Οι εξορύξεις, τα κοινωνικό-οικολογικά κινήματα και το ζήτημα της γης σε περίοδο κρίσης Το παράδειγμα της εξόρυξης χρυσού στη Χαλκιδική

Transcript

1 Οι εξορύξεις, τα κοινωνικό-οικολογικά κινήματα και το ζήτημα της γης σε περίοδο κρίσης Το παράδειγμα της εξόρυξης χρυσού στη Χαλκιδική Γιώργος Βελεγράκης Υποψήφιος Διδάκτορας, Τμήμα Γεωγραφίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, European Network of Political Ecology ENTITLE* *European Network of Political Ecology gy

2 Θεωρητικές Προσεγγίσεις

3 Global decline of wage share in output (= increase in profit+rent share). Where does all this money capital get placed? In some places > mineral extraction elsewhere > manufacturing production elsewhere > pursuit of rent through land and property ownership or development, reinforced with debt (Edwards, 2015)

4 «Πολιτική οικονομία» του χρυσού Capitalism as a contradictory unity of value production and value realisation [places] (Harvey, 2015) Τhe hole is only the half of it (Bridge, 2009) Understanding why gold mining remains such a lucrative business activity in the first instance entails looking at how these existing gold reserves which hold greater sway on gold s price and supply have circulated, and how these have changed. This means setting our sights on the political and social mediation of actors and institutions located in places far from where physical extraction takes place, and perhaps rethinking the extractive complex beyond the hole in the ground towards other scalar configurations that prop up gold s extraction. (de los Reyes, 2015)

5 Extractivism («Εξορυκτισμός») Development strategy based on large-scale extraction of natural resources for export (Andreucci, 2012) A type of natural resource extraction which a) is large scale and/or very intensive; b) is oriented primarily towards exportation; and c) entails little or no industrial processing (Gudynas, 2013) New political-economic and ideological order (Svampa, 2003) The internationalisation of the state (Brand, 2013)

6 Γιατί εδώ; Γιατί τώρα; Γιατί χρυσός; Οικονομική κρίση Αύξηση της τιμής του χρυσού Προσέλκυση θεσμικών επενδυτών και ανταγωνισμός Νέοι Χρηματοδοτικοί Μηχανισμοί Φορολογικοί παράδεισοι, μεγάλο περιθώριο κέρδους Αξιοποίηση/Εκμετάλλευση του πλαισίου (χώρες σε κρίση χρέους) «Χρηματιστικοποίηση» (financialisation) της φύσης

7 Γεωγραφία των εξορύξεων (και όχι μόνο )

8

9

10 1ο διάγραμμα εξόρυξη, 2Ο διάγραμμα κατανάλωση, Στοιχεία 2010 (Πηγή: Hilpert & Mildner, 2013)

11 Στοιχεία 2010 (Πηγή: Hilpert & Mildner, 2013)

12 Ανάκτηση Μάιος 2015

13 Η περίπτωση της Χαλκιδικής

14 Μεταλλευτική παραχώρηση στρ. (Enveco, 2010)

15

16

17

18 Η χωροκοινωνική σύγκρουση

19 «Έχω 3 παιδιά, 2 αγόρια και ένα κορίτσι. Οι γιοί μου είναι και οι δύο μετανάστες στη Γερμανία. Κάποτε σκέφτηκαν να γυρίσουν. Δεν θέλω να γυρίσουν, άμα είναι να δουλέψουν στην εταιρεία και να προδώσουν τον τόπο τους.» Δ. (γυναίκα), 62 χρονών, συνταξιούχος «Πριν 15 χρόνια περίπου μας είχαν πει να πάμε να δουλέψουμε στα Κακούδια, στον Άγιο Νικόλαο και αλλού, και να φτιάξουμε φάρμες για αγροτουρισμό. Κάποιοι από εμάς πήγαν. Ήταν αποτυχία. Ξαναγύρισαν πίσω και ζήτησαν δουλειά στο μεταλλείο. Μα θα ζήσουμε φυτεύοντας χορτάρια;» Μ. (άνδρας), 47 χρονών, μεταλλεργάτης στην «Ελληνικός Χρυσός»

20 Δημοτική ενότητα Σταγείρων % Δημοτική ενότητα Παναγιάς Συνδυασμοί κατά των μεταλλείων 40 Συνδυασμοί υπέρ των μεταλλείων 20 % 60 Συνδυασμοί κατά των μεταλλείων 40 Συνδυασμοί υπέρ των μεταλλείων (A) 2010 (B) (A) 2010 (B) Δημοτικές εκλογές Δημοτικές εκλογές Δημοτική ενότητα Αρναίας Δήμος Αριστοτέλη % Συνδυασμοί κατά των μεταλλείων 40 Συνδυασμοί υπέρ των μεταλλείων 20 46,4 48,3 53,1 Συνδυασμοί κατά των μεταλλείων 60 % ,6 51,7 46, (A) 2010 (B) 2010 (A) 2010 (B) Δημοτικές εκλογές Δημοτικές εκλογές Συνδυασμοί υπέρ των μεταλλείων

21 Ανοικτά ερωτήματα

22 What we see in a variety of dimensions is that in the last 8-10 years there has been an increasingly uneven pattern of development in Europe. (Hudson, 2015) "How do you go beyond the fragments? (Hudson, 2015) «Η γη και ο χώρος δεν είναι κάτι σαν «εξωτερικό περιβάλλον», μια δευτερεύουσα αντίθεση στην υπόθεση της κοινωνικής αλλαγής ( ) Αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των κοινωνικών σχέσεων και οι αντιφάσεις και συγκρούσεις που προκύπτον από τη διαχείριση των σχέσεων με τη γη φανερώνουν πολύ πιο άμεσα για τους πολίτες τις αδικίες στις οποίες είναι θεμελιωμένη η καπιταλιστική κοινωνία.» (Χατζημιχάλης, 2014) Συγκρούσεις παραγωγικών δραστηριοτήτων