Διαδραστικότητα αρχείων με server

Transcript

1 Ε Μ Π Σ Ε Μ Φ Ε Τ ς Μ Διαδραστικότητα αρχείων με server Πτυχιακη Εργασι α της Αικατερίνης Μπαούση Αθη να, Ιου λιος 2016

2

3 Ε Μ Π Σ Ε Μ Φ Ε Τ ς Μ Διαδραστικότητα αρχείων με server Πτυχιακη Εργασι α της Αικατερίνης Μπαούση Επιβλέπων: Αντω νιος Συμβω νης Καθηγητη ς ΕΜΠ Τριμελής Επιτροπή... A. Συμβω νης Καθηγητη ς ΕΜΠ (επιβλε πων)... Ι. Κολε τσος Επικ. Καθηγητη ς ΕΜΠ... Π. Στεφανε ας Επικ. Καθηγητη ς ΕΜΠ Αθη να, Ιου λιος 2016

4

5 ... ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΠΑΟΥΣΗ Σχολη Εφαρμοσμε νων Μαθηματικω ν και Φυσικω ν Επιστημω ν Copyright Αικατερι νη Μπαου ση, 2016 Με επιφυ λαξη παντο ς δικαιω ματος-all rights reserved Απαγορευ εται η αντιγραφη, αποθη κευση και διανομη της παρου σας εργασι ας, εξ ολοκλη ρου η τμη ματος αυτη ς για εμπορικο σκοπο. Επιτρε πεται η ανατυ πωση, αποθη κευση και διανομη για σκοπο μη κερδοσκοπικο, εκπαιδευτικη ς η ερευνητικη ς φυ σης, υπο την πρου πο θεση να αναφε ρεται η πηγη προε λευσης και να διατηρει ται η παρου σα σημει ωση. Ερωτη ματα που αφορου ν τη χρηη ση της εργασι ας για κερδοσκοπικο σκοπο πρε πει να απευθυ νονται προς το συγγραφε α. Οι απο ψεις και τα συμπερα σματα που περιε χονται σε αυτη τη διατριβη εκφρα ζουν το συγγραφε α και δεν πρε πει να θεωρηθει ο τι αντιπροσωπευ ουν τις επι σημες θε σεις του Εθνικου Μετσο βιου Πολυτεχνει ου.

6 6 6

7 Ευχαριστίες Αρχικα θα η θελα να ευχαριστη σω ιδιαι τερα τον επιβλε ποντα µου καθηγητη κ. Αντω - νιο Συμβω νη, για τη συνεχη καθοδη γηση του στην εκπο νηση της παρου σας διπλωµατικη ς, αλλα και για την ευκαιρι α που µου ε δωσε µε την ανα θεση της. Επιπρο σθετα, θα η θελα να ευχαριστη σω τα µε λη της επιτροπη ς για τη σηµαντικη συµβολη τους στην περαι ωση της διπλωµατικη ς εργασι ας. Ξεχωριστα θα η θελα να ευχαριστη σω την διδα κτορα Χρυσα νθη Ραφτοπου λου για πολυ τιμη βοη θεια και αμε ριστη συμπαρα σταση που μου προσε φερε καθο λη την δια ρκεια της εκπο νησης της πτυχιακη ς μου εργασι ας.τε λος, ευχαριστω θερμα τους δικου ς μου ανθρω πους για την στη ριξη και την υποµονη τους ο λα αυτα τα χρο νια. 7

8 8 8

9 Περίληψη Στο χος της παρου σας πτυχιακη ς εργασι ας ει ναι η εξερευ νηση των δυνατοτη των των αρχει ων epub3 και των αρχει ων PDF για το θε μα της απομακρυσμε νης ανταλλαγη ς δεδομε νων και της δυναμικη ς παραγωγη ς περιεχομε νου. Εξετα ζονται οι τεχνολογι ες που αφορου ν την αποστολη και λη ψη πληροφοριω ν στο διαδι κτυο.επιπρο σθετα ελε γχεται και το θε μα της αποθη κευσης δεδομε νων τοπικα με στο χο την αμεταβλητο τητα τους και την ανεξαρτησι α τους απο την διαδικτυακη εφαρμογη που τα παρουσια ζει.η σκοπια με την οποι α εξετα ζονται τα παραπα νω ζη τηματα ει ναι για την χρη ση των αρχει ων epub3 και PDF στην αντιμετω πιση μαθησιακω ν δυσκολιω ν ως παιχνι διθεραπει α απο τους παιδαγωγου ς-λογοθεραπευτε ς. 9

10 10 10

11 Abstract The main goal of this diploma thesis is to explore the possibilities of epub3 and pdf files concerning remote data transactions and dynamic content production. The technologies used for receiving and sending data to the Internet are examined closely. Furthermore, the local data storage issue is being inspected in order for the data to become immutable and independent from the web application that presents them. The spectrum under which the aforementioned issues are studied, is to apply epub3 and PDF files in the form of game/treatment that special therapists will use for helping people facing learning difficulties. 11

12 12 12

13 Περιεχόμενα Περιεχόμενα 13 1 Εισαγωγή Γενικη Αναδρομη Σκοπια Πτυχιακη ς Εργασι ας Οργα νωση της Πτυχιακη ς Εργασι ας Τεχνολογίες Διάδρασης Επικοινωνι α Με Server Get Post Αποθη κευση σε Τοπικα Αρχει α Cookies Web Storage & Local Storage Automation & ActiveXObject Αρχεία epub Γενικα στοιχει α αρχει ων Epub Το ζη τημα της διαδραστικο τητας Editors & Viewers Η γλω σσα Javascript και η βιβλιοθη κη της jquery Διαδραστικο τητα αρχει ων epub Εφαρμογη σε αρχει ο epub Αρχεία PDF Εισαγωγη στην Acrobat Javascript Δυνατο τητες δημιουργι ας τοπικω ν αρχει ων Δημιουργι α σχολι ων με σα στο αρχει ο Αποθη κευση αρχει ου σε α λλο format Επικοινωνι α PDF αρχει ων με βα σεις δεδομε νων και server Το αντικει μενο ADBC

14 14 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Χρη ση των forms για επικοινωνιι α με τον server Συμπεράσματα και μελλοντικές επεκτάσεις 63 Βιβλιογραφία 65 14

15 1 Εισαγωγή 1.1 Γενική Αναδρομή Το διαδι κτυο ε χει γι νει πλε ον αναπο σπαστο κομματι της ζωη ς μας. Όλοι ει μαστε εξοικειωμε νοι με την χρη ση του χωρι ς ο μως να γνωρι ζουμε σε βα θος την δομη και τον τρο πο λειτουργι ας του.πρακτικα το διαδι κτυο αποτελει ε να παγκο σμιο συ στημα διασυνδεδεμε νων δικτυ ων υπολογιστω ν, οι οποι οι χρησιμοποιου ν καθιερωμε νη ομα δα πρωτοκο λλων, η οποι α συχνα αποκαλει ται TCP/IP για να εξυπηρετει εκατομμυ ρια χρηστω ν καθημερινα σε ολο κληρο τον κο σμο. Οι διασυνδεδεμε νοι ηλεκτρονικοι υπολογιστε ς ανα τον κο σμο, οι οποι οι βρι σκονται σε ε να κοινο δι κτυο επικοινωνι ας, ανταλλα σσουν μηνυ ματα (πακε τα) με τη χρη ση διαφο ρων πρωτοκο λλων (τυποποιημε νοι κανο νες επικοινωνι ας), τα οποι α υλοποιου νται σε επι πεδο υλικου και λογισμικου. Αναλυ οντας σε βα θος τους ο ρους που αναφε ρονται παραπα νω αξι ζει να σημειωθει ο τι το TCP/ IP ει ναι το πρωτο κολλο που ελε γχει το ρυθμο / ροη της επικοινωνι ας. Οι κυ ριοι στο χοι του πρωτοκο λλου TCP ει ναι να επιβεβαιω νεται η αξιο πιστη αποστολη και λη ψη δεδομε νων, επι σης να μεταφε ρονται τα δεδομε να χωρι ς λα θη μεταξυ του στρω ματος δικτυ ου (network layer) και του στρω ματος εφαρμογη ς (application layer) και, φτα νοντας στο προ γραμμα του στρω ματος εφαρμογη ς, να ε χουν σωστη σειρα. Οι περισσο τερες συ γχρονες υπηρεσι ες στο Διαδι κτυο βασι ζονται στο TCP.Κα θε συγκεκριμε νος τυ πος επικοινωνι ας που πραγματοποιει ται, χρεια ζεται επιπλε ον κανο νες που καθορι ζουν πω ς θα πραγματοποιηθει. Για παρα δειγμα το SMTP (port 25), το παλαιο τερο (και μη-ασφαλε ς) Telnet (port 23), το FTP και πιο σημαντικο το HTTP (port 80) το οποι ο αναλυ εται στο δευ τερο κεφα λαιο εκτενε στερα. Οι εφαρμογε ς λογισμικου που επιτρε πουν την οπτικοποι ηση των αποτελεσμα των που λαμβα νονται με σω της επικοινωνι ας των πρωτοκο λλων με το στρω μα του δικτυ ου ει ναι οι web browsers (φυλλομετρητε ς).ένας web browser επιτρε πει στον χρη - στη του να προβα λλει, και να αλληλεπιδρα με, κει μενα, εικο νες, βι ντεο, μουσικη, παιχνι δια και α λλες πληροφορι ες συνη θως αναρτημε νες σε μια ιστοσελι δα ενο ς ιστο τοπου στον Παγκο σμιο Ιστο η σε ε να τοπικο δι κτυο.xρησιμοποιει τη γλω σσα μορφοποι ησης HTML για την προβολη των ιστοσελι δων, για αυτο η εμφα νιση μιας ιστοσελι δας μπορει να διαφε ρει ανα λογα με τον browser.οι πιο διαδεδομε νοι web browsers ει ναι o 15

16 16 Κεφάλαιο 1. Εισαγωγή Google Chrome, Mozilla Firefox, Safari και Opera. Το διαδι κτυο μπορει να επιφε ρει σημαντικη βελτι ωση σε ποικι λους τομει ς της ζωη ς μας και στην αντιμετω πιση διαφο ρων δυσκολιω ν που την πλη ττουν. Συγκεκριμε να θα μπορου σε να ενισχυ σει το ε ργο των παιδαγωγω ν και των λογοθεραπευτω ν για την παροχη εξατομικευμε νης και α μμεσης θεραπει ας σε μαθησιακε ς δυσκολι ες ο πως δυσλεξι α, δυσορθογραφι α που αντιμετωπι ζουν πολλοι μαθητε ς.παρακα τω θα δου με πω ς αυτο μπορει να γι νει δυνατο. 1.2 Σκοπιά Πτυχιακής Εργασίας Σκοπο ς αυτη ς της εργασι ας ει ναι η εξερευ νεση της υ παρξης και εφαρμογη ς της απαραι τητης τεχνολογι ας για την δημιουργι α διαδραστικω ν αρχει ων.τα αρχει α αυτα θα χρησιμοποιηθου ν για την αντιμετω πιση μαθησιακω ν δυσκολιω ν ως παιχνι δι-θεραπει α απο τους παιδαγωγου ς-λογοθεραπευτε ς που αναφε ρθηκαν παραπα νω. Τα αρχει α θα πρε πει να ει ναι ικα να να λαμβα νουν δεδομε να απο συγκεκρι μενη πηγη του δικτυ ου αλλα και να αποστε λουν πληροφο ριες σχετικε ς με την πορει α του χρη στη στο παιχνι δι-θεραπει α πι σω στην ι δια πηγη. Παρα λληλα τα αρχει α αυτα πρεπει να ε χουν ελκυστικο περιεχο μενο καθω ς η πλειοψηφι α των χρηστω ν θα ει ναι α τομα μικρη ς ηλικι ας. Η μορφη των αρχει ων που εξετα στηκε αρχικα ει ναι αυτη των epub3 αρχει ων τα οποι α ο πως θα δου με στην συνε χεια αποδει χθηκαν ικανα να αποδω σουν το περιεχο - μενο και να καλυ ψουν ο λες τις ανα γκες της εφαρμογη ς που παρατε θηκε παραπα νω. Συγκεκριμε να αναπτυ χθηκε ε να παρα δειγμα αρχει ου epub3 που θα αναλυθει στα επο - μενα κεφα λαια. Τε λος ε γινε προσπα θεια επε κτασης και σε pdf αρχει α τα οποι α μπορου ν να καλυ ψουν αρκετε ς απο τις προαναφερθει σες ανα γκες. 1.3 Οργάνωση της Πτυχιακής Εργασίας Ξεκινω ντας στο δευ τερο κεφα λαιο αναφε ρονται οι βασικε ς τεχνολογι ες που χρησιμοποιη θηκαν για την δημιουργι α διαδραστικω ν αρχει ων. Αναλυτικο τερα εξετα ζεται η επικοινωνι α με τον server και μελετου νται οι με θοδοι του HTTP πρωτοκο λλου GET και POST.Στη συνε χεια εξετα ζονται τα τοπικα αρχει α που παρε χουν την δυνατο τητα αποθη κευσης πληροφοριω ν σχετικε ς με τις ενε ργειες του χρη στη. Στο τρι το κεφα λαιο αναλυ ονται τα αρχει α epub3. Παρατι θενται γενικα χαρακτηριστικα που αφορου ν την μορφη τους και διε πουν την λειτουργι α τους. Για την κωδικοποι ηση των αρχει ων αυτω ν χρησιμοποιη θηκαν η γλω σσα Javascript και η βιβλιοθη κη της jquery ο που βλε πουμε γενικα τους χαρακτηριστικα σε αυτο το σημει ο. Εν συνεχει α εξετα ζεται και παρουσια ζεται η διαδραστικο τητα με σω μιας εφαρμογη ς κω δικα 16

17 1.3 Οργάνωση της Πτυχιακής Εργασίας 17 Javascript σε αρχει ο epub3. Ολοκληρω νοντας στο τε ταρτο κεφα λαιο επεκτει νεται η μελε τη για διαδραστικο τητα σε αρχει α μορφη ς pdf. Ειδικο τερα γι νεται μια εισαγωγη στην γλω σσα Acrobat Javascript. Επιπλε ον αναφε ρεται η δυνατο τητα δημιουργι ας τοπικω ν αρχει ων αλλα και η επικοινωνι α αυτω ν με βα σεις δεδομε νων και server. 17

18 18 Κεφάλαιο 1. Εισαγωγή 18

19 2 Τεχνολογίες Διάδρασης 2.1 Επικοινωνία Με Server Το πρωτο κολλο HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) ει ναι ε να πρωτο κολλο επιπε δου εφαρμογη ς.ει ναι υπευ θυνο για την ορθη μετα δοση των ζητου μενων πληροφοριω ν- δεδομε νων(html αρχει α, εικο νες, αποτελε σματα αναζη τησης κ.α) ανα μεσα σε μια κατανεμημε νη εφαρμογη και ε ναν χρη στη. Ορι ζει τον τρο πο με τον οποι ο οι χρη στες μπορου ν να στει λουν ε να αι τημα για δεδομε να απο το server και πω ς θα απαντη σει σε αυτο το αι τημα στην συνε χεια ο server. Τε λος, αποτελει το θεμελιω δες συ νολο κανο νων στην μετα δοση δεδομε νων στο World Wide Web απο το 1990 με χρι ση μερα. Βασικα χαρακτηριστικα του πρωτοκο λλου HTTP ει ναι ο τι ει ναι ανεξα ρτητο της συ νδεσης, του τυ που των δεδομε νων που μεταφε ρονται και της υ παρξης του server. Η ανεξαρτησι α του πρωτοκο λλου ο σον αφορα ν την συ νδεση ε γκειται στο γεγονο ς ο τι απο την στιγμη που γι νεται το HTTP αι τημα απο τον browser η εφαρμογη παυ ει να ει ναι συνδεδεμε νη με τον server και η συ νδεση αποκαθι σταται μο νο για την στιγμη που λαμβα νεται η απα ντηση στο αι τημα. Επιπλε ον οποιοσδη ποτε τυ πος δεδομε νων μπορει να σταλει απο την εφαρμογη στον server και αντι στροφα αρκει να υπα ρχει το κατα λληλο λογισμικο για την διαχει ριση τους. Συμπερασματικα το HTTP πρωτο κολλο ει ναι ανεξα ρτητο και του τυ που των δεδομε νων. Λο γω της μη αναγκαιο τητας υ παρξης συ νδεσης το HTTP μπορει να χαρακτηριστει και stateless διο τι η εφαρμογη γνωρι ζει την υ παρξη του server μο νο κατα την δια ρκεια της μεταξυ τους αλληλεπι δρασης, εκ το τε ο ε νας αγνοει την υ παρξη του α λλου. Αναφε ρονται βασικε ς με θοδοι που χρησιμοποιου ν HTTP πρωτο κολλο για να ζητη - σουν/στει λουν δεδομε να: GET Η με θοδος GET ζητα μια αναπαρα σταση συγκεκριμε νης πηγη ς δεδομε νων. Τα αιτη ματα GET πρε πει μο νο να ζητου ν την ανα κτηση δεδομε νων απο το server. HEAD Η με θοδος HEAD στε λνει ε να ι διου τυ που αι τημα με την με θοδο GET με την βασικη διαφορα ο τι αναφε ρεται ο χι στην πλη ρη πληροφορι α που παρε χουν τα δεδομε να αλλα στην φυ ση των ι διων των δεδομε νων (πχ στην κωδικοποι ηση τους). 19

20 20 Κεφάλαιο 2. Τεχνολογίες Διάδρασης POST Η με θοδος POST ζητα απο τον server να δεχθει τα δεδομε να που περικλυ ονται στο αι τημα ως μια νε α προσθη κη στην πηγη που προσδιορι ζεται απο το URI (string που αναφε ρεται στην διευ θυνση της πηγη ς). Τα δεδομε να που στε λνονται με σω της μεθο δου POST μπορει να ει ναι για παρα δειγμα ε νας σχολιασμο ς για τους υπα ρχουσες πηγε ς, ε να μπλοκ δεδομε νων που ει ναι το αποτε λεσμα της υποβολη ς μιας φο ρμας web σε μια διαδικασι α επεξεργασι ας δεδομε νων η ε να στοιχει ο που πρε πει να προστεθει σε μια βα ση δεδομε νων. DELETE Η με θοδος DELETE διαγρα φει μια συγκεκριμε νη πηγη. TRACE Η με θοδος TRACE επιτρε πει στον χρη στη να δει αν ε χουν συμβει μεταβολε ς στις πηγε ς του server λο γω της επε μβαση ενδια μεσων server σε αυτα. OPTIONS Η με θοδος OPTIONS επιστρε φει τις μεθο δους HTTP που υποστηρι ζει ο server για ε να συγκεκριμε νο URL Get Η με θοδος GET χρησιμοποιει ται για την ανα κτηση πληροφοριω ν απο κα ποιο συγκεκριμε νο URI που θεωρει ται ασφαλης πηγη. Η με θοδος αυτη ει ναι ασφαλη ς και μπορει να επαναλαμβα νεται απο τον browser χωρι ς την α μμεση ε γκριση της αποστολη ς του αιτη ματος για GET απο τον χρη στη. Για παρα δειγμα η χρη ση της μεθο δου GET για την εμφα νιση του υπολοι που ενο ς τραπεζικου λογαριασμου ενο ς χρη στη σε μια ιστοσελι δα κα ποιας τρα πεζας δεν ε χει καμι α επι δραση στον ι διο τον λογαριασμο και σαν διαδικασια μπορει να επαναληφθει με ασφα λεια. Ο web browser που στε λνει το αι τημα θα πρε πει να επιτρε πει σε ε ναν 20

21 2.1 Επικοινωνία Με Server 21 χρη στη να ανανεω νει τις ιστοσελι δες που ε χουν προκυ ψει απο μια με θοδο GET χωρι ς την εμφα νιση προειδοποιητικω ν μηνυμα των. Ένα μειονε κτημα της χρη σης της μεθο δου GET ει ναι ο τι τα δεδομε να που αυτη μας επιστρε φει ει ναι εμφανη στο URL της σελι δας που ε χει προκυ ψει ως αποτε λεσμα ενο ς αιτη ματος με αυτη τη με θοδο. Αυτο κα νει την χρη ση αυτη ς της μεθο δου απαγορευτικη ο ταν προ κειται για αιτη ματα που σχετι ζονται με λογαριασμου ς χρηστω ν γιατι αν χρησιμοποιου νταν η με θοδος GET o κωδικο ς προ σβασης και το ο νομα χρη στη θα η ταν εμφανη στο URL κα θε σελι δας μετα την εξακρι βωση των στοιχει ων. Τα αιτη ματα με σω της μεθο δου GET στην Javascript μπορου ν να υλοποιηθου ν με σω της τεχνολογι ας Asynchronous Javascript XML (AJAX)[1]. Χα ρη σε αυτη την τεχνολογι α ε χουμε την δυνατο τητα να διαμορφω σουμε ε να αι τημα HTTP με χρη ση του αντικειμε νου XMLHttRequest. Αυτο το αντικει μενο προσφε ρει ε ναν πολυ ευ κολο τρο πο συ νταξης και κατασκευη ς ενο ς αιτη ματος προς τον server και στην συνε χεια επικοινωνει με τον κω δικα που βρι σκενται εντο ς του server για να φε ρει την ζητου μενη απα - ντηση. Επι σης η τεχνολογι α αυτη ονομα στηκε ασυ γχρονη διο τι η ιστοσελι δα δεν παραμε νει αδρανη ς με χρι να πα ρει την απα ντηση απο τον server αλλα ο κω δικας Javascript που δεν σχετι ζεται με το αι τημα μπορει να υλοποιηθει α σχετα με το αν ε χουμε πα - ρει την απα ντηση απο τον server η ο χι. Όταν λα βουμε την απα ντηση του server το τε το κομμα τι του κω δικα που ει ναι α μμεσα συνδεδεμε νο με αυτη θα εκτελεστει κανονικα. Ένας τρο πος για να καταλα βουμε πω ς λειτουργει η τεχνολογι α AJAX ει ναι αν σκεφτου με τι συμβαι νει ο ταν επιλε γουμε την αναπαραγωγη ενο ς βι ντεο στην ιστοσελι δα Παρατι θεται παρα δειγμα κω δικα Javascript με χρη ση AJAX που συντα σει ε να αι τημα XMLHttpRequest το αποστε λει στον server και εμφανι ζει την απα ντηση:

22 22 Κεφάλαιο 2. Τεχνολογίες Διάδρασης Η διαδικασι α loaddoc( ) δημιουργει αρχικα ε να αντικει μενο XMLHttpRequest και το αποθηκευ ει στη μεταβλητη xhttp. Με σω της μεθο δου open(method,url,async) δηλω νονται η με θοδος HTTP που αντιστοιχει στο αι τημα, το URL στο οποι ο απευθυ νεται το αι τημα και εα ν το αι τημα γι νεται ασυ γχρονα η ο χι κατα την σειρα που εμφανι ζονται και παραπα νω.με την με θοδο send( ) το αι τημα αποστε λεται. Το αντικει μενο xhttp φε ρει τις ιδιο τητες readystate και status προκειμε νου να μπορει να προσφε ρει πληροφορι ες σχετικα με την εξε λιξη του αιτη ματος στον server. Η ιδιο τητα readystate λαμβα νει τιμε ς απο 0 ε ως 4. Για την τιμη 0 συμπαιρε νουμε ο τι το αι τημα ε χει δημιουργηθει, για την τιμη 1 η συ νδεση του browser με τον server ε χει εγκατασταθει, για την τιμη 2 το αι τημα ε χει παραδοθει στον server, για την τιμη 3 το αι τημα αναλυ εται και τε λος για την τιμη 4 το αι τημα ε χει ολοκληρωθει και η απα - ντηση σε αυτο ει ναι ε τοιμη. Τε λος η ιδιο τητα status προσδιορι ζει αν η πληροφορι α που ζητα ται υπα ρχει στο server η ο χι λαμβα νοντας τις τιμε ς 200 η 404 αντι στοιχα. Η ιδιο τητα onreadystatechange καλει την διαδικασι α show κα θε φορα που η ιδιο - τητα readystate λαμβα νει διαφορετικη τιμη. Όταν τελικα ληφθει η απα ντηση απο τον server το μη νυμα κειμε νου που ε χει σταλει εμφανι ζεται στη θε ση του στοιχει ου demo της HTML χα ρη στην ιδιο τητα responsetext. Η διαχει ριση των αιτημα των προς τον server μπορει να απλοποιηθει ακο μα περισσο τερο με σω της μεθο δου $.ajax(settings) που μας παρε χεται με σω της βιβλιοθη κης της Javascript, jquery. Μπορου με να προσδιορι σουμε πλη ρως το αι τημα μας δι νοντας στο αντικει μενο που δε χεται σαν ο ρισμα η με θοδος $.ajax(settings) τις κατα λληλες τιμε ς. Αναφε ρουμε μερικα απο τα ζευ γη τιμω ν-μεταβλητω ν που μπορει να περιε χει το αντικει μενο settings της μεθο δου ajax[2]: async Λαμβα νει λογικε ς τιμε ς (true η false) ανα λογα με το εα ν το αι τημα πρε πει να χειριστει ασυ γχρονα η ο χι. Σε περι πτωση παρα λειψης τι θεται true. beforesend Διαδικασι α που θα εκτελεστει πριν την αποστολη του αιτη ματος. cache Λαμβα νει λογικε ς τιμε ς (true η false) και υποδεικνυ ει στον browser αν θα αποθηκευ σει τις σελι δες που ζητη θηκαν στην προσωρινη μνη μη. Σε περι πτωση παρα λειψης 22

23 2.1 Επικοινωνία Με Server 23 τι θεται true. complete Διαδικασι α η οποι α υλοποιει ται ο ταν το αι τημα ολοκληρωθει, δηλαδη ο ταν ο browser λα βει την απα ντηση του server. datafilter Διαδικασι α που υλοποιει ται προκειμε νου να εξυγια νει την απα ντηση του server. Για παρα δειγμα μπορει να χρειαστει να δεδομε να της απα ντησης να μετατραπου ν σε α λλο τυ πο προκειμε νουν να ακολουθη σει η επεξεργασι α του (πχ να χρησιμοποιηθει η με θοδος parsejson(data)). datatype Λαμβα νει τιμε ς τυ που string που υποδηλω νουν τον τυ πο των δεδομε νων που αναμε νονται ως απα ντηση απο τον server. Ενδεικτικε ς τιμε ς που μπορει να πα ρει ει ναι script, json, text. error Διαδικασι α που υλοποιει ται αν απορριφθει το αι τημα απο τον server. method Λαμβα νει τιμε ς τυ που sting για να υποδηλω σει την με θοδο HTTP που υλοποιει ται για το αι τημα. Σε περι πτωση παρα λειψης τι θεται GET. password Προσδιορι ζει τον κωδικο προ σβασης που μπορει να ζητηθει για αιτη ματα που απαιτου ν εξακρι βωση στοιχει ων. scriptcharset Προσδιορι ζει την κωδικοποι ηση που θα ε χει το αι τημα (πχ UTF-8 ) statuscode Αντικει μενο που λαμβα νει ως ονο ματα των πεδι ων του τα πιθανα status του αιτη ματος (200 για επιτυχι α η 404 για αποτυχι α) και εκτελει κα ποια διαδικασι α στην αντι στοιχη περι πτωση. success Διαδικασι α που υλοποιει ται σε περι πτωση επιτυχι ας του αιτη ματος. type Έχει ακριβω ς την ι δια λειτουργι α με το method που ορι στηκε παραπα νω και προτιμα ται στις προγενε στερες εκδο σεις της jquery url Λαμβα νει τιμε ς τυ που string και υποδηλω νει την ακριβη τοποθεσι α του αρχει ου, στο οποι ο απευθυ νεται το αι τημα, στον server. username Λαμβα νει τιμε ς τυ που string και προσδιορι ζει τον κωδικο προ σβασης που μπορει να ζητηθει για αιτη ματα που απαιτου ν εξακρι βωση στοιχει ων. 23

24 24 Κεφάλαιο 2. Τεχνολογίες Διάδρασης Παρατι θεται παρα δειγμα κω δικα που επιστρε φει ακριβω ς το ι διο αποτε λεσμα με το προηγου μενο παρα δειγμα υλοποιημε νο με την με θοδο $.ajax( ) Post Η με θοδος POST ει ναι και αυτη με θοδος που υποστηρι ζεται απο το πρωτο κολλο HTTP και χρησιμοποιει ται πολυ συχνα στο Διαδι κτυο. Το αι τημα που στε λνεται με σω αυτη ς της μεθο δου ζητα απο τον server να δεχτει και να αποθηκευ σει τα δεδομε να που περικλει ονται εντο ς του αιτη ματος. Τα δεδομε να μπορει να ει ναι απο ελα χιστες πληροφορι ες που βρι σκονται με σα σε πεδι α κειμε νου μιας ιστοσελι δας με χρι και ολο κληρα αρχει α. Η ποσο τητα των δεδομε νων που μπορου ν να αποσταλου ν με σω αυτη ς της μεθο δου ει ναι απεριο ριστη σε αντι θεση με την ποσο τητα των δεδομε νων που μπορου ν να αποσταλου ν με σω ενο ς αιτη ματος GET που μπορου ν να ει ναι το πολυ με χρι 2048 χαρακτη ρες. Η με θοδος χρησιμοποιει ται για διαδικασι ες που δεν μπορου ν να επαναληφθουν με την ανανε ωση της ιστοσελι δας χωρι ς την ε γκριση του χρη στη διαφορετικα θα υπη ρ- χαν προβλη ματα διαρροη ς προσωπικω ν πληροφοριω ν. Για παρα δειγμα η μεταφορα χρηματικου ποσου απο ε ναν τραπεζικο λογαριασμο σε ε ναν α λλο δεν θα πρε πει να επαναλαμβα νεται με την ανανε ωση της σελι δας χωρι ς την υ παρξη προειδοποιητικου μηνυ ματος.επιπλεο ν σε αντιδιαστολη με τα αιτη ματα που υλοποιου νται με την με θοδο GET, στην με θοδο POST δεν ει ναι εμφανη τα δεδομε να του αιτη ματος στο URL. Το που αποθηκευ ονται τα δεδομε να που αποστε λονται με σω ενο ς αιτη ματος με την με θοδο POST δεν ει ναι διακριτο στο URL που απευθυ νεται το αι τημα. Στις περισσο τερες περιπτω σεις το τελευται ο τμη μα του URL του αιτη ματος θα περιγρα φει την διευ θυνση μιας εφαρμογη ς του server που ει ναι υπευ θυνη για την επεξεργασι α και την αποθη κευση των δεδομε νων που παρε χονται με σω του POST. Τα αιτη ματα POST μπορου ν να ακολουθη σουν και αυτα την ι δια συ νταξη με τα αιτη ματα GET. Με σω της Javascript μπορου με να στει λουμε αιτη ματα POST χα ρη στην τεχνολογι α Asynchronous Javascript XML (AJAX) [1] και στο αντικει μενο XMLHTttpRequest. 24

25 2.1 Επικοινωνία Με Server Λο γω της μεγα λης χρησιμο τητας της αποσοτολη ς αιτημα των POST στον server η διαδικασι α αυτη τυποποιη θηκε και πλε ον υπα ρχουν στοιχε ια της γλω σσα HTML που την αναλαμβα νουν εξ ολοκλη ρου. Αυτα ει ναι τα στοιχει α form που σε συνδιασμο με τα στοιχει α input συγκεντρω νουν την πληροφορι α που εισα γει ο χρη στης και την στε λνουν στον server. Η συ νταξη αυτω ν των στοιχει ων σε HTML ει ναι η ακο λουθη: Το form προδιορι ζει τις πληροφορι ες γυ ρω απο την αποστολη του αιτη ματος με την με θοδο POST. Η παρα μετρος action προσδιορι ζει την τοποθεσι α που πρε πει να σταλου ν οι πληροφορι ες στον server. Όπως αναφε ρθηκε και παραπα νω τα δεδομε να δεν αποστε λονται α μεσα σε ε να αρχει ο του server αλλα σε ε να server-side scipt που ει ναι υπευ θυνο για την ανα γνωση και αποθη κευση τους. Η παρα μετρος method προσδιορι ζει την με θοδο του HTTP πρωτοκο λλου που θα χρησιμοποιηθει.μερικε ς ακο μα παρα μετροι που μπορει να δεχτει το πεδι ο form ει ναι: accept-charset Προσδιορι ζει την κωδικοποι ηση του αιτη ματος προς αποστολη και σε περι πτωση που παραληφθει παι ρνει την ι δια τιμη με τα υπο λοιπα στοιχει α της ιστοσελι δας. autocomplete Προσδιορι ζει αν ο browser πρε πει να επε μβει για την ολοκλη ρωση του αιτη ματος. name Προσδιορι ζει το ο νομα του form. Αυτη η παρα μετρος χρησιμοποιει ται κυρι ως για την διευκο λυνση της επεξεργασι ας των στοιχει ων της HTML σελι δας απο την Javascript target Προσδιορι ζει την τοποθεσι α στη οποι α πρε πει να σταλει η απα ντηση του server και σε περι πτωση παρα λειψης λαμβα νει τιμη _self Το input στοιχειοθετει την ει σοδο του χρη στη και διακρι νεται σε τρει ς τυ που: στον 25

26 26 Κεφάλαιο 2. Τεχνολογίες Διάδρασης τυ πο text που ο πως στο παρα δειγμα χρησιμοποιει ται για να δημιουργη σει πλε σια κειμε νου, στον τυ πο radio που δημιουργει μια λι στα πολλαπλη ς επιλογη ς και στον τυ πο submit που στε λνει ολο κληρο το form στην διευ θυνση που δηλω νεται απο την παρα - μετρο action στον server. 2.2 Αποθήκευση σε Τοπικά Αρχεία Cookies Τα cookies ει ναι μικρα αρχει α δεδομε νων κειμε νου που αποθηκευ ονται προσωρινα στον browser του χρη στη καθω ς αυτο ς πλοηγει ται σε ιστοσελι δες. Η επικοινωνι α αυτω ν των δυ ο συστημα των διακο πτεται μο λις o server στει λει την ιστοσελι δα που ζητη θηκε απο τον browser και ε τσι ο πρω τος δεν μπορει να ξε ρει την δραστηριο τητα του δευ τερου. Χα ρη στα cookies η ιστοσελι δα καθοδηγει τον browser να αποθηκευ - σει τις πληροφορι ες του cookie και στην συνε χεια να το στει λει πι σω στον server σε κα θε μεταγενε στερη αι τηση υπο κα ποιο καθορισμε νο πρωτο κολλο. Για παρα δειγμα οι περισσο τερες ιστοσελι δες που απαιτου ν ει σοδο θα κατασκευα σουν ε να cookie με τα διαπιστευτη ρια του χρη στη μο λις αυτα ε χουν ελεγχθει και το τε ο χρη στης θα ει ναι ελευ θερος να περιηγηθει σε ο λα τα με ρη του ιστο τοπου εφ ο σον το cookie παραμε νει αποθηκευμε νο στον browser. Επι σης τα cookies μπορου ν να αποθηκευ ουν με χρι και τις ενε ργειες του ι διου του χρη στη (πχ ποια κουμπια πα τησε, ποιε ς ιστοσελι δες επισκε πτηκε) καθω ς και πληροφορι ες γενικο τερου χαρακτη ρα ο πως στοιχει α που συμπλη ρωσε ο χρη στης σε πεδι α της ιστοσελι δας. Τα cookies χωρι ζονται σε κατηγορι ες ανα λογα με σκοπιμο τητα που αυτα εξυπηρετου ν.οι πιο γνωστε ς κατηγορι ες ει ναι οι παρακα τω: Authentication cookies Η χρη ση αυτω ν των cookies ει ναι η πιο διαδεδομε νη διο τι με σω αυτω ν οι web servers μπορου ν να πληροφορηθου ν σχετικα με το εα ν ε νας χρη στης ε χει συνδεθει στην ιστοσελι δα η ο χι και με ποιο ν λογαριασμο ε χει συνδεθει. Χωρι ς αυτο τον μηχανισμο θα η ταν πιθανη η διαρροη σελιδω ν με προσωπικα στοιχει α η θα η ταν αναγκαι α η απο δειξη της ταυτο τητας του χρη στη ζητω ντας του να συνδεθει κα θε φορα εκ νε ου στο συ στημα. Το εα ν η υ παρξη αυτου του τυ που cookies θε τει σε κι νδυνο την ασφα - λεια του χρη στη η ο χι εξαρτα ται α μμεσα απο την ασφα λεια της ιστοσελι δας που τα φε ρει και του browser που τα περιε χει καθω ς και απο την κρυπτογρα φηση των ι διων των δεδομε νων του cookie. Session cookie Τα session cookies ε χουν χρο νο ζωη ς ο σο ο χρη στη πλοηγει ται στην ιστοσελι δα που τα περιε χει. Οι web browsers διαγρα φουν τα session cookies ο ταν ο χρη στης κλει σει την εφαρμογη η την καρτε λα που τα περιε χει. Τα cookies αυτα δεν ε χουν ημερομη- 26

27 2.2 Αποθήκευση σε Τοπικά Αρχεία 27 νι α λη ξης και γι αυτο ο web browser μπορει να τα αναγνωρι σει και να τα διαγρα ψει. Persistent cookies Σε αντιδιαστολη με τα session cookies τα persistent cookies ε χουν ημερομηνι α λη - ξης η οποι α ορι ζεται ανα λογα με τον σκοπο που πρε πει να εξυπηρετη σουν. Με χρι να λη - ξει το cookie οι πληροφορι ες που φε ρει μεταδι δονται στον web server κα θε φορα που ο χρη στης μεταβαι νει στην ιστοσελι δα που τα φε ρει η κα θε φορα που ο χρη στης βρι σκεται σε σελι δα που συνδε εται με την ιστοσελι δα αυτη.γι αυτο το λο γο τα persistent cookies αναφε ρονται συχνα ως tracking cookies (cookies παρακολου θησης) γιατι χρησιμοποιου νται κυρι ως απο διαφημιστε ς προκειμε νου να παρακολουθου ν τις προτιμη - σεις των καταναλωτω ν σε μια μεγα λη περιο δο χρο νου. Secure cookies Ένα secure cookie μπορει να μεταφε ρει την πληροφορι α του στο server μο νο σε κρυπτογραφημε νες συνδε σεις με ασφαλε ς πρωτο κολλο (HTTPS). Ένα cookie μπορει να μετατραπει σε secure cookie εα ν προσθε σουμε την μεταβλητη secure κατα τον ορισμο του. HTTPOnly cookies Τα HTTPOnly cookies δεν μπορου ν να γι νουν προσβα σιμα απο την Javascript με σω του document.cookie. Αυτα τα cookies ε χουν σχεδιαστει ως με τρο ασφα λειας για να βοηθη σουν στην προ ληψη των επιθε σεων με σω cross-site scripting που διαπρα ττονται απο την κλοπη cookies με σω Javascript. Μπορου με να διαχειριστου με τα cookies με σω της Javascript με την παρακα τω συ - νταξη: Η Javascript μπορει να δημιουργη σει cookies με σω της document.cookie ιδιο τητας. Δι νουμε στο cookie την τιμη που περιγρα φεται απο το παραπα νω string η οποι α δηλω νει το ο νομα με το οποι ο μπορου με να αναφερο μαστε στο cookie αυτο και την τιμη που αυτο φε ρει. Επιπλε ον κατα την δημιουργι α του cookie δηλω νουμε και την ημερο- 27

28 28 Κεφάλαιο 2. Τεχνολογίες Διάδρασης μηνι α λη ξης του. Τε λος κατα τον ορισμο του cookie μπορου ν να χρησιμοποιηθου ν και τα χαρακτηριστικα domain που αναφε ρεται στο πλη θος των ιστοσελι δων που φε ρουν αυτο το cookie (πχ yahoo.com), path που αναφε ρεται στην συγκεκριμε νη σελι δα του domain για την οποι α ε χει δημιουργηθει το cookie(πχ /blog) και secure που ο πως αναφε ρθηκε παραπα νω μεταφε ρει πληροφορι α μο νο για HTTPS πρωτο κολα ανταλλαγη ς πληροφοριω ν. Η ανα γνωση και η αλλαγη της τιμη ς του cookie μπορου ν να πραγματοποιηθου ν ευ κολα και α μμεσα. Στην πρω τη περι πτωση απλα αναθε τουμε την τιμη του cookie σε μια μεταβλητη και στην δευ τερη περι πτωση επεμβαι νουμε α μμεσα στην τιμη του cookie που ε χουμε ορι σει και επιβα λλουμε την επιθυμητη αλλαγη. Για την διαγραφη του cookie με ο νομα cookiename απλα αρκει να θε σουμε την ημερομηνι α λη ξης του σε μια περασμε νη ημερομηνι α δηλαδη να αναγκα σουμε το cookie μας να λη ξει και στην συνε χεια ο browser το διαγρα φει απο μο νος του. Παρατι θεται παρα δειγμα κω δικα που δημιουργει cookies με τιμε ς που εισα γει ο χρη στης σε πεδι ο κειμε νου και τα οποι α στην συνε χεια μπορει να διαγρα ψει

29 2.2 Αποθήκευση σε Τοπικά Αρχεία Η διαδικασι α setcookies( ) δημιουργει κα θε φορα που την καλει ο χρη στης ε να καινου ργιο cookie.την πρω τη φορα που την καλει ο χρη στης δημιουργει ε να cookie που λη γει σε 30 ημε ρες απο την τρε χουσα ημε ρα και ω ρα, με ο νομα test1 και τιμη την τιμη που ε χει εισα γει ο χρη στης στο πεδι ο input. Η διαδικασι α επαναλαμβα νετε αυτου σια κα θε φορα και τα cookies που δημιουργου νται ει ναι persistent cookies ο πως αυτα περιγρα φηκαν παραπα νω. Αν ο χρη στης καλε σει την διαδικασι α deleteallcookies( ) τα cookies της σελι δας μετατρε πονται σε ε να δια νυσμα χα ρη στη με θοδο split(;), η οποι α αντικαθιστα τα ; που χρησιμοποιοου νται στο εσωτερικο των cookies με, και στην συνε χεια αποθηκευ ονται στην μεταβλητη cookie. Για κα θε στοιχει ο του διανυ σματος cookie αποκο πτουμε το κομμα τι που φε ρει την πληροφορια για το ο νομα και την τιμη του cookie και επεμβαι νουμε στο τμη μα που ορι ζει την ημερομηνι α λη ξης του cookie και το αναγκα ζουμε να λη ξει βα ζοντας μια παλαιο τερη ημερομηνι α.τε λος η διαδικασι α alertcookie( ) ανοι γει ε να προειδοποιητικο παρα θυρο στον browser και εμφανι ζει τις τιμε ς που ε χουν λα βει τα cookies που ε χουν δημιουργηθει με χρι τω ρα. Το θε μα τις χρη σης των cookies για εφαρμογε ς Javascript οι οποι ες υλοποιου νται τοπικα (χωρι ς ε κθεση στο δι κτυο και κατ επε κταση χωρι ς επικοινωνια με server) ει ναι ιδιαι τερα αμφιλεγο μενο. Ο web browser Google Chrome δεν υποστηρι ζει αυτη την δυνατο τητα διο τι μπορει να προκαλε σει θε ματα ασφα λειας και να επιρρεα σει αρνητικα την σωστη λειτουργι α της εφαρμογη ς.παρο λα αυτα, οι browsers Internet Explorer και Mozilla Firefox υποστηρι ζουν τα cookies απο τοπικε ς εφαρμογε ς Web Storage & Local Storage Ως Web Storage χαρακτηρι ζονται οι με θοδοι του λογισμικου των web applications που ει ναι υπευ θυνες για την αποθη κευση δεδομε νων στον browser. Όπως και στην περι πτωση των cookies τα δεδομε να δεν αποθηκευ ονται κα θε φορα εκ νε ου αλλα ανανεω νονται απο την προηγου μενη τους κατα σταση. Βασικη διαφορα των cookies και του web storage ει ναι ο τι το δευ τερο ε χει περισσο τερες δυνατο τητες ο σον αφορα ν τον ο γκο των αποθηκευμε νων δεδομε νων και τον χρο νο που αυτα μπορου ν να παραμει νουν στην εφαρμογη. Τε λος ενω τα δεδομε να των cookies μπορου ν να διαβαστου ν α μεσα απο τον server, η επικοινωνι α του Web Storage και του server δεν ει ναι α μεση και μπορει να επιτευχθει με την εφαρμογη client-side scripts. Το Web Storage παρε χει δυ ο διαφορετικα αντικει μενα που υλοποιου ν διαφορετικου ς μηχανισμου ς αποθη κευσης δεδομε νων: το sessionstorage και το localstorage. Ο πρω τος διατηρει τα δεδομε να με χρις ο του να τερματιστει η λειτουργι α της εφαρμογη ς ενω ο δευ τερος δεν επηρεα ζεται απο τον τερματισμο της εφαρμογη ς. 29

30 30 Κεφάλαιο 2. Τεχνολογίες Διάδρασης Τα αντικει μενα αυτα μπορου με να τα διαχειριστου με με Javascript με σω της παρακα τω συ νταξης: Ομοι ως και για το αντικει μενο sessionstorage. Παρατι θεται ε να παρα δειγμα κω δικα που κα νει χρη ση του localstorage Στο παραπα νω παρα δειγμα δημιουργει ται η μεταβλητη clickcount του αντικειμε νου localstorage. Η μεταβλητη αυτη αυξα νεται κατα 1 κα θε φορα που ο χρη στης κα - νει click στο κουμπι Click Me! και αποθηκευ εται στον browser. Όσες φορε ς και αν πατη σει ο χρη στης το κουμπι η μεταβλητη θα συνεχι σει την καταμε τρηση απο την τελευται α αποθηκευμε νη τιμη. Επιπλε ον αν ο χρη στης τερματι σει την εφαρμογη του browser και στην συνε χεια την ανοι ξει και πατη σει εκ νε ου το κουμπι Click Me! η καταμε τρηση θα συνεχι σει κανονικα απο την τελευται α καταγεγραμμε νη τιμη. Τε λος αν το παραπα νω παρα δειγμα υλοποιου νταν με χρη ση του αντικειμε νου sessionstorage κα θε φορα που ο χρη στης θα τερμα τιζε την εφαρμογη και επε στρεφε αργο τερα σε αυτη η καταμε τρηση θα ξεκινου σε πα λι απο το 1. Τε λος αναφε ρεται πως το Web Storage υποστηρι ζεται απο τις εξη ς εκδο σεις Web Browser και τις μεταγενε στερες τους: Google Chrome 4, Mozilla Firefox 3.5, Internet Explorer 8.0, Safari 4.0 και Opera

31 2.2 Αποθήκευση σε Τοπικά Αρχεία Automation & ActiveXObject Με τον ο ρο Automation αναφερο μαστε στην τεχνολογι α που ε χει αναπτυχθει απο την εταιρει α Microsoft με στο χο την αυτο ματη συ νδεση και ενσωμα τωση αντικειμε νων σε ε γγραφα και σε α λλα αντικει μενα.αυτο ς ο μηχανισμο ς δι νει τη δυνατο τητα σε πακε τα λογισμικου των Windows να εκθε τουν τα αντικει μενα τους προκειμε νου αυτα να μπορου ν να τροποποιηθου ν απο α λλες εφαρμογε ς. Tα αντικει μενα που εφαρμο ζουν αυτη την τεχνολογι α ει ναι τα ActiveX τα οποι α δημιουργη θηκαν απο την Microsoft το Ενω ο αρχικο ς στο χος της δημιουργι α αυτω ν των αντικειμε νων η ταν να λειτουργου ν ανεξαρτη τως λογισμικου συστη ματος στην πρα ξη μπορου ν να αλληλεπιδρα σουν αποτελσματικα μο νο για το λογισμικο των Windows.Τε λος, τα αντικει μενα ActiveX θε τουν συνη θως θε ματα ασφα λειας λο γω της α μεσης επαφη ς τους με τοπικα αρχει α του υπολογιστη και για αυτο το λο γο οι σχετικε ς με την ασφα λεια ρυθμι σεις θα πρε πει να τροποποιηθου ν, διαφορετικα το αντικει μενο θα παραμει νει ανενεργο. Τα αντικει μενα ActiveX μπορου ν να ορισθου ν σε Javascript με την παρακα τω συ νταξη[3]: 1 servername Υποχρεωτικο πεδι ο τυ που string που δηλω νει την εφαρμογη που παρε χει το αντικει μενο.(πχ. Excel, Word, Scripting) typename Υποχρεωτικο πεδι ο τυ που string που δηλω νει τον τυ πο η την κλα ση του αντικειμε νου που θα δημιουργηθει.(πχ. Application, Chart, FileSystemObject) location Προαιρετικο πεδι ο τυ που string που δηλω νει την τοποθεσι α στην οποι α το αρχει ο θα δημιουργηθει. Παρατι θεται παρα δειγμα κω δικα σε Javascript για τον Internet Explorer:

32 32 Κεφάλαιο 2. Τεχνολογίες Διάδρασης Για την κατανο ηση του παραδει γματος ει ναι απαραι τητη η ανα λυση της συ νταξης της μεθο δου OpenTextFile. 1 filename Υποχρεωτικο πεδι ο τυ που string που δηλω νει το ο νομα του αρχει ου στο οποι ο επεμβαι νει η με θοδος iomode Προαιρετικο πεδι ο που δηλω νει αν η με θοδος θα εισα γει στοιχει α στο αρχει ο η θα εξα γει απο αυτο και λαμβα νει τιμε ς 8 η 1 αντι στοιχα. create Προαιρετικο πεδι ο τυ που boolean που δηλω νει αν το αρχει ο υπα ρχει η αν θα πρε πει να δημιουργηθει (false η true αντι στοιχα). format Προαιρετικο πεδι ο που δηλω νει την μορφοποι ηση που πρε πει να εφαρμοστει στο αρχει ο που επεξεργαζο μαστε και λαμβα νει τιμε ς 2, 1 η 0 για την προκαθορισμε νη μορφοποι ηση του συστη ματος, για μορφοποι ηση Unicode και για μορφοποι ηση ASCII αντι στοιχα. Στο παραπα νω παρα δειγμα με το πα τημα του κουμπιου Submit ενεργοποιει ται η διαδικασι α getthevalues που αποθηκευ ει τις τιμε ς των πεδι ων id και content της HTML. Στην συνε χεια καλει την διαδικασι α writetofile με ορι σματα τις τιμε ς αυτε ς. Η writetofile ενεργοποιει το ActiveXObject της εφαρμογη ς Scripting το οποι ο θα ει ναι τυ που FileSystemObject. Το αντικει μενο αυτο καλει την με θοδο OpenTextFile η οποι α ανοι γει το υπα ρχον αρχει ο logfile.txt για να εισα γει σε αυτο κει μενο υπο την μορφοποι ηση ASCII, δημιουργει δηλαδη ε ναν δι αυλο επικοινωνι ας με το αρχει ο logfile.txt. Έπειτα με σω της μεθο δου writeline γρα φει σε αυτο τις τιμε ς που ει χε λα - βει ως ορι σματα και τε λος με την με θοδο close κλει νει το αρχει ο. Οι εκδο σεις του Internet Explorer που επιτρε πουν τις εφαρμογε ς Javascript με χρη ση αντικειμε νων ActiveX ξεκινου ν απο τον IE 6 και μετα. 32

33 3 Αρχεία epub3 3.1 Γενικά στοιχεία αρχείων Epub Συχνα συγχεο μενος με τον ο ρο ebook, ο ο ρος epub χρησιμοποιει ται για να περιγρα ψει το format (διαμο ρφωση) συ μφωνα με το οποι ο παρουσια ζονται ε γγραφα σε ηλεκτρονικη μορφη. Όπως το ebook, το ο νομα epub προε ρχεται απο τη συ ντμηση των ο ρων Elecrtonic PUBlication. Η επιλογη του πιο γενικου ο ρου publication (δημοσι ευση) η ταν σκο πιμη και επιλε χτηκε προκειμε νου τα αρχει α που φε ρουν το format epub να ει ναι ευρε ος τυ που απο περιοδικα, εφημερι δες, ημερολο για με χρι ε γγραφα γραφει ου, συμβο λαια και α λλα. Σχεδο ν οποιοσδη ποτε τυ πος εγγρα φου που διανε μεται ηλεκτρονικα μπορει να παρουσιαστει ως EPUB. Πιο πρακτικα, το epub καθορι ζει το σο το format του αρχει ου ο σο και τον τρο πο που τα συστη ματα ανα γνωσης το ανακαλυ πτουν και το αποδι δουν στους αναγνω - στες. Προκειμε νου να γι νει αντιληπτη η δομη ενο ς αρχει ου epub, παρατι θεται μια συ - ντομη περιγραφη των δομικω ν του στοιχει ων του [4] : Φάκελος OEBPS(Open Publication Structure) Περιε χει τα αρχει α: 1. HTML5, CSS, Javascript, img, SVG που συνθε τουν το περιεχο μενο του βιβλι ου. 2. content.opf (open packaging format) που περιε χει πληροφορρι ες για τον συγγραφεα, τον τι τλο και την σειρα εμφα νισης των αρχει ων του βιβλι ου καθω ς και σε ποια γλω σσα ει ναι γραμμε νο. 3. toc.ncx(navigation control XML) που ει ναι υπευ θυνο για την κατασκευη των περιεχομε νων του βιβλι ου με βα ση την σειρα εμφα νισης των αρχει ων ο πως αναφε ρεται στο προηγουμε νως. Φάκελος META-INF Εδω εμπεριε χεται το αρχει ο container.xml το οποι ο κατευθυ νει το συ στημα ανα γνωσης στο φα κελο OEBPS και πιο συγκεκριμε να στο αρχει ο content.opf. Τε λος για την αναγνω ριση του βιβλι ου απο το λειτουργικο συ στημα ηλεκτρονικη ς 33

34 34 Κεφάλαιο 3. Αρχεία epub3 ανα γνωσης ως αρχει α σε format.epub προστι θεται ε να αρχει ο κειμε νου ASCII με ο νομα mimetype. Συ μφωνα με την παραπα νω λι στα μπορει να γι νει αντιληπτο πω ς λειτουργου ν τα συστη ματα ανα γνωσης (Ebook Readers).Ακολουθου ν την αντι θετη διαδρομη δηλαδη εξετα ζουν τον περιε κτη συμπι εσης ( zip container), προσδιορι ζουν ο τι ει ναι ε να EPUB (mimetype), βρι σκουν το αρχει ο toc.ncx και ανακαλυ πτουν πω ς να προσφε ρουν τις πηγε ς στους αναγνω στες με σω του αρχει ου content.opf. Η πλειοψηφι α των τεχνολογιω ν που χρησιμοποιου νται για το EPUB ε χουν αναπτυχθει απο το International Digital Publishing Forum ( IDPF), ο οργανισμο ς που υποστηρι ζει τις προδιαγραφε ς του EPUB και με λη του οποι ου ει ναι εκδο τες, διανομει ς και προγραμματιστε ς αναγνωστικω ν συστημα των. Οι περισσο τερες προδιαγραφε ς ει ναι διεθνω ς αναγνωρισμε νες και θα πρε πει να ει ναι γνωστε ς στους περισσο τερους αναγνω στες. Μερικα απο τα προβλη ματα που αντιμετω πιζαν τα προηγου μενα format την ε λλειψη διαδραστικου περιεχομε νου,την αδυναμι α καλυ τερης υποστη ριξης στην παγκο σμια γλω σσα και την ποιο τητα των χαρακτηριστικω ν προσβασιμο τητας. Επομε νως, ε πρεπε να γι νει μια αναθεω ρηση στα πλαι σια των απαιτη σεων του IDPF. Η τελευται α τεχνολογι α στον τομε α των δημοσιευ σεων ει ναι τα αρχει α epub3 τα οποι α ε χουν επεκτει νει σημαντικα την λι στα με τις διαθε σιμες τεχνολογι ες που χρησιμοποιου σαν οι προγενε στερες μορφε ς epub αρχει ων. Μερικε ς απο τις τεχνολογι ες που χρησιμοποιου νται απο αυτα τα αρχει α ει ναι η γλω σσα προγραμματισμου HTML5 επιτρε ποντας την υ παρξη βι ντεο και η χου στη δημοσι ευση,javascript επιτρε ποντας την διαδραστικο τητα χρη στη-ebook και την αυτοματοποι ηση πολλω ν διαδικασιω ν,css3 και SMIL 3 διευκολυ νοντας τον συγχρονισμο η χου εικο νας και την δημιουργι α ομιλου ντων βιβλι ων. Οι ι διες ανοιχτε ς προδιαγραφε ς που ισχυ ουν για τον Διεθνη Παγκο σμιο Ιστο ει ναι κατα λληλες για ψηφιακη ανα γνωση και αναπο σπαστο με ρος για τη μακροπρο θεσμη επιβι ωση του συγκεκριμε νου format[5]. Ει ναι κατα λληλες, γιατι η γλω σσα HTML ε χει κυριαρχη σει στο χω ρο λο γο της δυνατο τητας της να παρα γει περιεχο μενο που προ- 34

35 3.1 Γενικά στοιχεία αρχείων Epub 35 σαρμο ζεται ευ κολα στο οπτικο πεδι ο διαθε σιμο σε κα θε συσκευη, σε αντι θεση με τις σταθερε ς διαμορφω σεις ο πως το PDF που στηρι ζεται στην ακριβη τοποθε τηση. Το epub ει ναι συνδεμε νο με τη δομη του συστη ματος πλοη γησης (browser stack) ε χει τεχνικα πλεονεκτη ματα που το βοηθου ν να ευδοκιμη σει, ενω α λλες διαμορφω σεις ε χουν ε λθει και παρε λθει. Επιπλε ον, η CSS του δι νει τη δυνατο τητα να απευθυ νεται σε ε να διεθνε ς κοινο και να παρε χει μια πλου σια εμπειρι α θε ασης. Αν και η JavaScript η ταν πα ντα με ρος της δομη ς του συστη ματος πλοη γησης, το epub3 τελικα επανε φερε αυτο το επι μαχο χαρακτηριστικο στο χω ρο των ebook για να διευκολυ νει τη διαδραστικο τητα στα ε γγραφα Το ζήτημα της διαδραστικότητας Ο ενσωματωμε νος πηγαι ος κω δικας μιας γλω σσας προγραμματισμου, ει ναι ε να προαπαιτου μενο για τις περισσο τερες μορφε ς ενο ς διαδραστικου ebook. Ενω τα epub3 αρχει α επιτρε πουν στους συντα κτες να ενσωματω σουν ε να επιπρο σθετο εκτελε σιμο αρχει ο (Object), στην πλειονο τητα των περιπτω σεων, τα διαδραστικα αρχει α θα δημιουργηθου ν με τη χρη ση του πηγαι ου κω δικα. Επειδη η JavaScript ει ναι η κατ εξοχη ν γλω σσα προγραμματισμου scripting για SVG και HTML5, τα epub3 αρχει α μπορου ν να χαρακτηριστου ν διαθε σιμα προς scripting, μο νο εα ν περιε χουν κω δικα JavaScript. Τε λος δεν υπα ρχει κανο νας που να καθορι ζει ποιες εκδο σεις της JavaScript ει ναι απαραι τητο να χρησιμοποιηθου ν για αυτο το σκοπο. Το θε μα της διαδραστικο τητας των ηλεκτρονικω ν εκδο σεων ει ναι ιδιαι τερα αμφιλεγο μενο. Για πολλου ς αναγνω στες, η αμεταβλητο τητα ενο ς βιβλι ου ει ναι ε να θετικο χαρακτηριστικο γνω ρισμα παρα ε να μειονε κτημα. Ένα τυπωμε νο βιβλι ο δεν απαιτει τι ποτα παραπα νω απο το χρη στη, παρα την πλη ρη προσοχη του. Δεν προτρε πει τον αναγνω στη να κα νει κλικ η να σχολια σει. Υπο σχεται απο λυτη συγκε ντρωση στο κει μενο, ως ε νας α μεσος αγωγο ς που οδηγει στις σκε ψεις του συγγραφε α. Ωστο σο, υπα ρχουν πολλε ς απο ψεις που χαρακτηρι ζουν τη στατικη φυ ση του παραδοσιακου βιβλι ου, ε να αποτε λεσμα της τεχνολογι ας γυ ρω απο την εκτυ πωση και τι ποτα παραπα νω. Βιβλι α που στοχευ ουν να διδα ξουν πολυ πλοκα θε ματα, θα ει χαν την δυνατο τητα να γι νουν πιο κατανοητα και ευχα ριστα στην ανα γνωση, απο την ευκαιρι α που θα παρει χαν στους αναγνω στες να αλληλοεπιδρα σουν με το κει μενο. Νε οι τρο ποι αφη γησης θα μπορου σαν να ενθαρρυ νουν τον αναγνω στη να ανακαλυ ψει νε α μονοπα τια, η να του επιτρε ψει να σκα ψει πιο βαθια στο κει μενο, αποκαλυ πτοντας κρυφα κι νητρα του συγγραφε α. Ένα αρχει ο epub3 παρε χει τη δυνατο τητα στο χρη στη να κα νει ο λα τα παραπα νω. Ωστο σο, υπα ρχουν κα ποια σημει α που χρη ζουν την προσοχη κα θε συγγραφε α. Η διαδραστικο τητα ενο ς ηλεκτρονικου βιβλι ου παραμε νει ε να πρωτοποριακο χαρακτηριστικο. Όσο περισσο τερο αποκλι νει απο ε να παραδοσιακο βιβλι ο, το σο λιγο τερο πι- 35

36 36 Κεφάλαιο 3. Αρχεία epub3 θανο ει ναι να ει ναι πλη ρως συμβατο με τα υπα ρχοντα συστη ματα ανα γνωσης. Πολλα συστη ματα ανα γνωσης αρχει ων epub3 δεν θα υποστηρι ξουν ποτε την διαδραστικο τητα στα αρχει α τους και δεν υπα ρχει κα ποιος κανο νας που να υποχρεω νει σε μερικη η υπο ο ρους υποστη ριξη αυτω ν. Οι προδιαγραφε ς ενο ς epub3 αρχει ου ορι ζουν δυ ο μοντε λα που επηρεα ζουν το πεδι ο εφαρμογη ς του εγγρα φου, ο που το κει μενο μπορει να τροποποιει τε δυνητικα απο τον χρη στη. Όσο μεγαλυ τερο το πεδι ο της αλληλεπι δρασης, το σο λιγο τερο πιθανο το epub3 αρχει ο να ει ναι λειτουργικο. Τα ebooks, σε αυτο το σημει ο, παρουσια ζουν μια ιδιαι τερη προ κληση για δυ ο λο γους[6]: Τα συστη ματα ανα γνωσης epub3 αρχει ων, χρησιμοποιου ν διαφορετικα μοντε λα προβολη ς του περιεχομε νου. Ενω συνη θως αυτο ει ναι μια επιλογη μεταξυ προβολη ς του κειμε νου σε αριθμημε νες σελι δες, ο πως σε ε να βιβλι ο η με δυνατο τητα κυ λισης του κειμε νου, ο πως στο διαδι κτυο, μπορου ν επι σης να περιλαμβα νουν δυνατο τητα ανα γνωσης ηχητικα η σε κω δικα Braille, εξειδικευμε να μεγε θη παραθυ ρων ανα γνωσης (σειριακη παρουσι αση αποσπασμα των η μονε ς γραμμε ς) η πιο ασυνη θιστων διαμορφω σεων ο πως προβολη δυ ο σελι δων η ακο μα και τριω ν η τεσσα ρων. Οποιαδη ποτε απο αυτε ς τις διατα ξεις ενδε χεται να παρουσια σει απροσδο κητη συμπεριφορα ο ταν το DOM (Document Object Model) του αρχει ου τροποποιηθει. Σε αντι θεση με τα προγρα μματα περιη γησης, τα συστη ματα ανα γνωσης ebook ε χουν μια σειρα απο μοναδικε ς λειτουργι ες προκειμε νου να ανατρε ξουν σε στοιχει α ελε γχου πλοη γησης, ρυθμι σεις η metadata. Ένα συντα κτης δεν μπορει να ξε ρει ακριβω ς ποιες ενε ργειες του χρη στη μπορει να παραληφθου ν, απο το ι διο το συ στημα, λο γο των παραπα νω λειτουργιω ν ου τε την ακριβη χρονικη σειρα στην οποι α συνε βησαν αυτε ς οι παραλη ψεις. Η Προοδευτικη ενι σχυση αποτελει μι α αρχη σχεδιασμου στην οποι α ο στο χος ει ναι να αναπτυχθει η πιο προσβα σιμη ε κδοση του περιεχομε νου αρχικα, ως την κυ ρια ε κδοση, και σταδιακα να προστι θενται ενισχυτικα επι πεδα που θα βασι ζονται στις δυνατο τητες του συστη ματος ανα γνωσης, της συσκευη ς και του τελικου χρη στη. Ενω το αποτε λεσμα μιας σταδιακα βελτιωμε νης εργασι ας μπορει να διακριθει απο το εα ν ολοκληρω θηκε επιτυχω ς με σω μιας αρμονικα εκτελεσμε νης προσε γγισης, η προ θεση πι σω απο την προοδευτικη ενι σχυση ει ναι να προβληθει η προσβα σιμη ε κδοση του περιεχομε νου ως η κανονικη, και ο χι να προβα λλετε ο σχεδιασμο ς μιας οπτικη ς ε κδοσης, με βαρυ περιεχο μενο, υψηλη ς ευκρι νειας ως το «πραγματικο» περιεχο μενο με αποτε λεσμα την υποβα θμιση της παρουσι αση σε μια προσβα σιμη ε κδοση εκ των υστε ρων. Η χρη ση των scripts σε αρχει α προηγου μενης γενια ς η ταν αποθαρρυντικη, αν και δεν η ταν ρητα απαγορευμε νη. Παρο λα αυτα, δεν υπα ρχουν πολλε ς δυνατο τητες ο σον 36

37 3.1 Γενικά στοιχεία αρχείων Epub 37 αφορα το scripting σε συστη ματα ανα γνωσης μο νο αρχει ων με format epub2 και παλαιο τερα. Η αναθεω ρηση με το epub3 παρουσι ασε μια ευκαιρι α να εξεταστου ν εκ νε ου θε ματα που προε κυψαν η που ει χαν μει νει ανοικτα απο την προηγου μενες αναθεωρη - σεις και να βρεθου ν,αν ει ναι δυνατο ν, νε ες λυ σεις. Εν ολι γοις, η εξε λιξη του epub δεν σταματα με την προ σφατη αναθεω ρηση και, η δη, ε χουν ξεκινη σει βελτιω σεις Editors & Viewers Η κατασκευη epub3 αρχει ων μπορει να γι νει ει τε χειροκι νητα με την κατασκευη ο λων των φακε λων που αναφε ρθηκαν παραπα νω ει τε με την χρη ση κατα λληλων εφαρμογω ν συ νταξης (epub3 Editors). Αυτα τα εργαλει α εμφανι ζουν μεγα λες διαφορε ς ως προς τις προαπαιτου μενες γνω σεις που πρε πει να ε χει ο χειριστη ς τους και ως προς την συνδρομη που πρε πει να καταβα λει κα ποιος για να τα χρησιμοποιη σει. Οι πιο διαδεδομε νοι epub3 Editors ει ναι οι ακο λουθοι: Sigil Το εργαλει ο Sigil ει ναι ε να ε ργο ανοιχτου κω δικα για κατασκευη ηλεκτρονικω ν βιβλι ων σε format epub. Δημιουργη θηκε το 2009 απο τον Strahinja Markovic. Ει ναι μια εφαρμογη συμβατη με ο λα τα λειτουργικα συστη ματα. Απο την ε κδοση και μετα επιτρε πει την δημιουργι α epub3 αρχει ων που μπορου ν να κα νουν XMLHttpRequest και κατ επε κταση να επικοινωνη σουν με τον server. Η χρη ση αυτου του εργαλει ου προαπαιτει την γνω ση HTML, CSS και Javascript καθω ς ο χρη στης θα δημιουργη σει εξ ολοκλη ρου το epub3 αρχει ο. Calibre Το εργαλει ο Calibre ει ναι και αυτο ε να εργαλει ο ανοιχτου κω δικα που χρησιμοποιει ται κυρι ως για την διαχει ριση ηλεκτρονικω ν βιβλιοθηκω ν. Μπορει και να χρησιμοποιηθει σαν συ στημα ηλεκτρονικη ς ανα γνωσης και οι τελευται ες εκδο σεις περιε χουν και ενσωματωμε νο editor που χρησιμευ ει κυρι ως στην επισκο πηση του κω δικα του βιβλι ου. Η χρη ση αυτου του εργαλει ου με στο χο την δημιουργι α αρχει ων epub3 προαπαιτει την γνω ση HTML, CSS και Javascript. oxygen Το εργαλει ο oxygen ει ναι ε νας XML editor που υποστηρι ζει την επεξεργασι α αρχει ων epub3. Το oxygen χρησιμοποιει ται κυρι ως για την επεξεργασι α αρχει ων epub3 και ο χι για την εξ ολοκλη ρου δημιουργι α τους. Έχει την δυνατο τητα να παρα ξει ε να κενο αρχε ιο epub3 και στην συνε χεια ο χρη στης θα πρε πει να συμπεριλα βει τα αρχει α HTML με το βασικο περιεχο μενο με σα στο κενο αρχε ιο. Και αυτο το εργαλει ο προαπαιτει τις γνω σεις HTML, CSS και Javascript και σε αντι θεση με τα προαναφερθε ντα εργαλει α δεν ει ναι δωρεα ν. 37

38 38 Κεφάλαιο 3. Αρχεία epub3 Τα συστη ματα ανα γνωσης (Reading Systems) που ε χουν δημιουργηθει για αναπαραγωγη των αρχει ων epub ει ναι αναρι θμητα. Οι νε ες τεχνολογι ες που ειση χθησαν στον κο σμο των epub μετα την δημιουργι α των epub3 αρχει ων οδη γησαν στην αναγκαιο τητα του προσδιορισμου των δυντατο τη των των συστημα των ανα γνωσης εκ νε ου. Ο οργανισμο ς IDPF σχεδι ασε ε να συ στημα αξιολο γησης των συστημα των ανα γνωσης (epub3 Test Suite) προκειμε νου αυτα να κατηγοριοποιηθου ν με βα ση τα χαρακτηριστικα των αρχει ων epub3 που υποστηρι ζουν. Παρατι θεται πι νακας των δε κα καλυ τερων συστημα των ανα γνωσης με γνω μονα τις δυνατο τητες τους για αλληλεπι δραση με κω δικα[7]: 3.2 Η γλώσσα Javascript και η βιβλιοθήκη της jquery Η JavaScript ει ναι η γλω σσα προγραμματισμου του διαδικτυ ου. Η συντριπτικη πλειοψηφι α των συ γχρονων ιστοσελι δων χρησιμοποιου ν JavaScript, και ο λα τα συ γχρονα προγρα μματα περιη γησης σε επιτραπε ζιους υπολογιστε ς, κονσο λες παιχνιδιω ν, tablets, και smartphones περιλαμβα νουν διερμηνει ς της JavaScript, καθιστω ντας την, την πλε ον διαδεδομε νη γλω σσα προγραμματισμου στην ιστορι α. Η JavaScript ει ναι με ρος της Τρια δας των Τεχνολογιω ν που ο λοι οι Web developers πρε πει να μα θουν:η HTML καθορι ζει το περιεχο μενο των ιστοσελι δων, η CSS καθορι ζει την παρουσι αση των ιστοσελι δων και η JavaScript καθορι ζει τη συμπεριφορα των ιστοσελι δων. Η JavaScript ει ναι μια υψηλου επιπε δου, δυναμικη γλω σσα προγραμματισμου που ει ναι κατα λληλη για αντικειμενοστραφη (object-oriented) και λειτουργικο (functional) προγραμματισμο [1]. Ει ναι ελαφρια και πιο συχνα χρησιμοποιει ται ως με ρος των ιστο- 38

39 3.2 Η γλώσσα Javascript και η βιβλιοθήκη της jquery 39 σελι δων, των οποι ων οι εφαρμογε ς επιτρε πουν το client-side script να αλληλεπιδρα με το χρη στη κα νοντας τις σελι δες δυναμικε ς. Ει ναι μι α διερμηνευο μενη γλω σσα προγραμματισμου με αντικειμενοστραφη ς δυνατο τητες. H JavaScript δημιουργη θηκε το 1995 απο τον Brendan Eich, ε ναν μηχανικο της Netscape και εκδο θηκε με τον Netscape 2 στις αρχε ς του Το ο νομα JavaScript ει ναι στην πραγματικο τητα κα πως παραπλανητικο. Εκτο ς απο μια επιφανειακη συντακτικη ομοιο τητα, η JavaScript ει ναι εντελω ς διαφορετικη απο την Java. Το αρχικο της ο νομα η ταν LiveScript αλλα πιθανω ς για λο γους μα ρκετινγκ, καθω ς η εξα πλωση της Java η ταν μεγα λη, μετονομα στηκε σε JavaScript. Ει ναι μι α γλω σσα προγραμματισμου επηρεασμε νη απο αντικειμενοστραφει ς γλω σσες προγραμματισμου ο πως η C++ και Java, αλλα η ι δια δεν ει ναι αντικειμενοστραφη ς γλω σσα προγραμματισμου. Ο κω δικας της JavaScript γρα φεται σε καθαρο κει μενο (ASCII μορφη ) και ενσωματω νεται με σα στον κω δικα της HTML, μπορει δε να εκτελεστει αμε σως η ο ταν λαμβα - νει χω ρα ε να συμβα ν (event). Δεν γι νεται μεταγλω ττιση (compilation) του κω δικα της JavaScript, αρκει μο νο ο φυλλομετρητη ς (browser) να υποστηρι ζει την JavaScript. Η Netscape υπε βαλλε τη γλω σσα για τυποποι ηση στον ECMA (Συ λλογο Ευρωπαι κω ν κατασκευαστω ν υπολογιστω ν) και αυτο ς ο ρισε την βασικη ε κδοση της JavaScript ως μια ελαφρια γλω σσα προγραμματισμου, σχεδιασμε νη για τη δημιουργι α δικτυακω ν εφαρμογω ν, συμπληρω νει και ενσωματω νεται με την Java και την HTML και ει ναι ανοικτη και συμβατη με ο λα τα προγρα μματα περιη γησης. Η client-side χρη ση της JavaScript ει ναι η πιο κοινη χρη ση της γλω σσας. Το script θα πρε πει να αναφε ρεται η να περιλαμβα νεται σε ε να ε γγραφο HTML προκειμε νου ο κω δικας να ερμηνευτει απο το προ γραμμα περιη γησης. Αυτο σημαι νει ο τι μια ιστοσελι δα δεν χρεια ζεται να ει ναι μια στατικη HTML, αλλα μπορει να περιλαμβα νει προγρα μματα που αλληλεπιδρου ν με το χρη στη, ελε γχουν το προ γραμμα περιη γησης, και δημιουργου ν ε να δυναμικο περιεχο μενο HTML. Τα client-side scripts παρε χουν πολλα πλεονεκτη ματα σε συ γκριση με τα παραδοσιακα server-side scripts. Για παρα δειγμα, o προγραμματιστη ς μπορει να χρησιμοποιη σει JavaScript για να ελε γξει εα ν ο χρη στης ε χει εισα γει μια ε γκυρη διευ θυνση ηλεκτρονικου ταχυδρομει ου σε ε να πεδι ο φο ρμας. Ο κω δικας εκτελει τε ο ταν ο χρη στης υποβα λλει τη φο ρμα, και μο νο εα ν ο λες οι εγγραφε ς ει ναι ε γκυρες, τα καταθε τει στο Web server. Η JavaScript μπορει να χρησιμοποιηθει για να εντοπιστου ν κα ποια συμβα ντα που ενεργοποιου νται απο το χρη στη, ο πως το να κα νει κλικ σε ενα κουμπι, σε κα ποιο συ ν- δεσμο και α λλες ενε ργειες που ο χρη στης ενεργοποιει ρητα η σιωπηρα. Μερικα απο τα βασικα πλεονεκτη ματα που παρουσια ζει η Javascript ει ναι: Λιγότερη αλληλεπίδραση με τον server 39

40 40 Κεφάλαιο 3. Αρχεία epub3 Ο προγραμματιστη ς μπορει να επικυρω σει μια εισαγωγη απο τον χρη στη πριν η σελι δα σταλει στον server. Αυτο εξοικονομει κυκλοφορι α, πρα γμα που σημαι νει λιγο τερο φορτι ο στον server. Άμεση απάντηση στους επισκέπτες Οι επισκε πτες μιας ιστοσελι δας δεν χρεια ζεται να περιμε νουν μια σελι δα να επαναφορτω σει προκυμμε νου να δουν εα ν ε χουν ξεχα σει να εισα γουν κα τι. Αυξημένη διαδραστικότητα Ο προγραμματιστη ς μπορει να δημιουργη σει στοιχει α που αντιδρου ν ο ταν ο χρη - στης περνα ει απο πα νω τους με το ποντι κι η της ενεργοποιει με σω του πληκτρολογι ου. Καλύτερες διασυνδέσεις Ο προγραμματιστη ς μπορει να χρησιμοποιη σει JavaScript για να περιλα βει στοιχει α ο πως drag and drop και sliders για να δημιουργη σει μια πλου σια αλληλεπι δραση των επισκεπτω ν με τη σελι δα. Παρα τα σημαντικα της πλεονεκτη ματα η Javascript παρουσια ζει και μειονεκτη - ματα που προκυ πτουν απο το γεγονο ς ο τι δεν μπορει να μεταχειριστει ως μια πλη - ρως αναπτυγμε νη γλω σσα προγραμματισμου. Για παρα δειγμα η Javascript JavaScript δεν επιτρε πει την ανα γνωση η το γρα ψιμο αρχει ων. Αυτο ε χει διατηρηθει για λο γους ασφαλει ας. Η σημαντικο τερη βιβλιοθη κη της Javascript ει ναι η jquery. Η jquery ει ναι μια γρη - γορη και περιεκτικη βιβλιοθη κη της JavaScript που δημιουργη θηκε απο τον John Resig το 2006 με το συ νθημα «γρα ψε λιγο τερα, κα νε περισσο τερα»[2]. Η jquery απλοποιει κα ποιες λειτουργι ες του εγγρα φου HTML ο πως την διε λευση, τον χειρισμο συμβα ντων, το animation και τις αλληλεπιδρα σεις Ajax για γρη γορο web development[8]. Η jquery ει ναι μια εργαλειοθη κη της JavaScript που σχεδια στηκε για να απλοποιει δια φορες εργασι ες γρα φοντας λιγο τερο κω δικα. Παρουσια ζεται ο κατα λογος των πιο σημαντικω ν διευκολυ νσεων που προσφε ρονται απο τη jquery: DOM manipulation -H jquery κατε στησε ευ κολη την επιλογη στοιχει ων DOM, την παρακολου θηση τους και τροποποι ηση του περιεχομε νου τους, χρησιμοποιω ντας μια μηχανη επιλογη ς ανοικτου κω δικα που ονομα ζεται Sizzle. Event handling-η jquery προσφε ρει ε ναν ευ κολο τρο πο συ λληψης ενο ς μεγα - λου αριθμου απο events, ο πως για παρα δειγμα ο ταν ε νας χρη στης κα νει κλικ σε μια συ νδεση, χωρι ς την ανα γκη να υπερφωτωσει τον HTML κω δικα με event handlers. 40

41 3.3 Διαδραστικότητα αρχείων epub3 41 AJAX Support Η jquery βοηθα πολυ στο να αναπτυχθει μια πλου σια ιστοσελι δα χρησιμοποιω ντας την τεχνολογι α AJAX. Animations Η jquery ε ρχεται με πολλα ενσωματωμε να εφε κι νησης που μπορει ο χρη στης να χρησιμοποιη σει στην ιστοσελι δα του. Cross Browser Support- Η jquery ε χει πολλαπλη υποστη ριξη απο τους browsers, και λειτουργει καλα σε IE 6.0+, FF, Safari 3.0 +, Chrome και Opera Η βιβλιοθη κη jquery μπορει να συμπεριληφθει στον HTML κω δικα απευθει ας απο το CDN (Content Delivery Network). H Google και η Microsoft παρε χουν αυτη την δυνατο τητα στις πιο προ σφατες εκδο σεις τους. 3.3 Διαδραστικότητα αρχείων epub3 Με την χρη ση της γλω σσας Javascript και της βιβλιοθη κης της jquery που αναφε ρθηκαν παραπα νω τα αρχει α epub3 εγκαταλει πουν την στατικη τους φυ ση και γι νονται διαδραστικα. Έχουν την δυνατο τητα να παρα ξουν δυναμικα το περιεχο μενο τους και να εκμεταλευτου ν τις μεθο δους GET και POST του πρωτοκο λλου HTTP. Παρακα τω αναλυ ονται διεξοδικα οι δυνατο τητες που αναφε ρθηκαν και παρατι θενται τμη ματα κω δικα ως παραδει γματα. Δυναμική Παραγωγή Περιεχομένου Με την χρη ση των event της Javascript μπορου με με το πα τημα ενο ς κουμπιου να εισα γουμε περιεχο μενο σε ε να κενο αρχει ο epub3. Στο παρακα τω παρα δειγμα κω δικα που ε χουμε εισα γει σε αρχει ο epub3 βλε πουμε πως με το πα τημα του κουμπιου Get Content μπορου με να εμφανι σουμε δυναμικα το μη νυμα Hello World!

42 42 Κεφάλαιο 3. Αρχεία epub3 Χρήση μεθόδων GET & POST Η με θοδος του της jquery $.ajax( ) μπορει να εφαρμοστει στα αρχει α epub3 και να βοηθη σει στην απο κτηση πληροφοριω ν απο server και την απο κτηση πληροφοριω ν απο αυτου ς. Στο επο μενο παρα δειγμα κω δικα που ε χουμε εισα γει σε αρχει ο epub3 βλε πουμε πως μπορου με να φορτω σουμε το περιεχο μενο του αρχει ου και να το εμφανι σουμε με σα στο epub3. Επι σης ε χουμε την δυνατο τητα να συμπληρω σουμε τα πεδι α κειμε νου των submit forms και να τα στει λουμε πι σω στο server. Στις εικο νες βλε πουμε ο τι λαμβα νουμε το απαντητικο μη νυμα που επιβεβαιω νει την σωστη εγγραφη των δεδομε νων στο αρχει ο logfile.txt και βλε πουμε και το εσωτερικο του αρχει ου

43 3.4 Εφαρμογή σε αρχείο epub Εφαρμογή σε αρχείο epub3 Στα πλαι σια της εξερευ νησης των δυνατοτη των των epub3 αρχει ων αναπτυ χθηκε μια εφαρμογη με στο χο την αξιοποι ηση των παναφερθε ντων τεχνολογιω ν. Το αρχει ο epub3 που προκυ πτει απο αυτη την εφαρμογη μπορει να δημιουργη σει δυναμικα το περιεχο μενο του,να αντλη σει πληροφορι ες απο ε να server, να αλληλεπιδρα σει με τον χρη στη με σω κουμπιω ν και πεδι ων κειμε νου και να στει λει δεδομε να σχετικα με την κατα σταση του πι σω στον server. 43

44 44 Κεφάλαιο 3. Αρχεία epub3 Η εφαρμογη αυτη ει ναι το κλασικο παιχνι δι σταυρο λεξου που δημιουργη θηκε με ειδικε ς λε ξεις για α τομα με μαθησιακε ς δυσκολι ες.ει ναι μια εφαρμογη που κα νει χρη ση των γλωσσω ν HTML, Javascript και της βιβλιοθη κης της jquery και η μορφοποι ηση των στοιχει ων της ε γινε με CSS.Αναπτυ χθηκε στον epub3 editor Sigil και οπτικοποιη - θηκε στον epub3 viewer Azardi. Αποτελει ται απο οχτω αρχει α javascript, ε να αρχει ο CSS και ε να αρχει ο HTML το οποι ο ει ναι υπευ θυνο για την κλη ση και την οπτικοποι ηση των προαναφερθε ντων αρχει ων. Τα αρχει α Javascript καθω ς και οι λειτουργι ες τους αναφε ρονται επιγραμματικα παρακα τω. initialize.js Το αρχει ο αυτο ει ναι υπευ θυνο για την δημιουργι α της αρχικη ς εικο νας της εφαρμογη ς. Δημιουργει το κουμπι New που με το πα τημα του αρχικοποιει ται η οθο νη με την κλη ση της διαδικασι ας clear All( ) που βρι σκεται στο αρχει ο clearcontent.js.στην συνε χεια καλει ται η διαδικασι α get( ) που βρι σκεται στο αρχει ο ajaxcalls.js και που ει ναι υπευ θυνη για την αποστολη του αιτη ματος GET στον server και την λη ψη των λε ξεων του σταυρολε ξου ως απα ντηση στο αι τημα αυτο. ajaxcalls.js Το αρχει ο αυτο ει ναι υπευ θυνο για την επικοινωνι α της εφαρμογη ς με τον server. Εδω υλοποιει ται το GET με την με θοδο της jquery $.ajax( ) η οποι α λαμβα νει απο την αντι στοιχη διευ θυνση τις λε ξεις που ει ναι υπευ θυνες για την δημιουργι α του σταυρολε ξου.μο λις ληφθου ν και αποθηκευτου ν οι λε ξεις καλει ται την διαδικασι α play( ) που λαμβα νει τις λε ξεις ως παρα μετρο και προχωρα στην κατασκευη του σταυρολε ξου. Επι σης σε αυτο το αρχει ο βρι σκεται και η διαδικασι α που ει ναι υπευ θυνη για την υλοποι ηση της POST μεθο δου με την χρη ση των submit form. Τε λος, πρε πει να σημειωθει ο τι το περιεχο μενο των submit form δημιουργει ται εδω εξ ολοκλη ρου με την επε μβαση της Javascript και ο χι με σω του κω δικα της HTML ο πως στο παρα δειγμα του κεφαλαι ου δυ ο και γι αυτο το λο γο το περιεχο μενο τους αποστε λεται και πα λι με την με θοδο $.ajax( ). crossword.js Η διαδικασι α play( ) που αναφε ρεται παραπα νω υλοποιει ται εδω. Η παρα μετρος answers που ε χει προε λθει απο το αι τημα GET χρησιμοποιει ται στην δημιουργι α του αντικειμε νου cw που κατασκευα ζεται απο την κλα ση Crossword του αρχει ου crosswordclass.js. Εν συνεχει α καλου νται οι διαδικασι ες visualization( ) του αρχει ου visualization.js και addfunctionality() του αρχει ου buttoncreation.js, που δημιουργου ν το οπτικο πλε γμα του σταυρολε ξου και δημιουργου ν τα διαδραστικα κουμπια αντι στοιχα. crosswordclass.js Εδω δημιουργει ται το αντικει μενο Crossword που φε ρει τα βασικα πεδι α του σταυρολε ξου. Οι λε ξεις που η ρθαν απο το αι τημα στον server συνθε τουν τον πι νακα answerarray ο οποι ος αποτελει τον οδηγο της δημιουργι ας του σταυρολε ξου. Ο πι νακας αυτο ς ταξι- 44

45 3.4 Εφαρμογή σε αρχείο epub3 45 νομει ται συ μφωνα με το μη κος των λε ξεων με φθι νουσα σειρα και ε πειτα εισα γεται η πρω τη και μεγαλυ τερη λε ξη εντο ς του σταυρολε ξου. Για την τοποθε τηση κα θε επο μενης λε ξης ελε γχεται εα ν αυτη ε χει κοινα γρα μματα με το συ νολο των η δη εισαγμε νων λε ξεων και στην συνε χεια βρι σκεται η πιθανη κατευ θυνση που μπορει να ε χει με σα στο πλε γμα (οριζο ντια η κα θετα).για να χαρακτηριστει η υποψη φια λε ξη για εισαγωγη ως νο μιμη ελε γχεται επιπλε ον αν χωρα ει εντο ς του οριοθετημε νου πλε γματο ς του σταυρολε ξου και αν παραβαι νει τους κανο νες αυτου παιχνιδιου ως προς τον σχεδιασμο του. Τελειω νοντας εδω περιε χονται ο λες οι βασικε ς μεταβλητε ς που καλου νται στον υπο λοιπο κω δικα και ε χουν ζωτικη σημασι α στην ορθη λειτουργι α του σταυρολε ξου. visualization.js Το αρχει ο αυτο ει ναι υπευ θυνο για την οπτικοποι ηση του σταυρο λεξου που ε χει δημιουργηθει στο προηγου μενο βη μα.δημιουργου νται δυναμικα ο λα τα στοιχει α του HTML κω δικα που θα συνθε σουν το σταυρο λεξο που θα γι νει εμφανε ς στην οθο νη του χρη στη. Στα στοιχει α που δημιουργου νται προστι θεται και οι ειδικα διαμορφωμε νες κλα σεις CSS προκειμε νου να ε χει το σταυρο λεξο τη κατα λληλη εμφα νιση. Αφου τερματι σει την λειτουργι α της η διαδικασι α visualization( ) που βρι σκεται εντο ς του συγκεκριμε νου αρχει ου ει ναι υπευ θυνη για το ακο λουθο αποτε λεσμα στην οθο νη: buttoncreation.js Το αρχει ο αυτο περιε χει την διαδικασι α addfunctionality( ) που αναφε ρθηκε πα- 45

46 46 Κεφάλαιο 3. Αρχεία epub3 ραπα νω. Αυτη ει ναι υπευ θυνη για την δημιουργι α των κουμπιω ν κα τω απο το σταυρο λεξο και για την διαχει ριση των event του χρη στη. Απο το πα τημα κα ποιου κουμπιου με χρι την πληκτρολο γηση λε ξεων εντο ς του πλε γματος του σταυρολε ξεων απο τον χρη στη, η συνα ρτηση αυτη ελε γχει ο τι συμβα νει με σα στην HTML σελι δα απο τον χρη στη. Εδω καλου νται και οι διαδικασι ες που θα αναφερθου ν παρακα τω. Λο γω της δημιουργι ας κουμπιω ν και της προσθη κης του τμη ματος της σελι δας HINTS η εικο να του σταυρολε ξου αλλα ζει και γι νεται: buttonfunctions.js Εδω ει ναι οι διαδικασι ες που εκτελου νται με το πα τημα των κουμπιω ν που αναφε ρθηκαν παραπα νω. Οι δυνατο τητες που παρε χουν αυτα τα κουμπια στον χρη στη ει ναι η εκ νε ου δημιουργι α του σταυρολε ξου ( New ), η διαγραφη της λε ξης κα θετα η οριζο ντια που ε χει εισα γει ανα λογα με το κελι στο οποι ο βρι σκεται ( Clear ), ο ε λεγχος ο λων των στοιχει ων που ε χει εισα γει ο χρη στης και ο χρωματισμο ς του ανα λογα με το εα ν η εισαγωγη ει ναι σωστη η λα θος ( Check ), η επι λυση της λε ξης του τρε χοντος κελιου ( Solve ), η εμφα νιση του σωστου γρα μματος στο τρε χον κελι για να βοηθηθει ο χρη στης ( Clue ), η διαγραφη ο λων των εισαγμε νων πληροφοριω ν στο πλε γμα ( Reset ) και τε λος η υποβολη των καταγεγραμμε νων λε ξεων πι σω στον server( Submit ). Για παρα δειγμα αν ο χρη στης πατη σει το κουμπι Solve για την θε ση τομη ς των λε ξεων κλωστου φαντουργω ν και τραπεζου πα λληλοι το αποτε λεσμα που θα φανερωθει στην οθο νη ει ναι το ακο λουθο. 46

47 3.4 Εφαρμογή σε αρχείο epub3 47 Αν ο χρη στης στην συνε χεια ο χρη στης πατη σει το κουμπι Submit λαμβα νει ενημερωτικο μη νυμα ο πως φαι νεται παρακα τω και τα δεδομε να εισα γονται με μορφοποι ηση τυ που JSON αρχει ων στο αρχει ο logfile.txt του server συ μφωνα με την επο μενη εικο να. 47

48 48 Κεφάλαιο 3. Αρχεία epub3 clearcontent.js Το αρχει ο αυτο περιε χει την διαδικασι α clearall( ) η οποι α αδει αζει την HTML σελι δα απο το περιεχο μενο της. Συ μφωνα με τα παραπα νω με το πα τημα του κουμπιου Submit ο λες οι εισαγωγε ς του χρη στη αποστε λονται στον server. Όταν οι εισαγμε νες πληροφορι ες σταλου ν στον server επεξεργα ζονται απο τον παρακα τω κω δικα PHP ο οποι ος αναλαμβα νει την αποκωδικοποι ηση τους και την εγγραφη τους στο αρχει ο logfile.txt που βρι σκεται στην ι δια τοποθεσι α. Όπως ει ναι εμφανε ς απο τον κω δικα η PHP στε λνει ειδοποιητικο μη νυμα σχετικα με την εξε λιξη της εγγραφη ς των πληροφοριω ν στο αρχει ο

49 3.4 Εφαρμογή σε αρχείο epub

50 50 Κεφάλαιο 3. Αρχεία epub3 50

51 4 Αρχεία PDF 4.1 Εισαγωγή στην Acrobat Javascript Η Acrobat Javascript ει ναι μια γλω σσα που αναπτυ χθηκε βασιζο μενη στον πηγαι ο κω δικα της ε κδοσης Javascript 1.5 (ISO-16262) γνωστη ως ECMAScript, μια αντικειμενοστρεφη ς γλω σσα προγραμματισμου αναπτυγμε νη απο της εταιρει α Netscape. Η δημιουργι α της Javascript ει χε ως σκοπο την αποσυμφο ρηση των διαδικτυακω ν εφαρμογω ν που βασι ζονταν σε server-side scripts. Η Acrobat Javascript επεκτει νει την χρη ση της Javascript δημιουργω ντας καινου ργια αντικει μενα και μεθο δους και ιδιο τητες που τα χαρακτηρι ζουν. Τα αντικει μενα που βασι ζονται στην δομη του αρχει ου Acrobat δι νουν την δυνατο τητα στον χρη στη να διαχειριστει την ασφα λεια του αρχει ου, να επικοινωνει με βα σεις δεδομε νων, να χειρι ζεται τα επισυνημμε να αρχει α, να κα νει ε να αρχει ο PDF διαδραστικο. Δεδομε νου ο τι τα αντικει μενα της Acrobat Javascript ε χουν δημιουργηθει με βα ση την Javascript, ει ναι δυνατη η χρη ση των βασικω ν κλα σεων της γλω σσας αυτη ς δηλαδη των κλα σεων Math, String, Date, Array και RegExp. Τα PDF αρχει α ει ναι ιδιαι τερα ευε λικτα αφου το περιεχο μενο τους μπορει να γι νει αντιληπτο το σο απο το λογισμικο της Acrobat ο σο και απο τους συ γχρονους web browsers. Για αυτο το λο γο ει ναι πολυ σημαντικο να γι νουν αντιληπτε ς οι διαφορε ς μεταξυ της Javascript που χρησιμοποιει ται για τους web browsers και για της Acrobat Javascript[9]. Ενδεικτικα αναφε ρεται ο τι: Η Acrobat Javascript δεν μπορει να επηρρεα σει τα αντικει μενα μιας ιστοσελι δας HTML και αντι στοιχα η Javascript δεν μπορει να διαμορφω σει το περιεχο μενου ενο ς PDF αρχει ου. Η Javascript διαθε τει το αντικει μενο window που αναφε ρεται α μεσα στην εφαρμογη του web browser ενω η Acrobat Javascript δεν μπορει. Μπορει παρο λα αυτα να επηρεα σει αντι στοιχα αντικει μενα εντο ς της εφαρμογη ς της Adobe. Τα αντικει μενα της Acrobat Javascript δι νουν την δυνατο τητα στον κω δικα να αλληλεπιδρα με την ι δια την εφαρμογη του Acrobat, το αρχει ο PDF η με τα form fields (πεδι α φο ρμας στα οποι α ο χρη στης μπορει να εισα γει πληροφορι α). Τα πιο σημαντικα αντικει μενα της Acrobat Javscript ει ναι[10]: 51

52 52 Κεφάλαιο 4. Αρχεία PDF app Το αντικει μενο app ει ναι ε να στατικο αντικει μενο που αντιπροσωπευ ει την ι δια την εφαρμογη του Acrobat. Προσφε ρει ε ναν αριθμο απο διαδικασι ες που σχετι ζονται με την εφαρμογη του Acrobat. Με σω της αλληλεπι δρασης με αυτο το αντικει μενο ε νας χρη στης μπορει να ανοι ξει η να δημιουργη σει ε να PDF αρχει ο, να μορφοποιη σει την διαπροσωπι α της εφαρμογη ς του Acrobat (πχ να δημιουργη σει παρα θυρα διαλο γου, προειδοποιητικα μηνυ ματα κλπ). doc Το αντικει μενο doc μπορει να χρησιμοποιηθει για την προ σβαση και την διαχει ριση του περιεχομε νου του αρχει ου PDF. Με σω του αντικειμε νου αυτου ει ναι εφικτη η προ σβαση σε γενικε ς πληροφορι ες που αφορου ν το αρχει ο, η πλοη γηση στο εσωτερικο του, η διαχει ριση της δομη ς του, του περιεχομε νου του, η δημιουργι α νε ου περιεχομε νου και η προ σβαση σε αντικει μενα που ανη κουν στο αρχει ο ο πως οι σελιδοδει κτες του, τα πεδι α φο ρμας του, τα σχο λια του.τε λος, η προ σβαση στο αντικει μενο doc μπορει να γι νει με δια φορους τρο πους με σω της Acrobat Javascript, ο πιο συνηθισμε νος ει ναι με σω του αντικειμε νου this το οποι ο κατα γενικο κανο να αναφε ρεται στον τρε χον αρχει ο. global Το αντικει μενο global χρησιμοποιει ται προκειμε νου να αποθηκευ σει δεδομε να που χρη στης επιθυμει να μπορου ν να χρησιμοποιηθου ν σε πολλε ς κλη σεις διαδικασιω ν Acrobat Javascript η να μπορου ν να χρησιμοποιηθου ν απο πολλα αρχει α. Η διαμοι ραση global δεδομε νων μπορει να επιτευχθει με σω ενο ς μηχανισμου που παρακολουθει της αλλαγε ς στα δεδομε να και ενημερω νει τα αρχει α που συνδε ονται με αυτα για τυχο ν αλλαγε ς. Επιπλεο ν το αντικει μενο global μπορει να χρησιμποποιηθει για την αποθη - κευσει πληροφοριω ν που αφορου ν μια συγκεκριμε νη ομα δα αρχει ων. Για παρα δειγμα μια ιδιο τητα του global αντικειμε νου πληροφορει για το πλη θος των αρχει ων που ανη - κουν σε μια ομα δα αρχει ων. security Το αντικει μενο security ει ναι ε να στατικο αντικει μενο Javascript, διαθε σιμο σε ο λες τις εφαρμογε ς της Acrobat, συμπεριλαμβανομε νου και του Acrobat Reader, που υλο- 52

53 4.1 Εισαγωγή στην Acrobat Javascript 53 ποιει ε να συ στημα ασφα λειας για να διευκολυ νει την διαδικασι α της δημιουργι ας και διαχει ρισης μιας ψηφιακη ς υπογραφη ς (ο νομα χρη στη και κωδικο ς προ σβασης). Το αντικει μενο αυτο μπορει να χρησιμοποιηθει προκειμε νου να προστεθει ε νας νε ος κωδικο ς χρη στη στο αρχει ο, να προστεθου ν δικαιω ματα χρη σης στο αρχει ο, να δημιουρηθουν προσαρμοσμε νες πολιτικε ς ασφα λειας, να δημιουργηθει μια λι στα με τις ταυτο τητες των χρηστω ν και α λλα. SOAP Το αντικει μενο SOAP μπορει να χρησιμοποιηθει προκειμε νου να κα νει κλη σεις σε απομακρυσμε νους server και να επικαλεστει μεθο δους που υποστηρι ζονται απο το πρωτο κολλο SOAP 1.1 και 1.2. Οι με θοδοι αυτοι ει ναι διαθε σιμες για χρη ση στις εκδο σεις Acrobat Professional, Acrobat Standard και τους μεταγενε στερους reader του Acrobat Reader 6.0 για αρχει α που ε χουν δικαιω ματα αποστολη ς πληροφοριω ν με σω πεδι ων φο ρμας (form fields). Το αντικει μενο SOAP δι νει την δυνατο τητα απομακρυσμε νης ανταλλαγη ς σχολι ων και την κλη ση μεθο δων web service με σω της πυροδο τησης event σε πεδι α φο ρμας (form field events). ADBC Το αντικει μενο ADBC χρησιμοποιει ται σε συνεργασι α με τα αντικει μενα connection και statement προκειμε νου να αλληλεπιδρα σει με μια βα ση δεδομε νων. Αυτα τα αντικει μενα της Acrobat Javascript συνθε τουν τον μηχανισμο Acrobat Database Conectivity (ADBC). Τα SQL queries δηλω νονται με σα στην με θοδο execute() του αντικειμε νου statement προκειμε νου να υπα ρχει η δυνατο τητα εισαγωγη ς, ανανε ωσης, προ σβασης και διαγραφη ς δεδομε νων. event Όλες οι διαδικασι ες της Javascript υλοποιου νται ο ταν συμβει ε να συγκεκριμε νο γεγονο ς (event). Για κα θε γεγονο ς η Acorbat Javascript δημιουργει ε να αντικει μενο event. Με την πυροδο τηση αυτου του γεγονο τος το αντικει μενο μπορει να χρησιμοποιηθει προκει μενου να εξα γει και να διαχειριστει οποιαδη ποτε πληροφορι α σχετι ζεται με αυτο το γεγονο ς. Ένα αντικει μενο event μπορει να δημιουργηθει ο ταν εκκινη σει η εφαρμογη του Acrobat Viewer, ο χρη στης κα νει κλι κ σε κα ποιο σελιδοδει κτη η πεδι ο φο ρμας, το αρχει ο εκτυπω νεται η αποθηκευ εται και πολλα α λλα. Η Acrobat Javascript μπορει να εφαρμοστει σε επι πεδο φακε λου αρχει ων (folder level), σε επι πεδο μεμονωμε νου αρχει ου (document level), σε επι πεδο μεμονωμε νου πεδι ου εντο ς αρχει ου (field level) και σε επι πεδο ομα δας αρχει ων (batch level). Αυτα τα επι πεδα αναπαριστου ν το περιεχο μενο του αρχει ου και κατ επε κταση τον τρο πο με τον οποι ο ο κω δικας φορτω νεται στο αρχει ο και την προσβασιμο τητα του κω δικα εντο ς και εκτο ς του αρχει ου. Για παρα δειγμα η εφαρμογη κω δικα σε επι πεδο φακε λου αρχει ων καθιστα τον κω δικα διαθε σιμο σε ο λα τα αρχει α, η εφαρμογη κω δικα σε επι πεδο αρχει ου καθιστα τον κω δικα διαθε σιμο σε ο λα τα πεδι α φο ρμας εντο ς του 53

54 54 Κεφάλαιο 4. Αρχεία PDF αρχει ου και η εφαρμογη κω δικα σε επι πεδο πεδιου εντο ς του αρχει ου καθιστα τον κω δικα διαθε σιμο για ο λα συνδεο μενα με αυτο πεδι α. Folder Level Javascripts Ο κω δικας Javascript σε επι πεδο Folder Level περιε χει μεταβλητε ς και διαδικασι ες χρη σιμες στην εφαρμογη Acrobat και που ει ναι ορατα απο ο λα τα αρχει α. Υπα ρχουν δυ ο ειδω ν Folder Lever Javascripts αυτα που σχετι ζονται με την ι δια την εφαρμογη του Acrobat (App) και αυτα που σχετι ζονται με τον χρη στη (User). Για παρα δειγμα η δημιουργι α εξειδικευμε νων μενου που θα ει ναι προσβα σιμα απο ο λα τα αρχει α που ανοι γονται με σω Acrobat επιτυγχα νεται με την δημιουργι α Folder Level Javascripts. Γενικα τα Folder Level Javascripts αποθηκευ ονται σε ξεχωριστα αρχει α με κατα - ληξη.js. Τα Folder Level Javascripts τυ που App αποθηκευ ονται εντο ς του φακε λου της εφαρμογη ς με ο νομα Javascripts ενω Folder Level Javascripts τυ που User αποθηκευ ονται εντο ς του φακε λου του χρη στη με ο νομα Javascripts. Όλα αυτα τα αρχει α κω δικα φορτω νονται ο ταν η εφαρμογη του Acrobat εκκινει και σχετι ζονται με το γεγονο ς αντικειμε νου event με ο νομα App/Init. Μερικα απο τα Folder Level Javascripts που παρε χονται απευθει ας με την εγκατα σταση της εφαρμογη ς Acrobat ει ναι τα Aform.js, Annot.js και ADBC.js(App folder level Javascripts). Επιπλε ον ο φα κελος χρη στη περιε χει τα glob.js που σχετι ζεται με την χρη ση του αντικειμε νου global και Config.js που σχετι ζεται με την μορφοποι ηση της εμφα νισης της εφαρμογη ς (προσθη κη μενου, διαχει ρηση κουμπιω ν) του Acrobat. Για παρα δειγμα η κλη ση στην με θοδο app.addmenuitem( ) βρι σκεται εντο ς του Config.js. Document Level Javascripts Ο κω δικας Javascript σε επι πεδο Document Level περιε χει μεταβλητε ς και διαδικασι ες χρη σιμες σε ε να δεδομε νο αρχει ο και δεν μπορου ν να εφαρμοστου ν ε ξω απο αυτο. Ο κω δικας επιπεδου Document Level αποθηκευ εται εντο ς του αρχει ου PDF στο οποι ο αναφε ρεται και υλοποιει ται με το α νοιγμα αυτου του αρχει ου. Field Level Javascripts Η Acrobat Javascript μπορει να σχετιστει με κα θε στοιχει ο του αρχει ου. Στην περι πτωση δυναμικω ν πεδι ων που κα νουν χρη ση XML για αποστολη αιτημα των στον server, ο κω δικας που σχετι ζεται με αυτα τα πεδι α ει ναι εμφανη ς μο νο στο εσωτερικο του εκα στοτε πεδι ου και εκτελει ται μο λις συμβει κα ποιο event που σχετι ζεται με το συγκεκριμε νο πεδι ο. Για παρα δειγμα ει ναι δυνατη η εκτε λεση του κω δικα που θα μεταβα λει το περιεχο μενο του πεδι ου μο λις ο χρη στης κα νει κλικ στο συγκεκριμε νο πεδι ο (MouseUp event). Όπως και τα Document Level Javascripts τα Field Level Javascripts αποθηκευ ονται εντο ς του αρχει ου PDF στο οποι ο ανταφε ρονται. Batch Level Javascripts Ο κω δικας Javascript σε επι πεδο Batch Level μπορει να εφαρμοστει σε μια συλλογη αρχει ων και επιδρα στο επι πεδο της εφαρμογη ς. Για παρα δειγμα ο χρη στης μπορει 54

55 4.2 Δυνατότητες δημιουργίας τοπικών αρχείων 55 να δημιουργη σει ε να αρχει ο κω δικα που κατα την εκτε λεση του θα εκτυπω νει την συγκεκριμε νη συλλογη αρχει ων η θα εφαρμο ζει κα ποιους κανο νες ασφα λειας σε αυτα. 4.2 Δυνατότητες δημιουργίας τοπικών αρχείων Δημιουργία σχολίων μέσα στο αρχείο Η Acrobat Javascript δι νει την δυνατο τητα εισαγωγη ς και διαχει ρισης σχολι ων με σα στο αρχει ο με δυναμικο τρο πο. Η δυνατο τητα της εισαγωγη ς σχολι ων παρε χεται με σω του αντικειμε νου annot και των τυ πων του Text και FreeText. Μπορου με να εισα γουμε σχο λια σε ε να Text Box με χρη ση της Acrobat Javascript με σω της παρακα τω συ νταξης: Στο παραπα νω παρα δειγμα η με θοδος addannot( ) λαμβα νει σαν παρα μετρο ε να αντικει μενο που χαρακτηρι ζει πλη ρως το που θα τοποθετηθει το σχο λιο, τον τυ πο του, το περιεχο μενο του και το ο νομα του. Δημιουργει ε να τετρα γωνο πλαι σιο σχολι ου στην πρω τη σελι δα του αρχει ου. (το αντικει μενο this αναφε ρεται στο αντικει μενο doc ο πως ε χει αναφερθει νωρι τερα). Το ο νομα του αντικειμε νου-σχολι ου που δημιουργη - θηκε δηλω νεται με σω της παραμε τρου name, ο δημιουργο ς του με σω της author και το περιεχο μενο του μεσω της content. Η Acrobat Javascript δι νει και την δυνατο τητα επεξεργασι ας των σχολι ων που εμπεριε χονται σε ε να αρχει ο. Η ταξινο μηση της λι στας των σχολι ων επιτυγχα νεται με την κλη ση της μεθο δου getannots στο αντικει μενο doc. Ένα παρα δειγμα της μεθο δου παρατι θεται παρακα τω: Στο παραπα νω παρα δειγμα η με θοδος getannots( ) λαμβα νει σαν παρα μετρο ε να αντικει μενο που χαρακτηρι ζει σε ποια σελι δα αυτα ανη κουν τα σχο λια, ως προς ποια μεταβλητη ταξινομου νται αυτα και αν τα σχο λια θε λουμε να ταξινομηθου ν σε αυ ξουσα η φθι νουσα σειρα. Η παρα μετρος nsortby μπορει να λα βει τιμε ς ANSB_None για να μην γι νει ταξινο μηση, ANSB_Page για να ταξινομηθου ν τα σχο λια ανα αριθμο σελι δας, 55

56 56 Κεφάλαιο 4. Αρχεία PDF ANSB_Author για να ταξινομηθου ν ανα ο νομα συγγραφε α και ANSB_ModDate για να ταξινομηθου ν ανα ημε ρα τροποποι ησης. Τα σχο λια μπορου ν να ει ναι ει τε εμφανη με σα στο αρχει ο ει τε κρυμμε να αρκει να δω σουμε την αντι στοιχη τιμη στην ιδιο τητα του αντικειμε νου annot hidden. 1 Η προ σβαση στις πληροφορι ες των σχολι ων μπορει να γι νει με σω της μεθο δου getannot( ) αν ει ναι γνωστο το ο νομα του σχολι ου η με την με θοδο getannots( ) που επιστρε φει ο λα τα σχο λια του αρχει ου και αναζητω ντας με σα στην λι στα των σχολι ων να βρου με το ζητου μενο. Εα ν αναζητου με για παρα δειγμα στην πρω τη σελι δα το σχο λιο με ο νομα This is a Test. αντι στοιχος κω δικας θα ει ναι ο παρακα τω: 1 Η εισαγωγη σχολι ων και η επισυ ναψη αρχει ων σε ε να αρχει ο PDF ει ναι δυ ο διαδικασι ες που συπμπληρω νουν η μια την α λλη. Τα επισυννημε να αρχει α συνη θως συνοδευ ονται απο κα ποιο σχο λιο που προσδιορι ζει το περιεχο μενο τους. Η επισυ ναψη αρχει ων στην Acrobat Javascript υλοποιει ται με σω της μεθο δου importdataobject( ) του αντικειμε νου doc. Η με θοδος αυτη εισα γει στο αρχει ο τα δεδομε να και στην συνε χεια η με θοδος getdataobject( ) τα επεξεργα ζεται δεδομε να του επισυνημμε νου αρχει ου. Ο κω δικας που υλοποιει την διαδικασι α που περιγρα φηκε παραπα νω και προσθε τει συνοδευτικο σχο λιο στο επισυνημμε νο αρχει ο ει ναι ο ακο λουθος: Αποθήκευση αρχείου σε άλλο format Η αυτοματοποι ηση της διαδικασι ας αποθη κευσης αρχει ων PDF με σω της Acrobat Javascript ει ναι ε να πολυ σημαντικο εργαλει ο γιατι μπορει να διευκολυ νει την επεξεργασι α των αρχει ων με βα ση τις ανα γκες του κα θε χρη στη. Η διαδικασι α doc.saveas() επιτρε πει την αποθη κευση του αρχει ου σε τοποθεσι α και με ο νομα που υποδεικνυ ει ο χρη στης με σω του παρακα τω κω δικα: 56

57 4.2 Δυνατότητες δημιουργίας τοπικών αρχείων 57 1 Η παραπα νω διαδικασι α μπορει να δεχθει και ως παρα μετρο ε να αντικει μενο που θα της δι νει την δυνατο τητα να ανανεω σει το αρχει ο αν αυτο βρι σκεται εκει που δηλω νει η παρα μετρος cpath. 1 Η πιο σημαντικη δυνατο τητα της διαδικασι ας doc.saveas( ) ει ναι ο τι μπορει να μετατρε ψει το αρχει ο στο format που επιθυμει ο χρη στης και στην συνε χεια να το αποθηκευ σει στην τοποθεσι α που επιθυμει. Η μετατροπη επιτυγχα νεται χα ρη στην υ παρξη αντικειμε νων app.formpdfconverters που ει ναι αποθηκευμε να με σα στην εφαρμογη. Παρατι θεται η λι στα των παραμε τρων που εισα γονται στην διαδικασι α doc.saveas( ) για την μετατροπη των αρχει ων στο αντι στοιχων format ο πως αυτη εμφανι ζεται στην κονσο λα της εφαρμογη ς Adobe Acrobat Pro: Μπορει λοιπο ν να γι νει ε υκολα αντιληπτο ο τι αν θε λουμε να μετατρε ψουμε και να σω σουμε το τρε χον αρχει ο σε format txt η εντολη του κω δικα Acrobat Javascript ει ναι: 1 57