ΘΕΩΡΙΑ. Εισήγηση 3 - Επείγοντα αναπνευστικά προβλήματα - πρώτες βοήθειες επείγουσα νοσηλευτική φροντίδα. Ορισμός Δύσπνοιας

Transcript

1 ΘΕΩΡΙΑ Εισήγηση 3 - Επείγοντα αναπνευστικά προβλήματα - πρώτες βοήθειες επείγουσα νοσηλευτική φροντίδα Δρ. Ροβίθης Μιχαήλ, καθ. Εφαρμογών PhD, Mmedsci, MPH Ορισμός Δύσπνοιας Η δύσπνοια είναι ένας ιατρικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το υποκειμενικό αίσθημα δυσκολίας στην αναπνοή ενός ασθενή. Δυνατόν να σχετίζεται με προβλήματα από το κυκλοφορικό σύστημα (στεφανιαία νόσος, καρδιακή ανεπάρκεια) ή να είναι συνέπεια πνευμονικής πάθησης (πνευμονική εμβολή, εμφύσημα, πνευμονική υπέρταση, πνευμονική ίνωση κ.λ.π); Η διάγνωση της αιτίας της δύσπνοιας είναι δύσκολη και αρκετές φορές το ιστορικό του ασθενή, η κλινική εξέταση και ο εργαστηριακός έλεγχος δεν παρέχουν σαφείς πληροφορίες. Στον προσδιορισμό της αιτίας της δύσπνοιας λαμβάνεται υπόψη και η ηλικία του ασθενή. 1

2 Ορισμός Δύσπνοιας Ο ασθενής με αναπνευστική δυσχέρεια εμφανίζει: Ταχύπνοια >25/λεπτό Κυάνωση (συχνό εύρημα όχι υποχρεωτικό) Σύγχυση (εάν έχει αυξημένο CO2) Ανησυχία / αγωνία. Αναπέταση των ρινικών πτερυγίων. Σύσπαση επικουρικών μυών. Παθολογικοί ήχοι κατά την ακρόαση. Αιτιολογία Δύσπνοιας Δύσπνοια αναπνευστικής αιτιολογίας: Απόφραξη ανώτερων αεραγωγών (ξένο σώμα, επιγλωτίτιδα, αναφυλακτική αντίδραση). Οξεία κρίση άσθματος Παρόξυνση ΧΑΠ Ατελεκτασία Πνευμονία Πνευμονική εμβολή Πλευριτική συλλογή Αυτόματος πνευμοθώρακας Δύσπνοια καρδιακής αιτιολογίας: Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια Στεφανιαία νόσος με οξύ πνευμονικό οίδημα Μυοκαρδιοπάθειες (διατατική ή υπερτροφική) Βαλβιδοπάθειες (ανεπάρκεια μιτροειδούς) Συγγενείς καρδιοπάθειες Λοιπές αιτίες δύσπνοιας: Θυρεοτοξίκωση Διαβητική κετοξέωση Αναιμία Shock 2

3 Εργαστηριακή διαφορική διάγνωση Δύσπνοιας Ηλεκτροκαρδιογράφημα 12 απαγωγών Το ΗΚΓ απαιτείται ώστε να ελεγχθεί αν συνυπάρχουν σημεία ισχαιμίας του μυοκαρδίου. Ακτινογραφία θώρακα Η ακτινογραφία θώρακα είναι απαραίτητη ώστε να γίνει έλεγχος για σημεία λοίμωξης αναπνευστικού (πνευμονία), χρόνιας πνευμονικής πάθησης (εμφύσημα, πνευμονική ίνωση), πνευμοθώρακα ή πλευριτική συλλογή, διαταραχών της πνευμονικής αγγείωσης (απόφραξη μεγάλου αγγείου στη πνευμονική εμβολή). Αέρια αίματος Η λήψη και αξιολόγηση των αερίων αίματος είναι μια διαδικασία που απαιτεί ειδική τεχνική και συμβάλλει στη διάγνωση των διαταραχών της αναπνευστικής λειτουργίας και της οξεοβασικής ισορροπίας. Γίνεται σε ασθενείς με: Αναπνευστική ανεπάρκεια. Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Κυάνωση. Αλλαγές στο επίπεδο συνείδησης. Κώμα. Καταπληξία. Υπερηχογράφημα καρδιάς Είναι χρήσιμο εργαλείο στην εκτίμηση της καρδιακής λειτουργίας και στην ανίχνευση βαλβιδοπάθειας (σοβαρή αορτική στένωση), περικαρδιακής συλλογής και ρήξης του μεσοκοιλιακού διαφράγματος. Εργαστηριακή διαφορική διάγνωση Δύσπνοιας Η PaO2 αντιπροσωπεύει το επίπεδο του Ο2 στο αρτηριακό αίμα και χρησιμοποιείται για την εκτίμηση της οξυγόνωσης. Η PaCO2 αντιπροσωπεύει το επίπεδο του CΟ2 στο αρτηριακό αίμα και χρησιμοποιείται για την εκτίμηση του αερισμού και του αναπνευστικού σκέλους της οξεοβασικής ισορροπίας. Το ph παρέχει μια συνολική εκτίμηση της οξεοβασικής ισορροπίας και προσδιορίζει την συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου στο πλάσμα. Τα διττανθρακικά (HCO3) χρησιμεύουν στην εκτίμηση του μεταβολικού σκέλους της οξεοβασικής ισορροπίας. Ο SaO2 αντιπροσωπεύει τον ιστικό κορεσμό της αιμοσφαιρίνης με Ο2 Μεταβλητή Αρτηριακό αίμα Φλεβικό αίμα ph pco2 mm Hg HCO3 meq/l PaO2 mm Hg SaO2 % >

4 Αντιμετώπιση στον τόπο του συμβάντος θύματος με αναπνευστικά προβλήματα Έλεγχος ζωτικών σημείων (συχνότητα αναπνοών σφίξεις και αρτηριακή πίεση). Προσπάθεια καθησυχασμού του ασθενή. Τοποθέτηση σε καθιστή θέση με ελαφρά κλίση προς τα εμπρός για βελτίωση της λειτουργίας του θωρακικού τοιχώματος. Λήψη στοιχειωδών πληροφοριών από τον ασθενή (π.χ. αν λαμβάνει φάρμακα). Χορήγηση βρογχοδιασταλτικών φαρμάκων υπό την μορφή εισπνοών. Χορήγηση Ο2 με μάσκα. Μεταφορά σε νοσοκομείο. Αντιμετώπιση στο ΤΕΠ ασθενή με αναπνευστικά προβλήματα Η εκτίμηση του ασθενή στο ΤΕΠ περιλαμβάνει: Τη λήψη πλήρους ιστορικού. Τη φυσική εκτίμηση. Τη διενέργεια εργαστηριακού, ακτινολογικού ελέγχου και την εκτίμηση των αποτελεσμάτων. Άμεση έναρξη θεραπείας. Η αρχική εκτίμηση αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της θεραπευτικής αντιμετώπισης του ασθενή. Βασίζεται στο ABCDE (Airway, Breathing, Circulation, Disability. Συγκεκριμένα: Έλεγχος αεραγωγών (Airway). Έλεγχος αναπνοής (Breathing). Έλεγχος κυκλοφορίας (Circulation). Έλεγχος για ελλείμματα ή αναπηρίες (Disability). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ABCD, ο ασθενής κατηγοριοποιείται σε επείγον ή μη επείγον περιστατικό. Στον πίνακα 2 αναφέρονται τα κριτήρια που κατατάσσουν έναν ασθενή σε επείγον περιστατικό και κρίνεται απαραίτητη η εισαγωγή του σε ΜΕΘ όταν έχει ένα ή περισσότερα από αυτά. 4

5 Αντιμετώπιση στο ΤΕΠ ασθενή με αναπνευστικά προβλήματα Κριτήρια επείγουσας αντιμετώπισης Παράμετροι Αεραγωγοί / Αναπνοή Κυκλοφορία Έλλειμμα/ Αναπηρία Άλλα Αντικειμενικά σημεία Αναπνευστική ανακοπή. Αναπνευστική συχνότητα < 8/min ή >25/min. Κορεσμός οξυγόνου (SaO 2 ) < 90%. Καρδιακή ανακοπή. Αρτηριακός σφυγμός < 45/min ή > 125 /min. Συστολική αρτηριακή πίεση < 90 mmhg. Ο ασθενής δεν ανταποκρίνεται σε λεκτικά ερεθίσματα / Κλίμακα Γλασκώβης 8. Απότομη πτώση του επιπέδου συνείδησης. Ολιγουρία 30 ml / h για 3 συνεχόμενες ώρες. Αντιμετώπιση κρίσης Άσθματος Το άσθμα είναι νόσος που χαρακτηρίζεται από πλήρως αναστρέψιμη απόφραξη των αεραγωγών. Στο άσθμα υπάρχει φλεγμονή και υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών σε ερεθίσματα με αποτέλεσμα βρογχόσπασμο, οίδημα των αεραγωγών, απόφραξη από βλέννα και τελικά περιορισμός της ροής του αέρα στην εκπνοή. Κάθε ασθενής με άσθμα μπορεί να εμφανίσει κρίση. Αυξημένο κίνδυνο έχουν όσοι: Δεν συμμορφώνονται με την φαρμακευτική αγωγή και την παρακολούθηση. Έχουν εμφανίσει στο παρελθόν απειλητικά για τη ζωή της επεισόδια. Υποφέρουν από σοβαρό χρόνιο άσθμα. Δεν μπορούν να αναγνωρίσουν την σοβαρότητα της κατάστασής τους. Εκτίθενται σε πολλούς αλλεργιογόνους παράγοντες. Έχουν σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα. 5

6 Ταξινόμηση Άσθματος Σύμφωνα με την βαρύτητα, η κρίση άσθματος ταξινομείται σε ήπια, μέτρια και σοβαρή. Στην ήπια κρίση, ο ασθενής εμφανίζει αναπνευστική δυσχέρεια κατά την δραστηριότητα, μπορεί να ολοκληρώσει μια πρόταση, λαμβάνει θέση κατάκλισης στο κρεβάτι και οι σφίξεις είναι < 100 / λεπτό. Στη μέτρια κρίση, ο ασθενής εμφανίζει αναπνευστική δυσχέρεια κατά την ομιλία, συντάσσει φράσεις, προτιμά τη καθιστή θέση και συχνά χρησιμοποιεί τους επικουρικούς μυς. Στη σοβαρή κρίση, ο ασθενής εμφανίζεται εξαντλημένος και αποδιοργανωμένος λόγω της μεγάλης δυσκολίας στην αναπνοή. Τα συμπτώματα είναι επίμονος βήχας και αδυναμία εκπνοής. Έχει σιωπηλό θώρακα λόγω της μεγάλης υπερδιάτασης, αν και από τα αέρια αίματος ο ασθενής παρουσιάζει νορμοκαπνία (διατήρηση της PCO2 σε τιμές 40 ± 2 mmhg), είναι υποψήφιος για διασωλήνωση. Σημεία σοβαρής κρίσης Άσθματος Σφίξεις > 110 / λεπτό. Αναπνοές > 25 / λεπτό. 20% μείωση της μέγιστης εκπνευστικής ροής (PEF = peak expiratory flow). Ανικανότητα του ασθενή να ολοκληρώσει μια φράση σε μια αναπνοή. Χρήση επικουρικών μυών. Παράδοξος σφυγμός (διαφορά στην συστολική αρτηριακή πίεση μεγαλύτερη από 10mmHg στην εισπνοή) Τα αντικειμενικά σημεία που υποδηλώνουν καταστάσεις απειλητικές για τη ζωή του ασθενή είναι οποιοδήποτε από τα παρακάτω: Κορεσμός αιμοσφαιρίνης (SaO2) < 92%. Βραδυκαρδία ή αρρυθμίες, σιωπηλός θώρακας. Υπόταση. Σύγχυση. Κόπωση. Κυάνωση. Ασθματική κρίση που διαρκεί > 30 λεπτά και είναι ανθεκτική στη θεραπεία με τα βρογχοδιασταλτικά είναι υπερεπείγουσα κατάσταση και ονομάζεται status asthmaticus. 6

7 Αντιμετώπιση κρίσης Άσθματος στον Τόπο του Συμβάντος Εξασφάλιση και διατήρηση ήρεμου του ασθενή. Έλεγχος σφυγμού. Έλεγχος και προσπάθεια διασφάλισης ανοικτών αεραγωγών. Χαλάρωση ενδυμάτων. Λήψη στοιχειωδών πληροφοριών (π.χ. ότι πάσχει από άσθμα, στη τσέπη του θα υπάρχει συσκευή εισπνοής βρογχοδιασταλτικών και γίνονται τουλάχιστον 2 εισπνοές). Παραμονή του ασθενή σε καλά αεριζόμενο χώρο. Παρακολούθηση για σημεία επιδείνωσης της κατάστασής του (ταχύπνοια, ταχυκαρδία, κυάνωση, εξάντληση, σύγχυση). Αντιμετώπιση κρίσης Άσθματος στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών Λήψη ιστορικού. Χορήγηση Ο2 με FiO2 60% έτσι ώστε ο SaO2 να διατηρείται 92% και η PaO2 > 60 mmhg. Έλεγχος αερίων αίματος. Α/Α θώρακος για τον αποκλεισμό της πιθανότητας αυτόματου πνευμοθώρακα ή άλλων επιπλοκών της νόσου. Εάν ο ασθενής είναι σε θέση (λόγω δύσπνοιας), μέτρηση της μέγιστης ροής με απλό ροόμετρο. Γενική εξέταση αίματος. Ηλεκτροκαρδιογραφικός έλεγχος. Καλλιέργεια πτυέλων 7

8 Αντιμετώπιση κρίσης Άσθματος στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών Αξιολόγηση του ασθενή και καθορισμός προτεραιοτήτων στις παρεμβάσεις όπως έλεγχος: α. Του Αρτηριακού σφυγμού. β. Της Αναπνευστικής συχνότητας. γ. Του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης. δ. Της μέγιστης εκπνευστικής ροής (PEF). ε. Την ικανότητα ολοκλήρωσης μιας πρότασης χωρίς να διακόπτει. στ. Της αρτηριακής πίεσης. ζ. Χρώμα πτυέλων. η. Της θερμοκρασίας σώματος. Αντιμετώπιση Άσθματος στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών Παραμονή γιατρών και νοσηλευτών κοντά στον ασθενή σε όλη διάρκεια της θεραπείας και: Μέτρηση της μέγιστης εκπνευστικής ροής. Χορήγηση της φαρμακευτικής αγωγής. Κατάλληλη και άνετη θέση στο κρεβάτι. Ήρεμες και βαθιές αναπνοές κατά την οξυγονοθεραπεία ή τη χορήγηση βρογχοδιασταλτικών με μάσκα. Καλή εφαρμογή της μάσκας. Αναφορά επιδείνωσης της αναπνοής παρά τη φαρμακευτική αγωγή. Μέτρηση Ο2 με παλμική οξυμετρία. 8

9 Αντιμετώπιση κρίσης Άσθματος Φαρμακευτική Αγωγή Αρχικά: Βρογχοδιασταλτικά με την μορφή δοσιμετρικής αεροζόλης ή ξηρής σκόνης σε κατάλληλες συσκευές εισπνοών (π.χ. turbohaler) ή μέσα από νεφελοποιητή Χορήγηση Bρωμιούχο ιπρατρόπιο (atrovent) σε νεφελοποιητη 0.5 mg ιπρατροπίου σε νεφελοποιητή και επανάληψη κάθε 4-6h Συνεργική δράση με τους β2- διεγέρτες: Εισπνεόμενα στεροειδή με τη μορφή αεροζόλ η με νεφελοποιητή Κορτικοστεροειδή συστηματικά με σκοπό τη μείωση της φλεγμονής των αεραγωγών. Προτιμάται η ενδοφλέβια χορήγηση υδροκορτιζόνης mg η prednilosone 0.5-1mg/kg Η δράση τους αρχίζει 2 ώρες μετά την χορήγηση τους. Αντιμετώπιση κρίσης Άσθματος Φαρμακευτική Αγωγή Σε μη βελτίωσης της κατάστασης του ασθενή, προτείνονται τα παρακάτω: Επαναχορήγηση σαλβουταμόλης. Ενδοφλέβια χορήγηση μιας δόσης θεϊκού μαγνησίου 1.2-2g ενδοφλέβια σε χρονικό διάστημα 20 λεπτών. Ενδοφλέβια χορήγηση αμινοφυλλίνης δόση εφόδου 5-6mg/kg i.v. σε 30 min και διατήρησης 0.5mg/kg/h και παρακολούθηση επιπέδων στο πλάσμα [θεραπευτικά (περίπου 10mg/L) μη τοξικά]. Ο ασθενής μεταφέρεται σε ΜΕΘ αν: Εμφανίσει σημεία κόπωσης και σύγχυσης Η PEFR παραμένει αμετάβλητη ή επιδεινώνεται (<30% απο την προβλεπόμενη)και 3) αυξηθεί η PaCO2 και μειωθεί το ph 9

10 Παρόξυνση χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας ΟΡΙΣΜΟΣ Ως Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ορίζεται η παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζετε από περιορισμό της ροής ο οποίος δεν είναι πλήρως αναστρέψιμος. Ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει καταστάσεις στις οποίες περιορίζεται η διέλευση του αέρα προς τους πνεύμονες σε χρόνια βάση. Αυτό συμβαίνει διότι αυξάνει η αντίσταση των αεραγωγών λόγω στένωσής τους (χρόνια βρογχίτιδα) ή λόγω μείωσης της έξωθεν πίεση με αποτέλεσμα να εξαλείφεται η δυνατότητα ελαστικής επαναφοράς των πνευμόνων (πνευμονικό εμφύσημα). Η κλινική εικόνα της παρόξυνσης ΧΑΠ χαρακτηρίζεται από: Επιδεινούμενη δύσπνοια (ο ασθενής αγωνίζεται για να αναπνεύσει, έχει θορυβώδη αναπνοή, χρησιμοποιεί επικουρικούς αναπνευστικούς μυς). Βήχας και απόχρεμψη πέραν της καθημερινής διακύμανσης. Αλλαγές του επιπέδου συνείδησης του ασθενή (σύγχυση, ευερεθιστικότητα, λήθαργος, ζάλη). Διαταραχές ύπνου. Κυάνωση. Αρρυθμίες. Παρόξυνση χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας Αντιμετώπιση στον τόπο του συμβάντος Εφαρμογή ελεγχόμενης οξυγονοθεραπείας (24-28% με μάσκα Venturi) Έλεγχος βατότητας αεραγωγών και τοποθέτηση ασθενή σε καθιστική θέση Χορήγηση βρογχοδιασταλτικών φαρμάκων. 10

11 Παρόξυνση χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας Αντιμετώπιση στο ΤΕΠ Η αρχική εκτίμηση του ασθενή περιλαμβάνει: Λήψη ιστορικού Εκτίμηση επιπέδου συνείδησης Εκτίμηση αναπνευστικού Εκτίμηση καρδιοαγγειακού Λήψη θερμοκρασίας Εργαστηριακές εξετάσεις Αιματολογικές και βιοχημικές εξετάσεις Ακτινογραφία θώρακος ΗΚΓ Αέρια αίματος Καλλιέργεια πτυέλων Παρόξυνση χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας Αντιμετώπιση στο ΤΕΠ Ελεγχόμενη οξυγονοθεραπεία Χορήγηση οξυγόνου με μάσκα Ventouri. Έναρξη με όσο το δυνατόν μικρότερη συγκέντρωση (24-28%) και τακτικός έλεγχος αερίων αίματος. Αν δεν βελτιωθεί η PaO2, μειωθεί το ph κάτω από 7.35 και αυξηθεί η PaCO2 πάνω από 55 τότε θα πρέπει ο ασθενής να τεθεί σε μηχανική υποστήριξη με μη επεμβατικό μηχανικό αερισμό (non invasive ventilation = NIV). Ο NIV αποτελεί την καλύτερη επιλογή σε ασθενείς με παρόξυνση ΧΑΠ και αναπνευστική ανεπάρκεια τύπου ΙΙ. Είναι αποτελεσματικός όταν: Οι αναπνοές υποχωρήσουν κάτω από τις 25 / λεπτό. Οι παλμοί της καρδιάς είναι κάτω από 110 / λεπτό. Ο SaO2 είναι πάνω από 90%. Το ph είναι πάνω από Ο μη επεμβατικός μηχανικός αερισμός είναι αναποτελεσματικός όταν: Ο ασθενής δεν αντέχει τη μάσκα. Υπάρχουν υπερβολικές εκκρίσεις από τους αεραγωγούς. Κατά την εφαρμογή της μάσκας υπάρχει διαφυγή οξυγόνου, λόγω μη καλής εφαρμογής στο πρόσωπο. Ο ασθενής είναι σε κωματώδη κατάσταση. Επί αποτυχία του ΝΙV ο ασθενής διασωληνώνεται και μεταφέρεται στη ΜΕΘ 11

12 Παρόξυνση χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας Αντιμετώπιση στο ΤΕΠ Θεραπεία με βρογχοδιασταλτικά Αρχικώς χορηγείται νεφελοποιημένη σαλβουταμόλη (Αerolin) mg /2-4 ώρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις ασθενών με ΧΑΠ, η χορήγηση βρωμιούχου ιπρατρόπιου (Atrovent) 0.5 mg / 6 ώρες έχει καλύτερα αποτελέσματα. Σε σοβαρές παροξύνσεις γίνεται συνδυασμός σαλβουταμόλης και βρωμιούχου ιπρατρόπιου. Χορήγηση αντιβιοτικών Η επιλογή του κατάλληλου αντιβιοτικού εξαρτάται από το αποτέλεσμα της καλλιέργειας των πτυέλων, το οποίο όμως δεν είναι άμεσα διαθέσιμο κατά την εισαγωγή του ασθενή στο ΤΕΠ. Γενικώς χορηγούνται εμπειρικά αντιβιοτικά σε ασθενείς με ΧΑΠ που παρουσιάζουν αυξανόμενη δύσπνοια, αλλαγή της ποσότητας και του χρώματος των πτυέλων. Πνευμονική Εμβολή Ορίζεται ως η απόφραξη ενός αγγείου της πνευμονικής κυκλοφορίας από υλικό που μεταφέρεται με τη ροή του αίματος. Το υλικό αυτό (θρόμβος) αποσπάται από το τοίχωμα μιας φλέβας και μέσα από την φλεβική κυκλοφορία πηγαίνει κι ενσφηνώνεται στην πνευμονική αρτηρία ή σε κάποιον κλάδο της. Προδιαθεσικοί παράγοντες Ακινησία - παρατεταμένη κατάκλιση (δημιουργούνται θρόμβοι που εντοπίζονται στις μεγάλες φλέβες των κάτω άκρων ή της πυέλου). Μετεγχειρητική περίοδος. Εγκυμοσύνη και λοχεία. Αντισυλληπτική θεραπεία λόγω των οιστρογόνων που περιέχουν. Τραυματισμός μεγάλων φλεβών (ειδικά της κάτω κοιλίας κατά την διάρκεια εγχειρήσεων). Σοβαρά εγκαύματα. Στη συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια λόγο επιβράδυνσης της ροής πιθανόν να δημιουργηθούν θρόμβοι όχι μόνο στο φλεβικό σύστημα αλλά και στις δεξιές καρδιακές κοιλότητες. 12

13 Πνευμονική Εμβολή Αντιμετώπιση στον τόπο του Συμβάντος Ημικαθιστή θέση του ασθενή. Χορήγηση αναλγητικών φαρμάκων. Χορήγηση οξυγόνου. Εξασφάλιση και διατήρηση περιφερικής φλέβας. Παρακολούθηση ζωτικών σημείων. Χορήγηση υγρών Πνευμονική Εμβολή Αντιμετώπιση στο ΤΕΠ Εκτίμηση ζωτικών σημείων (ΑΠ, σφίξεις αναπνοές) Χορήγηση οξυγόνου σε υψηλή συγκέντρωση. Αναλγητικά φάρμακα (μορφίνη ή πεθιδίνη). Τοποθέτηση κεντρικής φλεβικής γραμμής και προετοιμασία για θρομβόλυση σε περίπτωσης κυκλοφορικής καταπληξίας 13

14 Βιβλιογραφία ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Παπαγεωργίου Δ., Τουλιά Γ. (2016) Επείγουσα Νοσηλευτική, Επείγοντα αναπνευστικά προβλήματα, Εκδόσεις Κωνσταντάρας, Αθήνα 1.Agarwal R; Severe asthma with fungal sensitization. Curr Allergy Asthma Rep Oct;11(5): Andrew L. Ries, Patricia J. Bullock, Catherine A. Larsen, Trina M. Limberg, Roseann Myers, Toni Pfister, Dawn E. Sassi-Dambron, Jamie B. Sheldon. (2001). Shortness of Breath: A Guide to Better Living and Breathing. 6th Edition. Mosby, U.S.A. 3. British guideline on the management of asthma; Scottish Intercollegiate Guidelines Network - SIGN (Oct 2014). 4.Denning DW, O'Driscoll BR, Powell G, et al; Randomized controlled trial of oral antifungal treatment for severe asthma with Am J Respir Crit Care Med Jan 1;179(1):11-8. Epub 2008 Oct Hess DR. Ventilatory strategies in severe acute respiratory failure. Seminars in Respiratory and Critical Care Aug;35(4): doi: /s Epub 2014 Aug Holgate ST, Polosa R; The mechanisms, diagnosis, and management of severe asthma in adults. Lancet Aug 26; 368(9537): Hong CM, Galvagno SM Jr. Patients with chronic pulmonary disease. The Medical clinics of North Americs 2013 Nov;97(6): doi: /j.mcna Epub 2013 Aug International ERS/ATS guidelines on definition, evaluation and treatment of severe asthma; European Respiratory Society (2014). 9.Jungblut SA, Heidelmann LM, Westerfeld A, Frickmann H, Korber MK, Zutner AE. Ventilation therapy for patients suffering from obstructive lung diseases. Recent Patents on Inflammation & Allergy Drug Discovery 2014, 8(1): Kenyon N, Zeki AA, Albertson TE, Louie S. Definition of Critical Asthma Syndromes. Clinical Review in Allergy & Immunology 2013; Nov 10. [Epub ahead of print] 11.Khialani B, Sivakumaran P, Keijzers G, Sriram KB. Emergency department management of acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease and factors associated with hospitalization. Journal of Research in Medical Sciences 2014 Apr;19(4): Light R.W.(2011) Παθήσεις του υπεζωκότα. Ιατρικές εκδόσεις Κωνσταντάρας, Αθήνα. 13.Lim WJ, Mohammed Akram R, Carson KV, et al; Non-invasive positive pressure ventilation for treatment of respiratory failure due to severe acute exacerbations of asthma. Cochrane Database Syst Rev Dec 12;12:CD doi: / CD pub4. 14