Pharos = 15 CONCERT. 11 March 2013 / 8.30pm The Shoe Factory, Nicosia BRENTANO STRING QUARTET. In works by Beethoven and Bartók

Transcript

1 Pharos = 15 CONCERT BRENTANO STRING QUARTET In works by Beethoven and Bartók 11 March 2013 / 8.30pm The Shoe Factory, Nicosia

2 Cover: Peter Sheppard Skaerved Mexico City, July For more information: Pharos Arts Foundation Founder and President: Garo Keheyan Artistic Director: Yvonne Georgiadou Graphic Designer: Katerina Papaphilotheou Events Coordinator: Elenitsa Georgiou Administrator: Hellen Costaki Accountant: Polina Ioannou Special Thanks to our volunteers Chara Kefalidou, Evridiki Chyti, Lamprini Teperidou, Marianna Kyriakou, Evi Grouta P.O. Box 21425, 1508 Nicosia, Cyprus - Tel: , Fax: , info@pharosartsfoundation.org The Pharos Arts Foundation is a non-profit cultural and educational Foundation devoted to the promotion of a wide range of activities in the arts and humanities. Cyprus Registered Charitable Trust S.C. 91.

3 Pharos = 15 SERGEY KHACHATRYAN ARNALDO COHEN BORODIN STRING QUARTET ALFREDO PERL THE VIENNA STRING SOLOISTS CHILINGIRIAN QUARTET NATIONAL CHAMBER ORCHESTRA OF ARMENIA ALEXANDER CHAUSHIAN LEOPOLD STRING TRIO JEREMY MENUHIN ALEXANDER GHINDIN THE SIXTEEN LEONIDAS KAVAKOS GEORGE-EMMANUEL LAZARIDIS KOPELMAN QUARTET RAZUMOVSKY ENSEMBLE DAVID JURITZ THE MUSICKE COMPANYE DANIELA LEHNER ALESSIO BAX VIENNA PIANO TRIO LUIZ FERNANDO BENEDINI JAVIER PERIANES LOUIS DEMETRIUS ALVANIS ENSEMBLE WIEN LONDON SINFONIETTA ANGELES BLANCAS MARTINO TIRIMO PATRICIA ROSARIO STEPHAN LOGES AMATI QUARTET DANIIL SHTODA LARISSA GERGIEVA BELCEA QUARTET PIOTR ANDERSZEWSKI GOULD PIANO TRIO AVIV STRING QUARTET JONATHAN LEMALU PAAVALI JUMPPANEN FIBONACCI SEQUENCE TRIO WANDERER SKAMPA STRING QUARTET PETERS BRUNS ROGLIT ISHAY YSAYE QUARTET FLORILEGIUM MOSCOW VIRTUOSI & VLADIMIR SPIVAKOV GAEDE STRING TRIO NASH ENSEMBLE CARMEN SERRANO ANDREW MANZE & THE ENGLISH CONCERT TRIO ONDINE EMMA KIRKBY & THE LONDON BAROQUE ZEHETMAIR QUARTET HENNING KRAGGERUD ENSEMBLE MODERN CHILINGIRIAN QUARTET STEVEN ISSERLIS VAHAN MARDIROSSIAN DMITRY SITKOVETSKY NAOKI KITAYA MARINA POPLAVSKAYA SZYMANOWSKI QUARTET ASHLEY WASS PHILIPPE CASSARD LEIPZIG STRING QUARTET CHRISTOPH POPPEN DIEMUT POPPEN DAVID GERINGAS SHARON BEZALY ANGELICA CATHARIOU SOILE ISOKOSKI ALTENBERG TRIO WIEN YEVGENY SUDBIN LENDVAI STRING TRIO ACADEMY OF ST MARTIN IN THE FIELDS & JOSHUA BELL MATAN PORAT ALINA IBRAGIMOVA GRIGORY SOKOLOV CHRISTOPH RICHTER CHEN HALEVI RADOVAN VLATKOVIC ROMINA BASSO ACADEMY OF ANCIENT MUSIC & RICHARD EGARR YAMANDU COSTA LE CONCERT SPIRITUEL & HERVÉ NIQUET VERONIQUE GENS KUSS STRING QUARTET THE HILLIARD ENSEMBLE DAISHIN KASHIMOTO HEIICHIRO OHYAMA VLADIMIR MENDELSSOHN GITTA-MARIA SJOBERG PETER SHEPPARD SKAERVED APPLE HILL QUARTET EDWARD SIMON ENSEMBLE INTERCONTEMPORAIN GARRISON FEWELL PHILHARMONIA QUARTET BERLIN DIONYSIS GRAMMENOS PHILIP DUKES NATALIA GUTMAN KONSTANTIN LIFSHITZ RADOVAN VLATKOVIC CHARLES NEIDICH ZANDRA MCMASTER JULIA FISCHER KREUTZER STRING QUARTET ROHAN DE SARAM BENJAMIN GROSVENOR HAYK MELIKYAN EMMANUEL PAHUD BRUCE BARTH EXAUDI TIGRAN HAMASYAN DISSONART ENSEMBLE CONCERTO SOAVE ALICE SARA OTT MAHAN ESFAHANI LARS HANNIBAL MICHALA PETRI STREICHTRIO BERLIN BORIS BROVTSYN HESSEN YOUTH JAZZ BIG BAND ORCHESTRA NAREK HAKHNAZARYAN ARIRANG WIND QUINTET QUARTETTO PROMETEO KAIROS STRING QUARTET NIEUW ENSEMBLE ENSEMBLE ALEPH SERGEI BABAYAN EMMANUEL DESPAX BRENTANO STRING QUARTET MUSIQUES NOUVELLES MARCELLOS CHRYSSICOPOYLOS Transforming Society through Culture

4 The Shoe Factory 304 Ermou St., Nicosia

5 BRENTANO STRING QUARTET 11 March 2013 / 8:30pm The Shoe Factory, Nicosia Programme: Ludwig van Beethoven ( ) String quartet in G major, Op.18, No.2 (1800) Allegro Adagio cantabile Scherzo: Allegro Allegro molto quasi presto Béla Bartók ( ) String Quartet, No.4, Sz 91 (1928) Allegro Prestissimo, con sordino Non troppo lento Allegretto pizzicato Allegro molto Interval Ludwig van Beethoven ( ) String quartet in F major, No.16, Op.135 (1827) Allegro Vivace Lento assai, cantante e tranquillo Grave, ma non troppo tratto Allegro

6

7

8 BRENTANO STRING QUARTET Mark Steinberg / violin Serena Canin / violin Misha Amory / viola Nina Maria Lee / cello Since its inception in 1992, the Brentano String Quartet has been singled out for its technical brilliance, musical insight and stylistic elegance. Within a year s time, the Brentano String Quartet claimed the distinction of being named to three major awards, winning the first Cleveland Quartet Award, the 1995 Naumburg Chamber Music Award and the 10th Annual Martin E. Segal Award. For its first appearance in Great Britain at the Wigmore Hall, the Brentano was awarded the Royal Philharmonic Society Music Award for the most outstanding debut in The Quartet became the first quartet-in-residence at Princeton University in 1999, and served as quartet-inresidence at New York University from In the same year, they were chosen by The Chamber Music Society of Lincoln Center to participate in the inaugural season of Chamber Music Society Two a programme designed for outstanding emerging artists and chamber musicians. The Quartet performs extensively, both in north America where all its members reside, as well as on stages in Europe, Japan and Australia (England, Germany, France, Switzerland, Italy, Netherlands, Greece) and international festivals like, Edinburgh, Bath, De Divonne, Kuhmo, Mozartwoche in Salzburg and many others. Enjoying an especially close relationship with pianist Mitsuko Uchida they regularly appear with her in the United States, Europe and Japan. Other prestigious artists they have worked with include the soprano Jessye Norman and pianist Richard Goode. In past seasons, the Quartet appeared to great acclaim, among others, at the Carnegie Hall, Wigmore Hall, Barbican Center London, Concertgebouw in Amsterdam, Konzerthaus in Vienna and Berlin, Suntory Hall in Tokyo, Sydney Opera House as well as in Cologne, Hamburg, Basel, Geneva, Madrid and in Copenhagen with Barbara Sukowa and Mitsuko Uchida. They also played with great virtuosity at Kissinger Sommer, Ludwigsburger Schlossfestspiele, Festival de Fayence, Aspen Festival and Salt Bay Chamber Festival. Their eclectism and desire to go beyond the boundaries of the standard string quartet repertoire have led the Quartet to perform both Renaissance and early music pieces with transcriptions of, for example, Gesualdo and Monteverdi s Madrigals, Fantasias of Purcell and secular

9 works by Josquin des Prés. In the contemporary field, the Brentanos have regularly collaborated with composers such as Elliot Carter and György Kurtág, and performed works that were commissioned by Milton Babbitt, Chou Wen-Chung, Charles Wuorinen, Bruce Adolphe, Steven Mackey and Jonathan Dawe. To commemorate their 10th anniversary, the Quartet commissioned ten composers who wrote a piece inspired by and to be interwoven with excerpts of Bach s Art of Fugue. The Quartet has also worked with the celebrated poet and winner of the Pulitzer Prize Mark Strand, commissioning poetry from him to accompany works of Haydn and Webern. This programme was presented at the Mozartwoche in Salzburg for the first time in Europe in the beginning of For their project called Fragments the musicians combine incomplete works by composers such as Mozart, Schubert, Bach and Shostakovich with contemporary compositions among others by Sofia Gubaidulina and Bruce Adolphe. Από την ίδρυση του, το 1992, το Κουαρτέτο Εγχόρδων Brentano έχει ξεχωρίσει για την τεχνική του οξύνοια, τη μουσική του διορατικότητα και τη στιλιστική του κομψότητα. Σε λιγότερο από ένα χρόνο λειτουργίας, το Κουαρτέτο διακρίθηκε με τρία σημαντικά βραβεία το 1ο Βραβείο στον Διαγωνισμό Κουαρτέτων του Κλήβελαντ, το Βραβείο Μουσικής Δωματίου του Νάμπουργκ και το 10ο ετήσιο Βραβείο Martin E. Segal. Κατά το ντεμπούτο του στη Μεγάλη Βρετανία, το 1997, στο Wigmore Hall του Λονδίνου, το Κουαρτέτο Brentano τιμήθηκε με το Βραβείο της Βασιλικής Φιλαρμονικής Εταιρίας για την εξαιρετική του ερμηνεία ως πρωτοεμφανιζόμενο σύνολο. Υπήρξε το πρώτο εδρεύον κουαρτέτο στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον το 1999 και διετέλεσε εδρεύον κουαρτέτο στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης το Την ίδια χρονιά, επιλέγηκε από την Ένωση Μουσικής Δωματίου του Lincoln Center, για να συμμετάσχει στα εγκαίνια του Chamber Music Society Two ενός προγράμματος που είναι αφιερωμένο σε εξαιρετικούς ανερχόμενους ερμηνευτές μουσικής δωματίου. The Brentano Quartet has released their first CD featuring Mozart s Quartet K.464 and Quintet K.593 recorded with viola player Hsin-Yun Huang, for the French label AEON, with whom they pursued their collaboration with the recording of the late Beethoven string quartets (November 2011). Prior to this, the quartet had released a CD with Haydn s Op.71 as well as a recording of Steven Mackey s music, the latter for Albany records. The Brentano String Quartet played in the movie A late Quartet (featuring Philip Seymour Hoffmann and Christopher Walken) which was premiered at the Toronto International Film Festival. The Quartet is named after Antonie Brentano, whom many scholars consider to be Beethoven s Immortal Beloved, the intended recipient of his famous love confession. Το Κουαρτέτο εμφανίζεται εκτενώς στη βόρειο Αμερική, όπου κατοικούν και τα μέλη του, καθώς επίσης και σε αίθουσες συναυλιών σε Ευρώπη (Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία, Ελλάδα, Ελβετία), Ιαπωνία, Αυστραλία, και σε διεθνή φεστιβάλ όπως αυτά του Εδιμβούργου και του Μπαθ, Κούμο, Εβδομάδα Μότσαρτ στο Σάλτσμπουργκ και De Divonne. Το Κουαρτέτο διατηρεί στενή συνεργασία με την πιανίστα Mitsuko Uchida, με την οποία συμπράττει κατ επανάληψη σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Ιαπωνία. Έχει συμπράξει επιπλέον με άλλους σημαίνοντες καλλιτέχνες, όπως η σοπράνο Jessye Norman και ο πιανίστας Richard Goode. Σε προηγούμενες σεζόν, το Κουαρτέτο εμφανίστηκε με μεγάλη επιτυχία στις αίθουσες Carnegie Hall της Νέας Υόρκης, Wigmore Hall και Barbican Centre του Λονδίνου, Concertgebouw του Άμστερνταμ, Konzerthaus της Βιέννης και του Βερολίνου, Suntory Hall του Τόκιο, στην Όπερα του Σύδνεϋ, καθώς επίσης και σε Κολωνία, Αμβούργο, Βασιλεία, Γενεύη, Μαδρίτη και Κοπεγχάγη, σε συνεργασία με την Barbara Sukowa και τη Mitsuko Uchida. Έκανε επίσης εντυπωσιακές εμφανίσεις σε σημαντικά φεστιβάλ όπως Kissinger Sommer, Ludwigsburger Schlossfestspiele, Festival de Fayence, Aspen Festival και Salt Bay Chamber Festival. Ο εκλεκτισμός των μελών του Κουαρτέτου και η επιθυμία τους να εξερευνήσουν έργα πέραν από το καθιερωμένο ρεπερτόριο για κουαρτέτο εγχόρδων, τους οδήγησε στην ερμηνεία αναγεννησιακής και μπαρόκ

10 μουσικής, και μεταγραφών έργων όπως Μαδριγάλια των Γκεσουάλντο και Μοντεβέρντι, Φαντασίες του Περσέλ και της μη-εκκλησιαστικής μουσικής του Ζοσκέν ντε Πρε. Όσον αφορά τη σύγχρονη μουσική, οι Brentano συνεργάστηκαν κατ επανάληψη με συνθέτες όπως Έλιοτ Κάρτερ και Γκεόργκι Κούρταγκ, και ερμήνευσαν, κατά παραγγελία, έργα των Milton Babbitt, Chou Wen-Chung, Charles Wuorinen, Bruce Adolphe, Steven Mackey και Jonathan Dawe. Για τους εορτασμούς της 10ης επετείου από την ίδρυση του, το Κουαρτέτο Brentano ερμήνευσε έργα δέκα συνθετών, οι οποίοι έγραψαν κομμάτια εμπνευσμένα και συνυφασμένα από το έργο Η τέχνη της Φούγκας του Μπαχ. Το Κουαρτέτο έχει επίσης συνεργαστεί με τον διεθνούς φήμης ποιητή και νικητή του βραβείου Πούλιτζερ, Μαρκ Στραντ, στον οποίον το Κουαρτέτο ανάθεσε τη συγγραφή ποίησης που θα συνοδεύει έργα των Χάυντν και Βέμπερν. Η πρεμιέρα αυτού του έργου δόθηκε το 2005, κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας Μότσαρτ στο Σάλτσμπουργκ. Ένα άλλο πρότζεκτ του Κουαρτέτου, με την επωνυμία Fragments, περιλαμβάνει ημιτελή έργα συνθετών όπως οι Μότσαρτ, Σούμπερτ, Μπαχ και Σοστακόβιτς, τα οποία συνδυάζονται με σύγχρονα έργα συνθετών όπως Σοφία Γκουμπαϊντουλινα και Μπρους Άντολφ. Το πρώτο άλμπουμ του Κουαρτέτου Brentano, για τη γαλλική εταιρεία AEON, περιλαμβάνει το Κουαρτέτο Κ.464 και το Κουιντέτο Κ.593 του Μότσαρτ, με τη συμμετοχή της βιολίστριας Hsin-Yun Huang. Για την ίδια εταιρεία το Κουαρτέτο συνεργάστηκε για την ηχογράφηση των τελευταίων κουαρτέτων εγχόρδων του Μπετόβεν (Νοέμβριος 2011). Προηγουμένως, το Κουαρτέτο είχε κυκλοφορήσει ένα CD με το Έργο 71 του Χάυντν, καθώς επίσης και μια ηχογράφηση με μουσική του Steven Mackey, για την εταιρεία Albany. Το Κουαρτέτο Εγχόρδων Brentano συμμετείχε στην ταινία A late Quartet (με τους Philip Seymour Hoffmann και Christopher Walken), η οποία έκανε πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών του Τορόντο. Το όνομα του Κουαρτέτου είναι εμπνευσμένο από την Antonie Brentano, την οποία πολλοί μελετητές θεωρούν ως την «Αθάνατη Αγάπη» του Μπετόβεν, την παραλήπτρια της διάσημης ερωτικής εξομολόγησης του συνθέτη.

11

12 PROGRAMME NOTES / ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Ludwig van Beethoven ( ) String quartet in G major, Op.18, No.2 (1800) Allegro Adagio cantabile Scherzo: Allegro Allegro molto quasi presto Beethoven s early quartets the six works published as Op.18 were written during the closing years of the 18th century. In a sense, they are creatures of that century. Beethoven in 1799 was a former student of Haydn s, a worshiper of Gluck, and an aspirer to the throne of the then-popular composer Luigi Cherubini. (metaphorical) trombone for three blasts, and the good times resume. The movement ends exactly as it began, with the same simple phrase and its teasing silences. The slow movement is a cantilena, warm and intimate, wherein the first violin sings an aria of devotion, richly ornamented. We seem to be transported, for the time being, from the quartet chamber to the opera stage, where the soprano sings her love with coloratura flourishing. The closing statement of this first lyrical section is again a unison statement followed by pauses a whispered farewell. What happens next is an utter surprise the same motif is turned into a lively game of catch, the lovers cherished keepsake snatched up by friends nearby and tossed from hand to hand. This game lasts for all of sixty seconds, whereupon the calm aria resumes, now an enriched duet between first violin and cello. The biographer Maynard Solomon documents how, after hearing the Mozart C-minor Piano Concerto, Beethoven turned to a fellow composer and exclaimed, Cramer! Cramer! We shall never be able to do anything like that! But he meant to try. Unlike the later Beethoven the shatterer of creative molds and ways of musical thinking this young newcomer to Vienna was bent on making his name in an established field, of doing the traditional forms as well as anybody had ever done them. To this end, the Op.18 quartets are brilliant pieces, brimming with character and impetuosity, yet residing largely within the expected structures and scope of a string quartet written by a Mozart or a Haydn, any time during the previous twenty-five years. The second of these quartets, in G major, is a case in point. The music is genial, filled with sunlight. The first movement enters the room like an elegant stranger courtly bows, witty conversation, suspenseful pauses. The writing for quartet here is very tightly knit; one of Beethoven s favourite devices, a unison statement followed by a silence, is to be found everywhere in the Op.18 quartets, and he exploits it to full rhetorical advantage in this opening, using it now as a challenge and a tease. The second melodic idea in the movement is disarmingly simple, stated in rhythmic unison, impeccable manners wed to clever repartee. Later in the movement, Beethoven puts on a mock show of learned seriousness, introducing a little fugue that builds in tension to a disapproving climax, followed by a shocked pause. After the quartet shuffles around, wondering how to put the pieces back together, the cello part pulls out a The third movement, a playful Scherzo (Allegro), harps almost single-mindedly on a single skipping rhythm throughout its main section. It is by turns graceful and elephantine, but remains entertaining throughout as it journeys through its many moods and keys. The stay-athome trio section, by contrast, hardly leaves its C-major house; the miracle here is that after starting out pompous and heavy-handed, the music sprouts triplet wings and flits from room to room. The Finale opens with a single voice, the cello, inviting everybody to play. This movement is all about games Copycat, Hide and Seek, Leapfrog, and chase scenes played at full speed. A favourite game is Guess My Key the music will seem to start out in one key, then think better of it all of a sudden and try again in a different one, evoking a childlike delight. The movement concludes with a bout of Ring Around the Rosie and collapses in a triumphant heap. Τα πρώιμα κουαρτέτα του Μπετόβεν τα έξι έργα που εκδόθηκαν ως Έργο 18 είχαν συντεθεί περί τα τέλη του 18ου αιώνα. Κατά κάποιο τρόπο, είναι δημιουργήματα εκείνου του αιώνα. Το 1799, ο Μπετόβεν ήταν ήδη πρώην μαθητής του Χάιντν, λάτρης του Γκλουκ, και διεκδικητής του θρόνου του τότε δημοφιλούς συνθέτη Λουίτζι Κερουμπίνι. Ο βιογράφος Maynard Solomon τεκμηριώνει πως στο άκουσμα του Κοντσέρτου για Πιάνο σε Ντο ελάσσονα του Μότσαρτ, ο Μπετόβεν αναφώνησε σε έναν συνάδελφο

13

14 του, «Cramer! Cramer! Δεν θα καταφέρουμε ποτέ να φτιάξουμε κάτι τέτοιο!» Σε αντίθεση με τον ώριμο Μπετόβεν αυτόν που συντάραξε τις καθιερωμένες δημιουργικές φόρμες και του, «Cramer! Cramer! Δεν θα καταφέρουμε ποτέ να του, «Cramer! Cramer! Δεν θα καταφέρουμε ποτέ να φτιάξουμε κάτι τέτοιο!» Τόλμησε ωστόσο να δοκιμάσει. Σε αντίθεση με τον αυτός συνθέτης έκανε το όνομα του γνωστό στη Βιέννη χρησιμοποιώντας τις παραδοσιακές φόρμες καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον συνθέτη πριν από αυτόν. Κατ αυτόν τον τρόπο, το Έργο 18 περιλαμβάνει υπέροχα κομμάτια που ξεχειλίζουν από χαρακτήρα και ενθουσιασμό, μολονότι δομικά ανήκουν περισσότερο στο φάσμα των κουαρτέτων που οι Μότσαρτ και Χάιντν συνέθεταν είκοσι-πέντε χρόνια πριν. Το δεύτερο από αυτά τα κουαρτέτα, σε Σολ μείζονα, αποτελεί παράδειγμα εν προκειμένω. Η μουσική είναι εγκάρδια, πλημμυρισμένη με ηλιόφως. Η πρώτη κίνηση εμφανίζεται στο δωμάτιο ως ένας κομψοεπής ξένος με τα δοξάρια να κινούνται αρχοντικά σε μια πνευματώδη συζήτηση και εναγώνιες παύσεις. Η συνθετική γραφή του Μπετόβεν σε αυτό το έργο είναι σφιχτοδεμένη. Σε όλα τα κουαρτέτα του Έργου 18 συναντάμε ένα από τα αγαπημένα τεχνάσματα του Μπετόβεν την ανάκρουση ενός θέματος σε ταυτοφωνία που ακολουθείται εν συνεχεία από παύση. Σε αυτή την εισαγωγή ο Μπετόβεν αξιοποιεί το τέχνασμα αυτό με τον πιο ρητορικό τρόπο, χρησιμοποιώντας το παιγνιδιάρικα. Η δεύτερη μελωδική ιδέα της κίνησης είναι αφοπλιστικά απλή, και διατυπώνεται σε ρυθμικό ουνίσονο, παντρεύοντας άψογες χειρονομίες με πνευματώδεις διαξιφισμούς. Αργότερα στην κίνηση, ο Μπετόβεν επιδίδεται σε μια εικονική σοβαροφάνεια με την εισαγωγή μιας μικρής φούγκας η οποία κλιμακώνεται αποδοκιμαστικά πριν τη σκανδαλιστική παύση. Και καθώς το κουαρτέτο σαλεύει νευρικά μη γνωρίζοντας πώς να ενώσει ξανά τα κομμάτια του, το βιολοντσέλο μοιάζει να μετατρέπεται σε τρομπόνι και οι ευχάριστες στιγμές ανακάμπτουν έπειτα από τρία κορναρίσματα. Η κίνηση ολοκληρώνεται ακριβώς όπως άρχισε, με την ίδια απλή φράση και τις παιγνιδιάρικες παύσεις της. Η αργή κίνηση είναι μια τρυφερή και οικεία καντιλένα, κατά την οποία το πρώτο βιολί ερμηνεύει μια ευλαβική και γεμάτη ποικίλματα άρια. Προς στιγμή, μεταφερόμαστε σε μια οπερατική σκηνή όπου η σοπράνο εκφράζει την αγάπη της τραγουδώντας κολορατούρα. Αυτό το λυρικό τμήμα ολοκληρώνεται ξανά με μια ανάκρουση σε ταυτοφωνία, η οποία ακολουθείται από παύσεις ένας ψιθυριστός αποχαιρετισμός. Αυτό που ακολουθεί αποτελεί τη μεγάλη έκπληξη: το ίδιο μοτίβο μετατρέπεται σε ένα ζωηρό παιγνίδι κυνηγητού, σαν να και κάποιοι φίλοι άρπαξαν το ενθύμιο δύο εραστών και το πετάνε από χέρι σε χέρι. Αυτό το παιγνίδι έχει διάρκεια μόνο εξήντα δευτερόλεπτα, κι αμέσως μετά ξεκινά εκ νέου η ήρεμη άρια, τώρα πιο εμπλουτισμένη, ως ένας διάλογος μεταξύ του βιολιού και του βιολοντσέλου. Η τρίτη κίνηση, ένα παιγνιδιάρικο Σκέρτσο (Allegro), κινείται με σχεδόν προϊδεασμένα αρπίσματα σε ένα ρυθμικό χοροπηδητό κατά το κυρίως τμήμα του. Από τη μία, είναι χαριτόβρυτο, και από την άλλη, είναι άγαρμπο παραμένει εντούτοις διασκεδαστικό καθόλη τη διάρκεια του ταξιδιού του σε πολλές διαθέσεις και κλειδιά. Εν αντιθέσει, το τρίο, δεν εγκαταλείπει το οικείο κλειδί της Ντο μείζονος το θαύμα που συμβαίνει εδώ έγκειται στο ότι το τρίο ξεκινά βαρύγδουπα και κάπως καταπιεστικά, αλλά η μουσική ξαφνικά βγάζει τριπλά φτερά και πετά από δωμάτιο σε δωμάτιο. Το Φινάλε ανοίγει με μια μόνο φωνή, το βιολοντσέλο, το οποίο καλεί και τα υπόλοιπα όργανα να παίξουν. Αυτή η κίνηση χαρακτηρίζεται κυρίως από παιγνίδια «Κάνε ο,τι κάνω», κρυφτούλι, καβάλες, και κυνηγητό τα οποία εκτελούνται στη μέγιστη ταχύτητα. Ένα ακόμα αγαπημένο παιγνίδι που περιλαμβάνει είναι το «Μάντεψε το κλειδί μου» στην αρχή η μουσική μοιάζει να βρίσκεται σε ένα κλειδί, μετά το ξανασκέφτεται, και με παιδιάστικη αφέλεια, ξαφνικά αρχίζει να γυρεύει το επόμενο κλειδί. Η κίνηση ολοκληρώνεται χορεύοντας «Γύρω γύρω όλοι» πριν ξεθυμάνει θριαμβευτικά. Béla Bartók ( ) String Quartet, No.4, Sz 91 (1928) Allegro Prestissimo, con sordino Non troppo lento Allegretto pizzicato Allegro molto In the late 1920s, Bartók was living in Budapest, and was starting to be known all over the world. Despite this fame, however, he remained an intensely private and introverted person. He was not fond of teaching or performing, although he had to do both to support

15 ALWAYS A BETTER WAY Leave the city speechless. New Toyota Yaris Hybrid. Traffic lights stop and stare as it glides silently by. Speed cameras love its sharp styling. And petrol pumps hate its fuel economy. Toyota brings together 15 years of world-leading hybrid technology in the smartest ever urban car. The all new Yaris Hybrid with outstanding 3,5L/100km fuel economy, emissions of only 79g/km and silent electric city driving. New Toyota Yaris Hybrid. Silence the City. 100 HP PERFORMANCE 79g CO2 / km LOW EMISSIONS 3.5L / l00km FUEL ECONOMY DICKRAN ΟUΖΟUΝΙΑΝ & CO LTD: NICOSIA TEL LIMASSOL TEL LARNACA TEL PAPHOS TEL PARALIMNI TEL info@toyota-cyprus.com

16 13th International Pharos 21 May - 7 June 2013 From Aphrodite s hill-top Sanctuary to an idyllic olive grove, the stunning locations of the Pharos Chamber Music Festival attract top musicians year after year BBC Music Magazine, March 2012

17 Chamber Music Festival Tuesday May 21 The Shoe Factory, Nicosia A Concert of Baroque Music with Mahan Esfahani harpsichord Markéta Cukrová mezzo-soprano Lynda Sayce lute Friday May 24 The Shoe Factory, Nicosia Piano Recital with Elisha Abas Monday 27 Friday 31 May Royal Manor House, Kouklia, Pafos Five Chamber Concerts with Boris Brovtsyn, Daishin Kashimoto, Levon Chilingirian, Monika Urbonaite violin Sam Barsegian, Diemut Poppen viola Alexander Chaushian, Marc Coppey cello Hayk Khachatryan double-bass Sergei Nakariakov trumpet Ashley Wass, Maria Meerovitch, Vahan Mardirossian piano Saturday 1 June The Olive Grove, Delikipos An open-air Concert for Strings with Boris Brovtsyn, Daishin Kashimoto, Levon Chilingirian, Monika Urbonaite violin Sam Barsegian, Diemut Poppen viola Alexander Chaushian, Marc Coppey cello Friday 7 June The Shoe Factory, Nicosia A Concert with Quartetto Prometeo All concerts start at 8:30pm

18 his family. He spoke and wrote very little about his own compositions, preferring to let the music represent itself. The one topic that made his eyes light up was the collection and study of folk music Hungarian, Romanian, Bulgarian and even Arabian that had occupied him from his youth and continued to be central to his life. To Bartók s thinking, folk music was of more than scientific interest: it was the life-giving seed without which there was no way forward in musical creation. His ideal was to internalize the rhythms and contours of the folk melodies he collected, to a point where his own compositions were the natural result. He composed his Fourth Quartet in Considered by many to be among his very greatest compositions, it represents in some sense an extreme case. Taut, economical, almost geometrical in its arguments, it is music that wastes not a single note, and thus conveys a kind of athletic exuberance. Everything about the piece betrays Bartók s obsession with mirror-images and symmetry, a hallmark of his mature style. In every movement one hears a melody in one voice, which is answered by the same melody upside-down in another voice. Elsewhere there are abundant examples of a motif answered by its duplicate on a different pitch, echoed back across the quartet. Once in a while a melody is even replied to by its retrograde: the same melody played backwards. These contrapuntal games are hardly unique to Bartók among composers, but he saturated this music with them to an unusual extent. The obsession with symmetry, imitation and mirror-reflection is so omnipresent that it virtually defines his style during these years. Nor is the pursuit of symmetry confined to local neighbourhoods: the entire, five-movement layout of the quartet is symmetrical as well. Bartók cast the piece in an arch form, much as he did later in the Fifth Quartet and the Concerto for Orchestra. That is, he coupled the first movement with the fifth movement, and the second movement with the fourth movement, with the third movement standing alone as the work s solitary capstone. The paired movements share various characteristics: basic soundscape, motivic material, and emotional heft. The outer movements are both lively, energetic and bold. The first movement, on the face of it, might seem somewhat more serious, developing its material in an orderly and considered fashion; one might even say that it is forbiddingly heavy in its dense textures and its forests of semitones. At the same time, though, there is an enormous energy in this movement s activity, and it has a positive, not a destructive, aspect; with every imitation, every reflected melody, every exclamatory chord, one hears the verve of new creation, of musical DNA being mapped and remapped. Central to the movement is a galloping six-note idea, consisting of three rising chromatic notes followed by three faster falling ones, which is first heard about ten bars in. This motto idea returns in the last movement and binds the piece together. The fifth and final movement, for its part, is a rugged, stamping folk dance. The main melody of this movement reminds us Bartók s deep connection to folk music: a simple, primal idea that goes up and down four notes of an exotic scale. The accompanimental rhythms that punctuate the texture of the first section recall, superficially, the irregular and exciting rhythms in Stravinsky s Rite of Spring; undoubtedly Bartók sought here to evoke a rustic, vital energy of his own. In the central, more quiet episode of this movement, the galloping motto idea from the first movement starts to sneak back in, first in the cello part and eventually moving up through the whole quartet. The main material from the finale returns to do battle with this intruder, and they vie to the end of the movement, but the motto theme gets the last word, with an ending that resembles the first movement s conclusion, only in a more extended and emphatic form. The second and fourth movements are lighter scherzo movements. The second movement is muted, weightless, and fleet, a four-way game of catch on fast- forward. The movement is mainly concerned with rapid-fire counterpoint the passing around of ideas; but at times it seems as if the music evaporates into pure texture, just a few cirrus clouds scudding about in the sky, before it descends back to the plane of reality. Other striking effects abound: glissandi that smear the canvas, the glassy sound of ponticello (playing near the bridge), harmonics and pizzicati. The fourth movement is a close variant of the second; it is possible actually to map one movement onto the other, section by section. Here, however, the feet stay on the ground: this is a charming, somewhat rustic tableau wherein the quartet plays only pizzicato. We seem to

19

20 have stumbled across a village scene where a band of four balalaika players are entertaining the locals. The strings are often strummed back and forth, guitar-like, and sometimes snapped harshly against the fingerboard: the celebrated Bartók pizzicato. The third movement foreshadows, in its atmosphere and role, the same movement in the Concerto for Orchestra, still fifteen years in the future. This is night music, solitary and mournful. A chord fades in, note by note, at the beginning, and becomes a backdrop for a melody in the cello part, which sings, weeps, and yodels, questing ever upward through three ascending verses. The first violin responds: nervous, improvised, altogether more airborne, a winged creature expressing its own very different frame of mind. Gruffly, the second violin cuts in, having its own say on the G-string, bringing the movement to its point of greatest intensity; and the outer voices effect a kind of return, singing sorrowfully in mirror-image canon. At last the first violin flutters off into oblivion, and the chord that ushered in the movement fades away again, once more note by note. Ήταν περί τα τέλη του 1920, ενόσω ζούσε ακόμα στη Βουδαπέστη, που ο Μπάρτοκ άρχισε να γίνεται γνωστός ανά το παγκόσμιο. Παρά τη φήμη του, ωστόσο, παρέμεινε ένα ιδιαίτερα κλειστό και εσωστρεφές άτομο. Δεν του άρεσε ούτε να διδάσκει ούτε να ερμηνεύει, μολονότι έπρεπε να το κάνει για να συντηρήσει την οικογένεια του. Μιλούσε και έγραφε ελάχιστα για τις συνθέσεις του, και προτιμούσε πάντοτε να αφήνει τη μουσική του να μιλά από μόνη της. Ένα θέμα που τον εξίταρε ήταν η συλλογή και η μελέτη της παραδοσιακής μουσικής ουγγρικής, ρουμανικής, βουλγάρικης, ακόμα και αραβικής και αυτή η αγάπη που ξεκίνησε από τα νιάτα του συνεχίστηκε για πολλά χρόνια και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη ζωή του. Κατά τον Μπάρτοκ, η παραδοσιακή μουσική είχε πιο επιστημονικό ενδιαφέρον: ήταν ο σπόρος που έδινε ζωή και που χωρίς αυτόν δεν μπορούσε να υπάρξει μουσική δημιουργία. Το ιδεώδες του ήταν να ενσωματώσει τους ρυθμούς και τις φόρμες των δημοτικών μελωδιών που συνέλεγε στο σημείο όπου οι δικές του συνθέσεις ήταν το φυσικό αποτέλεσμα. Ο Μπάρτοκ συνέθεσε το Κουαρτέτο Αρ.4 το Και μολονότι θεωρείται από πολλούς ένα από τα σπουδαιότερα έργα του συνθέτη, αποτελεί εντούτοις μια ακραία περίπτωση. Τεταμένο, λιτό και σχεδόν γεωμετρικό στις αντιπαραθέσεις του, με τη μουσική του να μη σπαταλά ούτε μια νότα, μας αποκαλύπτει ένα είδος αθλητικής ευεξίας. Τα πάντα γύρω από αυτό το κομμάτι προδίδουν την εμμονή του Μπάρτοκ με τους αντικατοπτρισμούς και τη συμμετρία ορόσημα του πιο ώριμου συνθετικού του ύφους. Σε κάθε κίνηση, ακούμε μια μελωδία που εκτίθεται από μια μόνο φωνή, και στην οποία μια άλλη φωνή απάντα με την ίδια μελωδία να αντιστρέφεται. Αλλά και σε άλλα σημεία υπάρχουν άφθονα παραδείγματα ενός μοτίβου που επαναλαμβάνεται σε άλλη τονικότητα, αντηχώντας σε όλο το κουαρτέτο. Ενίοτε, μια μελωδία επαναλαμβάνεται σε ανάδρομη κίνηση. Αυτά τα αντιστικτικά παιγνίδια χρησιμοποιήθηκαν και από άλλους συνθέτες, αλλά ο Μπάρτοκ κατάφερε, με πολύ σπάνιο τρόπο, να διαποτίσει τη μουσική του με αυτά. Η εμμονή του με τη συμμετρία, τη μίμηση και τον αντικατοπτρισμό είναι τόσο διάσπαρτη που κυριολεκτικά καθορίζει το συνθετικό του ύφος εκείνων των χρόνων. Επιπλέον, η επιδίωξη του για συμμετρία δεν περιορίζεται μόνο σε γειτνιάζοντα μέρη: ολόκληρη η πενταμερής διάταξη του κουαρτέτου είναι εξίσου συμμετρική. Ο Μπάρτοκ συνέθεσε το κομμάτι σε «φόρμα αψίδας», όπως ακριβώς έκανε αργότερα και με το Κουαρτέτο Αρ.5 αλλά και με το Κοντσέρτο για Ορχήστρα. Δηλαδή, ταίριαξε την πρώτη κίνηση με την πέμπτη κίνηση, και τη δεύτερη κίνηση με την τέταρτη κίνηση, ενώ η τρίτη κίνηση απέμεινε μόνη της σαν το επιστέγασμα του έργου. Οι συνταιριασμένες κινήσεις μοιράζονται διάφορα χαρακτηριστικά: βασικά ηχητικά τοπία, μοτίβα, και συναισθηματική βαρύτητα. Οι εξωτερικές κινήσεις είναι ζωηρές, ενεργητικές και ευκρινείς. Η πρώτη κίνηση είναι, εκ πρώτης όψεως, κάπως σοβαρή, αναπτύσσοντας το υλικό της με εύτακτο και μελετημένο τρόπο. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι, με την πυκνή της υφή και τις συστάδες ημιτονίων, γίνεται απαγορευτικά βαριά. Παράλληλα όμως υπάρχει τρομερή ενέργεια στον τρόπο που εκτυλίσσεται ούτως ώστε να έχει θετικό, και όχι καταστροφικό, αποτέλεσμα με κάθε μίμηση, κάθε αντικατοπτριζόμενη μελωδία, κάθε τονισμένη συγχορδία, μπορεί κάποιος να ακούσει τον οίστρο μιας νέας δημιουργίας, του μουσικού DNA που προδιαγράφεται ξανά και ξανά. Σημαντικό στοιχείο στην κίνηση αποτελεί και μια καλπάζουσα 6-φθογγη ιδέα που κάνει την εμφάνιση της στο δέκατο μέτρο και που αποτελείται από τρεις χρωματικές νότες σε ανιούσα και εν συνεχεία από τρεις, πιο γρήγορες νότες σε κατιούσα.