ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2015/2006(INI)

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας /2006(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την προώθηση της επιχειρηματικότητας των νέων μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (2015/2006(INI)) Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας Εισηγήτρια: Michaela Šojdrová PR\ doc PE v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

2 PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...10 PE v /12 PR\ doc

3 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την προώθηση της επιχειρηματικότητας των νέων μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (2015/2006(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη τα άρθρα 165 και 166 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το άρθρο 14, έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 2014 σχετικά με την επιχειρηματικότητα στην εκπαίδευση και κατάρτιση 1, έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 20ής Μαΐου 2014 για την προώθηση της επιχειρηματικότητας των νέων με σκοπό την κοινωνική τους ένταξη 2, έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 12ης Μαΐου 2009 σχετικά με ένα στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης («ΕΚ 2020») 3, έχοντας υπόψη τη σύσταση του Συμβουλίου της 28ης Ιουνίου 2011 με τίτλο «Νεολαία σε κίνηση Προώθηση της μαθησιακής κινητικότητας των νέων» 4, έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2009 για ένα ανανεωμένο πλαίσιο ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας ( ) 5, έχοντας υπόψη τη σύσταση 2006/962/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Δεκεμβρίου 2006 σχετικά με τις βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης 6, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 19ης Ιουνίου 2013 με τίτλο «Συνεργασία για τους νέους της Ευρώπης Πρόσκληση για δράση κατά της ανεργίας των νέων» (COM(2013) 0447), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 9ης Ιανουαρίου 2013 με τίτλο «Πρόγραμμα δράσης για την επιχειρηματικότητα 2020 Επιστροφή του επιχειρηματικού πνεύματος στην Ευρώπη» (COM(2012) 0795), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 20ής Νοεμβρίου 2012 με τίτλο 1 ΕΕ C 17 της , σ ΕΕ C 183 της , σ ΕΕ C 119 της , σ ΕΕ C 199 της , σ ΕΕ C 311 της , σ ΕΕ L 394 της , σ. 10. PR\ doc 3/12 PE v01-00

4 «Ανασχεδιασμός των εκπαιδευτικών συστημάτων: επενδύοντας στις δεξιότητες για καλύτερα κοινωνικοοικονομικά αποτελέσματα» (COM(2012) 0669), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 20ής Δεκεμβρίου 2011 με τίτλο «Εκπαίδευση και κατάρτιση σε μια έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς Ευρώπη» (COM(2011) 0902), έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής της 28ης Ιανουαρίου 2015 με τίτλο «Entrepreneurship Education: A road to success» (Επιχειρηματική εκπαίδευση: Πορεία προς την επιτυχία), έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 11ης Σεπτεμβρίου 2012 σχετικά με την εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» 1, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 1ης Δεκεμβρίου 2011 σχετικά με την καταπολέμηση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου 2, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 12ης Μαΐου 2011 σχετικά με τη μάθηση κατά τα πρώτα έτη της ζωής στην Ευρωπαϊκή Ένωση 3, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 18ης Μαΐου 2010 σχετικά με βασικές ικανότητες για έναν κόσμο που αλλάζει εφαρμογή του προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010» 4, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 18ης Δεκεμβρίου 2008 για την παροχή διά βίου μάθησης για γνώση, δημιουργικότητα και καινοτομία Εφαρμογή του προγράμματος εργασίας «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010» 5, έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (Α8-0000/2015), Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο των στόχων της ΕΕ σε θέματα ανάπτυξης και απασχόλησης, η επιχειρηματικότητα των νέων πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της πολιτικής στρατηγικής για τη στήριξη της νεολαίας Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι τον Φεβρουάριο του 2015, ήταν άνεργοι 4,85 εκατομμύρια νέοι άνθρωποι στην ΕΕ των 28, αριθμός απαράδεκτα υψηλός, και ότι παρά το γεγονός ότι η ανεργία των νέων βαίνει μειούμενη σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο του 2014 η ανεργία των νέων μειώθηκε κατά άτομα ο ρυθμός αυτός παραμένει υπερβολικά αργός 1 ΕΕ C 353 E της , σ ΕΕ C 165 E της , σ ΕΕ C 377 E της , σ ΕΕ C 161 E της , σ ΕΕ C 45 E της , σ. 33. PE v /12 PR\ doc

5 Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, μέσω της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και των εμβληματικών πρωτοβουλιών της με τίτλο «Νέες δεξιότητες και θέσεις απασχόλησης», «Ψηφιακό θεματολόγιο για την Ευρώπη», «Ένωση καινοτομίας», και «Νεολαία σε κίνηση», η Ευρωπαϊκή Ένωση προάγει την επιχειρηματικότητα, ευνοώντας το επιχειρηματικό πνεύμα και τις συναφείς γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που μπορούν να τονώσουν την έξυπνη, βιώσιμη και συμμετοχική ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η επιχειρηματικότητα είναι σημαντικός μοχλός οικονομικής ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας, καθώς δημιουργεί νέες επιχειρήσεις και θέσεις εργασίας, ανοίγει νέες αγορές, βελτιώνει την παραγωγικότητα και παράγει πλούτο Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η επιχειρηματικότητα, ιδιαίτερα στο πλαίσιο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), συνιστά τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της ΕΕ και τη σημαντικότερη πηγή νέων θέσεων εργασίας ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις κοινωνίες με κουλτούρα που εκτιμά και επιβραβεύει επιχειρηματικές συμπεριφορές, όπως η ανάληψη λελογισμένων ρίσκων και η ανεξάρτητη σκέψη, ευνοείται η διαμόρφωση νέων λύσεων στις κοινωνικές προκλήσεις Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι σε πολλά κράτη μέλη οι νεοσύστατες επιχειρήσεις (όλων των ειδών, περιλαμβανομένων των κοινωνικών επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων για προσωπικό κέρδος) δεν αναγνωρίζονται ούτε προτείνονται ως επιλογή σταδιοδρομίας, ενώ στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού συστήματος παρέχεται ελάχιστη στήριξη στους επίδοξους επιχειρηματίες H. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η επιχειρηματικότητα μπορεί να διδαχθεί και η επιχειρηματική εκπαίδευση, εάν σχεδιαστεί ορθά, μπορεί να επηρεάσει θετικά τα ποσοστά απασχόλησης, δημιουργίας νέων επιχειρήσεων και επιβίωσης των επιχειρήσεων Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, για την εξαγωγή αξιόπιστων συμπερασμάτων, η μέτρηση του αντικτύπου της επιχειρηματικής εκπαίδευσης πρέπει να γίνεται με κριτική προσέγγιση, και να βασίζεται σε αξιόπιστα στοιχεία και δοκιμασμένα στατιστικά εργαλεία και τεχνικές Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η επιχειρηματική νοοτροπία ενισχύει την απασχολησιμότητα των νέων ΙΑ. ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκπαίδευση στο σύνολό της είναι καίριας σημασίας για την προσωπική ανέλιξη κάθε ανθρώπου, και ως εκ τούτου πρέπει να είναι επαρκώς ευρεία ώστε να θέτει τα θεμέλια για τη διά βίου ανάπτυξη και την εμβάθυνση των γνώσεων και των δεξιοτήτων, καθώς και επαρκώς πρακτική, ώστε να παρέχει στους πολίτες τη δυνατότητα να ακολουθήσουν μια πραγματική σταδιοδρομία και να έχουν αξιόλογη επαγγελματική και προσωπική ζωή λαμβάνοντας υπόψη ότι το επιχειρηματικό πνεύμα και οι επιχειρηματικές δεξιότητες μπορούν να αποκτηθούν και να αναπτυχθούν από όλους, ενώ κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης αντιστοιχεί σε μια μοναδική ευκαιρία για την ανάπτυξη συγκεκριμένων PR\ doc 5/12 PE v01-00

6 επιχειρηματικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων ΙΓ. ΙΔ. ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκπαίδευση είναι καίριας σημασίας για την παροχή κινήτρων και ευκαιριών στους νέους ώστε να ξεκινήσουν τα δικά τους επιχειρηματικά έργα λαμβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή και βοήθεια στις υποεκπροσωπούμενες και μειονεκτούσες ομάδες προκειμένου να ιδρύσουν, να διαχειριστούν ή να επεκτείνουν μια επιχείρηση ή εταιρεία λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν είναι αρκετοί οι άνθρωποι που κάνουν πράξη την ιδέα τους να δημιουργήσουν μια επιχείρηση λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες επιχειρηματίες είναι σε δυσανάλογο βαθμό ακόμη λιγότερες από τους άνδρες, και ότι πρέπει να αναζητηθούν τρόποι αντιμετώπισης των παραγόντων που αποτρέπουν τις γυναίκες να ακολουθήσουν τον δρόμο του επιχειρείν 1 ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκπαίδευση και η κατάρτιση εμπίπτουν ως επί το πλείστον στις εθνικές αρμοδιότητες και ότι τα περισσότερα κράτη μέλη δεν έχουν αναπτύξει ακόμη μια εγκάρσια πολιτική ή στρατηγική προσέγγιση στην επιχειρηματική εκπαίδευση και στα προγράμματα σπουδών και τις μεθόδους διδασκαλίας σε θέματα επιχειρηματικότητας λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εκπαιδευτικοί και οι αρμόδιοι για τον σχεδιασμό της εκπαίδευσης στην Ευρώπη δεν είναι επαρκώς καταρτισμένοι όσον αφορά την επιχειρηματική εκπαίδευση, είτε μέσω της συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης είτε μέσω της αρχικής τους κατάρτισης, γεγονός που έχει αρνητικό αντίκτυπο στις δυνατότητες ένταξης της επιχειρηματικότητας στα συστήματα εκπαίδευσης 2 ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα συστήματα εκπαίδευσης εξελίσσονται με διαφορετικούς ρυθμούς ως αντίδραση στις αλλαγές στην αγορά εργασίας ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το πρόγραμμα Erasmus+, που καλύπτει το διάστημα , στοχεύει στον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της εργασίας των νέων σε όλη την Ευρώπη, και είναι ανοιχτό στις οργανώσεις εκπαίδευσης, κατάρτισης, νεολαίας και αθλητισμού σε όλους τους τομείς της διά βίου εκπαίδευσης, παρέχοντας σε περισσότερα από 4 εκατομμύρια Ευρωπαίους ευκαιρίες εκπαίδευσης, κατάρτισης, απόκτησης εργασιακής εμπειρίας και εθελοντικής εργασίας στο εξωτερικό ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η επιχειρηματικότητα ήδη διαδραματίζει έναν ρόλο στο πρόγραμμα Erasmus+, καθώς αποτελεί ένα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα των δράσεων κινητικότητας Κ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το πρόγραμμα «Erasmus για νέους επιχειρηματίες» ( ) και άλλα παρόμοια προγράμματα επιτρέπουν σε νέους επιχειρηματίες να συμμετέχουν σε διασυνοριακές ανταλλαγές γνώσεων και να αντλούν διδάγματα από έμπειρους επιχειρηματίες που διαχειρίζονται μικρές επιχειρήσεις ΚΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα νεότερα άτομα δείχνουν μεγαλύτερη προτίμηση για την 1 Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την πρόοδο ως προς την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών το 2013 (SWD(2014)0142). 2 Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Επαγγελματικής Εκπαίδευσης στο πλαίσιο του συμποσίου της Βουδαπέστης και της Κωνσταντινούπολης. PE v /12 PR\ doc

7 αυτοαπασχόληση, και ότι το 45% των νέων από 15 έως 24 ετών δηλώνουν ότι θα προτιμούσαν να είναι αυτοαπασχολούμενοι 1 ΚΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η επιχειρηματική κοινότητα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω της ανάπτυξης δράσεων εθελοντισμού με βάση τις δεξιότητες, συμπράξεων με τα σχολεία και συνεργασιών με τους φορείς χάραξης πολιτικής ΚΓ. λαμβάνοντας υπόψη τη σημαντική συμβολή των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών (μη κυβερνητικές οργανώσεις όπως συνδικάτα, οργανώσεις εργοδοτών και άλλες κοινωνικές ομάδες), μεταξύ άλλων μέσω της πρωτοβουλίας Junior Achievement Young Enterprise Europe (Επιτεύγματα Νέων Επιχειρήσεις Νέων στην Ευρώπη) Έμφαση στις επιχειρηματικές δεξιότητες 1. αναγνωρίζει τη διά βίου μάθηση ως βασικό μέτρο της απάντησης που πρέπει να δώσει η Ευρώπη στην παγκοσμιοποίηση και τη μετάβαση σε οικονομίες βασισμένες στη γνώση, και ιδίως τη σημασία του «αισθήματος πρωτοβουλίας και επιχειρηματικότητας» που συγκαταλέγεται στις οκτώ «Βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης Ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς», που χρειάζονται όλα τα άτομα για προσωπική ολοκλήρωση και ανέλιξη, ενεργή συμμετοχή στα κοινά, κοινωνική ένταξη και απασχόληση 2. υπογραμμίζει τη σημασία του ευρέως ορισμού για τη βασική ικανότητα «αίσθημα πρωτοβουλίας και επιχειρηματικότητας» που περιλαμβάνει τη δημιουργικότητα, την καινοτομία και την ανάληψη κινδύνου, καθώς και την ικανότητα σχεδιασμού και διαχείρισης έργων προκειμένου να επιτυγχάνονται συγκεκριμένοι στόχοι, ακόμη και την ιδέα ότι τα άτομα κατανοούν το πλαίσιο της εργασίας τους και μπορούν να αξιοποιούν ευκαιρίες, όταν αυτές εμφανίζονται 3. είναι πεπεισμένο ότι το επόμενο στάδιο είναι να προσδιοριστεί λεπτομερώς ο τρόπος ανάπτυξης και κατάλληλης εφαρμογής του πλαισίου βασικών ικανοτήτων σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, μέσω του καθορισμού προτύπων για τις επιχειρηματικές δεξιότητες και ικανότητες που θα πρέπει να απορρέουν από κάθε ειδικό πρόγραμμα εκπαίδευσης και κατάρτισης 4. τονίζει ότι σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, ακόμη και στο δημοτικό, πρέπει να διδάσκονται πρακτικές επιχειρηματικές δεξιότητες και να ενισχύεται η παροχή κινήτρων και το επίπεδο ετοιμότητας Ο ρόλος των θεσμικών οργάνων της ΕΕ μεθοδολογία, επικοινωνία και χρηματοδοτικά μέσα 5. καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να αναπτύξουν, στο πλαίσιο των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους, μεθοδολογική στήριξη και εργαλεία επιχειρηματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης για τα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα 1 Ευρωβαρόμετρο FL354 με τίτλο «Επιχειρηματικότητα στην ΕΕ και πέρα από αυτήν», 9 Ιανουαρίου PR\ doc 7/12 PE v01-00

8 6. καλεί την Επιτροπή να εστιάσει περαιτέρω στη βελτίωση των επιχειρηματικών δεξιοτήτων στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+ και να προωθήσει σχετικές πολιτικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα της εκπαίδευσης στα κράτη μέλη 7. καλεί την Επιτροπή να στηρίξει την παρακολούθηση των δεξιοτήτων ΤΠΕ (μελέτη International Computer and Information Literacy Study, ICILS) καθώς και την παρακολούθηση των δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων και των χρηματοοικονομικών γνώσεων (στο πλαίσιο του προγράμματος διεθνούς αξιολόγησης σπουδαστών Programme for International Student Assessment, PISA) καλεί την Επιτροπή να διεξαγάγει έρευνα διαχρονικού χαρακτήρα σε αυτόν τον τομέα 8. καλεί την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων για να στηρίξει την επιχειρηματική εκπαίδευση σε εθνικό και τοπικό επίπεδο 9. καλεί την Επιτροπή να δημιουργήσει ένα ευρωπαϊκό δίκτυο επιχειρηματικής εκπαίδευσης με σκοπό τη συγκέντρωση και τη διάθεση βέλτιστων πρακτικών στα σχολεία, τις οργανώσεις, τις επιχειρήσεις, τις αρχές και σε άλλους ενδιαφερόμενους φορείς σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο 10. καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει αποτελεσματικότερο συντονισμό και ηγετική θέση για την επιχειρηματική εκπαίδευση στο πλαίσιο των σφαιρικών στρατηγικών της ΕΕ και του σχεδίου της Επιτροπής Juncker 11. προτείνει στην Επιτροπή να ορίσει την επιχειρηματική εκπαίδευση και κατάρτιση ως ρητό στόχο ενός μελλοντικού προγράμματος Erasmus+ κατά την επόμενη δημοσιονομική περίοδο (μετά το 2020) που θα περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία: i) προώθηση στόχων σε επίπεδο προγραμμάτων σπουδών της τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης για όλους τους σπουδαστές με θεωρητικές και πρακτικές ενότητες καθώς και επιχειρηματικά έργα σπουδαστών, ii) iii) iv) ανάπτυξη των προσόντων των εκπαιδευτικών και στήριξη της συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης αυτών στον τομέα της επιχειρηματικής εκπαίδευσης, προώθηση δεσμών μεταξύ σχολείων και επιχειρήσεων με σκοπό την εξασφάλιση πρακτικής εμπειρίας και επιχειρηματικών μοντέλων για τους σπουδαστές, ανάπτυξη δεξιοτήτων σε επίπεδο επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, χρηματοοικονομικών γνώσεων, γραμματισμού και δεξιοτήτων ΤΠΕ, επίλυσης προβλημάτων και καινοτόμου πνεύματος Ο ρόλος των κρατών μελών 12. καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν τη δημιουργία φιλικών προς την επιχειρηματικότητα συνθηκών ώστε να διευκολύνουν την ίδρυση νεοσύστατων επιχειρήσεων από τους νέους και την ταχεία ανάκαμψη από την αρχική αποτυχία 13. καλεί τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ για να προωθήσουν την επιχειρηματική εκπαίδευση και κατάρτιση σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο PE v /12 PR\ doc

9 Επόμενα βήματα 14. παροτρύνει την Επιτροπή να δώσει συνέχεια στις δράσεις συνεργασίας μέσω της πρωτοβουλίας «Επιχειρηματικότητα 360» και του κατευθυντήριου πλαισίου για την επιχειρηματική εκπαίδευση (Guiding Frameworks for Entrepreneurial Education) του ΟΟΣΑ σε επίπεδο σχολείων, προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ) και πανεπιστημίων 15. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει έκθεση αξιολόγησης στο Κοινοβούλιο πριν από το τέλος της θητείας της σχετικά με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην προώθηση της επιχειρηματικότητας των νέων μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης 16. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στις κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ και του ΕΟΧ και στο Συμβούλιο της Ευρώπης. PR\ doc 9/12 PE v01-00

10 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Στήριξη της επιχειρηματικότητας των νέων μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επιλέξει να θέσει στο επίκεντρο την επιχειρηματικότητα των νέων και τη σχετική «επιχειρηματική εκπαίδευση», μεταξύ άλλων θεμάτων, λόγω της σπουδαιότητάς τους και της έλλειψης εκτίμησης προς αυτά, και έχει ήδη προτείνει τα επόμενα βήματα προόδου. Με την παρούσα έκθεση, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιθυμεί να συμβάλει στην επίτευξη κοινών ευρωπαϊκών στόχων στον εν λόγω τομέα μέσω της ενδεδειγμένης παρακολούθησης της ποιότητας της εκπαίδευσης, της επιδίωξης ταχύτερης διάδοσης των καινοτομιών που εστιάζουν στις επιχειρηματικές δεξιότητες καθώς και μέσω της προβολής της ανάγκης για μεθοδολογική και χρηματοδοτική στήριξη σε επίπεδο ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Επιχειρηματική εκπαίδευση μέσο προώθησης της απασχόλησης Στην παρούσα έκθεση, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνοψίζει τις τρέχουσες δραστηριότητες στον τομέα της «επιχειρηματικής εκπαίδευσης» και υπογραμμίζει τους στόχους της εκπαίδευσης και την ανάγκη εστίασης αυτής στην πρακτική εφαρμογή και στην απασχόληση των νέων. Η έκθεση επικεντρώνεται στις προτάσεις και τις συστάσεις για περαιτέρω ανάπτυξη και στήριξη της επιχειρηματικής εκπαίδευσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο γνωρίζει ότι οι αρμοδιότητές του σε επίπεδο εκπαιδευτικής πολιτικής είναι περιορισμένες, δεδομένου ότι ο εν λόγω τομέας εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών, ενώ ο ρόλος της ΕΕ είναι αμιγώς συντονιστικός. Η έκθεση βασίζεται σε τρέχοντα στοιχεία που δείχνουν ότι δεν έχει βελτιωθεί σημαντικά η κοινωνική και οικονομική κατάσταση των πολιτών της ΕΕ. Βασικό πρόβλημα στην προκειμένη περίπτωση είναι η υψηλή ανεργία των νέων, που στην ΕΕ ανέρχεται κατά μέσο όρο στο 22% ενώ σε ορισμένες χώρες και περιοχές το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 50% 1. Η απασχόληση και η ανάπτυξη αποτελούν βασική προτεραιότητα της ευρωπαϊκής πολιτικής και στόχο των κρατών μελών 2. Σε γενικές γραμμές, η εκπαίδευση θεωρείται βασικό μέσο για την κάλυψη των μεμονωμένων αναγκών και τη βελτίωση της ζωής των πολιτών. Έγγραφα που ορίζουν τις βασικές αρχές για τη στήριξη της επιχειρηματικής εκπαίδευσης Στην παρούσα έκθεση εξετάζονται τα επίσημα έγγραφα του Συμβουλίου, της Επιτροπής και του Κοινοβουλίου για τη δημιουργία ενός στρατηγικού, νομοθετικού και χρηματοδοτικού πλαισίου με σκοπό τον συντονισμό και την εφαρμογή των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων στην ΕΕ. Είναι σημαντικό να εξεταστεί ο τρόπος αντιμετώπισης και ο ρόλος της εκπαίδευσης, και πιο συγκεκριμένα της επιχειρηματικής εκπαίδευσης, στο πλαίσιο των εν λόγω εγγράφων. Η Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη (Ευρώπη 2020) ορίζει ότι η ενίσχυση της γνώσης και της καινοτομίας λειτουργεί ως κίνητρο για τη μελλοντική ανάπτυξη και ότι η ποιότητα της εκπαίδευσης πρέπει να βελτιωθεί. Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 12ης Μαΐου 2009 σχετικά με ένα στρατηγικό πλαίσιο για 1 Βλ. στοιχεία της Eurostat, Ιανουάριος 2015: 2 Βλ. για παράδειγμα τις προτεραιότητες της Επιτροπής Juncker: PE v /12 PR\ doc

11 την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (EΚ 2020) περιλαμβάνουν λεπτομερέστερη περιγραφή των επιδιωκόμενων στόχων. Η βασική αρχή στην οποία βασίζεται το εν λόγω πλαίσιο είναι η διά βίου μάθηση, που καλύπτει κάθε είδους μάθηση τυπική, μη τυπική και άτυπη σε όλα τα επίπεδα: από την προσχολική έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση, την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και την επιμόρφωση των ενηλίκων. Οι στρατηγικοί στόχοι του πλαισίου είναι οι εξής: 1) υλοποίηση της διά βίου μάθησης και της κινητικότητας 2) βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης και της κατάρτισης 3) προαγωγή της ισοτιμίας, της κοινωνικής συνοχής και της ενεργού συμμετοχής στα κοινά 4) ενίσχυση της καινοτομίας και της δημιουργικότητας καθώς και του επιχειρηματικού πνεύματος, σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Το πλέον πρόσφατο έγγραφο, που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2014, είναι τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την επιχειρηματικότητα στην εκπαίδευση και κατάρτιση (2015/C 17/02). Το εν λόγω αναλυτικό έγγραφο αξιοποιεί στο μέγιστο τις προηγούμενες εργασίες με στόχο τη διατύπωση ειδικών συστάσεων προς την Επιτροπή και τα κράτη μέλη. Το Συμβούλιο λαμβάνει υπόψη τον ορισμό της επιχειρηματικότητας που χρησιμοποιείται στη Σύσταση του 2006 σχετικά με τις βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης 1. Στο πλαίσιο αυτό, δίδεται έμφαση στην ανάγκη κατάρτισης των μαθητών, σπουδαστών και μαθητευομένων με σκοπό την απόκτηση των αναγκαίων επιχειρηματικών δεξιοτήτων και της ικανότητας επιχειρηματικής σκέψης. Επίσης, το Συμβούλιο καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν την ένταξη των επιχειρηματικών δεξιοτήτων στα εκπαιδευτικά τους προγράμματα, να αξιοποιήσουν την εμπειρία αποφοίτων-επιχειρηματιών μέσω της ανταλλαγής απόψεων με φοιτητές και διδάσκοντες, να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα της επιχειρηματικής εκπαίδευσης, να στηρίξουν τις νεοσύστατες επιχειρήσεις και τα εκκολαπτήρια επιχειρήσεων και πολλές άλλες δραστηριότητες. Η έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου βασίζεται επίσης στα πορίσματα της πρόσφατης μελέτης της Επιτροπής με τίτλο Entrepreneurship Education: A Road to Success 2 (Επιχειρηματική εκπαίδευση: Πορεία προς την επιτυχία). Η εν λόγω μελέτη περιλαμβάνει στοιχεία από τη σύγκριση 91 παραδειγμάτων επιχειρηματικής εκπαίδευσης σε 23 χώρες. Η εντύπωση που κυριαρχεί είναι ότι η επιχειρηματική εκπαίδευση έχει όντως αποτελέσματα. Δεν είναι όλοι οι άνθρωποι γεννημένοι επιχειρηματίες, αν και η επιχειρηματικότητα είναι ταλέντο. Η έρευνα δείχνει ότι οι επιχειρηματικές δεξιότητες μπορούν να διδαχθούν επίσης στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η επιχειρηματική εκπαίδευση έχει αποδεδειγμένο θετικό αντίκτυπο στους ανθρώπους: τους βοηθά να αυξήσουν τις επαγγελματικές τους φιλοδοξίες, οδηγεί σε αύξηση της απασχόλησης, βελτιώνει τις επιχειρηματικές δεξιότητες και αντιλήψεις, πράγμα που επιφέρει αλλαγές σε επίπεδο συμπεριφοράς και αυξάνει το ενδιαφέρον στην επιχειρηματικότητα και τη δημιουργική σκέψη, ενώ συμβάλλει επίσης στην αξιοποίηση επιχειρηματικών ευκαιριών καθώς και στην ολοκλήρωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Σε θεσμικό επίπεδο, η επιχειρηματική εκπαίδευση οδηγεί στην ανάπτυξη του επιχειρηματικού πνεύματος, στην ενίσχυση των προσπαθειών των διδασκόντων και στη μεγαλύτερη συμμετοχή των υπευθύνων λήψης αποφάσεων (ενδιαφερόμενων μερών). Ο θετικός αντίκτυπος στην οικονομία σχετίζεται με την αύξηση του αριθμού των νεοσύστατων επιχειρήσεων, την αυξημένη μακροπρόθεσμη επιβίωση και ανάπτυξη των επιχειρήσεων, την αύξηση των καινοτόμων δραστηριοτήτων των εταιρειών που έχουν δημιουργηθεί από απόφοιτους καθώς και την αύξηση της απασχόλησης. Οι θετικές επιπτώσεις σε επίπεδο κοινωνίας αφορούν την καλύτερη προστασία των ατόμων έναντι του αποκλεισμού και την PR\ doc 11/12 PE v01-00

12 απόδοση των κοινωνικών επενδύσεων που στοχεύουν στην προώθηση της επιχειρηματικής εκπαίδευσης. Έμφαση στη συστηματική προσέγγιση και χρήση των διαθέσιμων εργαλείων Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμπληρώνει τις παραπάνω δηλώσεις και συστάσεις μέσω της προώθησης μιας συστηματικής προσέγγισης όσον αφορά την επιχειρηματική εκπαίδευση και τη στήριξη της επιχειρηματικότητας των νέων μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Η πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού δικτύου με σκοπό την ανταλλαγή παραδειγμάτων βέλτιστων πρακτικών, που κάθε άλλο παρά λείπουν στον εν λόγω τομέα, με τη συμμετοχή του διεθνώς αναγνωρισμένου δικτύου εθνικών κέντρων Junior Achievement, είναι εποικοδομητική. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβεί πρωτίστως 1) στην ανάπτυξη μεθοδολογικής στήριξης μέσω της δημιουργίας προτύπων επιχειρηματικής εκπαίδευσης και μαθημάτων βελτίωσης των δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών, ως μεθοδολογική στήριξη προς τα κράτη μέλη με σκοπό την ένταξη της επιχειρηματικής εκπαίδευσης στα προγράμματα σπουδών, και 2) στη διάθεση ειδικών χρηματοδοτικών μέσων στο πλαίσιο του προγράμματος ERASMUS+, κατά προτίμηση στη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου, καθώς και στην προετοιμασία νομοθετικού και χρηματοδοτικού πλαισίου για την περίοδο μετά το Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητεί τη συστηματική παρακολούθηση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των υφιστάμενων και μελλοντικών δραστηριοτήτων επιχειρηματικής εκπαίδευσης, και του αντικτύπου της επιχειρηματικής εκπαίδευσης στην απασχόληση και την ανάπτυξη μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων βάσει της μελέτης του ΟΟΣΑ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταρτίσει έκθεση σχετικά με την εκπλήρωση των στόχων του πλαισίου ΕΚ 2020 κατά την περίοδο και συγκεκριμένα ως προς την προώθηση της επιχειρηματικής εκπαίδευσης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί επίσης τα κράτη μέλη να επιδιώξουν την αποτελεσματική ένταξη της επιχειρηματικής εκπαίδευσης στα εκπαιδευτικά τους προγράμματα και να χρησιμοποιήσουν για τον σκοπό αυτό τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά μέσα όπως για παράδειγμα τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ. Ανάπτυξη των επιχειρηματικών δεξιοτήτων σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης Η έκθεση αναφέρεται στην ανάπτυξη των επιχειρηματικών δεξιοτήτων σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης και επισημαίνει τα ειδικά χαρακτηριστικά κάθε επιπέδου. Η πρωτοβάθμια και η δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι καίριας σημασίας για την απόκτηση βασικών ικανοτήτων, ενώ η ολοκλήρωση της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αποτελεί προϋπόθεση για την επιτυχή ένταξη στην αγορά εργασίας, καθώς και για την επιχειρηματικότητα. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση ευνοεί σημαντικά την ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων εκ μέρους φοιτητών και αποφοίτων. Οι επιχειρηματικές δραστηριότητες των φοιτητών και των αποφοίτων αναπτύσσονται σε θεσμικό επίπεδο αποτελούν μέρος των μακροπρόθεσμων σχεδίων για την ανάπτυξη επιμέρους πανεπιστημίων και είναι ειδικές κλαδικές δραστηριότητες που αξιοποιούν το δυναμικό έρευνας, καινοτομίας και δημιουργικότητας των πανεπιστημίων. Η επιχειρηματική εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα μπορεί να είναι ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό εργαλείο για την παροχή κινήτρων στους νέους ώστε να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση και να επιτύχουν στη σταδιοδρομία τους. Η Ευρώπη του σήμερα έχει μεγάλη ανάγκη από μια προσέγγιση για τη στήριξη των νέων σε επίπεδο δημιουργικότητας, υπεύθυνης συμπεριφοράς, ικανότητας ανταπόκρισης σε πιθανούς κινδύνους και διαχείρισης της αποτυχίας. PE v /12 PR\ doc