ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Πτυχιακή Εργασία Μεθοδολογία ανάπτυξης εφαρμογών διαδίκτυο με την γλώσσα προγραμματισμού Σπουδάστρια Αλεξανδρίδου Ραλού-Ζωή Επιβλέπων Καθηγητής Μαρδύρης Βασίλειος Καβάλα 2006

2 Πρόλογος Η παρούσα πτυχιακή εργασία εκπονήθηκε κατά τη διάρκεια του έτους 2006 από τη σπουδάστρια του τμήματος Διαχείρισης Πληροφοριών του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Καβάλας, Ραλού-Ζωή Αλεξανδρίδου. Ο κύριος στόχος της εργασίας είναι η Μεθοδολογία ανάπτυξης εφαρμογών διαδίκτυο με την γλώσσα προγραμματισμού, που θα διευκολύνει τους προγραμματιστές στην δημιουργία ιστοσελίδων. Η υπόδειξη του θέματος έγινε από τον Ηλ. Μηχανικό και Μηχ. Υπολογιστών, κ. Βασίλειος Μαρδύρης, έκτακτο εκπαιδευτικό του τμήματος Διαχείρισης Πληροφοριών, τον οποίο θα ήθελα να ευχαριστήσω για την καθοδήγηση του. Οκτώβριος 2006 Ραλού-Ζωή Αλεξανδρίδου Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή - 1 -

3 Περίληψη Το αντικείμενο της παρούσας πτυχιακής εργασίας είναι η ανάπτυξη μιας web εφαρμογής με σκοπό τη δημιουργία μιας ιστοσελίδας, σχεδιασμένη στην γλώσσα προγραμματισμού. Για τη δημιουργία της χρησιμοποιήθηκε επίσης η γλώσσα κειμένου HTML, η γλώσσα προγραμματισμού Tcl και ο Apache Web Server. Η Apache είναι ένα σύστημα για την δημιουργία περιεχομένου διαδικτύου μέσω μιας γλώσσας προγραμματισμού ενσωματωμένη στον Apache Web Server. Έχει σχεδιαστεί να είναι γρήγορη, δυνατή, επεκτάσιμη, να καταναλώνει λίγους πόρους συστήματος, να είναι εύκολη στη μάθηση και να προσφέρει στο χρήστη μια πλατφόρμα που μπορεί να χρησιμοποιήσει και πέρα από την δημιουργία περιεχομένου διαδικτύου, διαχείρισης συστήματος, επεξεργασίας κειμένου και πολλά άλλα. Η rivet χρησιμοποιεί τη δύναμη της Tcl και των χιλιάδων γραμμών κώδικα που υπάρχουν. Οι αρχικοί περιορισμοί σχεδίασης της Tcl που την ήθελαν αρκετά ευέλικτη ώστε να ενσωματώνεται και να λειτουργεί σε μεγάλη ποικιλία περιβάλλοντος, έχουν περάσει και στην Apache. Για την καλύτερη κατανόηση του περιεχομένου της παρούσας πτυχιακής εργασίας και τον αποτελεσματικό εντοπισμό των επιμέρους πληροφοριών που διαθέτει, περιγράφονται επιγραμματικά τα κεφάλαια που ακολουθούν: Κεφάλαιο 1: Παρουσιάζονται τα εργαλεία της εφαρμογής. Περιγράφεται η αρχιτεκτονικής του Apache Web Server και στην συνέχεια παρουσιάζεται η γλώσσα HTML. Κεφάλαιο 2: Παρουσιάζονται τα εργαλεία της εφαρμογής. Ακολουθεί η περιγραφή των διαδικασιών εγκατάστασης και configuration του Apache, της Tcl και της. Στην συνέχεια παρουσιάζεται η γλώσσα προγραμματισμού Tcl και καθώς επίσης περιγράφεται το CGI. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή - 2 -

4 Κεφάλαιο 3: Παρουσιάζεται η εφαρμογή και περιγράφεται η λειτουργία της. Κεφάλαιο 4: Στο τελευταίο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα συμπεράσματα και οι προοπτικές επέκτασης της εφαρμογής. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή - 3 -

5 Περιεχόμενα Κεφάλαιο 1- Εισαγωγή 1.1 Η Αρχιτεκτονική Της Apache Web Server Η Γλώσσα HTML.14 Κεφάλαιο 2 Χρησιμοποιούμενη Τεχνολογία 2.1 Apache Web Server Εγκατάσταση του Apache Εκκίνηση του Apache Η Γλώσσα Tcl/Tk Εγκατάσταση της Tcl Η Εντολές της Tcl Η Γλώσσα Εγκατάσταση της Η Εντολές της Το CGI (Common Gateway interface) Δομή του CGI Φόρμες Που Παράγονται Από CGI Scripts HTML Φόρμες Σαν INTERFACE Σε ΒΔ.58 Κεφάλαιο 3 Παρουσίαση Και Περιγραφή Εφαρμογής 3.1 Παρουσίαση Της Εφαρμογής Λειτουργία Της Εφαρμογής Λειτουργία Του Παιχνιδιού 70 Κεφάλαιο 4 Συμπεράσματα Και Προοπτικές 4.1 Συμπεράσματα Και Προοπτικές...71 βιβλιογραφία 72 Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή - 4 -

6 Κεφάλαιο 1 Ακολουθεί η περιγραφή της αρχιτεκτονικής του Apache Web Server και στην συνέχεια παρουσιάζεται η γλώσσα HTML. 1.1 Η Εννοιολογική Αρχιτεκτονική του Apache Web Server Περίληψη: Αυτή η έκθεση παρουσιάζει την εννοιολογική αρχιτεκτονική του Apache web server. Προσπαθεί να υπογραμμίσει τη γενική δομή του συστήματος, χωρίς τη μετάβαση στις λεπτομέρειες της εκτέλεσης, ή απαίτηση τέτοιας λεπτομέρειας για να μαθευτεί προηγουμένως από τον αναγνώστη. Ο κύριος σκοπός είναι να κατασταθεί η αρχιτεκτονική "intellectually tractable". H αρχιτεκτονική προκύπτει από διαφορετικά έγγραφα apache και από τον τρόπο που η πηγή αρχείων ομαδοποιείται και ονομάζονται. Σε υψηλό επίπεδο η αρχιτεκτονική apache server αποτελείται από έναν πυρήνα που εφαρμόζει την βασική λειτουργία ενός κεντρικού υπολογιστή δικτύου και ένα σύνολο τυποποιημένων ενοτήτων η υπηρεσία οι φάσεις χειρισμού ενός http.o πυρήνας κεντρικών υπολογιστών δέχεται ένα αίτημα HTTP και επικαλείται σιωπηρά τους αρμόδιους handlers, για να συντηρήσει το αίτημα η έκθεση δείχνει ότι το παρόμοιο αρχιτεκτονικό ύφος που μπορεί να χαρακτηρίσει την αρχιτεκτονική apache είναι "implicit invocation", αν και η έννοια του γεγονότος δεν υπάρχει στην αρχιτεκτονική. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή - 5 -

7 Εισαγωγή: Ο στόχος αυτής της έκθεσης είναι να παρουσιαστεί η εννοιολογική αρχιτεκτονική του Apache Web Server. Επομένως αφήνει κατά μέρος τις λεπτομέρειες της εκτέλεσης και προσπαθεί να είναι απλό. Όπως δηλώνεται μια καλή αρχιτεκτονική περιγραφή την αρχιτεκτονική "intellectually tractable". Το έγγραφο, μερικές φορές, απλοποιεί την πραγματική διαταγή αρχιτεκτονικής, η την προηγούμενοι δηλωμένη επιθυμία. Η έκθεση δεν υποθέτει καμία προηγούμενη οικειότητα με την αρχιτεκτονική του apache web server. Έτσι μπορεί να χρησιμεύσει ως μια εισαγωγική ανάγνωση στην αρχιτεκτονική του server. Πρέπει να σημειωθεί ότι η αρχιτεκτονική που περιγράφεται σε αυτό το κείμενο δεν είναι ακριβής. Προέκυψε σε διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανόμενες από την δομή των αρχείων και του ονόματος αρχείων. Για το apache: Ο Apache Web Server είναι αυτήν την περίοδο ο δημοφιλέστερος web server, σύμφωνα με μια έρευνα netcraft. Έχει διατηρήσει τη θέση του από τα μέσα Αρχικά, το πρόγραμμα βασίστηκε σε NCSA httpd 1,3 ( A PAtCHy Server ). Από τότε η ξαναγράφτηκε ο κώδικας, και εξελίχθηκε σε ένα απόλυτο ανεξάρτητο πρόγραμμα. Ένας από τους σημαντικότερους λόγους για την επιτυχία του apache είναι το γεγονός που είναι ένα πρόγραμμα "open source". Εννοιολογική αρχιτεκτονική υψηλού επιπέδου Η λειτουργία ενός κεντρικού υπολογιστή δικτύου είναι στα αιτήματα υπηρεσιών που υποβάλλονται μέσω του πρωτοκόλλου HTTP. Ένας client να παραπέμψει στο αίτημά του ένα αρχείο, και έπειτα εκείνο το αρχείο επιστρέφεται ή, πχ., ένας κατάλογος και έπειτα το περιεχόμενο εκείνου του καταλόγου (που κωδικοποιείται με κάποια κατάλληλη μορφή) επιστρέφεται. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή - 6 -

8 Ένας client επίσης να ζητήσει ένα πρόγραμμα, και είναι ο στόχος του web server να εγκαινιαστεί εκείνο το πρόγραμμα (χειρόγραφο της CGI) και να επιστρέψει το πρόγραμμα στον client. Οι διάφοροι άλλοι πόροι να παραπεμφθούν στο αίτημα του client. Για να συνοψίσουμε : ο web server παίρνει ένα αίτημα, το αποκωδικοποιεί, λαμβάνει τον πόρο και το δίνει στον client. Οι πρόσθετες ανησυχίες σχετικά με τον έλεγχο της έγκρισης πρόσβασης και οι εγκρίσεις clients είναι στην ευθύνη του κεντρικού υπολογιστή δικτύου. Όπως έχει ειπωθεί ο κεντρικός υπολογιστής δικτύου να εκτελέσει τα προγράμματα ως απάντηση στα αιτήματα clients. Επιπλέον, ο κεντρικός υπολογιστής δικτύου πρέπει να είναι ικανός, όχι μόνο να αποκριθεί σε ένα υψηλό ποσοστό αιτημάτων, αλλά και να ικανοποιήσει τα αιτήματα όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Περιγραφή: Σε αντιδιαστολή με μια μονολιθική αρχιτεκτονική κεντρικών υπολογιστών στην οποία όλες οι δραστηριότητες γίνονται από μια ενιαία μονάδα, η apache υιοθετεί μια modular approach. Το σχήμα 1 επεξηγεί την εννοιολογική αρχιτεκτονική υψηλού επιπέδου. Υπάρχει ένα μέρος core (πυρήνων) του κεντρικού υπολογιστή που είναι αρμόδιος για τον καθορισμό και μετά στην συντήρηση αιτήματα και διάφορες modules που εφαρμόζουν πραγματικά τις διαφορετικές φάσεις χειρισμού των αιτημάτων. Όπως θα δείτε στο σχήμα 1 δεν συλλαμβάνει ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής, δηλαδή, η προκαθορισμένη διαταγή στην οποία οι modules καλούνται. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή - 7 -

9 APACHE MODULE interaction with the HTTP Client APACHE CORE APACHE MODULE APACHE MODULE APACHE MODULE Σχήμα 1. εννοιολογική αρχιτεκτονική υψηλού επιπέδου Η ιδέα να κρατηθεί ο βασικός κώδικας κεντρικών υπολογιστών καθαρός επιτρέποντας σε τρίτους να αγνοήσει ή να επεκτείνει ακόμη και τα βασικά χαρακτηριστικά. Ο core (πυρήνας) και οι modules Αυτό το τμήμα παρουσιάζει με λεπτομέρεια τα συστατικά της αρχιτεκτονικής του apache server. Παρουσιάζει τα εννοιολογικά μέρη του πυρήνα apache και πώς ένα αίτημα αποσυντίθεται στο προτέρημα των φάσεων. Περιγράφει επίσης την ανατομία μιας module apache. Ο core (πυρήνας) Ο πυρήνας εφαρμόζει τη βασική λειτουργία του κεντρικού υπολογιστή. Επιπλέον εφαρμόζει διάφορες λειτουργίες χρησιμότητας. Ένας άξιος τη χρησιμότητα, είναι αυτός που παρέχει την κατανομή των πόρων στο αιτήματα. Αυτή η δυνατότητα προσφέρεται όχι μόνο στον πυρήνα κεντρικών υπολογιστών αλλά και στις modules. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή - 8 -

10 Το αίτημα Συγχρονίζει τη μερίδα μέσων module μόνο με τη λειτουργία για τη συντήρηση ενός αιτήματος clients. Περισσότερες από μια module είναι απαραίτητες για να ανταποκριθούν εντελώς στο αίτημα. Εντούτοις η module δεν ξέρει μια για την άλλη. Ο έλεγχος μεταφέρεται μεταξύ του πυρήνα και των διαφορετικών ενοτήτων. Αυτό αντιμετωπίζεται με τη διαίρεση του χειρισμού του αιτημάτων σε σύνολο ευδιάκριτων φάσεων. Τα εξής είναι οι φάσεις χειρισμού ενός αιτήματος για τον apache server: URI στη μετάφραση ονομάτων αρχείου Πρόσβαση ελέγχου βασισμένη στη διεύθυνση και άλλες διαθέσιμες πληροφορίες Πάρτε μια ταυτότητα χρηστών από το αίτημα HTTP και την επικυρώστε Εγκρίνετε το χρήστη Καθορίστε τον τύπο MIME του ζητούμενου αντικειμένου Αποτύπωση-UPS Στείλετε τα πραγματικά στοιχεία πίσω στον client Modules Καταγράψτε το αίτημα όπως έχει ειπωθεί οι modules είναι σε implement/override/extend η λειτουργία του apache web server. Όλες οι modules έχουν την ίδια μορφή στον πυρήνα του κεντρικού υπολογιστή. Η module δεν αλληλεπιδρά άμεσα μαζί. Εάν αλληλεπιδρούν είναι πάντα μέσω του πυρήνα apache. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή - 9 -

11 From / To Apache Core AN APACHE MODULE Handler 1 Handler 2 Handler 3 Private date Το σχήμα 2. architecture μιας moduleς apache Apache (1.3) επιτρέπει τη φόρτωση των ενοτήτων όταν απαιτούνται και οι μέθοδοι έναρξης διαμορφώνονται για να κληθούν όταν φορτώνεται η module σε αντιδιαστολής όταν μονογράφεται ο server. Ο handler Οι χρηστές είναι για το apache η δράση που πρέπει να εκτελεσθεί σε κάποια φάση συντήρησης ενός αιτήματος. Παραδείγματος χάριν όταν το ζητούμενο αντικείμενο είναι ένα αρχείο, ο handler που επιστρέφει το αρχείο πρέπει να ανοίξει το αρχείο, να διαβάσει το περιεχόμενο του αρχείου και να δίνει το περιεχόμενο του αρχείου στον πελάτη. Οι handlers καθορίζονται από τις modules, και μια module διευκρινίζει τους handlers από πολλές ή καμία φάσεις αιτήματος. Οι handlers είναι το μέρος της module που καλείται όταν εισάγει η επεξεργασία του αιτήματος τη φάση για την οποία ο handler Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

12 καθορίζεται. Η λογική πίσω από την κατοχή των modules που καθορίζουν τους handlers για περισσότερες από μια φάσεις είναι ότι μια module σώζει εσωτερικά τα στοιχεία όσον αφορά το αίτημα που υποβάλλεται σε επεξεργασία, και όταν καλούνται οι handlers του για μια επόμενη φάση του αιτήματος να χρησιμοποιήσουν τα στοιχεία. Θεωρητικά η module σώζει τα στοιχεία μεταξύ τον διαφορετικών αιτημάτων. Πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν πρόσθετες λειτουργίες που εξάγονται από modules, σχετικά με τη configuration, και την έναρξη. Καλούνται στην αρχική φάση του κεντρικού υπολογιστή. Συναγωνισμός στο apache Μερικοί ιστοχώροι φορτώνονται βαριά. Εντούτοις στην κατάσταση αγοράζει τον ιστοχώρο που τα γενικά έξοδα είναι πολλά και υπάρχουν πολλά πεδία. Κατά τη συνέπεια, ο apache χρησιμοποιεί μια διαφορετική τεχνική, δηλαδή επιμένει σε διαδικασίες κεντρικών υπολογιστών. Η configuration των τμημάτων apache Ένας από τους δηλωμένους σκοπούς της αρχιτεκτονικής κεντρικών υπολογιστών apache είναι να κατασταθεί ιδιαίτερα εξατομικεύσιμο. Τα αρχεία configuration επιτρέπουν να προσαρμόσουν όχι μόνο τη συμπεριφορά του κεντρικού υπολογιστή αλλά και μια από τις modules. Κάθε module μπορεί να διαφημίσει τις εντολές συνήθειας που αναγνωρίζει από τα αρχεία configuration και θα κληθεί όταν βρίσκονται τέτοιες modules. Εκείνες οι modules είναι νέες modules. Μια ενδιαφέρουσα έννοια που εφαρμόζεται από το apache είναι ένας από τους Virtual hosts. Ο κεντρικός υπολογιστής μπορεί να αποκριθεί σε περισσότερα από ένα ονόματα, κάθε ένα που ορίζεται σε μια πολλαπλάσια IP διεύθυνση της μηχανής. Οι πολλαπλάσιες διευθύνσεις IP να είναι διευθύνσεις που συνδέονται με τις φυσικές διεπαφές δικτύων ή να είναι διευθύνσεις που συνδέονται με τις εικονικές διεπαφές δικτύων. Το Apache είναι σε θέση "να πει" με ποιο όνομα ο οικοδεσπότης έχει παραπεμφθεί και με διαφορετικές επιλογές configuration. Οι modules επίσης έχουν πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες. Για να συνοψίσει, η "philosophy" του apache Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

13 σχετικά με τη configuration είναι: κάθε συστατικό φροντίζει τη configuration του, και τις modules configuration. Ο πυρήνας κεντρικών υπολογιστών αναλύει τις modules configuration αρχείων και στέλνει configuration modules που ερμηνεύονται. Το αρχιτεκτονικό ύφος Η εννοιολογική αρχιτεκτονική που περιγράφεται ανωτέρω, προσεγγίζει κατά προσέγγιση το ύφος της "implicit invocation". Πρέπει να σημειωθεί εντούτοις ότι η αρχιτεκτονική δεν είναι ακριβώς μια βασισμένη στο γεγονός αρχιτεκτονική, όπως διευκρινίζεται μέσα. Είναι συνήθως η περίπτωση με την αρχιτεκτονική λογισμικού που δεν μπορεί να ταξινομηθεί σαφώς σε ένα προκαθορισμένο ύφος. Για να είμαστε πιο συγκεκριμένοι δεν υπάρχει καμία τέτοια έννοια όπως πολλά γεγονότα που αναγγέλλονται. Το μόνο γεγονός είναι ένα αίτημα από έναν client HTTP, το οποίο αρχίζει με μια ακολουθία προβλέψιμων implicit invocation. Ο πυρήνας έχει μια σταθερή διαταγή στην οποία θα καλέσει τους διαφορετικούς handlers και θα αποφασίσει βασισμένος στις πληροφορίες configuration που είναι η διαταγή στην οποία οι handlers για την ίδια φάση καλούνται. Υπάρχει, εντούτοις, κάτι που να συγκριθεί με την αναγγελία ενός γεγονότος. Εντούτοις αυτό δεν είναι ένα κατάλληλο γεγονός, επειδή η module έκδοσης δεν αναγγέλλει κάτι σε άλλες modules. Ο μέσος όρος "forcing" μιας implicit invocation. Υπάρχουν άλλα χαρακτηριστικά των συστημάτων γεγονός που "δεν εγκαθιστά" την περιγραφή της αρχιτεκτονικής πυρήνας-ενοτήτων του apache. Παραδείγματος χάριν δεν υπάρχει κανένας έλεγχος asynchrony, υπό την έννοια ότι η έκδοση module το υπό--αίτημα περιμένει το υπό--αίτημα που ολοκληρώνεται. Επίσης δύο φάσεις του αιτήματος δεν μπορούν να είναι αντιμετωπίσιμες. Περισσότερη από την module δεν είναι μια χωριστή διαδικασία, αν και μπορεί να περιορίσει μερικές φάσεις - όπως το τρέξιμο ενός χειρογράφου της CGI. Έτσι αν και οι συνδετήρες μεταξύ των modules είναι implicit invocations και η ροή στοιχείων είναι ένα δέντρο - με μερικούς περιορισμούς η αρχιτεκτονική δεν έχει άλλα χαρακτηριστικά των συστημάτων. Μπορεί να υποστηριχτεί εντούτοις ότι τα δεδομένα σε διαφορετικές περιπτώσεις apache μπορούν να χειριστούν στο ίδιο χρονικό αίτημα από τους διαφορετικούς clients HTTP υπάρχει Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

14 asynchrony. Εντούτοις οι διαφορετικές περιπτώσεις είναι ανεξάρτητες και όχι κοινές πληροφορίες σχετικά με τα αιτήματα επεξεργασίας. Συμπεράσματα Ο Apache Web Server έχει μια modular αρχιτεκτονική με ένα τμήμα πυρήνων που καθορίζει την πιο βασική λειτουργία ενός κεντρικού υπολογιστή δικτύου και διάφορων modules που εφαρμόζουν τα βήματα της επεξεργασίας ενός αιτήματος HTTP, που προσφέρει στους handlers για μια ή περισσότερες φορές. Ο πυρήνας είναι αυτός που δέχεται και διαχειρίζεται τις συνδέσεις HTTP και καλεί τους handlers στις modules στην κατάλληλη διαταγή που συντηρείται το τρέχον αίτημα. Το αρχιτεκτονικό ύφος μπορεί να είναι χαρακτηρισμένο implicit invocation που χωρίζει τον πυρήνα από στους handlers που εφαρμόζονται από τις modules. Ο συναγωνισμός υπάρχει μόνο μεταξύ διάφορων διαδικασιών που συντηρούν τα εισερχόμενα αιτήματα HTTP στον ίδιο. Οι modules δεν εφαρμόζονται ως χωριστή διαδικασία ή για να συνεργαστεί με άλλη ανεξάρτητη διαδικασία για να χειριστεί μια φάση επεξεργασίας ενός αιτήματος. Η λειτουργία του Apache μπορεί να αλλάξει εύκολα με το γράψιμο νέων modules που αντικαθιστούν την υπάρχουσα. Ο κεντρικός υπολογιστής είναι επίσης ιδιαίτερα configurable, σε διαφορετικά επίπεδα και τις modules μπορεί να καθορίσει τις εντολές διαμόρφωσής τους. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

15 1.2 Η Γλώσσα HTML Υπερκειμένου), επιτρέπει στο χρήστη να μορφοποιήσει κείμενο, να προσθέσει γραμμές, γραφικά, ήχο και βίντεο και να τα αποθηκεύσει όλα σε ένα αρχείο ASCII απλού κειμένου, το οποίο όλοι οι υπολογιστές μπορούν να διαβάσουν. Το κλειδί της HTML βρίσκεται στις ετικέτες (tag). Οι ετικέτες είναι λέξεις-κλειδιά που περικλείονται σε σύμβολα μικρότερο από (<) και μεγαλύτερο από (>), και δηλώνουν το είδος του περιεχομένου που ακολουθεί. Φυσικά η ομοιότητα της HTML με κείμενο, σταματάει όταν ανοίξει ο χρήστης το αρχείο αυτό με ένα ειδικό πρόγραμμα που ονομάζεται φυλλομετρητής (browser). Ο φυλλομετρητής μπορεί να ερμηνεύει τις ετικέτες της HTML και μετά να παρουσιάζει στην οθόνη το μορφοποιημένο έγγραφο. Το βασικό συστατικό της βρίσκεται στο πρώτο μέρος του ονόματός της: Hypertext (Υπερ-κείμενο). Τα έγγραφα HTML μπορούν να περιέχουν συνδέσμους προς άλλα έγγραφα HTML ή σχεδόν προς οτιδήποτε άλλο στο Internet Μπορείτε να δημιουργήσετε έγγραφα HTML με οποιονδήποτε επεξεργαστή ή διορθωτή κειμένου, ακόμη και με το πολύ απλό TeachText ή το SimpleText σε Mcintosh, και το Notepad ή Wordpad σε Windows, που περιλαμβάνονται στο αντίστοιχο σύστημα λογισμικού. Οι ετικέτες της HTML είναι εντολές που γράφονται ανάμεσα σε σύμβολα μικρότερο από (<) και μεγαλύτερο από (>), που είναι γνωστά και ως γωνιακές αγκύλες και δηλώνουν τον τρόπο που ο φυλλομετρητής θα πρέπει να παρουσιάσει το κείμενο. Πολλές από τις ετικέτες ( αλλά όχι όλες ) έχουν δύο μορφές : ετικέτα αρχής και ετικέτα τέλους και το κείμενο το οποίο επηρεάζουν, περιέχεται ανάμεσα στις δύο ετικέτες. Τόσο οι ετικέτες αρχής όσο και οι ετικέτες τέλους χρησιμοποιούν την ίδια λέξη-εντολή, αλλά η ετικέτα τέλους περιέχει στην αρχή της και ένα επιπλέον σύμβολο καθέτου /. Η βασική ενός HTML αρχείου είναι η ακόλουθη: Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

16 <html> <head> <title>αυτός είναι ο τίτλος</title> </head> <body> Εδώ περιλαμβάνονται οι εντολές της HTML </body> </html> Οι Βασικότερες Ετικέτες της HTML Html (<html> </html>) Η σημαντικότερη ετικέτα είναι η HTML καθώς είναι αυτή που περικλείει όλα τα υπόλοιπα και ολόκληρο βέβαια το κείμενο. Δηλώνει ότι το κείμενο που περιβάλλει είναι ένα HTML αρχείο και πέρα από αυτό δίνει τη δυνατότητα στο πρόγραμμα ανάγνωσης να διακρίνει μεταξύ των διαφορετικών εκδόσεων της HTML. Μπορεί να περιλαμβάνει μόνο τις ετικέτες head και body. Head και title (<head> </head> και <title> </title>) Η ετικέτα που βρίσκεται κάτω από το HTML ονομάζεται head. Περιλαμβάνει πληροφορίες που αφορούν το κείμενο, αλλά δεν εμφανίζονται σαν μέρος του κείμενου από το πρόγραμμα ανάγνωσης. Μια από αυτές τις πληροφορίες είναι η ετικέτα title. Η title εμφανίζεται στην οθόνη του χρήστη ξεχωριστά από το υπόλοιπο κείμενο και συνήθως σε μια περιορισμένη περιοχή, ή μια μόνο γραμμή στην κορυφή του κειμένου. Body (<body> </body>) Μέσα σε αυτή την ετικέτα περιλαμβάνεται όλο το κείμενο και ότι άλλο πρόκειται να εμφανιστεί από το πρόγραμμα ανάγνωσης. Τυπικά, το body δεν μπορεί να περιέχει άμεσα κείμενο, αλλά θα περιέχει άλλες ετικέτες οι οποίες με τη σειρά τους θα περιέχουν κείμενο. Οι υπόλοιπες ετικέτες που περιλαμβάνονται μέσα του θα οργανώσουν το κείμενο και θα προσδιορίσουν κάθε φορά τη σημασία και τη διαμόρφωσή του. Επιπλέον, με τη χρήση Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

17 κάποιον συγκεκριμένων ιδιότητες μπορούμε να ορίσουμε το χρώμα του φόντου και του κειμένου. Έτσι, έχουμε : Οι ιδιότητες που μπορούν να οριστούν μέσα στο body είναι: Bgcolor, το φόντο δηλαδή την περιοχή πίσω από το κείμενο. Text, όλο το περιεχόμενο του BODY, δηλαδή το κείμενο και οτιδήποτε άλλο εκτός από τους συνδέσμους. Link, κείμενο που ενεργοποιεί σύνδεσμο, που δεν τον έχουμε ακόμα επισκεφτεί. Vlink, κείμενο που ενεργοποιεί τον σύνδεσμο τον οποίο έχουμε επισκεφτεί. Alink, κείμενο που σηματοδοτεί τον σύνδεσμο ο οποίος είναι ενεργός τη δεδομένη στιγμή της σύνδεσης. Τα χρώματα ορίζονται είτε με ένα προκαθορισμένο όνομα, είτε με το δεκαεξαδικό τους αριθμό. Επίσης, εκτός από διαφορετικό χρώμα στο φόντο της σελίδας, μπορούμε να βάλουμε κάποια εικόνα που να επαναλαμβάνεται, σαν πλακάκι δαπέδου. Έτσι, αυτό το πετυχαίνουμε γράφοντας : Παράγραφος (<p>) Η ετικέτα <p> δηλώνει την αρχή μιας παραγράφου και μπορεί να βρίσκεται οπουδήποτε μέσα σε μια γραμμή ενός αρχείου HTML. Στην HTML η ετικέτα τέλους ειδικά για την <p> είναι προαιρετική. Για παράδειγμα : Αλλαγή Γραμμής (<br>) Η ετικέτα <br> δηλώνει ένα τερματισμό γραμμής (line break). Προκαθορισμένο στυλ (<pre> </pre>) Το πρόγραμμα ανάγνωσης εμφανίζεται ότι περικλείεται μέσα στην ετικέτα <pre> </pre> όπως ακριβώς το έχουμε γράψει. Έτσι, για παράδειγμα το κείμενο που ακολουθεί θα εμφανιστεί στην οθόνη του χρήστη όπως ακριβώς το έχουμε γράψει. Επικεφαλίδες (Headings) Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

18 Οι επικεφαλίδες επιτελούν τον ίδιο σκοπό όπως και σε ένα βιβλίο : καθοδηγούν τον αναγνώστη εδώ το χρήστη δείχνοντάς του τη δομή της σελίδας αλλά και των σελίδων που έπονται. Οι επικεφαλίδες είναι έξι μεγεθών: Το μεγαλύτερο μέγεθος επικεφαλίδας είναι <h1> και το μικρότερο είναι <h6>. Ανάμεσα στις ετικέτες προσθέτουμε το κείμενο που θέλουμε να μορφοποιηθεί με το αντίστοιχο μέγεθος επικεφαλίδας. Τύποι Χαρακτήρων ( Character styles ) Η HTML παρέχει αρκετούς τρόπους μορφοποίησης ενός κειμένου. <STRONG> </STRONG> και <B> </B> που μορφοποιούν το ενδιάμεσο κείμενο ή χαρακτήρα σε bold. <em> </em> και <I> </I> που μορφοποιούν το κείμενο σε italics. Πρέπει και πάλι να αναφέρουμε ότι δεν εμφανίζουν όλα τα προγράμματα ανάγνωσης το κείμενο με την ίδια μορφοποίηση, γι αυτό πρέπει να γνωρίζουμε από πριν τι υποστηρίζει κάποιο πρόγραμμα ανάγνωσης. Εικόνες ( Images ) Ένα μεγάλο της δημοτικότητας του ιστού οφείλεται στο γεγονός ότι επιτρέπει την εμφάνιση γραφικών, αλλά και την επεξεργασία τους με οποιονδήποτε τρόπο. Έτσι, μπορούμε να έχουμε : a) Απλά γραφικά με <img src= εικόνα.gif alt= κείμενο > Εδώ, η εικόνα.gif δηλώνει την URL της εικόνας και το κείμενο θα εμφανιστεί στην οθόνη των χρηστών που έχουν προγράμματα ανάγνωσης που δεν υποστηρίζουν γραφικά. b) Γραφικό στο οποίο δίπλα να υπάρχει ευθυγραμμισμένο κείμενο Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

19 Η ευθυγράμμιση γίνεται με την ιδιότητα align. Φυσικά, οι τιμές που δέχεται το align ποικίλουν μεταξύ των προγραμμάτων ανάγνωσης, γι αυτό κάποιος που σχεδιάζει σελίδες πρέπει να το έχει υπόψη του. Το align δηλώνει τη θέση την οποία θα λάβει η εικόνα μέσα στη σελίδα σε σχέση πάντα με το κείμενο και μπορεί να πάρει τις τιμές : left, right, top, middle η bottom. Θεωρώντας ότι έχουμε μια εικόνα logo.gif με το σήμα του TEI, το παρακάτω παράδειγμα περιλαμβάνει τις εντολές που αναφέρθηκαν μέχρι αυτό το σημείο. Δεσμοί Υπερκειμένου (Hypertext Links ) Οι δεσμοί υπερκειμένου αποτελούν ένα από τα πιο βασικά συστατικά της HTML. Αποτελούνται από δύο μέρη : αυτό που βλέπουν οι χρήστες και κάνοντας κλικ πάνω σε αυτό ενεργοποιούν το δεσμό ( μπορεί να είναι κείμενο, εικονίδιο, κείμενο και εικονίδιο ) και η URL, η διεύθυνση δηλαδή στην οποία θα κατευθυνθεί το πρόγραμμα ανάγνωσης σαν αποτέλεσμα της ενεργοποίησης του δεσμού. Έτσι έχουμε : Τοπικούς Συνδέσμους ( local ) Οι δεσμοί αυτοί συνδέουν σελίδες μέσα στο ίδιο υπολογιστή. Δεσμοί σε τοπικά αρχεία Ο σύνδεσμος ανοίγει ένα άλλο HTML αρχείο, μέσα στον ίδιο υποκατάλογο ως ιστοσελίδα. Αυτός είναι ο απλούστερος δεσμός. <a href= όνομα_αρχείου.html >κείμενο ετικέτας </a> Το a από τον κώδικα είναι από το anchor και το href από το hypertext reference. Το όνομα του αρχείου θα πρέπει να είναι άλλο HTML αρχείο. Οτιδήποτε κείμενο βρίσκεται μεταξύ από τους συμβολισμούς <> και πριν το </a> θα είναι το υπερκείμενο ( hypertext ) το οποίο θα εμφανίζεται υπογραμμισμένο. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

20 Δεσμοί σε γραφικά Με την anchor ετικέτα, μπορείτε επίσης να δημιουργήσετε δεσμό με αρχείο γραφικών. Όταν ο δεσμός θα επιλεχθεί, θα κατεβάσει το αρχείο με το γραφικό και θα εμφανιστεί ότι περιέχει το αρχείο, από μόνο του σε άδεια σελίδα. Ο απλούστερος anchor δεσμός είναι αθτός που καλεί το αρχείο, στον ίδιο υποκατάλογο που βρίσκεται και η ιστοσελίδα. Ο κώδικας το όνομα του αρχείου είναι το όνομα της GIF εικόνας. Υπερσύνδεσμοι σε Internet Sites Η HTML για το σύνδεσμο προς κάποιο στοιχείο στο Internet είναι : <a href= URL >Κείμενο Υπερσυνδέσμου </a> Όπου URL είναι η πλήρης Uniform Resource Locator, σε εισαγωγικά δηλαδή η διεύθυνση του Internet Sites στο οποίο θέλετε να στείλετε το χρήστη. Το κείμενο υπερσυνδέσμου, είναι το τι θα εμφανιστεί ως υπερκείμενο στον browser. Όταν ο χρήστης κάνει κλικ στο σύνδεσμο, ο browser θα τους συνδέσει με το Internet Sites που υποδεικνύει η URL. Υπερσύνδεσμοι σε Τμήματα της ίδιας Σελίδα Αόρατη αναφορά ( Named anchor ) Named anchor είναι μια αόρατη αναφορά σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του HTML αρχείου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να συνδέσει μια module της σελίδας με μια άλλη, ιδιαίτερα αν είναι μεγάλη. Η HTML που δημιουργεί ένα named anchor είναι : <a name= NAME >Κείμενο που σε συνδέει με </a> Σημειώστε ότι αυτό το είδος συνδέσμων διαφέρει ελαφρά από τους συνδέσμους <a href= Τελειώνοντας, θέλουμε να κάνουμε το κάθε στοιχείο της λίστας υπερσύνδεσμο προς την αντίστοιχη module της σελίδας. Αντί να συνδέσουμε Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

21 τη σελίδα με κάποιο άλλο αρχείο, συνδέουμε κάθε σύνδεσμο με ένα named anchor στην ίδια σελίδα. Υποδεικνύουμε ένα named anchor βάζοντας πριν από το όνομα του το σύμβολο # : Σύνδεσμοι προς named anchor σε άλλη σελίδα Μπορείτε να δημιουργήσετε υπερσυνδέσμους που οδηγούν σε κάποιο τμήμα ενός άλλου αρχείου HTML.Η HTML για να γίνει αυτό είναι : <a href= αρχείο.html#name >κείμενο που αναφέρεται στον υπερσύνδεσμο</a> Και αν το αρχείο βρίσκεται σε άλλο web site : <a href= >κείμενο που αναφέρεται στον υπερσύνδεσμο</a> Υπερσύνδεσμοι Γραφικών Πλήκτρο Υπερσυνδέσμου Ο τρόπος για να γίνει κάτι τέτοιο είναι να βάλουμε τις HTML ετικέτες για την εισαγωγή εικόνων, μέσα στις ετικέτες που δημιουργούν υπερσυνδέσμους : Σύνδεσμος που μας επιτρέπει να στείλουμε . Μπορούμε να στείλουμε μέσα από μια σελίδα του ιστού. Απλώς εισάγοντας κάποιες εντολές HTML ανοίγει μια φόρμα στη οποία γράφουμε το μήνυμα. Έτσι, έχουμε : <a href= MAILTO:person@internet.mail.address >στείλε </a> Εδώ το person@internet.mail.address είναι η ηλεκτρονική διεύθυνση του ατόμου στο οποίο στέλνουμε το μήνυμα και το στείλε είναι το κείμενο πάνω στο οποίο κάνουμε κλικ, για να εμφανιστεί η φόρμα που θα μας επιτρέψει να το στείλουμε. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

22 Λίστες (Lists) Η HTML δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας λίστας, έτσι ώστε να είναι δυνατή η πιο άρτια δόμηση ενός κειμένου. Έτσι, έχουμε : Μη-αριθμημένη Λίστα (Unordered List) Αυτή η λίστα εμφανίζει τα στοιχεία της με βούλες (bullets). Είναι η ιδανική αναπαράσταση στοιχείων που δεν χαρακτηρίζονται από κάποια ιεραρχία ή ακολουθία είναι : Τα στοιχεία της λίστας που εμφανίζονται μέσω των ετικετών <li>, τοποθετούνται ανάμεσα στην αρχική ετικέτα <ul> και την τελική </ul>. Αριθμημένη Λίστα (Ordered List) Με τη λίστα αυτή δημιουργούμε κατευθείαν μια λίστα από αριθμημένα στοιχεία. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη όταν έχουμε στοιχεία που έχουν λογική ακολουθία ή είναι αριθμημένα. Τα στοιχεία της λίστας που εμφανίζονται μέσω των ετικετών <li>, τοποθετούνται ανάμεσα στην αρχική ετικέτα <ol> και την τελική </ol>. Μπορούμε να δηλώσουμε το είδος της αρίθμησης που θέλουμε με την παράμετρο type. Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι μπορεί να γίνει συνδυασμός αυτών των ειδών λίστας. Λίστα Ορισμού (Definition List) Χρησιμοποιούμε τη λίστα ορισμού όταν θέλουμε να ορίσουμε την έννοια μιας σειράς δεδομένων. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη όταν έχουμε να κάνουμε με ορισμό λεξιλογίου (γλωσσάρι), και ίσως συνδέσμους προς άλλους κόμβους του ιστού, τα οποία θα ακολουθούνται από μια μικρή περιγραφή τους. Η λίστα αρχίζει και τελειώνει με τα <dl> και </dl>. Αντίστοιχα ο κάθε ορισμός δηλώνετε με τα <dt> και </dt>. Τέλος, κάθε επεξήγηση δηλώνετε με τα <dd> και </dd>. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

23 Πίνακες (Tables) Οι πίνακες είναι το σημαντικότερο στοιχείο μετά τις συνδέσεις ουσιαστικά γιατί μας βοηθά να οργανώσουμε τις σελίδες μας όπως ακριβώς θέλουμε. Ενας πίνακας ορίζεται από οτιδήποτε υπάρχει ανάμεσα στις ετικέτες <TABLE>και </TABLE>. Μέσα στην ετικέτα <TABLE> μπορούμε να τοποθετήσουμε προσδιοριστικά που ελέγχουν την εμφάνιση όλου του πίνακα, όπως να προσθέσουμε περίγραμμα γύρω από τον πίνακα. Η παράμετρος border ορίζει πόσα pixels θέλουμε για περίγραμμα. <TABLE BORDER> Η ετικέτα <caption> εμφανίζει το κείμενο που περιλαμβάνει (στο κέντρο του πλάτους του πίνακα) ως τον τίτλο του πίνακα. Κάθε γραμμή του πίνακα ορίζεται από την ετικέτα <tr> </tr> και στη συνέχεια τα κελιά κάθε γραμμής ορίζονται από την ετικέτα <td> </td> (Table Data). Κάθε κελί και συγκεκριμένα κάθε ετικέτα <td> </td> μπορεί να περιλαμβάνει οποιοδήποτε είδος ετικέτας HTML που έχουμε δει έως τώρα κείμενο, υπερσυνδέσμους, γραφικά κ.τ.λ. Μέσα στη ετικέτα αυτή μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την ιδιότητα align και valign για να καθορίσετε την συτσοίχιση των ενός κελιού. Οι τιμές της που μπορεί να είναι αντίστοιχα : Align = left : συστοιχίζει όλα τα περιεχόμενα στα αριστερά του κελιού Align = right : συστοιχίζει όλα τα περιεχόμενα στα δεξιά του κελιού Align = center : συστοιχίζει όλα τα περιεχόμενα στα κέντρο του κελιού Align = bottom : συστοιχίζει όλα τα περιεχόμενα στο κάτω μέρος του κελιού Align = middle : συστοιχίζει όλα τα περιεχόμενα στο κέντρο του κελιού Αυτά τα χαρακτηριστικά μπορείτε να τα συνδυάσετε : Επίσης υπάρχει η ιδιότητα : Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

24 Bgcolor στην ετικέτα <table> η οποία χρησιμοποιείται για την προσθήκη φόντου στο κελί ή στην γραμμή (ανάλογα που την δηλώνουμε). Πλαίσια (Frames) Διαιρώντας σε πλαίσια μια σελίδα, η οποία ονομάζεται διάταξη πλαισίων (frameset), μπορείτε να δώσετε στο χρήστη τη δυνατότητα να βλέπει περισσότερες από μια σελίδες ταυτόχρονα, χωρίς να δημιουργεί σύγχυση στην οθόνη του. Κάθε πλαίσιο περιέχει τη δική του ιστοσελίδα και θεωρητικά θα μπορούσε να εμφανιστεί μόνο του σε ξεχωριστό παράθυρο. Η Ετικέτα <Frameset> Η ετικέτα <Frameset> διευκρινίζει τον αριθμό στηλών / σειρών σε ένα πλαίσιο. Υπάρχει η δυνατότητα να ενσωματώσετε ένα frameset μέσα σε ένα άλλο frameset. Τα χαρακτηριστικά που περιλαμβάνουν : Cols : Διευκρινίζει τον αριθμό στηλών, καθώς επίσης και το πλάτος κάθε στήλης. Π.χ., cols= 30%, 70% σημαίνει ότι θα υπάρξουν δύο στήλες, η πρώτη στήλη καταλαμβάνει 30%, ενώ η δεύτερη στήλη καταλαμβάνει 70% του διαθέσιμου διαστήματος. Rows : Διευκρινίζει τον αριθμό σειρών, καθώς επίσης και το πλάτος κάθε σειράς. Π.χ., rows= 40%, 60% σημαίνει ότι θα υπάρξουν δύο σειρές, η πρώτη σειρά καταλαμβάνει 40%, ενώ η δεύτερη σειρά καταλαμβάνει 60% του διαθέσιμου διαστήματος. Η Ετικέτα <Frame> Η ετικέτα <frame> διευκρινίζει τις ιδιότητες μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Περιλαμβάνει τη βασική ιδιότητα src : η οποία διευκρινίζει την πηγή εγγράφων HTML. Φόρμες (Forms) Μια φόρμα αποτελείται από δύο βασικά μέρη : τη δομή ή κέλυφος, η οποία αποτελείται από πεδία, ετικέτες και κουμπιά που βλέπει ο χρήστης στη Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

25 σελίδα και τα συμπληρώνει και το σενάριο επεξεργασίας που παίρνει αυτές τις πληροφορίες και τις μετατρέπει σε μια μορφή που μπορεί που μπορεί να διαβαστεί ή να υπολογιστεί. Η επεξεργασία των δεδομένων μιας φόρμας είναι μια διαδικασία ελαφρώς πιο περίπλοκη. Το κύριο εργαλείο, το σενάριο CGI (CGI script) συνήθως γράφεται σε κάποια γλώσσα προγραμματισμού. Το περιεχόμενο της φόρμας περικλείεται στην ετικέτα <FORM>. <form action= url > </from> Οι ιδιότητες που περιλαμβάνει είναι οι ακόλουθες : Action : είναι το URL του server στον οποίο το περιεχόμενο της φόρμας θα υποβληθεί. Method : είναι η μέθοδος που χρησιμοποιείται για να υποβληθούν τα περιεχόμενα μιας φόρμα σε ένα server. Πια μέθοδο θα χρησιμοποιήσει ο χρήστης εξαρτάται από το πώς δουλεύει ο συγκεκριμένος server του. Οι βάσιμες επιλογές είναι : Get : είναι η μέθοδος προεπιλογής και προκαλεί το περιεχόμενο της φόρμας να προσαρτείται στο τέλος του URL. Post : η μέθοδος προκαλεί το περιεχόμενο της φόρμας να στέλνεται στον κεντρικό υπολογιστή σε ένα σώμα δεδομένων παρά ως τμήμα του URL. Μέσα σε μια φόρμα μπορείτε να έχετε οτιδήποτε εκτός από μια άλλη φόρμα. Συγκεκριμένα, οι ετικέτες INPUT, SELECT και TEXTAREA χρησιμοποιούνται για αν καθορίσουν τα αλληλεπιδρόμενα στοιχεία μέσα στη φόρμα. o Η ετικέτα INPUT Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

26 Η ετικέτα INPUT χρησιμοποιείται για να καθορίσει ένα απλό στοιχείο εισαγωγής μέσα σε μια φόρμα. Είναι μια αυτόνομη ετικέτα, δεν περιβάλλει τίποτα και δεν υπάρχει καμία ετικέτα τέλους. Οι ιδιότητες στην INPUT είναι οι ακόλουθες : Type : με τιμές μια από τις παρακάτω : κείμενο (πεδίο εισαγωγής κειμένου) password (πεδίο εισαγωγής κειμένου, οι εισαγόμενοι χαρακτήρες αντιπροσωπεύονται ως αστερίσκοι) checkbox (πλήκτρο επιλογής, υπάρχει η δυνατότητα για μια ή περισσότερες επιλογές) radio (πλήκτρο επιλογής, επιτρέπει μια μόνο επιλογή από το σύνολο επιλογών) submit (ένα κουμπί που αναγκάζει το τρέχον έντυπο για να συσκευαστεί επάνω σε μια ερώτηση URL και να σταλθεί σε έναν μακρινό κεντρικό υπολογιστή) reset (ένα κουμπί που αναγκάζει τα διάφορα στοιχεία εισαγωγής στη μορφή για να επαναρυθμιστεί η μορφή χρησιμοποιείται για αυτήν) Νame: είναι το συμβολικό όνομα για το πεδίο εισόδου. Αυτό πρέπει να είναι παρόν για όλους τους τύπους εκτός submit και reset, καθώς χρησιμοποιείται όταν μπαίνει μαζί το string που παίρνει το οποίο στάλθηκε στο server όταν το περιεχόμενο της φόρμας υποβάλλεται. Value: για ένα πεδίο εισαγωγής κείμενου ή κωδικού πρόσβασης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να καθορίσει το προεπιλεγμένο περιεχόμενο του πεδίου. Checked: (καμία τιμή δεν απαιτείται) διευκρινίζει ότι αυτό το πλαίσιο ελέγχου ή το ραδιόπληκτρο είναι τσεκαρισμένο εξ ορισμού αυτό είναι μόνο αρμόζον για τα τετραγωνίδια και τα ράδιο κουμπιά. Size: είναι το φυσικό μέγεθος του πεδίου εισαγωγής σε χαρακτήρες, είναι μόνο αρμόζον για τα πεδία εισαγωγής κειμένων και κωδικού πρόσβασης. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

27 Maxlength: είναι ο μέγεθος αριθμός χαρακτήρων που γίνονται αποδεκτοί ως είσοδο, αυτό είναι μόνο αρμόζον για τα πεδία εισαγωγής κειμένων και κωδικού πρόσβασης. o Η ετικέτα SELECT Μέσα στο <FROM> </FROM>, οποιοσδήποτε αριθμός SELECT ετικετών επιτρέπονται, ανακατεμένος ελεύθερα με άλλα στοιχεία HTML (συμπεριλαμβανομένων των INPUT και TEXTAREA στοιχείων) και το κείμενο. Αντίθετα από την INPUT, η SELECT έχει ετικέτες ανοίγματος και κλεισίματος. Μέσα στη SELECT, μόνο μια ακολουθία ετικετών OPTION, κάθε μια που ακολουθείται από ένα αυθαίρετο ποσό σαφούς κειμένου. Οι ιδιότητες της SELECT είναι οι ακόλουθες: Name: είναι το συμβολικό όνομα για αυτό το SELECT στοιχείο. Value: είναι η τιμή που παίρνει το στοιχείο. o Η ετικέτα TEXTAREA Η ετικέτα TEXTAREA απαιτεί και ετικέτα ανοίγματος και κλεισίματος και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να τοποθετήσει ένα πεδίο εισαγωγής κειμένου πολλαπλών γραμμών. Οι ιδιότητες σε TEXTAREA είναι οι ακόλουθες: Name: είναι το συμβολικό όνομα του τομέα εισόδων κειμένων. Rows: είναι ο αριθμός σειρών (κάθετο ύψος στους χαρακτήρες) του πεδίο εισαγωγής κειμένου Cols: είναι ο αριθμός στηλών (οριζόντιο πλάτος στους χαρακτήρες) του πεδίο εισαγωγής κειμένου Τα πεδία TEXTAREA έχουν αυτόματα scrollbars, οποιοδήποτε ποσό κειμένου μπορεί να εισαχθεί σε αυτούς. Σχόλιο Ο, τι βρίσκεται ανάμεσα σε <! ---this is a comment -- > αποτελεί σχόλιο και δεν μεταφράζεται από το πρόγραμμα ανάγνωσης. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

28 Κεφαλαίο 2 Ακολουθεί η περιγραφή των διαδικασιών εγκατάστασης και configuration του Apache, της Tcl και της. Στην συνέχεια παρουσιάζεται η γλώσσα προγραμματισμού Tcl και καθώς επίσης περιγράφεται το CGI. 2.1 Apache Web Server Ο Apache Web Server είναι ένας πολύ δημοφιλής εξυπηρετητές διαδικτύου που διανέμεται ελεύθερα στο διαδίκτυο. Αναπτύχθηκε και συντηρείται από μια ομάδα εθελοντών που ήθελαν να υλοποιήσουν έναν εύρωστο κώδικα για web server δικτύου, που να είναι εμπορικός και έχει πολλά χαρακτηριστικά. Σήμερα ο Apache θεωρείται από τους πιο σταθερούς web server δικτύου που κυκλοφορούν. Ακολουθεί η διαδικασία εγκατάστασης του Apache Web Server και η παρουσίαση των βασικών συστατικών του καθώς και των αρχείων configuration και καταγραφής. Στο site υπάρχουν πολλές εκδόσεις του Apache, συμπιεσμένες με διαφορετικές μορφές συμπίεσης. Εγκατάσταση του Apache Το Apache 1.3.xx, τρέχει στις περισσότερες εκδόσεις των Windows και παρέχει αυξημένη απόδοση και σταθερότητα. Πριν την εγκατάσταση του Apache θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι δεν τρέχει ένας Web Server στο σύστημα σας. Αν υπάρχουν θα πρέπει να καταργηθούν ή να απενεργοποιηθούν. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

29 Εικόνα 2.1: Η Οθόνη καλωσορίσματος του οδηγού εγκατάστασης του Apache στα Windows Κάνοντας διπλό κλικ πάνω στο αρχείο εγκατάστασης που έχει μεταφερθεί, η εγκατάσταση ξεκινά. Στην οθόνη εμφανίζεται μία φόρμα καλωσορίσματος όπως παρουσιάζεται στην εικόνα 2.1. Αφού γίνει αποδοχή των όρων συμφωνίας άδειας χρήσης, ο οδηγός παρουσιάζει μια σύντομη εισαγωγή στον Apache. Πατώντας το κουμπί Next, η εγκατάσταση συνεχίζεται. Κατόπιν, ζητούνται οι βασικές πληροφορίες για τον υπολογιστή σας, όπως δείχνει η εικόνα 2.2. Σε αυτές περιλαμβάνονται, το όνομα domain του server, το πλήρες internet name του server καθώς και η διεύθυνση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του διαχειριστή του web server. Στην περίπτωση μας ο server ονομάζεται Localhost. Επιλέξτε αυτό το όνομα εάν σκοπεύετε να τρέχετε τον Apache σε ένα σύστημα που δεν έχει διεύθυνση δικτύου. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

30 Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

31 εικόνα 2.4: Η τελική φόρμα αναφέρει την επιτυχή ολοκλήρωση της εγκατάστασης Εκκίνηση του Apache Κάνοντας κλικ στην σύνδεση Start Apache, στην module Control Apache του μενού Start, γίνεται η εκκίνηση του Apache. Εάν η διαδικασία εξελιχθεί ομαλά τότε θα εμφανιστεί στην γραμμή εργασιών το φτερό του Apache. Για να επιβεβαιωθεί ότι ο Apache έχει εγκατασταθεί σωστά, μπορούμε μέσα από έναν browser να δούμε την προεπιλεγμένη σελίδα. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

32 2.2 Η Γλώσσα TCL/TK Η TCL είναι μια μικρή γλώσσα προγραμματισμού με σκοπό να ενσωματωθεί σε άλλα προγράμματα. Το Tk είναι ένα κουτί εργαλείων συστημάτων Χ windows που παρέχει τις γραφικές εγκαταστάσεις ενδιάμεσων με τον χρήστη σχετικά με Tcl. Και οι δυο εφαρμογές αναπτύχθηκαν από τον John Ousterhout στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλευ. Παρόλο που η TCL παρέχει ένα πλήρες σύνολο από προγραμματιστικά χαρακτηριστικά όπως μεταβλητές, βρόχους και συναρτήσεις, έχει σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως μέρος εφαρμογών και όχι ως μοναδικό προγραμματιστικό περιβάλλον Εγκατάσταση τις Tcl/Tk Η ActiveTcl , τρέχει στις περισσότερες εκδόσεις των Windows και παρέχει αυξημένη απόδοση και σταθερότητα. Πριν την εγκατάσταση τις Tcl θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι δεν τρέχει ιδεί στο σύστημα σας. Αν υπάρχει θα πρέπει να καταργηθούν ή να απενεργοποιηθούν. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

33 εικόνα 2.2.1: Η οθόνη καλωσορίσματος του οδηγού εγκατάστασης τις Tcl στα Windows Κάνοντας διπλό κλικ πάνω στο αρχείο εγκατάστασης που έχει μεταφερθεί, η εγκατάσταση ξεκινά. Στην οθόνη εμφανίζεται μία φόρμα καλωσορίσματος όπως παρουσιάζεται στην εικόνα Αφού γίνει αποδοχή των όρων συμφωνίας άδειας χρήσης, ο οδηγός παρουσιάζει μια σύντομη εισαγωγή στον Apache. Πατώντας το κουμπί Next, η εγκατάσταση συνεχίζεται. Κατόπιν, ζητείται σε ποία διεύθυνση ή σε ποίο αρχείο να εγκατασταθεί η Tcl, όπως δείχνει η εικόνα Πατώντας το κουμπί Next, συνεχίζεται η εγκατάσταση. Κατόπιν, ζητείται σε ποίον φάκελο να γίνει η εγκατάσταση ( αφήνουμε την αυτόματη επιλογή τις Tcl ). Πατώντας το κουμπί Next, συνεχίζεται η εγκατάσταση. Στην συνεχεία φορτώνει τα προγράμματα που χρειάζονται για την σωστή λειτουργία η Tcl. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

34 2.2.2 Η εντολές και μεταβλητές τις TCL Για να τρέξει μια εφαρμογή TCL πρέπει να εγκατασταθεί το TCL κέλυφος (tcl shell) στο σύστημα του χρήστη. Ακολουθεί ένα παράδειγμα εντολής: Expr 2+2 Το αποτέλεσμα που δίνει η TCL είναι 4. Η παραπάνω εφαρμογή είναι μια από τις πιο απλές εφαρμογές στην TCL. Η πρώτη λέξη σε μια εντολή TCL είναι το όνομα της εντολής και ακολουθούν τα διάφορα ορίσματα. Η λέξη expr είναι μια από τις εντολές πυρήνα της TCL. Κάθε εντολή TCL επιστρέφει ένα αποτέλεσμα. Στο παραπάνω παράδειγμα την τιμή της έκφρασης. Συνήθως σε κάθε γραμμή γράφεται μια Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

35 εντολή αλλά υπάρχει η δυνατότητα σε μια γραμμή να βρίσκονται περισσότερες από μια εντολές χωρισμένες με ;. Η εντολή exit, υποδεικνύει την έξοδο από το TCL κέλυφος. Το Tk παρέχει ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον σύνολο εντολών που χρησιμοποιούνται μαζί με τα προγραμματιστικά εργαλεία της TCL. Για την δημιουργία Tk εφαρμογών χρησιμοποιείται μια εφαρμογή που ονομάζεται wish, η οποία είναι παρόμοια με το κέλυφος της TCL αλλά περιέχει επιπλέον και τις εντολές που ορίστηκαν για το Tk Button.b-text Hello,world -command exit Pack.b Σύνταξη της γλώσσας TCL Η σύνταξη της TCL αποτελείται περίπου από μερικούς κανόνες που καθορίζουν πώς αναλύονται οι εντολές. Η σύνταξη της TCL είναι η ίδια για κάθε εντολή. Ένα πρόγραμμα TCL αποτελείται από μια ή περισσότερες εντολές. Οι εντολές χωρίζονται από τις αλλαγές γραμμής ή τα ελληνικά ερωτηματικά. Κάθε εντολή αποτελείται από μια ή περισσότερες λέξεις, όπου η πρώτη λέξη είναι το όνομα μιας εντολής και οι πρόσθετες λέξεις είναι ορίσματα της εντολής. Οι λέξεις χωρίζονται από τα κενά διαστήματα. Μπορεί να υπάρχει οποιοσδήποτε αριθμός λέξεων σε μια εντολή. Μεταβλητές Η TCL επιτρέπει την αποθήκευση τιμών σε μεταβλητές και τη χρήση τους στις διάφορες εντολές. Για παράδειγμα η εντολή: Set a 44 Δίνει στην μεταβλητή a την τιμή 44 και με την βοήθεια της expr δίνοντας την εντολή: Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

36 Expr $a*4 Παίρνουμε το αποτέλεσμα 176. Μια απλή μεταβλητή της TCL αποτελείται από δυο μέρη : ένα όνομα και μια τιμή. Τόσο το όνομα όσο και η τιμή μπορούν να είναι αυθαίρετα string. Παραδείγματος χάριν, είναι δυνατό να ονομαστεί μια μεταβλητή xyz!#22. Στην πράξη τα ονόματα μεταβλητών αρχίζουν συνήθως μ ένα γράμμα και αποτελούνται από έναν συνδυασμό γραμμάτων, ψηφιών, και χαρακτήρων. Οι μεταβλητές μπορούν να δημιουργηθούν, να διαβαστούν, και να τροποποιηθούν με καθορισμένη εντολή, η οποία παίρνει ένα ή δυο ορίσματα. Το πρώτο όρισμα είναι το όνομα της μεταβλητής και το δεύτερο, εάν υπάρχει, είναι μια τιμή για τη μεταβλητή. Οι μεταβλητές της TCL μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αντιπροσωπεύσουν πολλά πράγματα, όπως ακέραιους αριθμούς, αριθμούς κινητής υποδιαστολής, ονόματα, κατάλογους, τα οποία αποθηκεύονται πάντα ως string. Αυτή η χρήση μιας ενιαίας αντιπροσώπευσης για όλες τις τιμές επιτρέπει στις διαφορετικές τιμές να χειρίζονται με τον ίδιο τρόπο και να επικοινωνούν εύκολα. Οι μεταβλητές της TCL δημιουργούνται αυτόματα όταν ορίζονται οι τιμές τους. Δεν υπάρχουν τύποι μεταβλητών οπότε δε χρειάζεται να ορίζονται πρώτα όπως συμβαίνει σε άλλες διαδικαστικές γλώσσες. Η εντολή UNSET Η εντολή unset καταστρέφει τις μεταβλητές. μεταβλητής. Η εντολή RENAME Με την εντολή rename μπορούμε να αλλάξουμε το όνομα μιας Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

37 Αντικατάσταση Η TCL παρέχει τρεις μορφές αντικατάστασης : 1. αντικατάσταση μεταβλητής, 2. αντικατάσταση εντολής και backslash αντικατάσταση. Κάθε αντικατάσταση αναγκάζει μερικούς από τους αρχικούς χαρακτήρες μιας λέξης να αντικατασταθούν με κάποια άλλη τιμή. Οι αντικαταστάσεις μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε λέξη μιας εντολής, συμπεριλαμβανομένου του ονόματος εντολής και μπορεί να υπάρξει οποιοσδήποτε αριθμός αντικαταστάσεων μέσα σε μια μεμονωμένη λέξη. Η πρώτη μορφή αντικατάστασης είναι η αντικατάσταση μεταβλητής. Προκαλείται από έναν χαρακτήρα δολάριο $ και δίνει τη δυνατότητα σε μια μεταβλητή να χρησιμοποιηθεί σε μια παράσταση. Η δεύτερη μορφή αντικατάστασης παρεχόμενη από την TCL είναι η αντικατάσταση εντολής. Η αντικατάσταση εντολής αναγκάζει ένα μέρος ή όλη την εντολή να αντικατασταθεί με το αποτέλεσμα μιας άλλης εντολής TCL. Η τελευταία μορφή αντικατάστασης στην TCL είναι η backslash αντικατάσταση. Χρησιμοποιείται για να παρεμβάλει ειδικούς χαρακτήρες όπως οι αλλαγές γραμμής στις λέξεις και επίσης για να παρεμβάλει τους χαρακτήρες όπως [ και το $ χωρίς αυτά να αντιμετωπίζονται ως χαρακτήρες κλειδιά από την TCL. Πίνακες Εκτός από τις απλές μεταβλητές η Tcl παρέχει επίσης τους πίνακες. Ένας πίνακας είναι μια συλλογή στοιχείων, κάθε ένα από τα οποία είναι μια μεταβλητή με το όνομα της και την τιμή της. Το όνομα ενός στοιχείου πίνακα έχει δύο μέρη : το όνομα του πίνακα και το όνομα του στοιχείου. Τα στοιχεία πίνακα αναφέρονται για παράδειγμα με την μορφή esoda(january) όπου το όνομα του πίνακα είναι το esoda και ακολουθείται από το όνομα του στοιχείου σε παρένθεση (January). Οι πίνακες μπορούν να χρησιμοποιηθούν οπουδήποτε όπως και οι απλές μεταβλητές. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

38 Πολυδιάστατοι πίνακες Η Tcl υποστηρίζει μόνο μονοδιάστατους πίνακες, αλλά οι πολυδιάστατοι πίνακες μπορούν να προσομοιωθούν με τη σύνδεση πολλαπλών δεικτών σε ένα μοναδικό στοιχείο. Διαχείριση πίνακα Η εντολή array παρέχει πληροφορίες για τα στοιχεία που έχουν οριστεί σε έναν πίνακα. Οι πληροφορίες παρέχονται με διάφορους τρόπους, ανάλογα με το πρώτο όρισμα που παίρνουμε στην εντολή. Η εντολή array size επιστρέφει έναν αριθμό που προσδιορίζει πόσα στοιχεία υπάρχουν σε έναν πίνακα ενώ η εντολή array names επιστρέφει έναν κατάλογο με τα ονόματα των στοιχείων ενός πίνακα. Εκφράσεις Οι εκφράσεις συνδυάζουν τις τιμές με τους τελεστές για να παράγουν νέες τιμές. Παραδείγματος χάριν, η έκφραση 4+2 περιέχει δύο τελεστές, 4 και 2, και ένα τελεστή +. Πολλές εντολές της Tcl αναμένουν ένα ή περισσότερα από τα ορίσματα τους να είναι εκφράσεις. Η απλούστερη εντολή είναι η expr, η οποία υπολογίζει το αποτέλεσμα της πράξης που ορίζουν τα ορίσματα της. Οι εντολές incr και append Οι εντολές incr και append παρέχουν απλούς τρόπους αλλαγής της τιμής μιας μεταβλητής. Η incr παίρνει δύο ορίσματα, τα οποία είναι το όνομα μιας μεταβλητής και ένας ακέραιος αριθμός, ο οποίος προστίθεται στην τιμή της μεταβλητής. Για παράδειγμα : set x 4 incr x 2 Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

39 Η εντολή append προσθέτει κάποιο κείμενο στο τέλος μιας μεταβλητής. Παίρνει δυο ορίσματα, τα οποία είναι το όνομα της μεταβλητής και το νέο κείμενο που θα προστεθεί. Επισυνάπτει το νέο κείμενο στη μεταβλητή και επιστρέφει τη νέα τιμή της μεταβλητής. Set x hello Append x kavala ΑΚΡΙΒΕΙΑ Κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης μιας έκφρασης η Tcl αντιπροσωπεύει τους ακέραιους αριθμούς εσωτερικά με τον τύπο int της C, ο οποίος παρέχει τουλάχιστον 32 bit ακρίβειας στις περισσότερες μηχανές. Οι πραγματικοί αριθμοί αντιστοιχούν με τους double της C, που συνήθως αναπαρίστανται από 64 bit τιμές χρησιμοποιώντας τα ieee πρότυπα κινητής υποδιαστολής. Οι αριθμοί μετατρέπονται σε string μόνο όταν είναι απαραίτητο όπως για παράδειγμα όταν χρησιμοποιούνται σε μια εντολή expr. Όταν μια πραγματική τιμή μετατρέπεται σε string μόνο τα δώδεκα πιο σημαντικά ψηφία διατηρούνται εξ ορισμού : Expr { } Εάν θα επιθυμούσατε περισσότερα ψηφία να εμφανίζονται μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την εντολή tcl_precision ως γενική μεταβλητή με τον επιθυμητό αριθμό σημαντικών ψηφίων : Set tcl_precision 15 Expr { } Η μεταβλητή tcl_precision χρησιμοποιείται όχι μόνο για την εντολή expr αλλά οπουδήποτε σε μια εφαρμογή Tcl όπου ένας πραγματικός αριθμός μετατρέπεται σε string. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

40 ΚΑΝΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΣΤΗΝ TCL Μια εντολή Tcl μπορεί να ολοκληρωθεί με διάφορους τρόπους. Μια κανονική επιστροφή που είναι η πιο συνηθισμένη περίπτωση σημαίνει ότι η εντολή ολοκληρώνεται επιτυχώς και η επιστροφή περιλαμβάνει το αποτέλεσμα της εφαρμογής που εκτελέσαμε. Η Tcl υποστηρίζει επίσης τις έκτακτες επιστροφές από τις εντολές. Η συχνότερη μορφή έκτακτης επιστροφής είναι ένα λάθος. Όταν μια επιστροφή λάθους εμφανίζεται, σημαίνει ότι η εντολή δεν μπορούσε να ολοκληρώσει την προοριζόμενη λειτουργία της Η εντολή αποβάλλεται και οποιεσδήποτε εντολές που ακολουθούν στον κώδικα αγνοούνται. Μια επιστροφή λάθους περιλαμβάνει ένα string προσδιορίζοντας το λάθος στην εφαρμογή. Παραδείγματος χάριν, η ακόλουθη καθορισμένη εντολή παράγει ένα λάθος επειδή έχει πάρα πολλά ορίσματα : Set state kavala drama Στην παραπάνω περίπτωση είναι απαραίτητα τα διπλά εισαγωγικά, Wrong # args: shoyld be set varname?newvalue? αφού η τιμή της μεταβλητής αποτελείται από περισσότερες από μια λέξεις. Το μήνυμα λάθους δεν είναι πάντοτε το ίδιο, αλλά διαφέρει από λάθος σε λάθος. Παραδείγματος χάριν, η εντολή expr δέχεται οποιοδήποτε αριθμό ορισμάτων αλλά απαιτεί μια ιδιαίτερη σύνταξη διαφορετικά παράγει λάθος, όπως για παράδειγμα αν δεν κλείσει η παρένθεση : Expr 3*(20+4 Syntax error in expression 3*(20+4 ΤΑ ΑΡΧΕΙΑ Οι εντολές σας επιτρέπουν να διαβάσετε ή να γράψετε αρχεία κατά ή με ένα τυχαίο τρόπο. Επίσης σας επιτρέπουν να ανακτήσετε πληροφορίες για τα αρχεία που κρατούνται από το σύστημα, όπως η ώρα της τελευταίας πρόσβασης. Τέλος μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον χειρισμό των ονόματος των αρχείων. Για παράδειγμα μπορείτε να αφαιρέσετε την επέκταση ενός ονόματος αρχείου ή να βρείτε τα ονόματα όλων των αρχείων που ταιριάζουν με ένα συγκεκριμένο δείγμα. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

41 Η ΛΙΣΤΕΣ Οι λίστες χρησιμοποιούνται στην Tcl για να διαχειριστούν τις συλλογές των πραγμάτων, όπως όλοι οι χρήστες σε ένα group η όλα τα αρχεία σε έναν κατάλογο ή όλες τις επιλογές για ένα widget. Οι λίστες επιτρέπουν σε σας να συγκεντρώσετε οποιοδήποτε αριθμό τιμών σε ένα μέρος, να διαμοιράσουν τη συλλογή ως ενιαία οντότητα, και να πάρουν αργότερα τις συστατικές τιμές πάλι πίσω. Μια λίστα είναι μια διατεταγμένη συλλογή στοιχείων όπου κάθε στοιχείο μπορεί να έχει τιμή ένα οποιοδήποτε string, όπως ένα αριθμό, ένα όνομα ατόμου, το όνομα ενός παραθύρου ή μια λέξη μιας εντολής Tcl. Οι λίστες αντιπροσωπεύονται ως string με μια ιδιαίτερη δομή, αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να αποθηκεύσετε τους καταλόγους σε μεταβλητές, να τους δακτυλογραφήσετε σε εντολές και να τους τοποθετήσετε ως στοιχεία άλλων καταλόγων. ΕΛΕΓΧΟΣ ΡΟΗΣ Το παρακάτω κείμενο περιγράφει τις εντολές Tcl για τον έλεγχο της ροής της εκτέλεσης σε ένα χειρόγραφο. Οι Tcl εντολές ελέγχου ροής είναι παρόμοιες με τις δηλώσεις ελέγχου ροής στη γλώσσα προγραμματισμού C και csh, όπως είναι οι if,while,for,foreach. Η εντολή if Η εντολή if αξιολογεί μια έκφραση, ελέγχει το αποτέλεσμα της, και υπό όρους εκτελεί ένα script βασισμένο στο αποτέλεσμα. Παραδείγματος χάριν, εξετάστε την ακόλουθη εντολή, η οποία θέτει τη μεταβλητή x σε μηδέν εάν η τιμή της ήταν προηγουμένως αρνητική : If{$x<0}{ Set x 0 } Σε αυτήν την περίπτωση η if δέχεται δύο ορίσματα. Το πρώτο είναι μια έκφραση και το δεύτερο είναι ένα Tcl script. Η εντολή if αξιολογεί την έκφραση και ελέγχει το αποτέλεσμα, εάν είναι διαφορετική από το μηδέν τότε η if Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

42 αξιολογεί το Tcl script. Εάν η τιμή είναι μηδέν τότε η if επιστρέφει χωρίς να κάνει τίποτα παραπάνω. Οι εντολές if μπορούν επίσης να περιλάβουν μια ή περισσότερες προτάσεις else if με πρόσθετους ελέγχους και scripts, συν μια τελική else πρόταση με ένα script για να αξιολογήσει εάν κανένας έλεγχος δεν πετυχαίνει. Εντολές Βρόχων : while, for and foreach Η Tcl παρέχει τρεις εντολές για τον έλεγχο των βρόχων: while, for and foreach. Η while και η for είναι όμοιες με τις αντίστοιχες δηλώσεις της C και η foreach είναι όμοια με το αντίστοιχο χαρακτηριστικό γνώρισμα στο κέλυφος csh. Κάθε μια από αυτές τις εντολές εκτελεί ένα εμφωλευμένο script επανειλημμένως, αλλά διαφέρουν στα είδη οργάνωσης που κάνουν πριν από κάθε επανάληψη και στους τρόπους που αποφασίζουν να τερματίσουν το βρόχο. Η εντολή while παίρνει δύο ορίσματα : μια έκφραση και ένα Tcl script. Η εντολή for είναι παρόμοια με την while εκτός του ότι παρέχει τον περισσότερο σαφή έλεγχο βρόχων. καταλόγου. Η εντολή foreach επαναλαμβάνεται πάνω από τα στοιχεία ενός Βασικά διαδικασίας: return Εάν επιθυμείτε μια διαδικασία να δώσει επιστροφή νωρίς χωρίς εκτέλεση ολόκληρου του script της, μπορεί να καλέσετε την εντολή return, η οποία αναγκάζει την εσωτερική διαδικασία να επιστρέψει αμέσως και το όρισμα της return θα είναι το αποτέλεσμα της διαδικασίας. Εδώ είναι μια εφαρμογή του παραγοντικού που χρησιμοποιεί την return: Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

43 Proc fact x { <= 1} { return 1 } expr $x*[fact[expr $x-1]]} fact 3 6 fact 0 1 Εάν το όρισμα στην fact είναι λιγότερο ή ίσο προς ένα τότε η fact καλεί την return και επιστρέφει αμέσως 1. Διαφορετικά εκτελεί την εντολή expr. Η εντολή expr είναι τελευταία στο σώμα της διαδικασίας, έτσι το αποτέλεσμα της επιστρέφεται ως αποτέλεσμα της διαδικασίας. 2.3 Εισαγωγή στην Apache Το Apache είναι ένα σύστημα για την δημιουργία δυναμικού ιστού που ικανοποιείται μέσω μιας προγραμματισμένη γλώσσα, ολοκληρωμένη με το Apache Web Server. Είναι σχεδιασμένη να είναι γρήγορη, δυναμικοί και έκτακτη, καταναλώνοντας ελάχιστες πήγες από το σύστημα, εύκολα να την μάθεις και παρέχοντας στον χρηστή μια πλατφόρμα οι οποία μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί και για άλλα προγραμματισμένα μαθήματα εκτός ιστού όπως ( GUI S, συστήματα διεύθυνσης μαθημάτων, κείμενα μεθόδους με χειρισμό την ΒΔ, XML, και άλλα).για να συνάντησης αυτούς τους σκοπούς, έχουμε επιλέξει την γλώσσα προγραμματισμού TCL που συνδυάζεται με το Apache Web Server. Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

44 2.3.2 Εγκατάσταση του Apache Για να εγκαταστήσετε το, θα χρειασθείτε την Tcl η και μεγαλύτερο και το Apache 1.3.xx. Είναι γνωστό ότι τρέχει στο Linux, FreeBSD, OpenBSD, Solaris, HPUX και στα Windows XP. εικόνα 2.3.1: Η οθόνη καλωσορίσματος του οδηγού εγκατάστασης τις Tcl στα Windows Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή

45 Κάνοντας διπλό κλικ πάνω στο αρχείο εγκατάστασης που έχει μεταφερθεί, η εγκατάσταση ξεκινά. Στην οθόνη εμφανίζεται μία φόρμα καλωσορίσματος όπως παρουσιάζεται στην εικόνα Αφού γίνει αποδοχή των όρων συμφωνίας άδειας χρήσης, ο οδηγός παρουσιάζει μια σύντομη εισαγωγή στον Apache. Πατώντας το κουμπί Next, η εγκατάσταση συνεχίζεται. Στην συνεχεία εμφανίζεται μια φόρμα που ζητάει να επιλέξετε τα εξαρτήματα που θα εγκαταστήσετε. Επιλέγεται και τις τρεις (Documentation, Modifyhttpd.conf and Test files),όπως παρουσιάζεται στην εικόνα Πατώντας το κουμπί Next εμφανίζεται η επόμενη φόρμα που σας ζητάει να επιλέξετε που θα εντοπίζεται η, επιλέγεται C:/Tcl (όπως φαίνεται στην εικόνα 2.3.3)και πατώντας το κουμπί Next, συνεχίζεται η εγκατάσταση. Πατώντας το κουμπί Next εμφανίζεται η επόμενη φόρμα που σας ζητάει να επιλέξετε που θα εντοπίζεται η μέσου του Apache, επιλέγεται C:\Program Files\ApacheGroup\Apache (όπως φαίνεται στην εικόνα 2.3.4). Αλεξανδριδού Ραλού-Ζωή