Δ Ι Π Λ Ω Μ ΑΤ Ι Κ Η Ε Ρ ΓΑ Σ Ι Α

Transcript

1 Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Σ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Δ Ι Π Λ Ω Μ ΑΤ Ι Κ Η Ε Ρ ΓΑ Σ Ι Α «ΟΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ» In s t r u m ent s, P rot o co ls An d Mobile Dev i ce In t erfaces Fo r T h e Class Of Fu ture ΜΑΡΚΑΚΗ ΕΙΡΗΝΗ ΑΕΜ: 573 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Δ. ΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2016

2

3

4

5

6

7 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Π Ε Ρ Ι Λ Η Ψ Η Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη και η θεωρητική έρευνα των βασικών εργαλείων για τον σχεδιασμό και την οργάνωση μιας σύγχρονης εκπαιδευτικής τάξης, με έμφαση στις φορητές συσκευές. Στην εποχή μας, παρατηρούνται ραγδαίες εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας, οι οποίες επηρεάζουν πολλούς τομείς της καθημερινής μας ζωής όπως την εργασία, την ψυχαγωγία, την ενημέρωση, την εκπαίδευση, την υγεία και γενικότερα σε κάθε φάσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας σημειώνονται διαφοροποιήσεις από τα παραδοσιακά πρότυπα. Στις ανάγκες λοιπόν που δημιουργούνται, προσαρμόζεται και ο τομέας της εκπαίδευσης, εισάγοντας στις αίθουσες διδασκαλίας τον απαραίτητο εξοπλισμό για την αξιοποίηση της τεχνολογίας, ενισχύοντας έτσι την διανομή πληροφοριών, την ανταλλαγή γνώσεων, την αλληλεπίδραση, την επικοινωνία και τη συνεργατική μάθηση. Στον εξοπλισμό της σύγχρονης τάξης συμπεριλαμβάνεται τόσο ο τεχνικός υπολογισμός, όπως υπολογιστές, οθόνες, φορητές συσκευές τύπου tablet, συσκευές bluetooth αναπαραγωγής ήχου, η δικτύωση αλλά και το εκπαιδευτικό υλικό, τo οποίo μπορεί να αποτελείται από κάποιο σύστημα διαχείρισης μάθησης, ψηφιακό και πολυμεσικό μαθησιακό υλικό και ηλεκτρονικά τεστ. Τέλος, παρουσιάζεται η υλοποίηση ενός διαδραστικού ηλεκτρονικού βιβλίου, αναδεικνύοντας την προστιθέμενη του αξία στην εκπαίδευση, καθώς σε συνδυασμό με τις φορητές συσκευές, συνιστά ένα σύνθετο και δυναμικό περιβάλλον μάθησης. Λέξεις κλειδιά: τάξη του μέλλοντος, φορητές συσκευές, εξοπλισμός, πολυμέσα OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ VII

8

9 ABSTRACT A B S T R A C T The scope of this thesis is the theoritical research of the main tools of designing and organising the future and modern classroom, focusing on mobile devices. Nowadays, many areas of our everyday life such as work, entertainment, education and communication are affected due to technological development. As a result, in the area of education, classrooms should include the necessary technological equipment in order to enhance the knowledge sharing, interaction, communication and collaborative learning. The technological equipment consists of electronic devices such as computers, monitors, mobile devices, bluetooth audio players and network as well as learning tools such as learning management systems, multimedia material, e-tests and e-books. Finally, it represents the development of an electronic book for mobile devices, in order to highlight its value as a dynamic learning envrironment. Key words: future classroom, mobile devices, equipment, multimedia OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ IX

10

11 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Ε Υ Χ Α Ρ Ι Σ Τ Ι Ε Σ Η παρούσα Διπλωματική Εργασία εκπονήθηκε στα πλαίσια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του τμήματος Πληροφορικής, κατεύθυνση «Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση». Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον κο Πολίτη Διονύσιο, καθηγητή του τμήματος Πληροφορικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης για την πολύτιμη καθοδήγηση του, τη συνεργασία και την υποστήριξη που μου προσέφερε. Φεβρουάριος 2016 Μαρκάκη Ειρήνη OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ XI

12

13 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΠΕΡΙΛΗΨΗ... VII ABSTRACT... IX ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... XI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... XIII ΛΙΣΤΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ... XVII ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ... XIX ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 2.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΚΙΝΗΤΩΝ ΤΗΛΕΦΩΝΩΝ OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ XIII

14 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 2.2 ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΟΘΟΝΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΚΥΡΤΗ ΟΘΟΝΗ ΦΟΡΤΙΣΤΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΦΟΡΤΙΣΤΩΝ APPLE - ANDROID GLOBAL ΦΟΡΤΙΣΤΕΣ SMARTPHONES VS TABLETS H ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η ΑΓΟΡΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Η ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΟΙ ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΣΤΗΝ ΜΑΘΗΣΗ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΚΤΥΑ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ H ΓΕΝΙΑ 4G ΔΙΑΦΟΡΕΣ 3G/4G - WI-FI OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ XIV

15 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 3.4 Η ΓΕΝΙΑ 5G ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΣΥΡΜΑΤΗ ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ IEEE Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ BLUETOOTH ΣΥΣΚΕΥΕΣ BLUETOOTH & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ BLUETOOTH VS. WIFI ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΟΘΟΝΗΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΊΝΤΣΕΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΕΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΟΘΟΝΗΣ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΟΘΟΝΗΣ ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ (3D) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ SMART ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ WIFI ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ OLED ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΟΘΟΝΩΝ ΣΕ ΕΝΑΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΥΛΙΚΟ HARDWARE ΥΛΙΚΟ SOFTWARE ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΣΕ ΜΙΑ ΟΘΟΝΗ HARDWARE KVM SOFTWARE KVM OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ XV

16 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΣΕ ΠΟΛΛΑΠΛΟΥΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΟΘΟΝΗΣ SCREEN MIRRORING Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ SCREEN MIRRORING ΕΝΣΥΡΜΑΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΣΥΡΜΑΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ WIFI DIRECT Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ DLNA Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ UPNP Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ AIRPLAY GOOGLE CHROMECAST MIRACAST ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΤΕΣΤ & ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΟΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΤΕΣΤ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΤΕΣΤ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΤΕΣΤ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΑΚΡΩΝΥΜΑ OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ XVI

17 ΛΙΣΤΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Λ Ι Σ Τ Α Σ Χ Η Μ ΑΤ Ω Ν ΕΙΚΟΝΑ 1: Η ΜΑΧΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΔΗΜΟΦΙΛΕΣΤΕΡΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ IOS - ANDROID ΕΙΚΟΝΑ 2: ΟΘΟΝΕΣ ΑΦΗΣ ΕΙΚΟΝΑ 3: LG FLEX ΕΙΚΟΝΑ 4: SAMSUNG GALAXY ROUND ΕΙΚΟΝΑ 5: LIGHTNING CHARGER ΕΙΚΟΝΑ 6: MICRO-USB CHARGER ΕΙΚΟΝΑ 7: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΕΣΩ TABLET ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΧΡΗΣΤΕΣ ΕΙΚΟΝΑ 8: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΕΣΩ SMARTPHONE ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΧΡΗΣΤΕΣ ΕΙΚΟΝΑ 9: ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΕΙΚΟΝΑ 10: ΑΣΥΡΜΑΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΕΙΚΟΝΑ 11: ΑΣΥΡΜΑΤΗ ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΜΕΣΩ BLUETOOTH ΕΙΚΟΝΑ 12: ΑΝΑΛΥΣΗ ΟΘΟΝΩΝ ΕΙΚΟΝΑ 13: Η ΤΕΧΝΙΚΗ FRAME INTERPOLATION: ΤΑ ΑΡΧΙΚΑ ΚΑΡΕ 1 ΚΑΙ 2 ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΠΡΟΒΛΗΘΟΥΝ ΣΕ ΤΗΛΕΟΡΑΣΕΙΣ 120HZ, Ο ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΤΗΣ ΣΥΝΘΕΤΕΙ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ 1Α Η ΟΠΟΙΑ ΠΑΡΕΜΒΑΛΛΕΤΑΙ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΑΥΘΕΝΤΙΚΩΝ ΕΙΚΟΝΑ 14: OLED TV ΕΙΚΟΝΑ 15: D-LINK 4-PORT KVM SWITCH ΕΙΚΟΝΑ 16: ΛΟΓΟΤΥΠΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ WIFI DIRECT ΠΟΥ ΣΥΝΟΔΕΥΕΙ ΤΙΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ 76 ΕΙΚΟΝΑ 17: ΛΟΓΟΤΥΠΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΠΟΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ DLNA ΕΙΚΟΝΑ 18: ΛΟΓΟΤΥΠΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ AIRPLAY ΕΙΚΟΝΑ 19: ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΜΕΝΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΕΙΚΟΝΑ 20: ΆΝΟΙΓΜΑ ΕΙΚΟΝΑΣ ΜΕ ΤΟ ΚΛΙΚ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΚΙΟΥ ΚΑΙ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΟ IMAGE SLIDER ΕΙΚΟΝΑ 21: ΆΝΟΙΓΜΑ ΕΙΚΟΝΑΣ ΕΙΚΟΝΑ 22: AUDIO PLAYER (ΑΡΙΣΤΕΡΑ) ΚΑΙ VIDEO PLAYER (ΔΕΞΙΑ) ΕΙΚΟΝΑ 23: ΜΕΝΟΥ ΠΛΟΗΓΗΣΗΣ ΕΙΚΟΝΑ 24: ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΑ ΒΙΝΤΕΟ TUTORIALS ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΞΕΧΩΡΙΣΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΕΙΚΟΝΑ 25: ΠΛΟΗΓΗΣΗ ΣΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΕ ΚΛΙΚ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΚΙΟΥ ΣΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ XVII

18

19 ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ Λ Ι Σ Τ Α Π Ι Ν Α Κ Ω Ν ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ HARDWARE ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΕ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ANDROID ΚΑΙ IPHONE ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΒΑΣΗ GFK ΠΙΝΑΚΑΣ 3: ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ 3G ΚΑΙ 4G ΠΙΝΑΚΑΣ 4: ΙΔΑΝΙΚΗ ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ ΟΘΟΝΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΠΙΝΑΚΑΣ 5: ΣΥΚΡΙΣΗ PLASMA - LED/LCD PLASMA TV VS. LCD OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ XIX

20

21 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 1 : Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η

22

23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, η οποία τροφοδοτεί συνεχώς με νέα ευρήματα την καθημερινή ζωή και εισάγει νέα δεδομένα για την ανθρωπότητα. Πριν εικοσιπέντε περίπου χρόνια οι υπολογιστές, μόλις που έμπαιναν στα σπίτια των απλών ανθρώπων, ενώ στις μέρες μας τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα έχουν ξεπεράσει και τους υπολογιστές, αλλά και τις τηλεοράσεις στις πωλήσεις ηλεκτρονικών συσκευών ανά τον κόσμο. Οι φορητές συσκευές (smartphones και tablets) αποτελούν μια νέα μόδα για τον τεχνολογικό κόσμο, με τις δυνατότητές τους να αυξάνονται συνεχώς, όπως και οι κάτοχοί τους. Όπως όλοι λοιπόν οι τομείς, έτσι και ο τομέας της εκπαίδευσης δε μένει ανεπηρέαστος από τις αλλαγές αυτές, επιδιώκοντας μάλιστα να εκμεταλλευτεί τα οφέλη της τεχνολογικής ανάπτυξης, εισάγοντας τις φορητές συσκευές στην εκπαίδευση, αξιοποιώντας τες ως ένα υποστηρικτικό υλικό μάθησης με πλούσιο πολυμεσικό περιεχόμενο. Η εξέλιξη αυτή στην τεχνολογία των υπολογιστών, των φορητών συσκευών και των δικτύων είναι σε θέση να παρέχει πολλά διαφορετικά µέσα για να υποστηρίξει τη µάθηση, µε ιδιαίτερη ευελιξία και φορητότητα. Αυτές οι ραγδαίες αλλαγές στις µαθησιακές ανάγκες αλλά και στην τεχνολογία, έχουν οδηγήσει σε µία νέα εποχή σύγχρονης εκπαίδευσης, όπου οι τεχνικές της ηλεκτρονικής μάθησης υιοθετούνται όλο και περισσότερο από τις εταιρίες, τα εκπαιδευτικά ιδρύµατα, και τους κυβερνητικούς οργανισµούς, ως πολλά υποσχόµενη λύση για την επιτυχή µάθηση (Laurillard, 2002). 1.2 ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Το θέμα της διπλωματικής εργασίας είναι η θεωρητική μελέτη και πλαισίωση των στοιχείων που ορίζουν μια σύγχρονη αίθουσα διδασκαλίας. Παρουσιάζονται τόσο ο απαραίτητος τεχνολογικός εξοπλισμός όπως οι φορητές συσκευές, οθόνες υψηλής ευκρίνειας, ασύρματες συσκευές ήχου, ασύρματα καλωδίωση όσο και το πολυμεσικό μαθησιακό περιεχόμενο όπως συστήματα διαχείρισης μάθησης, ηλεκτρονικά τεστ και ηλεκτρονικά βιβλία. Στόχος της εργασίας είναι η ανάδειξη της χρήσης των φορητών συσκευών στην εκπαίδευση ως υποστηρικτικό εργαλείο, μέσα από την υλοποίηση ενός διαδραστικού ηλεκτρονικού βιβλίου. Οι φορητές συσκευές υποστηρίζουν την μάθηση χάρη στη προσβασιμότητα τους, στην ικανότητα για δημιουργία, πρόσβαση και εμφάνιση πληροφοριών με πολλαπλούς τρόπους (κείμενο, βίντεο, ήχο, γραφικά) και τέλος στην ικανότητα επικοινωνίας και διαμοιρασμού των πληροφοριών αυτών. Η αξία τους μπορεί να αναδειχθεί μέσω του ηλεκτρονικού βιβλίου, το οποίο αποτελεί σημαντικό υποστηρικτικό μέσο διδασκαλίας τόσο στην σχολική τάξη όσο και στο σπίτι, καθώς OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 23

24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ μπορεί να προσδώσει μεγαλύτερη αξία στο παραδοσιακό βιβλίο ενσωματώνοντας διαδραστικά πολυμέσα. 1.3 ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η δομή της διπλωματικής εργασίας διαρθρώνεται ως εξής: Στο δεύτερο κεφάλαιο επιχειρείται ιστορική αναδρομή στα κινητά τηλέφωνα τα οποία έχουν εξελιχθεί πλέον σε έξυπνα τηλέφωνα, ενσωματώνοντας πλήρες λειτουργικό σύστημα με προηγμένη υπολογιστική ικανότητα και συνδεσιμότητα, αναλύονται τα χαρακτηριστικά των φορητών συσκευών και τα δύο βασικά λειτουργικά συστήματα (ios και Android), η ως τώρα πορεία τους στην ελληνική αγορά, και τέλος ο ρόλος τους στον εκπαιδευτικό τομέα. Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας από την εποχή του GSM έως το σημερινό 4G και το επερχόμενο 5G και επιχειρείται μια σύγκριση με την ασύρματη δικτύωση. Στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύονται πλήρως τα χαρακτηριστικά των οθονών, οι διάφορες τεχνολογίες τους, οι τρόποι σύνδεσης πολλαπλών οθονών σε έναν υπολογιστή για την αξιοποίηση τους στην εκπαίδευση, η σύνδεση περιφερειακών σε πολλαπλούς υπολογιστές, οι διάφορες ασύρματες τεχνολογίες διαμοιρασμού οθόνης και ασύρματης δικτύωσης πολλαπλών συσκευών. Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται συνοπτικά οι τεχνολογίες WiFi και Bluetooth, εξοπλισμός απαραίτητος σε μια τάξη για εύκολη σύνδεση και δικτύωση πολλαπλών συσκευών. Στο έκτο κεφάλαιο αναλύεται ο εξοπλισμός που απαιτείται σε μια σύγχρονη τάξη, κ τρόποι εμπλουτισμού του εκπαιδευτικού υλικού με συστήματα διαχείρισης μάθησης, χρήση ηλεκτρονικών τεστ και ηλεκτρονικών βιβλίων. Τέλος, αναλύεται ο ρόλος του ηλεκτρονικού βιβλίου στην εκπαίδευση και παρουσιάζεται η υλοποίηση ενός διαδραστικού ebook. Στο έβδομο κεφάλαιο, αναφέρονται τα συμπεράσματα και πιθανές προτάσεις για το μέλλον. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 24

25 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 2 : Φ Ο Ρ Η Τ Ε Σ Σ Υ Σ Κ Ε Υ Ε Σ

26

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ Στο κεφάλαιο αυτό αναλύονται τα χαρακτηριστικά των φορητών συσκευών. Αναφέρονται τα λειτουργικά συστήματα τα οποία χρησιμοποιούνται στις φορητές συσκευές και επιχειρείται μια σύγκριση αυτών, οι οθόνες τους, οι συσκευές φόρτισης τους. Τέλος, αναφέρονται έρευνες και στατιστικά σχετικά με την χρήση των φορητών συσκευών στην Ελλάδα, οι πωλήσεις τεχνολογικών προϊόντων στην Ελλάδα αλλά και η χρήση των φορητών συσκευών στην εκπαίδευση. 2.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΚΙΝΗΤΩΝ ΤΗΛΕΦΩΝΩΝ Η κινητή τηλεφωνία με την έννοια της φορητής προσωπικής συσκευής, γεννήθηκε 40 χρόνια πριν και συγκεκριμένα τον Απρίλιο του Τόπος γέννησης ήταν η Νέα Υόρκη και πατέρας ο δόκτωρ Martin Cooper της Motorola. Ο πρώτος που πληροφορήθηκε τη γέννησή της, από τον ίδιο τον Cooper, ήταν ο Joel Engel, που δούλευε για λογαριασμό της Bell Labs και προσπαθούσε να αναπτύξει πρώτος ένα κινητό τηλέφωνο. Το πρώτο αυτοματοποιημένο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας για εμπορική χρήση δημιουργήθηκε από την Bell και λειτούργησε το 1981 στη Σκανδιναβία. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 80 τα κινητά τηλέφωνα ήταν αρκετά ογκώδη για να μεταφέρονται εύκολα, έτσι ήταν εγκατεστημένα κυρίως σε αυτοκίνητα. Στην αρχή της δεκαετίας του 90 άρχισε η απογείωση των κινητών τηλεφώνων, με την ψηφιοποίηση δικτύων (GSM) και συσκευών. Τα κινητά έγιναν μικρότερα ( γραμμάρια), χαρακτηρίζονταν πλέον χειρός και έμπαιναν, έστω και με δυσκολία, στην τσέπη του χρήστη τους. Περάσαμε έτσι στα κινητά δεύτερης γενιάς (2G), που παρείχαν και άλλες ευκολίες, όπως την αποστολή σύντομων γραπτών μηνυμάτων (SMS) και άλλες βασικές λειτουργίες. Στην Ελλάδα η κινητή τηλεφωνία έκανε την εμφάνισή της 23 χρόνια πριν, όπου οι δύο πρώτες άδειες δόθηκαν με αποκλειστικότητα στην Panafon, και στην ιταλική Stet (με την εμπορική ονομασία Telestet). H Stet ξεκίνησε την εμπορική της εκμετάλλευση στις 29 Ιουνίου 1993 και η Panafon την 1η Ιουλίου του ίδιου χρόνου. Η Cosmote, συμφερόντων ΟΤΕ, αποτέλεσε τον τρίτο παίκτης της αγοράς και η Q, εταιρεία του ομίλου Φέσσα, τον τέταρτο (τον Ιούνιο του 2002). H Q στη συνέχεια εξαγοράσθηκε από την TIM (Ιανουάριος 2006). Έτσι σήμερα δραστηριοποιούνται τρεις εταιρείες, WIND, Vodafone και Cosmote. Από τη στιγμή που τα κινητά διείσδυσαν στο νεανικό κοινό, βρήκαν το φυσικό τους target group και έτσι υπήρξε το εύφορο έδαφος για να ξεκινήσει η προσπάθεια για την επέκταση και σε άλλους τομείς, εκτός της φωνής. Στην αρχή ήταν το WAP (Wireless Application Protocol), που αν και ήταν πολλά υποσχόμενο, αποδείχθηκε πολύ λίγο για τις απαιτήσεις των χρηστών, που το 2000 είχαν αρχίσει να ανακαλύπτουν το internet. Σε περιβάλλον WAP, οι σελίδες, με περιεχόμενο ήταν πολύ λίγες, παρουσίαζαν μόνο κείμενο, οι ταχύτητα του GPRS ήταν πολύ αργές και φυσικά η εμπειρία χρήσης των συνδρομητών, που είχαν στη διάθεσή τους μόνο συσκευές με μονόχρωμες οθόνες και μικρές διαστάσεις, ήταν απογοητευτική. Πολλές τέτοιες υπηρεσίες δοκιμάστηκαν, μέχρι το 2006 όπου το 3G είχε πλέον ωριμάσει τόσο από πλευράς εξάπλωσης, όσο και ταχύτητας. Αν και η βιντεοκλήση είχε πλέον εγκαταλειφθεί, η πρόσβαση στο Internet ήταν πλέον δυνατή σε ιδιαίτερα αξιοπρεπή επίπεδα. Το μόνο θέμα που έμενε να λυθεί ήταν το μέγεθος OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 27

28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ της οθόνης και η απαλλαγή της συσκευής από το μόνιμο πληκτρολόγιο που καταλάμβανε σημαντικό χώρο. Στις αρχές του 21ου αιώνα λοιπόν, ήρθαν τα κινητά τρίτης γενιάς (3G), με τις απεριόριστες δυνατότητες των πολυμέσων. Σήμερα, η διείσδυση του κινητού τηλεφώνου στον πλανήτη αυξάνεται με αλματώδεις ρυθμούς καθώς οι ενεργές συσκευές ξεπερνούν τα 6 δισεκατομμύρια, με την τάση να είναι ανοδική (Tσαγκαράκης, 2015). 2.2 ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ Smartphone Το έξυπνο τηλέφωνο είναι ένα κινητό τηλέφωνο βασισμένο σε ένα λειτουργικό σύστημα κινητής τηλεφωνίας με προηγμένη υπολογιστική ικανότητα και συνδεσιμότητα σε σχέση με ένα απλό κινητό τηλέφωνο. Η πρώτη συσκευή για την οποία χρησιμοποιήθηκε η ορολογία "smartphone" ήταν το Ericsson GS 88 "Penelope" το 1997, η οποία διέθετε θύρα υπερύθρων για ασύρματη επικοινωνία, wap browser, e- mail client, κτλ. Σε μεταγενέστερα μοντέλα προστέθηκαν οι λειτουργίες των φορητών media players, ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές, βιντεοκάμερες τσέπης, καθώς και μονάδες πλοήγησης GPS. Τα σύγχρονα smartphones περιλαμβάνουν επίσης οθόνες αφής υψηλής ανάλυσης και web browsers. Η πρόσβαση σε δεδομένα υψηλής ταχύτητας παρέχεται μέσω Wi-Fi και μέσω κινητών ευρυζωνικών υπηρεσιών. Tablet/Ipad Ο όρος tablet αναφέρεται αναφέρεται σε μικρούς φορητούς υπολογιστές οι οποίοι δε διαθέτουν πληκτρολόγιο ή ποντίκι, αλλά οθόνη αφής. Υπάρχουν δύο κατηγορίες tablet, το computing tablet που διαθέτει λειτουργικό σύστημα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μικρός φορητός υπολογιστής και το media tablet, το οποίο χρησιμοποιείται αποκλειστικά για χρήση Internet και πολυμέσων. Το ipad είναι υπολογιστής - ταμπλέτα με οθόνη αφής που αναπτύσσεται από την Apple. Η αναγγελία της παραγωγής του έγινε στις 27 Ιανουαρίου 2010 και θεωρείται ότι ανήκει σε μια κατηγορία μεταξύ των έξυπνων τηλεφώνων και του φορητού υπολογιστή. Παρόμοιο στη λειτουργία του με το μικρότερο και λιγότερο ισχυρό iphone ή ipod touch, τρέχει μια τροποποιημένη έκδοση του ίδιου λειτουργικού συστήματος (iphone OS), με ένα επανασχεδιασμένο περιβάλλον για να εκμεταλλευτεί τη μεγαλύτερη οθόνη. 2.3 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Τα λειτουργικά συστήματα (OS) των κινητών τηλεφώνων που χρησιμοποιούνται από τα σύγχρονα smartphones είναι το Android της Google, το ios της Apple, το Symbian της Nokia, το BlackBerry OS της RIM, το Bada της Samsung, τα Windows Phone της Microsoft, το webos της Hewlett-Packard, καθώς και ενσωματωμένες διανομές Linux όπως το Maemo και το MeeGo. Τέτοιου είδους λειτουργικά συστήματα μπορούν να εγκατασταθούν σε πολλά διαφορετικά μοντέλα κινητών τηλεφώνων και συνήθως κάθε συσκευή μπορεί να λάβει πολλές ενημερωμένες εκδόσεις λογισμικού λειτουργικού συστήματος κατά τη διάρκεια ζωής της. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 28

29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ Το πρώτο iphone με λογισμικό κυκλοφόρησε το Ήταν μία συσκευή με multitouch οθόνη αφής, όπου δεν είχε 3G και επίσης δεν υποστηριζόταν η εγκατάσταση εφαρμογών. Η επίσημη αλλά και βελτιωμένη έκδοση του κυκλοφόρησε μετά από ένα χρόνο. Όσον αφορά συσκευές με λειτουργικό Android, η πρώτη συσκευή που κυκλοφόρησε ήταν το HTC Dream. η οποία παρείχε τη δυνατότητα εγκατάστασης εφαρμογών, Android Market, αλλά και 3G. Android Το Android είναι λειτουργικό σύστημα για συσκευές κινητής τηλεφωνίας το οποίο τρέχει τον πυρήνα του λειτουργικού Linux. Το Android είναι κατά κύριο λόγο σχεδιασμένο για συσκευές με οθόνη αφής, όπως τα έξυπνα τηλέφωνα και τα tablet, με διαφορετικό περιβάλλον χρήσης για τηλεοράσεις (Android TV), αυτοκίνητα (Android Auto) και ρολόγια χειρός (Android Wear). Το Android είναι το πιο ευρέως διαδεδομένο λογισμικό στον κόσμο καθώς οι συσκευές με Android έχουν περισσότερες πωλήσεις από όλες τις συσκευές Windows, ios και Mac OS X μαζί. ios ios είναι ένα λογισμικό για κινητά το οποίο αναπτύχθηκε και διανέμεται από την Apple Inc. Αρχικά παρουσιάστηκε το 2007 για το iphone, ενώ υποστηρίζει και άλλες συσκευές της Apple όπως το ipod touch, το ipad και το Apple TV. Αντίθετα από το Windows Phone της Microsoft και το Android της Google, η Apple δεν δίνει την άδεια για την εγκατάσταση του λογισμικού ios σε συσκευές που δεν είναι κατασκευής Apple. Windows Phone Windows Phone είναι η έκδοση του λειτουργικού συστήματος Windows της Microsoft για έξυπνα κινητά τηλέφωνα. Aναπτύχθηκε στις αρχές του 2000, ενώ στις πρώτες εκδόσεις του είχε το όνομα Windows Mobile. Από το 2010 μέχρι σήμερα οι πωλήσεις των Windows Phone έχουν αυξηθεί κατά πολύ και έφτασαν στο No2 των πωλήσεων στην κατηγορία των smartphones. Όπως κάθε λειτουργικό σύστημα για έξυπνα κινητά smartphones έτσι και τα Windows Phone προσφέρουν στους χρήστες μια εύκολη κι έξυπνη χρήση που μπορούν να κάνουν την εμπειρία τους με τα smartphones πιο απλή αφού πολλές λειτουργίες που προσφέρουν οι υπολογιστές έχουν προστεθεί στα Windows Phone. Blackberry To Blackberry OS αναπτύχθηκε από την Blackberry Ltd για την σειρά smartphone της ίδιας εταιρείας. Το λειτουργικό σύστημα Blackberry παρέχει και υποστηρίζει multitasking, είναι συμβατό με εξειδικευμένες συσκευές εισόδου που έχουν υιοθετηθεί από την BlackBerry για χρήση σε φορητές συσκευές, όπως το περιστρεφόμενο πληκτρολόγιο, το trackpad και την οθόνη αφής. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 29

30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ Symbian Τo Symbian OS είναι λειτουργικό σύστημα για φορητές συσκευές, αποτελεί εξέλιξη του λειτουργικού συστήματος EPOC από την Psion. To Symbian OS δημιουργήθηκε με τη γλώσσα προγραμματισμού C++ από τη Symbian Ltd. To λειτουργικό σύστημα Symbian OS είναι συμβατό με κινητά της Nokia, Sony Ericsson, Benq-Siemens, Samsung, Motorola, NTT DoCoMo (Sharon & Anderson, 2009) Συγκρίσεις Οι κατασκευαστές των smartphones ανταγωνίζονται σχετικά με την αποθηκευτική χωρητικότητα, την ταχύτητα του επεξεργαστή, την ανάλυση της φωτογραφικής μηχανής αλλά αυτό που πραγματικά κάνει την διαφορά στην καθημερινή χρήση της συσκευής είναι το λειτουργικό σύστημα που διαθέτει. Τα δύο δημοφιλέστερα λειτουργικά συστήματα Android και ios κυκλοφόρησαν το Η επαναστατική σχεδίαση του iphone και το διαφορετικό GUI για τα δεδομένα της εποχής, έκαναν τόσο τη συσκευή, όσο και το λειτουργικό σύστημα να ξεχωρίσει καθώς εκείνα τα χρόνια είχε να ανταγωνιστεί το Symbian από τη Nokia, το ιδανικό για επαγγελματίες RIM Blackberry αλλά και το εξίσου ιδανικό για επαγγελματικούς λόγους αλλά με γενικότερα κακή εμπειρία χρήσης Windows Mobile. Όταν πρόκειται για σύγκριση μεταξύ των λειτουργικών συστημάτων των smartphones, η σύγκριση δεν αφορά μόνο το interface, αλλά κυρίως για τα χαρακτηριστικά που προσφέρει το κάθε λογισμικό και το εύρος των διαθέσιμων εφαρμογών. Το λειτουργικό ios της Apple λειτουργεί στο iphone, το ipad και το ipod, προσφέροντας τη μεγαλύτερη γκάμα επιλογών σε εφαρμογές σε σύγκριση με όλα τα Smartphones, και κυκλοφορεί και με δικές του εφαρμογές. Ο περιηγητής Safari υποστηρίζει πολλαπλές ιστοσελίδες, αλλά η έλλειψη υποστήριξης για Flash σημαίνει ότι ορισμένες ιστοσελίδες δεν θα λειτουργούν. Η υποστήριξη είναι αρκετά στιβαρή, καθώς δίνει τη δυνατότητα προσθήκης πολλαπλών λογαριασμών από το Outlook στο icloud Mail, το Yahoo, το Google και το Exchange. Επίσης, διαθέτει 5 GB αποθηκευτικό χώρο icloud και ακόμα, η Apple αντικατέστησε τους Google Maps με τη δική της εφαρμογή για Maps. Το λειτουργικό Android πρόκειται για λογισμικό ανοικτού κώδικα. Ένα σημαντικό πλεονέκτημα του Google Android είναι η καλά σχεδιασμένη εφαρμογή με τους Google Maps. Το Android προσφέρει επίσης ενσωματωμένη φωνητική αναζήτηση, υποστήριξη NFC και ασύρματο διαμοιρασμό περιεχομένου. Αναφορικά με το εύρος των διαθέσιμων εφαρμογών, οι διαθέσιμες επιλογές σε εφαρμογές του Android ξεπερνούν τις Τέλος, το λειτουργικό Blackberry έχασε μεγάλο μερίδιο της αγοράς όταν άλλα smartphones (κυρίως το iphone και τα Android) χρησιμοποίησαν εφαρμογές για να δελεάσουν τους χρήστες που έψαχναν επαγγελματική χρήση και όταν οι οθόνες αφής OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 30

31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ξεκίνησαν να επικρατούν του πληκτρολογίου. Η κυκλοφορία του BlackBerry 10 σηματοδότησε την δυναμική επιστροφή στο προσκήνιο της BlackBerry. Η καινοτομία του αποτέλεσε τη δυνατότητα εναλλαγής μεταξύ εφαρμογών καθώς τα πάντα είναι φαινομενικά συνδεδεμένα και δεν απαιτείται εισόδου και εξόδου από διάφορες εφαρμογές. Οι επαγγελματικές εφαρμογές είναι παρούσες, ενώ τα κοινωνικά μέσα, όπως το Facebook, το Twitter και το LinkedIn, είναι προεγκατεστημένα (Κουζάρη, 2011). Στον πίνακα 1 συνοψίζονται οι ομοιότητες και διαφορές σε θέματα hardware και χαρακτηριστικών που συναντώνται στις συσκευές Android και iphone. Όπου υπάρχει εξειδίκευση σε συγκεκριμένο μοντέλο, αφορά το μεν για ios η συσκευή iphone 4G και για το Android το τηλέφωνο Google Nexus S (Κουζάρη, 2011). Ομαδοποίηση Εφαρμογών Σύστημα Ειδοποιήσεων για συμβάντα Προσωποποίηση Επεξεργαστής Android OS Επιτρέπεται Μέσω των εικονιδίων κάθε εφαρμογής Επιτρέπεται μέσω ενεργειών του χρήστη 1 GHz ARM Cortex-A8 ios Επιτρέπεται Μέσω μηνυμάτων στην μπάρα ειδοποιήσεων Επιτρέπεται 1 GHz Cortex-A8 (Hummingbird) Μνήμη RAM 512 MB 512 MB Δευτερεύον αποθηκευτικός χώρος 16 GB Μέχρι 32 GB Συνδεσιμότητα Wifi και Bluetooth Wifi και Bluetooth Κάμερα 5 megapixels 5 megapixels Ενημέρωση λογισμικού Κόστος Μέσω ειδοποίησης στο τηλέφωνο - Δεν απαιτείται πάντα σύνδεση στον υπολογιστή Κυμαίνεται από χαμηλό μέχρι υψηλό (περίπου ευρώ) Μέσω i-tunes Υψηλό (περίπου 500 ευρώ) Πίνακας 1: Ομοιότητες και διαφορές σε θέματα hardware και χαρακτηριστικών σε συσκευές Android και iphone (Κουζάρη, 2011). OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 31

32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ Εικόνα 1: Η μάχη μεταξύ των δύο δημοφιλέστερων λειτουργικών συστημάτων ios - Android 2.4 ΟΘΟΝΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Σταδιακά τα πλήκτρα στα κινητά τηλέφωνα αντικαταστάθηκαν από οθόνες αφής και το μέγεθος του κινητού τηλεφώνου άρχισε και πάλι να αυξάνεται. Αρχικά τα έξυπνα τηλέφωνα είχαν οθόνη στις , ενώ σήμερα το μικρότερο ξεκινά στις 5.5. Συγκεκριμένα, η ζήτηση των «έξυπνων» κινητών με μεγάλη οθόνη άρχισε να απογειώνεται το 2014, με το μερίδιο της κατηγορίας αυτής να ενισχύεται από 32% που ήταν το 1ο τρίμηνο του περασμένου έτους στο 47% την ίδια περίοδο του Στη Βόρεια Αμερική, τα smartphones με μεγάλη οθόνη αντιπροσώπευαν το 70% της συνολικής αγοράς «έξυπνων» κινητών κατά το 1ο τρίμηνο του 2015 και στην Κίνα το 57% κατά την ίδια περίοδο. Για παράδειγμα, η εταιρεία Samsung κυκλοφόρησε για πρώτη φορά πριν από ένα χρόνο smartphone 7 ιντσών, με ανάλυση 720 x 1280 pixels και βασιζόμενο σε τετραπύρηνο SoC (System On Chip) με συχνότητα λειτουργίας 1.2GHz. Διαθέτει 1.5GB RAM, 16GB αποθηκευτικού χώρου με δυνατότητα επέκτασης μέσω κάρτας μνήμης microsd, υποστηρίζει WiFi, GPS, Bluetooth ενώ η μπαταρία του έχει χωρητικότητα 3200mAh. Στη πρόσοψη διαθέτει κάμερα 2.0 Megapixels για βιντεοκλήσεις ενώ στο πίσω μέρος, η κύρια κάμερα διαθέτει αισθητήρα 8.0 Megapixels και το λειτουργικό σύστημα ήταν το Android 4.3 Jelly Bean. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 32

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ Εικόνα 2: Οθόνες αφής Κυρτή Οθόνη Μια ακόμη εξέλιξη στον τομέα της τεχνολογίας και συγκεκριμένα στα smartphones ήταν η δημιουργία κινητών τηλεφώνων με καμπύλες. Οι φορητές συσκευές με λειτουργικό Android άρχισαν πλέον να αποκτούν καμπύλες, με την LG και το GFlex 2 να πρωτοπορεί στον συγκεκριμένο τομέα. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τις κυρτές τηλεοράσεις αυτή την περίοδο, πλέον η τάση της αγοράς βρίσκεται στις καμπύλες και στην κινητή τηλεφωνία. Η πρωτοποριακή εμφάνιση της συσκευής είναι αρκετά ενδιαφέρουσα, ωστόσο η καμπύλη δεν προσθέτει κάτι στις καθημερινές δραστηριότητες των περισσότερων χρηστών, οι οποίοι κατά κύριο λόγο περιηγούνται στον παγκόσμιο ιστό και χρησιμοποιούν κοινωνικά δίκτυα. Ένας τομέας στον οποίο μπορεί σίγουρα να αξιοποιηθεί το νέο χαρακτηριστικό είναι εκείνος των βιντεοπαιχνιδιών. Η καμπύλη της συσκευής μπορεί να κάνει το παιχνίδι πιο ενδιαφέρον και τους παίκτες να αισθάνονται ότι συμμετέχουν περισσότερο στο παιχνίδι. Το κύριο διαφημιστικό επιχείρημα των κυρτών τηλεοράσεων και κατά συνέπεια και των κυρτών τηλεφώνων είναι ότι η καμπύλη στην οθόνη βοηθά στη βελτίωση της γωνίας θέασης. Με τον περιορισμό της ποσότητας του φωτός που ανακλάται στην οθόνη, οι χρήστες βλέπουν πιο καθαρές εικόνες και λιγότερες αντανακλάσεις. Η βελτίωση της γωνίας θέασης της οθόνης της συσκευής μπορεί να βελτιώσει την εμπειρία σε παιχνίδια μάχης, καθώς επίσης και στα παιχνίδια με αγώνες ταχύτητας. Τέλος, η καμπύλη προσφέρει άνεση τόσο στον τρόπο με τον οποίο κρατάμε τη συσκευή αλλά και κατά τη διάρκεια μιας κλήσης (Rogerson, 2015). OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 33

34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ Εικόνα 3: LG Flex 2 Εικόνα 4: Samsung Galaxy Round 2.5 ΦΟΡΤΙΣΤΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Σύγκριση Φορτιστών Apple - Android Η διαφορά μεταξύ των φορτιστών που παρέχουν οι δυο μεγάλοι ανταγωνιστές λειτουργικών συστημάτων φορητών συσκευών βρίσκεται στο ότι οι κατασκευαστές των φορτιστών για τα προϊόντα της Apple χρησιμοποιούν την τεχνολογία lightning, ενώ οι κατασκευαστές των φορτιστών για τα Android προϊόντα χρησιμοποιούν την τεχνολογία micro-usb. Τα πλεονεκτήματα των φορτιστών lightning σε σύγκριση με τους φορτιστές microusb είναι τα εξής: Τα καλώδια lightning αναστρέφονται σε αντίθεση με τα micro-usb, αποφεύγοντας τυχόν φθορές στην usb υποδοχή της συσκεύης. Επίσης, η κατασκευή τους ακολουθεί οικολογικά πρότυπα, χρησιμοποιώντας υλικά φιλικά προς το περιβάλλον. Σχετικά με OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 34

35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ την ισχύ τους, αυτή των lightning ανέρχεται στα 12 Watt ενώ αυτή των micro-usb στα 9 Watt. Τέλος, με το καλώδιο lightning δίνεται δυνατότητα συμβατότητες με άλλες συσκευές όπως ηχεία και πληκτρολόγια. Στην περίπτωση του micro-usb, απαιτείται συμπληρωματικό καλώδιο (USB on the go) για τη σύνδεση συσκευών (Judd, 2014). Εικόνα 5: Lightning Charger Εικόνα 6: Micro-Usb Charger Global φορτιστές Πριν μερικά χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση προώθησε την εθελοντική υιοθέτηση ενιαίου προτύπου σχετικά με τον τρόπο φόρτισης των mobile συσκευών και έτσι, μέχρι το τέλος του 2016, όσοι κατασκευαστές των εν λόγω συσκευών θέλουν να έχουν δικαιώματα πώλησης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει να έχουν έρθει σε συμφωνία-συνεννόηση ούτως ώστε να προσφέρουν έναν ενιαίο τύπο φορτιστή. Η υλοποίηση δεν αναμένεται να συναντήσει προβλήματα, μιας και ήδη οι περισσότεροι κατασκευαστές έχουν υιοθετήσει την λύση του microusb φορτιστή. Τα πλεονεκτήματα είναι σαφή, αρχικώς παρέχεται η δυνατότητα φόρτισης της συσκευής μας ανά πάσα στιγμή με όποιον φορτιστή έχουμε διαθέσιμο. Επίσης, τα ηλεκτρονικά απόβλητα θα μειωθούν σημαντικά καθώς σημειώνονται ετησίως πάνω από τόνοι (Rabinowitz & Lee, 2012). OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 35

36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ 2.6 SMARTPHONES VS TABLETS Πηγές από τη βιομηχανία των tablets έχουν αρχίσει να εκφράζουν την ανησυχία τους για το εμπορικό μέλλον των tablets 7 ιντσών, μετά την έλευση των smartphones με τις οθόνες των 6 ιντσών. Ο συνδυασμός των μικρότερων μοντέλων με τις τηλεφωνικές δυνατότητες και τους εξελιγμένους επεξεργαστές δημιουργεί ένα δελεαστικό πακέτο για τους καταναλωτές. Παρατηρείται ήδη πτώση στις αγορές μικρών tablet, καθώς το 2014 περισσότερα από το 80% των νέων smartphones είχαν οθόνη μεγαλύτερη των 5 ιντσών, υψηλής ταχύτητας πολυπύρηνους επεξεργαστές και ήταν πολύ περισσότερο λειτουργικά και εύχρηστα από ένα 7 ίντσο tablet. Συσκευές όπως το Huawei Ascend Mate, το Samsung Galaxy Mega ή το Sony Xperia Z Ultra, θεωρούνται από τους κατασκευαστές tablets ότι αποτελούν σαφώς ολοκληρωμένες προτάσεις και ενδέχεται να είναι η αιτία που θα εξαφανιστούν από την αγορά οι προτάσεις tablets με οθόνη 7 ιντσών. Σύμφωνα με έρευνες, έχει σημειωθεί πτώση στην προτίμηση των καταναλωτών για tablet σε σχέση με τα smartphones καθώς το είδος του περιεχομένου και των υπηρεσιών που παρέχεται πρόσβαση από το smartphone και tablet στους χρήστες είναι πολύ διαφορετικές. Παρατηρείται λοιπόν πως οι ταμπλέτες χρησιμοποιούνται από τους χρήστες κυρίως για απλή περιήγηση και χρήση πολυμέσων και παιχνιδιών ενώ για την επικοινωνία τους και την χρήση διαφόρων εφαρμογών χρησιμοποιούν τα smartphones. Μια ακόμη σημαντική διάκριση μεταξύ των συσκευών σημειώνεται στο πότε και πού οι καταναλωτές χρησιμοποιούν smartphones και tablets τους. Καθώς τα smartphones χρησιμοποιούνται συχνότερα σε εξωτερικούς χώρους, υπάρχει μια τεράστια διαφορά ως προς το είδος των λειτουργιών που αναμένουν οι χρήστες με βάση τη συσκευή που χρησιμοποιούν (Etter, 2013). OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 36

37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ Εικόνα 7: Αποτελέσματα ερευνών για την χρήση διαδικτυακών εφαρμογών μέσω tablet από τους χρήστες (Etter, 2013). Εικόνα 8: Αποτελέσματα ερευνών για την χρήση διαδικτυακών εφαρμογών μέσω smartphone από τους χρήστες (Etter, 2013). 2.7 H ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2014, αναλύθηκε δείγμα ανδρών και γυναικών και ηλικίας ετών. Μετά την ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας, διαπιστώθηκε ότι το 51% των Ελλήνων διαθέτει smartphone, το 77% laptop, το 29% παιχνιδοκονσόλα, ενώ το 10% επιλέγει tablet. Ενδιαφέρον επίσης έχει το γεγονός ότι το 40% των συμμετεχόντων χρησιμοποιεί smartphone και tablet ως δεύτερη οθόνη ενώ παράλληλα παρακολουθεί τηλεόραση, ενώ τα δημοφιλέστερα site που επισκέπτονται μέσω της δεύτερης οθόνης είναι τα Facebook, to Google και το Twitter. Αναφορικά με την ηλικία και το φύλο, σημειώθηκε ότι οι ηλικίες που επιλέγουν smartphone είναι ετών, σε ποσοστό 55% άνδρες και 45% γυναίκες. Όσοι επιλέγουν tablet είναι μεταξύ ετών και χωρίζονται σε 60% άνδρες και 40% OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 37

38 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ γυναίκες. Η πλειοψηφία των κατόχων smartphone και tablet τα χρησιμοποιεί για να επισκέπτεται σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, για να παίζει παιχνίδια, να διαβάζει ειδήσεις και αθλητικά νέα. Ακολουθεί το ενδιαφέρον για ταξιδιωτικές πληροφορίες, τον καιρό και online αγορές. Σχετικά με τη χρήση τους, το 74% των χρηστών χρησιμοποιεί τα smartphone και τα tablet στο σπίτι, ενώ το 65% εκτός σπιτιού. Κύριοι στόχοι των χρηστών είναι η ψυχαγωγία, η πληροφόρηση, η ευκολία και οι ηλεκτρονικές αγορές, ενώ οι πιο δημοφιλείς εφαρμογές που βρίσκονται στις περισσότερες συσκευές, χωρίς σειρά δημοφιλίας, είναι το Facebook, YouTube, Skype, Twitter, Whats App, Instagram, Google Maps, Shazam, Viber, Foursquare, Candy Crash, Taxibeat, Saga και Angry Birds. Παρατηρείται επίσης έντονη χρήση των tablet σε νεαρές ηλικίες καθώς από πολύ νωρίς τα παιδιά προσχολικής ηλικίας μυούνται στον κόσμο της τεχνολογίας και εμφανίζονται εξοικειωμένα κυρίως, με τις οθόνες των tablets πράγμα που σηματοδοτεί την άνοδο της χρήσης τους. Το μέγεθος και, πολύ περισσότερο η οθόνη αφής, έχει σαν συνέπεια οι ταμπλέτες να λειτουργούν σαν «μαγνήτης» ακόμη και για ανήλικους 2 ετών, που δεν ξέρουν να διαβάσουν ή να γράψουν. Έτσι, στην απλούστερη περίπτωση, χρησιμοποιούν το tablet των γονιών τους, το οποίο έχει γίνει ουσιαστικά συσκευή για όλη την οικογένεια. Τον τελευταίο καιρό, όμως, έχουν κάνει την εμφάνισή τους αρκετά μοντέλα σχεδιασμένα ειδικά για παιδιά, τόσο από γνωστούς κατασκευαστές ηλεκτρονικών όσο και από εταιρείες παιδικών παιχνιδιών. Τέλος, αποτελέσματα ερευνών δείχνουν πως στην Ελλάδα οι χρήστες έξυπνων κινητών τηλεφώνων, χρησιμοποιούν λιγότερες από τις μισές εφαρμογές που διαθέτουν στις συσκευές τους. Ακόμα και αυτές που προσφέρονται δωρεάν, καταλαμβάνουν χώρο αποθήκευσης στη μνήμη και αδειάζουν την μπαταρία της συσκευής. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 38

39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ Εικόνα 9: Οι βασικές λειτουργίες των φορητών συσκευών 2.8 Η ΑΓΟΡΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Αγορά ηλεκτρικών συσκευών Το τρίτο τρίμηνο του 2015 σημειώθηκε επιδείνωση του κλίματος στην εγχώρια αγορά τεχνολογικών καταναλωτικών προϊόντων, η οποία «έκλεισε» στα 450 εκατ., καθοδική κατά 7,3% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του Ενδεικτικό των αρνητικών τάσεων, που επικράτησαν στην αγορά, είναι ότι μόνο δύο από τους επιμέρους επτά τομείς είχαν θετικό πρόσημο, οι τηλεπικοινωνίες και οι λευκές συσκευές. Στον αντίποδα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της GfK TEMAX για το τρίτο τρίμηνο του 2015, οι υπόλοιπες κατηγορίες εμφάνισαν διψήφια πτώση. Ο κλάδος της Προϊόντων Πληροφορικής υποχώρησε κατά 16,8% σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα, φθάνοντας στα 86 εκατ. Η πορεία της επηρεάστηκε δυσμενώς από τη λήξη του προγράμματος της Ψηφιακής Αλληλεγγύης. Η ολοκλήρωση του προγράμματος, σε συνδυασμό με την εφαρμογή των capital controls, συντέλεσαν, σύμφωνα με την GfK, στη διψήφια πτώση για τα προϊόντα πληροφορικής. Όπως αναφέρει η έρευνα GfK TEMAX, πέραν της αρνητικής επιρροής στην αξία των πωλήσεων οι παραπάνω παράγοντες οδήγησαν σε πολύ σημαντική αύξηση της μέσης τιμής των βασικών κατηγοριών, που σε κάποιες περιπτώσεις ξεπέρασε κατά πολύ το 10% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 39

40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ Ο μοναδικός κλάδος με καθαρά θετικό πρόσημο το τρίτο τρίμηνο του 2015 ήταν οι τηλεπικοινωνίες, όπου η αγορά ανήλθε στα 132 εκατ.. Παρά το γεγονός ότι ο ρυθμός αύξησης για τον κλάδο μετριάστηκε στο τρίτο τρίμηνο η κατηγορία των «έξυπνων» κινητών τηλεφώνων διατήρησε το θετικό πρόσημο σε διψήφια επίπεδα με την μέση τιμή να διατηρείται κοντά στην αντίστοιχη του Αρνητικό πρόσημο συνέχισαν να καταγράφουν, πάντως, τα απλά κινητά τηλέφωνα, τα σταθερά τηλέφωνα (για δεύτερο τρίμηνο στην σειρά), ενώ μετά από πάρα πολλά τρίμηνα πτώση κατέγραψε η κατηγορία των ακουστικών με δυνατότητα ομιλίας. Hλεκτρονικά & Καταναλωτικά Αγαθά (CE) Φωτογραφικά Είδη (PH) Mεγάλες Οικιακές Συσκευές (MDA) Μικρές Οικιακές Συσκευές (SDA) Προϊόντα Πληροφορική ς (IT) Τηλεπικοινων ίες (TC) Είδη Εξοπλισμού Γραφείου & Αναλώσιμων (OE) GfK TEMAX GREECE Q M.EU R Q M.EUR Q M.EUR Q M.EUR Q3 2015/ Q3 2014/ +/- % Q1-Q M.EUR Q1-Q3 2015/ Q1-Q /-% ,9% ,0% ,3% 24-20,3% ,7% 304 6,2% ,9% 103 1,0% ,8% 317 8,5% ,5% ,2% ,4% 16-12,8% ,3% 1,403 8,2% Πίνακας 2: Αγορά Ηλεκτρικών Συσκευών βάση GFK 2015 (Πηγή: sepe.gr) OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 40

41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ Τα ηλεκτρονικά καταναλωτικά προϊόντα βρέθηκαν, για δεύτερο τρίμηνο, με αρνητικό πρόσημο, με την αγορά να φθάνει τα 69 εκατ. Η κατηγορία της τηλεόρασης -η οποία συγκεντρώνει και το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεων- σημείωσε σημαντική πτώση για ακόμα ένα τρίμηνο. Αυτό κυρίως οφείλεται στην σύγκριση με το τρίτο τρίμηνο του 2014 όπου τόσο η διεξαγωγή του Παγκοσμίου Κυπέλου Ποδοσφαίρου, όσο και η αλλαγή του αναλογικού σήματος στο υπόλοιπο της Αττικής είχε οδηγήσει την αγορά σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα πωλήσεων. Όπως διαπιστώνει η GfK, η έναρξη της σχολικής και ακαδημαϊκής περιόδου δεν στάθηκε ικανή να αντιστρέψει το αρνητικό κλίμα του Ιουλίου και Αυγούστου. Ως αποτέλεσμα αρνητικό πρόσημο κατέγραψαν τόσο τα πολυμηχανήματα όσο και οι εκτυπωτές (πιο έντονο). Η δε παρατεταμένη πτώση της μέσης τιμής και για τις δύο κατηγορίες, πολύ πιο έντονη για τα πολυμηχανήματα η οποία πλησίασε το 20%, που ήρθε ως απόρροια των μεγάλων προσφορών από πλευράς λιανεμπορίου. Μικρή ανοδική πορεία σημείωσαν οι λευκές συσκευές για το τρίτο τρίμηνο του Τα ψυγεία σημείωσαν ιδιαίτερη άνοδο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά και τον Σεπτέμβριο με το Back to University και ειδικότερα στις μικρές διαστάσεις. Ο τομέας των μικρών οικιακών συσκευών παρουσίασε πτωτική πορεία με αρνητικό πρόσημο για τις περισσότερες κατηγορίες. Η διαρκής και σημαντική πτώση των φωτογραφικών μηχανών με σταθερούς φακούς επηρεάζει το σύνολο του κλάδου των φωτογραφικών ειδών. Να σημειωθεί ότι οι μηχανές με αποσπώμενους φακούς κατέγραψαν αρνητικό πρόσημο μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα. Σε αυτό συντέλεσε σε πολύ μεγάλο βαθμό η επιβολή των capital controls τον μήνα Ιούλιο, με συνέπεια να συμπιεστεί αρκετά η αξία πωλήσεων κατά την καλοκαιρινή περίοδο η οποία παραδοσιακά έχει ιδιαίτερα σημαντική συμμετοχή στις πωλήσεις αυτών των μηχανών Η Αγορά Ηλεκτρονικών Υπολογιστών στην Ελλάδα Μεγάλη πτώση σημειώθηκε στην αγορά των ηλεκτρονικών υπολογιστών, στην Ελλάδα, μετά την εφαρμογή των capital controls το 3ο τρίμηνο του 2015, με τις πωλήσεις PCs να μειώνονται κατά περίπου 50% σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα. Η συγκεκριμένη εκτίμηση ανήκει στην IDC και περιλαμβάνεται σε report της εταιρείας για την αγορά των ηλεκτρονικών υπολογιστών στις περιοχές Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Αφρική, το 3 τρίμηνο του 2015 (IDC EMEA Quarterly PC Tracker, Preliminary Results, 3Q15). Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η IDC, εξαιτίας των κεφαλαιακών περιορισμών, οι πωλήσεις στην Ελλάδα έπεσαν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Πάντως, σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας, η Ελλάδα δεν αποτελεί την εξαίρεση στη γενική εικόνα της περιοχής, καθώς συνολικά οι πωλήσεις ηλεκτρονικών υπολογιστών στην ΕΜΕΑ βρέθηκαν σε καθοδική τροχιά, η οποία ποσοστιαία μεταφράστηκε σε 23%, το 3ο τρίμηνο του 2015, κατά σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα. Την περίοδο Ιουλίου Αυγούστου 2015, στην περιοχή της ΕΜΕΑ, διατέθηκαν συνολικά 18,4 εκατ. συσκευές, ενώ την αντίστοιχη περίοδο είχαν πωληθεί 23,8 εκατ. ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών της OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 41

42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ IDC, η αγορά επηρεάστηκε δυσμενώς από τις διακυμάνσεις στις συναλλαγματικές ισοτιμίες, καθώς και από την πολιτική αστάθεια στην Ανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Επιπλέον, αν και οι αποστολές συσκευών που υποστηρίζουν το νέο λειτουργικό Windows 10, άρχισαν να αυξάνονται το Σεπτέμβριο, το πρόγραμμα δωρεάν αναβάθμισης της Microsoft δεν επέτρεψε την τόνωση της ζήτησης για νέες συσκευές. Οι παραπάνω παράγοντες κλόνισαν τις πωλήσεις σε όλες τις επιμέρους αγορές της ΕΜΕΑ, αν και η κάθε περιοχή επηρεάστηκε διαφορετικά: στη Δυτική Ευρώπη η αγορά των ηλεκτρονικών υπολογιστών υποχώρησε κατά 18,4%, στη Μέση Ανατολή και Αφρική υπέστη μείωση κατά 28,4%, ενώ η πτώση βάθυνε στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, όπου διαμορφώθηκε στο 31,3%. Όσον αφορά ειδικότερα την περιοχή της Δυτικής Ευρώπης, στη Γαλλία οι πωλήσεις υποχώρησαν κατά 21,2% στη Γερμανία κατά 23,3%, η βρετανική αγορά ηλεκτρονικών υπολογιστών υποχώρησε κατά 11,15, ενώ καλύτερες επιδόσεις είχε η Ισπανία, όπου η πτώση ήταν της τάξης του 3,3%. Η αγορά ήταν καθοδική και σε ό,τι αφορά στους επιμέρους τομείς της, με τις πωλήσεις ηλεκτρονικών υπολογιστών για οικιακή χρήση να μειώνονται κατά 28,1% και τις αποστολές συσκευών για επαγγελματική χρήση να περιορίζονται κατά 17,2%. Επιπλέον, πτωτικά κινήθηκαν και οι δύο επιμέρους κατηγορίες συσκευών, με τις πωλήσεις στον τομέα των σταθερών ηλεκτρονικών υπολογιστών να υποχωρούν, το 3ο τρίμηνο, κατά 23,3% και τη μείωση στους φορητούς να κινείται στο 22,8% σε ετήσια βάση. Τα στοιχεία της IDC δείχνουν ότι και οι πέντε κορυφαίοι κατασκευαστές για την περιοχή ΕΜΕΑ είδαν το 3ο τρίμηνο του 2015 τις επιδόσεις τους να επιδεινώνονται σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα. Στην κορυφή της αγοράς, από πλευράς πωλήσεων (τεμάχια), βρέθηκε η HP, με μερίδιο 23,7%, αλλά πωλήσεις μειωμένες κατά 17,1% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του Τη δεύτερη θέση της αγοράς κατέλαβε η Lenovo, που υπέστη μείωση πωλήσεων κατά 20,1%, ενώ το μερίδιο αγοράς της κινήθηκε, επίσης, στο 20,1%. Dell, Acer Group και Asus κατέλαβαν, αντίστοιχα, την τρίτη, τέταρτη και πέμπτη θέση της αγοράς στην περιοχή ΕΜΕΑ με μερίδια 10,1%, 9,6% και 8,2% (η μείωση των πωλήσεων ήταν αντίστοιχα 11,3%, 38% και 25,5%) Προτιμήσεις Καταναλωτών στην αγορά των φορητών συσκευών Σαφέστατη στροφή στις έξυπνες συσκευές κινητών και μάλιστα τεχνολογίας τέταρτης γενιάς (4G), παρατηρήθηκε για τους καταναλωτές ανά τον κόσμο. Ως αποτέλεσμα, πλέον περίπου έξι στα δέκα smartphones, που διατίθενται στη διεθνή αγορά, είναι τεχνολογίας 4G. Συγκεκριμένα, το μερίδιο των smartphones, που πατούν» σε τεχνολογία 4G, υπερδιπλασιάστηκε μέσα σε ένα χρόνο, από 26% το 2ο τρίμηνο του 2014 σε 58% την αντίστοιχη περίοδο του τρέχοντος έτους. Η ανάπτυξη αυτή μεταφράζεται ποσοστιαία σε ετήσια άνοδο 129%, με την Κίνα να οδηγεί την παγκόσμια ζήτηση για κινητά τεχνολογίας 4G, η οποία πλέον, είναι διαθέσιμη σε όλες τις αγορές του κόσμου. Πάντως, όπως σημειώνουν οι αναλυτές της GfK, η πορεία των πωλήσεων κινητών, που υποστηρίζουν την τεχνολογία 4G, ποικίλει ανά τον πλανήτη: στη Βόρεια Αμερική, για παράδειγμα, διαπιστώνεται πόλωση σε επίπεδο τιμών, η αγορά της Δυτικής Ευρώπης φλερτάρει με τον κορεσμό, τοπικά OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 42

43 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ brands ροκανίζουν τα μερίδια των εδραιωμένων κατασκευαστών σε Ινδία και Κίνα, ενώ στις αναδυόμενες αγορές διεξάγεται ένας πραγματικός πόλεμος τιμών. Συνολικά, για την τρέχουσα χρήση, οι παγκόσμιες πωλήσεις smartphone αναμένεται να αυξηθούν κατά 6% σε όγκο, φθάνοντας το 1,3 δις, ενώ σε αξία η άνοδος θα είναι της τάξης του 5% στα $400 δις. Όσον αφορά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των συσκευών, οι αυξημένες απαιτήσεις των καταναλωτών οδηγούν σε άνοδο και τις πωλήσεις smartphones με μεγάλη οθόνη. Δεν είναι τυχαίο ότι, το 2ο τρίμηνο του 2015, το μερίδιο των smartphones με οθόνη 5 + αυξήθηκε στο 48%, καταγράφοντας αύξηση κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με ένα τρίμηνο νωρίτερα και κατά 17 μονάδες σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα. Τα ηνία των διεθνών πωλήσεων smartphones με οθόνη 5 + κρατά και πάλι η Κίνα, όπου οι συγκεκριμένες συσκευές έχουν μερίδιο πωλήσεων 63%. Την ίδια στιγμή, που οι συσκευές γίνονται πιο έξυπνες και πιο μεγάλες, η μέση τιμή πώλησης των smartphones (σε δολάρια) μειώθηκε το 2ο τρίμηνο του έτους κατά 1% έναντι του 1ου τριμήνου του χρόνου, αν και αυξήθηκε κατά 3% σε ετήσια βάση. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τις GfK, φέτος η μέση τιμή πώλησης για τα έξυπνα κινητά θα μειωθεί συνολικά κατά 1% για το σύνολο της τρέχουσας χρήσης. Συνολικά, οι αναλυτές της GfK διαπιστώνουν ότι, παρά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής του πλανήτη, οι καταναλωτές συνεχίζουν να δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στα εξελιγμένα τεχνολογικά - μοντέλα smartphone, τάση που αναμένεται να συνεχιστεί καθ όλη τη διάρκεια του τρέχοντος έτους. Οι αγορές που πρωταγωνιστούν, είναι αυτές της Μέσης Ανατολής - Αφρικής, οι αναδυόμενες οικονομίες της Ασίας - Ειρηνικού (Ινδία, Ινδονησία, Καμπότζη, Μαλαισία, Φιλιππίνες, Ταϊλάνδη και Βιετνάμ) και η περιοχή της Βόρειας Αμερικής καθώς κατέγραψαν, το 2ο τρίμηνο του 2015, τη μεγαλύτερη άνοδο πωλήσεων διεθνώς. Συγκεκριμένα, στην πρώτη περίπτωση καταγράφηκε αύξηση των πωλήσεων smartphone (σε όγκο) κατά 24%, στη δεύτερη η άνοδος ήταν της τάξης του 22%, ενώ στην τρίτη η αγορά ήταν ανοδική κατά 10%. Την ίδια στιγμή, η περιοχή της Δυτικής Ευρώπης, η οποία βρίσκεται πολύ κοντά στο στάδιο της ωρίμανσης όσον αφορά τα smartphones, οι πωλήσεις αυξήθηκαν μεν κατά 9% σε τεμάχια, αλλά μειώθηκαν κατά 7% σε αξία. Στην αγορά της Κίνας συνέβη το αντίστροφο με τις πωλήσεις σε επίπεδο όγκου να μειώνονται κατά 10%, αλλά την αξία της αγοράς να διευρύνεται κατά 17%, γεγονός που επιβεβαιώνει την προτίμηση των Κινέζων καταναλωτών στις high end συσκευές κινητής τηλεφωνίας. 2.9 ΟΙ ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΣΤΗΝ ΜΑΘΗΣΗ Οι κινητές συσκευές έχουν μετατραπεί σε ισχυρό εργαλείο μάθησης, καθώς τόσο πανεπιστήμια όσο και παραδοσιακές σχολικές μονάδες δείχνουν ενδιαφέρουν για την ένταξη τους ως επίσημα εκπαιδευτικά εργαλεία και για την αξιοποίηση της καινοτομίας που προσφέρουν στην εκπαίδευση. Η μάθηση η οποία χρησιμοποιεί κινητές τεχνολογίες όπως τα smartphones ή τα tablets αναφέρεται ως κινητή μάθηση. Τέτοιες τεχνολογίες προσφέρουν απαράμιλλη πρόσβαση στην πληροφορία και στην επικοινωνία, επομένως η χρήση τους στην εκπαίδευση προμηνύει υποστήριξη της μάθησης με νέες και καινοτόμες ιδέες. Τα κύρια οφέλη της κινητής μάθησης είναι η εξατομίκευση, η αυθεντικότητα και η συνεργασία. Ακόμη, η χρήση φορητών OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 43

44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ συσκευών στην εκπαίδευση μπορεί να θεωρηθεί κίνητρο για νεαρούς μαθητές καθώς τους δίνεται η δυνατότητα να έχουν πρόσβαση στη μάθηση με ψυχαγωγικό τρόπο, παροτρύνοντας τους έτσι να αναλαμβάνουν τον έλεγχο της προσωπικής τους μάθησης (Tsimplinas, 2014). Οι κινητές συσκευές υποστηρίζουν την συνεργατική μάθηση χάρη στην υψηλή κινητικότητα τους και χάρη στο μικρό μέγεθος τους, καθώς δεν παρεμποδίζουν την πρόσωπο με πρόσωπο αλληλεπίδραση. Επισημαίνεται επίσης, η προσβασιμότητα των φορητών συσκευών, η ικανότητα για δημιουργία, πρόσβαση και εμφάνιση πληροφοριών με πολλαπλούς τρόπους (κείμενο, βίντεο, ήχο, γραφικά) και τέλος η ικανότητα επικοινωνίας και διαμοιρασμού των πληροφοριών αυτών (Clarke & Svanaes, 2014) Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα Τα βασικότερα πλεονεκτήµατα της χρήσης των φορητών συσκευών στη µάθηση αφορούν κυρίως (Alessi, 2001): Την ευκολία στη χρήση, καθώς προσφέρουν ευκολία στη µεταφορά τους και µεγάλη κινητικότητα. Την ευκολία και βελτίωση γραπτών εργασιών. Την διαθεσιµότητα και την ευελιξία της χρήσης ακόµα και έξω από τη τάξη, Την κατοχή, γεγονός που δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα της προσωπικής και ανεξάρτητης εργασίας καθώς και την ικανοποίηση της προσωπικής διασκέδασης. Την καλύτερη πρόσβαση σε σύγκριση µε τους άλλους υπολογιστές. Το ερέθισµα αλλά και το ενδιαφέρον σε σχέση µε τους «ξεπερασµένους» πλέον επιτραπέζιους ή φορητούς υπολογιστές. Τα προβλήµατα που προκύπτουν από τη χρήση των φορητών συσκευών στη µάθηση αφορούν κυρίως: Στο κόστος, ειδικά λόγω της συνεχούς εξέλιξης η οποία απαξιώνει την αντίστοιχη παλαιά τεχνολογία Το περιορισµένο εύρος ζώνης δικτύων για την ασύρµατη επικοινωνία Στην έλλειψη εκπαιδευτικού λογισµικού Την ευαισθησία, ειδικά για σχολικά περιβάλλοντα, όπως είναι οι πτώσεις και η έκθεση σε άλλους κινδύνους που µπορεί να είναι µοιραίοι Σε τεχνικά προβλήµατα, που αποτελούν το σηµαντικότερο πρόβληµα και αφορούν τις µπαταρίες, τη σύνδεση και τη συµβατότητα του λογισµικού. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 44

45 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ Αποτελέσματα Ερευνών Οι έρευνες, που πραγματοποιούνται τα τελευταία χρόνια, αναφορικά με τη χρήση των φορητών συσκευών με σκοπό τη μάθηση, έχουν εστιάσει το ενδιαφέρον τους στις αντιλήψεις των μαθητών και των φοιτητών ως προς το ζήτημα και προσπαθούν να επιχειρηματολογήσουν υπέρ της χρήσης αυτών των συσκευών στη διδασκαλία, στηριζόμενες στα ερευνητικά τους ευρήματα, αλλά και να αναδείξουν πτυχές του θέματος, οι οποίες απαιτούν περαιτέρω μελέτη. Μια από τις πιο πρόσφατες έρευνες, που ασχολούνται με τη χρήση φορητών συσκευών από φοιτητές, είναι εκείνη των Fuller & Joynes (2015), οι οποίοι θέλοντας να αναδείξουν τη συμβολή των φορητών συσκευών στην προετοιμασία μελλοντικών γιατρών για την αγορά εργασίας, αναφέρονται σε δυο προγράμματα. Το «Assessment and Learning in Practice Settings Centre for Excellence in Teaching and Learning» είναι ένα πρόγραμμα παροχής μάθησης μέσω φορητών συσκευών, κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης μελλοντικών εργαζομένων σε τομείς υγείας. Τα αποτελέσματα του εν λόγω προγράμματος έδειξαν ότι οι φοιτητές αύξησαν τη συμμετοχή τους, στην περίπτωση που η χρήση τους υπήρξε υποχρεωτική για το μάθημα. Το δεύτερο πρόγραμμα παροχής φορητών συσκευών στους προπτυχιακούς τεταρτοετείς και πεμπτοετείς φοιτητές Ιατρικής και στους φοιτητές, οι οποίοι έκαναν πρακτική άσκηση, διεξήχθη από το University of Leeds School of Medicine. Οι φοιτητές, που συμμετείχαν στο πρόγραμμα, έδειξαν ικανοποίηση από τη χρήση φορητών συσκευών, επειδή τους παρεχόταν η ευκαιρία να προσεγγίζουν με μεγαλύτερη ευκολία τους γιατρούς, να συζητούν για την πρόοδό τους και να λαμβάνουν ανατροφοδότηση. Παράλληλα, είχαν την ευκαιρία να αποκτούν συνεχή πληροφόρηση για ασθενείς, να προετοιμάζονται καλύτερα και από απόσταση για τις ενέργειές τους στη δουλειά και να χρησιμοποιούν νέες πηγές μάθησης και συλλογής πληροφοριών (Fuller & Joynes, 2015). Μια ακόμα έρευνα, είναι αυτή των Sevillano Garcia και Vazquez Cano (2015), η οποία πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 419 προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών τριών ισπανικών ΑΕΙ και εξέταζε τη χρήση tablets και smartphones από τους φοιτητές για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Σύμφωνα με την έρευνα αυτή, οι φοιτητές χρησιμοποιούν τις φορητές συσκευές, επειδή παρέχουν γρηγορότερη πρόσβαση στο εκπαιδευτικό υλικό και τις δραστηριότητες, άρα διεκπεραιώνουν αμεσότερα τις υποχρεώσεις τους για τα μαθήματα. Ακόμα, θεωρούν ότι είναι εύκολες στη χρήση και στην αλληλεπίδραση. Παράλληλα, πιστεύουν ότι είναι κατάλληλες τόσο για τη διδασκαλία, η οποία παρέχεται σε ένα συγκεκριμένο χώρο, όσο και για εκπαίδευση από απόσταση. Επίσης, όσον αφορά τις ικανότητες, που αναπτύσσει η χρήση τους, οι φοιτητές, κυρίως θετικών και κοινωνικών επιστημών και λιγότερο ανθρωπιστικών, εστιάζουν στην ανάλυση και σύνθεση, στην εύρεση και επιλογή πληροφοριών και στην υποστήριξη της εκμάθησης ξένης γλώσσας, γιατί πολλοί από τους φοιτητές, που αποτελούσαν το δείγμα της συγκεκριμένης έρευνας, δεν ήταν ισπανικής καταγωγής (Sevillano & Vazquez, 2015). Η χρήση ipads στη διδασκαλία και μάθηση, αποτέλεσε, επίσης, αντικείμενο ενός ερευνητικού προγράμματος, που απευθυνόταν σε προπτυχιακούς φοιτητές Τέχνης και Σχεδίου του Πανεπιστημίου Κύπρου και του Πανεπιστημίου Falmouth της Αγγλίας. Τα αποτελέσματά του έδειξαν ότι η απτική επαφή των φοιτητών με τα ipads, είναι ένα στοιχείο, που προκαλεί το ενδιαφέρον των φοιτητών, αλλά οι φοιτητές χρησιμοποιούν τα ipads για τα αρχικά στάδια των εργασιών τους, γιατί πιστεύουν ότι δεν είναι βολικά π.χ για να συγγράφουν εργασίες, όπως είναι αντίστοιχα τα laptops. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 45

46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΦΟΡΗΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ Γενικότερα, αναδείχθηκαν αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με τη χρήση των ipads. Οι φοιτητές έκαναν, κυρίως, χρήση των εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης, παρά όσων εφαρμογών προωθούσαν τη δημιουργικότητα και την παραγωγικότητα. Επίσης, δεν αποδείχθηκε ότι οι φοιτητές πιστεύουν ότι τα ipads παρέχουν δυνατότητες ενίσχυσης της μάθησης και, μάλιστα, εντόπισαν συγκεκριμένες δυσκολίες στη χρήση τους, όπως είναι η μικρή οθόνη (Souleles et al., 2015). OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 46

47 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 3 : Δ Ι Κ Τ ΥΑ Κ Ι Ν Η Τ Η Σ Τ Η Λ Ε Φ Ω Ν Ι Α Σ

48

49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΚΤΥΑ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ ΔΙΚΤΥΑ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ 3.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Το G προέρχεται από τη λέξη generation δηλαδή γενιά. Η κινητή τηλεφωνία ξεκίνησε με την 1G, δηλαδή πρώτη γενιά και ασύρματο, αναλογικό σύστημα στη δεκαετία του 80. Η ταχύτητα μεταφοράς δεδομένων έφτανε τα 2,4 kbps και τα κινητά τηλέφωνα ήταν μεγάλα και ογκώδη. Η τεχνολογία 2G ξεκίνησε τέλη δεκαετίας 80 και αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 90. Τότε ξεκίνησε η αναμετάδοση φωνής με ψηφιακό σήμα και η ταχύτητα έφτανε τα 64 kbps. Τα πλεονεκτήματα σε σχέση με την 1G ήταν ότι οι συνομιλίες ήταν κρυπτογραφημένες ψηφιακά για μεγαλύτερη ασφάλεια, η ταχύτητα (και το φάσμα) μεγαλύτερη και τέλος η προσθήκη υπηρεσιών εκτός φωνής, όπως γραπτά μηνύματα SMS και . Μετά το 2G και το GSM είχαμε το 2,5G και το GPRS (General Packet Radio Service), όπου η ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων κυμαίνεται από 56 έως 115 kbps και προστέθηκαν υπηρεσίες όπως WAP, MMS, . Η τεχνολογία 3G ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας 90 και αναπτύχθηκε στη δεκαετία Οι ταχύτητες κυμαίνονται από 125 kbps έως 2 Mbps. Προστέθηκαν επίσης καινούριες υπηρεσίες όπως παγκόσμια περιαγωγή, mobile TV, video on demand, video conferencing. υπηρεσίες βασισμένες στην τοποθεσία (πχ καιρός, κίνηση, εύρεση επιχειρήσεων κοντά). Ακόμα, η τεχνολογία 3G παρέχει καλύτερη ποιότητα ήχου και μεγαλύτερη ασφάλεια και αυθεντικοποίηση του δικτύου. Η τεχνολογία 4G ξεκίνησε να χρησιμοποιείται το 2012 και θα μπορούσαμε να πούμε ότι μετατρέπει τις συσκευές κινητής τηλεφωνίας σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Θεωρητικά, η διαφορά του 4G με το 3G είναι οι υψηλότερες ταχύτητες που προσφέρει. Οι ταχύτητες πλέον είναι της τάξης των 1Gbps και η παγκόσμια περιαγωγή είναι άνετη και με χαμηλό κόστος. Μετά την 4G τεχνολογία σειρά έχει η 5G, η οποία όμως δεν αναμένεται να χρησιμοποιηθεί πριν το Η εταιρεία Samsung επιχειρεί δοκιμές για 5G σύνδεση, με μια πιθανή τελική ταχύτητα gigabit ανά δευτερόλεπτο (1Gbps), δηλαδή 100 φορές ταχύτερη από την 4G (Κουζάρη, 2011). 3.2 H ΓΕΝΙΑ 4G Η τεχνολογία 4G όπως δηλώνει και το όνομά της είναι η διάδοχος γενιά του 2G και 3G Στη γενιά 2G περάσαμε από τη αναλογική στην ψηφιακή μετάδοση, όπου μπορούσαμε να στείλουμε μηνύματα ή να έχουμε στο κινητό μας, και ακολούθησε η τρίτη γενιά (3G) στην οποία μπορούμε να έχουμε παγκόσμια περιαγωγή (internet) στο κινητό ή στον υπολογιστή, καθώς επίσης μπορούμε να ανεβάσουμε video στο διαδίκτυο ή να κατεβάσουμε αρχεία μουσικής με ταχύτητες εώς 1.4 Mb/s. Πρόκειται λοιπόν για τον διάδοχο του 3G, με αρκετά υψηλότερες ταχύτητες upload/download, ταχύτερη απόκριση και εν γένει βρίσκεται ένα σκαλοπάτι ψηλότερα στην κατηγορία του mobile broadband. Σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα που έχουν οριστεί, το` 4G οφείλει να έχει peak download 1 Gbps (για OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 49

50 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΚΤΥΑ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ ακίνητους χρήστες ή κινούμενους με χαμηλές ταχύτητες) και 100 Mbps για εν κινήσει χρήστες (π.χ. μέσα σε αυτοκίνητο, τρένο κ.λπ.). Ωστόσο, κανένα από τα δύο υπάρχοντα πρωτόκολλα (Mobile WiMAX (IEEE e) και LTE, δεν υποστήριζει αυτές τις ταχύτητες, τα οποία υπάρχουν από το 2006 και 2009 αντίστοιχα και εξυπηρετούν εκατομμύρια χρήστες σε διάφορες χώρες του κόσμου. Με την 4G τεχνολογία παρέχεται ό,τι είχαμε και στη 3G γενιά με τη κύρια διαφορά ότι ενώ στη γενιά 3G για να έχουμε πρόσβαση στο internet με υπολογιστή είτε με κινητό θα έπρεπε να είμαστε κοντά σε ένα wi-fi σημείο (απόσταση το πολύ εώς 100 μέτρα) τώρα έχουμε μεγαλύτερη ευρυζωνικότητα που σημαίνει ότι μπορούμε να έχουμε πρόσβαση στο διαδίκτυο σε απόσταση 35 χιλιομέτρων από το wi-max σημείο ή και παραπάνω. Επίσης, οι ταχύτητες για ανέβασμα ή κατέβασμα αρχείων γίνονται πολύ μεγαλύτερες. Η τεχνολογία 4G στηρίζεται στην τενολογία WiMAX και LTE Advanced. Η τεχνολογία WiMAX λειτουργεί παρόμοια με το Wi-fi, όμως, εξασφαλίζει εμβέλεια επικοινωνίας 35 και παραπάνω χιλιομέτρων σε αντίθεση με τα 100 μέτρα περίπου που εξασφαλίζει το Wi-Fi. Επιπλέον, η ταχύτητα κατεβάσματος αρχείων αναμένεται στα 100Mbps για τα κινητά τηλέφωνα. Ο χρήστης λοιπόν, μπορεί να χρησιμοποιήσει τη σύνδεσή στο διαδίκτυο οπουδήποτε μέσα σε μια πόλη ή μια χώρα ακόμα και αν είναι εν κινήσει αφού η εμβέλεια του είναι πολύ μεγάλη. Πρέπει να τονιστεί ότι οι ταχύτητες είναι ενδεικτικές και δεν αναμένεται να είναι τόσο μεγάλες στον πραγματικό κόσμο. Σε επαρχιακές περιοχές όπου οι κεραίες απέχουν μεταξύ τους 10 χιλιόμετρα για παράδειγμα, η ταχύτητα ανέρχεται στα 10 Mbit/s. Ωστόσο, στα αστικά κέντρα η ταχύτητα είναι σαφώς μεγαλύτερη. Ρυθμός Απόδοσης Δεδομένων 3G Έως 3.1 Mbps με μέσο όρο ταχύτητας 0.1 έως 1.5 Mbps 4G Τυπικό Εύρος Ταχύτας 2-12 Mbps / Πιθανό Εύρος Mbps Ρυθμός Uploading 5 Mbps 500 Mbps Αρχιτεκτονική Δικτύου Wide Area Cell Based Wireless Lan - Wide Area Υπηρεσίες CDMA 2000, UMTS, EDGE Wimax2 - LTE Advance Ρυθμός Downloading 100 Mbps 1 Gbps Συχνότητα GHz 2-8 GHz Πίνακας 3: Βασικές διαφορές των τεχνολογιών 3G και 4G (Πηγή: OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 50

51 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΚΤΥΑ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ 3.3 ΔΙΑΦΟΡΕΣ 3G/4G - WI-FI Σε αντίθεση με τις τεχνολογίες 3G και 4G, η σύνδεση Wi-Fi παρέχεται από ένα ασύρματο δίκτυο. Το ασύρματο δίκτυο αυτό συνδέεται με κάποια συσκευή παροχής Internet είτε μέσω φυσικής γραμμής ή ακόμα και μέσω 3G. Τα δίκτυα Wi-Fi είναι είτε ιδιωτικά όπου σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει ιδιωτικός κωδικός πρόσβασης, είτε δημόσια (hotspots), επιτρέποντας σε οποιαδήποτε συσκευή να συνδεθούν σε αυτά. Συνήθως η Wi-Fi σύνδεση είναι ταχύτερη από ό,τι η 4G. Το μειονέκτημα είναι ότι η δυνατότητα Wi-Fi σε μια φορητή συσκευή συνήθως καταναλώνει περισσότερη ενέργεια μπαταρίας, και, φυσικά, η συσκευή πρέπει να έχει πρόσβαση σε ένα δίκτυο Wi-Fi. Τα δίκτυα Wi-Fi χρησιμοποιούνται ευρέως από τους χρήστες, καθώς οι περισσότερες καφετέριες, τα εστιατόρια και τα βιβλιοπωλεία έχουν είτε δωρεάν hotspots ή παρέχουν στους πελάτες τους κωδικό πρόσβασης. Οι συσκευές 3G / 4G που μπορούν να έχουν πρόσβαση στα δίκτυα Wi-Fi ουσιαστικά, μεταφράζουν τη σύνδεσή τους 3G / 4G σε ένα δίκτυο Wi-Fi. Η σύνδεση 3G / 4G είναι κινητή σε αντίθεση με την Wi-Fi, όπου δημιουργείται ένα hotspot επιτρέποντας τη σύνδεση στο διαδίκτυο με ταχύτητα όση παρέχει η 3G / 4G συσκευή. Οι τεχνολογίες 4G και Wi-Fi έχουν σχεδόν το ίδιο εύρος ζώνης. Η διαφορά μεταξύ τους είναι εντός εμβέλειας καθώς η Wi-Fi στοχεύει να καλύψει τα δίκτυα χαμηλής εμβέλειας, ενώ η 4G σχεδιάστηκε για να αντικαταστήσει τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας και υψηλής ποιότητας (Lehr & McKnight, 2003). 3.4 Η ΓΕΝΙΑ 5G Η πέμπτη γενιά της τεχνολογίας των κινητών επικοινωνιών θα σημάνει το τέλος της «κυψέλης» (cell) ως του θεμελιώδους δομικού στοιχείου των δικτύων επικοινωνίας. Η 5G τεχνολογία θα αλλάξει τη νοοτροπία που θέλει τα δίκτυα ραδιοεπικοινωνιών να αποτελούνται από «κυψέλες» οι οποίες θα βρίσκονται σε σταθμούς βάσης. Μέχρι τώρα, ένα τηλέφωνο συνδέεται με το δίκτυο μέσω μιας ανοδικής και μιας καθοδικής ζεύξης με τον τοπικό σταθμό βάσης. Το επικρατέστερο σενάριο είναι ότι τα δίκτυα 5G θα βασίζονται σε μία σειρά από διαφορετικές ζώνες συχνοτήτων, που θα μεταφέρουν πληροφορίες με διαφορετικές ταχύτητες και θα έχουν εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά διάδοσης. Με άλλα λόγια, το δίκτυο θα αλλάζει ανάλογα με τις απαιτήσεις των δεδομένων της συσκευής. H τεχνολογία 5G είναι το φυσικό επακόλουθο των 4G και 3G. Όπως αναφέρει στο BBC o καθηγητής Rahim Tafazolli, επικεφαλής του προγράμματος με προϋπολογισμό εκατομμυρίων, χρηματοδοτούμενο από την κυβέρνηση της Μ. Βρετανίας, το 5G θα σημάνει μία δραματική, ολοκληρωτική εναρμόνιση του φάσματος ραδιοσυχνοτήτων. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχει η δυνατότητα της σύνδεσης με τις ταχύτητες που απαιτούνται για οδηγηθούμε στις έξυπνες πόλεις, στα αυτοκίνητα χωρίς οδηγούς, στις χειρουργικές επεμβάσεις από απόσταση και στο λεγόμενο Internet of Things. Ο Δρ. Rahim Tafazolli επισημαίνει επίσης, ότι η ταχύτητες των μελλοντικών δικτύων 5G θα είναι 100 φορές πιο υψηλές από τις σημερινές. Η παραγωγή των κάθε είδους προϊόντων, τα οποία θα χρησιμοποιούν τα δίκτυα 5G θα ξεκινήσει μόλις προσδιοριστούν οι συχνότητες εκπομπής των δικτύων. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 51

52 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΚΤΥΑ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ Οι μπάντες θα είναι τρεις, με την πρώτη να αναμένεται σε χρήση το 2020, ενώ θα ακολουθήσουν οι άλλες δύο. Η μη απώλεια επικοινωνίας θα είναι ένα βασικό συστατικό ασφαλείας στην εποχή του 5G. Εταιρείες που σχετίζονται με την αναπτυσσόμενη τεχνολογία 5G αναφέρουν ότι μπορούν να βασιστούν σε αυτή για κατασκευάσουν αυτοκίνητα χωρίς οδηγούς, τα οποία θα μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους, αλλά και με τις συγκοινωνιακές υποδομές οι οποίες επίσης θα χρησιμοποιούν 5G. Ως προς τις πρακτικές εφαρμογές, θα υπάρχουν προσωποποιημένες υπηρεσίες υγείας, καλύτερη διαχείριση των μετακινήσεων των ανθρώπων και της μεταφοράς των αγαθών, βελτιωμένη πρόσβαση στη γνώμη και τον πολιτισμό για όλους, ακόμα και ριζική αλλαγή των διαδικασιών των δημοσίων υπηρεσιών. Θα βρίσκεται παντού, στο σπίτι, στο αυτοκίνητο, το νοσοκομείο, τις ΔΕΚΟ και, φυσικά, στο κινητό. Οι δοκιμές για τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα του μέλλοντος και συγκεκριμένα για το 5G έχουν ήδη ξεκινήσει. Στη Νότια Κορέα η Samsung υπολογίζει να λειτουργήσει ένα προσωρινό δίκτυο 5G για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Η Ιαπωνία θέλει να λανσάρει το πρώτο εμπορικά διαθέσιμο δίκτυο 5G στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020, ενώ δοκιμαστικές εκπομπές αναμένεται να γίνουν στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2018 στη Μόσχα. Το μέλλον του 5G είναι ευοίωνο καθώς εταιρείες που είναι ανταγωνιστές σε άλλα πεδία, συνεργάζονται σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της νέας αυτής τεχνολογίας. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 52

53 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 4 : Α Σ Υ Ρ Μ Α Τ Η Δ Ι Κ Τ Υ Ω Σ Η Φ Ο Ρ Η Τ Ω Ν Σ Υ Σ Κ Ε Υ Ω Ν OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 53

54

55 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΣΥΡΜΑΤΗ ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΣΥΡΜΑΤΗ ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ 4.1 ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΔΙΚΤΥΑ Ως ασύρματο δίκτυο χαρακτηρίζεται το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο, συνήθως τηλεφωνικό ή δίκτυο υπολογιστών, το οποίο χρησιμοποιεί, ραδιοκύματα ως φορείς πληροφορίας. Τα δεδομένα μεταφέρονται μέσω ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, με συχνότητα φέροντος η οποία εξαρτάται κάθε φορά από τον ρυθμό μετάδοσης δεδομένων που απαιτείται να υποστηρίζει το δίκτυο. Η ασύρματη επικοινωνία, σε αντίθεση με την ενσύρματη, δεν χρησιμοποιεί ως μέσο μετάδοσης κάποιον τύπο καλωδίου. Σε παλαιότερες εποχές τα τηλεφωνικά δίκτυα ήταν αναλογικά, αλλά σήμερα όλα τα ασύρματα δίκτυα βασίζονται σε ψηφιακή τεχνολογία και, επομένως, κατά μία έννοια, είναι ουσιαστικώς δίκτυα υπολογιστών. Στα ασύρματα δίκτυα εντάσσονται τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας, οι δορυφορικές επικοινωνίες, τα ασύρματα δίκτυα ευρείας περιοχής (WWAN), τα ασύρματα μητροπολιτικά δίκτυα (WMAN), τα ασύρματα τοπικά δίκτυα (WLAN) και τα ασύρματα προσωπικά δίκτυα (WPAN). Tο WiFi (Wireless Fidelity) ή WLAN (Wireless Local Area Network) είναι ένα σύστημα ασύρματης επικοινωνίας. Πρόκειται για μια περιορισμένη μορφή κυψελωτού δικτύου κεραιών των διαφόρων εταιρειών κινητής τηλεφωνίας (μικρότερης ισχύος ανά κεραία mw). Με το WiFi δίνεται η δυνατότητα διασύνδεσης φορητών ηλεκτρονικών υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων, με το Διαδίκτυο. Γίνεται τηλεφωνική επικοινωνία μέσω Διαδικτύου, διασύνδεση ηλεκτρονικών συσκευών με τηλεοράσεις, ηχεία, ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές, εκτυπωτές. Διεισδύει όπου μπορεί να φανταστεί κανείς: σε σπίτια, ξενοδοχεία, εστιατόρια, φοιτητικές εστίες, αθλητικές εγκαταστάσεις, αεροδρόμια, λιμάνια, σταθμούς τρένων ή λεωφορείων, εκπαιδευτικά κέντρα, βιβλιοθήκες, μουσεία, πολυκαταστήματα, τράπεζες, νοσοκομεία, δικαστήρια. Στη μικρότερη τάξη μεγέθους ασύρματων δικτύων συναντώνται τα WPAN, τοπικά δίκτυα πολύ μικρής εμβέλειας με σκοπό την ασύρματη και ad hoc δικτύωση ετερογενών φορητών συσκευών. Το σπουδαιότερο πρότυπο στον χώρο αυτόν είναι η οικογένεια πρωτοκόλλων Bluetooth που σχεδιάστηκε από μία ομάδα εταιρειών και υιοθετήθηκε στη συνέχεια από την IEEE ως το πρότυπο για WPAN. Οι βασικότερες προδιαγραφές αφορούν το φυσικό επίπεδο και το υποεπίπεδο MAC, όπου έχουν δημιουργηθεί διαφορετικά πρωτόκολλα για διαφορετικές εφαρμογές και τα οποία ονομάζονται προφίλ (π.χ. προφίλ ασύρματου τηλεφώνου, προφίλ πρόσβασης σε LAN κλπ). Κάθε προφίλ περιλαμβάνει πρότυπα για όλα τα επίπεδα και προσφέρει λύσεις για τη διασύνδεση με διαφορετικά δίκτυα μεγαλύτερης κλίμακας (Potter, 2003). OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 55

56 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΣΥΡΜΑΤΗ ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Εικόνα 10: Ασύρματη σύνδεση συσκευών 4.2 ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ IEEE Η οικογένεια πρωτοκόλλων IEEE αποτελεί το καθιερωμένο πρότυπο της βιομηχανίας στο χώρο των ασύρματων τοπικών δικτύων. Όλα τα πρωτόκολλα x έχουν κοινό υποεπίπεδο MAC και διαφέρουν στο φυσικό μέσο. Το υποεπίπεδο LLC, που αναλαμβάνει τον έλεγχο ροής, τον έλεγχο σφαλμάτων και τη διασύνδεση προς το επίπεδο δικτύου, ταυτίζεται με το καθιερωμένο κοινό πρωτόκολλο που χρησιμοποιείται και στο Ethernet και στα περισσότερα ενσύρματα τοπικά δίκτυα -με αποτέλεσμα την άμεση και χωρίς ανάγκη μετατροπών συνδεσιμότητα ενός WLAN με το Internet ή άλλα WAN/διαδίκτυα που χρησιμοποιούν το IP ως πρωτόκολλο δικτύου. Το βασικό πρωτόκολλο MAC του είναι το DCF, το οποίο βασίζεται στη μέθοδο CSMA/CA, ενώ στα δομημένα WLAN πάνω από το DCF τρέχει επιπλέον το πρωτόκολλο PCF το οποίο, αξιοποιώντας το AP, προσφέρει στα τερματικά όταν χρειάζεται πρόσβαση στο κοινό μέσο χωρίς ανταγωνισμό και συγκρούσεις (Potter, 2003). 4.3 Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ BLUETOOTH Το Bluetooth επέτρεψε την οριστική κατάργηση όλων των καλωδίων, που πριν από μερικά χρόνια ήταν απαραίτητα για την «διασύνδεση» υπολογιστών, φορητών υπολογιστών χειρός, κινητών τηλεφώνων και άλλων ψηφιακών συσκευών, όπως ψηφιακές κάμερες βίντεο-κάμερες, scanners, εκτυπωτές, μικρόφωνα, ακουστικά, ραδιόφωνα κ.α. Μέσω του Bluetooth μπορούμε να συνδέσουμε το κινητό τηλέφωνο με τον υπολογιστή, να μεταφέρουμε δεδομένα, όπως εικόνες, επαφές και σημειώσεις από κινητό προς κινητό,, να συγχρονίσουμε τις επαφές μας και να ανταλλάξουμε πληροφορίες. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 56

57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΣΥΡΜΑΤΗ ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Οι προδιαγραφές του καθορίζουν την «ασύρματη» τεχνολογία χαμηλού κόστους και χαμηλής ισχύος, που εξαλείφει τα καλώδια μεταξύ των κινητών συσκευών και επιτρέπει τη διασύνδεσή τους. Το Bluetooth λειτουργεί στο «αδέσμευτο» φάσμα συχνοτήτων των 2,4 GHz, ώστε οι συσκευές που το ενσωματώνουν να μπορούν να λειτουργήσουν απροβλημάτιστα σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη. Για να περιοριστούν στο ελάχιστο οι παρεμβολές από παρεμφερείς συσκευές, το Bluetooth εκμεταλλεύεται τη full-duplex επικοινωνία, καθώς και το frequency hopping (έως και 1600 hops ανά δευτερόλεπτο). Το Bluetooth επιτρέπει τις απευθείας συνδέσεις από συσκευή προς συσκευή (point to point), καθώς και την ταυτόχρονη σύνδεση έως και 7 συσκευών με τη χρήση μιας μοναδικής συχνότητας. Τα κινητά τηλέφωνα που ενσωματώνουν την τεχνολογία του Bluetooth απελευθερώνουν ολοκληρωτικά την ασύρματη επικοινωνία. Υποστηρίζει τη χρήση των Bluetooth Head-Set ή Hands-Free. Έτσι, μπορούμε να απομακρυνθούμε έως και 10 μέτρα από τη συσκευή του κινητού μας τηλεφώνου, χωρίς να διακοπούν οι τηλεφωνικές μας συνδιαλέξεις. Εικόνα 11: Ασύρματη δικτύωση συσκευών μέσω Bluetooth Συσκευές Bluetooth & Εφαρμογές Το Bluetooth επιτρέπει την κατάργηση όλων των καλωδίων τα οποία παλαιότερα ήταν απαραίτητα για τη «διασύνδεση» μεταξύ υπολογιστών, φορητών υπολογιστών χειρός, κινητών τηλεφώνων και άλλων ψηφιακών συσκευών, όπως ψηφιακές κάμερες, σαρωτές, εκτυπωτές, μικρόφωνα, ακουστικά, ραδιόφωνα κ.α. Το Bluetooth επιτρέπει την σύνδεση του κινητού με τον υπολογιστή, τη μεταφορά δεδομένων, όπως εικόνες, επαφές και σημειώσεις από κινητό προς κινητό, τη σύνδεση στο Internet κ.α. Όλα αυτά χωρίς καλώδια και πολύπλοκες ρυθμίσεις. Οι εφαρμογές του λοιπόν είναι πολλαπλές: Ασύρματη δικτύωση μεταξύ επιτραπέζιου και φορητού υπολογιστή, σε έναν περιορισμένο χώρο με ελάχιστο διαθέσιμο εύρος ζώνης. Ασύρματα περιφερειακά, όπως εκτυπωτές, ποντίκια και πληκτρολόγια, τα οποία επικοινωνούν με κάποιον επιτραπέζιο ή φορητό υπολογιστή. Ασύρματη μεταφορά ψηφιακών αρχείων (εικόνες, mp3 κλπ) ανάμεσα σε κινητά τηλέφωνα και PDA. Ασύρματα ακουστικά για κινητά τηλέφωνα και Smartphone. Ιατρικές εφαρμογές δοκιμάζονται συσκευές από εταιρίες που παρέχουν ηλεκτρονικές συσκευές προχωρημένης ιατρικής. Ορισμένοι δέκτες GPS μεταφέρουν πληροφορίες NMEA μέσω Bluetooth. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 57

58 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΣΥΡΜΑΤΗ ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Ασύρματη τηλεφωνία στο αυτοκίνητο: Το Bluetooth δίνει τη δυνατότητα σε χρήστες καταλλήλως εξοπλισμένων κινητών τηλεφώνων να χρησιμοποιούν κάποιες βασικές λειτουργίες τους με ασύρματα ακουστικά. Ανάλογο σύστημα υπάρχει ενσωματωμένο και σε κράνη οδηγών μοτοσικλέτας, επιτρέποντας τη συνομιλία κατά την οδήγηση. Απομακρυσμένος έλεγχος συσκευών, όπου έως την εμφάνιση του Bluetooth χρησιμοποιούνταν τεχνολογία υπέρυθρων ακτίνων. Τα τελευταία χρόνια όλες οι συσκευές διαθέτουν Bluetooth το οποίο ουσιαστικά είναι ένα πρωτόκολλο για την ασύρματη επικοινωνία μικρής εμβέλειας. Ενδεικτικά, κάποιες χρήσιμες συσκευές bluetooth είναι οι παρακάτω: Ασύρματα πληκτρολόγια τόσο για φορητούς και σταθερούς υπολογιστές αλλά και για την διευκόλυνση από τα πληκτρολόγια αφής των smartphones και των tablets. Τα mini πληκτρολόγια αυτά συνδέονται με τη εκάστοτε συσκευή με bluetooth και μεταφέρονται εύκολα λόγω του μικρού μεγέθους τους. Οι ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές που χρησιμοποιούνται κατά κόρον στα κινητά τηλέφωνα, αποκτούν ένα ακόμη λόγω ύπαρξης με τη χρήση ενός bluetooth εκτυπωτή. Παράδειγμα τέτοιου εκτυπωτή είναι ο Polaroid's PoGo printer. Οι διαστάσεις του είναι 120x72x23.5mm και ζυγίζει 227g. Άλλη μια συσκευή bluetooth που διευκολύνει τους χρήστες ειδικά στην οδήγηση, είναι το ακουστικό bluetooth με δυνατότητα ανοιχτής ακρόασης. Τηλεχειριστήρια bluetooth χρησιμοποιούνται τόσο στον τομέα της εκπαίδευσης όσο και στον τομέα των επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια παρουσιάσεων σε Powerpoint και σχετικές εφαρμογές. Ηχεία bluetooth με παράδειγμα το NX-B02 Yamaha. Το σετ ηχείων βάζει τέλος στη πολύπλοκη σύνδεση με καλώδια. Η συγκεκριμένη συσκευή περιέχει δύο ηχεία, και λειτουργεί με μπαταρίες. Συσκευές όπως το Lego Mindstorms NXT Robot Kit, αναδεικνύουν τις δυνατότητες της ασύρματης τεχνολογίας. Μέσω προγραμμάτων δημιουργούνται μικρά ρομπότ και οι εντολές μεταδίδονται μέσω bluetooth. Bar Code Scanners που χρησιμοποιούνται σχεδόν σε όλα τα καταστήματα Bluetooth vs. WiFi Το μόνο «κοινό» ανάμεσα στο Bluetooth και το Wi-Fi (IEEE b) είναι η «εκμετάλλευση» του «ελεύθερου» φάσματος συχνοτήτων των 2,4 Ghz. Η ασύρματη τεχνολογία Bluetooth σχεδιάστηκε ώστε να «αντικαταστήσει» τα καλώδια που παρεμβάλλονται ανάμεσα σε ψηφιακές συσκευές και κινητά τηλέφωνα, ενώ η μέγιστη ακτίνα «δράσης» του είναι τα 10 μέτρα. Αντίθετα, το Wi-Fi επιτρέπει την ασύρματη δικτύωση, αντικαθιστώντας τα δίκτυα LAN των υπολογιστών. Ουσιαστικά, συσκευές bluetooth μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω πρωτοκόλλου επικοινωνίας, ενώ το Wi-Fi δεν έχει πρωτόκολλο επικοινωνίας. Το σημείο όπου συνυπάρχουν τα Bluetooth και Wi-Fi είναι το μεν πρώτο για να αντικαταστήσει τα «κοινά» καλώδια των PDAs, κινητών, ψηφιακών φωτογραφικών μηχανών, ηχείων, ακουστικών κ.ο.κ. και το δεύτερο για την πρόσβαση σε «ασύρματα» δίκτυα Ethernet υψηλής ταχύτητας. Εφόσον οι δύο αυτές τεχνολογίες OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 58

59 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΣΥΡΜΑΤΗ ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ «συνυπάρχουν» σε μια συσκευή, αυτή μπορεί να καθορίσει τη χρήση τους, ώστε να μην υπάρχουν παρεμβολές. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 59

60 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 5 : Ο Θ Ο Ν Ε Σ OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 60

61 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΟΘΟΝΕΣ ΟΘΟΝΕΣ 5.1 ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΟΘΟΝΗΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ Ίντσες Τηλεοράσεων Μια από τις σημαντικότερες παραμέτρους στις οθόνες, είναι αυτή του μεγέθους της συσκευής. Και αν πριν από τη δεκαετία του 2000 και την έλευση των επίπεδων τηλεοράσεων, οι 32 ίντσες φάνταζαν εξωπραγματικό νούμερο, σήμερα μια οθόνη 40 ή και παραπάνω ιντσών, αποτελεί μια καθόλα λογική επιλογή για τον καταναλωτή χωρίς μάλιστα να χρειαστεί να φτάσει σε τετραψήφια νούμερα τιμής. Το κατάλληλο μέγεθος συνήθως εξαρτάται από την κύρια χρήση της συσκευής. Για παράδειγμα, εάν θέλουμε να βλέπουμε κυρίως ταινίες ή αθλητικά προγράμματα, επιλέγουμε όσο το δυνατόν περισσότερες ίντσες. Παράλληλα, εάν παρακολουθούμε κυρίως υλικό υψηλής ανάλυσης (HD), η απόσταση που μπορούμε να κάτσουμε δίχως ενόχληση στη θέαση είναι μικρότερη απ ό,τι όταν παρακολουθούμε υλικό χαμηλής ανάλυσης (SD). Το σημαντικότερο, όμως, για να επιλέξουμε, είναι η απόσταση που θα μας χωρίζει από την οθόνη. Όσο πιο μακριά καθόμαστε, τόσο μικρότερη φαίνεται η τηλεόραση. Έτσι, το θεωρητικά «ιδανικό» για κινηματογραφική θέαση, είναι να έχουμε μια οθόνη που θα ταιριάζει ακριβώς στο οπτικό μας πεδίο, δηλαδή να μην βλέπουμε ούτε εκτός της οθόνης, αλλά ούτε και να χρειάζεται να μετακινούμε τα μάτια μας για να δούμε ολόκληρο το κάδρο. Σύμφωνα με το πρότυπο THX για home theaters, για να βρούμε το ιδανικό μέγεθος πρέπει να πολλαπλασιάσουμε την απόσταση θέασης (είτε σε μέτρα, είτε ίντσες) με 0,84. Δεδομένου ότι για την απόσταση χρησιμοποιούμε μέτρα, η διαγώνιος της οθόνης θα δοθεί επίσης σε μέτρα, όποτε θα πρέπει να κάνουμε μια μετατροπή. Έτσι, σε τηλεοράσεις π.χ. 32 ιντσών η σωστή απόσταση από την οθόνη είναι 1 έως 2 μέτρα. Κατ αντιστοιχία, σε μεγαλύτερες τηλεοράσεις, αυτό το νούμερο ανεβαίνει: σε οθόνες έως 42 ιντσών 1,5 με 2,3 μέτρα, σε ακόμη μεγαλύτερη 46 ιντσών, από το 1,7 έως τα 2,9 μέτρα. Ως ένας μέσος όρος ή κάτι σαν «κανόνας» μπορεί να θεωρηθεί η απόσταση 1,5 (ελάχιστη) έως 2,5 μέτρα. Αυτό βέβαια που ισχύει ως κανόνας είναι πως δεν πρέπει να βρισκόμαστε πολύ κοντά σε μία οθόνη παρακολουθώντας π.χ. μια ταινία, καθώς τα μάτια δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν την εναλλαγή των εικόνων, οι μύες κουράζονται και αρχίζουμε να νιώθουμε δυσάρεστα μετά από μερικά λεπτά. Είναι μια κατάσταση παρόμοια με κάποιον που κάθεται στην πρώτη σειρά στον κινηματογράφο. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 61

62

63 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ Διαγώνιος Ελάχιστη Απόσταση Μέγιστη Απόσταση 32 / 81,28 cm 1,2 m 2 m 37 / 93,98 cm 1,4 m 2,35 m 40 / 101,06 cm 1,5 m 2,5 m 42 / 106,68 cm 1,6 m 2,66 m 46 / 116,84 cm 1,75 m 2,92 m 50 / 127 cm 1,9 m 3,17 m 52 / 132,08 cm 2 m 3,3 m 60 / 152,04 cm 2,28 m 3,8 m 65 / 165 cm 2,47 m 4,1 m Πίνακας 4: Ιδανική διαγώνιος οθόνης αναλογικά με την απόσταση Ανάλυση Οθόνης (Πηγή: plaisio.gr) Το μέγεθος αυτό εκφράζει τον αριθμό των εικονοστοιχείων (pixel) της οθόνης σε κάθε διάστασή της. Συνήθως αναφερόμαστε μόνο στο πλάτος, επειδή η αναλογία των πλευρών είναι σταθερή. Οι περισσότερες τηλεοράσεις είναι πλέον 1080p, που σημαίνει ανάλυση 1920 X 1080 pixels. Έτσι πρακτικά αν καθόμαστε σε μια απόσταση 2,5 και πάνω μέτρων σε θέαση υλικού υψηλής, δεν πρόκειται να διακρίνουμε τα pixels. Ωστόσο στην αγορά κυκλοφορούν ακόμη μοντέλα 720p, συνήθως κάτω των 32 ιντσών, που σημαίνει ανάλυση 1280 x 720 pixels. Οι επιστήμονες συσχετίζουν το μέγεθος μιας τηλεόρασης (τον αριθμό των ιντσών τους και την απόσταση της διαγωνίου από τη μία άκρη στην άλλη σε εκατοστά) με την ιδανική απόσταση που θα πρέπει να κάθεται κάποιος που βλέπει τηλεόραση. Από την άλλη, στην περίπτωση πολλών ιντσών, ώστε να παρακολουθεί ο χρήστης ταινίες υψηλής ανάλυσης, πχ. σε blu-ray, τότε η ανάλυση 1080p είναι μονόδρομος. Τέλος, η τελευταία άφιξη στην αγορά είναι πάνελ με ανάλυση υψηλότερη από το γνωστό Full HD (1080p). Οι οθόνες υπερυψηλής ανάλυσης συνήθως αναφέρονται και ως Ultra HD ή 4K. Συγκεκριμένα: HD Ready (720p): HD Ready τηλεοράσεις χαρακτηρίζονται όσες κυμαίνονται μεταξύ της ανάλυσης και δε ξεπερνούν την pixels. Full HD (1080p): Οι τηλεοράσεις που παρουσιάζουν ανάλυση μεγαλύτερη ή ίση από pixels, είναι αυτές που χαρακτηρίζονται ως Full HD. Αυτά τα επίπεδα αναλύσεων, είναι ικανά να προσφέρουν εξαιρετική ποιότητα εικόνας, ειδικότερα στις τηλεοράσεις με περισσότερες από 32 ίντσες. Ultra HD (4K) : Με 4 φορές μεγαλύτερη ανάλυση από την Full HD, οι 4K τηλεοράσεις δημιουργήθηκαν για να καθιερώσουν το μέλλον των τηλεοράσεων. Η ανάλυση της ανέρχεται στα pixels. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 63

64 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ Εικόνα 12: Ανάλυση οθονών Αντίθεση Οθόνης Η αντίθεση ή αλλιώς contrast, είναι ο λόγος της μέγιστης φωτεινότητας δηλαδή του απόλυτου λευκού προς την ελάχιστη φωτεινότητα, δηλαδή του απόλυτου μαύρου που μπορεί κάθε πάνελ να προβάλει. Θεωρητικά, όσο μεγαλύτερο είναι το κλάσμα, τόσο καλύτερη και η οθόνη. Όμως, τα νούμερα που δίνουν οι κατασκευαστές μικρή σημασία έχουν, καθώς δεν υπάρχει ένας θεσμοθετημένος τρόπος μέτρησης. Έτσι, ο κάθε κατασκευαστής υπολογίζει την αντίθεση όπως τον βολεύει, προκειμένου να δώσει τα επιθυμητά νούμερα, τα οποία μάλιστα δεν μπορούν καν να είναι και συγκρίσιμα Ρυθμός Ανανέωσης Ο όρος «ρυθμός ανανέωσης» (refresh rate) ουσιαστικά εκφράζει το πόσα καρέ προβάλλονται ανά δευτερόλεπτο. Για παράδειγμα, εάν μια τηλεόραση έχει ρυθμό ανανέωσης 120Hz, σημαίνει ότι σε ένα δευτερόλεπτο προβάλει 120 καρέ. Για παράδειγμα, οι κινηματογραφικές ταινίες γυρίζονται συνήθως με 24 καρέ το δευτερόλεπτο. Οι περισσότεροι κατασκευαστές διαφημίζουν τη δυνατότητα προβολής 24p που σημαίνει ότι μπορούν να «παίξουν» με refresh rate που είναι ακριβή πολλαπλάσια των 24 καρέ, όπως πχ τα 120Hz (5*24). Χάρη στους προηγμένους επεξεργαστές, ο ρυθμός των κινηματογραφικών μπορεί να ανέβει με δύο τρόπους. Ο επεξεργαστής προκειμένου να προβάλει ένα φιλμ στην οθόνη μας, είτε δημιουργεί ενδιάμεσα καρέ τα οποία μπαίνουν μεταξύ της αρχικής και της τελικής κίνησης που βλέπουμε σε ένα δευτερόλεπτο (frame interpolation), είτε αστραπιαία μειώνει το φως μεταξύ των καρέ, δίχως να προσθέτει κάτι (backlight flashing). Το ποια τεχνολογία θα χρησιμοποιηθεί, μπορεί ορισμένες φορές να επιλεγεί από το χρήστη και είναι θέμα προσωπικού γούστου καθώς η κίνηση γίνεται διαφορετικά αντιληπτή από τον κάθε εγκέφαλο. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 64

65 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ Εικόνα 13: Η τεχνική frame interpolation: Τα αρχικά καρέ 1 και 2 προκειμένου να προβληθούν σε τηλεοράσεις 120Hz, ο επεξεργαστής συνθέτει την εικόνα 1α η οποία παρεμβάλλεται μεταξύ των δύο αυθεντικών. 5.2 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΕΩΝ Τεχνολογία απεικόνισης Η τηλεόραση υγρών κρυστάλλων ή τηλεόραση LCD είναι ένας τύπος τηλεόρασης, η οθόνη της οποίας βασίζεται στην τεχνολογία υγρών κρυστάλλων. Είναι η πιο διαδεδομένη τεχνολογία τηλεοράσεων τα τελευταία χρόνια, ξεπερνώντας την παλαιότερη τεχνολογία καθοδικού σωλήνα (CRT), αλλά και την ανταγωνιστική, σύγχρονη τεχνολογία πλάσμα. Οι LCD TV διακρίνονται για την ιδιαίτερα φωτεινή εικόνα τους, χαρακτηριστικό που τις καθιστά ιδανικές για χώρους με σχετικά υψηλό περιβάλλον φωτισμό. Σήμερα πλέον, η πλειοψηφία των τηλεοράσεων με πάνελ LCD χρησιμοποιεί για τον οπίσθιο φωτισμό του πάνελ (backlight) συστοιχίες LED. Ο τύπος του οπίσθιου φωτισμού LED που χρησιμοποιείται σε μία TV είναι OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 65

66 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ καθοριστικός για την ποιότητα της εικόνας της και κυρίως για την αντίθεση της και την απόδοση του μαύρου. Ο οπίσθιος φωτισμός Full LED είναι ο περισσότερο αποδοτικός, καθώς δίνει τη δυνατότητα σε ομάδες LED να έχουν διαφορετική φωτεινότητα με βάση το περιεχόμενο που απεικονίζεται κάθε δεδομένη στιγμή. Οι LED - LCD τηλεοράσεις στηρίζονται στη τεχνολογία LED η οποία τους επιτρέπει να έχουν καλύτερη αντίθεση εικόνας, μεγαλύτερη πιστότητα στην αποτύπωση χρώματος και καλύτερη απόκριση στην ανανέωση της εικόνας από τις απλές LCD τηλεοράσεις. Ανάλογα με την τοποθέτηση του LED φωτισμού μπορούμε να τις διακρίνουμε περαιτέρω σε Edge Lit και Full Array. Στις Edge Lit LED LCD τηλεοράσεις, ο φωτισμός LED είναι τοποθετημένος στις άκρες του LCD πλαισίου. Οι τηλεοράσεις της συγκεκριμένης υποκατηγορίας είναι συνήθως λεπτότερες και ελαφρύτερες από τις Full Array LED LCD. Στις Full Array LED LCD τηλεοράσεις φωτισμός LED είναι τοποθετημένος πίσω από όλο το LCD πλαίσιο. Οι τηλεοράσεις της συγκεκριμένης κατηγορίας παρουσιάζουν καλύτερη ποιότητα εικόνας, από τις Edge Lit LED LCD, λόγω της μεγαλύτερης αντίθεσης που μπορούν να επιτύχουν μεταξύ σκοτεινών και φωτεινών σημείων κατά την προβολή της εικόνας. Οι Plasma TV αποτελούν κλασική επιλογή των cinephile, χάρη στην ομοιογένειας που διακρίνει την εικόνα τους, της απόδοσης στα σκοτεινά πλάνα και της ευρείας γωνίας θέασης του πάνελ τους. Οι Plasma TV διακρίνονται για την καλή απόδοση της κίνησης, καθώς το πάνελ plasma δεν παρουσιάζει την παραμικρή καθυστέρηση (lag). Σε σύγκριση με τις LCD TV, οι Plasma TV έχουν πιο χαμηλή φωτεινότητα, χαρακτηριστικό που πρέπει να ληφθεί υπόψη αν ο περιβάλλων φωτισμός που θα την τοποθετήσουμε είναι σε υψηλά επίπεδα. Επίσης, η κατανάλωση τους είναι υψηλότερη από αυτή των LCD TV (Greenwald, 2015). OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 66

67 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ Τομείς Σύγκρισης Plasma LED-LCD Ποιότητα εικόνας Προβολή στατικών εικόνων Προβολή γρήγορα μεταβαλλόμενων εικόνων Προβολή εικόνων υψηλής αντίθεσης Διάρκεια ζωής και φθορές Κατανάλωση ρεύματος Καλύτερη ποιότητα εικόνας σε συνθήκες κανονικού ή χαμηλού φωτισμού Επρρεπείς στο φαινόμενο burn in 1 Πολύ καλή συμπεριφορά σε προβολή εικόνων που μεταβάλλονται σε υψηλό ρυθμό (π.χ αθλητικά) Καλύτερη προβολή εικόνων υψηλής αντίθεσης σε σχέση με τις LED-LCD Λιγότερο φωτεινές όταν φθάσουν στο μισό της διάρκειας ζωής τους σε σχέση με την αρχική τους λειτουργία Η εξασθένιση της φωτεινότητας τους δεν επιδέχεται επιδιόρθωση 2 Μικρότερη διάρκεια ζωής συγκριτικά με τις LED- LCD 3 Μεγαλύτερη κατανάλωση ρεύματος Καλύτερη ποιότητα εικόνας σε συνθήκες υψηλού φωτισμού Προβολή στατικών εικόνων χωρίς ανεπιθύμητα αποτελέσματα Πιθανή εμφάνιση μικρής καθυστέρησης στη κίνηση και θαμπάδας (Motion Blur Effect) σε εικόνες που μεταβάλλονται σε υψηλό ρυθμό (π.χ αθλητικά) Υποδεέστερη προβολή εικόνων υψηλής αντίθεσης σε σχέση με τις Plasma Μεγαλύτερη διάρκεια ζωής συγκριτικά με τις Plasma Αλλοίωση χρωμάτων όταν ξεπεραστεί η διάρκεια ζωής τους Η αλλοίωση στα χρώματα που μπορεί να παρουσιάσουν επιδέχεται επιδιορθώσεις 4 Μικρότερη κατανάλωση ρεύματος Πίνακας 5: Σύκριση Plasma - LED/LCD Plasma TV vs. LCD (Πηγή: 1Λόγω του φαινομένου "burn in" είναι πολύ πιθανόν να παρατηρηθεί φθορά στο σημείο της οθόνης όπου προβάλλονται τα λογότυπα των καναλιών. Το χρονικό διάστημα που απαιτείται για μία τέτοιου είδους φθορά εξαρτάται από την τεχνολογία κατά του φαινομένου burn in που χρησιμοποιεί ο κάθε κατασκευαστής. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι Plasma τηλεοράσεις έχουν βελτιωθεί στο συγκεκριμένο τομέα και το φαινόμενο αυτό δεν είναι το ίδιο έντονο όπως παλαιότερα. 2 Το φαινόμενο αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα αέρια (συνήθως ξένον και νέον) που χρησιμοποιούνται σε αυτές τις τηλεοράσεις για την απεικόνιση των χρωμάτων, εξασθενούν με την πάροδο του χρόνου και δεν επιδέχονται αντικατάστασης. 3 Το χρονικό διάστημα στο οποίο θα παρατηρηθεί η μείωση της φωτεινότητας των Plasma τηλεοράσεων είναι αρκετά μεγάλο, τόσο ώστε είναι πιθανόν να αντικαταστήσουμε την τηλεόραση προτού παρατηρηθεί το φαινόμενο. 4 Ο χρόνος διάρκειας ζωής των LED - LCD τηλεοράσεων εξαρτάται από τον οπίσθιο φωτισμό ο οποίος είναι πιθανόν να μπορεί να αντικατασταθεί όταν αυτό κριθεί απαραίτητο. Όταν ο OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 67

68 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ οπίσθιος φωτισμός εξασθενήσει τότε είναι δυνατόν να παρατηρηθεί αλλοίωση στα χρώματα της τηλεόρασης Τρισδιάστατη Λειτουργία (3D) Η λειτουργία της τρισδιάστατης απεικόνισης έχει εισέλθει δυναμικά στο χώρο των τηλεοράσεων τόσο στη κατηγορία Plasma όσο και στην LCD. Η λειτουργία των 3D τηλεοράσεων έγκειται στη δυνατότητα προβολής στα μάτια μας ελαφρώς διαφορετικών εικόνων έτσι ώστε να έχουμε την ψευδαίσθηση του βάθους. Οι διαθέσιμες τεχνολογίες στο συγκεκριμένο τομέα μπορούν να διαχωριστούν σε δύο επιμέρους κατηγορίες ανάλογα με το είδος των γυαλιών που είναι απαραίτητα για την τρισδιάστατη παρακολούθηση. Η πρώτη τεχνολογία είναι η 3D με ενεργητικά γυαλιά και η δεύτερη η η 3D τεχνολογία με παθητικά γυαλιά. Τα ενεργητικά γυαλιά αποτελούν ουσιαστικά μικρές LCD οθόνες. Επειδή στηρίζονται σε αρκετά περίπλοκα ηλεκτρονικά έχουν υψηλότερο κόστος από τα παθητικά γυαλιά, λειτουργούν με μπαταρίες και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε 3D τηλεοράσεις άλλου κατασκευαστή. Επιπρόσθετα, έχουν μεγαλύτερο βάρος από τα παθητικά γυαλιά με αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα κουραστικά σε περίπτωση όπου ο θεατής φορά γυαλιά οράσεως. Όμως παράγουν καλύτερη ποιότητα εικόνας σε σχέση με τα παθητικά γυαλιά. Τα παθητικά γυαλιά μπορούν να παρομοιαστούν με γυαλιά ηλίου που επιτρέπουν τη διέλευση φωτός σε διαφορετικά μήκη κύματος σε κάθε μάτι. Λόγω της απουσίας πολύπλοκων ηλεκτρονικών είναι αρκετά φθηνότερα και ελαφρύτερα από τα ενεργητικά γυαλιά και δεν χρειάζονται τροφοδοσία. Όμως παράγουν υποδεέστερη ποιότητα εικόνας (όχι πάντα εύκολα αντιληπτή από όλους) σε σχέση με τα ενεργητικά γυαλιά. (Burden, 2016) Τεχνολογία Smart Oι Smart τηλεοράσεις αποτελούν την εξέλιξη στην τεχνολογία της τηλεόρασης αφού ενσωματώνουν λειτουργίες διαδικτύου, επιτρέποντας την πλοήγηση σε ιστοτόπους και τη χρήση διαδικτυακών εφαρμογών. Οι νεότερες Smart τηλεοράσεις έχουν τη δυνατότητα πλήρους πλοήγησης στο διαδίκτυο, ενώ οι παλαιότερες υποστηρίζουν την πρόσβαση μόνο σε δημοφιλής ιστοτόπους (π.χ. youtube, facebook, twitter) μέσω κατάλληλων εφαρμογών. Οι κατασκευαστές τηλεοράσεων έχουν δημιουργήσει κατάλληλους δικτυακούς χώρους, από τους οποίους παρέχεται η δυνατότητα προσθήκης νέων εφαρμογών στα smart μοντέλα τους. Οι νεότερες smart τηλεοράσεις είναι εξοπλισμένες με ακόμα πιο εύχρηστα τηλεχειριστήρια ή πληκτρολόγια, ενώ ορισμένες έχουν οθόνες αφής έτσι ώστε να διευκολύνουν στη δακτυλογράφηση και κατ' επέκταση στην διαδικτυακή πλοήγηση (Burden, 2016). OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 68

69 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ Τεχνολογία Wifi Όπως έχει ήδη αναφερθεί όλο και περισσότερα μοντέλα τηλεοράσεων υποστηρίζουν τη σύνδεση τους στο διαδίκτυο (ενσύρματα ή ασύρματα μέσω της τεχνολογίας Wi- Fi). Με βάση τη δυνατότητα ασύρματης επικοινωνίας κατατάσσουμε τις συσκευές στις κατηγορίες Wi-Fi Ready και Wi-Fi Enabled. Οι Wi-Fi Ready τηλεοράσεις έχουν ως προαπαιτούμενο, για την ασύρματη σύνδεση τους στο τοπικό δίκτυο του σπιτιού μας, την ύπαρξη πρόσθετου εξοπλισμού. Συνήθως ο πρόσθετος εξοπλισμός είναι USB stick και είναι διαφορετικός για κάθε κατασκευαστή. Αντίθετα οι Wi-Fi enabled τηλεοράσεις δεν απαιτούν την ύπαρξη πρόσθετου εξοπλισμού για την ασύρματη σύνδεσή τους (Burden, 2016) Τεχνολογία OLED Το πλεονέκτημα των τηλεοράσεων κυρτών τηλεοράσεων OLED, είναι τα ιδιαίτερα χρώματα και η η τεράστια αντίθεση της εικόνας τους, σε σχέση με ότι έχουμε γνωρίζουμε έως σήμερα από τις τεχνολογίες Plasma και LED/LCD. Οι καμπύλες οθόνες, σε σχέση με τις επίπεδες, παρουσιάζονται ως περισσότερο ξεκούραστες κατά τη θέαση τους, επιτρέποντας την ίδια στιγμή την αμεσότερη και εντονότερη εμπλοκή του θεατή με τα δρώμενα. Αυτό επιτυγχάνεται γιατί οι καμπύλες οθόνες ταιριάζουν περισσότερο με τη φυσιολογία της ανθρώπινης όρασης, καθώς κάθε σημείο της εικόνας σε μία καμπύλη οθόνη απέχει την ίδια απόσταση από τα μάτια του θεατή, ελαχιστοποιώντας την οπτική παραμόρφωση και την απώλεια λεπτομέρειας στα άκρα του πάνελ. Με τον τρόπο αυτό, το ανθρώπινο μάτι και το οπτικό κέντρο του εγκεφάλου καταβάλλουν σημαντικά μικρότερη προσπάθεια προσαρμογής στην οθόνη προβολής, από ότι με μία επίπεδη οθόνη (Pino, 2015) OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 69

70 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ Εικόνα 14: OLED TV 5.3 ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΟΘΟΝΩΝ ΣΕ ΕΝΑΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ Πολλές φορές δημιουργείται η ανάγκη σύνδεσης παραπάνω από μια οθονών στον υπολογιστή. Η χρήση μιας δεύτερης οθόνης επιτρέπει την προβολή πολλών εφαρμογών ταυτόχρονα αλλά και τη σύνδεση προβολέα. Σύμφωνα με μελέτες πολύ χρήστες προτιμούν τη σύνδεση μιας δεύτερης οθόνης από την κουραστική διαδικασία τμηματοποίησης της οθόνης σε μικρά παράθυρα ή τη μετάβαση από το ένα στο άλλο. Πολλές φορές βέβαια η χρήση παραπάνω οθονών μπορεί να επιφέρει και αρνητικά αποτελέσματα, καθώς οι χρήστες πολύ συχνά αφιερώνουν επιπλέον οθόνη σε εφαρμογές που μπορεί να τους αποσπάσει την προσοχή από την εργασία. Ωστόσο σύμφωνα με τις πωλήσεις των τελευταίων ετών, πολλοί χρήστες αγοράζουν περισσότερες από μία οθόνη για το νέο επιτραπέζιους υπολογιστές τους. Τις περισσότερες οθόνες ή προβολείς τις συνδέουμε με καλώδια DVI, VGA ή HDMI καθώς κάθε υπολογιστής μπορεί να διαθέτει μία ή περισσότερες από αυτές τις θύρες. Ορισμένες συσκευές μπορούν να συνδεθούν ακόμη και ασύρματα όπως θα δούμε παρακάτω. Η κατάσταση γίνεται πιο περίπλοκη όταν πρόκειται για σύνδεση τρίτης ή και περισσότερων οθονών. Στην αγορά εμφανίζονται ποικίλες τεχνολογίες όπως για παράδειγμα, η τεχνολογία DisplayPort μέσω της οποίας επιτρέπεται η χρήση πολλών οθονών από έναν επεξεργαστή γραφικών (Arar, 2012) Υλικό Hardware Η πιο κοινή μέθοδος σύνδεσης πολλαπλών οθονών είναι η χρήση μιας κάρτας γραφικών με πολλαπλές συνδέσεις και πολλούς προσαρμογείς, χρησιμοποιώντας ένα OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 70

71 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ φορητό υπολογιστή σε DualView λειτουργία, ή χρησιμοποιώντας μια εξωτερική συσκευή hardware. Προϋπόθεση είναι να διαθέτει ο υπολογιστής κάρτα γραφικών με έξοδο DVI ή HDMI. Υπολογιστές με αυτές τις κάρτες υποστηρίζουν μια διαφορετική οθόνη για κάθε υποδοχή. Άλλος ένας τρόπος είναι η χρήση πολλαπλών καρτών γραφικών ή κάρτες γραφικών που υποστηρίζουν τη σύνδεση πολλαπλών οθονών. Μία ακόμη μέθοδος είναι μέσω της λειτουργίας dualview. Φορητοί ή σταθεροί υπολογιστές με προηγμένες κάρτες γραφικών που υποστηρίζουν τη λειτουργία DualView μπορούν να επαναλάβουν αυτό που εμφανίζεται στον υπολογιστή ή να επεκτείνει την οθόνη οριζόντια ή κάθετα. Όταν η εξωτερική οθόνη συνδεθεί με τον υπολογιστή, μπορεί να χρησιμοποιήθεί η λειτουργία DualView των Windows. Τέλος, υπάρχουν μερικές εξωτερικές λύσεις hardware που επιτρέπουν τη σύνδεση πολλαπλών οθονών στον υπολογιστή. Μια από τις συνηθέστερες λύσεις είναι η χρήση Matrox DualHead2Go. Αυτή η εξωτερική συσκευή υλικού συνδέεται με τον υπολογιστή και επιτρέπει τη σύνδεση δύο επιπλέον οθονών σε αυτό χωρίς να απαιτείται η σύνδεση κάρτας γραφικών Υλικό Software Μια άλλη δημοφιλής, εύκολη και γρήγορη μέθοδος για τη σύνδεση πολλαπλών οθονών σε έναν υπολογιστή είναι μέσω του κατάλληλου λογισμικού. Ωστόσο, αν και οι λύσεις αυτές είναι εύκολες υπάρχουν μερικά μειονεκτήματα: Κάθε επιπλέον οθόνη για να συνδεθεί με τον υπολογιστή θα πρέπει επίσης να συνδεθεί με έναν άλλο υπολογιστή ή το φορητό υπολογιστή που τρέχει το λογισμικό. Για να λειτουργήσει αυτό, θα πρέπει οι υπολογιστές να βρίσκονται σε ένα κοινό δίκτυο. Δημοφιλή λογισμικά για τη σύνδεση πολλαπλών οθονών είναι το και το Ultramon. Το Maxivista είναι ένα πρόγραμμα λογισμικού που επιτρέπει στους χρήστες να έχουν πολλαπλές οθόνες συνδεδεμένες σε έναν υπολογιστή. Μετά την εγκατάσταση του προγράμματος σε κάθε έναν από τους υπολογιστές με τις οθόνες που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε, προχωρούμε σε εκτέλεση του προγράμματος, και στον υπολογιστή θα έχουμε πολλαπλές οθόνες. Επίσης, μπορεί να αλλαχθεί η λειτουργία του τηλεχειριστηρίου, το οποίο επιτρέπει τον εξ αποστάσεως έλεγχο του άλλου υπολογιστή. Το πρόγραμμα δεν παρέχεται δωρεάν, ωστόσο υπάρχει μια δοκιμαστική έκδοση. Το Ultramon είναι ένα πρόγραμμα λογισμικού που βοηθά στον έλεγχο και τη διαχείριση ενός υπολογιστή με μια πολλαπλή οθόνη. Το λογισμικό αυτό διευκολύνει τη διαχείριση παραθύρων, της γραμμής εργασιών σε κάθε οθόνη, τις ειδικές συντομεύσεις, τις προφυλάξεις οθόνης για κάθε μία από τις συνδεδεμένες οθόνες, και αντανακλά την οθόνη σε άλλες οθόνες. 5.4 ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΣΕ ΜΙΑ ΟΘΟΝΗ Ο ευκολότερος τρόπος για να συνδέθούν πολλοί υπολογιστές σε μια οθόνη είναι να ελεγχθεί το πλήθος των εισόδων στο πίσω μέρος της οθόνης. Εαν για παράδειγμα, μια οθόνη διαθέτει θύρα HDMI, θύρα DVI και θύρα VGA, αυτό σημαίνει ότι μπορούν να OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 71

72 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ συνδεθούν έως και τρεις διαφορετικοί υπολογιστές στην οθόνη αυτή. Ωστόσο, σε αυτή την προσέγγιση συναντούμε προβλήματα καθώς ενώ η HDMI σύνδεση παρέχει υψηλή ανάλυση και σταθερότητα, η DVI και VGA σύνδεση εμφανίζουν προβλήματα σε μεγάλες αναλύσεις Hardware KVM Μια συσκευή KVM χρησιμοποιείται για τη σύνδεση πολλαπλών συσκευών όπως πληκτρολόγιο, ποντίκι και υπολογιστές σε μια κοινή οθόνη. Εικόνα 15: D-Link 4-port KVM switch Υπάρχουν δύο είδη KVM που βρίσκουμε στην αγορά. Το ένα διαθέτει θύρες USB και το άλλο PS2. Το USB προτιμάται συνήθως καθώς είναι συμβατό με όλες τις συσκευές ενώ σε περίπτωση που ο χρήστης κληθεί να δουλέψει σε BIOS τότε προτιμάται το PS2 καθώς το USB δεν είναι συμβατό. Σε περίπτωση σύνδεσης πολλών υπολογιστών που είναι περισσότερο από 10 μέτρα μακριά από την κεντρική οθόνη, συνίσταται η χρήση είτε μιας τοπικής απομακρυσμένης συσκευής KVM ή της συσκευής KVM over IP με απαραίτητη προϋπόθεση όλοι οι υπολογιστές να συνδέονται σε ένα τοπικό δίκτυο. Τα KVM over IP switches, προσφέρουν δυνατότητα τοπικής ή/και απομακρυσμένης πρόσβασης σε servers μέσω LAN, WAN. Η διαφορά τους με τους συνηθισμένους τρόπους απομακρυσμένης πρόσβασης (Windows Terminal Services/Remote Desktop, VNC, κλπ) είναι ότι αποτελούν hardware λύσεις, γεγονός που τους προσδίδει πρόσθετες δυνατότητες (δεν εξαρτώνται από το OS και από το εάν αυτό είναι διαθέσιμο ή όχι, παρέχουν πρόσβαση σε επίπεδο BIOS, κλπ) Software KVM Το λογισμικό Synergy είναι ένα κομμάτι του ελεύθερου λογισμικού που λειτουργεί ουσιαστικά ως KVM λογισμικό και σας επιτρέπει να ελέγχετε πολλαπλούς υπολογιστές μέσω ενός κεντρικού "server" υπολογιστή. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι υπολογιστές να βρίσκονται ο ένας δίπλα στον άλλο. Ουσιαστικά, με μία OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 72

73 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ συσκευή KVM, έχουμε μια οθόνη με πολλούς υπολογιστές και με τη χρήση του Synergy μπορούμε να συνδέσουμε πληκτρολόγιο και ποντίκι σε πολλούς υπολογιστές. Πολύ σημαντικό σχετικά με το λογισμικό επίσης είναι ότι τρέχει σε Mac, Linux και Windows και επιτρέπει τον διαμοιρασμό αρχείων ανάμεσα σε όλους τους υπολογιστές μέσω εντολών drag and drop, όπως επίσης και τη μετακίνηση του ποντικιού μεταξύ τους (Kishore, 2014) Σύνδεση περιφερειακών σε πολλαπλούς υπολογιστές Αρκετοί χρήστες, τόσο σε επαγγελµατικό περιβάλλον όσο και στην οικιακή χρήση, διαθέτουν περισσότερους του ενός υπολογιστές. Αυτό συµβαίνει γιατί χρησιµοποιούνται για διαφορετικές εργασίες, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις επειδή απλώς υπάρχει κάποιο παλαιότερο σύστηµα. Εφόσον βρίσκονται στον ίδιο χώρο, η χρήση διαφορετικού πληκτρολογίου και ποντικιού για να τα λειτουργήσει κάποιος αποτελεί συνήθως πρόβληµα. Οι χρήστες επιλέγουν τα γνωστά KVM, συσκευές που επιτρέπουν τη σύνδεση ένος πληκτρολογίου και ενός ποντικιού επάνω τους και αυτά να συνδεθούν σε τουλάχιστον δύο διαφορετικά συστήµατα. Έτσι, μπορούμε να ελέγχουμε κατά βούληση όποιο από τα δύο συστήµατα θέλετε µε ένα ποντίκι και ένα πληκτρολόγιο. Ωστόσο, πολλοί προσπαθούν να αποφύγουν τα KVM για λόγους κόστους αλλά και εξαιτίας των καλωδίων και της πολυπλοκότητας στη σύνδεση. Η ιδέα, λοιπόν, µιας εφαρµογής η οποία θα αναλάµβανε να "µοιράσει" κατάλληλα το πληκτρολόγιο και το ποντίκι σε πολλά συστήµατα µοιάζει ιδανική, ιδιαίτερα όταν βρίσκονται στο ίδιο δίκτυο, κάτι που πιθανόν ήδη συµβαίνει σε οικιακό ή ακόµα και εταιρικό περιβάλλον. H Microsoft έχει σε εξέλιξη ένα project µε την ονοµασία Garage από το οποίο πρόσφατα δημιουργήθηκε µια ενδιαφέρουσα εφαρµογή, το Mouse Without Borders. Χάρη, λοιπόν, σε αυτήν την εφαρµογή μπορούμε να εργαστούμε µε τέσσερα διαφορετικά συστήµατα, χρησιµοποιώντας ένα πληκτρολόγιο και ένα ποντίκι. Μέσω της εφαρμογής, προβάλλεται στο αριστερό μέρος του interface το σύστηµα στο οποίο βρίσκονται φυσικά συνδεδεµένα ποντίκι και πληκτρολόγιο, ενώ στο δεξί μέρος αναγράφονται τα υπόλοιπα συστήµατα στα οποία είναι εγκατεστημένη η εφαρµογή. Αποεπιλέγοντας κάποιο σύστηµα από το σχετικό checkbox, αυτό δε συµπεριλαµβάνεται σε εκείνα που ελέγχονται από την εφαρµογή. Το Mouse Without Borders, παρέχει µερικές επιπλέον δυνατότητες όπως, για παράδειγµα, η δημιουργία screenshots από το αποµακρυσµένο σύστηµα, μεταφορά μέσω drag 'n' drop αρχεία από το ένα σύστηµα στο άλλο, copy/paste κειμένου ή φωτογραφιών από το ένα σύστηµα στο άλλο. Ένα αντίστοιχων δυνατοτήτων, µε το Mouse Without Borders, εργαλείο είναι το Share Mouse, που διατίθεται τόσο για Windows όσο και για Mac OS. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 73

74 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ Λογισμικό Διαχωρισμού Οθόνης Η δυνατότητα Snap (καρφιτσώματος) παραθύρων υπάρχει εδώ και αρκετά χρόνια στις εκδόσεις των Windows και αποτελεί ένα από τα πιο χρήσιμα χαρακτηριστικά που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς. Στα Windows 10 το καρφίτσωμα παραθύρων και εφαρμογών γίνεται ακόμη πιο εύκολο και χρήσιμο από κάθε άλλη φορά με τη βοήθεια του λογισμικού Snap Assist. Επιπλέον, έχει προστεθεί μία νέα δυνατότητα κατά το διαχωρισμό της οθόνης σε δύο μέρη. Όταν καρφιτσώνουμε ένα παράθυρο στο μισό της οθόνης και έπειτα αλλάξουμε το μέγεθος του για να καταλαμβάνει μικρότερη ή μεγαλύτερη επιφάνεια στην οθόνη τότε το δεύτερο παράθυρο που θα καρφιτσώσουμε θα αποκτήσει αυτόματα το μέγεθος του ελεύθερου χώρου και όχι του μισού όπως συνέβαινε στις προηγούμενες εκδόσεις. Στα Windows 10 μπορούμε επίσης να διαχωρίσουμε την οθόνη σε 4 μέρη και σε κάθε ένα από αυτά να καρφιτσώσουμε ένα διαφορετικό παράθυρο. Για να το κάνουμε αυτό, απλά σύρουμε το παράθυρο σε μία από τις τέσσερις γωνίες της οθόνης. Μια ακόμη λειτουργία που παρέχουν τα Windows 10 είναι το Snap Assist. Μόλις καρφιτσώσουμε ένα παράθυρο στο μισό της οθόνης, αυτόματα προτείνεται το καρφίτσωμα ενός από τα υπόλοιπα ανοικτά παράθυρα στο άλλο μισό της οθόνης. Αντίστοιχη λειτουργία για υπολογιστές MAC, είναι η Split View, η οποία επιτρέπει τον διαχωρισμό της οθόνης σε δύο μέρη, ένα για την κάθε εφαρμογή, που θα χρησιμοποιούνται παράλληλα. 5.5 SCREEN MIRRORING Η λειτουργία Screen Mirroring Η λειτουργία Screen Mirroring αναφέρεται στον διαμοιρασμό της οθόνης οποιασδήποτε φορητής συσκευής με την οθόνη του υπολογιστή ή της τηλεόρασης. Ο διαμοιρασμός αυτός δεν αφορά την στατική απεικόνιση μίας οθόνης σε μία άλλη, αλλά την αλληλεπίδραση στην οθόνη μίας συσκευής μέσω μίας άλλης. Η λειτουργία αυτή υποστηρίζεται τόσο με ενσύρματη καλωδίωση και μεταφορά δεδομένων, όσο και με πρωτόκολλα και τεχνολογίες ασύρματης μετάδοσης πολυμεσικής πληροφορίας. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι παρά το γεγονός πως πολλές συσκευές υποστηρίζουν την ασύρματη μετάδοση αυτή, είναι επίσης απαραίτητη η εγκατάσταση κατάλληλης εφαρμογής για την υλοποίηση της. Οι εφαρμογές αυτές είναι δεκάδες και συνήθως παρέχονται δωρεάν προς εγκατάσταση από τον εκάστοτε κατασκευαστή Ενσύρματη Λειτουργία Οι περισσότεροι σύγχρονοι υπολογιστές μπορούν να συνδέονται ενσύρματα απευθείας με την τηλεόραση μέσω της υποδοχής HDMI που διαθέτουν. Κατά την OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 74

75 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ σύνδεση μιας τηλεόρασης στην υποδοχή αυτή, η συσκευή ανιχνεύεται αυτόματα. Εάν υπάρχει ήδη συνδεδεμένη άλλη συσκευή όπως για παράδειγμα κάποια οθόνη ή φορητός υπολογιστής, η τηλεόρασή θα συσταθεί ως δευτερεύουσα οθόνη. Για την προβολή την κύριας οθόνη στην τηλεόραση, ο χρήστης θα πρέπει να ανατρέξει στις ρυθμίσεις ανάλυσης οθόνης των Windows. Στην περίπτωση φορητών υπολογιστών, επειδή συνήθως διαθέτουν υποδοχή mini/micro HDMI, απαραίτητο είναι επίσης ένα καλώδιο micro HDMI σε HDMI Ασύρματη Λειτουργία Πρωτόκολλα επικοινωνίας όπως το WiFi Direct και DLNA, καθώς και το AirPlay επιτρέπουν την ασύρματη διασύνδεση υπολογιστής και τηλεόρασης Η τεχνολογία WiFi Direct Η Wi-Fi Direct είναι μια τεχνολογία, η οποία επιτρέπει στις συσκευές να συνδέονται εύκολα μεταξύ τους, χωρίς να απαιτείται σημείο ασύρματης πρόσβασης. Ενεργοποιεί την επικοινωνία μεταξύ συσκευών Wi-Fi (π.χ smartphones) και τον διαμοιρασμό αρχείων μεταξύ τους. Για την επικοινωνία αυτή δεν χρειάζεται τρίτη συσκευή παροχής ασύρματου δικτύου, καθώς οι ίδιες οι συσκευές μετατρέπονται σε wifi micro-hotspots και συνδέονται απευθείας μεταξύ τους. Με την τεχνολογία αυτή θα επιτρέπεται για παράδειγμα η απευθείας αποστολή εικόνας από μια κάρτα μνήμης Eye-Fi σε έναν ασύρματο εκτυπωτή. Η τεχνολογία WiFi Direct είναι βασισμένη κυρίως σε software, επομένως οι σημερινές συσκευές θα έχουν δυνατότητα αναβάθμισης και υποστήριξής της. Το Wi-Fi Direct θεωρείται μία εναλλακτική του Bluetooth όμως η ανταλλαγή αρχείων μεταξύ των συσκευών είναι γρηγορότερη, αρκεί και οι δύο συσκευές να υποστηρίζουν Wi-fi Direct. Η χρήση του Bluetooth δεν θα εξαλειφθεί όμως, καθώς πρέπει να σημειωθεί ότι το Wi-Fi Direct θα χρησιμοποιεί τους ίδιους αναμεταδότες με τις υπόλοιπες λειτουργίες Wi-Fi, άρα δεν υπάρχει λόγος να μην το χρησιμοποιήσουν οι κατασκευαστές (Elpidis, 2010). OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 75

76 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ Εικόνα 16: Λογότυπο τεχνολογίας WiFi Direct που συνοδεύει τις πιστοποιημένες συσκευές Η τεχνολογία DLNA Τον Ιούνιο του 2003 δημιουργήθηκε από 26 μεγάλες εταιρείες του χώρου, ο Οργανισμός Digital Living Network Alliance, γνωστός ευρύτερα με τα αρχικά DLNA. Από το 2011, πάνω από 250 εταιρείες έχουν γίνει μέλη του οργανισμού και σκοπός του είναι η ανάπτυξη προτύπων και τεχνολογιών που δίνουν την δυνατότητα ενσωμάτωσης της ψηφιακής τεχνολογίας στην οικιακή ψυχαγωγία. Οι χρήστες μπορούν να διαμοιράζονται δεδομένα μέσω οικιακού δικτύου, χρησιμοποιώντας συσκευές συμβατές με την τεχνολογία DLNA. Για παράδειγμα, μέσω φορητού υπολογιστή ή tablet εύκολα μπορεί να γίνει η προβολή ενός βίντεο στην τηλεόραση, η εκτύπωση μιας φωτογραφίας στον εκτυπωτή και άλλα. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συμμαχία της ψηφιακής εποχής, καθώς από τον Οκτώβριο του 2014 πάνω από διαφορετικά μοντέλα συσκευών έχουν αποκτήσει την «σφραγίδα» της DLNA, η οποία υποδεικνύεται από το λογότυπο της πάνω στη συσκευασία των συσκευών, επιβεβαιώνοντας έτσι την δυνατότητα σύνδεσης και διαλειτουργικότητας τους με άλλες συσκευές. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, μέχρι το 2014 περίπου 3 δισεκατομμύρια DLNA- πιστοποιημένες συσκευές, από ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές έως κονσόλες παιχνιδιών και τηλεοράσεις, εγκαταστάθηκαν στα σπίτια των χρηστών (Laughlin, 2014). O DLNA server είναι η συσκευή η οποία αποθηκεύει και στέλνει τις ταινίες, τη μουσική και τις φωτογραφίες. Οι υπολογιστές με λειτουργικό Windows, μπορούν να λειτουργήσουν κατά αυτόν τον τρόπο, καθώς μέσω του Windows Media Player μπορούν να διαχειρίζονται το περιεχόμενο. O DLNA client είναι οποιαδήποτε συσκευή στην οποία προβάλλεται το περιεχόμενο, όπως για παράδειγμα έξυπνες τηλεοράσεις και ψηφιακά ραδιόφωνα. Η DLNA χρησιμοποιεί τεχνολογία Universal Plug n Play (UPnP) για μέσα διαχείρισης, ανακάλυψης και ελέγχου. Με το UPnP καθορίζεται το είδος της συσκευής που υποστηρίζεται από την DLNA και οι μηχανισμοί για την πρόσβαση των μέσων σε πάνω από ένα δίκτυο. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 76

77 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ Εικόνα 17: Λογότυπο πιστοποίησης συσκευών που υποστηρίζουν την τεχνολογία DLNA Η τεχνολογία UPnP Τα αρχικά UPnP υποδηλώνουν το πρότυπο Universal Plug and Play, το οποίο επιτρέπει σε συσκευές να συνδεθούν και να επικοινωνήσουν στα πλαίσια ενός δικτύου. Κύρια λειτουργία του είναι να εξασφαλίζει την συνδεσιμότητα των συσκευών παρά τις μεταβαλλόμενες συνθήκες του δικτύου και την ανταλλαγή πληροφοριών με άλλες συσκευές. Επίσης επιτρέπει σε μία συσκευή να αλλάξει τη διαμόρφωση μίας άλλης συσκευής για τη διευκόλυνση της μεταξύ τους επικοινωνίας. Όταν μια συσκευή με δυνατότητα UPnP συνδεθεί στο δίκτυό, μπορεί να επικοινωνήσει με το υπάρχον κατάλληλο λογισμικό και υλικό που τρέχει ήδη στο δίκτυο και να διασυνδεθεί με οποιεσδήποτε κατάλληλες εφαρμογές. Οι συσκευές που υποστηρίζουν το πρότυπο UPnP μπορούν να λειτουργήσουν στα πλαίσια οποιουδήποτε τύπου δικτύου, είτε ενσύρματου, είτε ασύρματου, χωρίς να απαιτείται προηγούμενη εγκατάσταση προγραμμάτων οδήγησης. Το πρότυπο UPnP διευκολύνει την διασύνδεση νέων και υπαρχόντων συσκευών στο οικιακό δίκτυο, χωρίς περίπλοκες ρυθμίσεις και διαμορφώσεις. Το μόνο που απαιτείται είναι σύνδεση και ενεργοποίηση της εκάστοτε συσκευής, η οποία αυτόματα ρυθμίζεται και επιτρέπει την πρόσβαση σε άλλες διασυνδεδεμένες συσκευές του δικτύου. Ενώ το πρότυπο UPnP επιτρέπει την γρήγορη και εύκολη διαμόρφωση μιας ευρείας ποικιλίας συσκευών, μπορεί συχνά να προκαλέσει ορισμένες τεχνικές δυσκολίες. Οι περισσότερες συσκευές UPnP που συνδέονται στο δίκτυό, κατά την ανταλλαγή δεδομένων αυξάνουν την συμφόρηση του δικτύου. Επίσης, στην περίπτωση που κακόβουλο λογισμικό μολύνει μια συσκευή με λειτουργικότητα UPnP, μπορεί να επιτρέψει σε τρίτους να έχουν πρόσβαση στις υπόλοιπες συσκευές του δικτύου που επίσης λειτουργούν βάση του προτύπου, εκθέτοντας το οικιακό δίκτυο σε κίνδυνο. Συνίσταται για την χρήση τέτοιων συσκευών στα πλαίσια οικιακών δικτύων η χρήση ισχυρών λογισμικών προστασίας από ιούς Η τεχνολογία AirPlay Η τεχνολογία AirPlay εμφανίστηκε στην αγορά με την έλευση των αναβαθμίσεων του ios 4.x, το Προπομπός της υπήρξε η τεχνολογία AirTunes. Το AirPlay είναι ένα πρωτόκολλο ασύρματης επικοινωνίας μεταξύ συσκευών, μέσω WiFi, για την μετάδοση πληροφοριών εικόνας και ήχου, βίντεο και φωτογραφιών. Το AirTunes αφορούσε τη μετάδοση μόνον πληροφορίας ήχου. Η μετάδοση υποστηρίζεται μεταξύ συσκευών iphone/ipad/ipod σε συσκευές AppleTV/iMac/Mac Mini. Οι απαραίτητες εφαρμογές για την λειτουργία των συσκευών που υποστηρίζουν AirPlay είναι οι Banana TV και AirServer. Και οι δύο αυτές εφαρμογές διατίθενται επί πληρωμή μέσω App Store. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 77

78 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ Εικόνα 18: Λογότυπο πιστοποιημένων συσκευών στην τεχνολογία AirPlay Google Chromecast Το Google Chromecast είναι μια μικροσκοπική συσκευή που συνδέεται στην θύρα HDMI της τηλεόρασης και μεταφέρει περιεχόμενο από το YouTube, ταινίες και μουσική από το Google Play αλλά και ό,τι εμφανίζεται στις καρτέλες του δικού της browser (Chrome). To tablet, το smartphone (ios ή Android) ή ακόμα και ο υπολογιστής με Chrome (ή Chromebook και Chromepixel με ChromeOS) μετατρέπονται σε χειριστήρια για την έναρξη ή την παύση της αναπαραγωγής και την αυξομείωση στην ένταση του ήχου. Ο χρήστης μπορεί να συνεχίσει να χρησιμοποιεί την συσκευή του για την αναζήτηση περιεχομένου, την ανάγνωση ή άλλες εργασίες, αφού το Chromecast ανοίγει την δική του σύνοδο επικοινωνίας με τους διακομιστές του περιεχομένου που καλείται να προβάλλει στην TV. Το Chromecast αναλαμβάνει την απαιτητική δουλειά της άντλησης του περιεχομένου από τους αντίστοιχους διακομιστές, απελευθερώνοντας τους πόρους της πηγής, οπότε ο χρήστης μπορεί να χρησιμοποιεί την ταμπλέτα, το τηλέφωνο ή τον υπολογιστή του για άλλες εργασίες Miracast Το Miracast είναι στο λειτουργικό Android ότι είναι το αντίστοιχο AirPlay της Apple. Το Miracast μπορεί να αντικατοπτρίσει ασύρματα ένα Android smartphone ή ένα tablet σε μια τηλεόραση ή συσκευή που είναι συμβατή με την τεχνολογία αυτή. Ο σκοπός είναι ίδιος με αυτόν του AirPlay, δηλαδή η προβολή πολυμέσων (φωτογραφίες, ταινίες και μουσική) από το smartphone και το tablet, στην τηλεόραση και το home theatre. Το Miracast έχει αρχίσει να εμφανίζεται στις νέες έξυπνες τηλεοράσεις (Smart TV s), καθώς και άλλες συσκευές, συμπεριλαμβανομένου και του DMP-MST 60 player της Panasonic. Ο μοναδικός σκοπός της λειτουργίας αυτής είναι να μπορείτε να δείτε ό,τι βλέπετε στην οθόνη των συσκευών σας σε μια τηλεόραση ή γενικά μεγαλύτερη οθόνη. Ένα smartphone ή tablet για να μπορεί να είναι συμβατό με Miracast, θα πρέπει να έχει τουλάχιστον έκδοση Android 4.2 JellyBean. Το Miracast έχει κατασκευαστεί βασιζόμενο στο πρότυπο Wi-Fi Direct. Επειδή καθρεφτίζει απλά τη OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 78

79 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΘΟΝΕΣ συσκευή, οι ταινίες και η μουσική με DRM μπορούν να σταλούν στο home theatre χωρίς κανένα πρόβλημα. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 79

80 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 6 : Η Τ Α Ξ Η Τ Ο Υ Μ Ε Λ Λ Ο Ν Τ Ο Σ OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 80

81 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Στα προηγούμενα κεφάλαια, έγινε ανάλυση του τεχνικού εξοπλισμού ο οποίος είναι απαραίτητος για την λειτουργία μιας σύγχρονης τάξης. Στο παρών κεφάλαιο, ολοκληρώνεται η μελέτη με το ψηφιακό μαθησιακό υλικό το οποίο εμπλουτίζει και υποστηρίζει το παραδοσιακό και ήδη υπάρχον, για την επιτυχή οικοδόμηση και λειτουργία της σύγχρονης τάξης του μέλλοντος. Με τον όρο εκπαιδευτική τεχνολογία, περιγράφεται η εκπαιδευτική πρακτική κατά την οποία κάθε εκπαιδευόμενος μέσα σε μια τάξη διαθέτει μια ατομική υπολογιστική συσκευή με την οποία συμμετέχει στις μαθησιακές δραστηριότητες. Οι συσκευές αυτές είναι φορητές και εξοπλισμένες με δυνατότητες ασύρματης δικτύωσης. Τέτοιες συσκευές μπορούν να έχουν ένα εύρος μορφών και δυνατοτήτων, από εξειδικευμένες συσκευές όπως τηλεχειριστήρια απάντησης (response pads), γραφικά αριθμητήρια και ηλεκτρονικά λεξικά έως γενικού τύπου συσκευές, όπως κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές παλάμης (PDAs), φορητούς υπολογιστές ή Tablet PCs. Δεν υπάρχει κάποια μοναδική, «τέλεια» διαρρύθμιση και εξοπλισμός της σχολικής αίθουσας η οποία να φέρνει την επανάσταση στην παιδαγωγική. Ωστόσο, διδάσκοντες που είχαν την ευκαιρία να διδάξουν σε «ηλεκτρονικές» αίθουσες διαπίστωσαν ότι είναι εύκολο να υιοθετήσουν νέες διδακτικές μεθόδους και να δημιουργήσουν ελκυστικές μαθησιακές εμπειρίες για τους μαθητές. Οι τεχνολογίες που φιλοξενεί η «Τάξη του Μέλλοντος» μπορούν να δώσουν νέα πνοή ακόμη και στις παραδοσιακές διαλέξεις ενώ δίνουν ευκαιρίες για την εφαρμογή ενεργού ατομικής αλλά και συνεργατικής μάθησης (Δούκας et. al, 2008). 6.1 ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Μια ψηφιακή σχολική τάξη που θα αποτελείται από μαθητές εξοπλισμένους με φορητές υπολογιστικές μαθησιακές συσκευές απαιτεί την ενεργοποίηση μιας ποικιλίας διδακτικών στρατηγικών, εκπαιδευτικού υλικού και τεχνολογικού εξοπλισμού για να λειτουργήσει. Ένα μέρος των συσκευών αυτών είναι οι συσκευές των εκπαιδευόμενων, δηλαδή, ένα σύνολο από προσωπικές, φορητές υπολογιστικές συσκευές, με δυνατότητες ασύρματης δικτύωσης, διαθέσιμες σε κάθε μαθητή. Ειδικότερα τα Tablet PCs που κυκλοφόρησαν τα τελευταία χρόνια, τράβηξαν αμέσως το ενδιαφέρον ως χρήσιμο εργαλείο για την εκπαίδευση κυρίως λόγω του ότι ο χρήστης μπορεί να γράψει - σχεδιάσει σε αυτά με ένα στυλό αντικαθιστώντας το πληκτρολόγιο και το ποντίκι, αλλά και λόγω της μεταφερσιμότητάς τους, της ικανοποιητικής απόδοσής τους, την αυτονομία τους και την υποστήριξη αναγνώρισης γραφής. Η εκπαιδευτική τους αξιοποίηση υπήρξε ένας από τους βασικούς στόχους της δημιουργίας τους. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παρουσιάσεις, για χειρόγραφες σημειώσεις κλπ. Ένα βασικό ακόμη κομμάτι του απαραίτητου εξοπλισμού είναι το δίκτυο. Το δίκτυο επικοινωνίας είναι ένα μέσο επικοινωνίας που να επιτρέπει την ένα προς ένα επικοινωνία μεταξύ των συσκευών, την ασύρματη τοπική διασύνδεση και την πρόσβαση στο διαδίκτυο. Για την αποφυγή μεγάλου όγκου καλωδίων, μια καλή λύση είναι η χρήση ασύρματου δικτύου και όχι ενσύρματου. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 81

82 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Σε τέτοιες περιπτώσεις συχνά χρησιμοποιείται εκτός από τη συσκευή δρομολογεί τα δεδομένα μεταξύ ενός δικτύου (router) και μια συσκευή για την ενίσχυση του δικτύου. Οι συσκευή αυτή ονομάζεται wi-fi extender η οποία ουσιαστικά συνδέεται ασύρματα με το router και αναμεταδίδει το σήμα του δικτύου. Με σωστή τοποθέτηση της συσκευής αυτής μπορούμε πρακτικά να διπλασιάσουμε την εμβέλεια του Wi-Fi. Μέρος του εξοπλισμού επίσης αποτελεί μια διαμοιραζόμενη οθόνη. Μια διαμοιραζόμενη οθόνη για προβολή σε ολόκληρη την τάξη, όπως πχ ένας ψηφιακό προβολικό ή ένας αλληλεπιδραστικό ψηφιακός ασπροπίνακας, η οποία να μπορεί να ελέγχεται από τον καθηγητή ή από έναν ή περισσότερους μαθητές, ανάλογα με την μαθησιακή δραστηριότητα που εξελίσσεται. Επίσης, μπορεί να είναι μια τηλεόραση η οποία μπορεί να συνδεθεί και να αναπαράγει υλικό από κεντρικό υπολογιστή ή ακόμα και από φορητές συσκευές, είτε ενσύρματα είτε ασύρματα μέσω λειτουργιών όπως Screen Mirroring και DLNA. Επίσης, οπτικο-ακουστικός εξοπλισμός και περιφερειακά, κυρίως ηχεία με κατάλληλη ισχύ ώστε να είναι δυνατή και η ακρόαση απαιτητικών μουσικών θεμάτων αλλά και εκτυπωτής. Επιπλέον άλλα περιφερειακά όπως CD-DVD player, φωτογραφικές μηχανές, κάμερες μπορούν να υποκατασταθούν πλήρως από τους υπολογιστές. Αναφορικά με τον ήχο, προτιμώνται τα ηχεία bluetooth, καθώς μπορούν να τοποθετηθούν σε όλα τα σημεία της αίθουσας εύκολα, χωρίς εμπλεκόμενη καλωδίωση και παρέχοντας σε όλους τους εκπαιδευόμενους ίση ποιότητα ήχου. Ακόμα, απαραίτητη είναι και η συσκευή του εκπαιδευτικού, όπου συνήθως πρόκειται για τον προσωπικό υπολογιστή του ή κάποιο υπολογιστή που βρίσκεται μόνιμα εγκατεστημένος στην τάξη. Μέσω του υπολογιστή του ο εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να διαχειρίζεται το εκπαιδευτικό υλικό, το εκάστοτε σύστημα διαχείρισης μάθησης (LMS) κλπ. Τέλος, εάν απαιτείται η χρήση γραφικής ύλης, απαραίτητη συσκευή είναι και ο εκτυπωτής και συγκεκριμένα ο ασύρματος εκτυπωτής. Με την ίδια λογική όπως και παραπάνω, αποφεύγεται η πυκνή καλωδίωση που συνήθως προκαλεί σύγχυση. Οι ασύρματοι εκτυπωτές διαθέτουν Wi-Fi για ασύρματη εκτύπωση από οπουδήποτε στον χώρο και πολλοί από αυτούς διαθέτουν ενσωματωμένο card reader και αρκετά έχουν και μηχανισμό duplexer για αυτόματη εκτύπωση διπλής όψης. Επίσης, αρκετοί εκτυπωτές μπορούν να δουλέψουν με παραπάνω από έναν υπολογιστή μέσω ασύρματου δικτύου (Δούκας et. al, 2008). 6.2 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Με την πάροδο των ετών, το άλλοτε βοηθητικό ψηφιακό υλικό τείνει να μην παίζει πια το ρόλο του βοηθήματος, αλλά το υλικό του μαθησιακού περιεχομένου να είναι εξ ολοκλήρου ψηφιακό. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 82

83 6.2.1 Συστήματα Διαχείρισης Μάθησης,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Τα Συστήματα Διαχείρισης Μάθησης (LMS) είναι λογισμικά συστήματα που έχουν αναπτυχθεί για τη διαχείριση ηλεκτρονικών μαθημάτων, την παρακολούθηση, τη σχεδίαση και την άμεση διαχείριση της εκπαιδευτικής δραστηριότητας, καθώς και την επικοινωνία μεταξύ των συμμετεχόντων. Σκοπός τους είναι η διαχείριση όλης της ψηφιακής πορείας του μαθήματος, του εκπαιδευόμενου και του εκπαιδευτικού, από την εγγραφή μέχρι την ψηφιακή ανάθεση εργασιών και την μεταξύ τους επικοινωνία. Τα LMS βασίζονται σε τεχνολογίες του Διαδικτύου και διαχειρίζονται και παρακολουθούν την αλληλεπίδραση μεταξύ εκπαιδευομένων-περιεχομένου και εκπαιδευομένων-εκπαιδευτή. Τα δημοφιλέστερα LMSs: Moodle, Blackboard, Edmodo, ConnectEDU, Collaborize Classroom, Schoology, Sum Total Systems, Open eclass (Claroline), etutor, Sakai Ηλεκτρονικά Τεστ & Ασφάλεια Η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών και η επιρροή που ασκούν στον τομέα της εκπαίδευσης είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει και συνεχίζει να απασχολεί έντονα τη διεθνή εκπαιδευτική και επιστημονική κοινότητα. Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει πια ενημερωτική και επιμορφωτική δράση που να μη συμπεριλαμβάνει στη θεματολογία της την εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία Οι τεχνολογικές εξελίξεις σ τον εκπαιδευτικό τομέα O Η/Υ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διαχείριση και τη διευκόλυνση όλων των πτυχών της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Πιο συγκεκριμένα, επιτρέπει τη διερεύνηση υποθετικών ερωτημάτων και την προσομοίωση καταστάσεων και φαινομένων για την καλύτερη κατανόηση αφηρημένων εννοιών. Τα μεγάλης εμβέλειας δίκτυα όπως το internet, εκτός του ότι είναι ανοιχτά προς όλους, παρέχουν τη δυνατότητα σύνδεσης εξ αποστάσεως με διάφορες βιβλιοθήκες και πηγές γνώσης για την καλύτερη διεξαγωγή του μαθήματος και την κατανόηση του γνωστικού αντικειμένου. Το βιβλίο, ο δάσκαλος και η βιβλιοθήκη του σχολείου παύουν να αποτελούν τις μοναδικές πηγές πληροφορίας εντός του σχολείου. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να συνδεθούν με μεγάλα υπολογιστικά συστήματα και να έχουν πρόσβαση στις ποικίλες και μεγάλης κλίμακας πληροφορίες που λίγα μόνο ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια μπορούν να δημιουργήσουν και να συντηρήσουν. Εκτός από την απεριόριστη πρόσβαση σε ανεξάντλητες πηγές πληροφορίας και γνώσης, το internet παρέχει τη δυνατότητα επικοινωνίας ανάμεσα σε μαθητές του ίδιου ή διαφορετικών σχολείων, καθώς και ανάμεσα σε μαθητές και εκπαιδευτικούς. Η εκπαίδευση είναι πλέον σε θέση να προσφέρει υπηρεσίες ανεξάρτητες από το χρόνο (ασύγχρονη) και το χώρο όπου βρίσκονται οι εκπαιδευόμενοι ή/και οι φορείς εκπαιδευτικών υπηρεσιών και διαφαίνονται στον ορίζοντα λύσεις για το πρόβλημα των πολυάριθμων τάξεων, της γεωγραφικής OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 83

84 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ανισότητας, και του εξαντλητικού φόρτου εργασίας. Ο εκπαιδευόμενος τοποθετείται στο κέντρο του ενδιαφέροντος και έχει πλέον στη διάθεσή του πρωτόγνωρες δυνατότητες επικοινωνίας και εκπαίδευσης ανάλογα με τη διαθεσιμότητα, τις δυνατότητές και τις απαιτήσεις του Ηλεκτρονικά Τεστ Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί σημαντικά η "ηλεκτρονική αξιολόγηση" με χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή (CBA). Τα εργαλεία CBA εμφανίζονται είτε ως αυτόνομα λογισμικά, είτε ενσωματωμένα σε λογισμικά elearning και πρόκειται να βελτιώσουν κατά πολύ τον παραδοσιακό τρόπο εξετάσεων (PPT) με σημαντική μείωση των πόρων και του χρόνου προετοιμασίας και διόρθωσης. Τα συστήματα αυτά έχουν ως στόχο να καλύψουν και τους δύο τύπους αξιολόγησης, την αθροιστική (summative assessment) και τη διαμορφωτική (formative assessment). Η αθροιστική αξιολόγηση, αξιολογεί την ποσότητα και την απομνημόνευση των, μετά την ολοκλήρωση της ύλης των μαθημάτων. Η διαμορφωτική αξιολόγηση, αξιολογεί την αφομοίωση της γνώσης μετά την ολοκλήρωση μιας ενότητας της ύλης. Ένα περιβάλλον Αξιολόγησης με τη βοήθεια του υπολογιστή μπορεί να υποστηρίζει διαφορετικούς τύπους ερωτήσεων, όπως ερωτήσεις σωστού-λάθους (true-false), πολλαπλών επιλογών (multiple-choice questions), πολλαπλών απαντήσεων (multiple response questions), συμπλήρωσης κενών (fill-in-the-blank), ταξινόμησης (orderobjects), αντιστοίχησης (connect-the-points), κ.α. (Παπανικολάου & Γρηγοριάδου & Γουλή, 2005) Πλεονεκτήματα ηλεκτρονικών τεστ Ο διαδικτυακός τρόπος της μαθησιακής αξιολόγησης είναι κατά πολύ φιλικότερος προς τους εκπαιδευόμενους. Έρευνες και ερωτηματολόγια που έχουν συμπληρωθεί από τους ίδιους τους μαθητές, δείχνουν ότι αυτός ο τρόπος εξέτασης αυξάνει το ενδιαφέρον τους και μειώνει τα επίπεδα άγχους στα οποία φτάνουν όταν έρχονται αντιμέτωποι με τον παραδοσιακό τρόπο. Με τα συστήματα διαδικτυακής εξέτασης προσφέρεται επίσης η δυνατότητα παροχής πολλών τεστ εξάσκησης (practice tests) στους εκπαιδευόμενους. Ως εκ τούτου, οι μαθητές μπορούν να οργανώνουν το διάβασμα τους και τον χρόνο τους καλύτερα και να αντιλαμβάνονται τα λάθη και τις αδυναμίες τους πολύ νωρίτερα από το τελικό διαγώνισμα της εξεταστικής περιόδου. Ένα άλλο σημαντικό πλεονέκτημα των διαδικτυακών εφαρμογών μαθησιακής εξέτασης, είναι ότι καθιστούν τα διαγωνίσματα πλήρως προσαρμόσιμα στις εκάστοτε ανάγκες. Στον παραδοσιακό τρόπο εξετάσεων χρησιμοποιούνται πολλές σταθερές, οι οποίες καθορίζονται στα πλαίσια μίας συγκεκριμένης τάξης, για συγκεκριμένους μαθητές. Αντιθέτως, ο ηλεκτρονικός τρόπος εξέτασης εισάγει πολλές μεταβλητές στην πορεία δημιουργίας διαγωνισμάτων, γεγονός που καθιστά δυνατή την δημιουργία διαγωνισμάτων ανεξάρτητων από τον χώρο και τον χρόνο. Επιπλέον, παρέχεται η δυνατότητα ενσωμάτωσης ευρείας κλίμακας στοιχείων όπως γραφικά, ήχος, βίντεο, animations, ειδικούς χαρακτήρες όπως βέλη κλπ σε κάποιες ή σε όλες τις ερωτήσεις ενός διαγωνίσματος. Μία ακόμα πτυχή της εξεταστικής διαδικασίας που επηρεάζεται θετικά από τα αναπτυσσόμενα λογισμικά υποδομής, είναι αυτή της εξαγωγής αποτελεσμάτων. Η διαδικασία διόρθωσης των διαγωνισμάτων αυτοματοποιείται και δεν ενέχεται πλέον ο κίνδυνος του ανθρώπινου λάθους. Τα OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 84

85 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ αποτελέσματα παράγονται άμεσα, τις περισσότερες φορές, χωρίς χρονική καθυστέρηση και είναι ορθά και ακριβή. Οι εφαρμογές διαδικτυακής μαθησιακής εξέτασης και αξιολόγησης μπορούν να δημιουργούν, να ανανεώνουν και να διατηρούν τις λεγόμενες τράπεζες ερωτήσεων (question banks) οι οποίες παρέχουν κατηγοριοποιημένες ερωτήσεις ανάλογα με τη διδακτέα ύλη και το επιθυμητό επίπεδο δυσκολίας. Παρέχεται έτσι η δυνατότητα τυχαίας επιλογής των ερωτήσεων για δημιουργία διαφοροποιημένων διαγωνισμάτων για κάθε μαθητή. Συνεπώς περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό η δυνατότητα αντιγραφής μεταξύ των εκπαιδευομένων. Επιπλέον, παρέχεται η δυνατότητα καθορισμού χρονικού ορίου ανάλογα με τις απαιτήσεις του κάθε διαγωνίσματος. Μετά την λήξη του χρονικού αυτού ορίου το διαγώνισμα υποβάλλεται αυτόματα στο σύστημα. Η ύπαρξη χρονικού ορίου και διακριτικής ένδειξης του χρόνου που απομένει, βοηθάει τους μαθητές στο να οργανώσουν τον χρόνο τους καλύτερα και περιορίζει τη δυνατότητα αντιγραφής. Ένα ακόμα σημαντικό πλεονέκτημα είναι η αύξηση της ασφάλειας με ακριβή ταυτοποίηση και επιβεβαίωση των στοιχείων των μαθητών που δικαιούνται να συμμετάσχουν στην εξέταση. Επίσης, η διαδικτυακή εξέταση και αξιολόγηση καθιστά δυνατή την αυτόματη λήψη στατιστικών στοιχείων και αναφορών οι οποίες επιτρέπουν την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την απόδοση των μαθητών, τις ελλείψεις τους κοκ (Sim & Horton, 2009) Μειονεκτήματα ηλεκτρονικών τεστ Εκτός από τα πολλά πλεονεκτήματα που αναφέρθηκαν παραπάνω, οι εφαρμογές διαδικτυακής εξέτασης και αξιολόγησης παρουσιάζουν και μία σειρά από μειονεκτήματα κι ελλείψεις οι οποίες πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά το σχεδιασμό νέων λογισμικών υποδομής. Αρχικά, ένας αρνητικός παράγοντας αυτού του τρόπου αξιολόγησης σε σχέση με τον συμβατικό, είναι η πιθανότητα πτώσης του συστήματος, η εμφάνιση κάποιας τεχνικής βλάβης του υπολογιστή ή η διακοπή της εξέτασης λόγω διακοπής ρεύματος. Στην περίπτωση αυτή διακόπτεται η ροή σκέψης του εκπαιδευόμενου και σε κάποιες περιπτώσεις χάνονται οι απαντήσεις που έχει δώσει μέχρι εκείνη τη στιγμή. Επίσης όταν αποκατασταθεί η βλάβη υπάρχει περίπτωση ο εκπαιδευόμενος να μπορεί να συνεχίσει από εκεί όπου σταμάτησε αλλά να έχει λήξει ο χρόνος της εξέτασης. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να διατηρούνται αντίγραφα ασφαλείας των απαντήσεων των μαθητών και του εναπομείναντος χρόνου και να χρησιμοποιούνται εξαιρετικά σταθερά συστήματα. Πρέπει να διασφαλίζεται υψηλός βαθμός συντήρησης και να υπάρχουν επιπλέον υπολογιστές για την περίπτωση τεχνικής βλάβης σε κάποιο μεμονωμένο μηχάνημα. Είναι επίσης πολύ σημαντικό να υπάρχουν σαφείς οδηγίες προς τους μαθητές για την εξασφάλιση της ομαλής λειτουργίας του συστήματος. Το κύριο σημείο στο οποίο υστερούν τα λογισμικά διαδικτυακής εξέτασης σε σχέση με τον συμβατικό τρόπο αξιολόγησης της μαθησιακής απόδοσης, είναι η μη αυτοματοποιημένη διόρθωση των απαντήσεων ελεύθερου κειμένου. Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι δεν πρέπει και δεν είναι θεμιτό να γίνει εξολοκλήρου αντικατάσταση της εργασίας του εκπαιδευτικού από τον υπολογιστή και το διαδίκτυο. Οι σύγχρονες τεχνολογίες πρέπει να χρησιμοποιούνται με σκοπό να διευκολύνουν και να ενισχύουν την δουλειά του εκπαιδευτικού, η οποία αποτελεί λειτούργημα. Ως εκ τούτου δεν OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 85

86 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ είναι δυνατό ούτε απαραίτητο να διορθώνονται οι απαντήσεις κειμένου αυτόματα από το λογισμικό. Αυτό που μπορεί να γίνει, είναι να βρεθούν τρόποι διευκόλυνσης του εκπαιδευτικού με την χρήση για παράδειγμα εργαλείων γλωσσικής επεξεργασίας τα οποία θα μετρούν το ποσοστό εμφάνισης από λέξεις-κλειδιά που πρέπει να εμπεριέχονται στην απάντηση. Ο εκπαιδευτικός θα μπορεί να προβεί με αυτό τον τρόπο σε μία πρώτη κατηγοριοποίηση των εξεταζόμενων ανάλογα με το επίπεδο διαβάσματος και προετοιμασίας τους. Επίσης, η αξιολόγηση της απόδοσης ενός μαθητή στον παραδοσιακό τρόπο εξέτασης προκύπτει από την συνολική του προσπάθεια η οποία δεν είναι εύκολο να φανεί σε διαγωνίσματα με περιορισμένους τύπους ερωτήσεων και αυτόματη διόρθωση. +ς εκ τούτου, είναι πολύ σημαντικό να αναπτύσσονται λογισμικά υποδομής που υποστηρίζουν μεγάλης ποικιλίας τύπους ερωτήσεων. Επιπλέον, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την ανάπτυξη εφαρμογών διαδικτυακής αξιολόγησης, το γεγονός ότι στην εξέταση υπάρχει περίπτωση να συμμετέχουν μαθητές με ειδικές ανάγκες. Πρέπει λοιπόν να λαμβάνεται μέριμνα ώστε να μην αποκλείονται οι μαθητές αυτοί από τον ηλεκτρονικό τρόπο εξέτασης. Τέλος, αν η μέθοδος που ακολουθείται κατά την δημιουργία ηλεκτρονικών διαγωνισμάτων, είναι η τυχαία επιλογή θεμάτων από τράπεζες ερωτήσεων (question banks), ενέχεται ο κίνδυνος να εμφανιστούν περιπτώσεις ανισότητας των συνθηκών εξέτασης. ως εκ τούτου, πρέπει η επιλογή να γίνεται ανάμεσα σε ερωτήσεις ίδιου επιπέδου δυσκολίας οι οποίες αντιστοιχούν στην ίδια θεματική ενότητα, καθώς και να υπάρχει μεγάλος αριθμός ερωτήσεων ώστε να αποφεύγεται η υψηλού βαθμού επανάληψη. Για τον βέλτιστο έλεγχο για την αποφυγή ενδεχόμενης αντιγραφής (cheating), οι ερωτήσεις ενός διαγωνίσματος θα πρέπει να μπορούν να τοποθετούνται με τυχαία σειρά σε κάθε μαθητή ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες αντιγραφής. Θα μπορούσαν να τοποθετούνται και διαφορετικά θέματα, αλλά θα πρέπει να αφορούν την ίδια θεματική ενότητα και να είναι του ίδιου βαθμού δυσκολίας για να μην αδικούνται κάποιοι μαθητές (Sim & Horton, 2009) Μηχανισμοί ασφάλειας Αναφορικά με την ασφάλεια των ηλεκτρονικών τεστ, ένας τρόπος διασφάλισης της είναι να έχουν πρόσβαση σε κάθε τεστ μόνο εγγεγραμμένοι χρήστες. Μπορούν να χρησιμοποιούνται αρχεία κειμένου με λεπτομέρειες που αφορούν τους μαθητές (ονοματεπώνυμο μαθητή και κωδικός αριθμός του) τα οποία να επιτρέπουν την πρόσβαση σε όποιον έχει το δικαίωμα να συμμετάσχει στην εξέταση. Το τεστ μπορεί να γίνεται διαθέσιμο συγκεκριμένη ημερομηνία και συγκεκριμένη ώρα και μετά να απενεργοποιείται. Επίσης μπορεί να καθορίζεται κάποιο μέγιστο χρονικό όριο μέχρι το οποίο μπορούν οι μαθητές να κάνουν login και κάποιο ελάχιστο χρονικό όριο μετά το οποίο οι μαθητές μπορούν να κάνουν logoff. Τέλος, καλό είναι να καθορίζεται και ο μέγιστος αριθμός φορών που μπορεί ένας μαθητής να έχει πρόσβαση σε ένα τεστ (Eplion & Keefe, Unpublished working paper). OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 86

87 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Το Ηλεκτρονικό Βιβλίο Τα τελευταία χρόνια τα βιβλία σε ψηφιακή μορφή (e-books) χρησιμοποιούνται ολοένα και πιο πολύ. Η λειτουργικότητα ενός ψηφιακού βιβλίου εξαρτάται από το πρότυπο που έχει χρησιμοποιηθεί για τη σύνθεσή του και εν μέρει από τα χαρακτηριστικά της συσκευής που θα το προβάλει. Έτσι έχουν αναπτυχθεί διάφοροι τύποι και πρότυπα για την ανάπτυξη ψηφιακών βιβλίων κάποια από τα οποία επιτρέπουν στο χρήστη - αναγνώστη να κάνει μια σειρά λειτουργιών εκτός από το ξεφύλλισμα, όπως είναι η εισαγωγή εικόνας, το μαρκάρισμα λέξεων και η καταχώρηση σχολίων. Σαν συνέπεια όλων αυτών, τα ψηφιακά βιβλία επεκτείνονται και στην εκπαίδευση αφού έχουν πρόσθετη αξία ως εκπαιδευτικά εργαλεία Το ηλεκτρονικό βιβλίο στην εκπαίδευση Ηλεκτρονικό βιβλίο είναι ένα βιβλίο σε ψηφιακή μορφή που εκδίδεται με σκοπό την ανάγνωσή του σε ηλεκτρονικό αναγνώστη, σε υπολογιστή ή άλλη ηλεκτρονική συσκευή. Παρόλο που μπορεί να διατίθεται και σε τυπωμένη εκδοχή ή να συνιστά ψηφιοποίηση ενός ήδη τυπωμένου βιβλίου, το ηλεκτρονικό βιβλίο δεν προϋποθέτει αναγκαστικά και ένα αντίστοιχο τυπωμένο βιβλίο. Τα ηλεκτρονικά βιβλία σήμερα είναι στη μεγάλη τους πλειονότητα αρχεία epub, Portable Document Format (pdf) και Mobipocket. Διαβάζονται είτε με εξειδικευμένες συσκευές με οθόνες ηλεκτρονικού χαρτιού, τους ηλεκτρονικούς αναγνώστες, είτε σε υπολογιστές και κινητά τηλέφωνα (Μήτρου, 2012). Υπό μία ευρύτερη προοπτική, ο όρος «ηλεκτρονικό βιβλίο» δηλώνει το ψηφιοποιημένο και εμπλουτισμένο με στοιχεία πολυμέσων κείμενο. Τέτοια πολυμεσικά στοιχεία είναι ο ήχος, η εικόνα, οι υπερσύνδεσμοι, καθώς και μέσα τα οποία επιτρέπουν τη δημιουργία σελιδοδεικτών (bookmarks), σημειώσεων στα περιθώρια της σελίδας και υπογραμμίσεων στο κείμενο, την αναζήτηση λέξης ή φράσης μέσω ευρετηρίων κ.ά. Η διαθέσιμη τεχνολογία ενισχύει τη λειτουργικότητα του ηλεκτρονικού βιβλίου με δυνατότητες όπως η αλλαγή του τύπου και του μεγέθους των γραμματοσειρών, η ερμηνεία και μετάφραση όρων και λέξεων από ενσωματωμένα λεξικά, η αντιγραφή και μεταφορά μέρους του κειμένου σε άλλες εφαρμογές, η εκτύπωση κειμένου κ.λπ. Καθώς οδεύουμε στην εποχή της ψηφιακής εκπαίδευσης και καθώς όλοι σχεδόν οι μαθητές και φοιτητές διαθέτουν φορητές συσκευές όπως tablet και ipad με οθόνες πάνω από 7 ίντσες, η ενσωμάτωση των ηλεκτρονικών βιβλίων στην εκπαίδευση είναι βέβαιη. Το περιεχόμενο μπορεί να ανανεωθεί και να εμπλουτιστεί ευκολότερα σε σχέση με τα βιβλία σε έντυπη μορφή. Μέσω της τεχνολογίας παρέχονται δυνατότητες διάδρασης με το βιβλίο, δημιουργώντας ευχάριστο κλίμα και κινητροδοτώντας τον χρήστη στην μελέτη, σε σχέση με το παραδοσιακό βιβλίο με στατικές εικόνες και περιορισμένα γραφικά μέσα. Με τον όρο «ηλεκτρονικό βιβλίο» δεν εννοούμε μόνον την ψηφιακή έκδοση ενός συμβατικού βιβλίου αλλά το δυναμικό και διαδραστικό μέσο μάθησης που λειτουργεί ως πολυμεσικό εργαλείο γνώσης. Με αυτήν την έννοια, ο όρος δεν συνδέεται απλώς με τη δυνατότητα πρόσβασης του χρήστη σε κείμενα, ήχους και εικόνες. Αντιθέτως, OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 87

88 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ το «ηλεκτρονικό βιβλίο» συνιστά ένα σύνθετο και δυναμικό περιβάλλον μάθησης. Η πρόσβαση του εκπαιδευτικού και του μαθητή σε πολλαπλές πηγές μάθησης μέσω υπερσυνδέσμων, καθώς και η δυνατότητα διάδρασης, μπορούν να καταστήσουν το μέσο αυτό ποιοτικό εργαλείο, όχι μόνον όσον αφορά στην άντληση πληροφοριών αλλά και όσον αφορά στην κατάκτηση και τη σύνθεση της νέας γνώσης. Τα ηλεκτρονικά βιβλία χρησιμοποιούνται ακόμα και στις δημόσιες βιβλιοθήκες όπου παρ' όλο που αρχικά το εγχείρημα εισαγωγής τους σε αυτές ξεκίνησε απαισιόδοξα, τελικά αποδείχθηκε πως η τεχνολογία γίνεται ολοένα και πιο αποδεκτή στους χρήστες (Gibbons, 2001). Τα ηλεκτρονικά βιβλία απέκτησαν φανατικούς αναγνώστες λόγω της εύκολης πρόσβασης σε αυτά μέσω διαδικτύου από οπουδήποτε αλλά και της εύκολης ανάγνωσης τους μέσα από ελαφριές και κομψές συσκευές. Ακόμη, τα ηλεκτρονικά βιβλία εισχώρησαν και στις βιβλιοθήκες εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Για άλλη μια φορά, οι απόψεις των ειδικών διίστανται καθώς οι υποστηρικτές ισχυρίζονται πως η τεχνολογία πρέπει να γεμίσει το χάσμα μεταξύ της έντυπης και της ψηφιακής πληροφορίας, πως παρέχεται άνεση, φορητότητα και οικονομία, αλλά και έγκαιρη και εύκολη του υλικού. Ειδικότερα για τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες, η δυνατότητα ακρόασης κειμένου (text to speech), η οποία υποστηρίζεται από τους διάφορους τύπους ηλεκτρονικών υπολογιστών, φαίνεται ότι επιδρά θετικά στην κατάκτηση της γνώσης. Τέλος, ενώ το παραδοσιακό βιβλίο μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα σε δυσλεκτικούς μαθητές και σε μαθητές με προβλήματα όρασης, το ηλεκτρονικό βιβλίο καθιστά την πληροφορία ευκολότερα προσβάσιμη στους μαθητές με αναπηρίες (Maynard & Cheyne, 2005). Όσον αφορά τις αρνητικές απόψεις, αυτές αναφέρονται στο ενδεχόμενο κάποιος μαθητής να μην είναι ικανοποιητικά εξοικειωμένος με την τεχνολογία ή κάποιοι να βρίσκουν κουραστικό και λιγότερο αποδοτική την ανάγνωση ενός μεγάλου κειμένου σε μια οθόνη (Lam et. al, 2009) Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα Πολλά από τα πλεονεκτήματα των ηλεκτρονικών βιβλίων έχουν άμεση σχέση με τα χαρακτηριστικά των ηλεκτρονικών συσκευών που χρησιμοποιούνται για την καταγραφή ή τη μεταφόρτωσή τους και αφορούν σε λειτουργίες που δεν διαθέτει το έντυπο βιβλίο, όπως: η δυνατότητα άμεσης διάθεσης του περιεχομένου του ηλεκτρονικού βιβλίου, οι αυξημένες δυνατότητες του υλικού (αναζήτηση ευρείας κλίμακας στο ηλεκτρονικό κείμενο, διαδραστικό λεξικό, δυνατότητες εμφάνισης πολυμέσων κ.λπ.), η δυνατότητα επικαιροποίησης του εκπαιδευτικού υλικού, οι εκπαιδευτικές εφαρμογές, η εύκολη πρόσβαση σε πηγές πληροφόρησης, το φιλικό περιβάλλον διεπαφής (interface), η δυνατότητα βελτίωσης του επιπέδου της εγγραμματοσύνης -αλλά και της εκπαίδευσης γενικότερα- στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, καθώς και η βελτίωση του επιπέδου εγγραμματοσύνης σε εθνικό επίπεδο με γνώμονα τα εκπαιδευτικά πρότυπα. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 88

89 Συγκεκριμένα, στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ηλεκτρονικού βιβλίου συμπεριλαμβάνονται τα εξής (Cavanaugh & Cavanaugh, 2002):,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Δυνατότητα επικαιροποίησης του περιεχομένου. Δυνατότητα επικοινωνίας των εμπλεκομένων στην εκπαιδευτική διαδικασία Δυνατότητα αμφίδρομης επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτικών και γονέων μέσα στο περιβάλλον λειτουργίας του περιεχομένου. Δυνατότητα συνεργατικής μάθησης μεταξύ των μαθητών. Παράθεση των διδακτικών στόχων στην αρχή του μαθήματος. Πρόσβαση σε εξωτερικές πηγές πληροφοριών (κείμενα, ήχους, εικόνες κ.λπ.) μέσω υπερσυνδέσμων (hyperlinks) και δυνατότητα εκτέλεσης σύνθετων εργασιών (project). Δυνατότητα αποθήκευσης πολλαπλών πηγών. Αρχεία ήχου με σημαντικές παρατηρήσεις για το μάθημα ή επιπλέον ηχητικό υλικό. Ενσωμάτωση ολιγόλεπτων βίντεο, κινούμενων εικόνων (animation) καθώς και πολυμεσικού περιεχομένου (multimedia clips). Ενσωμάτωση ποικίλων δραστηριοτήτων με τη μορφή μαθησιακών αντικειμένων και δυνατότητα επιλογής των κατάλληλων δραστηριοτήτων από τον δάσκαλο ανάλογα με το μαθησιακό επίπεδο του μαθητή (εξατομικευμένη διδασκαλία). Δυνατότητα χρήσης μηχανής αναζήτησης με λέξεις-κλειδιά σε κείμενα, στοιχείο που διευκολύνει την πραγματοποίηση σύνθετων εργασιών. Εμφάνιση/απόκρυψη μέρους της πληροφορίας προκειμένου να εστιαστεί η προσοχή σε συγκεκριμένα σημεία. Δυνατότητα υπερφώτισης (highlighter) και υπογράμμισης (underliner). Δυνατότητα καταγραφής σημειώσεων πάνω στην οθόνη καθώς και δυνατότητα αναίρεσής τους. Ειδικά διαμορφωμένο περιβάλλον διεπαφής, το οποίο βασίζεται στην πρόσφατη ερευνητική εμπειρία. Δυνατότητα εμφάνισης βοήθειας για κάθε κουμπί της επιφάνειας διεπαφής. Δυνατότητα εκφώνησης των κειμένων. Δυνατότητα μεγέθυνσης χαρακτήρων και εικόνων, απομόνωσης μέρους ενός κειμένου και αποστολής του σε κειμενογράφο για περαιτέρω επεξεργασία ή σχολιασμό. Μεταφορά σημειώσεων από υπολογιστή σε υπολογιστή αλλά και από το ένα λειτουργικό σύστημα στο άλλο. Εισαγωγή κειμένου text με συμβατικό τρόπο (πληκτρολόγιο) ή με τη χρήση εικονικού πληκτρολογίου. Δυνατότητες εκτύπωσης. Διαλειτουργικότητα (λειτουργία σε διάφορα λειτουργικά συστήματα). Δυνατότητα λειτουργίας και σε συμβατικούς υπολογιστές. Στα μειονεκτήματα του ηλεκτρονικού βιβλίου συγκαταλέγονται προβλήματα ως προς (Cavanaugh & Cavanaugh, 2002): Τις ταχύτατες τεχνολογικές αλλαγές που καθιστούν έναν Η/Υ μη λειτουργικό μέσα σε μια πενταετία. Την αντοχή της συσκευής στον χρόνο (και στην κακή μεταχείριση) OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 89

90 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Την επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τα ηλεκτρονικά απόβλητα που προκύπτουν μετά από μια πενταετία χρήσης. Το κόστος αγοράς και συντήρησης ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή. Τις αυξημένες ανάγκες συντήρησης των συσκευών και τις ανάγκες σε ειδικευμένο προσωπικό. Την εξάρτηση των Η/Υ από την ηλεκτρική παροχή σε περίπτωση που ο ενσωματωμένος συσσωρευτής ρεύματος του φορητού Η/Υ εξασθενίσει. Την τεχνοφοβία, η οποία μπορεί να αποτελέσει ανασταλτικό παράγοντα στην ενσωμάτωση του μοντέλου στη σχολική τάξη Σχεδιασμός Ηλεκτρονικού Βιβλίου Τα ηλεκτρονικά συγγράμματα, ιδίως στη διαδραστική-πολυμεσική τους μορφή, είναι εκτενή και σύνθετα δημιουργήματα, με ποικιλία προβαλλόμενων αντικειμένων και τρόπων προβολής τους, με εσωτερικές και εξωτερικές παραπομπές, καθώς και άλλες λειτουργίες μη σειριακής προσπέλασης των επιμέρους στοιχείων του. Για να μπορέσει ο αναγνώστης να επιλέξει μια επιθυμητή πορεία ανάγνωσης και να διατηρήσει τη συνέχειά της, είναι απαραίτητο να εφοδιασθεί με κατάλληλα βοηθήματα πλοήγησής του στο σύγγραμα. Τα σημαντικότερα από αυτά τα βοηθήματα είναι ο πίνακας περιεχομένων, όπου αποτελεί σημείο εκκίνησης, αλλά και επανόδου πριν και με σκοπό την προσπέλαση ενός νέου κεφαλαίου ή μαθησιακού αντικειμένου, όπως και στα έντυπα συγγράμματα. Ακόμη ένα σημαντικό στοιχείο είναι ο δυναμικός σύνδεσμος επιστροφής. Οποιαδήποτε εσωτερική παραπομπή, ή ακόμη και σειριακή αναζήτηση εντός του εγγράφου απομακρύνει τον αναγνώστη από το τρέχον σημείο μελέτης του. Για την επιστροφή σε αυτό, μετά το πέρας της αναζήτησης ή της μελέτης της παραπομπής, υπάρχει ανάγκη δημιουργίας και χρήσης ενός δυναμικού συνδέσμου επιστροφής. Μια από τις πολύ χρήσιμες δυνατότητες του διαδραστικού ηλεκτρονικού βιβλίου είναι αυτή της προοδευτικής ή ιεραρχικής παρουσίασης της πληροφορίας με επιλογή και έλεγχο του ίδιου του αναγνώστη. Αυτός ο τρόπος ανάπτυξης και παρουσίασης όχι μόνο βοηθάει στη σταδιακή αφομοίωση της πληροφορίας από τον αναγνώστη με την ενεργό συμμετοχή του, αλλά είναι και η μόνη επιλογή στις περιπτώσεις σύνθετων σχημάτων για την αποφυγή μιας χαοτικής τους εμφάνισης. Σημαντικό επίσης βοήθημα είναι και τα παράθυρα προβολής εγγράφων PDF και ιστοσελίδων web. Η τρέχουσα τεχνολογία συγγραφής και προβολής "υπερ-κειμένων" (HTML5) δίνει τη δυνατότητα ενθυλάκωσης και προβολής πολλών στοιχείων γνωστών μορφοτύπων, μεταξύ αυτών εγγράφων pdf, αλλά και ιστοσελίδων web. Αυτό μπορεί να αξιοποιηθεί ώστε όλη η πληροφορία, ακόμη και αυτή εξωτερικών παραπομπών, να παρέχεται μέσα στο ίδιο κέλυφος, κάτι το οποίο εμπεδώνει το αίσθημα ανάγνωσης ενός αυτοτελούς, καλά οριοθετημένου συγγράμματος (Μήτρου, 2012) Απαιτήσεις σε εξοπλισμό και εργαλεία Ως εργαλείο ανάγνωσης του παρόντος συγγράμματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί οποιοσδήποτε φυλλομετρητής (browser) υποστηρίζει HTML5. Για την προβολή των OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 90

91 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ διαδραστικών σχημάτων που περιλαμβάνει το παρόν σύγγραμμα, απαιτείται επιπλέον η τελευταία έκδοση της java, την οποία μπορεί κανείς να καταφορτώσει δωρεάν από τον ιστότοπο της ORACLE ( (Μήτρου, 2012) Λογισμικά δημιουργίας ηλεκτρονικού βιβλίου Flip PDF Professional Το Flip PDF Professional είναι ένα λογισμικό δημιουργίας flipbook, το οποίο δίνει τη δυνατότητα επεξεργασίας σελίδων και αναπαράγεται τόσο σε υπολογιστές όσο και σε φορητές συσκευές Android και ios, καθώς υποστηρίζει τόσο Flash όσο και HTML5. Διαθέτει αρκετά πρότυπα και παρέχει την δυνατότητα στο χρήστη να προσαρμόσει στο ψηφιακό βιβλίο του Youtube βίντεο, συνδέσμους, animations, φωτογραφίες, βίντεο, ήχους κ.α. Με την προσθήκη των πολυμέσων το βιβλίο γίνεται διαδραστικό και πλούσιο σε περιεχόμενο. Το λογισμικό είναι εύχρηστο καθώς όλες σχεδόν οι ενέργειες γίνονται με drag n drop. Παρέχει διαφορετικούς τρόπους διαμοιρασμού του ψηφιακού βιβλίου, όπως δημοσίευση σε μορφή HTML, μέσω , social media. To βιβλίο μπορεί να αναγνωστεί και εκτός διαδικτύου μέσω της εφαρμογής Flip Reader. Τέλος μπορεί να ενσωματωθεί ως plugin σε Wordpress, Joomla και Drupal. Calibre To Calibre είναι μια πλατφόρμα δημιουργίας ηλεκτρονικών βιβλίων για ios, Linux και Windows. Υποστηρίζει τη μετατροπή των πολλαπλών μορφών αρχείων εισόδου σε πολλαπλές μορφές εξόδου. Δίνει τη δυνατότητα επεξεργασίας του αρχείου και προσθήκης μεταδεδομένων, όπως τίτλος, περιγραφή, συγγραφέας, πίνακα περιεχομένων κ.α. Η ανάγνωση του βιβλίου μπορεί να γίνει είτε σε υπολογιστή είτε σε φορητή συσκευή. Δεν απαιτείται λογισμικό ανάγνωση καθώς το ίδιο το λογισμικό Calibre διαθέτει. Sigil Άλλη μια πλατφόρμα δημιουργίας ηλεκτρονικού βιβλίου είναι η Sigil. Ο χρήστης μπορεί εύκολα να προσθέσει πληροφορίες μεταδεδομένων για epub και HTML αρχεία με τη βοήθεια αυτού του ελεύθερου λογισμικού. Επίσης, επιτρέπει την προσθήκη εξωφύλλου, πίνακα περιεχομένων και ευρετήριου. Διαθέτει επίσης, ορθογραφικό έλεγχο. Ως αρχεία εισόδου είναι αποδεκτά τόσο epub όσο και HTML, ενώ τα αρχεία εξόδου είναι τύπου epub μόνο. Αυτό το λογισμικό παρέχει στο χρήστη τη δυνατότητα να επεξεργαστεί το στυλ γραμματοσειράς, να προσθέση ήχο, βίντεο και εικόνες στο ebook του. Το λογισμικό είναι διαθέσιμο μόνο για Windows και ios. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 91

92 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Mobipocket Το λογισμικό Mobipocket Creator είναι δωρεάν με αρκετά εύχρηστο μενού. Οι αποδεκτές μορφές αρχείων εισόδου είναι HTML, DOCX, TXT και PDF. Ο χρήστης μπορεί να προσθέσει εξώφυλλο, πίνακα περιεχομένων, και μεταδεδομένα στο όπως τον τίτλο του ebook, συγγραφέα, εκδότη, περιγραφή, ημερομηνία δημοσίευσης. Η διαχείριση του ebook μπορεί να γίνει απευθέιας από το λογισμικό ή και online. Το λογισμικό έχει επίσης προκαθορισμένα πρότυπα για τη δημιουργία ebook κάθε είδους, όπως Photo Album, Λεξικό, Κουίζ, Generic Database κ.α Πρακτική Εφαρμογή Στα πλαίσια της διπλωματικής εργασίας υλοποιήθηκε διαδραστικό ηλεκτρονικό βιβλίο, που στηρίζεται στο σύγγραμμα «Γλώσσες και Διεπαφές στη Μουσική Πληροφορική» που κυκλοφορήθηκε από τις εκδόσεις «Κλειδάριθμος» το 2007, ως συμπληρωματικό ηλεκτρονικό βοήθημα για τη διδασκαλία του μαθήματος. Έπειτα από εκτενή αναζήτηση σε λογισμικά δημιουργίας διαδραστικών βιβλίων, επιλέχθηκε το Flip Builder και συγκεκριμένα η έκδοση Professional Η συγκεκριμένη πλατφόρμα επιλέχθηκε λόγω ευχρηστίας αλλά κυρίως λόγω των δυνατοτήτων που παρέχει. Για παράδειγμα, δίνει την δυνατότητα ενσωμάτωσης εικόνων, ήχων, βίντεο, youtube video, εξωτερικούς συνδέσμων, buttons, κειμένων, σχημάτων, αρχείων flash, image slider, quiz. Επίσης, παρέχονται ενέργειες με το κλικ του ποντικιού όπως άνοιγμα εικόνας, εστίαση, άνοιγμα συνδέσμου και πολλές άλλες δίνοντας στο εκάστοτε βιβλίο έντονα στοιχεία διαδραστικότητας. Τέλος, δίνεται η δυνατότητα μενού περιεχομένων, για εύκολη μετάβαση σε κάθε κεφάλαιο ή και η απευθείας πληκτρολόγηση του αριθμού της σελίδας που επιθυμεί ο χρήστης να διαβάσει. Το βιβλίο βρίσκεται διαθέσιμο στη διεύθυνση: Στην εικόνα βλέπουμε το εξώφυλλο του βιβλίου και το μενού ανάγνωσης του τελικού χρήστη που παρέχει η πλατφόρμα. Η επεξήγηση των συμβόλων του κεντρικού μενού έχει ως εξής: OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 92

93 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Εικόνα 19: Κεντρικό μενού ανάγνωσης 1.Εστίαση 2.Μετάβαση στην προηγούμενη σελίδα 3.Μετάβαση στην πρώτη σελίδα 4.Ένδειξη τρέχουσας σελίδας και μετάβαση σε συγκεκριμένη σελίδα 5.Μετάβαση στην τελευταία σελίδα 6.Μετάβαση στην επόμενη σελίδα 7. Εκτύπωση 8. Άνοιγμα μενού περιεχομένων (βλ. εικόνα ) 9. Διαμοιρασμός μέσω 10. Αναζήτηση μέσα στο βιβλίο 11. Εμφάνιση όλων των επιλογών του μενού 12. Προβολή σε πλήρη οθόνη 13. Επιλογή κειμένου 14. Μετάβαση στην προηγούμενη σελίδα 15. Μετάβαση στην επόμενη σελίδα 16. Μετάβαση στην επόμενη σελίδα 17. Αυτόματη κύλιση σελίδων 18. Ενεργοποίηση & Απενεργοποίηση ήχων 19. Επιλογή γλώσσας OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 93

94 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 20. Κοινοποίηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης Στις εικόνες που ακολουθούν, παρουσιάζονται ενδεικτικά ορισμένα μέσα διάδρασης που χρησιμοποιήθηκαν στην παραγωγή του βιβλίου. Εικόνα 20: Άνοιγμα εικόνας με το κλικ του ποντικιού και ενσωματωμένο Image Slider 21. Με το κλικ του ποντικιού ανοίγει αρχείο εικόνας (βλ. εικόνα ) 22. Αναπαραγωγέας πολλαπλών εικόνων OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 94

95 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Εικόνα 21: Άνοιγμα εικόνας Εικόνα 22: Audio Player (αριστερά) και Video Player (δεξιά) 23. Ενσωματωμένο audio player για πολλαπλά αρχεία audio. 24. Ενσωματωμένο video player και δυνατότητα αναπαραγωγής σε πλήρη οθόνη. OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 95

96 ,ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Εικόνα 23: Μενού πλοήγησης 25.Μενού πλοήγησης στα περιεχόμενα του βιβλίου Εικόνα 24: Ενσωματωμένα βίντεο tutorials και δυνατότητα αναπαραγωγής τους σε ξεχωριστό παράθυρο OΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΠΑΦΕΣ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ 96