ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ, ΔΑΣΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ Μεταβολές της ποιότητας μικρόκαρπης τομάτας κατά τη διατήρηση, σε σχέση με την περίοδο συγκομιδής, το στάδιο ωρίμανσης και τον τρόπο συγκομιδής των καρπών ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ ΓΕΩΠΟΝΟΣ Επιβλέπων: ΠΑΥΛΟΣ ΤΣΟΥΒΑΛΤΖΗΣ Λέκτορας ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

2 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ, ΔΑΣΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ Μεταβολές της ποιότητας μικρόκαρπης τομάτας κατά τη διατήρηση, σε σχέση με την περίοδο συγκομιδής, το στάδιο ωρίμανσης και τον τρόπο συγκομιδής των καρπών ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ ΓΕΩΠΟΝΟΣ Εξεταστική επιτροπή: Δημήτριος Βογιατζής, Ομότιμος Καθηγητής Α.Π.Θ. Κωνσταντίνος Ακουμιανάκης, Καθηγητής Γ.Π.Α. Παύλος Τσουβαλτζής, Λέκτορας Α.Π.Θ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

3 Περιεχόμενα Ευχαριστίες... 4 Abstract... 5 Περίληψη... 7 Εισαγωγή Υλικά και μέθοδοι Σελίδα Φυτικό υλικό και μεταχειρίσεις Μετρήσεις Χρώμα Αντίσταση της σάρκας στην πίεση Διατροφικά χαρακτηριστικά καρπών Διαλυτά στερεά συστατικά Ξηρή ουσία ph και ογκομετρούμενη οξύτητα Ολικές διαλυτές φαινόλες Συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα Χρωστικές (Ολική χλωροφύλλη, ολικά καροτενοειδή, λυκοπένιο, β-καροτένιο) Στατιστική επεξεργασία Αποτελέσματα Genio Χρώμα Αντίσταση της σάρκας στην πίεση Συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα Ολικές διαλυτές φαινόλες Διαλυτά στερεά συστατικά ph Ογκομετρούμενη οξύτητα Διαλυτά στερεά συστατικά/ογκομετρούμενη οξύτητα Ξηρή ουσία Ολικά καροτενοειδή Λυκοπένιο β-καροτένιο Lipso Χρώμα Αντίσταση της σάρκας στην πίεση Συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα Ολικές διαλυτές φαινόλες

4 Διαλυτά στερεά συστατικά ph Ογκομετρούμενη οξύτητα Διαλυτά στερεά συστατικά/ογκομετρούμενη οξύτητα Ξηρή ουσία Ολική χλωροφύλλη Ολικά καροτενοειδή Λυκοπένιο β-καροτένιο Συσχετίσεις Συζήτηση Genio Χρώμα Αντίσταση της σάρκας στην πίεση Διατροφικά χαρακτηριστικά Lipso Χρώμα Αντίσταση της σάρκας στην πίεση Διατροφικά χαρακτηριστικά Συσχετίσεις Συμπεράσματα Genio Lipso Βιβλιογραφία Σχήματα και πίνακες Παράρτημα

5 Ευχαριστίες Η μεταπτυχιακή μου διατριβή εκπονήθηκε κατά τα ακαδημαϊκά έτη στα πλαίσια του προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών της Ειδίκευσης Επιστήμης των Οπωροκηπευτικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στο πλαίσιο συγγραφής της διατριβής μου, θεωρώ υποχρέωσή μου να ευχαριστήσω όσους με στήριξαν σε αυτή την προσπάθεια. Αρχικά θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στον επιβλέποντα μου κ. Παύλο Τσουβαλτζή, Λέκτορα της Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, τόσο για την ανάθεση του θέματος της μεταπτυχιακής διατριβής, όσο για την καθοδήγηση, την επίβλεψη και τις διορθώσεις του, κατά τη διάρκεια της συγγραφής. Επίσης, ευχαριστίες οφείλω στον καθηγητή κ. Αναστάσιο Σιώμο για τη συμβολή του στην εκπόνηση της διατριβής. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω την Στέλλα Γκουντινά, γεωπόνο και μεταπτυχιακή φοιτήτρια της Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, για τη στήριξη, τη συνεργασία και τη βοήθεια καθ' όλη τη διάρκεια των μεταπτυχιακών μου σπουδών. Ευχαριστίες οφείλω στους γονείς μου για τη στήριξή τους, κατά τη διάρκεια των σπουδών μου. Ευχαριστίες οφείλω στο Ίδρυμα Ωνάση για την υποτροφία που μου χορήγησε για την διεξαγωγή των μεταπτυχιακών μου σπουδών (Οκτώβριος 2012-Οκτώβριος 2014). Η διατριβή πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του έργου Βελτιστοποίηση της ποιότητας των λαχανικών της Agris Taste που χρηματοδοτήθηκε από την εταιρεία AGRIS ΑΕ και η διαχείριση του οποίου έγινε από τον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας του ΑΠΘ με επιστημονικά υπεύθυνο τον κ. Αθανάσιο Κουκουνάρα, λέκτορα του Εργαστηρίου Λαχανοκομίας. 4

6 Abstract Changes in quality traits and nutritional components content were determined postharvest, in fruits harvested from two cherry type tomato hybrids (Lipso F1 and Genio F1). In particular, intact trusses bearing 10 fully red ripe fruits were harvested from plants Genio, as well as individual fruits at three different maturity stages (green-orange, orange and red ripe) were harvested from plants Lipso during May-July Three consecutive harvests were performed once a month. Intact trusses of red ripe cv. Genio fruits were stored at 12 o C for 10 days, while individual Lipso fruits at three different maturity stages were stored at 12 o C for 12 days. Color parameters (L*, C*, a*/b*, h o ), firmness, soluble solids content (SSC), ph, titratable acidity (TA), dry matter, the ratio SSC/ TA, total soluble phenols, total antioxidant capacity, total carotenoids, lycopene, β-carotene, as well as total chlorophylls were determined on the day of harvest, as well as after four and ten days of storage in Genio fruits and on the day of harvest and after four, eight and twelve days of storage in Lipso fruits. In Genio, fruits of each truss divided in two groups consisting of the 1 st -4 th and 7 th -10 th fruit each, representing the proximal and distant fruits from the plant stem, respectively. The effect of harvesting period, the position of the fruit in the truss and the storage period were studied in Genio, while the effect of the harvesting period, the maturity stage at harvest and the storage period were studied in Lipso, on the above quality characteristics. According to the results, in fully red ripe fruited intact trusses of Genio, lightness (L*) and chroma (C*) color parameters were mainly affected by harvesting period, while hue angle (h ο ) and the ratio a*/b* were mainly affected by fruit position in the truss. Dry matter, total antioxidant capacity, total soluble phenols, SSC and β-carotene were also affected by harvesting period, while ph, TA and the ratio SSC/ TA were mostly affected by fruit position in the truss. Fruit firmness and lycopene and total carotenoids content were mainly affected by the storage period. In particular, red ripe fruit harvested in July had a higher firmness, total soluble phenols, soluble solids content, dry matter, total carotenoids, lycopene and β-carotene content, as well as higher total antioxidant capacity and TA, in comparison to fruits harvested in May, although all fruits being at the same ripening stage as confirmed by a*/b* values. Storage period did not affect any quality parameter, with the exception of firmness and total carotenoids and lycopene content that were increased at the end of 10 days of storage at 12 o C. In Lipso fruits, all color parameters (L*, C, h ο, a*/b*), as well as firmness, SSC, ph, TA, the ratio SSC/ TA, dry matter, total carotenoids, lycopene and β-carotene content were mainly 5

7 affected by the maturity stage of fruit at harvest. Total antioxidant capacity and total chlorophylls content were mostly affected by harvesting period, while total soluble phenols were equally affected by the maturity stage at harvest and the harvesting period. The most significant effect of storage period on fruit quality was observed in pigments content and, in particular, storage resulted in total chlorophylls content decrease and consequent total carotenoids and lycopene content increase. Fruit harvested at the red ripe stage had the lowest L*, h o, firmness and TA values, and the highest C*, a*/b*, ph, SSC/ TA values, as well as the highest total soluble phenols, dry matter, total carotenoids, lycopene and β- carotene content and total antioxidant capacity, in comparison to fruits harvested at the green-orange or orange maturity stage. Immature fruits never reach color parameters values or nutritional components content of red-ripe harvested fruits even after 12 days of storage at 12 o C. According to the latter result, individually harvested cherry type tomato fruits of Lipso should be collected from the plants only after they have been fully ripened and obtained the highest nutritional quality, given that it is not deteriorated during storage at 12 o C for 12 days. 6

8 Περίληψη Σε δύο υβρίδια μικρόκαρπης τομάτας (Lipso F1 και Genio F1), προσδιορίστηκαν οι μεταβολές των ποιοτικών χαρακτηριστικών και της περιεκτικότητας των καρπών στα κυριότερα διατροφικά συστατικά, μετασυλλεκτικά. Ειδικότερα, συγκομίστηκαν ολόκληρες ταξικαρπίες 10 πλήρως ώριμων κόκκινων καρπών του υβριδίου Genio, καθώς και μεμονωμένοι καρποί που βρίσκονταν σε 3 στάδια ωρίμανσης (πράσινο-πορτοκαλί, πορτοκαλί, κόκκινο) του υβριδίου Lipso, την περίοδο Μάιος-Ιούλιος Συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκαν 3 διαδοχικές συγκομιδές 1 φορά το μήνα. Οι ταξικαρπίες του υβριδίου μικρόκαρπης τομάτας Genio, των οποίων οι καρποί βρίσκονταν στο κόκκινο στάδιο ωρίμανσης, διατηρήθηκαν στους 12 o C για δέκα ημέρες, ενώ οι μεμονωμένοι καρποί των 3 σταδίων ωρίμανσης του υβριδίου Lipso διατηρήθηκαν στους 12 o C για δώδεκα ημέρες. Οι παράμετροι του χρώματος (φωτεινότητα (L*), χρώμα (C*), γωνία hue (h o ) και ο λόγος a*/b*), η αντίσταση της σάρκας στην πίεση, τα διαλυτά στερεά συστατικά (ΔΣΣ), το ph, η ογκομετρούμενη οξύτητα, η ξηρή ουσία, ο λόγος διαλυτών στερεών συστατικών/ ογκομετρούμενη οξύτητα, οι ολικές διαλυτές φαινόλες, η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα, τα ολικά καροτενοειδή, το λυκοπένιο, το β- καροτένιο και η ολική χλωροφύλλη προσδιορίστηκαν την ημέρα της συγκομιδής στους καρπούς και των 2 υβριδίων, καθώς και την τέταρτη και δέκατη ημέρα στο υβρίδιο Genio και την τέταρτη, όγδοη και τη δωδέκατη ημέρα διατήρησης στο υβρίδιο Lipso. Στο υβρίδιο Genio οι καρποί της κάθε ταξικαρπίας διαχωρίστηκαν σε 2 ομάδες, με την πρώτη να περιλαμβάνει τον 1 ο - 4 ο καρπό και τη δεύτερη τον 7 ο -10 ο καρπό, αντιστοιχώντας έτσι στους πλησιέστερους και απομακρυσμένους καρπούς από το κεντρικό στέλεχος του φυτού. Στο υβρίδιο Genio μελετήθηκε η επίδραση της περιόδου συγκομιδής, της θέσης του καρπού στην ταξικαρπία και της περιόδου διατήρησης, ενώ στο υβρίδιο Lipso μελετήθηκε η επίδραση της περιόδου συγκομιδής, του σταδίου ωρίμανσης των καρπών και της περιόδου διατήρησης στα παραπάνω ποιοτικά χαρακτηριστικά. Στις ταξικαρπίες των ώριμων κόκκινων καρπών του υβριδίου Genio από τα αποτελέσματα προέκυψε ότι από τις παραμέτρους του χρώματος (φωτεινότητα (L*), χρώμα (C*), γωνία h ο, a*/b*) οι δύο πρώτες επηρεάστηκαν κυρίως από την περίοδο συγκομιδής και οι δύο τελευταίες από τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία. Η ξηρή ουσία, η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα, οι ολικές διαλυτές φαινόλες, τα διαλυτά στερεά συστατικά των καρπών, καθώς και η περιεκτικότητά τους σε β-καροτένιο, επηρεάστηκαν κυρίως από την περίοδο συγκομιδής. Το ph, η ογκομετρούμενη οξύτητα και ο λόγος ΔΣΣ/ ογκομετρούμενη οξύτητα επηρεάστηκαν από τη θέση του καρπού στην 7

9 ταξικαρπία, ενώ η αντίσταση της σάρκας στην πίεση και η περιεκτικότητα των καρπών σε λυκοπένιο και σε ολικά καροτενοειδή επηρεάστηκαν κυρίως από την περίοδο διατήρησης. Ειδικότερα, οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο την περίοδο του Ιουλίου, είχαν υψηλότερη αντίσταση της σάρκας στην πίεση, υψηλότερη περιεκτικότητα σε ολικές διαλυτές φαινόλες, διαλυτά στερεά συστατικά, ξηρή ουσία, ολικά καροτενοειδή, λυκοπένιο και β-καροτένιο, καθώς και υψηλότερη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα και ογκομετρούμενη οξύτητα, σε σύγκριση με εκείνους που συγκομίστηκαν την περίοδο του Μαΐου, ενώ βρίσκονταν στο ίδιο στάδιο ωρίμανσης, όπως αυτό προσδιορίστηκε με την παράμετρο a*/b*. Η διατήρηση δεν επηρέασε κανένα ποιοτικό χαρακτηριστικό των καρπών, με εξαίρεση την αντίσταση της σάρκας στην πίεση και την περιεκτικότητά τους σε ολικά καροτενοειδή και λυκοπένιο, τα οποία μάλιστα αυξήθηκαν στη διάρκεια των 10 ημερών στους 12 o C. Στους καρπούς του υβριδίου Lipso, από τα αποτελέσματα προέκυψε ότι όλες οι παράμετροι του χρώματος (φωτεινότητα (L*), χρώμα (C*), γωνία h ο, a*/b*), όσο και η αντίσταση σάρκας στην πίεση, τα διαλυτά στερεά συστατικά, το ph, η ογκομετρούμενη οξύτητα, ο λόγος ΔΣΣ/ ογκομετρούμενη οξύτητα, η ξηρή ουσία, τα ολικά καροτενοειδή, το λυκοπένιο και το β-καροτένιο επηρεάστηκαν κυρίως από το στάδιο στο οποίο συγκομίστηκαν οι καρποί. Η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα και η ολική χλωροφύλλη επηρεάστηκαν κυρίως από την περίοδο συγκομιδής, ενώ οι ολικές διαλυτές φαινόλες επηρεάστηκαν εξίσου σημαντικά από το στάδιο και την περίοδο συγκομιδής των καρπών. Η σημαντικότερη επίδραση που άσκησε η διατήρηση των καρπών ήταν στην περιεκτικότητά τους σε χρωστικές και ειδικότερα προκάλεσε μείωση της περιεκτικότητας σε ολική χλωροφύλλη και αύξηση σε ολικά καροτενοειδή και λυκοπένιο. Οι καρποί που συγκομίστηκαν στο ώριμο κόκκινο στάδιο είχαν χαμηλότερη φωτεινότητα (L*) και γωνία h o, την μικρότερη αντίσταση σάρκας στην πίεση και τη χαμηλότερη ογκομετρούμενη οξύτητα, καθώς και τις υψηλότερες τιμές Χρώμα (C*) και a*/b*, ph και λόγο ΔΣΣ/ ογκομετρούμενη οξύτητα και την υψηλότερη περιεκτικότητα σε ολικές διαλυτές φαινόλες, σε διαλυτά στερεά συστατικά, σε ξηρή ουσία, σε ολικά καροτενοειδή, σε λυκοπένιο και σε β-καροτένιο, καθώς και την υψηλότερη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα, σε σχέση με τους ανώριμους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί και στο πράσινο πορτοκαλί στάδιο. Οι ανώριμοι αυτοί καρποί, ακόμη και μετά από 12 ημέρες διατήρησης στους 12 ο C δεν απέκτησαν ούτε το χρώμα αλλά ούτε τη διατροφική αξία των καρπών που συγκομίστηκαν στο ώριμο κόκκινο στάδιο. Από το τελευταίο προκύπτει ότι οι καρποί της μικρόκαρπης τομάτας του υβριδίου Lipso θα πρέπει να συγκομίζονται εφόσον έχουν αποκτήσει κόκκινο χρώμα κατά το οποίο τα οργανοληπτικά τους χαρακτηριστικά είναι στο 8

10 άριστο επίπεδο και με δεδομένο ότι αυτά δεν επηρεάζονται αρνητικά κατά τη διατήρηση των καρπών στους 12 ο C για διάστημα 12 ημερών. 9

11 Εισαγωγή Η τομάτα (Lycpersicon esculentum Mill) ανήκει στην οικογένεια των σολανωδών και είναι ένα από τα σημαντικότερα λαχανικά τόσο σε κατανάλωση όσο και σε διατροφική αξία. Αρκετές επιδημιολογικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι η κατανάλωση τομάτας μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης χρόνιων ασθενειών, όπως o καρκίνος και τα καρδιαγγειακά νοσήματα (Giovannucci, 1999, Weisburger, 2002). Η διατροφική αξία της τομάτας οφείλεται σε συστατικά υψηλής αντιοξειδωτικής ικανότητας που περιέχει, όπως το λυκοπένιο, το β-καροτένιο, το ασκορβικό οξύ, οι ολικές διαλυτές φαινόλες κ.α., η περιεκτικότητα των οποίων επηρεάζεται τόσο από προσυλλεκτικούς όσο και μετασυλλεκτικούς παράγοντες, όπως ο γενότυπος, το στάδιο συγκομιδής, οι συνθήκες περιβάλλοντος κατά την καλλιέργεια (ηλιοφάνεια, θερμοκρασία, σύσταση του αέρα, υπόστρωμα καλλιέργειας), και οι συνθήκες διατήρησης (Abushita κ.α., 2000, Buta και Spaulding, 1997, Giovanelli κ.α., 1999, Dumas, 2003). Το χρώμα είναι το σημαντικότερο εξωτερικό χαρακτηριστικό για την εκτίμηση του σταδίου ωρίμανσης και της μετασυλλεκτικής ζωής του καρπού, καθώς και της απόφασης από την πλευρά του καταναλωτή κατά την αγορά του (Camelo και Gomez, 2004). Οι μεταβολές του χρώματος από πράσινο σε πορτοκαλί και στη συνέχεια σε κόκκινο που παρατηρούνται κατά την ωρίμανση του καρπού της τομάτας, οφείλονται στη σύνθεση καροτενοειδών και συγκεκριμένα του λυκοπενίου και του β-καροτενίου, καθώς και στη διάσπαση της χλωροφύλλης, λόγω της μετατροπής των χλωροπλαστών σε χρωμοπλάστες (Fraser κ.α., 1994). Ο καρπός της τομάτας χαρακτηρίζεται ως κλιμακτηρικός, χαρακτηριστικό που του δίνει τη δυνατότητα να συγκομίζεται στο ώριμο πράσινο στάδιο και να ωριμάζει ακόμη και μετά από την απόσπασή του από το φυτό (Madhavi και Salunkhe, 1998). Οι καρποί που συνήθως συγκομίζονται ανώριμοι, έχουν υψηλή αντίσταση σάρκας στην πίεση, χαρακτηριστικό που τους κάνει ανθεκτικούς στους μετασυλλεκτικούς χειρισμούς και η οποία μειώνεται κατά την ωρίμανσή τους μετασυλλεκτικά (De Ketelaere κ.α., 2004). Η κατανάλωση του καρπού της τομάτας γίνεται όταν ο καρπός έχει αποκτήσει κόκκινο χρώμα, χωρίς όμως να έχει μαλακώσει υπερβολικά. Το μαλάκωμα αυτό οφείλεται στη συνεργιστική δράση αρκετών ενζύμων στους πολυσακχαρίτες των κυτταρικών τοιχωμάτων και έχει σαν συνέπεια τη μείωση της μετασυλλεκτικής ζωής του καρπού (Konozy κ.α., 2012). 10

12 Το εξωτερικό χρώμα της τομάτας προσδιορίζεται με κατάλληλα όργανα που ονομάζονται χρωματόμετρα και προσδιορίζουν τη φωτεινότητα (L*) (άσπρο έως μαύρο), καθώς και τις παραμέτρους a* (πράσινο σε κόκκινο) και b* (μπλε σε κίτρινο) (Heilderberg, 1999). Σύμφωνα με τον Shewfelt (1993), υπάρχει διαφοροποίηση στο χρώμα που αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος, σε σχέση με αυτό που προσδιορίζεται με τη χρήση χρωματόμετρων. Ειδικότερα, ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται το χρώμα με ποιο σύνθετες έννοιες, όπως η ένταση (γωνία h ο ) κι ο κορεσμός (Χρώμα, C*). Κατά την ωρίμανση των καρπών της τομάτας, η παράμετρος a* και ο λόγος a*/b* αυξάνονται, ενώ η ένταση (γωνία h ο ), η παράμετρος b* και η φωτεινότητα (L*) μειώνονται (Arias κ.α., 2000, Radzevičius κ.α., 2008). Η αντίσταση της σάρκας στην πίεση είναι ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά της ποιότητας των καρπών της τομάτας και εξαρτάται από τη δομή και τη συνοχή των κυτταρικών τοιχωμάτων του καρπού, τις μεταβολές που λαμβάνουν χώρα στις κυτταρικές μεμβράνες, από το στάδιο ωρίμανσης του καρπού κατά τη συγκομιδή, από τη διάρκεια διατήρησης του καρπού και από την περίοδο συγκομιδής του (Hadfield και Bennett, 1998, Dumas, 2003, De Ketelaere κ.α., 2004, Maršić κ.α., 2011). Κατά την ωρίμανση των καρπών τομάτας παρατηρούνται μεταβολές στη δομή των πολυσακχαριτών των κυτταρικών τοιχωμάτων (πηκτίνες, ημικυτταρίνες, κυτταρίνες), με αποτέλεσμα τη μείωση της αντίστασης της σάρκας στην πίεση (Seymour κ.α., 1990). Οι αλλαγές αυτές επιταχύνονται με τη δράση ενζύμων, όπως είναι οι πολυγαλακτουρονάσες, οι υδρολάσες και οι λυάσες (Brummell, 2006). Παρόλο που η αντίσταση της σάρκας στην πίεση μειώνεται μετασυλλεκτικά κατά τη διατήρηση (De Ketelaere κ.α., 2004), τα τελευταία χρόνια καλλιεργούνται εμπορικά υβρίδια τομάτας τα οποία έχουν το χαρακτηριστικό ο καρπός να διατηρεί τη συνεκτικότητά του για μήνες μετά τη συγκομιδή. Η ικανότητα αυτή έχει αποδοθεί στην αύξηση του περικαρπίου, καθώς και σε άλλες μεταβολές που συμβαίνουν στην επιδερμίδα του καρπού κατά τη διατήρηση (Saladie κ.α., 2007). Μεταξύ των διάφορων τύπων τομάτας οι μικρόκαρπες (L. esculentum var. cerasiforme) έχουν ξεχωρίσει για την υψηλή διατροφική τους αξία. Οι ποικιλίες μικρόκαρπης τομάτας χαρακτηρίζονται από υψηλότερα επίπεδα διαλυτών στερεών συστατικών και ξηρής ουσίας, σε σχέση με τις ποικιλίες κανονικού μεγέθους (Leonardi κ.α., 2000, Raffo κ.α., 2002). Αυτές οι διαφορές οφείλονται στην υψηλή περιεκτικότητα των καρπών μικρόκαρπης τομάτας σε σάκχαρα (φρουκτόζη και γλυκόζη) και οργανικά οξέα (κιτρικό και μηλικό), που αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες που καθορίζουν τη γλυκύτητα, την οξύτητα και την ένταση της γεύσης στην τομάτα (Pagliarini 11

13 κ.α., 2001). Επιπλέον, οι καρποί τομάτας χαρακτηρίζονται από υψηλή περιεκτικότητα σε συστατικά με ισχυρή αντιοξειδωτική ικανότητα, όπως λυκοπένιο, β-καροτένιο (προβιταμίνη Α), ασκορβικό οξύ, φαινολικές ενώσεις κ.α., τα ποσοστά των οποίων έχει βρεθεί ότι είναι υψηλότερα σε υβρίδια μικρόκαρπης, σε σύγκριση με της μεγαλόκαρπης τομάτας (Kavitha κ.α., 2014). Τα καροτενοειδή είναι οι κατ εξοχήν χρωστικές στις οποίες αποδίδεται το χρώμα της τομάτας. Τα είδη καροτενοειδών που έχουν προσδιοριστεί στην τομάτα είναι το λυκοπένιο, το β-καροτένιο, το γ-καροτένιο, το ζ-καροτένιο, το φυτοένιο και το φυτοφλουένιο (Dumas κ.α., 2003). Κατά τη διάρκεια ωρίμανσης του καρπού παρατηρείται σημαντική αύξηση των καροτενοειδών, η οποία οφείλεται στη σύνθεση λυκοπενίου και β- καροτενίου. Υπολογίζεται ότι στο ώριμο κόκκινο στάδιο το λυκοπένιο και το β-καροτένιο αποτελούν το 90% του συνόλου των καροτενοειδών, ενώ το γ-καροτένιο είναι ανιχνεύσιμο μόνο κατά τα τελευταία στάδια ωρίμανσης του καρπού και το ζ-καροτένιο απαντάται σε υψηλή συγκέντρωση στους καρπούς που βρίσκονται στο στάδιο της αλλαγής του χρώματος (breaker στάδιο), ενώ μειώνεται κατά την ωρίμανση (Raffo κ.α., 2002). Το λυκοπένιο είναι η κόκκινη χρωστική των ώριμων καρπών τομάτας, η οποία καταλαμβάνει περίπου το 80-90% των συνολικών χρωστικών. Ανήκει στα καροτενοειδή και χαρακτηρίζεται ως αντιοξειδωτικό, εξαιτίας της ικανότητάς του να δεσμεύει τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου (Di Mascio κ.α., 1989, Tinker κ.α., 1994). Η επιδερμίδα του καρπού μπορεί να περιέχει πέντε φορές περισσότερο λυκοπένιο, σε σχέση με τη σάρκα (Sharma και Le Maguer, 1996). Η περιεκτικότητά του κυμαίνεται μεταξύ 5 και 50 mg kg -1 νωπού βάρους και εξαρτάται από το γενότυπο, το στάδιο ωρίμανσης κατά τη συγκομιδή, τη θερμοκρασία καθώς και από την ηλιοφάνεια κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας (Scott και Hart, 1995, Cadoni κ.α., 2000, Hadley κ.α., 2002, Dumas κ.α., 2003). Η άριστη θερμοκρασία σύνθεσης του λυκοπενίου κυμαίνεται μεταξύ 22 και 25 C, ενώ θερμοκρασίες κάτω από 12 C και πάνω από 32 ο C, έχουν σαν αποτέλεσμα την αναστολή σύνθεσής του (Dumas κ.α., 2003). Οι Heinonen κ.α. (1989) αναφέρουν ότι η συγκέντρωση του λυκοπενίου είναι υψηλότερη σε καρπούς τομάτας το καλοκαίρι και χαμηλότερη το χειμώνα. Σε πειράματα όπου έγινε σύγκριση διάφορων τύπων τομάτας, βρέθηκε ότι η περιεκτικότητα του λυκοπενίου και του β-καροτενίου είναι υψηλότερη στις μικρόκαρπες τομάτες, σε σύγκριση με τις μεγαλόκαρπες (Leonardi κ.α., 2000, Georgea κ.α., 2003, Kuti και Konuru, 2005). Επιπλέον, σε μελέτη που αφορούσε τη συγκομιδή καρπών μικρόκαρπης τομάτας στο ώριμο στάδιο τους μήνες Απρίλιο, Ιούνιο, Ιούλιο, Δεκέμβριο (1999), καθώς και Ιανουάριο και Μάρτιο (2000), η χαμηλότερη περιεκτικότητα 12

14 λυκοπενίου βρέθηκε στους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούλιο (Raffo κ.α., 2006). Ο Gould (1992) αναφέρει ότι καρποί τομάτας που συγκομίστηκαν ανώριμοι και ωρίμασαν κατά τη διατήρησή τους είχαν χαμηλότερη περιεκτικότητα λυκοπενίου, σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν ώριμοι, αντίθετα με τους GIovanelli κ.α. (1999), σύμφωνα με τους οποίους οι καρποί που ωρίμασαν μετασυλλεκτικά είχαν μεγαλύτερη περιεκτικότητα τόσο σε λυκοπένιο, όσο και σε ασκορβικό οξύ και ολικές διαλυτές φαινόλες, σε σύγκριση με εκείνους που συγκομίστηκαν στο ώριμο κόκκινο στάδιο από το φυτό. Ο καρπός της τομάτας περιέχει φαινολικές ενώσεις, οι οποίες παρουσιάζουν ισχυρή αντιοξειδωτική ικανότητα (Toor και Savage, 2005). Οι φαινολικές αυτές ενώσεις ανήκουν στα φλαβονοειδή (κουερσετίνη, καμπφερόλη και ναριγγενίνη) και στα υδροξυκινναμωμικά οξέα (καφεϊκό, χλωρογενικό, φερουλικό και π-κουμαρικό οξύ) (Martinez-Valverde κ.α., 2002). Η συγκέντρωσή τους επηρεάζεται από γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες καθώς και από το στάδιο στο οποίο βρίσκεται ο καρπός κατά τη συγκομιδή (Macheix, 1990, Justesen, 1998). Συγκεκριμένα, οι Wilkens κ.α. (1996) αναφέρουν ότι οι καρποί μικρόκαρπης τομάτας που συγκομίστηκαν από φυτά που αναπτύχθηκαν κάτω από υψηλή ένταση φωτός συγκέντρωσαν δύο φορές υψηλότερη ποσότητα φαινολικών ουσιών (ρουτίνη και χλωρογενικό οξύ), σε σύγκριση με τους καρπούς από φυτά που αναπτύχθηκαν σε χαμηλότερη ένταση. Όσον αφορά στα σημεία του καρπού στα οποία συναντώνται, οι φαινολικές ενώσεις απαντώνται στους επιδερμικούς ιστούς, στον ιστό του πλακούντα, καθώς και στα εσωτερικά και εξωτερικά τοιχώματα του περικαρπίου (Senter κ.α., 1988, Slimestad και Verheul, 2009). Οι Toor και Savage (2006) αναφέρουν μικρή αύξηση της συγκέντρωσης των φαινολών κατά τη διατήρηση καρπών τομάτας που συγκομίστηκαν στο ανοιχτό κόκκινο στάδιο σε διάφορες θερμοκρασίες για διάρκεια δέκα ημερών. Ένα από τα σημαντικότερα ποιοτικά συστατικά της τομάτας είναι το ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C). Η συγκέντρωσή του στον καρπό επηρεάζεται τόσο από προσυλεκτικούς όσο και από μετασυλλεκτικούς παράγοντες. Η διατήρηση καρπών τομάτας σε υψηλή θερμοκρασία έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση του ασκορβικού οξέος (Lee και Kader, 2000). Σε μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί, αναφέρεται ότι η περιεκτικότητα καρπών σε βιταμίνη C είναι υψηλότερη σε γενοτύπους μικρόκαρπης τομάτας σε σχέση με της μεγαλόκαρπης (Kavitha κ.α., 2014). Η περιεκτικότητα του ασκορβικού οξέος τόσο σε υβρίδια μικρόκαρπης τομάτας όσο και σε μεγαλόκαρπης μεταβάλλεται ανάλογα με το στάδιο ωρίμανσης στο οποίο βρίσκεται ο καρπός (García-Valverde κ.α, 2013). Οι Raffo κ.α. (2006) αναφέρουν διαφορές στην περιεκτικότητα ασκορβικού οξέος σε καρπούς 13

15 μικρόκαρπης τομάτας ανάλογα με την περίοδο συγκομιδής και συγκεκριμένα βρέθηκε υψηλότερη συγκέντρωσή του σε καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο, σε σύγκριση με τον Ιούλιο (71 mg/100 g και 64 mg/100 g, αντίστοιχα). Τα διαλυτά στερεά συστατικά είναι ένας δείκτης που υποδηλώνει το σύνολο των σακχάρων (σουκρόζη, φρουκτόζη), των οξέων (κιτρικό, μηλικό, γλουταμικό και οξαλικό) και άλλων συστατικών, όπως φαινόλες, αμινοξέα, ασκορβικό οξύ και μέταλλα, που περιέχονται στον καρπό της τομάτας (Balibrea κ.α., 2006, Kader, 2008). Παρόλο που αρκετές ποικιλίες έχουν το γενετικό υπόβαθρο να συνθέσουν υψηλή ποσότητα διαλυτών στερεών συστατικών, τόσο προσυλλεκτικοί όσο και μετασυλλεκτικοί παράγοντες επηρεάζουν την τελική τους συγκέντρωση στους καρπούς. Στους προσυλλεκτικούς παράγοντες περιλαμβάνονται η ηλιακή ακτινοβολία, η θερμοκρασία, η φωτοπερίοδος, η διαθεσιμότητα σε νερό και ανόργανα στοιχεία (Dorais κ.α, 2008), ενώ στους μετασυλλεκτικούς παράγοντες έχουν αναφερθεί ο χρόνος συγκομιδής, οι συνθήκες διατήρησης καθώς και η μεταχείριση των συγκομισμένων καρπών (Kader, 1986). Το σύνολο των διαλυτών στερεών συστατικών στις μικρόκαρπες τομάτες κυμαίνεται από 9 έως 15% (Rick, 1974, Georgelis κ.α., 2004, Gautier κ.α., 2010, Luengwilai κ.α., 2010). Οι Opara κ.α. (2011) και Raffo κ.α. (2002), αναφέρουν σημαντική αύξηση των διαλυτών στερεών συστατικών κατά την ωρίμανση των καρπών μικρόκαρπης τομάτας από το ώριμο πράσινο στο κόκκινο στάδιο. Τέλος, οι μικρόκαρπες τομάτες χαρακτηρίζονται από υψηλότερη ξηρή ουσία, σε σχέση με τις ποικιλίες κανονικού μεγέθους. Οι διαφορές στο περιεχόμενο της ξηρής ουσίας οφείλονται στην υψηλή περιεκτικότητα σακχάρων (γλυκόζη και φρουκτόζη) και οργανικών οξέων (μηλικό και κιτρικό), τα οποία προσδίδουν τη γεύση στον καρπό (Stevens κ.α. 1977, Kader κ.α., 1977, Picha, 1986, Islam και Khan, 2001, Pagliarini κ.α., 2001). Κατά την ωρίμανση του καρπού της μικρόκαρπης τομάτας έχει αναφερθεί αύξηση της ξηρής ουσίας, που αποδίδεται στη συσσώρευση σακχάρων όπως είναι η φρουκτόζη και η γλυκόζη και μικρή αύξηση του κιτρικού οξέος (Raffo κ.α., 2002). Σε αρκετές εργασίες έχουν μελετηθεί οι μεταβολές των ποιοτικών χαρακτηριστικών της μικρόκαρπης τομάτας που λαμβάνουν χώρα κατά την ωρίμανση των καρπών επάνω στο φυτό, ενώ ελάχιστες έχουν μελετήσει τις μεταβολές που συμβαίνουν στον καρπό μετασυλλεκτικά, ανάλογα με την περίοδο συγκομιδής, το στάδιο κατά τη συγκομιδή τους, καθώς και τη θέση τους στην ταξικαρπία. Σκοπός της εργασίας ήταν να μελετηθούν οι μεταβολές της ποιότητας των καρπών μικρόκαρπης τομάτας κατά τη διατήρηση, σε σχέση με την περίοδο καλλιέργειας των φυτών και το στάδιο ωρίμανσης των μεμονωμένα 14

16 συγκομισμένων καρπών και τη θέση των πλήρως κόκκινων καρπών σε ολόκληρες συγκομισμένες ταξικαρπίες. Η μελέτη των φυσικοχημικών μεταβολών που λαμβάνουν χώρα στους μεμονωμένα συγκομισμένους καρπούς καθώς και των ολόκληρων ταξικαρπιών πλήρως κόκκινων καρπών της μικρόκαρπης τομάτας κατά την διατήρηση θα συντελέσει στον κατάλληλο προγραμματισμό της συγκομιδής τους από τους παραγωγούς, καθώς και στη σωστή διαχείρισή τους μετασυλλεκτικά κατά τη διακίνηση και διάθεσή τους, έτσι ώστε ο καταναλωτής να απολαμβάνει ένα τελικό προϊόν με την υψηλότερη δυνατή διατροφική αξία. 15

17 Υλικά και μέθοδοι Φυτικό υλικό και μεταχειρίσεις Δύο υβρίδια μικρόκαρπης (τύπου cherry) τομάτας (Genio F1 και Lipso F1) καλλιεργήθηκαν την περίοδο Φεβρουαρίου-Ιουλίου 2013, σε γυάλινο θερμαινόμενο θερμοκήπιο στις εγκαταστάσεις της εταιρείας Agris Α.Ε. στο Κλειδί Ημαθίας. Η καλλιέργεια των φυτών έγινε με τις συνήθεις γεωργικές πρακτικές, σε κλειστό υδροπονικό σύστημα, σε υπόστρωμα πετροβάμβακα. Ολόκληρες ταξικαρπίες ή μεμονωμένοι καρποί και των 2 υβριδίων συγκομίστηκαν στις 27/5/2013 (συγκομιδή Μαΐου), 14/06/2013 (συγκομιδή Ιουνίου) και 01/07/2013 (συγκομιδή Ιουλίου). Η συγκομιδή των καρπών γινόταν το πρωί και σε διάστημα μίας ώρας είχαν μεταφερθεί στο Εργαστήριο Λαχανοκομίας, στο Αγρόκτημα ΑΠΘ. Στο υβρίδιο Genio, σε κάθε συγκομιδή, συγκομίστηκαν ολόκληρες ταξικαρπίες, που έφεραν δέκα καρπούς οι οποίοι βρίσκονταν στο ώριμο κόκκινο στάδιο. Οι ταξικαρπίες αυτές χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες των τριών επαναλήψεων (1 ταξικαρπία ανά επανάληψη) και διατηρήθηκαν στους 12 o C για δέκα ημέρες. Την ημέρα της συγκομιδής (ημέρα μηδέν) και μετά από τέσσερις και δέκα ημέρες διατήρησης προσδιορίστηκε το εξωτερικό χρώμα και η αντίσταση της σάρκας στην πίεση του 1 ου και 10 ου καρπού της κάθε ταξικαρπίας, ενώ στη συνέχεια οι τέσσερις πρώτοι ( 1 ος -4 ος ) και οι τέσσερις τελευταίοι (7 ος -10 ος ) καρποί κάθε ταξικαρπίας ομαδοποιήθηκαν και καταψύχθηκαν στους - 20 ο C, ώστε να προσδιοριστούν τα κυριότερα διατροφικά τους χαρακτηριστικά (ξηρή ουσία, διαλυτά στερεά συστατικά, συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα, ολικές διαλυτές φαινόλες, λυκοπένιο, β-καροτένιο, ολικά καροτενοειδή, ογκομετρούμενη οξύτητα (% κιτρικού οξέος) και ph). Στο υβρίδιο Lipso, σε κάθε συγκομιδή, συγκομίστηκαν μεμονωμένοι καρποί χωρίς τον ποδίσκο, που βρίσκονταν σε 3 διαφορετικά στάδια ωρίμανσης, όπως αυτά εκτιμήθηκαν με βάση το εξωτερικό χρώμα, (πράσινο- πορτοκαλί, πορτοκαλί και κόκκινο). Τρεις επαναλήψεις των πέντε καρπών η κάθε μία, από το κάθε στάδιο διατηρήθηκαν στους 12 o C. Την ημέρα της συγκομιδής και μετά από 4, 8 και 12 ημέρες διατήρησης, προσδιορίστηκε το χρώμα και η αντίσταση σάρκας στην πίεση κάθε καρπού από το κάθε στάδιο και στη συνέχεια οι καρποί καταψύχθηκαν στους -20 ο C, ώστε να προσδιοριστούν τα κυριότερα διατροφικά τους χαρακτηριστικά (ξηρή ουσία, διαλυτά στερεά συστατικά, συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα, ολικές διαλυτές φαινόλες, λυκοπένιο, β-καροτένιο, 16

18 ολικά καροτενοειδή, ολική χλωροφύλλη, ογκομετρούμενη οξύτητα (% κιτρικού οξέος) και ph). Μετρήσεις Χρώμα Το χρώμα προσδιορίσθηκε με χρωματόμετρο Minolta CR-200 (Minolta, Osaka, Japan) εξοπλισμένο με κεφαλή μέτρησης 8 mm και μέσο φωτισμού C (6774Κ). Το όργανο ρυθμιζόταν με το εργοστασιακό πρότυπο λευκό χρώμα (Υ = 93,9, Χ = 0,313 και y = 0,3209). Από τις ενδείξεις του οργάνου, χρησιμοποιήθηκε η παράμετρος L* (φωτεινότητα, με τιμές από 0= μαύρο έως 100=λευκό), ενώ από τις παραμέτρους a* και b* προσδιορίσθηκαν το Χρώμα [C* = (a* 2 + b* 2 ) 0.5 ] (κορεσμός του χρώματος, με τις χαμηλές τιμές να δείχνουν θαμπό χρώμα και τις υψηλές έντονο) και η γωνία hue [h ο = tan 1 (b*/a*), όταν a*> 0 και b*>0 ή h ο = 180 ο + tan 1 ( b*/a*), όταν a*< 0 και b*> 0) (κόκκινο-πορφυρό χρώμα στις 0 o, κίτρινο στις 90 o, μπλε-πράσινο στις 180 o και μπλε στις 270 o ) (Lancaster κ.α., 1997). Οι μετρήσεις του χρώματος γίνονταν στο μέσο του καρπού. Αντίσταση της σάρκας στην πίεση Η αντίσταση της σάρκας στην πίεση μετρήθηκε στο μέσο των καρπών με δυναμόμετρο Chatillon (John Chatillon and Sons, New Gardens, NY) που έφερε έμβολο μήκους 9,5 mm και διαμέτρου 3,2 mm. Διατροφικά χαρακτηριστικά καρπών Τα δείγματα που είχαν καταψυχθεί στους -20 ο C αποψύχθηκαν και ομογενοποιήθηκαν σε οικιακό blender. Η απαιτούμενη ποσότητα ομογενοποιημένου ιστού, μετρήθηκε σε ζυγαριά ακριβείας τριών δεκαδικών ψηφίων. Διαλυτά στερεά συστατικά Τα διαλυτά στερεά συστατικά μετρήθηκαν με ηλεκτρονικό διαθλασίμετρο Atago PR-1 (Atago Co Ltd., Tokyo, Japan) σε χυμό που προέκυψε μετά από διήθηση μικρής ποσότητας πολτοποιημένου δείγματος μέσω φίλτρου Whatman No 1. 17

19 Ξηρή ουσία Για τον προσδιορισμό της ξηρής ουσίας, ζυγίζονταν 10 γραμμάρια ομογενοποιημένου ιστού, τα οποία στη συνέχεια τοποθετούνταν σε φούρνο στους 70 ο C για 3 ημέρες. ph και ογκομετρούμενη οξύτητα Προσδιορίστηκαν σε 50 ml φιλτραρισμένου εκχυλίσματος, που προέκυψε από την ανάμιξη σε blender 10 g πολτοποιημένου δείγματος καρπών με 100 ml απεσταγμένο νερό. Το εκχύλισμα ογκομετρήθηκε με 0,01Ν ΝaΟΗ μέχρι ph 8,2 και η ογκομετρούμενη οξύτητα εκφράστηκε ως % κιτρικού οξέος. Ολικές διαλυτές φαινόλες Για τον προσδιορισμό των ολικών διαλυτών φαινολών και της αντιοξειδωτικής ικανότητας των καρπών, ποσότητα 5g πολτοποιημένου δείγματος ομογενοποιήθηκαν με 25 ml 95% μεθανόλης σε ομογενοποιητή Polytron (Kinematika GmbH) και διηθήθηκαν μέσω φίλτρου whatman No1. O προσδιορισμός των ολικών διαλυτών φαινολών έγινε φωτομετρικά, με τη μέθοδο των Scalbert κ.α. (1989), ως εξής: Ποσότητα 2.5 ml από το αντιδραστήριο Folin-Ciocalteu (αραιωμένο κατά 10 φορές με απεσταγμένο νερό) και 2 ml διαλύματος Νa 2 CO 3 (75 g/l) προστέθηκαν σε 0.5 ml του δείγματος. Η προσθήκη του Νa 2 CO 3 έγινε μέσα στο χρονικό διάστημα των 30 sec ως 8 min από την προσθήκη του αντιδραστηρίου Folin-Ciocalteu. Τα δείγματα τοποθετήθηκαν σε υδατόλουτρο στους 50 o C για 5 min και μετά από ψύξη σε θερμοκρασία δωματίου, μετρήθηκε η απορρόφηση του διαλύματος στα 760 nm. Τα δεδομένα των μετρήσεων εκφράστηκαν ως mg γαλλικού οξέως (GAE)/kg ν.β. Η πρότυπη καμπύλη αναφοράς έγινε με μέτρηση της απορρόφησης διαλυμάτων γνωστής συγκέντρωσης γαλλικού οξέως (8-80 μg/ml), που προέκυψαν από αραιώσεις πυκνού διαλύματος (80 mg/100ml). Συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα Η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα προσδιορίστηκε ακολουθώντας τη μέθοδο των Brand-Williams κ.α. (1995). Συγκεκριμένα, 200 μl του παραπάνω υπερκείμενου διαλύματος προστέθηκαν σε 2800 μl διαλύματος 100 μμ 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl (DPPH) σε 95% μεθανόλη σε δοκιμαστικό σωλήνα, ανακατεύθηκαν σε vortex και διατηρήθηκαν στο σκοτάδι για 1 ώρα σε θερμοκρασία δωματίου. Μετρήθηκε η απορρόφηση τους σε 517 nm σε φασματοφωτόμετρο και χρησιμοποιήθηκε ασκορβικό οξύ για την πρότυπη καμπύλη. Η ικανότητα εξουδετέρωσης ελεύθερων ριζών του DPPH, που 18

20 αντιπροσωπεύει την ολική αντιοξειδωτική ικανότητα, εκφράστηκε ως mg ισοδύναμα ασκορβικού οξέος (AEAC) ανά 100 g νωπού βάρους. Χρωστικές (Ολική χλωροφύλλη, ολικά καροτενοειδή, λυκοπένιο, β-καροτένιο) Για την εκχύλιση των ολικών καροτενοειδών, του λυκοπενίου, του β-καροτενίου και της ολικής χλωροφύλλης, 1 g του ομογενοποιημένου υλικού αναμείχθηκε με 10 ml 100% ακετόνης σε πλαστικούς σωλήνες με καπάκι και διατηρήθηκε στους -20 o C. Μετά από απόψυξη, τα δείγματα ανακατεύθηκαν σε vortex, φυγοκεντρήθηκαν σε 10,000 rpm για 10 λεπτά στους 20 o C και το υπερκείμενο διάλυμα διηθήθηκε μέσω φίλτρου Whatman σε ογκομετρικές φιάλες των 25 ml. Επιπλέον 10 ml 100% ακετόνης προστέθηκαν στο ίζημα και τα δείγματα αναδεύτηκαν σε 150 rpm για 10 λεπτά. Τα δείγματα επαναδιηθήθηκαν και προστέθηκαν στα προηγούμενα διηθήματα. Οι φιάλες συμπληρώθηκαν με 100% ακετόνη και μετρήθηκε η απορρόφηση των διηθημάτων σε φασματοφωτόμετρο σε μήκη κύματος 450, 470, 503, 645 και 662 nm. Η εκχύλιση και ο προσδιορισμός της περιεκτικότητας σε ολική χλωροφύλλη, ολικά καροτενοειδή, λυκοπένιο και β-καροτένιο έγινε σύμφωνα με τους Lichtenthaler και Wellburn (1983) και D Souza κ.α. (1992). Για τον επιμέρους προσδιορισμό των χρωστικών, χρησιμοποιήθηκαν οι παρακάτω εξισώσεις: Ολική χλωροφύλλη (μg/g ν.β.) = [(11,75 Abs662-2,35 Abs645)/W V]+ [(18,61 Abs645-3,96 Abs662)/W V], όπου W= βάρος ιστού (g) και V= όγκος εκχυλίσματος (ml). Ολικά καροτενοειδή (μg/g ν.β.) = [(1000 Abs470 V/W)- (2,27 11,75 Abs662-2,35 Abs645/W V) - ( ,61 Abs645-3,96 Abs662/W V)]/227, όπου W= βάρος ιστού (g) και V= όγκος εκχυλίσματος (ml). Λυκοπένιο (μg/g ν.β.) = (3,521 Abs503-0,587 Abs450) V/W, όπου W= βάρος ιστού (g) και V= όγκος εκχυλίσματος (ml). β-καροτένιο (μg/g ν.β.) = (4,367 Abs450-2,947 Abs503) V/W, όπου W= βάρος ιστού (g) και V= όγκος εκχυλίσματος (ml). 19

21 Στατιστική επεξεργασία Το πειραματικό σχέδιο που χρησιμοποιήθηκε ήταν το πλήρως τυχαιοποιημένο (CRD). Η ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών (ANOVA) έγινε με τα στατιστικά προγράμματα SPSS v. 21 και Microsoft Excel, ενώ οι μέσοι όροι συγκρίθηκαν με την ελάχιστη σημαντική διαφορά (ΕΣΔ) σε επίπεδο σημαντικότητας P<

22 Αποτελέσματα Genio Χρώμα Από τις παραμέτρους του χρώματος L* (φωτεινότητα), a*, b*, γωνία h o, χρώμα (C*) και a*/b* περιγράφονται αναλυτικά οι παράμετροι L* (φωτεινότητα), γωνία h o, a*/b* και χρώμα (C*), καθώς αυτές ανταποκρίθηκαν καλύτερα στις μεταβολές του χρώματος όπως αυτές γίνονται αντιληπτές με το μάτι του καταναλωτή. Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η φωτεινότητα (L*) του καρπού επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά από την περίοδο συγκομιδής (κατά 37%) και από την περίοδο διατήρησης (κατά 32%). Ανεξάρτητα από την περίοδο διατήρησης και τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία, οι καρποί που συγκομίστηκαν το Μάιο είχαν χαμηλότερες τιμές σε σύγκριση με τον Ιούνιο και τον Ιούλιο την ημέρα της συγκομιδής, ενώ ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής, η φωτεινότητα (L*) μειώθηκε την τελευταία ημέρα διατήρησης (Πίν. 1). Η παράμετρος χρώμα (C*) επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά από την περίοδο συγκομιδής (κατά 52%) και από την αλληλεπίδρασή της με την περίοδο διατήρησης (κατά 16%) (Πίν. 1). Ειδικότερα, η παράμετρος χρώμα (C*) των καρπών που συγκομίστηκαν το Μάιο ήταν χαμηλότερη (30,23), σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο (34,82) και τον Ιούλιο (33,18), χωρίς σημαντικές διαφορές μεταξύ των δυο τελευταίων, ανεξάρτητα από την περίοδο διατήρησης και τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία. Η παράμετρος χρώμα (C*) των καρπών που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο αυξήθηκε τη τελευταία ημέρα (35,07), σε σχέση με την αρχική ημέρα διατήρησης (31,23), ανεξάρτητα από τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία (Πίν. 1). Τέλος, η γωνία h o και ο λόγος a*/b* επηρεάστηκαν στατιστικώς σημαντικά μόνο από τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία κατά 72% και 73%, αντίστοιχα. Συγκεκριμένα, η γωνία h o ήταν χαμηλότερη για τον πρώτο καρπό της ταξικαρπίας (πλησιέστερος στο κεντρικό στέλεχος του φυτού) (47,50), σε σχέση με τον δέκατο (απομακρυσμένο) (50,40), ενώ η τιμή της παραμέτρου a*/b* ήταν υψηλότερη για τον πρώτο καρπό της ταξικαρπίας (πλησιέστερος) σε σχέση με τον δέκατο (απομακρυσμένος) (Πίν. 1). 21

23 Αντίσταση της σάρκας στην πίεση Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η αντίσταση της σάρκας στην πίεση επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά μόνο από την περίοδο διατήρησης (κατά 44%), ενώ δεν επηρεάστηκε από την περίοδο συγκομιδής και από τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία (Πίν. 2). Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια διατήρησης των δέκα ημερών, η τιμή της αντίστασης της σάρκας στην πίεση, αυξήθηκε και στις τρεις συγκομιδές, τόσο στους πλησιέστερους, όσο και στους απομακρυσμένους από το κεντρικό στέλεχος του φυτού, καρπούς. Ανεξαρτήτως της θέσης του καρπού, η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρήθηκε στους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούλιο, όπου η αντίσταση της σάρκας αυξήθηκε από 1,62 kg σε 1,90 kg (Πίν. 2), ενώ η μικρότερη αύξηση παρατηρήθηκε στη συγκομιδή του Μαΐου, όπου η αντίσταση σάρκας στην πίεση αυξήθηκε από 1,58 kg σε 1,67 kg (Πίν. 2). Συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα των καρπών επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από την περίοδο συγκομιδής (κατά 91%) και σε πολύ μικρότερο βαθμό από την αλληλεπίδρασή της με την περίοδο διατήρησης (κατά 4%) (Πίν. 3). Ειδικότερα, τη μεγαλύτερη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν τον Ιούλιο (49,53 mg ισοδύναμα ασκορβικού οξέος/ 100g νωπού βάρους), ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο (41,44 mg ισοδύναμα ασκορβικού οξέος/ 100g νωπού βάρους) και τη μικρότερη είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν το Μάιο (24,55 mg ισοδύναμα ασκορβικού οξέος/ 100g νωπού βάρους), ανεξάρτητα από την περίοδο διατήρησης και τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία (Πίν. 3). Ανεξαρτήτως της θέσης του καρπού στην ταξικαρπία, η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα των καρπών που συγκομίστηκαν το Μάιο αυξήθηκε κατά τη διάρκεια διατήρησης των δέκα ημερών, ενώ των καρπών που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο και τον Ιούλιο μειώθηκε κατά τη διατήρησή τους (Πίν. 3). Ολικές διαλυτές φαινόλες Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η περιεκτικότητα των καρπών σε ολικές διαλυτές φαινόλες επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από 22

24 την περίοδο συγκομιδής (κατά 83%) και σε μικρότερο βαθμό από την αλληλεπίδρασή της με την περίοδο διατήρησης (κατά 7%) (Πίν. 3). Συγκεκριμένα, οι καρποί που συγκομίστηκαν το μήνα Ιούλιο είχαν τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε ολικές διαλυτές φαινόλες (0,45 mg ισοδύναμα γαλλικού οξέος/kg νωπού βάρους), σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν το μήνα Ιούνιο (0,39 mg ισοδύναμα γαλλικού οξέος /kg νωπού βάρους), ενώ τη μικρότερη περιεκτικότητα είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν το Μάιο (0,28 mg ισοδύναμα γαλλικού οξέος /kg νωπού βάρους), ανεξάρτητα από την περίοδο διατήρησης και τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία (Πίν. 3). Η περιεκτικότητα των καρπών σε ολικές διαλυτές φαινόλες δεν μεταβλήθηκε σημαντικά κατά τη διατήρησή τους και στις 3 συγκομιδές (Πίν. 3). Διαλυτά στερεά συστατικά Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η περιεκτικότητα των καρπών σε διαλυτά στερεά συστατικά επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά μόνο από την περίοδο συγκομιδής (κατά 70%) (Πίν. 3). Ειδικότερα, η περιεκτικότητα σε διαλυτά στερεά συστατικά των καρπών που συγκομίστηκαν το Μάιο ήταν 7,6%, σημαντικά χαμηλότερη σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο (9,2%) και τον Ιούλιο (9,1%), χωρίς σημαντικές διαφορές μεταξύ των 2 τελευταίων συγκομιδών, ανεξάρτητα από την περίοδο διατήρησης και τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία (Πίν. 3). ph Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, το ph των καρπών επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά από τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία (κατά 53%) καθώς και από την αλληλεπίδραση της περιόδου συγκομιδής και της περιόδου διατήρησης (κατά 21%) (Πίν. 4). Συγκεκριμένα, οι πλησιέστεροι καρποί στην ταξικαρπία (1 ος - 4 ος ) είχαν υψηλότερο ph (4,59), σε σύγκριση με τους απομακρυσμένους (7 ος - 10 ος ) (4,53) (Πίν. 4). Το ph των καρπών και στις 3 συγκομιδές δεν μεταβλήθηκε σημαντικά κατά τη διατήρηση (Πίν. 4), ωστόσο ήταν χαμηλότερο την ημέρα της συγκομιδής του Ιουλίου, σε σχέση με την αντίστοιχη του Ιουνίου, ανεξάρτητα από τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία (Πίν. 4). 23

25 Ογκομετρούμενη οξύτητα Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η οξύτητα των καρπών επηρεάστηκε κυρίως από τη θέση τους στην ταξικαρπία (κατά 39%), από την περίοδο συγκομιδής (κατά 36%) και από την αλληλεπίδραση της περιόδου συγκομιδής και της ημέρας διατήρησης (κατά 24%) (Πίν. 4). Ειδικότερα, οι καρποί που συγκομίστηκαν το Μάιο είχαν χαμηλότερη οξύτητα (0,098% κιτρικού οξέος), σε σύγκριση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο και τον Ιούλιο (0,108-0,114% κιτρικού οξέος), χωρίς σημαντικές διαφορές μεταξύ των 2 τελευταίων συγκομιδών, ανεξάρτητα από τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία και την περίοδο διατήρησης (Πίν. 4). Σημαντικές διαφορές βρέθηκαν στην οξύτητα των καρπών ανάλογα με τη θέση τους στην ταξικαρπία, και συγκεκριμένα ήταν χαμηλότερη στους πλησιέστερους στο κεντρικό στέλεχος του φυτού (0,102% κιτρικού οξέος), σε σχέση με τους απομακρυσμένους (0,112% κιτρικού οξέος), ανεξάρτητα της περιόδου συγκομιδής και της περιόδου διατήρησης (Πίν. 4). Η οξύτητα των καρπών παρέμεινε αμετάβλητη κατά τη διάρκεια των δέκα ημερών διατήρησης και στις 3 συγκομιδές (Πίν. 4). Διαλυτά στερεά συστατικά/ογκομετρούμενη οξύτητα Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, ο λόγος διαλυτά στερεά συστατικά/ογκομετρούμενη οξύτητα, επηρεάστηκε κυρίως από τη θέση των καρπών στη ταξικαρπία (κατά 70%) και δευτερευόντως από την περίοδο συγκομιδής (κατά 12%) και τη αλληλεπίδρασή της με την περίοδο διατήρησης (Πιν. 4). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι πλησιέστεροι καρποί στο κεντρικό στέλεχος του φυτού είχαν τον υψηλότερο λόγο διαλυτά στερεά συστατικά/ογκομετρούμενη οξύτητα (88,19) σε σχέση με τους απομακρυσμένους καρπούς (75,96) (Πίν. 4). Ανεξαρτήτως σταδίου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο είχαν τον υψηλότερο λόγο διαλυτά στερεά συστατικά/ογκομετρούμενη οξύτητα (87,02) σε σχέση με αυτούς που συγκομίστηκαν το Μάιο και τον Ιούλιο (79,08 και 80,14), αντίστοιχα (Πίν. 4). Ξηρή ουσία Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η ξηρή ουσία των καρπών επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από την περίοδο συγκομιδής (κατά 77%) και δευτερευόντως από την αλληλεπίδρασή της με την περίοδο διατήρησης (κατά 24

26 13%) (Πίν. 5). Ειδικότερα, οι καρποί που συγκομίστηκαν το Μάιο, είχαν χαμηλότερη ξηρή ουσία (8,13 % ν.β.), σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο και τον Ιούλιο (9,82-9,97 % ν.β.), χωρίς σημαντικές διαφορές μεταξύ των 2 τελευταίων συγκομιδών, ανεξάρτητα από τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία και την περίοδο διατήρησής τους (Πίν. 5). Η ξηρή ουσία των καρπών δε μεταβλήθηκε σημαντικά κατά τη διατήρηση, ωστόσο ήταν υψηλότερη την ημέρα της συγκομιδής του Ιουλίου, σε σχέση με τις αντίστοιχες του Μαΐου και του Ιουνίου, ανεξάρτητα από τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία (Πίν. 5). Ολικά καροτενοειδή Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η περιεκτικότητα των καρπών σε ολικά καροτενοειδή επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από την περίοδο διατήρησης (κατά 66%) και δευτερευόντως από την περίοδο συγκομιδής (κατά 23%) (Πίν. 6). Ειδικότερα, η περιεκτικότητα των καρπών σε ολικά καροτενοειδή αυξήθηκε κατά τη διατήρηση, ανεξάρτητα από την περίοδο συγκομιδής και τη θέση τους στην ταξικαρπία (Πίν. 6) και ήταν χαμηλότερη στους καρπούς που συγκομίστηκαν το Μάιο (41,5 μg/g ν.β.), σε σχέση με τον Ιούνιο και τον Ιούλιο (45,7-48,0 μg/g ν.β.), ανεξάρτητα της θέσης του καρπού στην ταξικαρπία και της περιόδου διατήρησης (Πίν. 6). Λυκοπένιο Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η περιεκτικότητα των καρπών σε λυκοπένιο επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από την περίοδο διατήρησης (κατά 65%) και δευτερευόντως από την περίοδο συγκομιδής (κατά 26%) (Πίνακας 6). Ειδικότερα, η περιεκτικότητα του λυκοπενίου αυξήθηκε κατά τη διατήρηση στους καρπούς, ανεξάρτητα από την περίοδο συγκομιδής και τη θέση τους στην ταξικαρπία (Πίν. 6). Επίσης, η περιεκτικότητα του λυκοπενίου ήταν υψηλότερη στους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο (24,0 μg/g ν.β.), ακολουθούμενοι από εκείνους του Ιουλίου (21,8 μg/g ν.β.), ενώ τη μικρότερη περιεκτικότητα είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν το Μάιο (20,0 μg/g ν.β.), ανεξάρτητα από την περίοδο διατήρησης και τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία (Πίν. 6). 25

27 β-καροτένιο Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η περιεκτικότητα των καρπών σε β-καροτένιο επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από την περίοδο συγκομιδής (κατά 79%) και δευτερευόντως από την αλληλεπίδρασή της με την περίοδο διατήρησης (κατά 10%) (Πίν. 6). Συγκεκριμένα, οι καρποί που συγκομίστηκαν το Μάιο είχαν τη χαμηλότερη περιεκτικότητα β-καροτενίου (15,8 μg/g ν.β.), σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο και τον Ιούλιο (18,2-18,6 μg/g ν.β.), χωρίς σημαντικές διαφορές μεταξύ των 2 τελευταίων συγκομιδών, ανεξάρτητα από την περίοδο διατήρησης και τη θέση των καρπών στην ταξικαρπία (Πίν. 6). Η περιεκτικότητα των καρπών σε β-καροτένιο δεν μεταβλήθηκε κατά τη διατήρηση και στις 3 συγκομιδές, ωστόσο ήταν χαμηλότερη την ημέρα συγκομιδής του Μαΐου (16,0 μg/g ν.β.), σε σύγκριση με του Ιουνίου και του Ιουλίου (18,0-18,6 μg/g ν.β.) (Πίν. 6). Lipso Χρώμα Από τις παραμέτρους του χρώματος L* (φωτεινότητα), a*, b*, γωνία h o, χρώμα (C*) και a*/b* περιγράφονται αναλυτικά οι παράμετροι L*(φωτεινότητα), γωνία h o, a*/b* και χρώμα (C*), καθώς αυτές ανταποκρίθηκαν καλύτερα στις μεταβολές του χρώματος όπως αυτές γίνονται αντιληπτές με το μάτι του καταναλωτή. Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η φωτεινότητα (L*) του καρπού επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής (κατά 49%), από την περίοδο διατήρησης (κατά 24%) και από την περίοδο συγκομιδής (κατά 15%), (Πίν. 7). Την ημέρα της συγκομιδής των καρπών, η φωτεινότητα (L*) ήταν υψηλότερη στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο (42,4), ακολουθούμενη από το πορτοκαλί στάδιο (39,7), ενώ τη μικρότερη τιμή είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο (36,9) (Πίν. 7), ενώ δεν βρέθηκαν σημαντικές διαφορές την ημέρα της συγκομιδής μεταξύ των 3 συγκομιδών και για τα 3 στάδια (δεδομένα δεν παρουσιάζονται). Ανεξάρτητα από την περίοδο συγκομιδής και από την περίοδο διατήρησης, η φωτεινότητα (L*) των καρπών που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο ήταν κατά μέσο όρο υψηλότερη (39,4), σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (38,0), ενώ ήταν η μικρότερη στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο (36,2) (Πίν. 7). Η φωτεινότητα (L*) των καρπών μειώθηκε κατά την περίοδο των 12 ημερών διατήρησης, ανεξάρτητα από το στάδιο και την περίοδο συγκομιδής των καρπών, 26

28 ωστόσο μόνο μετά από 12 ημέρες διατήρησης η φωτεινότητα (L*) των καρπών που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί και στο πορτοκαλί στάδιο μειώθηκε στα επίπεδα που είχαν οι κόκκινοι καρποί κατά τη συγκομιδή τους (Πίν. 7). Η παράμετρος χρώμα (C*) επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής (κατά 42%) και σε μικρότερο βαθμό από την περίοδο συγκομιδής (κατά 29%) και την ημέρα διατήρησης (κατά 17%) (Πίν. 7). Την ημέρα της συγκομιδή των καρπών, η παράμετρος χρώμα (C*) ήταν υψηλότερη στους καρπούς του κόκκινου (25,7), ακολουθούμενη από αυτή του πορτοκαλί σταδίου (24,8), ενώ ήταν ακόμα χαμηλότερη στους καρπούς του πράσινουπορτοκαλί σταδίου (20,7) (Πίν. 7), ενώ δεν βρέθηκαν σημαντικές διαφορές την ημέρα της συγκομιδής μεταξύ των 3 συγκομιδών και για τα 3 στάδια (δεδομένα δεν παρουσιάζονται). Ανεξάρτητα από την περίοδο συγκομιδής και από την περίοδο διατήρησης, η τιμή της παραμέτρου χρώμα (C*) των καρπών που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο ήταν κατά μέσο όρο χαμηλότερη (23,6), σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (27,0) και τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο (27,7) (Πίν. 7). Η παράμετρος χρώμα (C*) των καρπών αυξήθηκε κατά την περίοδο των 12 ημερών διατήρησης, ανεξάρτητα από το στάδιο και την περίοδο συγκομιδής των καρπών, ωστόσο μόνο μετά από 12 ημέρες διατήρησης η παράμετρος χρώμα (C*) των καρπών που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο αυξήθηκε στα επίπεδα που είχαν οι κόκκινοι καρποί κατά τη συγκομιδή τους (Πίν. 7). Η γωνία h o επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής (κατά 75%) και σε μικρότερο βαθμό από την περίοδο διατήρησης (κατά 14%) (Πίν. 7). Την ημέρα της συγκομιδής των καρπών, η γωνία h o ήταν υψηλότερη στους καρπούς του πράσινου-πορτοκαλί σταδίου (84,7), ακολουθούμενη από του πορτοκαλί σταδίου (60,9), ενώ τη χαμηλότερη τιμή είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο (47,0) (Πίν. 7), ενώ δεν βρέθηκαν σημαντικές διαφορές την ημέρα της συγκομιδής μεταξύ των 3 συγκομιδών και για τα 3 στάδια (δεδομένα δεν παρουσιάζονται). Ανεξάρτητα από την περίοδο συγκομιδής και από την περίοδο διατήρησης, η τιμή της γωνίας h o των καρπών που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο ήταν κατά μέσο όρο υψηλότερη (69,5), σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (56,0) και τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο (47,2) (Πίν. 7). Κατά την περίοδο των 12 ημερών διατήρησης, η γωνία h o δεν μεταβλήθηκε στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο, αλλά μειώθηκε στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί και πράσινο-πορτοκαλί στάδιο, χωρίς ωστόσο να φτάσουν στα επίπεδα του κόκκινου σταδίου κατά τη συγκομιδή (Πίν. 7). 27

29 Η παράμετρος a*/b* επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής (κατά 79%) και σε μικρότερο βαθμό από την περίοδο διατήρησης (κατά 12%), (Πίν. 7). Την ημέρα της συγκομιδής των καρπών, η παράμετρος a*/b* ήταν υψηλότερη στους καρπούς του κόκκινου σταδίου (0,94), ακολουθούμενη από του πορτοκαλί σταδίου (0,56), ενώ τη χαμηλότερη τιμή είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν στο πράσινοπορτοκαλί στάδιο (0,10) (Πίν. 7), ενώ δεν βρέθηκαν σημαντικές διαφορές την ημέρα της συγκομιδής μεταξύ των 3 συγκομιδών και για τα 3 στάδια (δεδομένα δεν παρουσιάζονται). Ανεξάρτητα από την περίοδο συγκομιδής και από την περίοδο διατήρησης, η τιμή της παραμέτρου a*/b* των καρπών που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο ήταν κατά μέσο όρο χαμηλότερη (0,39), σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (0,69) και τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο (0,93) (Πίν. 7). Κατά την περίοδο των 12 ημερών διατήρησης, η παράμετρος a*/b* δεν μεταβλήθηκε στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο, αλλά αυξήθηκε στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί και στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο, χωρίς ωστόσο να φτάσουν στα επίπεδα του κόκκινου σταδίου κατά τη συγκομιδή (Πίν. 7). Αντίσταση της σάρκας στην πίεση Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η αντίσταση της σάρκας στην πίεση επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής (κατά 77,7%), από την περίοδο συγκομιδής (κατά 15,7%) και από την περίοδο διατήρησης (κατά 3,3%) (Πίν. 8). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής, την ημέρα της συγκομιδής των καρπών, η αντίσταση της σάρκας στην πίεση ήταν υψηλότερη στους καρπούς του πράσινου-πορτοκαλί σταδίου (1,63 kg), ακολουθούμενη από αυτούς του πορτοκαλί σταδίου (1.25 kg), ενώ τη χαμηλότερη τιμή είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο (0,99 kg) (Πίν. 8). Ανεξάρτητα από την περίοδο συγκομιδής και από την περίοδο διατήρησης, η αντίσταση της σάρκας στην πίεση των καρπών που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο ήταν κατά μέσο όρο υψηλότερη (1,68 kg), σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (1,40 kg), ενώ ήταν μικρότερη στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο (1,10 kg). Ανεξάρτητα από την περίοδο συγκομιδής, κατά την περίοδο των 12 ημερών διατήρησης, η αντίσταση της σάρκας στην πίεση αυξήθηκε στους καρπούς του κόκκινου και πορτοκαλί σταδίου και έμεινε αμετάβλητη στους καρπούς του πράσινου-πορτοκαλί σταδίου, ωστόσο οι διαφορές 28

30 που παρατηρήθηκαν μεταξύ των 3 σταδίων κατά τη συγκομιδή, παρέμειναν μέχρι και το τέλος της διατήρησης (Πίν. 8). Συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα των καρπών επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από την περίοδο συγκομιδής (κατά 77,3%) και το στάδιο συγκομιδής (κατά 19,7%) (Πίν. 9). Ειδικότερα, ανεξαρτήτως σταδίου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα των καρπών ήταν υψηλότερη στους καρπούς που συγκομίστηκαν το μήνα Ιούλιο (44,04 mg ισοδύναμα ασκορβικού οξέος/100g νωπού βάρους), ενώ η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα των καρπών που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο (20,47 mg ισοδύναμα ασκορβικού οξέος/100g νωπού βάρους) ήταν η χαμηλότερη μεταξύ των τριών συγκομιδών (Πίν. 9). Οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο παρουσίασαν την υψηλότερη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα (37,34 mg ισοδύναμα ασκορβικού οξέος/100g νωπού βάρους), ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (31,09 mg ισοδύναμα ασκορβικού οξέος/100g νωπού βάρους), ενώ οι καρποί που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο είχαν τη μικρότερη αντιοξειδωτική ικανότητα (25,32 mg ισοδύναμα ασκορβικού οξέος/100g νωπού βάρους), ανεξάρτητα από την περίοδο συγκομιδής και την περίοδο διατήρησής τους (Πίν. 9). Ανεξαρτήτως περιόδου, η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα των καρπών που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο αυξήθηκε κατά τη διάρκεια διατήρησης των δώδεκα ημερών, ενώ για τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο κόκκινο και πράσινοπορτοκαλί στάδιο δεν μεταβλήθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια διατήρησης των δώδεκα ημερών (Πίν. 9). Ολικές διαλυτές φαινόλες Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η περιεκτικότητα των ολικών διαλυτών φαινολών στους καρπούς επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από την περίοδο συγκομιδής (κατά 44,8%) και το στάδιο συγκομιδής (κατά 41,7%) (Πίν. 9). Ειδικότερα, ανεξαρτήτως σταδίου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν το μήνα Ιούλιο περιείχαν τις περισσότερες ολικές διαλυτές φαινόλες (0,333 mg ισοδύναμα γαλλικού οξέος/ kg νωπού βάρους), ενώ οι καρποί που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο συγκέντρωσαν τις λιγότερες ολικές διαλυτές φαινόλες (0,271 29

31 mg ισοδύναμα γαλλικού οξέος/ kg νωπού βάρους) (Πίν. 9). Η περιεκτικότητα σε ολικές διαλυτές φαινόλες ήταν υψηλότερη (0,335 mg ισοδύναμα γαλλικού οξέος/ kg νωπού βάρους) στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο, σε σχέση με εκείνους που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (0,300 mg/kg νωπού βάρους) και ήταν ακόμη μικρότερη στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο (0,275 mg ισοδύναμα γαλλικού οξέος/ kg νωπού βάρους), ανεξάρτητα από την περίοδο συγκομιδής και την περίοδο διατήρησης των καρπών (Πίν. 9). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής, η περιεκτικότητα σε ολικές διαλυτές φαινόλες, των καρπών που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο, αυξήθηκε τη δωδέκατη ημέρα διατήρησης (0,352 mg ισοδύναμα γαλλικού οξέος/ kg νωπού βάρους), σε σχέση με την ημέρα της συγκομιδής τους (0,325 mg ισοδύναμα γαλλικού οξέος/ kg νωπού βάρους), ενώ δεν μεταβλήθηκε σημαντικά στους καρπούς του πορτοκαλί (0,297-0,317 mg ισοδύναμα γαλλικού οξέος/ kg νωπού βάρους) και πράσινουπορτοκαλί σταδίου (0,258-0,270 mg ισοδύναμα γαλλικού οξέος/ kg νωπού βάρους) (Πίν. 9). Διαλυτά στερεά συστατικά Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η περιεκτικότητα των καρπών σε διαλυτά στερεά συστατικά (ΔΣΣ) επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής (κατά 79,8%) και δευτερευόντως από την περίοδο συγκομιδής (κατά 15,8%) (Πίν. 9). Ειδικότερα, ανεξαρτήτως σταδίου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν το μήνα Ιούνιο περιείχαν τα περισσότερα ΔΣΣ (8,6%), ενώ οι καρποί που συγκομίστηκαν το Μάιο συγκέντρωσαν τα λιγότερα (7,8%) (Πίν. 9). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο περιείχαν περισσότερα διαλυτά στερεά συστατικά (9,1%), ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (8,2%) ενώ οι καρποί που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο περιείχαν τα λιγότερα διαλυτά στερεά συστατικά (7,2%) (Πίν. 9). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής, η σημαντικότερη μεταβολή βρέθηκε στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο, όπου τα διαλυτά στερεά συστατικά μειώθηκαν τη δωδέκατη ημέρα διατήρησης (7,0%), σε σχέση με την ημέρα της συγκομιδής τους (7,3%), ενώ δεν μεταβλήθηκαν σημαντικά στους καρπούς του πορτοκαλί (8,2 %) και του κόκκινου σταδίου (9,2-9,3%) (Πίν. 9). 30

32 ph Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, το ph των καρπών επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά από το στάδιο συγκομιδής (κατά 58%) και την περίοδο συγκομιδής (κατά 33%) (Πίν. 10). Ανεξαρτήτως σταδίου συγκομιδής και ημέρας διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν τον Ιούλιο είχαν υψηλότερο ph (4,57) ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο (4,51) ενώ οι καρποί που συγκομίστηκαν το Μάιο είχαν το χαμηλότερο (4,44) (Πίν. 10). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο είχαν υψηλότερο ph (4,59), ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (4,51) ενώ οι καρποί που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο είχαν το χαμηλότερο (4,41) (Πίν. 10). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής, το ph των καρπών δεν μεταβλήθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια διατήρησης των δώδεκα ημερών και για τα τρία στάδια (Πίν. 10). Ογκομετρούμενη οξύτητα Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η οξύτητα των καρπών, επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής (κατά 59%) και δευτερευόντως από την περίοδο συγκομιδής και την περίοδο διατήρησης (κατά 19% και κατά 11%, αντίστοιχα). (Πίν. 10). Ανεξαρτήτως σταδίου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο είχαν την υψηλότερη ογκομετρούμενη οξύτητα (0,114% κιτρικού οξέος) ενώ οι καρποί που συγκομίστηκαν τον Ιούλιο είχαν τη χαμηλότερη οξύτητα (0,103% κιτρικού οξέος) (Πίν. 10). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο είχαν την υψηλότερη οξύτητα (0,117% κιτρικού οξέος) ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (0,109% κιτρικού οξέος), ενώ τη χαμηλότερη οξύτητα είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο (0,098% κιτρικού οξέος) (Πίν. 10). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής, η οξύτητα των καρπών δεν μεταβλήθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια διατήρησης των δώδεκα ημερών και για τα τρία στάδια (Πίν. 10). 31

33 Διαλυτά στερεά συστατικά/ογκομετρούμενη οξύτητα Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, ο λόγος διαλυτά στερεά συστατικά/ογκομετρούμενη οξύτητα, επηρεάστηκε κυρίως από το στάδιο συγκομιδής (κατά 89%) (Πιν.10). Ανεξαρτήτως σταδίου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν τον Ιούλιο είχαν τον υψηλότερο λόγο διαλυτά στερεά συστατικά/ογκομετρούμενη οξύτητα (79,82), ενώ οι καρποί που συγκομίστηκαν το Μάιο είχαν το χαμηλότερο (73,70) (Πίν. 10). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο είχαν τον υψηλότερο λόγο διαλυτών στερεών συστατικών/ογκομετρούμενης οξύτητας (93,67) ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (75,33), ενώ το χαμηλότερο λόγο είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί (62,32) (Πίν. 10). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής, ο λόγος διαλυτών στερεών συστατικών/ογκομετρούμενης οξύτητας των καρπών δεν μεταβλήθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια διατήρησης των δώδεκα ημερών και για τα τρία στάδια (Πίν. 10). Ξηρή ουσία Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η ξηρή ουσία των καρπών, επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής (κατά 68%) και δευτερευόντως από την περίοδο συγκομιδής (κατά 23%) (Πίν. 11). Ανεξαρτήτως σταδίου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο είχαν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε ξηρή ουσία (8,6%) ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούλιο (8,2%) ενώ οι καρποί που συγκομίστηκαν το Μάιο περιείχαν τη χαμηλότερη ξηρή ουσία (7,6%) (Πίν. 11). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο είχαν υψηλότερη ξηρή ουσία (9,1%), ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (8,2%), ενώ οι καρποί που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο περιείχαν τη χαμηλότερη ξηρή ουσία (7,2%) (Πίν. 11). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής, μετά από 12 ημέρες διατήρησης, η ξηρή ουσία μειώθηκε σημαντικά στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο κόκκινο και στο πράσινο πορτοκαλί στάδιο, από 9,4 σε 9,0% και από 7,8 σε 7,5%, αντίστοιχα (Πίν. 11). 32

34 Ολική χλωροφύλλη Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η ολική χλωροφύλλη των καρπών, επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά από την περίοδο συγκομιδής (κατά 41%), την περίοδο διατήρησης (κατά 26%) και το στάδιο συγκομιδής (κατά 20%) (Πίν. 12). Ανεξαρτήτως σταδίου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, η περιεκτικότητα των καρπών σε ολική χλωροφύλλη ήταν σημαντικά μικρότερη (4,8 μg/g ν.β.) τον Ιούλιο, σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Μάιο και τον Ιούνιο (12,4-12,8 μg/g ν.β.) (Πίν. 12). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο είχαν υψηλότερη ποσότητα χλωροφύλλης (13,4 μg/g ν.β.), ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (9,4 μg/g ν.β.) και τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο (7,2 μg/g ν.β.) (Πίν. 12). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής, η περιεκτικότητα της ολικής χλωροφύλλης μειώθηκε κατά τη διατήρηση σημαντικά στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί και στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο, με αποτέλεσμα τη δωδέκατη ημέρα διατήρησης, η περιεκτικότητα της χλωροφύλλης στους καρπούς και των τριών σταδίων συγκομιδής να είναι ίδια (5,6-7,2 μg/g ν.β.) (Πίν. 12). Ολικά καροτενοειδή Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η περιεκτικότητα των καρπών σε ολικά καροτενοειδή, επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής (κατά 72%) και από την περίοδο διατήρησης (κατά 22%) (Πίν. 12). Ανεξαρτήτως σταδίου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, η περιεκτικότητα των καρπών σε ολικά καροτενοειδή ήταν σημαντικά υψηλότερη (41,6 μg/g ν.β.) τον Ιούνιο, σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούλιο (38,8 μg/g ν.β.) και το Μάιο (37,6 μg/g ν.β.) (Πίν. 12). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο περιείχαν μεγαλύτερη ποσότητα καροτενοειδών (49,4 μg/g ν.β.), ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (40,0 μg/g ν.β.), ενώ οι καρποί που συγκομίστηκαν στο πράσινοπορτοκαλί στάδιο είχαν τη μικρότερη περιεκτικότητα (28,6 μg/g νωπού βάρους) (Πίν. 12). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής, κατά τη διάρκεια διατήρησης των δώδεκα ημερών, η περιεκτικότητα των ολικών καροτενοειδών αυξήθηκε στους καρπούς και των τριών σταδίων, αλλά πάντα οι κόκκινοι καρποί είχαν μεγαλύτερη περιεκτικότητα, σε σχέση με τους πορτοκαλί και εκείνοι με τη σειρά τους με τους πράσινους-πορτοκαλί (Πίν. 12). 33

35 Λυκοπένιο Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η περιεκτικότητα των καρπών σε λυκοπένιο, επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής (κατά 69%) και δευτερευόντως από την περίοδο διατήρησης (κατά 25%) (Πίν. 12). Ανεξαρτήτως σταδίου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, η περιεκτικότητα των καρπών σε λυκοπένιο ήταν σημαντικά υψηλότερη (21,9 μg/g ν.β.) τον Ιούνιο, σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούλιο και το Μάιο (19,7 μg/g ν.β.) (Πίν. 12). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο περιείχαν μεγαλύτερη ποσότητα λυκοπενίου (26,0 μg/g ν.β.), ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (20,8 μg/g νωπού βάρους), ενώ οι καρποί που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο είχαν τη χαμηλότερη περιεκτικότητα (14,5 μg/g νωπού βάρους) (Πίν. 12). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής, κατά τη διάρκεια διατήρησης των δώδεκα ημερών η περιεκτικότητα του λυκοπενίου αυξήθηκε στους καρπούς και των τριών σταδίων, αλλά πάντα οι κόκκινοι καρποί είχαν μεγαλύτερη περιεκτικότητα, σε σχέση με τους πορτοκαλί και εκείνοι με τη σειρά τους με τους πράσινους-πορτοκαλί (Πίν. 12). β-καροτένιο Σύμφωνα με την ανάλυση της παραλλακτικότητας των τιμών, η περιεκτικότητα των καρπών σε β-καροτένιο, επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής (κατά 57%) και δευτερευόντως από την περίοδο συγκομιδής (κατά 27%) (Πίν. 12). Ανεξαρτήτως σταδίου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, η περιεκτικότητα των καρπών σε β-καροτένιο ήταν σημαντικά υψηλότερη (15,2 μg/g ν.β.) τον Ιούνιο, σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν το Μάιο (14,2 μg/g ν.β.) και τον Ιούλιο (13,2 μg/g ν.β.) (Πίν. 12). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο περιείχαν μεγαλύτερη ποσότητα β-καροτενίου (15,8 μg/g ν.β.), ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο (14,2 μg/g ν.β.), ενώ οι καρποί που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο είχαν τη μικρότερη περιεκτικότητα (12,8 μg/g ν.β.) (Πίν. 12). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής, η περιεκτικότητα σε β-καροτένιο των καρπών και των τριών σταδίων ήταν ίδια την ημέρα της συγκομιδής (13,6-14,3 μg/g ν.β.), ενώ κατά τη διάρκεια διατήρησης η περιεκτικότητα του β-καροτενίου αυξήθηκε στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο 34

36 κόκκινο και στο πορτοκαλί στάδιο, ενώ μειώθηκε στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο (Πίν. 12). Συσχετίσεις Στον πίνακα 13 περιγράφονται όλες οι συσχετίσεις μεταξύ των παραμέτρων του χρώματος, της αντίστασης της σάρκας στην πίεση και των διατροφικών χαρακτηριστικών που προσδιορίστηκαν στους μεμονωμένους καρπούς του υβριδίου Lipso F1 την ημέρα της συγκομιδής τους, ανεξάρτητα από την περίοδο συγκομιδής τους. Από τον πίνακα προκύπτει ότι η παράμετρος του χρώματος a*/b* των καρπών της μικρόκαρπης τομάτας (cv. Lipso F1) σχετίστηκε θετικά με τις ολικές διαλυτές φαινόλες (r= 0,69, P= 0,0402), με τα διαλυτά στερεά συστατικά (r= 0,79, P= 0,0113), με την ξηρή ουσία (r= 0,75, P= 0,021), με το λόγο διαλυτά στερεά συστατικά/ογκομετρούμενη οξύτητα (r= 0,93, P= 0,00026), τα ολικά καροτενοειδή (r= 0,99, P< 0,00001) και το λυκοπένιο (r= 0,97, P= 0,00003), ενώ σχετίστηκε αρνητικά με την αντίσταση της σάρκας στην πίεση (r= -0,95, P= 0,00011) και την ολική χλωροφύλλη (r= -0,71, P= 0,0338). Η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα των καρπών σχετίστηκε θετικά με τις ολικές διαλυτές φαινόλες (r= 0,90, P= 0,00081) και αρνητικά με την ολική χλωροφύλλη (r= -0,85, P= 0,0036). Τα διαλυτά στερεά συστατικά σχετίστηκαν θετικά με τις ολικές διαλυτές φαινόλες (r= 0,69, P= 0,0379), με την ξηρή ουσία (r= 0,98, P< 0,00001), με το ph (r= 0,69, P= 0,0385), με το λόγο διαλυτά στερεά συστατικά / ογκομετρούμενη οξύτητα (r= 0,82, P= 0,0074), με τα ολικά καροτενοειδή (r= 0,85, P= 0,0040) και το λυκοπένιο (r= 0,83, P= 0,0052) και αρνητικά με την αντίσταση της σάρκας στην πίεση (r= -0,72, P= 0,0303). Η ξηρή ουσία των καρπών σχετίστηκε θετικά με το λόγο διαλυτά στερεά συστατικά προς ογκομετρούμενη οξύτητα (r= 0,81, P= 0,00861), με τα ολικά καροτενοειδή (r= 0,79, P= 0,0109) και το λυκοπένιο (r= 0,76, P= 0,0172). Τέλος, τα ολικά καροτενοειδή σχετίστηκαν θετικά με το λυκοπένιο (r= 0,99, P< 0,00001). Με δεδομένη την συσχέτιση της παραμέτρου του χρώματος a*/b* με τα περισσότερα ποιοτικά χαρακτηριστικά, προκύπτουν οι παρακάτω γραμμικές εξισώσεις συμμεταβολής: 1. Αντίσταση της σάρκας στην πίεση = 1,71 - (0,789 a*/b*) (r= -0,95, P= 0,00011) 2. Ολικές διαλυτές φαινόλες = 0,25 + (0,076 a*/b*) (r= 0,69, P= 0,0402) 3. Διαλυτά στερεά συστατικά = 7,11 + (2,206 a*/b*) (r= 0,79, P= 0,0113) 4. Ξηρή ουσία = 7,65 + (1,601 a*/b*) (r= 0,75, P= 0,021) 5. ΔΣΣ/ Ογκομετρούμενη οξύτητα = 61,69 + (37,051 a*/b*) (r= 0,93, P= 0,00026) 35

37 6. Ολική χλωροφύλλη = 24,88 - (18,775 a*/b*) (r= -0,71, P= 0,0338) 7. Ολικά καροτενοειδή = 19,26 + (23,913 a*/b*) (r= 0,99, P< 0,00001) 8. Λυκοπένιο = 8,98 + (13,600 a*/b*) (r= 0,97, P= 0,00003) Με δεδομένο, ότι η αντίσταση της σάρκας στην πίεση καθώς και η περιεκτικότητα σε ολικές διαλυτές φαινόλες, σε διαλυτά στερεά συστατικά (ΔΣΣ), η ξηρή ουσία καθώς και ο λόγος ΔΣΣ/ ογκομετρούμενη οξύτητα δεν μεταβλήθηκαν σημαντικά στους καρπούς των τριών σταδίων κατά τη διατήρησή τους στους 12 ο C για 12 ημέρες (Πίν. 8-12), οι παραπάνω εξισώσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν, ώστε να εκτιμηθεί η περιεκτικότητα καρπών μικρόκαρπης τομάτας του υβριδίου Lipso F1 κατά τη συγκομιδή και τη διατήρηση, εφόσον προσδιοριστεί με χρήση κατάλληλου χρωματόμετρου η παράμετρος a*/b*. Στην περίπτωση των χρωστικών (ολική χλωροφύλλη, ολικά καροτενοειδή και λυκοπένιο), η περιεκτικότητα των οποίων επηρεάστηκε σημαντικά και από την περίοδο διατήρησης, εκτός του σταδίου συγκομιδής (Πίν. 12), μπορεί να εκτιμηθεί η περιεκτικότητά τους στους καρπούς από τις εξισώσεις: 1. Ολικά καροτενοειδή = 13,92 + (23,423 a*/b*) + (5,174 ημέρα διατήρησης), r= 0.932, P< 0, Λυκοπένιο = 5,78 + (13,055 a*/b*) + (3,078 ημέρα διατήρησης), r= 0.924, P< 0, Ολική χλωροφύλλη = 21,17 - (6,431 a*/b*) - (3,091 ημέρα διατήρησης), r= 0.609, P< 0,

38 Συζήτηση Genio Χρώμα H φωτεινότητα (L*) των καρπών επηρεάστηκε εξίσου σημαντικά από την περίοδο συγκομιδής και από την περίοδο διατήρησης των ταξικαρπιών (Πίν. 1), όπου οι καρποί που συγκομίστηκαν το Μάιο είχαν χαμηλότερες τιμές σε σύγκριση με τον Ιούλιο, την ημέρα της συγκομιδής, ενώ ανεξαρτήτως της περιόδου συγκομιδής και της θέσης του καρπού, η φωτεινότητα μειώθηκε την τελευταία ημέρα διατήρησης. Η μείωση της φωτεινότητας (L*) που παρατηρήθηκε κατά τη διατήρηση των ώριμων κόκκινων καρπών έχει αναφερθεί ότι σχετίζεται με τη σύνθεση καροτενοειδών (Radzevičius κ.α., 2009). Η παράμετρος χρώμα (C*) επηρεάστηκε κυρίως από την περίοδο συγκομιδής (Πίν. 1). Ειδικότερα, η παράμετρος χρώμα (C*) των καρπών που συγκομίστηκαν το Μάιο ήταν υψηλότερη, σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, ανεξάρτητα από την περίοδο διατήρησης και τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία και δε μεταβλήθηκε κατά τη διατήρηση των καρπών. Ωστόσο, σύμφωνα με τους Radzevičius κ.α. (2009), δεν θεωρείται σημαντικός δείκτης της μεταβολής του χρώματος. Οι παράμετροι του χρώματος a*/b* και γωνία h o, οι οποίοι θεωρούνται ως οι σημαντικότεροι δείκτες ωρίμανσης καρπών τομάτας (Giovanelli κ.α., 1999), επηρεάστηκαν σημαντικά μόνο από την θέση του καρπού στην ταξικαρπία (Πίν. 1). Ειδικότερα, ο πλησιέστερος καρπός στην ταξικαρπία είχε χαμηλότερη γωνία h o και υψηλότερη τιμή a*/b*, σε σύγκριση με τον απομακρυσμένο καρπό. Η διαφορά αυτή οφείλεται πιθανότατα στο γεγονός ότι οι πλησιέστεροι καρποί βρίσκονταν σε πιο προχωρημένο στάδιο ωρίμανσης, σε σύγκριση με τους απομακρυσμένους. Αντίσταση της σάρκας στην πίεση Η αντίσταση της σάρκας στην πίεση επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά μόνο από την περίοδο διατήρησης, ενώ δεν επηρεάστηκε ούτε από την περίοδο συγκομιδής ούτε από τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία (Πίν. 2). Κατά τη διατήρηση των καρπών παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση της αντίστασης σάρκας στην πίεση παρόλο που οι καρποί συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο. Παρόμοια αποτελέσματα αναφέρουν και οι Saladié κ.α. (2007), οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η διατήρηση της αντίστασης της σάρκας 37

39 στην πίεση οφείλεται σε συνδυασμό παραγόντων, όπως αύξηση του πάχους του περικαρπίου και της επιδερμίδα του καρπού. Διατροφικά χαρακτηριστικά Η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα των καρπών της μικρόκαρπης τομάτας Genio επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από την περίοδο συγκομιδής, αποτέλεσμα που έρχεται σε πλήρη συμφωνία με εκείνα των Hart και Scott (1995), Anza κ.α. (2006), Raffo (2006) και Kowalczyk κ.α. (2011). Οι καρποί που συγκομίστηκαν τον Ιούλιο είχαν μεγαλύτερη αντιοξειδωτική ικανότητα, σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν το Μάιο και Ιούνιο, όμοια με τους Kowalczyk κ.α. (2011). Σύμφωνα με τους Hart και Scott (1995) η διαφορά στην συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα των καρπών πιθανόν να οφείλεται σε διαφορές των συνθηκών του περιβάλλοντος που επικράτησαν κατά τη διάρκεια των συγκομιδών στην περιοχή και συγκεκριμένα της θερμοκρασίας και της έντασης της ηλιακής ακτινοβολίας (Σχ. 1). Παρόμοιες μεταβολές στη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα καρπών τομάτας, οι οποίες συγκομίστηκαν σε διαφορετικές εποχές, αναφέρθηκαν και από τους Anza κ.α. (2006). Τέλος, η περιεκτικότητα των καρπών σε συνολικά αντιοξειδωτικά δεν επηρεάστηκε από την ημέρα διατήρησης, όπως όμοια αναφέρθηκε και από τους Kevers κ.α. (2007). Η περιεκτικότητα των καρπών σε ολικές διαλυτές φαινόλες επίσης επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από την περίοδο συγκομιδής (Πίν. 3), αποτέλεσμα που έρχεται σε συμφωνία με εκείνα των Salunkhe κ.α. (1974), Dumas κ.α. (2003), Anza κ.α. (2006) και Slimestad και Verheul (2009). Η περιεκτικότητα των καρπών σε ολικές διαλυτές φαινόλες ήταν μεγαλύτερη στους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούλιο, σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν το Μάιο και Ιούνιο, όμοια με τους Toor και Savage (2006). Τέλος, η περιεκτικότητα των καρπών σε ολικές διαλυτές φαινόλες δεν επηρεάστηκε από την ημέρα διατήρησης, όπως αναφέρθηκε και από τους Kevers κ.α. (2007). Η περιεκτικότητα των καρπών σε διαλυτά στερεά συστατικά επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά μόνο από την περίοδο συγκομιδής (Πίν. 3), αποτέλεσμα που έρχεται σε πλήρη συμφωνία με τα ευρήματα των Kowalczyk κ.α. (2011), ενώ ταυτόχρονα είναι σε αντίθεση με εκείνα των Anza κ.α. (2006), οι οποίοι αναφέρουν ότι τα διαλυτά στερεά συστατικά δεν επηρεάστηκαν από την περίοδο συγκομιδής σε σχετική μελέτη. Η επίδραση της περιόδου συγκομιδής στα διαλυτά στερεά συστατικά των καρπών της 38

40 μικρόκαρπης τομάτας, πιθανό να οφείλεται στις μεταβολές της θερμοκρασίας και της έντασης της ηλιακή ακτινοβολίας που παρατηρείται κατά τη διάρκεια των συγκομιδών (Σχ. 1). Οι Davies και Hobson (1981), αναφέρουν αύξηση των σακχάρων σε καρπούς τομάτας κατά την περίοδο Απριλίου - Σεπτεμβρίου, ως αποτέλεσμα της αύξησης της έντασης της ηλιακής ακτινοβολίας. Στην εργασία αυτή την υψηλότερη περιεκτικότητα σε διαλυτά στερεά συστατικά, είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν νωρίτερα, το Μάιο. Κατά τη διάρκεια διατήρησης, η περιεκτικότητα σε διαλυτά στερεά συστατικά δεν μεταβλήθηκε σημαντικά, όμοια με τα αποτελέσματα των Kagan-Zur και Mizrahi (1993). Το ph των καρπών επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά από τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία, καθώς και από την αλληλεπίδραση της περίοδος συγκομιδής και της περιόδου διατήρησης (Πίν. 4), αποτέλεσμα που έρχεται σε πλήρη συμφωνία με εκείνα των Gautier κ.α. (2010). Οι τέσσερις πλησιέστεροι καρποί στο κεντρικό στέλεχος του φυτού είχαν υψηλότερο ph σε σχέση με τους τέσσερις απομακρυσμένους (Πίν. 4). Το ph αποτελεί σημαντικό ποιοτικό χαρακτηριστικό στους καρπούς τομάτας (Do κ.α., 2010) και επηρεάζεται από τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία, λόγω ανταγωνισμού μεταξύ των καρπών της (Gautier κ.α., 2010). Η ογκομετρούμενη οξύτητα επηρεάστηκε τόσο από την περίοδο συγκομιδής όσο και από τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία, αποτελέσματα παρόμοια με αυτά των Bertin κ.α. (1998), Gautier κ.α. (2010), Anza κ.α. (2006). Ειδικότερα, οι καρποί που συγκομίστηκαν το Μάιο είχαν χαμηλότερη οξύτητα, σε σύγκριση με τους εκείνους που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο και τον Ιούλιο ενώ ήταν χαμηλότερη στους πλησιέστερους στο κεντρικό στέλεχος του φυτού, σε σχέση με τους απομακρυσμένους (Πίν. 4). Αρκετές μελέτες έχουν συνδέσει το λόγο διαλυτά στερεά συστατικά/ογκομετρούμενη οξύτητα με την εκτίμηση της γεύσης του καρπού της τομάτας (Malundo κ.α., 1995, Beckles, 2012). Στην εργασία αυτή, ο λόγος διαλυτά στερεά συστατικά/ογκομετρούμενη οξύτητα, επηρεάστηκε κυρίως από τη θέση των καρπών στη ταξικαρπία (Πιν.4). Ειδικότερα, ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι τέσσερις πρώτοι καρποί της ταξικαρπίας είχαν υψηλότερο λόγο διαλυτά στερεά συστατικά/ογκομετρούμενη οξύτητα σε σχέση με τους τέσσερις τελευταίους. Η διαφορά αυτή στο λόγο οφείλεται στο ότι οι τέσσερις πρώτοι καρποί είχαν χαμηλότερη οξύτητα σε σχέση με τους τελευταίους, ενώ καμία διαφορά δεν παρατηρήθηκε στα διαλυτά τους στερεά συστατικά. 39

41 Η ξηρή ουσία των καρπών επηρεάστηκε στατιστικώς σημαντικά κυρίως από την περίοδο συγκομιδής (Πίν. 5) και συγκεκριμένα, ήταν χαμηλότερη στους καρπούς που συγκομίστηκαν το Μάιο, σε σύγκριση με εκείνους που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Πιθανότατα, το αποτέλεσμα αυτό είναι συνέπεια της εντονότερης φωτοσυνθετικής δραστηριότητας των φυτών την περίοδο Ιουνίου-Ιουλίου, λόγω υψηλότερης μέσης θερμοκρασίας και έντασης ηλιακής ακτινοβολίας που επικράτησαν στην περιοχή (Σχ. 1). Η περιεκτικότητα των καρπών σε ολικά καροτενοειδή και σε λυκοπένιο επηρεάστηκε πρωτίστως από την ημέρα διατήρησης και δευτερευόντως από την περίοδο συγκομιδής (Πίν. 6), αποτελέσματα παρόμοια με εκείνα που έχουν βρεθεί και από τους Raffo κ.α. (2002), Toor και Savage (2006). Κατά τη διάρκεια διατήρησης των δέκα ημερών η περιεκτικότητα τόσο σε ολικά καροτενοειδή όσο και σε λυκοπένιο αυξήθηκε, όμοια με αντίστοιχα αποτελέσματα σε σχετική μελέτη των Toor και Savage (2006), οι οποίοι διαπίστωσαν αύξηση της περιεκτικότητας των ολικών καροτενοειδών και του λυκοπενίου κατά τη διατήρηση των καρπών τομάτας που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο. Οι καρποί που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο είχαν σημαντικά υψηλότερη περιεκτικότητα σε λυκοπένιο, ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν τον Ιούλιο και το Μάιο, ενώ η περιεκτικότητα σε ολικά καροτενοειδή ήταν σημαντικά υψηλότερη τον Ιούνιο και τον Ιούλιο σε σχέση με το Μάιο (Πίν. 6). Η μείωση της περιεκτικότητας των καρπών σε λυκοπένιο τον Ιούλιο υποδηλώνει την πιθανή αναστολή της συσσώρευσης της χρωστικής λόγω αύξησης τόσο της θερμοκρασίας, όσο και της έντασης της ηλιακής ακτινοβολίας (Σχ. 1). Η επίδρασης της περιόδου συγκομιδής στην περιεκτικότητα των καρπών σε β-καροτένιο έρχεται σε πλήρη συμφωνία με τα αποτελέσματα των Raffo κ.α. (2006). Lipso Χρώμα Όλες οι παράμετροι του χρώματος (φωτεινότητα (L*), χρώμα (C*), a*/b*, γωνία h o επηρεάστηκαν σημαντικά κυρίως από το στάδιο του καρπού (Πίν. 7). Η σημαντική επίδραση του σταδίου συγκομιδής στις παραπάνω παραμέτρους έχει αναφερθεί και από τους Giovanelli κ.α. (1999), Camello κ.α. (2004), Radzevičius κ.α. (2008) και Radzevičius κ.α. (2009). Ειδικότερα, οι παράμετροι της φωτεινότητας (L*) και της γωνίας h o μειώνονταν από το πράσινο-πορτοκαλί στο κόκκινο στάδιο, ενώ οι παράμετροι a*/b* και χρώμα (C*) αυξάνονταν (Πίν. 7), παρόμοια αποτελέσματα βρέθηκαν και από τους Raffo 40

42 κ.α. (2002), Camello και Gomez (2004), Radzevičius κ.α. (2009) και Bui κ.α. (2010), σε διάφορες ποικιλίες τομάτας οι οποίες συγκομίστηκαν σε διαφορετικά στάδια ωρίμανσης. Αντίσταση της σάρκας στην πίεση Η αντίσταση της σάρκας στην πίεση επηρεάστηκε επίσης σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής και δευτερευόντως από την περίοδο συγκομιδής και την περίοδο διατήρησης (Πίν. 8). Ειδικότερα, η αντίσταση της σάρκας στην πίεση ήταν υψηλότερη στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο και χαμηλότερη στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο (Πίν. 8). Ανάλογη επίδραση του σταδίου συγκομιδής στην αντίσταση της σάρκας στην πίεση καρπών τομάτας έχει βρεθεί και από τους Raffo κ.α. (2002) και Maršić κ.α. (2011), ενώ σύμφωνα με τους Anza κ.α. (2006) και η περίοδο συγκομιδής ασκεί σημαντική επίδραση στην σκληρότητα των καρπών. Κατά τη διάρκεια διατήρησης παρατηρήθηκε αύξηση της αντίστασης της σάρκας στην πίεση στους καρπούς και των τριών σταδίων και έχει αποδοθεί σε αύξηση του πάχους του περικαρπίου και της επιδερμίδας των καρπών τομάτας (Saladié κ.α., 2007). Διατροφικά χαρακτηριστικά Η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα των καρπών της μικρόκαρπης τομάτας Lipso επηρεάστηκε σημαντικά κυρίως από την περίοδο και δευτερευόντως από το στάδιο συγκομιδής και μόλις ελάχιστα από τη διατήρηση των καρπών (Πίν. 9). Στους καρπούς που συγκομίστηκαν το μήνα Ιούλιο βρέθηκε μεγαλύτερη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν τους μήνες Μάιο και Ιούνιο, όμοια με τα αποτελέσματα των Kowalczyk κ.α. (2011). Η σημαντική επίδραση της περιόδου συγκομιδής στη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα καρπών τομάτας που βρέθηκε στην εργασία αυτή, είναι σε πλήρη συμφωνία και με τα αποτελέσματα των Hart και Scott (1995), Anza κ.α. (2006), Raffo κ.α. (2006), Kowalczyk κ.α. (2011), ενώ είναι σε αντίθεση με εκείνα των Giovanelli κ.α. (1999), σύμφωνα με τους οποίους μεγαλύτερη επίδραση ασκεί η περίοδος διατήρησης, σε σύγκριση με το στάδιο συγκομιδής στη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα καρπών μεγαλόκαρπης τομάτας. Επίσης, υψηλότερη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο και τη χαμηλότερη οι καρποί που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο, όμοια με τα αποτελέσματα των Raffo κ.α. (2002) σύμφωνα με τους οποίους υψηλότερη 41

43 αντιοξειδωτική ικανότητα είχαν μικρόκαρπες τομάτες που συγκομίστηκαν ώριμες, σε σχέση με εκείνες που συγκομίστηκαν ανώριμες. Η περιεκτικότητα των ολικών διαλυτών φαινολών στους καρπούς επηρεάστηκε σημαντικά εξίσου από την περίοδο και το στάδιο συγκομιδής τους (Πίν. 9). Η σημαντική επίδραση των παραπάνω παραγόντων έχει αναφερθεί και από τους Salunkhe κ.α. (1974) και Slimestad και Verheul (2009). Ειδικότερα, η περιεκτικότητα των καρπών σε ολικές διαλυτές φαινόλες ήταν μεγαλύτερη στους καρπούς που συγκομίστηκαν το μήνα Ιούλιο σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν τους μήνες Μάιο και Ιούνιο, όμοια με τα αποτελέσματα των Toor και Savage (2006), οι οποίοι βρήκαν υψηλότερη περιεκτικότητα σε ολικές διαλυτές φαινόλες σε καρπούς τομάτας το καλοκαίρι σε σύγκριση με την άνοιξη. Η διαφορά στην περιεκτικότητα των ολικών διαλυτών φαινολών πιθανότατα οφείλεται στην υψηλότερη ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας που επικράτησε το μήνα Ιούλιο σε σύγκριση με το Μάιο και τον Ιούνιο (Σχ. 1), παράγοντας που επηρεάζει σημαντικά τη συσσώρευση φαινολών στους καρπούς τομάτας (Dumas κ.α., 2003). Τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε ολικές διαλυτές φαινόλες είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο, ενώ τη μικρότερη είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν στο πράσινοπορτοκαλί στάδιο, όμοια με τα αποτελέσματα των Salunkhe κ.α. (1974), Cano κ.α. (2003) και Slimestad και Verheul (2009). Η περιεκτικότητα των καρπών σε διαλυτά στερεά συστατικά (ΔΣΣ) επηρεάστηκε σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής και δευτερευόντως από την περίοδο συγκομιδής (Πίν. 9). Υψηλότερη περιεκτικότητα σε διαλυτά στερεά συστατικά είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο, ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί και πράσινο-πορτοκαλί στάδιο. Σημαντική επίδραση του σταδίου συγκομιδής στα διαλυτά στερεά συστατικά των καρπών έχει αναφερθεί και από τους Opara κ.α. (2011) και Beckles (2012), ενώ παρόμοια επίδραση της περιόδου συγκομιδής έχει βρεθεί και από τους Kowalczyk κ.α. (2011). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής, η περιεκτικότητα σε διαλυτά στερεά συστατικά, των καρπών που συγκομίστηκαν στο κόκκινο και στο πορτοκαλί στάδιο δεν μεταβλήθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια διατήρησης, αντίθετα με τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πράσινοπορτοκαλί στάδιο, όπου η περιεκτικότητα των διαλυτών στερεών συστατικών μειώθηκε σημαντικά κατά τη διατήρηση, όμοια με τα αποτελέσματα των Cantwell κ.α. (2009) σε μικρόκαρπη τομάτα. Το ph και η ογκομετρούμενη οξύτητα των καρπών, επηρεάστηκαν στατιστικώς σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής και δευτερευόντως από την περίοδο 42

44 συγκομιδής και την περίοδο διατήρησης (Πίν. 10). Ειδικότερα, ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής και ημέρας διατήρησης, τη χαμηλότερη τιμή ph και υψηλότερη τιμή ογκομετρούμενης οξύτητας είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο, ενώ την υψηλότερη τιμή ph και τη χαμηλότερη ογκομετρούμενη οξύτητα είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο. Η σημαντική επίδραση του σταδίου συγκομιδής, της περιόδου συγκομιδής και της διατήρησης στο ph και την ογκομετρούμενη οξύτητα των καρπών έχει αναφερθεί και από τους Bertin κ.α. (2000), Anza κ.α.. (2006) και Getinet κ.α.. (2008). Η αύξηση του ph και η μείωση της ογκομετρούμενης οξύτητας κατά την ωρίμανση των καρπών είναι σύμφωνη με τα αποτελέσματα των Raffo κ.α. (2002), Getinet κ.α. (2008) και Anthon κ.α. (2011). Ανεξάρτητα από το στάδιο συγκομιδής, ούτε το ph, αλλά ούτε και η οξύτητα των καρπών δεν μεταβλήθηκε σημαντικά κατά τη διατήρησή τους, όμοια με τα αποτελέσματα που έχουν αναφερθεί και από τους Opara κ.α. (2011) και Islam κ.α. (1996), σύμφωνα με τους οποίους τα επίπεδα του κιτρικού, μηλικού, οξαλικού και ασκορβικού οξέος μεταβάλλονται σημαντικά κατά την ωρίμανση των καρπών τομάτας. Αρκετές μελέτες έχουν συνδέσει το λόγο διαλυτά στερεά συστατικά/ογκομετρούμενη οξύτητα με την εκτίμηση της γεύσης του καρπού της τομάτας (Malundo κ.α., 1995, Beckles, 2012). Σε αυτή την εργασία ο λόγος διαλυτά στερεά συστατικά/ογκομετρούμενη οξύτητα, επηρεάστηκε κυρίως από το στάδιο συγκομιδής (Πιν.10). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής και περιόδου διατήρησης, οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο είχαν τον υψηλότερο λόγο διαλυτών στερεών συστατικών/ ογκομετρούμενη οξύτητα ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί στάδιο, ενώ το χαμηλότερο λόγο είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί. Η αύξηση του λόγου οφείλεται στο ότι κατά την ωρίμανση των καρπών της τομάτας αυξάνεται το περιεχόμενο των διαλυτών στερεών συστατικών ενώ μειώνεται η οξύτητα (Opara κ.α., 2011). Η ξηρή ουσία των καρπών επηρεάστηκε σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής και δευτερευόντως από την περίοδο συγκομιδής (Πίν. 11). Οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο συγκέντρωσαν υψηλότερη ξηρή ουσία, ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί και πράσινο πορτοκαλί στάδιο. Η σημαντική επίδραση κυρίως του σταδίου συγκομιδής στη ξηρή ουσία των καρπών έρχεται σε πλήρη συμφωνία με τα ευρήματα των Raffo κ.α. (2002) (Πίν. 11). Μικρή επίδραση είχε η περίοδος συγκομιδής, ενώ ελάχιστη επίδραση είχε η περίοδος 43

45 διατήρησης, όπως έχει αναφερθεί και από τους Toor και Savage (2006) και Beckles (2012). Η περιεκτικότητα των καρπών σε ολικά καροτενοειδή επηρεάστηκε σημαντικά κυρίως από το στάδιο συγκομιδής και από την περίοδο διατήρησης. Οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο είχαν περισσότερα καροτενοειδή σε σχέση με τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί και στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο (Πίν. 12). Η επίδραση του σταδίου συγκομιδής στην περιεκτικότητα των καρπών σε ολικά καροτενοειδή έρχεται σε πλήρη συμφωνία με τα αποτελέσματα των Leonardi κ.α. (2000), Raffo κ.α. (2002), Kamis κ.α. (2004), Toor και Savage (2006) και Garcia-Valverde κ.α. (2013). Ανεξαρτήτως περιόδου συγκομιδής και ημέρας διατήρησης μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε β-καροτένιο είχαν οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο, ακολουθούμενοι από τους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί και πράσινοπορτοκαλί στάδιο (Πίν. 12), με παρόμοια αποτελέσματα να έχουν αναφερθεί και από τους Abushita κ.α. (1997). Η αύξηση των καροτενοειδών στους καρπούς της τομάτας καθώς αυτοί ωριμάζουν από το πράσινο-πορτοκαλί στάδιο στο κόκκινο στάδιο σχετίζεται με την αύξηση της συγκέντρωσης του λυκοπενίου στα πλαστίδια (Thompson κ.α., 2000). Οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο συνέχισαν να συνθέτουν λυκοπένιο κατά τη διατήρησή τους μετασυλλεκτικά, όμοια με τα αποτελέσματα που έχουν αναφερθεί και από τους Toor και Savage (2006). Αύξηση της περιεκτικότητας του λυκοπενίου παρατηρήθηκε και στους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πράσινο-πορτοκαλί, καθώς και στο πορτοκαλί στάδιο, χωρίς όμως στο τέλος της διατήρησης η περιεκτικότητα να εξισωθεί με εκείνη των κόκκινων καρπών κατά τη συγκομιδή, αντίθετα με τα αποτελέσματα των Giovanelli κ.α. (1999), οι οποίοι βρήκαν διπλάσια περιεκτικότητα λυκοπενίου και β-καροτενίου σε καρπούς που ωρίμασαν μετασυλλεκτικά, σε σύγκριση με εκείνους που ολοκλήρωσαν την ωρίμανσή τους στο φυτό. Οι Garsia-Valverde κ.α. (2013) αναφέρουν μεγαλύτερη συγκέντρωση β-καροτενίου στο στάδιο αλλαγής του χρώματος από πράσινο σε πορτοκαλί, σε σύγκριση με το στάδιο που ο καρπός είναι πορτοκαλί. Τέλος, τόσο η περιεκτικότητα των καρπών σε ολικά καροτενοειδή, όσο και σε λυκοπένιο και β-καροτένιο επηρεάστηκε και από την περίοδο συγκομιδής. Οι καρποί που συγκομίστηκαν τον Ιούνιο περιείχαν περισσότερο λυκοπένιο, β-καροτένιο και ολικά καροτενοειδή (Πίν. 12), αποτέλεσμα παρόμοιο με εκείνο των Raffo κ.α. (2002). 44

46 Συσχετίσεις Η θετική συσχέτιση του δείκτη a*/b* με το λυκοπένιο (Πίν. 13) έρχεται σε συμφωνία με τα αποτελέσματα των Bui κ.α. (2010), οι οποίοι βρήκαν υψηλή συσχέτιση μεταξύ των δύο και αναφέρουν ότι ο δείκτης a*/b* μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιόπιστη εκτίμηση της περιεκτικότητας του καρπού σε λυκοπένιο. Η αρνητική συσχέτιση του δείκτη a*/b* με την αντίσταση της σάρκας στην πίεση έρχεται σε συμφωνία με τα αποτελέσματα των Raffo κ.α. (2002), οι οποίοι βρήκαν όμοια συσχέτιση μεταξύ των δύο παραμέτρων. Η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα συσχετίζεται με τις ολικές διαλυτές φαινόλες, αλλά όχι με τα συνολικά καροτενοειδή και το λυκοπένιο, όμοια με τα αποτελέσματα των Kotikova κ.α. (2011), όπου η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα καρπών 8 υβριδίων τομάτας σχετίστηκε θετικά κυρίως με τις ολικές διαλυτές φαινόλες και ελάχιστα με το λυκοπένιο. Η υψηλή συσχέτιση μεταξύ λυκοπενίου και ολικών καροτενοειδών επιβεβαιώνει ότι το λυκοπένιο είναι το κυριότερο καροτενοειδές στους καρπούς τομάτας, ακολουθούμενο από το β-καροτένιο και το λουτένιο (Kotikova κ.α., 2011). Η συσχέτιση του δείκτη a*/b* με τα διαλυτά στερεά συστατικά και την ξηρή ουσία έρχεται σε συμφωνία με τα αποτελέσματα των Raffo κ.α., (2002) οι οποίοι σε καρπούς μικρόκαρπης τομάτας βρήκαν γραμμική συσχέτιση μεταξύ των παραπάνω παραμέτρων. 45

47 Συμπεράσματα Genio Από τα αποτελέσματα προέκυψε ότι από τις παραμέτρους του χρώματος (φωτεινότητα (L*), χρώμα (C*), γωνία h ο, a*/b*) οι δύο πρώτες επηρεάστηκαν κυρίως από την περίοδο συγκομιδής και οι δύο τελευταίες από τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία. Η ξηρή ουσία, η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα, οι ολικές διαλυτές φαινόλες, τα διαλυτά στερεά συστατικά των καρπών, καθώς και η περιεκτικότητά τους σε β-καροτένιο επηρεάστηκαν κυρίως από την περίοδο συγκομιδής. Το ph, η ογκομετρούμενη οξύτητα και ο λόγος ΔΣΣ/ ογκομετρούμενη οξύτητα επηρεάστηκαν από τη θέση του καρπού στην ταξικαρπία, ενώ η αντίσταση της σάρκας στην πίεση και η περιεκτικότητα των καρπών σε λυκοπένιο και σε ολικά καροτενοειδή επηρεάστηκαν κυρίως από την περίοδο διατήρησης. Ειδικότερα, οι καρποί που συγκομίστηκαν στο κόκκινο στάδιο την περίοδο του Ιουλίου, είχαν υψηλότερη αντίσταση σάρκας στην πίεση, υψηλότερη περιεκτικότητα σε ολικές διαλυτές φαινόλες, διαλυτά στερεά συστατικά, ξηρή ουσία, ολικά καροτενοειδή, λυκοπένιο και β-καροτένιο, καθώς και υψηλότερη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα και ογκομετρούμενη οξύτητα, σε σύγκριση με εκείνους που συγκομίστηκαν την περίοδο του Μαΐου, ενώ βρισκόταν στο ίδιο στάδιο ωρίμανσης, όπως αυτό προσδιορίστηκε με την παράμετρο a*/b*. Η διατήρηση δεν επηρέασε κανένα ποιοτικό χαρακτηριστικό των καρπών, με εξαίρεση την αντίσταση της σάρκας στην πίεση και την περιεκτικότητά τους σε ολικά καροτενοειδή και λυκοπένιο, τα οποία μάλιστα αυξήθηκαν στη διάρκεια των 10 ημερών στους 12 o C. Lipso Από τα αποτελέσματα προέκυψε ότι όλες οι παράμετροι του χρώματος (φωτεινότητα (L*), χρώμα (C*), γωνία h ο, a*/b*), όσο και η αντίσταση σάρκας στην πίεση, τα διαλυτά στερεά συστατικά, το ph, η ογκομετρούμενη οξύτητα, ο λόγος ΔΣΣ/ ογκομετρούμενη οξύτητα, η ξηρή ουσία, τα ολικά καροτενοειδή, το λυκοπένιο και το β- καροτένιο επηρεάστηκαν κυρίως από το στάδιο στο οποίο συγκομίστηκαν οι καρποί. Η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα και η ολική χλωροφύλλη επηρεάστηκαν κυρίως από την περίοδο συγκομιδής, ενώ οι ολικές διαλυτές φαινόλες επηρεάστηκαν εξίσου σημαντικά από το στάδιο και την περίοδο συγκομιδής των καρπών. Η σημαντικότερη 46

48 επίδραση που άσκησε η διατήρηση των καρπών ήταν στην περιεκτικότητά τους σε χρωστικές και ειδικότερα προκάλεσε μείωση της περιεκτικότητας σε ολική χλωροφύλλη και αύξηση σε ολικά καροτενοειδή και λυκοπένιο. Οι καρποί που συγκομίστηκαν στο ώριμο κόκκινο στάδιο είχαν χαμηλότερη φωτεινότητα (L*) και γωνία h o, υψηλότερη τιμή των παραμέτρων χρώμα (C*) και a*/b*, την μικρότερη αντίσταση σάρκας στην πίεση, υψηλότερη περιεκτικότητα σε ολικές διαλυτές φαινόλες, σε διαλυτά στερεά συστατικά, σε ξηρή ουσία, σε ολικά καροτενοειδή, σε λυκοπένιο και σε β-καροτένιο, καθώς και την υψηλότερη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα, υψηλότερο ph και λόγο ΔΣΣ/ ογκομετρούμενη οξύτητα και χαμηλότερη οξύτητα, σε σχέση με τους ανώριμους καρπούς που συγκομίστηκαν στο πορτοκαλί και στο πράσινο-πορτοκαλί στάδιο. Οι ανώριμοι αυτοί καρποί ακόμη και μετά από 12 ημέρες διατήρησης στους 12 ο C δεν απέκτησαν ούτε το χρώμα αλλά ούτε τη διατροφική αξία των καρπών που συγκομίστηκαν στο ώριμο κόκκινο στάδιο. Από το τελευταίο προκύπτει ότι οι καρποί της μικρόκαρπης τομάτας του υβριδίου Lipso θα πρέπει να συγκομίζονται εφόσον έχουν αποκτήσει κόκκινο χρώμα κατά το οποίο τα οργανοληπτικά τους χαρακτηριστικά είναι στο άριστο επίπεδο και με δεδομένο ότι αυτά δεν επηρεάζονται αρνητικά κατά τη διατήρηση τους στους 12 ο C για διάστημα δώδεκα ημερών. Περαιτέρω έρευνα απαιτείται προκειμένου να μελετηθεί η επίδραση διαφόρων μετασυλλεκτικών χειρισμών (θερμοκρασία διατήρησης, τροποποιημένη ατμόσφαιρα, θερμική μεταχείριση, εξωγενής εφαρμογή αιθυλενίου κτλ), με στόχο την προώθηση της ωρίμανσης των μεμονωμένων καρπών που απομακρύνονται από το φυτό σε ανώριμο στάδιο. 47

49 Βιβλιογραφία Abushita A.A., E.A. Hebshi, H.G. Daood, P.A. Biacs Determination of antioxidant vitamins in tomatoes. Food Chemistry 60: Abushita A.A., H.G. Daood, P.A. Biacs Change in Carotenoids and Antioxidant Vitamins in Tomato as a Function of Varietal and Technological Factors. Journal of Agricultural and Food Chemistry 48: Anthon G.E., M. Le Strange, D.M. Barretta Changes in ph, acids, sugars and other quality parameters during extended vine holding of ripe processing tomatoes. Journal of the Science of Food and Agriculture 91: Anza M., P. Riga, C. Garbisu Effects Of Variety And Growth Season On The Organoleptic And Nutritional Quality Of Hydroponically Grown Tomato. Journal of Food Quality 29: Arias R., L. Tung-Ching, L. Logendra, H. Janes Correlation of Lycopene Measured by HPLC with the L*, a*, b* Color Readings of a Hydroponic Tomato and the Relationship of Maturity with Color and Lycopene Content. Journal of Agricultural and Food Chemistry 48: Balibrea M.E., C. Martínez-Andújar, J. Cuartero, M.C. Bolarín, F. Pérez-Alfocea The high fruit soluble sugar content in wild Lycopersicon species and their hybrids with cultivars depends on sucrose import during ripening rather than on sucrose metabolism. Functional Plant Biology 33: Beckles D.M Factors affecting the postharvest soluble solids and sugar content of tomato (Solanum lycopersicum L.) fruit. Postharvest Biology and Technology 63: Bertin N., C. Gary, M. Tchamitchian, B.E. Vaissiere Influence of cultivar, fruit position and seed content on tomato fruit weight during a crop cycle under low and high competition for assimilates. Journal of Horticultural Science and Biotechnology 73:

50 Bertin N., S. Guichard, C. Leonardi, J.J. Longuenesse, D. Langlois, B. Navez Seasonal evolution of the quality of fresh glasshouse tomatoes under Mediterranean conditions, as affected by air vapour pressure deficit and plant fruit load. Annals Of Botany 85: Brand-Williams W., M. E. Cuvelier, C. Berset Use of a free radical method to evaluate antioxidant activity. LTW-Food Science and Technology 28: Brummell D.A Cell wall disassembly in ripening fruit. Functional Plant Biology 33: Bui H.T., J. Makhlouf, C. Ratti Postharvest Ripening Characterization Of Greenhouse Tomatoes. International Journal of Food Properties 13: Buta J.G., D.W. Spaulding Endogenous Levels of Phenolics in Tomato Fruit during Growth and Maturation. Journal of Plant Growth Regulation 16: Cadoni E., M.R. De Giorgi, E. Medda, G. Poma Supercritical CO 2 extraction of lycopene and b-carotene from ripe tomatoes. Dyes Pigments 44: Camelo A.F.L., P.A. Gómez Comparison of color indexes for tomato ripening. Horticultura Brasileira 22: Cano A., M. Acosta, M.B. Arnao Hydrophilic and lipophilic antioxidant activity changes during on-vine ripening of tomatoes (Lycopersicon esculentum Mill.). Postharvest Biology and Technology 28: Cantwell M., X. Nie, G. Hong Impact of Storage Conditions on Grape Tomato Quality. 6th ISHS Postharvest Symposium Antalya Turkey. April 8-12, D Souza M.C., Singha S. and Wilkens M.I Lycopene concentration of tomato fruit can be estimated from chromaticity values. HortScience 27: Davies J.N., G.E. Hobson The constituents of tomato fruit the influence of environment, nutrition, and genotype. Critical Reviews in Food Science and Nutrition 15: De Ketelaere B., J. Lammertyn, G. Molenberghs, M. Desmet, B. Nicola, J. De Baerdemaeker Tomato cultivar grouping based on firmness change, shelf life 49

51 and variance during postharvest storage. Postharvest Biology and Technology 34: Di Mascio P., S.P. Kaiser, H. Sies Lycopene as the most efficient biological singlet oxygen quencher. Archives of Biochemistry and Biophysics 274: Do P.T., M. Prudent, R. Sulpice, M. Causse, A.R. Fernie The Influence of Fruit Load on the Tomato Pericarp Metabolome in a Solanum chmielewskii Introgression Line Population. Plant Physiology 154: Dorais M., D.L. Ehret, A.P. Papadopoulos Tomato (Solanum lycopersicum) health components: from the seed to the consumer. Phytochemistry Reviews 7: Dumas Y., M. Dadomo, G. Di Lucca, P. Grolier Review Effects of environmental factors and agricultural techniques on antioxidant content of tomatoes. Journal of the Science of Food and Agriculture 83: Fraser P.D., M.R. Truesdale, C.R. Bird, W. Schuch, P.M. Bramley Carotenoid biosynthesis during tomato fruit development. Plant Physiology 105: García-Valverde V., I. Navarro-González, J. García-Alonso, M. Jesús Periago Antioxidant Bioactive Compounds in Selected Industrial Processing and Fresh Consumption Tomato Cultivars. Food and Bioprocess Technology 6: Gautier H., F. Lopez-Lauri, C. Massot, R. Murshed, I. Marty, D. Grasselly, C. Keller, H. Sallanon, M. Genard Impact of ripening and salinity on tomato fruit ascorbate content and enzymatic activities related to ascorbate recycling. Functional Plant Science and Biotechnology 4: Georgea B., C. Kaura, D.S. Khurdiyaa, H.C. Kapoorb Antioxidants in tomato (Lycopersium esculentum) as a function of genotype. Food Chemistry 84: Georgelis N., J.W. Scott, E.A. Baldwin Relationship of tomato fruit sugar concentration with physical and chemical traits and linkage of RAPD markers. Journal of the American Society for Horticultural Science 129: Getinet H., T. Seyoum, K. Woldetsadik The effect of cultivar, maturity stage and storage environment on quality of tomatoes. Journal of Food Engineering 87:

52 Giovanelli G., V. Lavelli, C. Peri, S. Nobili Variation in Antioxidant Components of Tomato during Vine and Post-harvest Ripening. Journal of the Science of Food and Agriculture 79: Giovannucci E Tomatoes, Tomato-based Products, Lycopene, and Cancer: Review of the Epidemiologic Literature. The Journal of the National Cancer Institute 91: Gould W.V Tomato Production, Processing, and Technology, CTI Publications, Baltimore. MD. USA. Hadfield K.A., A.B. Bennett. (1998). Polygalacturonases: many genes in search of a function. Plant Physiology 117: Hadley C.W., E.C. Miller, S.J. Schwartz, S.K. Clinton Tomatoes, lycopene, and prostate cancer: progress and promise. Experimental Biology and Medicine 227: Hart D.J., K.J. Scott Development and evaluation of an HPLC method for the analysis of carotenoids in foods, and the measurement of the carotenoid content of vegetables and fruits commonly consumed in the UK. Food Chemistry 54: Heildelberg CPS, Americas Color manager manual. Disponível em: < heidelbergcps.com/colorman/sp_ciela_1.htm>. Heinonen M.I., V. Ollilainen, E.K. Linkola, P.T. Varo, P.E. Koivistoinen Carotenoids in Finnish foods, vegetables, fruits, and berries. Journal of Agricultural and Food Chemistry 37: Islam M.D.S., S. Khan Seasonal fluctuation of carbohydrate accumulation and metabolism of three tomato (Lycopersicon esculentum Mill.) cultivars grown at seven sowing times. Journal of Horticultural Science and Biotechnology 76: Islam Md.S., T. Matsui, Y. Yoshida Effect of carbon dioxide enrichment on physico-chemical and enzymatic changes in tomato fruits at various stages of maturity. Scientiae Horticulture 65: Justesen U., P. Knuthsen, T. Leth Quantitative Analysis of flavonols, flavones and flavonones, in fruits, vegetables and beverages by high performance liquid 51

53 chromatography with photo-diode array and mass spectrophotometric detection. Journal of Chromatography 799: Kader A.A Flavor quality of fruits and vegetables. Journal of the Science of Food and Agriculture 88: Kader A.A., M.A. Stevens, M. Albright-Holton, L.L. Morris, M. Algazi Effect of fruit ripeness when picked on flavor and composition in fresh market tomatoes. Journal of the American Society for Horticultural Science 102: Kader A.A Effects of postharvest handling procedures on tomato quality. Acta Horticulture 190: Kagan-Zur V., Y. Mizrahi Long shelf-life small sized (cocktail) tomatoes may be picked in bunches. Scientia Horticulturae 56: Kamis A.B., A.S. Modu, Bobboi, B.Mwajim Effect of ripening on the proximate and some biochemical composition of a local tomato cultivar (Nadaffreta) grown at Lake Alau region of Borno State. Journal of Applied Sciences 4: Kavitha P., K. S. Shivashankara, V. K. Rao, A. T. Sadashiva, K. V. Ravishankarc, G. J. Sathish Genotypic variability for antioxidant and quality parameters among tomato cultivars, hybrids, cherry tomatoes and wild species. Journal of the Science of Food and Agriculture 5: Kevers C., M. Falkowski, J. Tabart, J.O. Defraigne, J. Dommes, J. Pinc Evolution of Antioxidant Capacity during Storage of Selected Fruits and Vegetables. Journal of Agricultural and Food Chemistry 55: Konozy E.H.E., M. Causse, M. Faurobert Cell wall glycosidase activities and protein content variations during fruit development and ripening in three texture contrasted tomato cultivars. Saudi Journal of Biological Sciences 19: Kotíková Z., J. Lachman, A. Hejtmánková, K. Hejtmánková, Determination of antioxidant activity and antioxidant content in tomato varieties and evaluation of mutual interactions between antioxidants. LWT-Food Science and Technology 44:

54 Kowalczyk K., J. Gajc-Wolska, M. Marcinkowska The Influence Of Growing Medium And Harvest Time On The Biological Value Of Cherry Fruit And Standard Tomato Cultivars. Vegetable Crops Research Bulletin 74: Kuti J. and H.B Konuru Effects of genotype and cultivation environment on lycopene content in red-ripe tomatoes. Journal of the Science of Food and Agriculture 85: Lancaster J.E., Lister C.E., Reay P.F. Triggs C.M., Influence of pigment composition on skin color in a wide range of fruit and vegetables. Journal of the American Society for Horticultural Science 122: Lee S.K. A.A. Kader Preharvest and postharvest factors influencing vitamin C content of horticultural crops. Postharvest Biology and Technology 20: Leonardi C., P. Ambrosino, F. Esposito, V. Fogliano Antioxidative activity and carotenoid and tomatine contents in different typologies of fresh consumption tomatoes. Journal of Agricultural and Food Chemistry 48: Lichtenthaler H. K. and A. R. Wellburn, Determinations of total carotenoids and chlorophylls a and b of leaf extracts in different solvents. Biochemical Society Transactions 11: Luengwilai K., K. Tananuwong, C.F. Shoemaker, D.M. Beckles Starch molecular structure shows little association with fruit physiology and starch metabolism in tomato. Journal of Agricultural and Food Chemistry 58: Macheix J.J., A. Fleuriet, J. Billot Changes and metabolism of phenolic compounds in fruits. In Fruit Phenolics CRC: Boca Raton, FL Madhavi D.L., D.K. Salunkhe Production, composition, storage, and processing. Malundo T.M.M., R.L. Shewfelt, J.W. Scott Flavor quality of fresh tomato (Lycopersicon esculentum Mill.) as affected by sugar and acid levels. Postharvest Biology and Technology 6: Maršić N.K., L. Gašperlin, V. Abram, M. Budič, R. Vidrih Quality parameters and total phenolic content in tomato fruits regarding cultivar and microclimatic conditions. Turkish Journal οf Agriculture & Forestry 35:

55 Martinez-Valverde I., M.J. Periago, G. Provan, A. Chesson Phenolic compounds, lycopene and antioxidant activity in commercial varieties of tomato (Lycopersicon esculentum). Journal of the Science of Food and Agriculture 82: Opara U.L., M.R. Al-Ani, N.M. Al-Rahbi Effect of Fruit Ripening Stage on Physico-Chemical Properties, Nutritional Composition and Antioxidant Components of Tomato (Lycopersicum esculentum) Cultivars. Food Bioprocess Technolοgy 5: Pagliarini E., E. Monteleone, S. Ratti Sensory profile of eight tomato cultivars (Lycopersicon esculentum) and its relationship to consumer preference. Italian Journal of Food Science 13: Picha D.H Effect of harvest maturity on the final fruit composition of cherry and large-fruited tomato cultivars. Journal of the American Society for Horticultural Science 111: Radzevičius A., P. Viškelis, Č. Bobinas Quality and physiological parameters of tomato (Lycopersicon esculentum Mill.) fruits of Lithuanian selection. Biologija 54: Radzevičius A., R. Karklelienė, P. Viškelis, Č. Bobinas, R. Bobinaitė and S. Sakalauskienė Tomato (Lycopersicon esculentum Mill.) fruit quality and physiological parameters at different ripening stages of; Lithuanian cultivars. Agronomy Research 7: Raffo A., C. Leonardi, V. Fogliano, P. Ambrosino, M. Salucci, L. Gennaro, R. Bugianesi, F. Giuffrida, αnd G. Quaglia Nutritional Value of Cherry Tomatoes (Lycopersicon esculentum Cv. Naomi F1) Harvested at Different Ripening Stages. Journal of Agricultural and Food Chemistry 50: Raffo A., G. La Malfa, V. Fogliano, G. Maiani, G. Quaglia Seasonal variations in antioxidant components of cherry tomatoes (Lycopersicon esculentum cv. Naomi F1). Journal of Food Composition and Analysis 19: Rick C.M High soluble solids content in large-fruited tomato lines derived from a wild green-fruited-species. Hilgardia 42:

56 Saladie M., A.J. Matas, T. Isaacson, M.A. Jenks, S.M. Goodwin, K.J. Niklas, R.X., J.M. Labavitch, K.A. Shackel, A.R. Fernie, A. Lytovchenko, M.A. O Neill, C.B. Watkins, and J.K.C. Rose A Reevaluation of the Key Factors That Influence Tomato Fruit Softening and Integrity. Plant Physiology 144: Salunkhe D.K., S.J. Jadhav, M.H. Yu Quality and nutritional composition of tomato fruit as influenced by certain biochemical and physiological changes. Plant Foods for Human Nutrition 24: Scalbert A., B. Monties and G. Janin Tannins in wood: comparison of different estimation methods. Journal of Agricultural and Food Chemistry 37: Scott K.J., D.J. Hart Development and evaluation of an HPLC method for the analysis of carotenoids in foods, and the measurement of the carotenoid content of vegetables and fruits commonly consumed in the UK. Food Chemistry 54: Senter S.D., R.J. Horvat, W.R. Forbus Quantitative variation of total phenols in fresh market tomatoes at three stages of maturity. Journal of Food Science 53: Seymour G.B., I.J. Colquhoun, M.S. Dupont, K.R. Parsley, R.R. Selvendran Composition and structural features of cell wall polysaccharides from tomato fruits. Phytochemisty 29: Sharma S.K, M. Le Maguer Lycopene in tomatoes and tomato pulp fractions. Italian Journal of Food Science 8: Shewfelt R.L Measuring quality and maturity. In: Shewfelt R.L., Prussia, S.E. (Eds.) Postharvest handling: a systems approach. New York, Academic Press Slimestad R., M. Verheul Review of flavonoids and other phenolics from fruits of different tomato (Lycopersicon esculentum Mill.) cultivars. Journal of the Science of Food and Agriculture 89: Stevens M.A., A.A. Kader, M. Albright-Holton, M. Algazi Genotypic variation for flavor and composition in fresh market tomatoes. Journal of the American Society for Horticultural Science 102:

57 Thompson K.A., M.R. Marshall, C.A. Sims, C.I. Wei, S.A. Sargent, J.W. Sott Cultivar, maturity and heat treatment on lycopene content in tomatoes. Journal of Food Science 65: Tinker J.H., F. Bohm, W. Schalch, T.G. Truscott Dietary carotenoids protect human cells from damage. Journal of Photochemistry and Photobiology B: Biology 26: Toor R.K., Savage G. P Antioxidant activities in different fractions of tomato. Food Research International 38: Toor R.K., G.P.S. Savage Changes in major antioxidant components of tomatoes during post-harvest storage. Food Chemistry 99: García-Valverde V., I. Navarro-González, J. García-Alonso, M. J. Periago Antioxidant Bioactive Compounds in Selected Industrial Processing and Fresh Consumption Tomato Cultivars. Food Bioprocess Technology 6: Weisburger J.H Lycopene and tomato products in health promotion. Experimental Biology and Medicine 227: Wilkens R.T., J.M. Spoerke, N.E. Stamp Differential responses of growth and two soluble phenolics of tomato to resource availability. Ecology 77:

58 Ένταση ηλιακής ακτινοβολίας (W/m 2 ) Θερμοκρασία ( o C) Σχήματα και πίνακες ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΙΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ Σχήμα 1. Εξωτερική θερμοκρασία και ένταση ηλιακής ακτινοβολίας την περίοδο Φεβρουαρίου έως Ιούλιο 2013, στην περιοχή καλλιέργειας (Εγκαταστάσεις Agris AE, Κλειδί Ημαθίας). 57

59 Πίνακας 1. Ανάλυση της παραλλακτικότητας και μέσοι όροι των παραμέτρων του χρώματος (Φωτεινότητα (L*), χρώμα (C*), γωνία h ο, a*/b*) των καρπών μικρόκαρπης τομάτας (Genio F1), οι οποίοι συγκομίστηκαν τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο, στο κόκκινο στάδιο και διατηρήθηκαν στους 12 o C για 0, 4, και 10 ημέρες. Η μέτρηση του χρώματος έγινε στον 1 ο και 10 ο καρπό κάθε ταξικαρπίας, ενώ χρησιμοποιήθηκαν 3 ταξικαρπίες ανά ημέρα διατήρησης και περίοδο συγκομιδής. Φωτεινότητα (L*) Χρώμα (C*) Γωνία h o a*/b* Πηγή Παραλλακτικότητας ΒΕ z ΜΤ y %ΣΠ x P ΜΤ %ΣΠ P ΜΤ %ΣΠ P ΜΤ %ΣΠ P Περίοδος Συγκομιδής (ΠΣ) 2 12, * w 97, *** 10,6309 0,010 Ημέρα Διατήρησης (ΗΔ) 2 10, * 18,082 4,7009 0,004 Θέση Καρπών στην Ταξικαρπία (ΘΚ) 1 0,032 20, , *** 0, *** ΠΣ ΗΔ 4 5,423 29, * 11,8233 0,011 ΠΣ ΘΚ 2 1,234 6,362 2,5122 0,002 ΗΔ ΘΚ 2 0,530 3,102 0,8855 0,001 ΠΣ ΗΔ ΘΚ 4 0,896 3,468 7,7750 0,007 Σφάλμα 36 2,325 10,560 5,5288 0,005 Μάιος 37,76 b ν 30,23 b 48,55 a 0,89 a Ιούνιος 39,01 a 34,82 a 48,46 a 0,89 a Ιούλιος 39,32 a 33,18 a 49,84 a 0,85 a ΕΣΔ 0.05 u 1,03 2,20 1,59 0,05 Ημέρα 0 39,56 a 31,60 a 49,45 a 0,86 a Ημέρα 4 38,04 b 33,45 a 48,43 a 0,89 a Ημέρα 10 38,50 b 33,18 a 48,97 a 0,87 a ΕΣΔ ,03 2,20 1,59 0,05 Πλησιέστερος καρπός (1ος) 38,72 a 33,36 a 47,50 b 0,92 a Απομακρυσμένος καρπός (10ος) 38,67 a 32,13 a 50,40 a 0,83 b ΕΣΔ ,84 1,79 1,30 0,04 Μάιος Ημέρα 0 38,27 bcd 30,08 cd 48,80 ab 0,88 ab Ημέρα 4 37,97 cd 29,50 d 48,30 ab 0,89 ab Ημέρα 10 37,05 d 31,10 cd 48,56 ab 0,88 ab Ιούνιος Ημέρα 0 39,73 abc 31,23 cd 50,08 a 0,84 b Ημέρα 4 38,73 bcd 38,17 a 46,22 b 0,96 a Ημέρα 10 38,58 bcd 35,07 ab 49,08 a 0,87 b Ιούλιος Ημέρα 0 40,67 a 33,49 bc 49,47 a 0,86 b Ημέρα 4 37,44 d 32,69 bcd 50,77 a 0,82 b Ημέρα 10 39,86 ab 33,38 bc 49,27 a 0,87 b z ΒΕ: βαθμοί ελευθερίας ΕΣΔ ,79 3,81 2,75 0,08 y ΜΤ: μέσο τετράγωνο x ΣΠ: συνολική παραλλακτικότητα w *, **, ***: σημαντική επίδραση σε P < 0.05, 0.01 ή 0.001, αντίστοιχα v διαφορετικά γράμματα υποδηλώνουν στατιστικώς σημαντικές διαφορές σύμφωνα με την ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P < 0.05 u ΕΣΔ 0.05 : ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P <

60 Πίνακας 2. Ανάλυση της παραλλακτικότητας και μέσοι όροι της αντίστασης της σάρκας στην πίεση (ΑΣΠ) των καρπών μικρόκαρπης τομάτας (Genio F1), οι οποίοι συγκομίστηκαν τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο, στο κόκκινο στάδιο και διατηρήθηκαν στους 12 o C για 0, 4, και 10 ημέρες. Η μέτρηση του χρώματος έγινε στον 1 ο και 10 ο καρπό της ταξικαρπίας, ενώ χρησιμοποιήθηκαν 3 ταξικαρπίες ανά ημέρα διατήρησης και περίοδο συγκομιδής. Πηγή Παραλλακτικότητας ΒΕ z ΜΤ y %ΣΠ x P Περίοδος Συγκομιδής (ΠΣ) 2 0,09 Ημέρα Διατήρησης (ΗΔ) 2 0,19 44 ** w Θέση Καρπών στην Ταξικαρπία (ΘΚ) 1 0,03 ΠΣ ΗΔ 4 0,05 ΠΣ ΘΚ 2 0,00 ΗΔ ΘΚ 2 0,01 ΠΣ ΗΔ ΘΚ 4 0,02 Σφάλμα 36 0,03 Μάιος 1,57 b ν Ιούνιος 1,67 ab Ιούλιος 1,70 a Αντίσταση της Σάρκας στην πίεση (kg) ΕΣΔ 0.05 u 0,11 Ημέρα 0 1,59 b Ημέρα 4 1,58 b Ημέρα 10 1,76 a ΕΣΔ ,11 Πλησιέστερος καρπός (1ος) 1,62 a Απομακρυσμένος καρπός (10ος) 1,67 a ΕΣΔ ,09 Μάιος Ημέρα 0 1,58 bc Ημέρα 4 1,45 c Ημέρα 10 1,67 b Ιούνιος Ημέρα 0 1,58 bc Ημέρα 4 1,72 ab Ημέρα 10 1,73 ab Ιούλιος Ημέρα 0 1,62 bc Ημέρα 4 1,58 bc Ημέρα 10 1,90 a z ΒΕ: βαθμοί ελευθερίας ΕΣΔ ,20 y ΜΤ: μέσο τετράγωνο x ΣΠ: συνολική παραλλακτικότητα w *, **, ***: σημαντική επίδραση σε P < 0.05, 0.01 ή 0.001, αντίστοιχα v διαφορετικά γράμματα υποδηλώνουν στατιστικώς σημαντικές διαφορές σύμφωνα με την ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P < 0.05 u ΕΣΔ 0.05 : ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P <

61 Πίνακας 3. Ανάλυση της παραλλακτικότητας και μέσοι όροι της συνολικής αντιοξειδωτικής ικανότητας (ΣΑΙ), των ολικών διαλυτών φαινολών (ΟΔΦ) και των διαλυτών στερεών συστατικών (ΔΣΣ) των καρπών μικρόκαρπης τομάτας (Genio F1), οι οποίοι συγκομίστηκαν τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο, στο κόκκινο στάδιο και διατηρήθηκαν στους 12 o C για 0, 4, και 10 ημέρες. Τρεις επαναλήψεις των τεσσάρων πρώτων (1 ος έως 4 ος ) και τεσσάρων τελευταίων καρπών (7 ος έως 10 ος ) κάθε ταξικαρπίας χρησιμοποιήθηκαν για τις χημικές αναλύσεις, 3 ταξικαρπίες ανά ημέρα διατήρησης και περίοδο συγκομιδής. ΣΑΙ (mg ισοδ. Α.Ο./ 100g ν.β.) ΟΔΦ (mg ισοδ. Γ.Ο./ kg ν.β.) Πηγή Παραλλακτικότητας ΒΕ z ΜΤ y %ΣΠ x P ΜΤ %ΣΠ P ΜΤ %ΣΠ P Περίοδος Συγκομιδής (ΠΣ) ,57 91 *** w 0, *** 13, *** Ημέρα Διατήρησης (ΗΔ) 2 19,45 0, ,7439 Θέση Καρπών στην Ταξικαρπία (ΘΚ) 1 94,33 3 * 0, ,4491 ΠΣ ΗΔ 4 144,52 4 *** 0, * 1,2678 ΠΣ ΘΚ 2 1,76 0, ,5946 ΗΔ ΘΚ 2 11,25 0, ,0680 ΠΣ ΗΔ ΘΚ 4 3,57 0, ,1102 Σφάλμα 36 19,41 0, ,7161 Μάιος 24,55 c ν 0,28 c 7,62 b Ιούνιος 41,44 b 0,39 b 9,19 a Ιούλιος 49,53 a 0,45 a 9,08 a ΔΣΣ (%) ΕΣΔ 0.05 u 2,98 0,04 0,57 Μάιος Ημέρα 0 21,08 f 0,28 c 7,55 c Ημέρα 4 25,23 ef 0,27 c 7,55 c Ημέρα 10 27,34 e 0,28 c 7,75 c Ιούνιος Ημέρα 0 42,46 c 0,37 b 9,15 ab Ημέρα 4 44,74 bc 0,42 b 9,37 a Ημέρα 10 37,11 d 0,38 b 9,05 ab Ιούλιος Ημέρα 0 55,19 a 0,50 a 9,60 a Ημέρα 4 45,33 bc 0,38 b 8,27 bc Ημέρα 10 48,06 b 0,48 a 9,37 a z ΒΕ: βαθμοί ελευθερίας ΕΣΔ ,16 0,06 0,99 y ΜΤ: μέσο τετράγωνο x ΣΠ: συνολική παραλλακτικότητα w *, **, ***: σημαντική επίδραση σε P < 0.05, 0.01 ή 0.001, αντίστοιχα v διαφορετικά γράμματα υποδηλώνουν στατιστικώς σημαντικές διαφορές σύμφωνα με την ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P < 0.05 u ΕΣΔ 0.05 : ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P <

62 Πίνακας 4. Ανάλυση της παραλλακτικότητας και μέσοι όροι του ph, της ογκομετρούμενης οξύτητας και του λόγου ΔΣΣ/ ογκομετρούμενη οξύτητα των καρπών μικρόκαρπης τομάτας (Genio F1), οι οποίοι συγκομίστηκαν τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο, στο κόκκινο στάδιο και διατηρήθηκαν στους 12 o C για 0, 4, και 10 ημέρες. Τρεις επαναλήψεις των τεσσάρων πρώτων (1 ος έως 4 ος ) και τεσσάρων τελευταίων καρπών (7 ος έως 10 ος ) κάθε ταξικαρπίας χρησιμοποιήθηκαν για τις χημικές αναλύσεις, 3 ταξικαρπίες ανά ημέρα διατήρησης και περίοδο συγκομιδής. ph Ογκομετρούμενη οξύτητα (% κιτρικό οξύ) Πηγή Παραλλακτικότητας ΒΕ z ΜΤ y %ΣΠ x P ΜΤ %ΣΠ P ΜΤ %ΣΠ P Περίοδος Συγκομιδής (ΠΣ) 2 0,009 0, ** 334,50 12 * Ημέρα Διατήρησης (ΗΔ) 2 0,003 7,41E-06 96,34 Θέση Καρπών στην Ταξικαρπία (ΘΚ) 1 0, ** w 0, * 2018,26 70 *** ΠΣ ΗΔ 4 0, ** 0, ** 294,45 10 * ΠΣ ΘΚ 2 0,004 0, ,60 ΗΔ ΘΚ 2 0,002 7,41E-06 4,23 ΠΣ ΗΔ ΘΚ 4 0,001 6,02E-05 55,74 Σφάλμα 36 0,005 0, ,20 Μάιος 4,59 a ν 0,098 b 79,08 b Ιούνιος 4,56 a 0,108 a 87,02 a Ιούλιος 4,54 a 0,114 a 80,14 b ΔΣΣ/ Ογκ. Οξύτητα ΕΣΔ 0.05 u 0,05 0,01 6,35 Πλησιέστεροι καρποί (1ος έως 4ος) 4,59 a 0,102 b 88,189 a Απομακρυσμένοι καρποί (7ος έως10ος) 4,53 b 0,112 a 75,962 b ΕΣΔ 0.05 u 0,04 0,008 5,17 Μάιος Ημέρα 0 4,59 abc 0,100 cd 76,87 b Ημέρα 4 4,60 ab 0,095 d 80,84 bc Ημέρα 10 4,57 abc 0,098 d 79,52 b Ιούνιος Ημέρα 0 4,62 a 0,100 cd 91,13 ab Ημέρα 4 4,48 d 0,123 ab 75,93 b Ημέρα 10 4,58 abc 0,098 d 93,99 a Ιούλιος Ημέρα 0 4,51 cd 0,118 abc 83,22 abc Ημέρα 4 4,58 abc 0,103 bcd 81,54 bc Ημέρα 10 4,53 bcd 0,125 a 75,65 b z ΒΕ: βαθμοί ελευθερίας ΕΣΔ ,08 0,02 11,00 y ΜΤ: μέσο τετράγωνο x ΣΠ: συνολική παραλλακτικότητα w *, **, ***: σημαντική επίδραση σε P < 0.05, 0.01 ή 0.001, αντίστοιχα v διαφορετικά γράμματα υποδηλώνουν στατιστικώς σημαντικές διαφορές σύμφωνα με την ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P < 0.05 u ΕΣΔ 0.05 : ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P <

63 Πίνακας 5. Ανάλυση της παραλλακτικότητας και μέσοι όροι της ξηρής ουσίας των καρπών μικρόκαρπης τομάτας (Genio F1), οι οποίοι συγκομίστηκαν τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο, στο κόκκινο στάδιο και διατηρήθηκαν στους 12 o C για 0, 4, και 10 ημέρες. Τρεις επαναλήψεις των τεσσάρων πρώτων (1 ος έως 4 ος ) και τεσσάρων τελευταίων καρπών (7 ος έως 10 ος ) κάθε ταξικαρπίας χρησιμοποιήθηκαν για τις χημικές αναλύσεις, 3 ταξικαρπίες ανά ημέρα διατήρησης και περίοδο συγκομιδής. Ξηρή Ουσία (% ν.β.) Πηγή Παραλλακτικότητας ΒΕ z ΜΤ y %ΣΠ x P Περίοδος Συγκομιδής (ΠΣ) 2 18, *** w Ημέρα Διατήρησης (ΗΔ) 2 0, Θέση Καρπών στην Ταξικαρπία (ΘΚ) 1 0, ΠΣ ΗΔ 4 3, * ΠΣ Χ ΘΚ 2 0, ΗΔ Χ ΘΚ 2 0, ΠΣ Χ ΗΔ Χ ΘΚ 4 0, Σφάλμα 35 0, Μάιος 8,13 b ν Ιούνιος 9,82 a Ιούλιος 9,97 a ΕΣΔ 0.05 u 0,66 Μάιος Ημέρα 0 8,09 d Ημέρα 4 8,03 d Ημέρα 10 8,28 d Ιούνιος Ημέρα 0 9,58 cd Ημέρα 4 10,37 bc Ημέρα 10 9,52 bc Ιούλιος Ημέρα 0 10,71 ab Ημέρα 4 8,86 ab Ημέρα 10 10,41 a z ΒΕ: βαθμοί ελευθερίας ΕΣΔ ,1 y ΜΤ: μέσο τετράγωνο x ΣΠ: συνολική παραλλακτικότητα w *, **, ***: σημαντική επίδραση σε P < 0.05, 0.01 ή 0.001, αντίστοιχα v διαφορετικά γράμματα υποδηλώνουν στατιστικώς σημαντικές διαφορές σύμφωνα με την ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P < 0.05 u ΕΣΔ 0.05 : ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P <

64 Πίνακας 6. Ανάλυση της παραλλακτικότητας και μέσοι όροι των χρωστικών (ολικά καροτενοειδή, λυκοπένιο, β-καροτένιο) των καρπών μικρόκαρπης τομάτας (Genio F1), οι οποίοι συγκομίστηκαν τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο, στο κόκκινο στάδιο και διατηρήθηκαν στους 12 o C για 0, 4, και 10 ημέρες. Τρεις επαναλήψεις των τεσσάρων πρώτων (1 ος έως 4 ος ) και τεσσάρων τελευταίων καρπών (7 ος έως 10 ος ) κάθε ταξικαρπίας χρησιμοποιήθηκαν για τις χημικές αναλύσεις, 3 ταξικαρπίες ανά ημέρα διατήρησης και περίοδο συγκομιδής. Oλικά Καροτενοειδή Λυκοπένιο β-καροτένιο (μg/g ν.β.) (μg/g ν.β.) (μg/g ν.β.) Πηγή Παραλλακτικότητας ΒΕ z ΜΤ y %ΣΠ x P ΜΤ %ΣΠ P ΜΤ %ΣΠ P Περίοδος Συγκομιδής (ΠΣ) 2 199, *** w 71, *** 40, *** Ημέρα Διατήρησης (ΗΔ) 2 576, *** 180, *** 0, Θέση Καρπών στην Ταξικαρπία (ΘΚ) 1 64,354 14, ,71735 ΠΣ ΗΔ 4 17,675 3, , * ΠΣ ΘΚ 2 1,117 0, , ΗΔ ΘΚ 2 0,787 0, , ΠΣ ΗΔ ΘΚ 4 1,002 0, , Σφάλμα 36 15,821 5, , Μάιος 41,47 b v 20,00 c 15,82 b Ιούνιος 48,04 a 23,98 a 18,61 a Ιούλιος 45,69 a 21,80 b 18,17 a ΕΣΔ 0.05 u 2,69 1,59 0,88 Ημέρα 0 39,88 c 19,01 c 17,55 a Ημέρα 4 44,22 b 21,48 b 17,39 a Ημέρα 10 51,10 a 25,30 a 17,67 a ΕΣΔ ,69 1,59 0,88 Μάιος Ημέρα 0 38,04 c 17,99 f 16,03 c Ημέρα 4 40,49 c 19,16 ef 15,80 c Ημέρα 10 45,88 b 22,87 bcd 15,63 c Ιούνιος Ημέρα 0 41,88 bc 20,27 def 18,03 ab Ημέρα 4 46,42 b 23,59 bc 19,44 a Ημέρα 10 55,82 a 28,10 a 18,38 ab Ιούλιος Ημέρα 0 39,73 c 18,79 f 18,61 a Ημέρα 4 45,75 b 21,69 cde 16,92 bc Ημέρα 10 51,60 a 24,93 b 18,99 a z ΒΕ: βαθμοί ελευθερίας ΕΣΔ ,66 2,75 1,52 y ΜΤ: μέσο τετράγωνο x ΣΠ: συνολική παραλλακτικότητα w *, **, ***: σημαντική επίδραση σε P < 0.05, 0.01 ή 0.001, αντίστοιχα v διαφορετικά γράμματα υποδηλώνουν στατιστικώς σημαντικές διαφορές σύμφωνα με την ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P < 0.05 u ΕΣΔ 0.05 : ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P <

65 Πίνακας 7. Ανάλυση της παραλλακτικότητας και μέσοι όροι των παραμέτρων του χρώματος (Φωτεινότητα (L*), χρώμα (C*), γωνία h o, a*\b*) των καρπών μικρόκαρπης τομάτας (Lipso F1), οι οποίοι συγκομίστηκαν τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο, στο πράσινο-πορτοκαλί, πορτοκαλί και κόκκινο στάδιο και διατηρήθηκαν στους 12 o C για 0, 4, 8 και 12 ημέρες, ενώ χρησιμοποιήθηκαν 3 επαναλήψεις των 5 καρπών ανά στάδιο και περίοδο συγκομιδής. Φωτεινότητα (L*) Χρώμα (C*) Γωνία h o a*/b* Πηγή Παραλλακτικότητας ΒΕ z ΜΤ y %ΣΠ x P ΜΤ %ΣΠ P ΜΤ %ΣΠ P ΜΤ %ΣΠ P Περίοδο Συγκομιδής (ΠΣ) 2 28,387 15,0 *** 118,749 29,0 *** 207,5 3,4 *** 0,117 3,5 *** Ημέρα Διατήρησης (ΗΔ) 3 44,564 23,5 *** 69,053 16,9 *** 867,2 14,3 *** 0,411 12,4 *** Στάδιο Συγκομιδής (ΣΣ) 2 92,977 49,1 *** 171,260 41,8 *** 4572,6 75,2 *** 2,616 78,9 *** ΠΣ ΗΔ 6 11,954 6,3 *** 28,610 7,0 *** 11,3 0,004 ΠΣ ΣΣ 4 1,828 15,970 3,9 *** 46,6 0,8 *** 0,019 0,6 *** ΗΔ ΣΣ 6 7,182 3,8 *** 3,032 0,7 * 345,0 5,7 *** 0,134 4,0 *** ΠΣ ΗΔ ΣΣ 12 1,731 1 * 1,600 24,7 0,4 *** 0,010 0,3 *** Σφάλμα 72 0,897 0,990 5,3 0,003 Μάιος 36,84 b v 24,06 c 54,82 b 0,736 a Ιούνιος 38,36 a 26,59 b 59,25 a 0,635 b Ιούλιος 38,40 a 27,58 a 58,64 a 0,640 b ΕΣΔ 0.05 u 0,45 0,47 1,08 0,03 Ημέρα 0 39,66 a 23,72 c 64,19 a 0,53 d Ημέρα 4 37,23 c 26,64 b 59,86 b 0,61 c Ημέρα 8 37,87 b 26,67 b 55,07 c 0,72 b Ημέρα 12 36,71 d 27,28 a 51,17 d 0,82 a ΕΣΔ ,51 0,54 1,25 0,03 Κόκινο 36,22 b 27,65 a 47,17 c 0,93 a Πορτοκαλί 37,95 a 26,99 b 55,99 b 0,69 b Πράσινο Πορτοκαλί 39,43 c 23,59 c 69,55 a 0,39 c ΕΣΔ ,45 0,47 1,08 0,03 Μάιος Ημέρα 0 38,13 bc 22,20 f 61,37 bc 0,59 d Ημέρα 4 37,29 cd 22,95 f 55,91 d 0,71 c Ημέρα 8 37,03 de 24,32 e 52,95 e 0,77 b Ημέρα 12 34,92 f 26,77 cd 49,05 f 0,88 a Ιούνιος Ημέρα 0 40,05 a 24,65 e 65,43 a 0,50 e Ημέρα 4 36,16 e 29,50 ab 63,26 b 0,55 de Ημέρα 8 38,54 b 25,85 d 56,57 d 0,69 c Ημέρα 12 38,69 de 26,34 d 51,75 e 0,80 b Ιούλιος Ημέρα 0 40,79 a 24,31 e 65,77 a 0,50 e Ημέρα 4 38,24 bc 27,47 c 60,41 c 0,59 d Ημέρα 8 38,06 bc 29,84 a 55,69 d 0,70 c Ημέρα 12 36,52 de 28,72 b 52,69 e 0,77 b ΕΣΔ ,89 0,94 2,17 0,01 Ημέρα 0 Κόκκινο 36,94 d 25,74 c 46,95 h 0,94 a Πορτοκαλί 39,68 b 24,75 d 60,92 d 0,56 e Πράσινο πορτοκαλί 42,35 a 20,66 f 84,70 a 0,10 h Ημέρα 4 Κόκκινο 35,69 e 28,72 a 48,11 h 0,90 a Πορτοκαλί 36,86 d 27,47 b 57,70 e 0,64 d Πράσινο πορτοκαλί 39,14 bc 23,72 e 73,77 b 0,30 g Ημέρα 8 Κόκκινο 36,40 de 27,90 ab 47,20 h 0,93 a Πορτοκαλί 38,27 c 27,58 b 54,48 f 0,72 c Πράσινο πορτοκαλί 38,96 bc 24,52 de 63,53 c 0,51 f Ημέρα 12 Κόκκινο 35,85 e 28,24 ab 46,43 h 0,96 a Πορτοκαλί 37,00 d 28,15 ab 50,87 g 0,82 b Πράσινο πορτοκαλί 37,28 d 25,45 cd 56,20 ef 0,67 cd ΕΣΔ ,89 0,94 2,17 0,05 z ΒΕ: βαθμοί ελευθερίας y ΜΤ: μέσο τετράγωνο x ΣΠ: συνολική παραλλακτικότητα w *, **, ***: σημαντική επίδραση σε P < 0.05, 0.01 ή 0.001, αντίστοιχα v διαφορετικά γράμματα υποδηλώνουν στατιστικώς σημαντικές διαφορές σύμφωνα με την ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P < 0.05 u ΕΣΔ 0.05: ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P <

66 Πίνακας 8. Ανάλυση της παραλλακτικότητας και μέσοι όροι της αντίστασης της σάρκας στην πίεση των καρπών (ΑΣΠ) μικρόκαρπης τομάτας (Lipso F1), οι οποίοι συγκομίστηκαν τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο, στο πράσινο-πορτοκαλί, πορτοκαλί και κόκκινο στάδιο και διατηρήθηκαν στους 12 o C για 0, 4, 8 και 12 ημέρες, ενώ χρησιμοποιήθηκαν 3 επαναλήψεις των 5 καρπών ανά στάδιο και περίοδο συγκομιδής. ΑΣΠ (kg) Πηγή Παραλλακτικότητας ΒΕ z ΜΤ y %ΣΠ x P Περίοδος Συγκομιδής (ΠΣ) 2 0,596 15,7 *** Ημέρα Διατήρησης (ΗΔ) 3 0,127 3,3 *** Στάδιο Συγκομιδής (ΣΣ) 2 2,947 77,7 *** ΠΣ ΗΔ 6 0,019 0,5 * ΠΣ ΣΣ 4 0,068 1,8 *** ΗΔ ΣΣ 6 0,018 ΠΣ ΗΔ ΣΣ 12 0,011 Σφάλμα 72 0,008 Μάιος 1,28 c v Ιούνιος 1,37 b Ιούλιος 1,53 a ΕΣΔ 0.05 u 0,04 Ημέρα 0 1,29 b Ημέρα 4 1,42 a Ημέρα 8 1,43 a Ημέρα 12 1,43 a ΕΣΔ ,05 Κόκινο 1,10 c Πορτοκαλί 1,40 b Πράσινο Πορτοκαλί 1,68 a ΕΣΔ ,04 Μάιος Ημέρα 0 1,19 g Ημέρα 4 1,33 ef Ημέρα 8 1,29 f Ημέρα 12 1,30 f Ιούνιος Ημέρα 0 1,27 fg Ημέρα 4 1,41 de Ημέρα 8 1,35 ef Ημέρα 12 1,45 cd Ιούλιος Ημέρα 0 1,42 de Ημέρα 4 1,51 bc Ημέρα 8 1,64 a Ημέρα 12 1,55 ab ΕΣΔ ,09 Ημέρα 0 Κόκκινο 0,99 e Πορτοκαλί 1,25 c Πράσινο πορτοκαλί 1,63 a Ημέρα 4 Κόκκινο 1,14 d Πορτοκαλί 1,40 b Πράσινο πορτοκαλί 1,71 a Ημέρα 8 Κόκκινο 1,13 d Πορτοκαλί 1,45 b Πράσινο πορτοκαλί 1,70 a Ημέρα 12 Κόκκινο 1,17 d Πορτοκαλί 1,48 b Πράσινο πορτοκαλί 1,66 a z ΒΕ: βαθμοί ελευθερίας ΕΣΔ ,09 y ΜΤ: μέσο τετράγωνο x ΣΠ: συνολική παραλλακτικότητα w *, **, ***: σημαντική επίδραση σε P < 0.05, 0.01 ή 0.001, αντίστοιχα v διαφορετικά γράμματα υποδηλώνουν στατιστικώς σημαντικές διαφορές σύμφωνα με την ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P < 0.05 u ΕΣΔ 0.05 : ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P <

67 Πίνακας 9. Ανάλυση της παραλλακτικότητας και μέσοι όροι της συνολικής αντιοξειδωτικής ικανότητας (ΣΑΙ), των ολικών διαλυτών φαινολών (ΟΔΦ) και των διαλυτών στερεών συστατικών (ΔΣΣ) των καρπών μικρόκαρπης τομάτας (Lipso F1), οι οποίοι συγκομίστηκαν τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο, στο πράσινο-πορτοκαλί, πορτοκαλί και κόκκινο στάδιο και διατηρήθηκαν στους 12 o C για 0, 4, 8 και 12 ημέρες. Τρεις επαναλήψεις των πέντε καρπών για το κάθε στάδιο σε κάθε περίοδο συγκομιδής χρησιμοποιήθηκαν για τις χημικές αναλύσεις. ΣΑΙ (mg ισοδ. Α.Ο./ 100g ν.β.) (mg ισοδ. Γ.Ο./ kg ν.β.) (%) Πηγή Παραλλακτικότητας ΒΕ z ΜΤ y %ΣΠ x P ΜΤ %ΣΠ P ΜΤ %ΣΠ P Περίοδος Συγκομιδής (ΠΣ) ,703 77,3 *** 0,035 44,8 *** 6, ,8 *** Ημέρα Διατήρησης (ΗΔ) 3 26,508 0,4 ** 0,002 2,8 *** 0,1374 Στάδιο Συγκομιδής (ΣΣ) ,576 19,7 *** 0,033 41,7 *** 32, ,8 *** ΠΣ ΗΔ 6 31,602 0,5 *** 0,003 3,6 *** 0,2888 0,7 *** ΠΣ ΣΣ 4 88,137 1,3 *** 0,002 2,8 *** 0,9399 2,3 *** ΗΔ ΣΣ 6 27,821 0,4 *** 0,002 2,1 *** 0,2265 0,6 ** ΠΣ ΗΔ ΣΣ 12 17,872 0,3 *** 0,001 2 *** 0,1081 Σφάλμα 72 5,662 0,000 0,0685 Μάιος 29,24 b v 0,31 b 7,78 c Ιούνιος 20,47 c 0,27 c 8,62 a Ιούλιος 44,04 a 0,33 a 8,15 b ΟΔΦ ΔΣΣ ΕΣΔ 0.05 u 1,12 0,01 0,12 Κόκινο 37,34 a 0,33 a 9,13 a Πορτοκαλί 31,09 b 0,30 b 8,18 b Πράσινο Πορτοκαλί 25,32 c 0,27 c 7,23 c ΕΣΔ ,12 0,01 0,12 Ημέρα 0 Κόκκινο 37,33 b 0,325 bc 9,34 a Πορτοκαλί 30,85 d 0,297 de 8,20 d Πράσινο πορτοκαλί 24,32 f 0,258 g 7,31 e Ημέρα 4 Κόκκινο 38,21 a 0,324 bc 8,96 c Πορτοκαλί 32,02 cd 0,298 de 8,17 d Πράσινο πορτοκαλί 25,52 ef 0,273 fg 7,28 e Ημέρα 8 Κόκκινο 36,39 b 0,338 ab 8,99 bc Πορτοκαλί 27,40 e 0,289 ef 8,16 d Πράσινο πορτοκαλί 26,37 ef 0,298 de 7,36 e Ημέρα 12 Κόκκινο 37,45 b 0,352 a 9,23 ab Πορτοκαλί 34,08 c 0,317 cd 8,20 d Πράσινο πορτοκαλί 25,06 f 0,270 fg 6,98 f z ΒΕ: βαθμοί ελευθερίας y ΜΤ: μέσο τετράγωνο ΕΣΔ ,24 0,02 0,25 x ΣΠ: συνολική παραλλακτικότητα w *, **, ***: σημαντική επίδραση σε P < 0.05, 0.01 ή 0.001, αντίστοιχα v διαφορετικά γράμματα υποδηλώνουν στατιστικώς σημαντικές διαφορές σύμφωνα με την ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P < 0.05 u ΕΣΔ 0.05 : ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P <

68 Πίνακας 10. Ανάλυση της παραλλακτικότητας και μέσοι όροι του ph, της ογκομετρούμενης οξύτητας και του λόγου ΔΣΣ/ ογκομετρούμενη οξύτητα των καρπών μικρόκαρπης τομάτας (Lipso F1), οι οποίοι συγκομίστηκαν τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο, στο πράσινο-πορτοκαλί, πορτοκαλί και κόκκινο στάδιο και διατηρήθηκαν στους 12 o C για 0, 4, 8 και 12 ημέρες. Τρεις επαναλήψεις των πέντε καρπών για το κάθε στάδιο σε κάθε περίοδο συγκομιδής χρησιμοποιήθηκαν για τις χημικές αναλύσεις. ph Ογκομετρούμενη οξύτητα ΔΣΣ/ Ογκ. Οξύτητα (mg Asc/ 100g ν.β.) (% κιτρικό οξύ) Πηγή Παραλλακτικότητας ΒΕ z ΜΤ y %ΣΠ x P ΜΤ %ΣΠ P ΜΤ %ΣΠ P Περίοδος Συγκομιδής (ΠΣ) 2 0, *** w 0, *** 349,5 3 *** Ημέρα Διατήρησης (ΗΔ) 3 0, * 0, *** 426,7 4 *** Στάδιο Συγκομιδής (ΣΣ) 2 0, *** 0, *** 8930,7 89 *** ΠΣ ΗΔ 6 0,0093 0, ** 49,0 ΠΣ ΣΣ 4 0,0013 0, *** 172,6 2 *** ΗΔ ΣΣ 6 0,0017 4,66E-05 24,8 ΠΣ ΗΔ ΣΣ 12 0,0053 7,11E-05 1 ** 36,3 Σφάλμα 72 0,0056 2,69E-05 22,2 Μάιος 4,44 c v 0,1065 b 73,70 c Ιούνιος 4,51 b 0,1136 a 77,78 b Ιούλιος 4,57 a 0,1032 c 79,82 a ΕΣΔ 0.05 u 0,04 0,002 2,21 Κόκινο 4,59 a 0,098 c 93,67 a Πορτοκαλί 4,51 b 0,109 b 75,33 b Πράσινο Πορτοκαλί 4,41 c 0,117 a 62,32 c ΕΣΔ ,04 0,002 2,21 Ημέρα 0 4,54 a 0,103 b 81,44 a Ημέρα 4 4,47 b 0,113 a 72,92 b Ημέρα 8 4,50 a 0,111 a 74,67 b Ημέρα 12 4,52 a 0,104 b 79,39 a ΕΣΔ ,04 0,003 2,56 Ημέρα 0 Κόκκινο 4,63 a 0,095 e 98,71 a Πορτοκαλί 4,53 cd 0,104 c 79,38 d Πράσινο πορτοκαλί 4,45 ef 0,111 b 66,22 f Ημέρα 4 Κόκκινο 4,55 bcd 0,103 cd 86,91 c Πορτοκαλί 4,50 de 0,114 b 71,57 e Πράσινο πορτοκαλί 4,36 g 0,121 a 60,29 g Ημέρα 8 Κόκκινο 4,59 abc 0,098 de 91,80 b Πορτοκαλί 4,50 de 0,111 b 72,58 e Πράσινο πορτοκαλί 4,41 fg 0,124 a 59,62 g Ημέρα 12 Κόκκινο 4,61 ab 0,095 e 97,24 a Πορτοκαλί 4,53 cd 0,106 c 77,78 d Πράσινο πορτοκαλί 4,42 fg 0,111 b 63,13 fg z ΒΕ: βαθμοί ελευθερίας ΕΣΔ ,07 0,005 4,43 y ΜΤ: μέσο τετράγωνο x ΣΠ: συνολική παραλλακτικότητα w *, **, ***: σημαντική επίδραση σε P < 0.05, 0.01 ή 0.001, αντίστοιχα v διαφορετικά γράμματα υποδηλώνουν στατιστικώς σημαντικές διαφορές σύμφωνα με την ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P < 0.05 u ΕΣΔ 0.05 : ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P <

69 Πίνακας 11. Ανάλυση της παραλλακτικότητας και μέσοι όροι της ξηρής ουσίας των καρπών μικρόκαρπης τομάτας (Lipso F1), οι οποίοι συγκομίστηκαν τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο, στο πράσινο-πορτοκαλί, πορτοκαλί και κόκκινο στάδιο και διατηρήθηκαν στους 12 o C για 0, 4, 8 και 12 ημέρες. Τρεις επαναλήψεις των πέντε καρπών για το κάθε στάδιο σε κάθε περίοδο συγκομιδής χρησιμοποιήθηκαν για τις χημικές αναλύσεις. Ξηρή Ουσία % ν.β. Πηγή Παραλλακτικότητας ΒΕ z ΜΤ y %ΣΠ x P Περίοδος Συγκομιδής (ΠΣ) 2 5,310 22,9 *** w Ημέρα Διατήρησης (ΗΔ) 3 0,168 0,7 * Στάδιο Συγκομιδής (ΣΣ) 2 15,783 68,0 *** ΠΣ ΗΔ 6 0,185 0,8 ** ΠΣ ΣΣ 4 1,408 6,1 *** ΗΔ ΣΣ 6 0,182 0,8 ** ΠΣ ΗΔ ΣΣ 12 0,111 0,48 * Σφάλμα 70 0,053 Μάιος 7,75 c v Ιούνιος 8,62 a Ιούλιος 8,15 b ΕΣΔ 0.05 u 0,11 Κόκινο 9,13 a Πορτοκαλί 8,15 b Πράσινο Πορτοκαλί 7,23 c ΕΣΔ ,11 Ημέρα 0 Κόκκινο 9,35 a Πορτοκαλί 8,35 c Πράσινο πορτοκαλί 7,83 d Ημέρα 4 Κόκκινο 8,96 b Πορτοκαλί 8,31 c Πράσινο πορτοκαλί 7,88 d Ημέρα 8 Κόκκινο 9,08 b Πορτοκαλί 8,30 c Πράσινο πορτοκαλί 7,72 de Ημέρα 12 Κόκκινο 9,03 b Πορτοκαλί 8,43 c Πράσινο πορτοκαλί 7,51 e z ΒΕ: βαθμοί ελευθερίας y ΜΤ: μέσο τετράγωνο x ΣΠ: συνολική παραλλακτικότητα ΕΣΔ ,22 w *, **, ***: σημαντική επίδραση σε P < 0.05, 0.01 ή 0.001, αντίστοιχα v διαφορετικά γράμματα υποδηλώνουν στατιστικώς σημαντικές διαφορές σύμφωνα με την ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P < 0.05 u ΕΣΔ 0.05 : ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P <

70 Πίνακας 12. Ανάλυση της παραλλακτικότητας και μέσοι όροι των χρωστικών (ολική χλωροφύλλη, ολικά καροτενοειδή, λυκοπένιο, β-καροτένιο) των καρπών μικρόκαρπης τομάτας (Lipso F1), οι οποίοι συγκομίστηκαν τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο, στο πράσινο-πορτοκαλί, πορτοκαλί και κόκκινο στάδιο και διατηρήθηκαν στους 12 o C για 0, 4, 8 και 12 ημέρες. Τρεις επαναλήψεις των πέντε καρπών για το κάθε στάδιο σε κάθε περίοδο συγκομιδής χρησιμοποιήθηκαν για τις χημικές αναλύσεις. Ολική χλωροφύλλη Ολικά Καροτενοειδή Λυκοπένιο (μg/g ν.β.) (μg/g ν.β.) (μg/g ν.β.) (μg/g ν.β.) Πηγή Παραλλακτικότητας ΒΕ z ΜΤ %ΣΠ x P ΜΤ y %ΣΠ P ΜΤ %ΣΠ P ΜΤ %ΣΠ P Περίοδος Συγκομιδής (ΠΣ) 2 732,52 41 *** w 157,99 3 *** 58,06 3 *** 37,98 26,70 *** Ημέρα Διατήρησης (ΗΔ) 3 470,79 26 *** 1210,55 22 *** 431,71 25 *** 2,35 Στάδιο Συγκομιδής (ΣΣ) 2 349,72 20 *** 3895,38 72 *** 1200,62 69 *** 81,29 57,16 *** ΠΣ ΗΔ 6 48,15 3 ** 32,29 1 *** 11,85 0,7 ** 3,38 ΠΣ ΣΣ 4 31,12 43,04 1 *** 12,98 0,7 * 4,15 ΗΔ ΣΣ 6 128,73 7 *** 21,11 0,4 * 9,67 0,6 * 8,64 6,07 ** ΠΣ ΗΔ ΣΣ 12 15,54 21,51 0,4 ** 11,96 0,7 *** 2,28 Σφάλμα 72 15,29 7,51 3,79 2,16 Μάιος 12,82 a 37,55 c v 19,68 b 14,34 b Ιούνιος 12,41 a 41,64 a 21,90 a 15,22 a Ιούλιος 4,81 b 38,82 b 19,73 b 13,17 c β-καροτένιο ΕΣΔ 0.05 u 1,84 1,29 0,910 0,69 Κόκινο 7,22 c 49,41 a 26,03 a 15,76 a Πορτοκαλί 9,43 b 39,96 b 20,79 b 14,21 b Πράσινο Πορτοκαλί 13,38 a 28,64 c 14,49 c 12,76 c ΕΣΔ ,84 1,29 0,91 0,70 Ημέρα 0 14,87 a 32,01 d 16,23 d 13,85 a Ημέρα 4 12,11 b 36,14 c 18,44 c 14,28 a Ημέρα 8 6,69 c 41,85 b 21,68 b 14,27 a Ημέρα 12 6,38 c 47,35 a 25,40 a 14,57 a ΕΣΔ ,12 1,49 1,06 0,8 Ημέρα 0 Κόκκινο 6,50 fg 41,76 e 21,56 de 14,27 bc Πορτοκαλί 14,83 b 32,88 h 17,02 g 13,65 cd Πράσινο πορτοκαλί 23,28 a 21,39 j 10,09 i 13,64 cd Ημέρα 4 Κόκκινο 11,81 bcd 44,72 d 23,04 d 16,16 a Πορτοκαλί 10,76 cde 38,15 fg 19,81 ef 14,22 bc Πράσινο πορτοκαλί 13,77 bc 25,54 i 12,46 h 12,46 de Ημέρα 8 Κόκκινο 5,02 g 53,88 b 28,65 b 16,08 a Πορτοκαλί 5,00 g 40,21 ef 20,56 ef 13,69 cd Πράσινο πορτοκαλί 10,04 def 31,45 h 15,83 g 13,05 cde Ημέρα 12 Κόκκινο 5,56 g 57,29 a 30,86 a 16,54 a Πορτοκαλί 7,15 efg 48,61 c 25,77 c 15,28 ab Πράσινο πορτοκαλί 6,42 fg 36,16 g 19,59 f 11,88 e z ΒΕ: βαθμοί ελευθερίας ΕΣΔ ,68 2,58 1,83 1,38 y ΜΤ: μέσο τετράγωνο x ΣΠ: συνολική παραλλακτικότητα w *, **, ***: σημαντική επίδραση σε P < 0.05, 0.01 ή 0.001, αντίστοιχα v διαφορετικά γράμματα υποδηλώνουν στατιστικώς σημαντικές διαφορές σύμφωνα με την ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P < 0.05 u ΕΣΔ 0.05: ελάχιστη σημαντική διαφορά σε P <

71 Πίνακας 13. Συσχέτιση (r) και πιθανότητα (P), της φωτεινότητας (L*), του χρώματος (C*), του δείκτη γωνία h o, του δείκτη a*/b*, της αντίστασης της σάρκας στην πίεση (ΑΣΠ), των ολικών διαλυτών φαινολών, της συνολικής αντιοξειδωτικής ικανότητας (ΣΑΙ),των διαλυτών στερεών συστατικών (ΔΣΣ), της ξηρής ουσίας των καρπών, του ph, της ογκομετρούμενης οξύτητας (Ογκ. Οξ.), του λόγου διαλυτά στερεά συστατικά προς ογκομετρούμενη οξύτητα (ΔΣΣ/ Ογκ.Οξ.), της ολικής χλωροφύλλης, των ολικών καροτενοειδών και του λυκοπενίου των καρπών μικρόκαρπης τομάτας (Lipso F1), οι οποίοι συγκομίστηκαν τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο, στο πράσινο-πορτοκαλί, πορτοκαλί και κόκκινο στάδιο και διατηρήθηκαν στους 12 o C για 0, 4, 8 και 12 ημέρες. Χρώμα (C*) Γωνία h o a*/b* ΑΣΠ Ολικές διαλυτές φαινόλες ΣΑΙ ΔΣΣ R P R P R P R P R P R P R P Φωτεινότητα (L*) 0,91 0,0006-0,91 0,0006 0,94 0,0001 Χρώμα (C*) -0,79 0,0116 0,77 0,0149-0,69 0,0404 0,77 0,0153 0,87 0,0022 Γωνία h o -1,00 0,0000 0,95 0,0001-0,69 0,0413-0,78 0,0139 a*/b* -0,95 0,0001 0,69 0,0402 0,79 0,0113 ΑΣΠ -0,72 0,0303 Ολικές διαλυτές φαινόλες 0,90 0,0008 0,69 0,0379 Ξηρή ουσία ph Ογκομετρούμενη οξύτητα ΔΣΣ/Ογκ.Οξ. Ολική χλωροφύλλη Ολικά καροτενοειδή Λυκοπένιο R P R P R P R P R P R P Φωτεινότητα (L*) -0,75 0,0189-0,89 0,0014-0,91 0,0008 Χρώμα (C*) 0,85 0,0035 0,75 0,0205 0,76 0,0181 0,81 0,0086 0,79 0,0122 Γωνία h o -0,72 0,0277-0,91 0,0007 0,69 0,0404-0,99 0,0000-0,97 0,0000 a*/b* 0,75 0,0210 0,93 0,0003-0,71 0,0338 0,99 0,0000 0,97 0,0000 ΑΣΠ -0,83 0,0052-0,94 0,0001-0,96 0,0001 Ολικές διαλυτές φαινόλες 0,74 0,0223 0,92 0,0004 0,74 0,0214-0,84 0,0051 ΣΑΙ 0,84 0,0047-0,85 0,0036 ΔΣΣ 0,98 0,0000 0,69 0,0385 0,82 0,0074 0,85 0,0040 0,83 0,0052 Ξηρή ουσία 0,77 0,0160 0,81 0,0086 0,79 0,0109 0,76 0,0172 ph 0,74 0,0239-0,85 0,0036 Ογκομετρούμενη οξύτητα -0,71 0,0332 0,82 0,0072 ΔΣΣ/Ογκ.Οξ. -0,85 0,0041 0,93 0,0003 0,86 0,0032 Ολική χλωροφύλλη Ολικά καροτενοειδή 0,99 0,0000 β- καροτένιο 70

72 Παράρτημα Εικόνα 1: Συγκομιδή ταξικαρπιών κόκκινων ώριμων καρπών του υβριδίου Genio F1. Εικόνα 2: Συγκομισμένες ταξικαρπίες κόκκινων ώριμων καρπών του υβριδίου Genio F1. Εικόνα 3:Συγκομισμένες ταξικαρπίες του υβριδίου Genio F1 με κόκκινους ώριμους και ανώριμους καρπούς. Εικόνα 4: Μεμονωμένοι κόκκινοι ώριμοι και ανώριμοι καρποί του υβριδίου Genio F1 μετά την απόσπασή τους από την ταξικαρπία, πριν τη διαλογή τους. Εικόνα 5: Μεμονωμένοι κόκκινοι ώριμοι καρποί του υβριδίου Genio F1 μετά την απόσπασή τους από την ταξικαρπία και μετά τη διαλογή. Εικόνα 6: Μεμονωμένοι πράσινοι και πορτοκαλί ανώριμοι καρποί του υβριδίου Genio F1 μετά την απόσπασή τους από την ταξικαρπία και μετά τη διαλογή. Εικόνα 7: Ζύγισμα και συσκευασία μεμονωμένων ώριμων κόκκινων καρπών του υβριδίου Genio F1. Εικόνα 8: Συσκευασμένοι μεμονωμένοι ώριμοι κόκκινοι καρποί του υβριδίου Genio F1 σε πλαστικά κουπάκια βάρους 500g, τοποθετημένοι σε κατάλληλα τελάρα και έτοιμοι για εμπορική διάθεση. Εικόνα 9: Ταξικαρπία ώριμων κόκκινων καρπών του υβριδίου Genio F1 στο φυτό πριν τη συγκομιδή της. Εικόνα 10: Ταξικαρπία ώριμων κόκκινων καρπών του υβριδίου Genio F1 μετά τη συγκομιδή της, όπως αυτή διατηρήθηκε στους 12 o C. Εικόνα 11: Ταξικαρπία του υβριδίου Lipso F1 με κόκκινους ώριμους και ανώριμους καρπούς πριν τη συγκομιδή της. Εικόνα 12: Μεμονωμένοι κόκκινοι ώριμοι, πράσινοι πορτοκαλί και πράσινοι ανώριμοι καρποί του υβριδίου Lipso F1 μετά την απόσπασή τους από την τακικαρπία και τη διαλογή τους, όπως αυτοί διατηρήθηκαν στους 12 o C. 71

73

74

Επίδραση του γενότυπου, της εποχής καλλιέργειας και του σταδίου ωρίμανσης στην ποιότητα καρπών τομάτας κατά τη διατήρησή τους

Επίδραση του γενότυπου, της εποχής καλλιέργειας και του σταδίου ωρίμανσης στην ποιότητα καρπών τομάτας κατά τη διατήρησή τους ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ, ΔΑΣΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ Επίδραση του γενότυπου,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΑΝΤΙΟΞΕΙ ΩΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙ- ΚΑ ΚΑΡΠΩΝ ΑΠΟ 29 ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΚΑΙ ΥΒΡΙ ΙΑ ΒΕΡΙΚΟΚΙΑΣ

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΑΝΤΙΟΞΕΙ ΩΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙ- ΚΑ ΚΑΡΠΩΝ ΑΠΟ 29 ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΚΑΙ ΥΒΡΙ ΙΑ ΒΕΡΙΚΟΚΙΑΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΑΝΤΙΟΞΕΙ ΩΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙ- ΚΑ ΚΑΡΠΩΝ ΑΠΟ 29 ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΚΑΙ ΥΒΡΙ ΙΑ ΒΕΡΙΚΟΚΙΑΣ Παυλίνα ρογούδη, Γ. Παντελίδης, Ειρήνη Καραγιάννη-Σγουρού Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, Εθνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΔΥΟΣΜΟΥ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΕΡΑΤΩ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ Λεμεσός 2014

Διαβάστε περισσότερα

Ο εμβολιασμός των λαχανοκομικών ειδών και η επίδρασή του στην ποιότητα των παραγόμενων λαχανικών

Ο εμβολιασμός των λαχανοκομικών ειδών και η επίδρασή του στην ποιότητα των παραγόμενων λαχανικών Ο εμβολιασμός των λαχανοκομικών ειδών και η επίδρασή του στην ποιότητα των παραγόμενων λαχανικών Αναστάσιος Σ. Σιώμος Παύλος Ι. Τσουβαλτζής Αθανάσιος Δ. Κουκουνάρας Δημήτριος Γ. Γερασόπουλος ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Πτυχιακή εργασία ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΒΟΤΑΝΩΝ ΚΑΙ ΜΠΑΧΑΡΙΚΩΝ ΣΤΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ Ελένη

Διαβάστε περισσότερα

Αξιοποίηση Φυσικών Αντιοξειδωτικών στην Εκτροφή των Αγροτικών

Αξιοποίηση Φυσικών Αντιοξειδωτικών στην Εκτροφή των Αγροτικών Ζώων για Παραγωγή Προϊόντων Ποιότητας» 1 Αξιοποίηση Φυσικών Αντιοξειδωτικών στην Εκτροφή των Αγροτικών Ζώων για Παραγωγή Προϊόντων Ποιότητας Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Ζωοτεχνίας MIS 380231

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ ΠΟΥ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΙΑΚΟΥ ΜΕΛΠΟΜΕΝΗ Λεμεσός, 2013

Διαβάστε περισσότερα

54124 Θεσσαλονίκη. Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, Εθνικό Ίδρυµα Αγροτικής Έρευνας, ΤΘ 122, 59200, Νάουσα

54124 Θεσσαλονίκη. Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, Εθνικό Ίδρυµα Αγροτικής Έρευνας, ΤΘ 122, 59200, Νάουσα ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΚΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΑΝΤΙΟΞΕΙ ΩΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΚΕΡΑΣΙΩΝ. Φανιάδης 1, Παυλίνα ρογούδη 2, Μ. Βασιλακάκης 1 1 Εργαστήριο ενδροκοµίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΦΥΤΟΧΗΜΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΡΙΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΜΗΛΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΨΥΧΡΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

Δύο νέες τεχνολογίες στην παραγωγή λαχανικών και η επίδρασή τους στη διατροφική αξία

Δύο νέες τεχνολογίες στην παραγωγή λαχανικών και η επίδρασή τους στη διατροφική αξία Δύο νέες τεχνολογίες στην παραγωγή λαχανικών και η επίδρασή τους στη διατροφική αξία Αθανάσιος Κουκουνάρας, Παύλος Τσουβαλτζής, Αναστάσιος Σιώμος Εργαστήριο Λαχανοκομίας, Τμήμα Γεωπονίας, Α.Π.Θ. Διατροφική

Διαβάστε περισσότερα

ΧΥΜΟΣ - Μέτρηση οξύτητας - Προσδιορισμός σακχάρων. 3 η Εργαστηριακή Άσκηση Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων

ΧΥΜΟΣ - Μέτρηση οξύτητας - Προσδιορισμός σακχάρων. 3 η Εργαστηριακή Άσκηση Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων ΧΥΜΟΣ - Μέτρηση οξύτητας - Προσδιορισμός σακχάρων 3 η Εργαστηριακή Άσκηση Εργαστήριο Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Παρασκευή χυμού Στύψιμο νωπών φρούτων, όπως: Εσπεριδοειδή Μήλα Σταφύλια Βύσσινα Μίγματα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή διατριβή

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή διατριβή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή διατριβή ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΑΡΟΥΛΙΟΥ Νικόλας Χαραλάμπους Λεμεσός 2015 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Πτυχιακή εργασία. Μελέτη της επίδρασης των προκατεργασιών και των συνθηκών ξήρανσης στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του δυόσμου (Mentha viridis)

Πτυχιακή εργασία. Μελέτη της επίδρασης των προκατεργασιών και των συνθηκών ξήρανσης στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του δυόσμου (Mentha viridis) Σχολή Γεωτεχνικών Επιστημών και Διαχείρισης Περιβάλλοντος Πτυχιακή εργασία Μελέτη της επίδρασης των προκατεργασιών και των συνθηκών ξήρανσης στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του δυόσμου (Mentha viridis) Αναστασία

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ ΜΙΚΡΟΚΑΡΠΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΤΟΜΑΤΑΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ ΜΙΚΡΟΚΑΡΠΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΤΟΜΑΤΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ ΜΙΚΡΟΚΑΡΠΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΤΟΜΑΤΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΜΕΛΛΙΔΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Άσκηση: Χρωστικές πλαστιδίων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Άσκηση: Χρωστικές πλαστιδίων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Άσκηση: Χρωστικές πλαστιδίων Σύνοψη Απαραίτητη προϋπόθεση για τη φωτοσύνθεση είναι η ύπαρξη των φωτοσυνθετικών χρωστικών των χλωροπλαστών. Στα ανώτερα φυτά, οι χρωστικές αυτές διακρίνονται σε

Διαβάστε περισσότερα

Xημική σύσταση καρπών εσπεριδοειδών

Xημική σύσταση καρπών εσπεριδοειδών Xημική σύσταση καρπών εσπεριδοειδών Χημική σύσταση καρπού εσπεριδοειδών Εξαρτάται από τη γενετική του σύσταση αλλά επηρεάζεται (σε μεγάλο βαθμό) από τις εδαφοκλιματικές συνθήκες, το υποκείμενο, την άρδευση-λίπανση

Διαβάστε περισσότερα

ενζυμική αμαύρωση. Η ενζυμική αμαύρωση είναι το μαύρισμα τις μελανίνες

ενζυμική αμαύρωση. Η ενζυμική αμαύρωση είναι το μαύρισμα τις μελανίνες Ενζυμική αμαύρωση Όταν καθαρίζουμε ή κόβουμε λαχανικά και φρούτα συμβαίνουν μια σειρά αντιδράσεων που μεταβάλουν το χρώμα της σάρκας τους σε σκούρο. Αυτές οι μεταβολές ονομάζονται ενζυμική αμαύρωση. Η

Διαβάστε περισσότερα

Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας

Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας Αθανάσιος Κουκουνάρας Λέκτορας Εργαστήριο Λαχανοκομίας Τμήμα Γεωπονίας ΑΠΘ thankou@agro.auth.gr 9 Μαρτίου 2015, Λάρισα Κύρια σημεία Η ανάγκη για λίπανση Οργανική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΛΑΙΟΠΛΑΚΟΥΝΤΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΑΙΓΩΝ ΔΑΜΑΣΚΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΛΑΙΟΠΛΑΚΟΥΝΤΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΑΙΓΩΝ ΔΑΜΑΣΚΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ Σχολή Γεωπονικών Επιστημών και Διαχείρισης Περιβάλλοντος Πτυχιακή εργασία ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΛΑΙΟΠΛΑΚΟΥΝΤΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΑΙΓΩΝ ΔΑΜΑΣΚΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ. Κωνσταντίνα Τζιά

Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ. Κωνσταντίνα Τζιά Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ Κωνσταντίνα Τζιά ΠΕΡΙΛΗΨΗ Συντήρηση φρούτων ή λαχανικών με χρήση εδώδιμων μεμβρανών σε συνδυασμό με ψύξη ή/και συσκευασία ΜΑΡ Προϊόντα:

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ 1

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΤΟΜΑΤΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΟΛΑΝΩΔΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΕΙΚΟΣΙ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ-ΒΑΣΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2 78 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΦΥΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ (μακροφύκη φυτοπλαγκτόν) ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΠAΡΑΓΩΓΟΙ ( μετατρέπουν ανόργανα συστατικά σε οργανικές ενώσεις ) φωτοσύνθεση 6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12

Διαβάστε περισσότερα

Οξείδωση λιπαρών Χρήση Αντιοξειδωτικών

Οξείδωση λιπαρών Χρήση Αντιοξειδωτικών 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΛΙΠΙ ΙΩΝ Ελληνικό Φόρουµ Επιστήµης και Τεχνολογίας Λιπιδίων (Greek Lipid Forum) Αντιοξειδωτική δράση καροτινοειδών έναντι της οξειδωτικής υποβάθµισης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΙΤΡΙΚΩΝ ΣΕ ΦΥΤΑ ΜΑΡΟΥΛΙΟΥ ΣΕ

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία Προϊόντων Φυτικής Προέλευσης

Τεχνολογία Προϊόντων Φυτικής Προέλευσης Τεχνολογία Προϊόντων Φυτικής Προέλευσης Τεχνολογία Επιτραπέζιας Ελιάς Ιστορικά Η Ελιά (Olea europea) είναι από τις σημαντικότερες καλλιέργειες στην χώρα μας όπως και στην Μεσόγειο γενικότερα. Πάνω από

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΩΝ

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΩΝ ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΩΝ Θερινό εξάμηνο 2011 ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΑ Τα πιο διαδεδομένα είδη της γήινης βλάστησης βάση διατροφής

Διαβάστε περισσότερα

Χημική Τεχνολογία. Ενότητα 4: Ογκομετρική Ανάλυση. Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τ.Ε.

Χημική Τεχνολογία. Ενότητα 4: Ογκομετρική Ανάλυση. Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τ.Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Χημική Τεχνολογία Ενότητα 4: Ογκομετρική Ανάλυση Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τ.Ε. Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΣΥΓΚΟΠΤΟ ΚΡΕΑΣ Παπαπαναγιώτου Ζώη Λεμεσός 2016

Διαβάστε περισσότερα

Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα

Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα Μάθημα 6 6.1. SOS: Τι ονομάζεται διάλυμα, Διάλυμα είναι ένα ομογενές μίγμα δύο ή περισσοτέρων καθαρών ουσιών. Παράδειγμα: Ο ατμοσφαιρικός αέρας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΑ 2011/3/EE ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΟΔΗΓΙΑ 2011/3/EE ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 18.1.2011 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 13/59 ΟΔΗΓΙΕΣ ΟΔΗΓΙΑ 2011/3/EE ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 17ης Ιανουαρίου 2011 για τροποποίηση της οδηγίας 2008/128/ΕΚ για τη θέσπιση ειδικών κριτηρίων καθαρότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΦΑΙΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΤΑΔΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΜΗΛΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογική ποιότητα έτοιμων προς κατανάλωση σαλατών

Μικροβιολογική ποιότητα έτοιμων προς κατανάλωση σαλατών ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία Μικροβιολογική ποιότητα έτοιμων προς κατανάλωση σαλατών Σοφία Στεργίου Λεμεσός, Μάιος 2017 1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΞΙΔΙΟΥ ΣΕ ΟΞΙΚΟ ΟΞΥ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΙΚΗΣ ΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ MultiLog

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΞΙΔΙΟΥ ΣΕ ΟΞΙΚΟ ΟΞΥ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΙΚΗΣ ΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ MultiLog ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΞΙΔΙΟΥ ΣΕ ΟΞΙΚΟ ΟΞΥ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΙΚΗΣ ΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ MultiLog Αντωνίου Κωνσταντίνος ΠΕ04-02 (χημικός) ΓΕ.Λ Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων. Το

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Ι: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ

ΜΕΡΟΣ Ι: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 11 ΜΕΡΟΣ Ι: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΓΕΝΙΚΑ... 15 1.1. ΠΟΙΟΤΙΚΗ και ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ... 15 1.2. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ των ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ... 16 1.3. ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. της πρότασης ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. της πρότασης ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 20.3.2014 COM(2014) 174 final ANNEXES 1 to 3 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ της πρότασης ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών

Διαβάστε περισσότερα

Πείραμα 4 ο. Προσδιορισμός Οξύτητας Τροφίμων

Πείραμα 4 ο. Προσδιορισμός Οξύτητας Τροφίμων Πείραμα 4 ο Προσδιορισμός Οξύτητας Τροφίμων Εισαγωγή Τα οργανικά οξέα που υπάρχουν ως συστατικά σε διάφορα τρόφιμα επηρεάζουν το άρωμα, το χρώμα, τη μικροβιακή σταθερότητα και τη διατήρηση της ποιότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 03. ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ & ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ

ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 03. ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ & ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 03. ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ & ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ 1 ΠΟΣΟΤΙΚΟ ΓΝΩΡΙΣΜΑ ΑΑββΓΓδδεεΖΖ αριθμός φυτών 50 00 150 100 50 0 10 5 184 119 17 87 40 1 5 0-10 10-0 0-30 30-40 40-50 50-60 60-70 70-80 80-90 απόδοση/φ υτό

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Τ.Ε.Ι.) Θεσσαλίας Επεξεργασία & Αξιοποίηση Αγρο-Διατροφικών Αποβλήτων Μέρος ΙΙ: Παραλαβή ουσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας Ενότητα ΙΙ.3: Λιποδιαλυτές

Διαβάστε περισσότερα

«Συντήρηση αχλαδιών σε νερό. υπό την παρουσία σπόρων σιναπιού (Sinapis arvensis).»

«Συντήρηση αχλαδιών σε νερό. υπό την παρουσία σπόρων σιναπιού (Sinapis arvensis).» ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΛΕΝΗ Π. ΠΑΠΑΤΣΑΡΟΥΧΑ Πτυχιούχος Τεχνολόγος Τροφίμων της Γεωπονικής Σχολής (Α.Π.Θ.) «Συντήρηση αχλαδιών σε

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΦΕ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ

ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΦΕ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ 17η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών EUSO 2019 ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΦΕ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ ΝΕΑΣ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ - ΟΜΟΝΟΙΑΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΟΝΟΜΑΤΑ ΔΙΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ: 1) 2) 3) ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΜΟΡΙΑΚΗ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΤΥΠΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΝΟΣ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΣΚΛΗΡΟΥ ΣΙΤΑΡΙΟΥ ΠΟΥ ΑΠΟΚΤΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΡΑΠΕΖΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος

ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί Η ζωή στον πλανήτη μας στηρίζεται στην ενέργεια του ήλιου. Η ενέργεια αυτή εκπέμπεται με τη μορφή ακτινοβολίας. Ένα πολύ μικρό μέρος αυτής της ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΕ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΟΜΟΝΟΙΑΣ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ

ΕΚΦΕ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΟΜΟΝΟΙΑΣ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ ΕΚΦΕ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΟΜΟΝΟΙΑΣ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 2014 ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ Αριθμός ομάδας: Ονόματα διαγωνιζομένων: Στοιχεία Διαγωνιζόμενων 1) 2) 3) Σχολείο: Όνομα

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία Προϊόντων Φυτικής Προέλευσης

Τεχνολογία Προϊόντων Φυτικής Προέλευσης Τεχνολογία Προϊόντων Φυτικής Προέλευσης Τεχνολογία Χυµού Φρούτων Εισαγωγή Αναφερόµαστε κυρίως σε εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεµόνια, κίτρο), σε πυρηνόκαρπα (βερίκοκα, ροδάκινα, δαµάσκηνα, αχλάδια) και µήλα.

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Πρεβέντη Φανή, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Γράφει: Πρεβέντη Φανή, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Γράφει: Πρεβέντη Φανή, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Η φράουλα είναι ένα από τα πιο γευστικά και θρεπτικά φρούτα της άνοιξης. Σαν φυτό, η φράουλα είναι πολυετές, έρπον κυρίως αλλά και αναρριχώμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Φασματοφωτομετρία

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Φασματοφωτομετρία 1 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Φασματοφωτομετρία Ιωάννης Πούλιος Αθανάσιος Κούρας Ευαγγελία Μανώλη ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 54124

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 4η. Έλεγχος αλλοίωσης - νοθείας στο ελαιόλαδο. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα ΔΕΑΠΤ Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων

Άσκηση 4η. Έλεγχος αλλοίωσης - νοθείας στο ελαιόλαδο. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα ΔΕΑΠΤ Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων Άσκηση 4η Έλεγχος αλλοίωσης - νοθείας στο ελαιόλαδο Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα ΔΕΑΠΤ Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων Νοθεία στα τρόφιμα Ορισμός Προσθήκη στα τρόφιμα ουσιών που: Απαγορεύεται η χρήση τους ή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΣΕ ΜΕΘΑΝΙΟ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΛΑΣΠΗΣ

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΣΕ ΜΕΘΑΝΙΟ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΛΑΣΠΗΣ Σχολή Γεωτεχνικών Επιστημών και Διαχείρισης Περιβάλλοντος Μεταπτυχιακή διατριβή ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΣΕ ΜΕΘΑΝΙΟ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΛΑΣΠΗΣ Κρίστια Καρολίνα Μενοικέα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ της Χαρίκλειας Βαϊκούση, Γεωπόνου με τίτλο: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αντικείμενο της μελέτης αποτέλεσε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΠ το τοματάκι Σαντορίνης με την «βούλα» της Ε.Ε :17 -

ΠΟΠ το τοματάκι Σαντορίνης με την «βούλα» της Ε.Ε :17 - Όπως ανακοινώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 19 Δεκεμβρίου έγινε δεκτή η αίτηση της Ένωσης Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων ώστε ν' αναγνωριστεί ως ΠΟΠ το τοματάκι Σαντορίνης και να καταχωριστεί στο

Διαβάστε περισσότερα

Βιοχημεία Τροφίμων Ι Ενότητα 12η Έφη Τσακαλίδου

Βιοχημεία Τροφίμων Ι Ενότητα 12η Έφη Τσακαλίδου Βιοχημεία Τροφίμων Ι Ενότητα 12 η Φρούτα και Λαχανικά ΙΙΙ (μέρος α) Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου Στόχοι ενότητας Κατανόηση της δομής, της βιοσύνθεσης

Διαβάστε περισσότερα

Τοπικός διαγωνισμός EUSO2017

Τοπικός διαγωνισμός EUSO2017 ΕΚΦΕ Νέας Ιωνίας ΕΚΦΕ Χαλανδρίου Τοπικός διαγωνισμός EUSO2017 O Πειραματική δοκιμασία Χημείας Μελετώντας το περιεχόμενο διαφόρων χυμών 10 Δεκεμβρίου 2016 ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ: ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: 1) 2) 3) Μελετώντας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΒΑΣΙΚΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΟΙΝΟΥ

ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΒΑΣΙΚΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΟΙΝΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΒΑΣΙΚΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΟΙΝΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΟΥΣΣΗΣ Ο οίνος είναι αλκοολούχο ποτό που λαμβάνεται με ζύμωση χυμού σταφυλιών (γλεύκος, μούστος) Συστατικά Οίνου

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη της επίδρασης των παραγόντων εκχύλισης στην ανάκτηση των καροτινοειδών από βιοµηχανικά απόβλητα τοµάτας. Χηµεία των καροτινοειδών

Μελέτη της επίδρασης των παραγόντων εκχύλισης στην ανάκτηση των καροτινοειδών από βιοµηχανικά απόβλητα τοµάτας. Χηµεία των καροτινοειδών Μελέτη της επίδρασης των παραγόντων εκχύλισης στην ανάκτηση των καροτινοειδών από βιοµηχανικά απόβλητα τοµάτας Ειρήνη Στρατή & Βασιλική Ωραιοπούλου Εργαστήριο Χηµείας & Τεχνολογίας Τροφίµων Σχολή Χηµικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΥΠΠΕΘ (με Αρ. Πρωτ. 150022/Δ2/15-9-2016) Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1. 1.1 Γνωριμία με το εργαστήριο του Χημικού Από τον εργαστηριακό οδηγό να χρησιμοποιηθούν

Διαβάστε περισσότερα

Τοπικά παραδοσιακά τρόφιμα : Oίνος OΡΘΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΟΙΝΩΝ

Τοπικά παραδοσιακά τρόφιμα : Oίνος OΡΘΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΟΙΝΩΝ Τοπικά παραδοσιακά τρόφιμα : Oίνος OΡΘΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΟΙΝΩΝ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΤΣΕΡΙΔΗΣ Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου Τοπικά Παραδοσιακά

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση αποτελεσμάτων πιλοτικού ερευνητικού προγράμματος για την προστασία των κερασιών από το σχίσιμο λόγω των άκαιρων βροχοπτώσεων

Παρουσίαση αποτελεσμάτων πιλοτικού ερευνητικού προγράμματος για την προστασία των κερασιών από το σχίσιμο λόγω των άκαιρων βροχοπτώσεων Παρουσίαση αποτελεσμάτων πιλοτικού ερευνητικού προγράμματος για την προστασία των κερασιών από το σχίσιμο λόγω των άκαιρων βροχοπτώσεων 1) Επίδραση στην ποιότητα των καρπών Θ. Σωτηρόπουλος 1, Α. Πετρίδης

Διαβάστε περισσότερα

ΡΟΔΙ ΕΡΜΙΟΝΗΣ Καλλιέργεια και «Επιχειρείν»

ΡΟΔΙ ΕΡΜΙΟΝΗΣ Καλλιέργεια και «Επιχειρείν» ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΕΡΜΙΟΝΗΣ «ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ» ΡΟΔΙ ΕΡΜΙΟΝΗΣ Καλλιέργεια και «Επιχειρείν» ΗΛΙΑΣ Κ. ΡΟΥΜΠΟΣ ΓΕΩΠΟΝΟΣ MSc 3 η Επιστημονική Συνάντηση για τις τοπικές ποικιλίες Φεβρουάριος 2015 ΡΟΔΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΧΛΩΡΟΦΥΛΛΩΝ ΚΑΙ ΚΑΡΟΤΕΝΟΕΙΔΩΝ ΣΕ ΚΑΡΠΟΥΣ ΤΟΜΑΤΑΣ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΜΗ ΚΑΤΑΣΤΡΕΠΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΧΛΩΡΟΦΥΛΛΩΝ ΚΑΙ ΚΑΡΟΤΕΝΟΕΙΔΩΝ ΣΕ ΚΑΡΠΟΥΣ ΤΟΜΑΤΑΣ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΜΗ ΚΑΤΑΣΤΡΕΠΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ, ΔΑΣΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Βιοχημεία Τροφίμων Ι. Ενότητα 11 η Φρούτα και Λαχανικά ΙΙ. Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου

Βιοχημεία Τροφίμων Ι. Ενότητα 11 η Φρούτα και Λαχανικά ΙΙ. Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου Βιοχημεία Τροφίμων Ι Ενότητα 11 η Φρούτα και Λαχανικά ΙΙ Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου Στόχοι ενότητας Κατανόηση της δομής, της βιοσύνθεσης και της αποικοδόμησης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚH ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΩΠΟΥ ΑΓΕΛΑΔΙΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ: ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΒΟΥΣΤΑΣΙΟ Κυριακή

Διαβάστε περισσότερα

13/1/2016. Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου. Το Εργαστήριο Περιλαμβάνει

13/1/2016. Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου. Το Εργαστήριο Περιλαμβάνει ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Μέτρηση οξύτητας ελαιολάδου Κουτρουμπής Φώτιος Γεωπόνος Αγγελής Γεώργιος Γεωπόνος MSc Το Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Κ.Φ.Ε. ΔΙ.Δ.Ε Α ΑΘΗΝΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 2016 ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ

Ε.Κ.Φ.Ε. ΔΙ.Δ.Ε Α ΑΘΗΝΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 2016 ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ Ε.Κ.Φ.Ε. ΔΙ.Δ.Ε Α ΑΘΗΝΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 2016 ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ Ονόματα διαγωνιζομένων: 1) 2) 3) Σχολείο: Όνομα Υπεύθυνου Καθηγητή: 1 η ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Δυνατότητα πρωΐμισης της συγκομιδής τριαντάφυλλων σε υδροπονική καλλιέργεια

Δυνατότητα πρωΐμισης της συγκομιδής τριαντάφυλλων σε υδροπονική καλλιέργεια Δυνατότητα πρωΐμισης της συγκομιδής τριαντάφυλλων σε υδροπονική καλλιέργεια Δρ Γεώργιος Τσανάκας Εργαστήριο Ανθοκομίας, Τμήμα Γεωπονίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Πανεπιστημιούπολη, 54 124,

Διαβάστε περισσότερα

Συντάκτης: Τζαμτζής Αθανάσιος Σελίδα 1

Συντάκτης: Τζαμτζής Αθανάσιος Σελίδα 1 ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΧΗΜΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Υπολογισμός της περιεκτικότητας του ξιδιού σε οξικό οξύ με την κλασική μέθοδο. ΣΧΟΛΕΙΟ 1 ο ΓΕΛ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΤΜΗΜΑ Γ θετ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧ0ΛΗ ΤΕΧΝ0Λ0ΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΦΡΟΥΤΩΝ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ

ΣΧ0ΛΗ ΤΕΧΝ0Λ0ΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΦΡΟΥΤΩΝ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ΣΧ0ΛΗ ΤΕΧΝ0Λ0ΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΦΡΟΥΤΩΝ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΤΑΛΕΛΛΗ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΦΡΟΥΤΑ-ΛΑΧΑΝΙΚΑ Τα φρούτα-λαχανικά δεν είναι τροφές

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗΣ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΜΕ ΦΥΤΙΚΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗΣ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΜΕ ΦΥΤΙΚΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ Σχολή Γεωτεχνικών Επιστημών και Διαχείρισης Περιβάλλοντος Μεταπτυχιακή διατριβή ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗΣ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΜΕ ΦΥΤΙΚΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ Νικολάου Γεωργία Λεμεσός, Ιούνιος 2018 1

Διαβάστε περισσότερα

Οινολογία Ι. Ενότητα 1: Στοιχεία για το Σταφύλι: Η Πρώτη Ύλη - Η Ωρίμανση (2/3), 2ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Οινολογία Ι. Ενότητα 1: Στοιχεία για το Σταφύλι: Η Πρώτη Ύλη - Η Ωρίμανση (2/3), 2ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Οινολογία Ι Ενότητα 1: Στοιχεία για το Σταφύλι: Η Πρώτη Ύλη - Η Ωρίμανση (2/3), 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Κοτσερίδης Γιώργος Καλλιθράκα Τίνα Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Πηκτίνες

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Πηκτίνες ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Πηκτίνες Γενικά Πολυσακχαρίτης ο οποίος βρίσκεται σε διάφορες συγκεντρώσεις στα κυτταρικά τοιχώματα των ανώτερων φυτικών ιστών μαζί με την κυτταρίνη. Η πηκτίνη

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Ογκομετρική Ανάλυση Ογκομετρική Ανάλυση Ογκομετρική ανάλυση ή ογκομέτρηση ονομάζεται η διαδικασία εύρεσης της συγκέντρωσης ενός διαλύματος υπολογίζοντας τον όγκο διαλύματος γνωστής

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΟΙΝΟΠΕΔΙΟΥ (TERROIR) ΣΤΗ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ. ΠΡΩΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ.

ΜΕΛΕΤΗ ΟΙΝΟΠΕΔΙΟΥ (TERROIR) ΣΤΗ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ. ΠΡΩΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ. ΜΕΛΕΤΗ ΟΙΝΟΠΕΔΙΟΥ (TERROIR) ΣΤΗ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ. ΠΡΩΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ. ΡΟΥΣΣΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ, Dr ΤΑΒΕΡΝΑΡΑΚΗ ΝΙΚΗ 1. 1 ΑΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ, ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ, ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Με τον ορισμό terroir αναφέρονταν,

Διαβάστε περισσότερα

Οινολογία Ι. Ενότητα 2: Παράγοντες που επηρεάζουν την ωρίμανση. Παρακολούθηση ωρίμανσης. Τρυγητός (2/4), 1ΔΩ

Οινολογία Ι. Ενότητα 2: Παράγοντες που επηρεάζουν την ωρίμανση. Παρακολούθηση ωρίμανσης. Τρυγητός (2/4), 1ΔΩ Οινολογία Ι Ενότητα 2: Παράγοντες που επηρεάζουν την ωρίμανση. Παρακολούθηση ωρίμανσης. Τρυγητός (2/4), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Κοτσερίδης Γιώργος Καλλίθρακα

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας. Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου

Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας. Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου Στο 3 ο κεφάλαιο του βιβλίου η συγγραφική ομάδα πραγματεύεται την ενέργεια και την σχέση που έχει αυτή με τους οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΛΕΜΕΣΟΣ 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΛΟΙΠΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

ΛΟΙΠΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ C 167/22 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 13.6.2013 ΛΟΙΠΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Δημοσίευση αίτησης σύμφωνα με το άρθρο 50 παράγραφος 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ

ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ Φυτό τομάτας ΤΟΜΑΤΑ-ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ετήσιο λαχανικό πολύ δημοφιλές Τρίτη θέση σε διεθνή κλίμακα μετά από πατάτα και γλυκοπατάτα Δεύτερη θέση στην Ελλάδα μετά από πατάτα Ο καρπός καταναλώνεται

Διαβάστε περισσότερα

Μεταπτυχιακή διατριβή

Μεταπτυχιακή διατριβή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Μεταπτυχιακή διατριβή ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΙΘΑΝΟΛΗΣ ΑΠΟ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΣΤΑΥΡΙΝΟΥ Λεμεσός 2016 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Οι Ενόργανες Μέθοδοι Ανάλυσης είναι σχετικές μέθοδοι και σχεδόν στο σύνολο τους παρέχουν την αριθμητική τιμή μιας φυσικής ή φυσικοχημικής ιδιότητας, η

Διαβάστε περισσότερα

Σχολή Γεωτεχνικών Επιστημών και Διαχείρισης Περιβάλλοντος. Πτυχιακή εργασία ΑΡΩΜΑΤΙΚA ΕΛΑΙΟΛΑΔA. Θάλεια Πισσίδου

Σχολή Γεωτεχνικών Επιστημών και Διαχείρισης Περιβάλλοντος. Πτυχιακή εργασία ΑΡΩΜΑΤΙΚA ΕΛΑΙΟΛΑΔA. Θάλεια Πισσίδου Σχολή Γεωτεχνικών Επιστημών και Διαχείρισης Περιβάλλοντος Πτυχιακή εργασία ΑΡΩΜΑΤΙΚA ΕΛΑΙΟΛΑΔA Θάλεια Πισσίδου Λεμεσός, Μάιος 2017 2 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5. ΧΡΩΜΑΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΛΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΟΙΝΩΝ Ιωάννης Ρούσσης

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5. ΧΡΩΜΑΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΛΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΟΙΝΩΝ Ιωάννης Ρούσσης ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΧΡΩΜΑΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΛΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΟΙΝΩΝ Ιωάννης Ρούσσης Οκτώβριος 2016 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ Χρώμα Οίνου Το χρώμα του οίνου είναι σημαντικός παράγοντας ποιότητας των οίνων. Οφείλεται,

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για την επιλογή στη 10η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2012 Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2012 ΒΙΟΛΟΓΙΑ

Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για την επιλογή στη 10η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2012 Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2012 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για την επιλογή στη 10η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2012 Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2012 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Σχολείο: Ονοματεπώνυμα μαθητών: 1) 2). 3) 1 Προετοιμασία νωπού παρασκευάσματος

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΙΔΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΙΔΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΙΔΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ Δημήτρης Σάββας ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ Καλλιέργεια σε πλάκες υποστρώματος σταθερού σχήματος (π.χ. πετροβάμβακας)

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση Φύλλου Εργασίας για την εργαστηριακή άσκηση «Μελετώντας το περιεχόμενο τού χυμού του πορτοκαλιού»

Πρόταση Φύλλου Εργασίας για την εργαστηριακή άσκηση «Μελετώντας το περιεχόμενο τού χυμού του πορτοκαλιού» Πρόταση Φύλλου Εργασίας για την εργαστηριακή άσκηση «Μελετώντας το περιεχόμενο τού χυμού του πορτοκαλιού» Χαραλαμπάτου Λιάνα, υπεύθυνη Ε.Κ.Φ.Ε. Νίκαιας Αποστολόπουλος Κωνσταντίνος, Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ04,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΕΡΡΩΝ ΧΗΜΕΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΕΡΡΩΝ ΧΗΜΕΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΕΡΡΩΝ 15 η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών EUSO 2017 ΤΟΠΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΩΝ ΧΗΜΕΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:. Μαθητές/τριες που συμμετέχουν: (1) (2) (3) Σέρρες 10/12/2016

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΣΕ ΚΡΑΣΙ (ΛΕΥΚΟ)

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΣΕ ΚΡΑΣΙ (ΛΕΥΚΟ) ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE» email:panekfe@yahoo.gr www.ekfe.gr ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑ ΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2010 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

Βιοχημεία Τροφίμων Ι. Ενότητα 11 η Φρούτα και Λαχανικά ΙΙ (μέρος β) Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου

Βιοχημεία Τροφίμων Ι. Ενότητα 11 η Φρούτα και Λαχανικά ΙΙ (μέρος β) Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου Βιοχημεία Τροφίμων Ι Ενότητα 11 η Φρούτα και Λαχανικά ΙΙ (μέρος β) Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου Στόχοι ενότητας Κατανόηση της δομής, της βιοσύνθεσης

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΣΥΓΚΟΜΙ Η ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ

ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΣΥΓΚΟΜΙ Η ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΡΟΣ I ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΣΥΓΚΟΜΙ Η ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ Α) Γενικά...21 B) Βιολογικοί Παράγοντες οι οποίοι συντελούνστην Υποβάθμιση της Ποιότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Θεωρία - Πείραμα Μετρήσεις - Σφάλματα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Θεωρία - Πείραμα Μετρήσεις - Σφάλματα ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θεωρία - Πείραμα Μετρήσεις - Σφάλματα ΟΜΑΔΑ:RADIOACTIVITY Τα μέλη της ομάδας μας: Γιώργος Παπαδόγιαννης Γεράσιμος Κουτσοτόλης Νώντας Καμαρίδης Κωνσταντίνος Πούτος Παναγιώτης Ξανθάκος

Διαβάστε περισσότερα

Μάρτιος 2014 ΜΟΝΟ ΓΙΑ 1 15 ΜΑΡΤΙΟΥ

Μάρτιος 2014 ΜΟΝΟ ΓΙΑ 1 15 ΜΑΡΤΙΟΥ Μάρτιος 2014 Αγαπητοί φίλοι, όσο κι αν φαίνεται ότι πέρασε ο χειμώνας, ο μήνας που ξεκινάει είναι ορισμένες φορές αρκετά επικίνδυνος. Η αλλαγή του καιρού αλλά και οι έντονες εναλλαγές της Θερμοκρασίας

Διαβάστε περισσότερα

Ανίχνευση λιπών, αμύλου, πρωτεϊνών και σακχάρων σε τρόφιμα

Ανίχνευση λιπών, αμύλου, πρωτεϊνών και σακχάρων σε τρόφιμα Ανίχνευση λιπών, αμύλου, πρωτεϊνών και σακχάρων σε τρόφιμα Η τροφή μας περιέχει θρεπτικές ουσίες, όπως πρωτεΐνες, υδατάνθρακες (σάκχαρα), λίπη, άμυλο, βιταμίνες, ορισμένα άλατα μετάλλων και νερό. Ο οργανισμός

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός της διαλυτότητας στο νερό στερεών ουσιών - Φύλλο εργασίας

Προσδιορισμός της διαλυτότητας στο νερό στερεών ουσιών - Φύλλο εργασίας Προσδιορισμός της διαλυτότητας στο νερό στερεών ουσιών - Φύλλο εργασίας Γνωστικό αντικείμενο: Τάξη Διδακτική ενότητα Απαιτούμενος χρόνος Διαλυτότητα ουσιών σε υγρούς διαλύτες B Γυμνασίου Ενότητα 2: ΑΠΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΞΗΡΑΝΣΗ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ ΜΕ ΑΡΩΜΑΤΙΚΗ- ΚΟΣΜΗΤΟΛΟΓΙΚΗ & ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

ΞΗΡΑΝΣΗ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ ΜΕ ΑΡΩΜΑΤΙΚΗ- ΚΟΣΜΗΤΟΛΟΓΙΚΗ & ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΞΗΡΑΝΣΗ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ ΜΕ ΑΡΩΜΑΤΙΚΗ- ΚΟΣΜΗΤΟΛΟΓΙΚΗ & ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΧΗΜΕΙΑ & ΚΟΣΜΗΤΟΛΟΓΙΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ Σ. Παπαγεωργίου Καθ. Εφαρμογών Κοσμητολογίας Τμήμα Αισθητικής & Κοσμητολογίας, ΤΕΙ Αθήνας ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ

Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ 8.10.2016 L 273/5 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) 2016/1784 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 30ής Σεπτεμβρίου 2016 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2568/91 σχετικά με τον προσδιορισμό των χαρακτηριστικών

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Βιοενεργητική είναι ο κλάδος της Βιολογίας που μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί χρησιμοποιούν ενέργεια για να επιβιώσουν και να υλοποιήσουν τις

Διαβάστε περισσότερα

TERMS USED IN STANDARDIZAfiON OF CHEMICAL FOOD ANALYSIS SUMMARY

TERMS USED IN STANDARDIZAfiON OF CHEMICAL FOOD ANALYSIS SUMMARY ΑΠΟΔΟΣΗ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΩΝ ΟΡΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Τεχνική Επιτροπή ΕΛΟΤ 85 "Τρόφιμα", Κ. Τζιά, I. Σαριδάκης ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το αντικείμενο της εργασίας είναι η απόδοση των

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΞΕΡΟΥ ΚΡΕΜΜΥΔΙΟΥ 1

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΞΕΡΟΥ ΚΡΕΜΜΥΔΙΟΥ 1 econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΞΕΡΟΥ ΚΡΕΜΜΥΔΙΟΥ 1 econteplusproject Organic.Edunet ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΒΟΛΒΩΔΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία Προϊόντων Φυτικής Προέλευσης

Τεχνολογία Προϊόντων Φυτικής Προέλευσης Τεχνολογία Προϊόντων Φυτικής Προέλευσης Τεχνολογία Επιτραπέζιας Ελιάς Ιστορικά Η Ελιά (Olea europea) είναι από τις σηµαντικότερες καλλιέργειες στην χώρα µας όπως και στην Μεσόγειο γενικότερα. Τα ελαιόδεντρα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6. Μετασυλλεκτική φυσιολογία και χειρισμοί των καρπών κηπευτικών ειδών

Κεφάλαιο 6. Μετασυλλεκτική φυσιολογία και χειρισμοί των καρπών κηπευτικών ειδών Κεφάλαιο 6. Μετασυλλεκτική φυσιολογία και χειρισμοί των καρπών κηπευτικών ειδών Σύνοψη Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά της ωρίμανσης, η μετασυλλεκτική φυσιολογία και οι μετασυλλεκτικοί

Διαβάστε περισσότερα