και διαλόγου στους συµµετέχοντες. Κυρίες και κύριοι, το µέλλον πλέον δεν είναι καθόλου µακριά. Όπως χαρακτηριστικά ένας από τους οµιλητές µας τονίζει, το µέλλον είναι εδώ και συµβαίνει όσο εµείς µιλάµε γι αυτό. Παρακαλώ τον Υπουργό Αιγαίου κ. Παυλίδη να έρθει και να κηρύξει την έναρξη των εργασιών του Φόρουµ. Ευχαριστώ. Α. ΠΑΥΛΙ ΗΣ: Κυρίες και κύριοι, αποφεύγω τις ιδιαίτερες προσφωνήσεις. Επαναλαµβάνω γενικώς τον κ. Κωτιάδη προς όσους ιδιαιτέρως απευθύνθηκε, προκειµένου να συντοµεύσω µετά της παρουσίας µου σε αυτό το βήµα. έχτηκα µε πολύ µεγάλη χαρά την πρόσκληση του Επιµελητηρίου, οργανωτή αυτής της συναντήσεως τουριστικών παραγόντων, προκειµένου να εκφραστούν απόψεις για τις τάσεις που παρατηρούνται κατά την εποχή αυτή στην ανάπτυξη της τουριστικής δραστηριότητος. Και τη δέχτηκα µε χαρά, σαν συνέχεια των παρακάτω προσκλήσεων, που σας διαβάζω ποιες είναι προκειµένου να σηµειώσω ορισµένες από τις απόψεις µου. Στις 5/11, το Ελληνικό Κοινοβούλιο ψήφισε νόµο, αναφερόµενο στις αρµοδιότητες του επανασυσταθέντος, επί νέας πάντως βάσεως, Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης. ΠΡΑΚΤΙΚΑ 2

3 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 Στις 16/11, η ΕΕ Ε οργάνωσε ειδικό σεµινάριο µε θέµα ελληνικός τουρισµός, η διαφοροποίησή του από άλλους µεσογειακούς τουριστικούς προορισµούς και µε ιδιαιτέρα υπογράµµιση στον παράγοντα ποιότητα. Στις 19/11/2004, εδώ στη Ρόδο, η Επιτροπή Τουρισµού του Συµβουλίου της Ευρώπης οργάνωσε συνάντηση των µελών του µε συµµετοχή και τοπικών τουριστικών παραγόντων, προκειµένου να συζητήσουν τα του τουρισµού ως συντελεστού αειφόρου ανάπτυξης στα νησιά. Αυτό σαν ένα από τα πιο παρασκευαστικά στάδια µιας µεγάλης εκθέσεως, η οποία συντάσσεται στους κόλπους του Συµβουλίου της Ευρώπης και έχει σαν αντικείµενό της τη νησιωτική ευρωπαϊκή πολιτική. Στις 16/3/2005, φέτος, η Βρετανική Πρεσβεία µε κάλεσε να µετάσχω σε ένα σεµινάριο το οποίο είχε για θέµα του τη σταθερά τουριστική ανάπτυξη, και µε ιδιαίτερο αντικείµενο την ελληνοβρετανική τουριστική συνεργασία. Στις 19/3, εδώ στη Ρόδο, στα πλαίσια του προγράµµατος DELTA, το οποίο χρηµατοδοτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο Καστέλο οργανώθηκε µία συνάντηση στην οποία ο τουρισµός ήταν ένα από τα κύρια θέµατα υπό το πνεύµα της ανάπτυξης του µεσογειακού τουρισµού. Και σήµερα, 26 Μαρτίου, γίνεται η έκτη συνάντηση µε θέµα τον τουρισµό. Αναλυτικά τα περιγράφω αυτά προκειµένου να συµπεράνω κι εγώ αλλά υποθέτω κι εσείς ότι κάτι ιδιαίτερο συµβαίνει κατ αυτή την περίοδο µε τον τουρισµό. Οι επαναλαµβανόµενες αναφορές εντός ή εκτός ελληνικού Κοινοβουλίου, στα πλαίσια διαφόρων συναντήσεων που οι περί τον τουρισµό οργανώνουν, κατά την κρίση µου αποδεικνύει ότι µάλλον διέρχεται κάποια µορφή κρίσεως ο τουρισµός και είναι ανάγκη να αντιµετωπιστεί επί νέας βάσεως γιατί φαίνεται, οι µέχρι σήµερα πρακτικές εξέτισαν το βίο. Φαίνεται - και αυτό συµπεραίνεται και από τις απόψεις που κατά καιρούς διατυπώνουν οι εκπρόσωποι των συγκροτηµένων οµάδων επιχειρηµατιών ή εργαζοµένων στον τουρισµό ότι πρέπει να δούµε τον τουρισµό µέσα από νέο πρίσµα. Έτσι, το κύριο θέµα το οποίο επέλεξαν οι οργανωτές αυτής της συναντήσεως, ποιες είναι δηλαδή οι τάσεις στην τουριστική βιοµηχανία και ως εκ τούτου και οι καινοτοµίες που πρέπει να εφαρµοστούν, είναι πλέον φαίνεται ανάγκη να δούµε τις τάσεις και να εφαρµόσουµε καινοτοµίες. Κατά τη γνώµη µου φόντο όλων αυτών των αναζητήσεων πρέπει να είναι οι πολιτικές που σχεδιάζουν οι κυβερνήσεις και έχουν σχέση µε τον τουρισµό. Πριν αναφερθώ στις πολιτικές οι οποίες ξεκινούν από δραστηριότητες της ελληνικής κυβέρνησης, θα ήθελα να θυµίσω σε όσους δεν το έχουν ενεργό στο µυαλό τους ότι σηµειώσαµε οι ευρωπαίοι µια εξαιρετική επιτυχία. Κατά τη σύνταξη του Ευρωσυντάγµατος, και µε ιδιαίτερη συµβολή της ελληνικής πλευράς, επιτύχαµε να συµφωνήσουµε επί της ιδέας ότι ο τουρισµός δεν µπορεί να µην περιληφθεί στις πολιτικές που θα υποστηρίξει εφεξής η Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλαδή από κυρώσεως του Ευρωσυντάγµατος. Το θεωρώ µεγάλη επιτυχία γιατί η πρώτη παρουσίαση ενός τέτοιου θέµατος συνήντησε σχεδόν την απόλυτη άρνηση και προπάντων, εκείνων των χωρών που θεωρούνται ότι είναι εξαγωγείς τουριστικού ρεύµατος ή ρυθµιστές της τουριστικής δραστηριότητας στην ενωµένη Ευρώπη. Καταφέραµε λοιπόν, στο Ευρωσύνταγµα, το οποίο µετά από λίγες µέρες θα αρχίσει να συζητείται και στην Ολοµέλεια του Ελληνικού Κοινοβουλίου προκειµένου να κυρωθεί, καταφέραµε να αφιερώσουµε άρθρο του ΙΙΙ 281 το οποίο παρουσιάζει την ευρωπαϊκή τουριστική πολιτική, δηλαδή αυτή που αναπτύσσεται στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης κεντρικά, ως συµπληρωµατική πολιτική. ΠΡΑΚΤΙΚΑ 3

4 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 Σας διαβάζω το άρθρο προκειµένου να αποφύγω την ανάλυσή του: «Η Ένωση συµπληρώνει τη δράση των κρατών µελών στον τοµέα του τουρισµού, ιδίως µε την προαγωγή της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων της Ένωσης στον τοµέα αυτό. Προς τούτο, η δράση της Ένωσης έχει ως στόχο: πρώτον, να ενθαρρύνει τη δηµιουργία περιβάλλοντος ευνοϊκού για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων στον εν λόγω τοµέα, και δεύτερον, να ενθαρρύνει τη συνεργασία µεταξύ κρατών µελών, ιδίως µε την ανταλλαγή ορθών πρακτικών». Το «ορθών πρακτικών» για την περίοδο από 2005 και πέρα, διότι υποθέτουµε ότι εντός του 2005 θα κυρωθεί το Ευρωσύνταγµα, περιλαµβάνει και ό,τι η σηµερινή συνάντηση έχει θέσει ως τίτλο, τις καινοτοµίες που πρέπει ίσως εφεξής να θεωρηθούν ως στόχος των επιµέρους τουριστικών πολιτικών των κρατών µελών της Ένωσης. Και κλείνει η αναφορά στον τουρισµό µε την υποχρέωση που αναλαµβάνουν τα κράτη µέλη ή και κεντρικά η Ευρωπαϊκή Ένωση δια της εξής διατάξεως: «Ο ευρωπαϊκός νόµος ή νόµος πλαίσιο θεσπίζει ειδικά µέτρα για τη συµπλήρωση των δράσεων τις οποίες διεξάγουν τα κράτη µέλη προκειµένου να πραγµατώσουν τους στόχους του παρόντος άρθρου. Οφείλει δηλαδή η Ευρωπαϊκή Ένωση κάποια στιγµή να σχεδιάσει εν είδη πλαισίου το πώς θα αναπτυχθεί η τουριστική δραστηριότητα. Αλλά επειδή ο τουρισµός, όπως και η ναυτιλία δεν αντέχει σε σφιχτό κορσέ, κρατεί και µία ρεζέρβα για όσους θα ενταχθούν σε αυτή τη διάταξη. Αποκλείεται η οιαδήποτε εναρµόνιση των νοµοθετικών και κανονιστικών διατάξεων των κρατών µελών». Το ανέγνωσα για να ισχυροποιήσω την άποψη ότι ο τουρισµός πλέον έγινε συνείδηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υπό το νόηµα ότι δεν είναι µόνο business, αλλά είναι αγαθό το οποίο δικαιούνται να απολαύσουν οι ευρωπαίοι πολίτες. Και ως εκ τούτου, περιλαµβάνεται µέσα στις συνταγµατικές διατάξεις αυτής της εξαιρετικής προσπάθειας η οποία κατέληξε στη σύνταξη του «Συντάγµατος», το οποίο θα κυρώσουν ή άρχισαν να κυρώνουν τα µέλη κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη χώρα µας, µε φόντο πάντοτε αυτό που ανέγνωσα, αλλά προπάντων έχοντες κατά νου την πρακτική που ακολουθήθηκε µέχρι σήµερα, είναι ανάγκη να γίνουν τα βήµατα που κατά καιρούς συζητούν. Μεταξύ των βηµάτων, οι καινοτοµίες είναι η πρωτίστη ανάγκη. Το ακροατήριό µας, σε µεγάλη πλειοψηφία παράγοντες του ελληνικού τουρισµού, θα γνωρίζει ασφαλώς, είµαι βέβαιος περί αυτού, ότι φαίνεται πως εξηντλήθησαν οι πρακτικές που µέχρι σήµερα είχαµε χρησιµοποιήσει. Φαίνεται πως τα περίφηµα πλεονεκτήµατα γενικότερα µεσογειακών κρατών, τουριστικών προορισµών όπως η Ελλάς, δεν είναι αρκετά. Εδώ χρειάζεται να καλλιεργηθεί η φαντασία, η έµπνευση και η αξιοποίηση παραµέτρων που µέχρι σήµερα δεν είχαµε προβάλει µέσα στο πακέτο των τουριστικών προϊόντων µας. Οι καινοτοµίες λοιπόν είναι απαραίτητες. Η κυβερνητική πλευρά στηρίζει αυτές τις προσπάθειες. Τις στηρίζει µέσα στα ευρωπαϊκά πλαίσια αλλά και στα εθνικά πλαίσια. Γι αυτό χρηµατοδοτούνται, είτε δια των προγραµµάτων που αναπτύσσονται στο βόρειο και νότιο Αιγαίο και αναφέροµαι στο Αιγαίο υπό την ιδιότητα του Υπουργού Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής είτε δι εθνικών δράσεων χρηµατοδοτούνται δραστηριότητες που έχουν σαν στόχο τους τη στήριξη καινοτόµων προσπαθειών που εσείς, οι τουριστικοί παράγοντες τις περιλαµβάνετε πλέον στα προγράµµατά σας, είτε είναι ο αναρριχητικός, είτε είναι ο καταλυτικός, είναι ο λεγόµενος θρησκευτικός, προπάντων ο έχων πολιτιστική διάσταση ή πολιτιστικές διαστάσεις και τις οποίες µάλιστα προσπάθειες χρηµατοδοτεί κατά τρόπο γενναίο. ΠΡΑΚΤΙΚΑ 4

5 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 Θεωρώ, ως εκ τούτου, ιδιαιτέρως επίκαιρη την ιδέα σας να οργανώσετε αυτή τη συνάντηση. Είµαι ιδιαιτέρως πρόθυµος να απορροφήσω τις εισηγήσεις που θα γίνουν, µε την προοπτική ότι αυτές θα συµβάλουν στη διαµόρφωση µιας λεπτοµερέστερης τουριστικής προσπάθειας, την οποία κυρίως αναπτύσσει το νεοσύστατο Υπουργείο Τουρισµού υπό τον συνάδελφο κ. Αβραµόπουλο αλλά αποτελεί µια γενική πλευρά ενδιαφέροντος του Υπουργείου µας, του Υπουργείου Αιγαίου, δεδοµένου ότι µιλώντας κανείς για τουρισµό, κυρίως στη χώρα µας, έχει κατά νου πώς αυτό αναπτύσσεται στη νησιωτική Ελλάδα. Με αυτές τις σκέψεις και µε τη βεβαιότητα ότι και χρήσιµη είναι η σηµερινή συνάντηση αλλά και ωφέλιµη θα αποδειχθεί για όλους, και τους µετέχοντες µε την ιδιότητα του τουριστικού παράγοντος και τους µετέχοντες µε την ιδιότητα του κοινοβουλευτικού ή κυβερνητικού παράγοντος, κηρύσσω την έναρξη των εργασιών της παρούσης συναντήσεως. Η. ΚΩΤΙΑ ΗΣ: Ο Υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης κ. Αβραµόπουλος µας έστειλε το εξής µήνυµα: «Αγαπητέ κ. Πρόεδρε, Σας ευχαριστώ θερµά για την πρόσκλησή σας να παραστώ στο ιεθνές Τουριστικό Φόρουµ µε τίτλο Τάσεις και Καινοτοµία στην Τουριστική Βιοµηχανία που θα λάβει χώρα την 26 η Μαρτίου. Λυπούµαι πολύ όµως που προγραµµατισµένο ταξίδι µου εκτός Αθηνών θα µου στερήσει την χαρά να βρεθώ κοντά σας την ηµέρα αυτή. Η εκδήλωσή σας, που υλοποιείται στο πλαίσιο του Προγράµµατος Καινοτόµων Ενεργειών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αφορά σε ένα ιδιαίτερο σηµαντικό θέµα. Στη χώρα µας, πλουσιοπάροχα προικισµένη από την ιστορία και τη φύση, ο τοµέας του τουρισµού διαθέτει την ιδιαίτερη εκείνη δυναµική που του επιτρέπει να εξελιχθεί σε καθοριστικό µοχλό ανάπτυξης για την οικονοµία. Η σύγχρονη αντίληψη που διέπει τη στρατηγική µας θέλει τον τουρισµό να στηρίζεται στους τρεις πυλώνες: περιβάλλον, πολιτισµός, ανάπτυξη και να στοχεύει στο να γίνει το ελληνικό τουριστικό προϊόν ανταγωνιστικό στη διεθνή αγορά. Στη δύσκολη παγκοσµίως συγκυρία για τον τουρισµό, η χώρα µας µέσα από µια σειρά δραστικών παρεµβάσεων και τοµών αλλαγής νοοτροπιών και αντιλήψεων µε τα συγκριτικά της πλεονεκτήµατα βγαίνει δυναµικά µπροστά µε άξονα την ποιότητα σε όλες τις εµφάσεις του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Εύχοµαι το Φόρουµ που διοργανώνετε να έχει επιτυχία και να προκύψουν χρήσιµα συµπεράσµατα τα οποία αναµένουµε µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον.» Ο Γενικός Γραµµατέας της Περιφέρειας κ. Κόκκινος. «Κύριε Πρόεδρε, Ευχαριστώ θερµά την πρόκλησή σας να παρευρεθώ στο ιεθνές Τουριστικό Φόρουµ που διοργανώνετε σε συνεργασία µε τη ωδεκανησιακή Εταιρία Ανάπτυξης µε τον τίτλο Τάσεις και Καινοτοµία στην Τουριστική Βιοµηχανία. Όµως, η συµµετοχή µου στην 7 η Σύνοδο Περιφερειαρχών που θα πραγµατοποιηθεί στην περιφέρεια υτικής Μακεδονίας στις 25, 26 και 27 Μαρτίου, παρουσία του Υπουργού Εσωτερικών, ηµοσίας ιοίκησης και Αποκέντρωσης καθηγητή κ. Προκόπη Παυλόπουλου, δε µου επιτρέπει να βρίσκοµαι κοντά σας. Σίγουρος για την επιτυχία της εκδήλωσης, θέλω να επισηµάνω πως αναµένω µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις προτάσεις αλλά και τα συµπεράσµατα στα οποία θα καταλήξετε.» ΠΡΑΚΤΙΚΑ 5

6 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 Είθισται σε αυτά τα φόρουµ να παίρνουν το λόγο οι φορείς, η τοπική αυτοδιοίκηση, η νοµαρχία, και να εκφράζουν ένα χαιρετισµό. Εµείς, επειδή µιλάµε για τάσεις και καινοτοµία, δεν είναι ότι θα τους στερήσουµε το λόγο να µιλήσουν τώρα. Θα θέλαµε να κάνουν παρεµβάσεις αφού ακούσουν τις οµιλίες, διότι θεωρούµε ότι είναι πιο βασικό το κοµµάτι αυτό. Παρακαλώ, λοιπόν, τους πρώτους οµιλητές, το πρώτο πάνελ, τον κ. Ίκκο, τον κ. Lofeudo, τον κ. Παπαθανάση, την κα Julie Marino και τον κ. Μπούχαλη να περάσουν στην έδρα. Α ΕΝΟΤΗΤΑ «υναµικές Εξελίξεις στην Τουριστική Βιοµηχανία» ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Α. ΙΚΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Καλή σας µέρα κι από µένα. Το πρώτο πάνελ είναι Dynamic Evolutions in the Tourism Industry και από τους τέσσερις οµιλητές µας θα ακούσουµε για τις νέες τάσεις του τουρισµού και πώς έχουν γίνει αλλαγές, είτε λόγω των ηλεκτρονικών µέσων, είτε λόγω νέων τάσεων στην κοινωνία. Πρώτος οµιλητής είναι ο κ. Diego Lofeudo. Είναι περιφερειακός διευθυντής / regional manager της Expedia για τη Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Είναι στην Expedia τέσσερα χρόνια. Η Expedia, όπως µάλλον γνωρίζετε, είναι ο µεγαλύτερος οργανισµός online σε τουριστικές πωλήσεις και ο τρίτος µεγαλύτερος tour operator παγκοσµίως. Ο κ. Lofeudo είναι υπεύθυνος για τη στρατηγική, τις πωλήσεις και τα συµβόλαια για τη Μέση Ανατολή, τη Μεσόγειο και την Αφρική και έχει εµπειρία στην καριέρα του από 50 διαφορετικές χώρες. «Online tourism is not the future, it is the present» D. LOFEUDO: Good morning, everybody. Thank you very much for giving us the opportunity to introduce Expedia and participate in the following. We strongly believe in the important of being part of this kind of messages towards the industry, towards the actors. Things are changing, things are changing fast. Things are changing where the consumers are, where our customers are. So, I believe it is very important for us to explain the actors of this side, the distribution channel, what is happening in that side of the distribution channel, so we can act faster, better than our competitors. We feel the agenda today, the shift in distribution channels, things are changing, Expedia s travel and mission, who we are, where we want to be, the opportunities ahead and how Expedia is becoming the virtual tour operator. This example applies for city hotels. I want to mention that because of the nature of Rhodes as a destination but it can be applied, the general message here is how the distribution is shifting. So, bottom line, it could be New York, it could be Thailand, it could be Rhodes, is happening and it is going to happen. So, in this particular slide we can appreciate the breakdown, again, in a city hotel how the customers are getting there. Hotel direct, in person, travel agent and online. This is ΠΡΑΚΤΙΚΑ 6

7 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 We see a comparison between 2002 and We see what the city hotels called hotel direct, customers are going to the hotel in a direct way to book those rooms, are shifting from the direct to the online market. In which way? It is shifting in two different ways. One is the hotels themselves, on their own websites are getting business from the customers. So we encourage hotels, we encourage actors, going to the e-commerce. There is business happening in thee right now. And of course the intermediate online agencies. As you need intermediate distribution at the offline market, we, in the online market, became one of the options for that distribution. So what we say about the shift in distribution channels, who Expedia is and what is our mission? So, the mission is simple: we are the largest seller of travel in the world, where everyone, everywhere researches and buys everything in travel. Everything, airline, car rental, lodging, vacation packages, cruise lines and destination services. "Destination services" means what you can do in town once you get there: transfers, tours, excursions, restaurants, etc. So, where are we? Where is Expedia present? For the normal understanding of the offline industry, Expedia has a vertical integration. It is a tour operator, Expedia Travel, adventures distribution retailers, such as in the US, expedia.com, hotels.com, hotwire, interval international, which is a time-share company and Classic Custom Vacations. If we jump to the international side, expedia.com.uk, Expedia Germany, Expedia Canada, Expedia Netherlands, expedia.it for Italy and Expedia France. In France in particular, we have three different websites: expedia.fr, voyages.sncf and anyway.com. We, of course, have hotels.com in Europe, interval international as I said before, the time-share company. We are also starting to explore the cooperate side of the business and we have the most powerful private label program which includes more than 60,000 affiliates online. Private label means the Expedia content without the Expedia brand. So, and travel are our different technology solutions, where a customer can book for example a hotel in Rhodes on an airline website which is powered by Expedia. The customer won t see the Expedia brand. We will get to our online example in a couple of minutes. So, key facts. We are talking about 18 million consumers every month. We don t measure visitors. We are talking about people that are spending money online on Expedia. 18 million per month. We are talking about 70,000 air tickets a day worldwide, which is more or less per day that we will in with people. The year 2004, our gross booking, which is 13.2 billion, which makes Expedia No 1 online tour operator, and No 3 largest tour operator, online and offline. The numbers have been just released, last week. We do have more than 18,000 hotels that are working with Expedia in our hotel program. As I said before, WWT and E&B in the white label program and we became the No 1 seller of room nights online, over 35 million room nights booked in the year million room nights sold online means more than 1 room per second that we are selling. So by the time that we give this presentation, there are people on the Internet on the other side, booking rooms and going to different places. This is a chart on the revenue of tour operators at the end of January 2004, meaning 2003 gross bookings. American Express No 1, TUI No 2, Carlson Wagonlit, JTV and IAC Travels, that is the mother ΠΡΑΚΤΙΚΑ 7

8 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 company, the holding name. We release the numbers, 13.2 billion in January 2005, meaning gross bookings for So, we believe that more or less, we are now No 3 worldwide. So, which opportunities we have ahead for the e-commerce in particular? When we talk about the travel pie, we talk that the travel pie is dividing 850 billion dollars, meaning hotels and flights and the destination services, the biggest part of the pie, is related to the money that the people spend in destination. So Expedia of course is looking at expanding business not only in the flight and hotel side, but the destination services. I am talking geographically-wise, where the money, where the pie is divided, the US market is the second largest, being the European one, the biggest market. Expedia is present in Europe, as we said before, US and Canada and we have just opened offices in Australia and China as well. So we are expanding geographically where the opportunities, we believe, are. Let us try to put more numbers behind the Internet. What the Internet means when it gets to production. The first tracking information we can have starts in By 2002 Internet represented 1% of the total travel sold during By 2004, Internet represented 7% of the total travels sold worldwide and this exponential growth, we would continue, we believe, our expectations by 2010, 450 billion dollars, where we, Expedia, our expectations are to be between 30% to 50% of the total travel sold online. We are today around 40% of what the total online sales generated are. When we talk about Europe, what is happening on the outgoing markets? Without any doubt, today, the UK is the biggest, top market in Europe for the e-commerce Αλλαγή Πλευράς Κασέτας από Κ1Α σε Κ1Β and really people start using the Internet, the way it happens in the UK today. So that is why we believe that there is still room for growth and there is fuel for this machine in France, Germany and other markets as well. So now we are coming to the virtual tour operator here. What do we do first? We grow our product variety; we grow in contacts, flights, cars, hotels. In 1998, we added cruises and guidebooks. In the year 2000, we started the first direct contracting between Expedia and local hotels. In 2002, the first company to launch the basic package, flight and hotel put together on the online market. In September 2001, we launched destination services. You can buy your theater ticket in London. You can buy your Barcelona football ticket on Expedia, etc. By May 2002, we launched this magic word that everybody uses, dynamic package, where all the components, the individual components act all together at once, delivering to the customer a thousand potential results. How do we work towards the industry? We call our program a flex tour operator. As a tour operator merchant model, meaning Expedia contracts hotels with a net rate, is flexible because hotels can apply their revenue management skills, the revenue management needs, meaning modifying selling prices, modifying the number of rooms, etc. It is a transparent model. From day 1, hotels know exactly what Expedia margin is, hotels control the selling price, we have no particular interest toward any hotel chain or any destination. We give everybody the same tools and the same access to marketing and merchandizing. It is massive distribution but tailor-made. Every customer that shows up on Expedia website will find what is good for his trip. There is no fixed cost for our partners. It is a result driven scenario. If Expedia sells, we make our commission; if we do not sell, there is no cost for the partners. We fulfill both markets, the last-minute and the early-birds. Internet is not only for the last minute but for the ΠΡΑΚΤΙΚΑ 8

9 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 early bookings as well. And we of course are driving the market when it gets to technology and what is called the state of the art technology. So, in one hand, we got the product, the supply. Now, we have to go to the other side, which is securing the man, how we get customers to our job. So, how do we secure the man? There are many ways that we are applying, from television, corporate websites, international websites, as I said before, and consumer websites. Consumer websites means the white label program. So, we expand and show all our products, using these different distribution channels. So in one hand we have the demand, in the other hand we have the product. We have to communicate both sides, merchandise, let people know that there is a shop called Expedia and they can buy traveling there. And why come into Expedia and not go into other places. So how do we merchandise? Since we are present in different countries, Expedia started in September 1996 as part of Microsoft. It is a US based company, where we clearly understand the value of local marketing actions. So every market at UK, France, Canada, has its own communication. Canadians talking to Canadians, Germans talking to Germans. So it is faster, it is easier and it more accurate. A couple of examples of how Expedia makes its name known, its double-decker bus in London and the Tube. We also spend money on TV, the media. I will try to play an online example our TV advertising and see how it goes. We also merchandise with the sponsorship of the City board, the Tourism boards etc. For example, in Amsterdam, so the actors from the government, from the Tourism Organization, they understand the value of Expedia and they are sponsors, they think about Expedia like a big, large shop. So, there is a special dedicated area for Amsterdam, which is a sponsor, the Amsterdam Tourism Authority and it helps Amsterdam to be present on the online market. Hotels can also communicate their flexibility, their rates, their promotion; it is a very flexible and fast environment where both actors interact. As I mentioned in a newsletter, this is a particular example, we are talking about 2.7 million people that we reach every week. We don t send the same newsletter to everybody. People subscribe themselves based on what their needs and what their purpose for trips are. We tailor-make this newsletter and it has as a result, an opening rate of 40%. That means that 40% of the people that we send this , they open it and just with one or two clicks, they get straightforward to the shop to buy this trip. So, we have the people, we have the product, we merchandised, we brought the people to the shop and now begins the most important time. We convert lookers into bookers, meaning people that are looking at the website, they get their credit card and put it in the website and buy. And that is the most critical part of the whole process. So how do we encourage people, how do we make people feel comfortable about this trip? Well, we provide a minimum of 20 pictures, virtual tours, this technology behind that allows customers to feel comfortable. This map shows I am not an IT person but bottom line, the most important thing is, every component, destinations, services, hotels, flights, act as an independent database, work altogether so the results is just an enormous number of potential trips that the customer can prepare in just three clicks. So we jump into the package part of the presentation. So, for the customer it is a big benefit that Expedia is bringing the package, the whole one-stop-shop solution to the Internet, because for the customer, it is an unprecedented choice of products and combinations; for suppliers, another sales ΠΡΑΚΤΙΚΑ 9

10 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 and distribution tool, a business model avoids incremental cost, for example brochures, and for Expedia it is again, a key point of differentiation towards our competitors. So we changed our homepage a couple of years ago, when the Internet was like an ATM machine. You put your credit card and you got a unique component, a flight, a hotel, a car. As you can see on the top, they are separate entities. They became sold together. So now you can still book your flight, your hotel, you rent a car separately, but we bundle for customers and deliver tailor-made packet technology. I want to run a quick example online so we all understand what this dynamic package is all about. You want to see an example of what white label means. This is not Expedia. This is Virgin Express website. A customer from Virgin Express books a flight to Athens and then, clicks where it says book a hotel. As you can see on the address bar, it is no longer virgin-express.com, but it says wwte. I hope you remember that there was a white label program from Expedia called wwte. So this website is powered by Expedia. Select Athens and check-in / check-out dates, one room, 2 adults, search, the result goes to Expedia database, it pulls our inventory from Athens, shows it to the customers in a Virgin Express environment. So St. Georges Lycabettus Hotel received a booking from Expedia, not from Virgin Express, bottom line. And Expedia, as a tour operator, pays commission to Virgin Express, like any tour operator pays commission to a retailer. So that is the example of white label. So, Expedia homepage, holidays, dynamic package, customers can choose what they want, flight and hotel, even from London going to Algiers, to use an example from the Mediterranean, a very well developed destination from an Internet perspective for the Mediterranean. The departing date is up to the customer to select and return, it is a totally flexible environment search. And now, flight search, hotel search, put everything together for the customer and it is an answer, a particular answer for a particular question. It is not the package that is the base for the tour operator. It is the package that is the base for the customer. And that is where the big-big difference remains. So every blue box that we have in here is a package with a final price per person, hotel component, flight component and the promotion. The hotel is running a promotion and the customer is saving money. So I am going to choose to unfold this package. I want to provide us with more information from the product perspective, but it is not going to break down the rate. The rate is always per person. Customers now know how much money they are paying for hotel, how much money they are paying for flight. So, flight details on top. Hotel details underneath. Let us say, customer agrees with everything, is very happy, we offer a rental. As a tour operator, we package and therefore the travel insurance must be included. The flight is OK, the hotel is OK, so the customer is done with the basic part and then, we jump to what we call the destination services. So we provide customers, charter transportation, private transportation by car or by mini-van, the tours and sightseeing tours that are available to the destination. In London, when the customer left, we also offered airport parking, a meet and greet service at the airport. If the customer doesn t want to drive, we offered a train ticket from Gatwick airport, as well as ΠΡΑΚΤΙΚΑ 10

11 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 the executive lounge admission for the customer to wait in Gatwick and be more comfortable. This is a tailor-made machine that gives and a lot of results and everyone tailor-makes his own needs. So that is what dynamic package is. The magic of dynamic package is the conversion. People feel comfortable, 6.7% is the conversion ratio for the package, while for an air ticket, the conversion ratio is 0.8%. So if we are talking about 18 million consumers, that should be around 100 million visitors a month. If you apply 100 million visitors a month, a 6.75 conversion ratio, then you do your numbers and you understand what the value of this machine is. So everything changes but nothing changes. Why? Because we are caring about other people, we are selling to people, we are people selling to people in a different channel to this kind of gentleman and lady that are looking for experiences. That is all I have to say from Expedia and thank you very much for your time and appreciate the opportunity. Thank you. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ευχαριστούµε πολύ τον κ. Lofeudo για την κατατοπιστική παρουσίασή του. Επόµενος οµιλητής είναι ο κ. Παπαθανάσης. Νοµίζω ότι από όλο το πάνελ είναι αυτός που χρειάζεται τις λιγότερες συστάσεις. Ο κ. Παπαθανάσης είναι ο διευθύνων σύµβουλος της TUI Ελλάς και θα µας µιλήσει σχετικά µε τις αλλαγές που παρατηρούνται στα καταναλωτικά πρότυπα. Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΗΣ: Κατ αρχήν, στον Ηλία, στην οµάδα, στο Επιµελητήριο, συγχαρητήρια για την πρωτοβουλία. Πιστεύω ότι είναι το timing καλό. Μάλλον θα έπρεπε να είχε γίνει πέρσι ή πρόπερσι, αλλά δεν πειράζει, κάλλιο αργά παρά ποτέ. Και να ευχαριστήσω για την πρόσκληση εκ µέρους της TUI. Χαίροµαι που είµαι εδώ γιατί είµαι σπίτι µου. Θα ξεκινήσω µε δυο βασικά κοµµάτια. Το ένα είναι οι καταναλωτικές τάσεις, είναι αυτές που µας οδηγούν. Και δεύτερον, είναι το τι συµβαίνει από την πλευρά της προσφοράς, τι κάνουν οι διάφοροι εµπλεκόµενοι στη βιοµηχανία. Εδώ έχουµε δραµατικές αλλαγές τις οποίες, άλλοι τις καταλαβαίνουµε, άλλοι δεν τις καταλαβαίνουµε αλλά αυτές είναι οι δηµογραφικές αλλαγές. Ο µέσος όρος ηλικίας έχει αυξηθεί πάρα πολύ. Έχουµε αυτούς που λέµε «διαφοροποιηµένους καταναλωτές», έχουµε το Internet µε το ΙΤ. Ακούσαµε από την Expedia τι συµβαίνει. Κι έχουµε και την καταστροφή, την κατάρρευση του µεσαίου χώρου. Θα σας πω στη συνέχεια τι εννοούµε µε «µεσαίο χώρο», γενικά. Πολιτικά δεν ασχολούµαι εγώ, µε αυτό ασχολούνται άλλοι. Στις δηµογραφικές αλλαγές έχουµε την κατηγορία των «oldies goldies», όπως τους λέµε, οι οποίοι βλέπουµε ότι πλέον και θα δείτε από αυτό το chart που βλέπετε εκεί στην ερώτηση «θέλω να εξοικονοµήσω χρήµατα ή θέλω να απολαύσω την ζωή;», σ αυτή την ερώτηση το 92, οι απαντήσεις ήταν ότι το 37% θα ήθελαν να κρατήσουν τα χρήµατα, και από αυτούς, το 26% είπαν ότι θέλουν να ζήσουν αυτά που έχουν πάρει. Το 2002 αυτό είχε αλλάξει και αυτό θα το δούµε και παρακάτω. Εδώ είναι η εξέλιξη της κληρονοµιάς. ηλαδή, αυτές οι ηλικίες, 45 64, ακόµα και των 65+ είναι αυτοί που έχουν κληρονοµήσει αρκετά από τους γονείς τους, διότι οι οικονοµίες τα περασµένα χρόνια ευηµερούσαν και υπήρχαν αρκετά χρήµατα. Αυτοί σήµερα είναι ένα τεράστιο κοµµάτι της αγοράς, το οποίο πρέπει κανείς να κοιτάξει µε µεγάλη προσοχή. Κι εµείς στην TUI, αυτό το κάνουµε επισταµένως τα τελευταία 3 χρόνια. Κι αν δείτε τα ποσά, ΠΡΑΚΤΙΚΑ 11

12 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 στη Γερµανία έχει αυξηθεί κατά 168% και το ποσό αυτό είναι ίδιο µε το µικτό εγχώριο προϊόν της Ιταλίας. Μιλάµε για τεράστια ποσά κι αυτή είναι µια τεράστια αγορά. Τώρα, για τους υβριδικούς καταναλωτές και τη ζήτηση όπως αυτή διαµορφώνεται. Στην τριακονταετία 50 80, είχαµε ένα οµογενές καταναλωτικό κοινό, το οποίο αρκείτο σε ένα πακέτο τουριστικό το οποίο έκανε για όλους. Εδώ στη Ρόδο το ζήσαµε αυτό. Γέροι, νέοι, ζευγάρια, οικογένειες, όλοι ερχόντουσαν µε αυτό το πακέτο και ήταν όλοι ευχαριστηµένοι µε 2000, αρχίζει να γίνεται τµηµατοποίηση. Family hotels, το ένα, το άλλο, αυτό αλλάζει. Κι από το 2000 κι έπειτα, αυτό κοµµατιάζεται ακόµα περισσότερο. Έχουµε ξενοδοχεία για ζευγάρια, έχουµε ξενοδοχεία για µεγαλύτερους, έχουµε για οικογένειες, έχουµε πάρα πολύ διαφοροποιηµένο καταναλωτικό κοινό, έχουµε golfers, έχουµε ιστιοπλόους, έχουµε τα πάντα. Τους έχουµε βέβαια έξω εκεί, δεν τους έχουµε εδώ και αυτό είναι το ζητούµενό µας. ιότι για να τους πιάσουµε όλους αυτούς τους πελάτες, αν πάρουµε τη Ρόδο, δε θα έπρεπε να είχε µαρίνα η Ρόδος; εν έχει. ε θα έπρεπε να έχει ένα Palais de Sports; Πού ν το; ε θα έπρεπε να έχει golf courses; Πού ν τα όλα αυτά; Κι αυτό σηµαίνει ότι αυτούς τους πελάτες τους χάνουµε και πάνε αλλού, κι εµείς παραµένουµε στο κλασικό µοντέλο, το οποίο το βλέπεις στη συνέχεια. Σε αυτό το γράφηµα βλέπετε πώς εξελίσσεται η τουριστική αγορά. Το 49%, αν πάρω το γκρι κοµµάτι, είναι αυτοί που είναι οι non-organized, αυτοί που ταξιδεύουν µόνοι τους. Τα κανονίζουν µόνοι τους, ταξιδεύουν µόνοι τους, είναι οι έµπειροι. Από κει και πέρα, το 2000 είχαµε διαφοροποίηση στο modular και στο package market, δηλαδή, στο πακέτο και στο κοµµατιαστό πακέτο, που αγόραζαν µόνο ξενοδοχείο ή µόνο αεροπορικό και µετά, τα έκαναν µόνοι τους αλλά αυτό βλέπετε, αρχίζει και συγκλίνει και γίνεται ένα, το do it yourself. Και εδώ βέβαια παίζει µεγάλο ρόλο η χρήση του Internet. Αυτά όλα είναι εφικτά µέσα από το Internet, διότι κάνει τις κρατήσεις εύκολες, η πληροφορία βασικά είναι πολύ εύκολα και είναι αυτή που ταξιδεύει πολύ γρήγορα και δεν εξαρτώνται πλέον από τον retailer σε ένα βαθµό για να µάθουν πού θα πάνε και τι θα κάνουν. Αυτή είναι η εξέλιξη σύµφωνα µε τα δικά µας στοιχεία, του ηλεκτρονικού τουρισµού, του e-tourism που βασίζεται στο Internet. Βλέπετε ότι τα νούµερα αυξάνουν ραγδαία και αυτό είναι πολύ σηµαντικό να το λάβουµε υπόψη µας. Αυτό για µένα είναι το πιο βασικό γράφηµα εδώ. Τα περασµένα χρόνια, η Ελλάδα και η Ισπανία και όλες οι µεσογειακές χώρες, αυτή η καµπύλη δεν ήταν έτσι. Αυτή η καµπύλη ανέβαινε από κει, ήταν πάνω εκεί και κατέβαινε από δω. Κι εδώ, στη γωνία αριστερά ήταν τα φθηνά προϊόντα κι εδώ ήταν τα πολύ ακριβά προϊόντα. Η Ελλάδα λοιπόν, η Ισπανία, η Πορτογαλία και όλοι αυτοί ήταν στη µέση. Ήταν ο κεντρικός όγκος. Είναι αυτό που είπαµε πριν, το generic package, ήταν το πακέτο που έκανε για όλους. Αυτή τη στιγµή όµως, αυτό όλο έχει καταρρεύσει, έχει τελειώσει. Έχει µείνει το ευαίσθητο στην τιµή όχι φθηνό και το ακριβό. Εµείς όµως, έχουµε παραµείνει στο παλιό µοντέλο σαν προορισµός. Εµείς είµαστε ακόµα εκεί ενώ αυτό έχει καταρρεύσει και δεν µας λέει κανείς τι γίνεται εδώ. Κι όταν είπα για µαρίνες, για sports centers, για περιπατητικά, ορεινά, κι όλα αυτά, αυτά είναι αυτά που λείπουν για να πιάσουµε τα άλλα κοµµάτια της αγοράς. Και να πω λίγο για το ευαίσθητο στην τιµή προϊόν. Όταν λέµε «ευαίσθητο στην τιµή προϊόν», δεν εννοούµε το προϊόν το φθηνό, το απαίσιο, το αισθητικά κατακριτέο. εν εννοούµε αυτό διότι το φθηνό ΠΡΑΚΤΙΚΑ 12

13 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 µπορεί να είναι καλό, καλαίσθητο, να έχει καλές υπηρεσίες, γενικά να είναι ένα πακέτο καλό, να είναι value for money. Και να σας πω ένα παράδειγµα σε άλλες βιοµηχανίες, µεγάλης επιτυχίας αυτού είναι το ZARA. Ξέρετε τα καταστήµατα ZARA. Τα καταστήµατα ZARA έχουν κατακτήσει τον κόσµο. Τι είναι; Είναι φθηνά αλλά είναι αυτό που λένε chic. Cheap and chic. Φθηνό αλλά σχεδιασµένο σωστά, µε χαµηλό κόστος. Και σε όλους τους τοµείς η αγορά έχει πάει εκεί διότι υπάρχουν αυτά, υπάρχουν και οι µπουτίκ. Και τα δυο δουλεύουν. Τα µεσαία κατέρρευσαν. Κι άλλο παράδειγµα, ο κόσµος, όλοι εµείς, πάµε να ψωνίσουµε σφουγγάρια, απορρυπαντικά κτλ, θα πάµε στο LIDL, θα πάµε στον ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟ. Όταν θέλουµε όµως να αγοράσουµε το ειδικό, πού θα πάµε; Θα πάµε στον φίλο µου τον Παπασταµάτη, θα πάµε από δω κι από κει, να πάρουµε το εξειδικευµένο. Το µεσαίο τι έγινε; Εξαφανίστηκε. Το ίδιο λοιπόν είναι και στον τουρισµό. Και ο προορισµός, ακριβώς πρέπει να προσαρµοστεί σε αυτό το πράγµα. Γι αυτό, για µένα, αυτό είναι το πιο σηµαντικό να αποτυπώσει κανείς όταν σχεδιάζει. Και τώρα, τι κάνουµε από την πλευρά της προσφοράς. Και να δούµε τα διάφορα αποτελέσµατα και πώς αυτά τα χειριζόµαστε στην τουριστική αλυσίδα. Φίλε µου, Diego, η Expedia προσπαθεί να γίνει tour operator. Εµείς είµαστε tour operator και προσπαθούµε όλα αυτά να τα βγάλουµε στο διαδίκτυο. Όπως βλέπετε, αυτή τη στιγµή, ο όµιλός µας έχει γραφεία, 84 φίρµες, brands, 100 αεροσκάφη, 37 incoming γραφεία στους προορισµούς, ένα από αυτά είναι και το δικό µας εδώ στην Ελλάδα, και 285 ξενοδοχεία. Εµείς λοιπόν, αυτό που κάνουµε τώρα είναι, προσπαθούµε να δώσουµε στον πελάτη την πιθανότητα να διαλέξει το δικό του προϊόν µέσω διαφόρων καναλιών. Το πρακτορείο το κρατάµε γιατί είναι σηµαντικό. Μετά έχουµε τα call centers, έχουµε τα TV Channels κι έχουµε και το Internet, διότι όλες αυτές τις συνέπειες, και της παγκοσµιοποίησης και του διαδικτύου, τις νιώθουµε πάρα πολύ βαθιά στο πετσί µας. Και τώρα, να δούµε βήµα-βήµα. Βγάζουµε λοιπόν όλα τα προϊόντα τα οποία έχουµε. Εµείς έχουµε τη βάση, τα βγάζουµε στο Internet. Εδώ βλέπετε το Land Polling. Είναι η αλυσίδα της Αγγλίας, όπου εκεί, µπορεί κανείς να διαλέξει από τα διάφορα προϊόντα τι είναι αυτά που θέλει και να αφήσει τα υπόλοιπα. εν τον αναγκάζει κανείς να αγοράσει όλο το πακέτο. Επίσης, αυτό που κάνουµε είναι στο κοµµάτι των tour operator. Έχουµε µεγάλες διαφοροποιήσεις. Σε µια άλλη παρουσίαση είχε ενδιαφέρον να δείτε πώς ήταν η µπροσούρα της TUI για την Ελλάδα. Παλαιότερα ήταν ένα περιοδικό, ένα βιβλίο που έγραφε «Ελλάδα». Τώρα δεν υπάρχει πια αυτό. Τώρα υπάρχει VITAL, τώρα υπάρχει SPORTS, υπάρχουν τα πάντα. Είναι όλα διαφοροποιηµένα διότι πρέπει κανείς να πιάσει αυτούς τους πελάτες που είπαµε πριν, οι οποίοι δεν ψάχνουν αόριστα Ελλάδα, ψάχνουν για το κάθε ειδικό κοµµάτι που θέλουν. Κι ένα concept είναι αυτό τον «goldies». Επιµένουµε σε αυτό, είναι πάρα πολύ σηµαντικό κοµµάτι. Ακολουθώντας αυτές τις δηµογραφικές αλλαγές, θέλουµε να πιάσουµε από πολύ κοντά αυτό διότι είναι ένα κοµµάτι που είναι πολύ lucrative, οικονοµικά υγιές. Έχουµε το Club Elance στη Γερµανία, το οποίο ακόµη δεν έχει έρθει στην Ελλάδα. Απόδειξη ότι έχουµε θέµα εκεί. Έχουµε τον Thompson Gold, το οποίο είναι χωρίς παιδιά, από 45 και πάνω και το Young at Heart από 65 και πάνω. Όπως βλέπετε βέβαια, και το branding και τα ονόµατα που χρησιµοποιούνται είναι τέτοια για να κάνουν αυτούς τους ανθρώπους να νιώθουν καλά, να µη νιώθουν ξεχωριστοί κτλ. ΠΡΑΚΤΙΚΑ 13

14 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 Εδώ βλέπετε, σε αυτό το κοµµάτι της αγοράς, ποιοι θα είναι οι νικητές στο µέλλον, πώς είναι τα trends και πού περιµένουµε την αγορά να αυξηθεί. Και βλέπετε ότι έχουµε κρουαζιέρες, έχουµε «wellness» και έχουµε «round trips», «city breaks». Το «sun and beach» είναι καταδικασµένο, πεθαίνει, δεν το θέλει πια κανείς. ε θέλει πια να πάει, να κάτσει και να αράξει, να ξεκουραστεί. Θέλει κάτι να κάνει. Αυτό είναι ένα άλλο concept, το οποίο και αυτό ακολουθεί τις δηµογραφικές αλλαγές. Είναι για ζευγάρια χωρίς παιδιά. Και στην Ελλάδα έχουµε δυο τέτοια ξενοδοχεία, σε αυτό το concept της GRECOTEL. Είναι το ELUNDA VILLAGE και το EVA PALACE το οποίο έχει όλο στηθεί για να κάνει τα ζευγάρια αυτά, χωρίς παιδιά, να νιώθουν όµορφα, να νιώθουν ευχάριστα. Υπάρχει ένα ξενοδοχείο στην Κέρκυρα, στην Αχαράβη, το οποίο εδώ και 15 χρόνια είναι για ζευγάρια χωρίς παιδιά. Και το γράφει στην µπροσούρα. «Παιδιά δεν είναι δεκτά», απαγορεύονται. Λοιπόν, αυτό το ξενοδοχείο είναι γεµάτο. Από τη µέρα που άνοιξε µέχρι σήµερα που µιλάµε είναι γεµάτο διότι είναι targeted, έχει στοχεύσει αυτός κάπου κι αυτό λειτουργεί και αυτό είναι το ζητούµενο σήµερα. Να πάµε τώρα στους µεταφορείς χαµηλού κόστους. Είδαµε ότι εκεί δεν είχαµε µπει δυνατά κι αποφασίσαµε να µπούµε πολύ δυνατά και το κάναµε και µε επιτυχία. Αν δείτε τους πελάτες , από 1,8 σε 2,6, µε 11 BOING 737 σε συνεργασία µε την GERMANIA µε 500 πτήσεις την βδοµάδα. Αλλαγή Κασέτας από Κ1Β σε Κ2Α Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΗΣ (Συνέχεια):... από το range που θέλουν να έχουν όλοι αυτοί για να πετάνε. ιότι θέλουν να έχουν γύρω στις 2:30 ώρες πτήση το πολύ. Η Ελλάδα δεν είναι, η Ελλάδα παραπάνω. Βέβαια, αυτό θα έρθει διότι µε την τεχνολογία κτλ, οικονοµία καυσίµων, σχεδίαση, κτλ, τα αεροπλάνα θα µπορούν να πετάνε και πιο µακριά σε χαµηλό κόστος. Εποµένως, έρχεται. Τώρα, για να πετάξει αυτός εδώ, που θα είναι µέσα στο διαδίκτυο, θα πρέπει ο καταναλωτής να µπορεί να κλείσει κι όλες τις άλλες υπηρεσίες, dynamic packaging. Και σας λέω, θέλει να έρθει στη Ρόδο. Ξεκίνησε να πετάει ένας low cost. Φτάνει στο αεροδρόµιο. Υπάρχει το Internet να κλείσει τη µεταφορά του στην πόλη της Ρόδου. Λεωφορεία δεν έχουµε στο αεροδρόµιο. Αυτό είναι φοβερό. Στο αεροδρόµιο της Ρόδου δεν περνάνε λεωφορεία. Αν θες να πας νότια, πρέπει να πας στο Παραδείσι. Αν θες να πας στην Πόλη, πρέπει να βγεις έξω µε τις βαλίτσες σου, να βγεις στον κεντρικό δρόµο, να πας σε κείνη την άθλια στάση για να πας στην Πόλη. Είµαστε µεταξύ µας και πιστεύω, πρέπει να τα πούµε. Εντάξει, είναι οι ταξιτζήδες, που δεν τους αρέσει, αλλά πρέπει κι αυτούς να τους βοηθήσουµε να δούµε ποιο είναι το συµφέρον τους µελλοντικά. εν µπορεί να συνεχίζουν αυτά τα πράγµατα. Κι αυτά όλα θα έπρεπε να είναι στο διαδίκτυο, µε σταθερές υπηρεσίες, µε σταθερές ώρες. Οι στάσεις να γράφουν ώρες αναχώρησης, προορισµούς. εν υπάρχει τίποτα, κανείς, χάος! Κάθονται εκεί και περιµένουν. Πού πάει αυτό; Προς τα κει. Θα το πάρω. Μετά, θαλάσσιες µεταφορές. Έχουµε το τεράστιο πρόβληµα. Πλοία. Πού είναι τα πλοία; Πώς θα έρθει ο άλλος; Όταν έρθει στην Αθήνα, πώς θα έρθει στη Ρόδο που θέλει να έρθει µε πλοίο; εν µπορεί να έρθει, δεν ξέρει. εν υπάρχει πρόγραµµα, δεν υπάρχει συνέχεια, δεν υπάρχει συνέπεια. Συγνώµη που τα λέω έτσι αλλά νοµίζω, πρέπει να τα πούµε γιατί αγανακτεί κανείς. ΠΡΑΚΤΙΚΑ 14

15 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 Αυτά είναι που λέγαµε προηγουµένως, ότι µπορεί κανείς να κλείσει όλες αυτές τις υπηρεσίες και πρέπει να είναι µια οργανωµένη τοπική κοινωνία, σαν µια επιχείρηση πρέπει να είναι, η οποία πρέπει να κερδίζει, φυσικά, για να κάνει και το κοινωνικό της έργο, αλλά επίσης, να κοιτάει και όλο τον τόπο αυτό σαν µια επιχείρηση. Εδώ βλέπουµε από πού προέρχεται η ικανοποίηση των πελατών. Τι είναι το βασικό; Και βλέπετε ότι παραµένει το ξενοδοχείο. Το σωστό ξενοδοχείο, το στοχευµένο προϊόν είναι αυτό που έχει τη µεγαλύτερη σηµασία. Το 64% είναι εκεί. Ακόµα και η µεταφορά πλέον, το αεροπλάνο, που παλιότερα ήταν σηµαντικό, τώρα δεν είναι διότι είναι πλέον καταναλωτικό αγαθό. Μπαίνεις στο αεροπλάνο, είναι πολύ φθηνά, πας όπου θέλεις. Κι εδώ βλέπετε αυτό το στοχευµένο προϊόν και φαίνεται ότι το 80% των ξενοδοχείων δεν έχουν ένα brand ή ένα concept. εν το έχουν αυτό. Και ο όγκος των προσφεροµένων κλινών στη Μεσόγειο αυξάνεται και εποµένως, ο ανταγωνισµός γίνεται σκληρότερος. Εποµένως, όσο πιο γρήγορα κάνουµε ένα concept σαν ξενοδοχεία, σαν προορισµός, τόσο πιο γρήγορα θα µπορέσουµε να τον αντιµετωπίσουµε. Και θα σας πω κάτι τρελό, το οποίο, νοµίζω, θα το πούµε στο επόµενο chart. Εδώ είναι ένα παράδειγµα στην Κυλλήνη, της GRECOTEL - αυτό είναι σε συνεργασία µε την TUI όπου υπάρχουν τρία ξενοδοχεία: το LUXURY, το ALL-INCLUSIVE, το FAMILY και το CLASSIC. Υπάρχουν όλα µαζί και είναι ένας οργανωµένος τουρισµός. Φανταστείτε λοιπόν κάτι τρελό. Ότι το Φαληράκι ξαφνικά γίνεται ένας προορισµός, τουλάχιστον από πλευράς προώθησης διαφήµισης και συνεργάζονται όλοι µαζί, έχει µια µπροσούρα και µέσα εκεί έχει αυτό το ξενοδοχείο που είναι FAMILY, αυτό είναι οικογενειακό, αυτό είναι για campers, αυτό είναι για oldies. Το φαντάζεστε αυτό µαρκετίστικα, τι επιτυχία θα είχε; Εντάξει, µπορεί να είναι ανέφικτο αλλά το λέω σαν παράδειγµα. Τελειώνοντας, στη σηµερινή αγορά, την παγκοσµιοποιηµένη, όλα είναι δυνατά. Οι αποστάσεις έχουν µειωθεί, η πληροφορία πάει παντού και όλοι ψάχνουν κάποιον. Το Internet µας επιτρέπει να κάνουµε οτιδήποτε, να αγοράσουµε οπουδήποτε και να ψάχνουµε να βρίσκουµε και ανθρώπους, που είπα προηγουµένως, µε τα ίδια ενδιαφέροντα που έχουµε εµείς, το οποίο είναι το ζητούµενο όταν πάµε διακοπές. Κι αν κανείς κοιτάξει και του Richard Brandson, έχει το Spacecraft, το οποίο ακόµα δεν έχει πετάξει αλλά έχει κρατήσεις µέχρι τώρα. Αυτό µας λέει ότι στη σηµερινή αγορά, όλα είναι δυνατά και όλα µπορούν να γίνουν. Εάν λοιπόν σκεφτούµε τον κλάδο µας, πρέπει να χρησιµοποιήσουµε τη φαντασία µας, να σκεφτούµε δηµιουργικά και να σκεφτούµε συλλογικά, διότι η Ρόδος είναι το σπίτι µας. Ήρθαν όλοι οι φίλοι να µας πούνε πράγµατα και τους ευχαριστούµε πολύ και το εκτιµούµε, αλλά το σπίτι µας, εµείς θα το φτιάξουµε. Εκείνοι θα µας πούνε πώς θα µπορούσανε. Αλλά εάν δεν ξεκινήσουµε, δεν πρόκειται να γίνει τίποτα. Κι όταν µιλάµε για τη φετινή σεζόν και πώς θα πάει, έχω βαρεθεί κάθε χρόνο το πώς θα πάει και πώς θα δείξει, έχουµε 5 χρόνια που πηγαίνουµε κάτω, ένα 5% το χρόνο. Είµαστε 20% κάτω και τώρα συζητάµε τι θα γίνει φέτος. Και 2% να ανέβεις, και 3%, τι έγινε; Είµαστε 17% κάτω από πριν 5 χρόνια. Αυτή είναι η λύση, δηλαδή; Αυτός είναι ο στόχος µας; Ότι ανακόψαµε την πτώση; εν είναι. Πρέπει να πάµε παραπέρα. Αυτά κάνουµε εµείς στην TUI. Ό,τι θέλετε, είµαστε εδώ και σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. ΠΡΑΚΤΙΚΑ 15

16 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ευχαριστούµε πολύ τον κ. Παπαθανάση. Νοµίζω, µας τα είπε µε το µυαλό του επαγγελµατία και την καρδιά του Ροδίτη. Επόµενη οµιλήτρια µας είναι η κα Julie Marino, είναι υπεύθυνη για πωλήσεις και contracting για την Active Hotels. Έχει εµπειρία από τον ξενοδοχειακό κλάδο σαν sales and marketing director από την Ιταλία και τη Μεγάλη Βρετανία. Η Active Hotels ιδρύθηκε το 1999 σαν ένας online booking provider και η κα Marino εργάζεται στην εταιρία από το What our customers are looking for on-line J. MARINO: Good morning. I am going to talk about Active Hotels. First of all, we are a European online booking provider and then I am going to tell you about the Internet in general and how we are driving bookers to book. We are based in Cambridge, in the UK and we are Europe s leading online hotel reservations providers. We were founded in 1999 and we are now a team of 100 people. We have grown in 3 years from 18 to 100 people, and over 10,000 hotels in 40 European countries. And we do more than 2 million room nights per year, at a total value of 140 million euros. The way we work is, the hotels come with us and we are the interface, with over 2,000 different partners worldwide. This is an example of some of our partners that we work with. They are worldwide, some are like hotel.de mainly in Germany. And these are some of the customers that we work with. Here in Greece, it is Verge Direct, Mars Hotels, Astir Palace, Ionian Hotels and Resorts and of course, we have many in the UK, Portugal, Spain, France, Germany. This is just an idea of how the Internet online booking has grown. It has now become 10% of how people book which is very significant. The percentage of online consumers investigating whether or not to book, out of 36%, at the moment only 12% actually book. But as the confidence increases with them using credit cards online and so on, we expect that to get nearer to the 30% - 36%. We did a survey recently and we took 10,000, just random, bookers, and we asked them how many sites they looked at before they actually made their bookings. And out of that, 25% actually said they just used Active Hotels and then, some of the others of course went to various other sites. As you can see, the increase of low cost flying has increased. So have passengers. And one very good example of this is Goteborg, when they started to fly low cost flying went into Gutenberg. The hotel room nights went up by 64%. It was just incredible. People will book low cost flights and of course then, they book the hotels. We have also seen a decrease in package holidays and if you look at this chart, to non-european destinations, it has grown considerably but it has also dropped quite a lot to EU as you can see on this. The key question is what do customers want online. Customers increasingly researching on booking and travel online. The growth of low cost flights driving more independent travel. Dramatic growth in online bookings. What are customers really looking for online? They want to read reviews written by previous guests. They want to see a range of hotels and a variety of locations and have rooms available when they ΠΡΑΚΤΙΚΑ 16

17 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 want them. They don t want to go into a hotel site at Easter, for example, and find that there is no availability. And they want the best price available. They want to see good photographs of the hotel and its rooms and they want to be able to book there and then. 81% of users value guests reviews. And this is actually that we started about 2 years. And we started it originally because hotels wanted it. They wanted something so that they could put their hotel higher on the pages and sites and so on, and get better reviews. Then we have discovered that actually guests wanted it as well. So we now send a questionnaire to every guest as they leave the hotel and they fill it in and they say what they thought of the hotel. This gives the hotels reviews which guests can then read and it sells the hotels. And this is an example. You can see on here, the more orange it becomes, the better the hotel s position. Yes, this is something I said earlier. There is no good a hotel closing out at its peak season. It can put vac rates on, it can put whatever rates they want but they must give some sort of availability. Most consumers prefer to search for the specific dates in order to ensure that they get the hotels that they want at the actual price. They don t want any hidden costs. So the price that is on the site is the one that they want to pay. We ask our hoteliers to ensure that they give us plenty of availability on the dates to maximize customer exposure and we do allow flexibility. It can fluctuate according to the season. This is a very interesting graph. Here it shows you that in Athens, in March, April and May, they have lost out 1,190 bookings, simply because they closed out. Either there wasn t any availability, which is fine, or they just closed the rooms out and all these people who went into the site, wanted to book rooms and couldn t. So, that is a lost opportunity there. Customers are looking for great prices. The consumer wants the best price, the best deal and the hotelier wants to maximize their average rate. This can be done. Hoteliers need a flexible system where they can price according to market conditions. And we can promote the offers. They can put special offers in; they can do all sorts of things to increase their sales, offer lower rates to drive up the occupancy in the quieter periods. During high occupancy periods, continue to sell the rooms online but a higher rate. Photos all sell the hotels and it is very very important. And 90% of Active Hotel users found the photographs were incredibly important. And here is an example. These photographs are not going to sell the hotel. They really are not telling anyone about the hotel and this is the opportunity the hotel has to sell their hotel. But this one is perfect. It is very inviting and it looks like the kind of hotel you want to go to. But this is the opportunity we give the hotels, when the hotel comes with Active Hotels. They can put as many photographs or as few as they want on the site and they can say as much or as little as they want to say. It is their opportunity to sell their hotel. If consumers have reached online and they want to book online, then they will demand instant confirmation and real-time booking. They want it there and then. They don t want confirmation a week or two days later. They want it there and then. And they need confidence that they know the site is secure and they know that they can put their credit card in and is secure. And the low cost methods to take reservations. Consumers prefer to book now and pay on departure. They do not like paying up front. They would rather pay the hotel when they leave and we are very happy with that. ΠΡΑΚΤΙΚΑ 17

18 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 This is an example actually of our booking page. And that is it. It is really what the consumers are looking for online. Consumers increasingly researching and booking travel online. The growth of low cost flights, driving more independent travel, dramatic growth in online hotel bookings. What are customers looking for online? There are guest reviews. It is the hoteliers opportunity to make the guest welcome and to do everything they can to get good reviews. The choice and availability. We give a wide range of hotels and it is up to the hotels to give the availability. The best prices. The best price is for everyone really, to be flexible in market conditions. Photographs and contents, to put the best photographs, to put the best content, to make the hotels sell and instant confirmation, which is what online booking is all about. Thank you. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Ευχαριστούµε πολύ την κα Marino για τις πληροφορίες τις οποίες µας έδωσε σχετικά µε το πώς µπορούν τα ξενοδοχεία να βοηθηθούνε στις πωλήσεις και το µάρκετινγκ µέσω Internet. Επόµενος οµιλητής είναι ο κ. Μπούχαλης. Είναι διευθυντής προγράµµατος τουριστικού µάρκετινγκ στο Πανεπιστήµιο του Surrey και σύµβουλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του WTO και του WTTC. E-marketing για τουριστικούς προορισµούς Ρ.. ΜΠΟΥΧΑΛΗΣ: Καλή σας µέρα. Ευχαριστώ πολύ το Επιµελητήριο και το «ΙΣΤΟΣ» για την πρόσκληση. Ευχαριστώ τον Χάρη Λουκαρά, τον Γιάννη Φώτη και τον Τάσο Χατζηλιαµή που έκαναν διάφορα πράγµατα για να φτάσω εγώ εδώ και να έρθουν και διάφοροι φίλοι µαζί µας, για να είµαστε σήµερα µαζί. Να πω ότι συµφωνώ κι επαυξάνω στον κ. Παπαθανάση. Πραγµατικά, έχω πολλά χρόνια να ακούσω ένα refreshing presentation, µια παρουσίαση η οποία να είναι τόσο σύγχρονη στην Ελλάδα. Να σας ζητήσω συγνώµη. Λείπω 15 χρόνια στην Αγγλία. Λειτουργώ σε ένα διεθνές περιβάλλον και δουλεύω µε διεθνείς οργανισµούς, οπότε είχα επιλογή να κάνω την παρουσίαση στα αγγλικά ή να την κάνω σε αυτό που λέµε «grienglish», το οποίο είναι ελληνικά µε πολλά αγγλικά όταν χρειάζεται. Να σας ζητήσω συγνώµη προκαταβολικά γι αυτό. Έχω αρκετά slides. Και θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τόσο τον Diego όσο και τον κ. Παπαθανάση για το λόγο ότι µας δείξανε ποσοτικά το πώς αλλάζουν οι αγορές. Κι εγώ θα σας δείξω κι ορισµένα ποιοτικά χαρακτηριστικά του πώς αλλάζουν οι διεθνείς αγορές και να δείτε πώς µεταβάλλονται τα πράγµατα, γιατί είναι τα καταναλωτικά πρότυπα τα οποία αλλάζουν. Κάποτε ήµαστε έτσι. Από τη µια µεριά είχαµε τους καταναλωτές. Από την άλλη µεριά είχαµε τις µικροµεσαίες επιχειρήσεις, και destination οργανισµούς όπως τον ΕΟΤ, οι οποίοι έφτιαχναν το τουριστικό προϊόν. Και κάπου στη µέση είχαµε διάφορους ενδιάµεσους, τους outgoing travel agents, τα ταξιδιωτικά γραφεία στην Αγγλία, στη Γερµανία, τους tour operators, την TUI και άλλους οργανισµούς και πολλούς incoming tour operators, όπως έχετε εσείς εδώ τους ανθρώπους µε τα πούλµαν, οι οποίοι κάνουν τις µεταφορές και τις τοπικές υπηρεσίες. Και είχαµε διάφορη τεχνολογία, η οποία γύρναγε, teletex, συστήµατα κρατήσεων, GDS και το VIEW DATA. Εγώ, αυτό που θέλω να σας δείξω είναι πρώτον, πώς αλλάζει η τουριστική βιοµηχανία, πώς η τεχνολογία αλλάζει την τουριστική βιοµηχανία και τι θα πρέπει να κάνει κανείς τόσο σε micro επίπεδο όσο και σε macro επίπεδο. ΠΡΑΚΤΙΚΑ 18

19 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 Όταν ο Χάρης Λουκαράς µου ζήτησε την παρουσίαση πριν από ένα δυο µήνες, του έστειλα µια παρουσίαση κι όταν ήρθα στη Ρόδο, µε το που προσγειώθηκα στη Ρόδο κι έκανα µια βόλτα, την άλλαξα τελείως. Έβαλα άλλα 50 slides µέσα, βγήκα έξω κι έβγαλα φωτογραφίες, θα δείτε και µερικές φωτογραφίες από τη Ρόδο, αλλά θέλω να σας πω ότι το πονάω πάρα πολύ το νησί σας, έχω κάνει έρευνα εδώ το 93, έχω µιλήσει µε πάρα πολλούς ανθρώπους. Με κάποιους έχουµε κάνει συνεντεύξεις, θα µε θυµούνται από τότε. Και είχαµε κάνει και τότε µια παρουσίαση στο Σύλλογο Ξενοδόχων, όταν ήταν ο Αλέκος Μανουσέας Πρόεδρος του Συλλόγου. Τα πονάµε τα προβλήµατά σας και είµαστε εδώ να βοηθήσουµε αλλά είναι επίπονη η µεταφορά και η µετεξέλιξη. Και πραγµατικά, χαίροµαι που ο κ. Παπαθανάσης σαν Ροδίτης κιόλας, είπε ορισµένα home truths, ορισµένες αλήθειες, έτσι ώστε η δική µου δουλειά θα είναι λίγο πιο εύκολη. Αλλά αυτά που σας είπε ο κ. Παπαθανάσης είναι η κριτική την οποία ακούω κι εγώ συνεχώς στην Αγγλία, όταν µιλάω µε tour operators και µε οποιονδήποτε άλλο µιλάω, όταν τους κάνω τα παράπονα, τους µεταφέρω τα παράπονα που έχετε εσείς και τους λέω «Παιδιά, τι γίνεται;» και µου λένε «Φτιάχτε το σπίτι σας πρώτα και µετά θα αρχίσουµε να κουβεντιάζουµε µαζί». Και the bad news, τα κακά νέα: τελείωσε µια εποχή ολόκληρη και η µόνη βεβαιότητα είναι η αβεβαιότητα πλέον. All change, all change. Όλα αλλάζουν. Ποιος περίµενε ότι η AIR TOURS του MY TRAVEL, όταν ερχόταν εδώ και έκανε συµβόλαια από θέση ισχύος, θα έχανε 800 εκατοµµύρια λίρες, 1,2 δισεκατοµµύρια ευρώ. Ο µόνος λόγος που υπάρχει η MY TRAVEL αυτή τη στιγµή είναι ότι οι τράπεζες, εάν έκλεινε η MY TRAVEL αύριο, θα είχανε φοβερό πρόβληµα. Γι αυτό την κρατάνε. Η TUI στην Αγγλία µόλις ανακοίνωσε ότι απολύουν άτοµα προσωπικό. Αλλάζει όλο αυτό το τουριστικό κανάλι. Αυτά είναι τα µαγαζιά που έχουν ανακοινώσει ότι θα κλείσουν από τον εκέµβρη 2004 µέχρι τον Απρίλιο Συνολικά, κλείνουν περίπου 40 µε 50 µαγαζιά σε 3 µήνες, travel agencies. Συνήθως διαβάζω το TRAVEL DAILY NEWS, το οποίο είχε αναδηµοσίευση από τη Ροδιακή, και πήγα στη Ροδιακή και κοίταζα τα δικά σας νέα. Και βλέπω πόσα ξενοδοχεία εδώ είναι υπό χρεοκοπία ή έκλεισαν για λόγους οικονοµικούς. Και ποιος περίµενε ότι η PLOTIN θα κλείσει. Εγώ ανατρίχιασα προχθές που έµαθα ότι η PLOTIN έκλεισε γιατί είχαµε σχέση µε τους ανθρώπους, και µε την οικογενειακή µου µονάδα στο Λουτράκι αλλά και διάφορες άλλες σχέσεις. Σοβαρός οργανισµός. Είναι δυνατόν να κλείνουν τέτοιοι οργανισµοί; Λοιπόν, τα πράγµατα αλλάζουν. Πρέπει να σοβαρευτούµε. Τελείωσε ο ερασιτεχνισµός στον τουρισµό. Αφού σας είπα τα κακά νέα, να πάµε να δούµε τώρα πώς γίνονται αυτά τα πράγµατα, πώς ξεκινάµε το e-tourism, τον ηλεκτρονικό τουρισµό, και πώς έχουµε στρατηγική τόσο σε µάρκετινγκ, όσο σε διοίκηση µε τεχνολογία. Και µετά ήρθε το Internet και το Internet τα άλλαξε όλα. Εγώ όταν έκανα έρευνα εδώ το 93, µιλάγαµε για τεχνολογίες και συστήµατα κρατήσεων και συστήµατα κρατήσεων για τοπικούς προορισµούς χωρίς να έχουµε το Internet γιατί έβλεπα ότι κάτι έρχεται αλλά δεν ήξερα τι έρχεται. Κι αυτό που ήρθε είναι το Internet και τα άλλαξε όλα. Και τι άλλαξε; Πέταξε όλους απέξω κι έφτιαξε ένα κανάλι το οποίο φέρνει τους πελάτες µε το accommodation, µε τα ξενοδοχεία και τους προορισµούς µαζί. Και όλοι οι άλλοι πρέπει να µπουν µέσα από το Internet για να φτιάξουν αυτή τη σχέση πάλι, την ενδιάµεσα σχέση. Είπε ο Diego ότι πλέον η Expedia είναι tour operator. H Expedia είναι dynamic packaging operator που παίρνει individual πράγµατα, που παίρνει διαφορετικά πράγµατα µεταξύ τους και τα οποία φτιάχνει πακέτο δυναµικά, για να αντιµετωπίσει τις ανάγκες ακριβώς αυτού του πελάτη. ΠΡΑΚΤΙΚΑ 19

20 1 ο ΙΕΘΝΕΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ - 26/3/2005 Είπε ο κ. Παπαθανάσης ότι έχουµε όλα αυτά τα προϊόντα και αρχίζουµε και τα πουλάµε. Οι tour operators πλέον αρχίζουν και κάνουν «depackage the package», δηλαδή παίρνουν ένα πακέτο και το διαλύουν. Και λένε, «Θέλεις να πάρεις αεροπλάνο; Πάρε αεροπλάνο; Θέλεις το transfer; Πάρε το transfer. Βρήκες το accommodation από το Active; Πάρ το από το Active. Εγώ διαχειρίζοµαι όλα αυτά τα προϊόντα, έχω αυτές τις συνεργασίες και, φίλε, είναι δική σου δουλειά πώς θα αντιληφθείς το πακέτο σου.» ε θα µιλήσω παραπάνω για το Expedia γιατί ο Diego έκανε splendid job. To last minute είναι µια άλλη επιχείρηση αντίστοιχη. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι αρχίζουν και ξεκινάνε αυτό που θα πούµε σε λίγο «multidivise, multichannel strategies». Όλοι που έχετε τα κινητά σας, τα οποία χτυπάνε συνεχώς. Θα µπορούµε να αγοράζουµε πακέτα από κει, να αγοράζουµε ξενοδοχεία και υπηρεσίες. Πώς θα πάει στο interactive digital television, στην τηλεόραση, πώς θα έχουµε automated voice, δηλαδή πληροφόρηση µε τη φωνή αλλά χωρίς ενδιάµεσο, πώς θα έχουµε messages alert, τα οποία αυτά είναι καινούργιου είδους υπηρεσίες τα οποία έχουν να κάνουν µε την περιοχή, location based services, τα οποία έχουν συγκεκριµένη ανταπόδοση σε µία περιοχή. Ένα άλλο που έφερε το Internet είναι αυτό που λέµε virtual tourism και community tourism, όπου ο καθένας µπορεί, έχει τη δυνατότητα πλέον να δείξει σε άλλους συνταξιδιώτες το πώς αυτός αντιλαµβάνεται τον προορισµό και το πώς αυτός αντιλαµβάνεται τις υπηρεσίες από συγκεκριµένους παραγωγούς. Εκπληκτικά ενδιαφέρον. Θα σας δώσω δυο απλά παραδείγµατα. Ένας από τους οµιλητές µας χθες παραλίγο να σπάσει το πόδι του γιατί έλλειπε µία πλάκα στην Παλιά Πόλη. Αυτός ο άνθρωπος θα υποφέρει για το πόδι του για µερικές µέρες και βεβαίως, αυτός ο άνθρωπος µπορεί να πάει αύριο το πρωί στο virtual tourist και να πει, «Παιδιά, µην πηγαίνετε στη Ρόδο γιατί θα σπάσετε τα πόδια σας», γιατί έλλειπε µία πλάκα. Κάποιος άλλος οµιλητής µας δηλητηριάστηκε τρώγοντας κάτι. Έχουν εκπληκτική δύναµη πλέον οι πελάτες. Και πλέον, είναι όλα transparent, είναι όλα διάφανα, φαίνονται τα πάντα. «Νοσοκόµα, σε παρακαλώ, πήγαινε στο Internet, βρες το sergio.com και πού λέει χάθηκα εδώ µέσα, τι κάνω». Το Internet πλέον επηρεάζει τα πάντα από ό,τι κάνουµε. Και τι είναι το e-tourism. Ουσιαστικά το e-tourism είναι πώς ψηφιοποιούµε όλες τις διαδικασίες, τα δεδοµένα και τις συνεργασίες που έχουµε στον τουρισµό. Σε τακτικό επίπεδο είναι πώς πουλάµε το ξενοδοχείο µας online, πώς πουλάµε τον προορισµό µας online, αλλά, ουσιαστικά, είναι πολύ πιο πολύ από αυτό, είναι πώς αλλάζουµε όλη τη δοµή της τουριστικής επιχείρησης και του τουριστικού προορισµού, χρησιµοποιώντας νέα προϊόντα και νέες τεχνολογίες. Και πώς αλλάζουµε και τις στρατηγικές partnership, πώς λειτουργούµε µε τους άλλους ανθρώπους. Και βεβαίως όλα αυτά αλλάζουν την ανταγωνιστικότητα τόσο του προορισµού, όσο και των επιχειρήσεων οι οποίες λειτουργούν, και αλλάζουν όλο τον τρόπο µε τον οποίο διαχειριζόµαστε τα business functions, το µάρκετινγκ, τα λογιστικά, το προσωπικό, την παραγωγή, την έρευνα και την ανάπτυξη, research and development. Penetration του Internet στην Ευρώπη. Αν δείτε ποιοι είναι οι πρώτοι άνθρωποι οι οποίοι έχουν Internet, θα δείτε ότι είναι οι σκανδιναβοί προφανώς, µετά οι γερµανοί και οι εγγλέζοι. Βλέπετε καµία οµοιότητα µε τους ανθρώπους µε τους οποίους έρχονται... ΠΡΑΚΤΙΚΑ 20