Επιδημιολογικά Δεδομένα σχετικά με την Οστεοπόρωση στην Ελλάδα: Η Συμβολή του Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Επιδημιολογικά Δεδομένα σχετικά με την Οστεοπόρωση στην Ελλάδα: Η Συμβολή του Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση"

Transcript

1 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 2014, 53(4): HELLENIC JOURNAL OF NURSING 2014, 53(4): Επιδημιολογικά Δεδομένα σχετικά με την Οστεοπόρωση στην Ελλάδα: Η Συμβολή του Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση Ελένη Σταματοπούλου, 1 Μέμη Τσεκούρα 2 Epidemiological Data on Osteoporosis in Greece Abstract at the end of the article 1 Νοσηλεύτρια ΤΕ, MSc, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης, Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.), Υπουργείο Υγείας. Επιστημονικός Συνεργάτης Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση, Αθήνα 2 Πρόεδρος Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση, Αθήνα Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης, Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.), Υπουργείο Υγείας Υποβλήθηκε: Επανυποβλήθηκε: Εγκρίθηκε: Υπεύθυνη αλληλογραφίας: Ελένη Σταματοπούλου elenistamato@gmail.com Εισαγωγή: Ο Ελληνικός Σύλλογος Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση ιδρύθηκε το Αποτελεί ενεργό και δραστήριο μέλος του International Osteoporosis Foundation (IOF). Σύμφωνα με διεθνή στοιχεία, 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 5 άνδρες, ηλικίας >50 ετών έχουν τάση να αποκτήσουν οστεοπόρωση. Αποτελεί ένα μείζον κοινωνικοοικονομικό πρόβλημα. Σκοπός: Η παράθεση επιδημιολογικών δεδομένων σχετικών με την οστεοπόρωση στην Ελλάδα και η ανάδειξη του ρόλου του Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση, με στόχο την πρόληψη της οστεοπόρωσης και τη διατήρηση ενός επιπέδου ζωής. Αποτελέσματα: Πανελλαδικά, έχουν εξεταστεί γυναίκες και έως τώρα έχουν αναλυθεί περιστατικά. Οι στατιστικές αναλύσεις βάσει αυτών υποδεικνύουν ότι οι γυναίκες που ήδη πάσχουν από οστεοπόρωση είναι περίπου (>55 ετών), ενώ γυναίκες, ηλικίας <55 ετών έχουν χαμηλή οστική πυκνότητα. Μόνο το 18% των Ελληνίδων λαμβάνει επαρκή ποσότητα ασβεστίου και μόνο το 3% αθλείται συστηματικά (3 φορές την εβδομάδα). Το 45% των γυναικών, ηλικίας >55 ετών, δεν έχει υποβληθεί ποτέ σε μέτρηση οστικής πυκνότητας. Συμπεράσματα: Ο Ελληνικός Σύλλογος Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση έχει ένα σπουδαίο, πανελλαδικά, κοινωνικό και επιστημονικό έργο. Αποσκοπεί στην ενημέρωση, την πρόληψη, μέσω επικοινωνίας οργανωμένων δράσεων, διαθέτοντας φορητές μονάδες και οργανώνοντας συνεχώς ημερίδες για την ευαισθητοποίηση, τη σωστή διατροφή, την άσκηση και την ψυχολογική υποστήριξη. Λέξεις ευρετηρίου: Ελληνικός Σύλλογος Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση, νοσηλεύτρια της κοινότητας, οστεοπόρωση, πρόληψη καταγμάτων Εισαγωγή Η οστεοπόρωση είναι η πιο συχνή μεταβολική πάθηση των οστών και αποτελεί ένα από τα μείζονα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα του σύγχρονου κόσμου.

2 Επιδημιολογικά Δεδομένα σχετικά με την Οστεοπόρωση στην Ελλάδα Είναι μια συστηματική σκελετική πάθηση που χαρακτηρίζεται από μείωση της οστικής πυκνότητας και διαταραχή της μικρο-αρχιτεκτονικής των οστών, με αποτέλεσμα την ευθραυστότητα των οστών και τον αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση δημιουργίας καταγμάτων. 1-3 Η οστεοπόρωση εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα, ηλικίας <50 ετών 4,5 και ιδιαίτερα σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. 6,7 Επιδημιολογικά δεδομένα Σύμφωνα με διεθνή στοιχεία, 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 5 άνδρες, ηλικίας >50 ετών έχουν τάση να αποκτήσουν οστεοπόρωση. 8 Η νοσηρότητα και η έμμεση θνητότητα είναι πολύ μεγάλη. Υπολογίζεται ότι 200 εκατομμύρια άτομα πάσχουν από οστεοπόρωση. 9 Στην Ελλάδα, το 30% των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών πάσχει κλινικά από τη νόσο 10 και >60 ετών σε ποσοστό 19% των γυναικών και το 11% των ανδρών παρουσιάζουν οστεοπόρωση. Το 25% των γυναικών ηλικίας >70 ετών εμφανίζει κατάγματα οφειλόμενα κατά κύριο λόγο στην οστεοπόρωση. 11 Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και το Διεθνές Ίδρυμα Οστεοπόρωσης εκτιμάται ότι 228 εκατομμύρια των Αμερικανών έχουν προσβληθεί από οστεοπόρωση, ενώ 1,5 εκατομμύριο κατάγματα καταγράφονται ετησίως. Σε έρευνα αναφέρεται ότι τα κατάγματα του ισχίου αυξήθηκαν το 1977 από 5.100, αναλογία που αντιστοιχεί σε 55 κατάγματα ανά κατοίκους, σε το 1992, δηλαδή 107 κατάγματα ανά κατοίκους. 12 Δεδομένου ότι η νόσος προσβάλλει κατ εξοχήν ηλικιωμένους, 13 το μέγεθος του προβλήματος θα επιτείνεται συνεχώς, καθώς έχει αυξηθεί το προσδόκιμο ζωής. Η εμφάνιση της οστεοπόρωσης μαζί με τις επακόλουθες συνέπειές της αναμένεται να αυξηθεί αναλογικά. 14 Το κοινωνικοοικονομικό πρόβλημα που προκύπτει προέρχεται από την πολύ μεγάλη συχνότητα εμφάνισης οστεοπορωτικών καταγμάτων, καθώς μέσα σε ένα έτος, από το σύνολο των καταγμάτων που χρήζουν νοσηλείας, αναφέρεται ότι το 50% αφορά σε οστεοπορωτικά κατάγματα στις γυναίκες, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στους άνδρες ανέρχεται στο 25%. 15 Σύμφωνα με την Ελβετική Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία και τις ελβετικές διεθνείς πηγές δεδομένων, καθώς και δημογραφικούς και επιδημιολογικούς παράγοντες επιβεβαιώνεται ότι το ποσοστό του ελβετικού πληθυσμού, ηλικίας 50 ετών και άνω θα αυξηθεί από 33,3% το 2000 σε 41,3% το Οι επιπτώσεις των οστεοπορωτικών καταγμάτων του ισχίου, της σπονδυλικής στήλης και του περιφερικού αντιβραχίου θα αυξηθούν κατά 33%, 27% και 19%, αντίστοιχα, μεταξύ των ετών 2000 και Ο πληθυσμός που πάσχει από οστεοπόρωση υποστηρίζεται ότι για άμεσες ιατρικές δαπάνες νοσηλείας ανά έτος θα αυξηθεί από CHF σε 946,2 εκατομμύρια. 14 Στην Αυστρία, το συνολικό κόστος νοσηλείας των οστεοπορωτικών καταγμάτων του ισχίου ανήλθε σε ATS (US $ ), με μέσο κόστος ανά ασθενή τα ATS (US $ 9,097). Τα επόμενα χρόνια αναμένεται η αύξηση των οστεοπορωτικών καταγμάτων του ισχίου μεταξύ των ατόμων ηλικίας 50 ετών και άνω, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού. Η οικονομική σημασία αυτής της εξέλιξης και των επιπτώσεών της στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης πρέπει να θεωρηθεί ως σημαντική. 16 Το μέσο κόστος για την αποκατάσταση των οστεοπορωτικών καταγμάτων κυμαίνεται στα Όμως, είναι συχνό το φαινόμενο όπου ηλικιωμένα άτομα χρήζουν περαιτέρω βοήθειας κατ οίκον, εκτοξεύοντας το συγκεκριμένο κόστος έως και τις , 16,17 ενώ το συνολικό ετήσιο κόστος στην Ευρώπη, υπερβαίνει τα 13 δισεκατομμύρια. 18 Σε μελέτη που διεξήχθη στην Αυστρία το 1995 σχετικά με τις επιδημιολογικές και τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της οστεοπόρωσης, οι οποίες σχετίζονται με κατάγματα ισχίου αναφέρεται ότι 778 ασθενείς σε ποσοστό 6,8% του συνόλου των ασθενών με οστεοπορωτικά κατάγματα του ισχίου, πέθαναν κατά τη διάρκεια της νοσηλείας. 16 Σύμφωνα με τη National Osteoporosis Risk Assessment (NORA), ο μεγάλος κίνδυνος κατάγματος αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας. 19 Αρκετά οστεοπορωτικά κατάγματα, όπως κατάγματα ισχίου, έχουν πολύ υψηλά ποσοστά νοσηρότητας και θνητότητας. Τα νέα ευρήματα για τα σπονδυλικά κατάγματα από πρόσφατους ορισμούς καθορίζονται από τα κατάγματα που συμβαίνουν σε περιοχή που σχετίζεται με χαμηλή οστική πυκνότητα και αυξάνεται η συχνότητα μετά την ηλικία των 50 ετών. Η διάρκεια ζωής κάθε οστεοπορωτικού κατάγματος είναι πολύ υψηλή και κυμαίνεται στο 40-50% σε γυναίκες και στο 13-22% σε άνδρες. 20 Τα περισσότερα κατάγματα εμφανίζονται στην περιοχή του καρπού/αντιβραχίου, του ισχίου, των πλευρών και της σπονδυλικής στήλης, 7,19,20 χωρίς όμως να αποκλείονται κατάγματα και σε άλλες περιοχές του σώματος. Η μειωμένη ανεξαρτησία και η δραστηριότητα που ενδέχεται να επέλθουν μετά από ένα τέτοιο κάταγμα, μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες άλλες παθήσεις, ακόμη και το θάνατο του ασθενούς μέσα στα πρώτα 2-5 χρόνια ανάλογα με την περιοχή του κατάγματος. 21 Αξίζει να αναφερθεί ότι το 1992 στην Ελλάδα αντιμετω- 320 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Τόμος 53, Τεύχος 4, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2014

3 Σταματοπούλου Ε. και συν. πίστηκαν κατάγματα στο άνω άκρο του μηριαίου οστού, ποσοστό που αφορούσε σε 50% άτομα ηλικίας >80 ετών, με συνέπεια να υπάρχει μεγάλο κοινωνικοοικονομικό κόστος. Το 20% των ορθοπαιδικών κλινών είναι μόνιμα κατειλημμένο από υπερήλικες, με κάταγμα στην περιοχή του ισχίου. 22 Ο επιπολασμός της οστεοπόρωσης και της συχνότητας εμφάνισης ποικίλλει ανάλογα με την εθνικότητα. Οι εθνικές διαφορές περιγράφονται στη διαιτητική πρόσληψη Ca, όπου είναι υψηλότερη σε Αμερικανούς λευκού χρώματος συγκριτικά με τους Αφροαμερικανούς. Ανώτατη τιμή στο πλάσμα της βιταμίνης D και της παραθυρεοειδούς ορμόνης παρατηρούνται στις χώρες της Αφρικής και της Αμερικής σε σχέση με τους ενήλικες Αμερικανούς λευκού χρώματος. Οι διαφορές σχετίζονται με τις διαφορές στον τρόπο ζωής, τη μελάγχρωση του δέρματος και την έκθεση του δέρματος στον ήλιο (UVB) που περιέχουν. 23 Γυναίκες από το Βιετνάμ ευαισθητοποιούνται για την οστεοπόρωση, επωφελούμενες από την εκπαίδευση, την πρόληψη και τη θεραπεία της νόσου. 24 Εκπαιδευτικό πρόγραμμα που εμπλουτίζει σημαντικά τις γνώσεις φοιτητριών Νοσηλευτικής στην Κίνα πριν από την κλινική τους πρακτική έχει καταδείξει την ευαισθητοποίηση και την πρόληψη της οστεοπόρωσης. 25 Ταξινόμηση και είδη οστεοπόρωσης Η οστεοπόρωση διακρίνεται σε πρωτοπαθή και εμφανίζεται είτε σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες (τύπου Ι) ή σε άτομα ηλικίας >75 ετών (τύπου ΙΙ), και σε δευτεροπαθή, όπου είναι συνοδό νόσημα κάποιας άλλης πάθησης ή φαρμακευτικής αγωγής. Πρωτοπαθής οστεοπόρωση Στην πρωτοπαθή οστεοπόρωση ανήκουν: (α) Η μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση (τύπου Ι). Η εν λόγω μορφή της οστεοπόρωσης είναι η σημαντικότερη. Όλες σχεδόν οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση εμφανίζουν προοδευτική απώλεια της οστικής μάζας που ετησίως κυμαίνεται σε ποσοστό 1-2% και διαρκεί για 5-10 χρόνια ή και περισσότερο. Ένα σημαντικό ποσοστό, περίπου 25-30% αυτών των γυναικών, εμφανίζει τα πρώτα 2-3 ή 10 έτη ταχύ ρυθμό οστικής απώλειας που ανέρχεται στο 3-6% ετησίως. 2 (β) Η γεροντική οστεοπόρωση (τύπου ΙΙ). Εμφανίζεται αποκλειστικά σε άτομα, ηλικίας >70 ετών και προσβάλλει τα φλοιώδη οστά, όπως το άνω άκρο του μηριαίου οστού, τα κατάγματα του οποίου αποτελούν βασική αιτία νοσηρότητας και αυξημένης θνητότητας της τρίτης ηλικίας. Οφείλεται πιθανότατα σε ανεπάρκεια της βιταμίνης D και του ασβεστίου, καθώς και σε υπερίσχυση των καταβολικών διεργασιών έναντι των αναβολικών του οστού. 26 Προσβάλλει και τα δύο φύλα, αλλά σε υπερδιπλάσια συχνότητα τις γυναίκες απ ό,τι τους άνδρες. Οι γυναίκες με οστεοπόρωση τύπου ΙΙ μπορεί να πάσχουν ταυτόχρονα και από τους δύο τύπους οστεοπόρωσης. 2 (γ) Η ανδρική οστεοπόρωση. Δημογραφικά δεδομένα του Εθνικού Ιδρύματος Οστεοπόρωσης των ΗΠΑ αναφέρουν ότι εκατομμύρια άνδρες στις ΗΠΑ έχουν οστεοπενία-οστεοπόρωση. Περίπου το 20% των συμπτωματικών σπονδυλικών καταγμάτων και 30% των καταγμάτων του ισχίου συμβαίνουν στους άνδρες, προκαλώντας αυξημένη νοσηρότητα, θνητότητα και σημαντική κοινωνική και οικονομική επιβάρυνση. Η επίπτωση των καταγμάτων του ισχίου στους άνδρες, μετά την ηλικία των 50 ετών, είναι περίπου η μισή των γυναικών, ενώ τα περισσότερα κατάγματα συμβαίνουν μετά την ηλικία των 70 ετών, με αυξημένη θνητότητα. 26,27 Ποσοστό 40-60% των ανδρών που πάσχουν από οστεοπόρωση έχουν κάποιο δευτεροπαθές αίτιο. Τα συχνότερα αίτια είναι: (α) υπογοναδισμός, (β) λήψη κορτικοστεροειδών και (γ) αλκοολισμός. Η σημαντική απώλεια ύψους, η κύφωση, το ατομικό ιστορικό κατάγματος χαμηλής ενέργειας μετά την ηλικία των 40 ετών, οι δυσκολίες στη σεξουαλική λειτουργία ή ακόμη το πρόβλημα στειρότητας που πιθανόν να οφείλονται σε χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα, όπως το ιστορικό αφαίρεσης όρχεος, ακτινοθεραπείας στους όρχεις μπορεί να γίνει κατά τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη ηλικίας >65 ετών, καθώς αποτελεί ένδειξη μέτρησης της οστικής πυκνότητας στους άνδρες. 27,28 (δ) Η νεανική οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται από ελαττωματική οστεοβλαστική λειτουργία, με αποτέλεσμα τη μειωμένη ή διαταραγμένη σύνθεση του οστεοειδούς, σπανιότερα δε, σε αυξημένη οστεοκλαστική δραστηριότητα. Παρουσιάζεται στα παιδιά που πάσχουν από την ιδιοπαθή νεανική οστεοπόρωση ή από παιδική οστεοπόρωση εξαιτίας κορτικοστεροειδών. 26 Δευτεροπαθής οστεοπόρωση Η δευτεροπαθής οστεοπόρωση αντιπροσωπεύει ποσοστό <5% των ασθενών με οστεοπόρωση. Προκαλείται από συγκεκριμένες παθήσεις του θυρεοειδούς, των παραθυρεοειδών, από φάρμακα όπως κορτικοστεροειδή, αντιεπιληπτικά, μεθοτρεξάτη, κατάχρηση οινοπνεύματος και νικοτίνης. 2 Τα κορτικοειδή δρουν ανασταλτικά στους οστεοβλάστες, παρεμποδίζοντας την απορρόφηση του ασβεστίου και ελαττώνοντας τις γενετικές ορμόνες. 2,29 Η έννοια της κορυφαίας οστικής πυκνότητας είναι Volume 53, No 4, October - December 2014 HELLENIC JOURNAL OF NURSING 321

4 Επιδημιολογικά Δεδομένα σχετικά με την Οστεοπόρωση στην Ελλάδα θεμελιώδης για την κατανόηση της παθογένειας της οστεοπόρωσης. Η τελευταία πραγματοποιείται λίγο μετά τη φάση της σκελετικής ωρίμανσης. Ο καθορισμός της σκελετικής ηλικίας μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με τη θέση του σκελετού και τον τρόπο μέτρησης. 3,30 Η συμπλήρωση της οστικής πυκνότητας γίνεται πρώτα στην περιοχή της σπονδυλικής στήλης, όπου κυριαρχεί το σπογγώδες οστό (20-25 ετών) και βραδύτερα στα άκρα (30-35 ετών), τα οποία αποτελούνται βασικά από φλοιώδες. Στη δεκαετία των ετών, η κορυφαία οστική πυκνότητα διατηρείται συνήθως σταθερή και οι διακυμάνσεις που υφίσταται, θετικές και αρνητικές, αλληλοεξουδετερώνονται. 30 Η κορυφαία οστική πυκνότητα καθορίζεται γενετικά, αλλά επηρεάζεται από τους γενετικούς παράγοντες, τους διαιτητικούς παράγοντες, τη φυσική δραστηριότητα και τους ορμονικούς παράγοντες. 3 Ο Ελληνικός Σύλλογος Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση: Ρόλος και δράσεις O αποτελεσματικός τρόπος αναπλήρωσης της απωλεσθείσας οστικής μάζας ή αποκατάστασης της διαταραχής της αρχιτεκτονικής του οστεοπορωτικού οστού δεν έχει μέχρι τώρα ανακαλυφθεί και κατά συνέπεια έχει πολύ μεγάλη σημασία και αποτελεί αναγκαιότητα η αποτελεσματική πρόληψη της νόσου. Σε αυτό συμβάλλει αποτελεσματικά ο Ελληνικός Σύλλογος Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση, παρουσιάζοντας ένα σπουδαίο, πανελλαδικά, κοινωνικό και επιστημονικό έργο. Καταξιωμένοι επαγγελματίες υγείας υποστηρίζουν το επιστημονικό του έργο. H οργάνωση ημερίδων, η ενημέρωση του κοινού και οι μετρήσεις οστικής πυκνότητας των πολιτών αποτελούν τις κύριες δράσεις του συλλόγου. 31 Ιδρύθηκε το 1997 και αποτελεί ενεργό και δραστήριο μέλος του International Osteoporosis Foundation (IOF). Εκτός από το Διεθνές Ίδρυμα Οστεοπόρωσης, ο σύλλογος διατηρεί άριστες σχέσεις συνεργασίας με το Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος, της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών και το Ελληνικό Ίδρυμα Οστεοπόρωσης. Με τη συνεργασία όλων εκπονούνται επιδημιολογικές μελέτες προκειμένου να συγκεντρωθούν και να επεξεργαστούν στοιχεία για τη νόσο. 31 Ο Ελληνικός Σύλλογος Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση διοργανώνει ενημερωτικές ομιλίες σε ολόκληρη την Ελλάδα, διαθέτοντας κινητή μονάδα πρόληψης σκελετικής υγείας για μετρήσεις που πραγματοποιούνται σε όλη την ελληνική επικράτεια, για άμεση ενημέρωση σε πλατείες και κεντρικά σημεία, με δωρεάν προληπτικούς έλεγχους προς όλους. Διοργανώνει εκστρατείες ενημέρωσης κατά την παγκόσμια ημέρα οστεοπόρωσης που έχει οριστεί από τον ΠΟΥ και έχει καθιερωθεί η 20ή Οκτωβρίου ως παγκόσμια ημέρα για την πρόληψη της οστεοπόρωσης, με ενέργειες κοινωνικού χαρακτήρα, όπως την έκδοση ενημερωτικών εντύπων για όλον τον κόσμο και τη δωρεάν διανομή τους σε κάθε εκδήλωση. Η συνεχής ενημέρωση σε ιατρικά, κοινωνικά, οικογενειακά θέματα πραγματοποιείται με την έκδοση του διμηνιαίου περιοδικού «Ζω καλύτερα» και αποστέλλεται σε όλα τα μέλη. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι ο σύλλογος κατέκτησε την πρώτη θέση για την εξέχουσα πορεία του στο παγκόσμιο συνέδριο του IOF ανάμεσα σε 186 χώρες. Πρώτοι στον κόσμο για δεύτερη φορά, αναφέρεται ότι ο Ελληνικός Σύλλογος Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση κέρδισε το 1o βραβείο μεταξύ 212 χωρών για τη δημιουργία της καλύτερης εκστρατείας δημοσιοποίησης το Σημαντικό βήμα για το σύλλογο είναι η συμμετοχή του από κοινού με τρεις ακόμη ευρωπαϊκές χώρες σε ένα πρόγραμμα ανάπτυξης διαλόγου των πασχόντων μέσω ειδικών κοινωνικών δικτύων. Σε μια πλατφόρμα δικτύωσης, τύπου facebook, ο πάσχων θα συνδιαλέγεται με το μη πάσχοντα, με την παρακολούθηση ειδικής ομάδας επιστημόνων. Βασικός στόχος είναι η ανάπτυξη μιας κοινότητας παθόντων και ευαισθητοποιημένων για τη νόσο ατόμων τόσο πανελλαδικά όσο και τοπικά, ώστε να αναπτύξουν κοινές δραστηριότητες. Έτσι, οι πάσχοντες θα αλληλοϋποστηρίζονται αλλά και ο σύλλογος θα μπορεί να ασκεί εστιασμένη δράση στις εν λόγω κοινότητες. Βασική επιδίωξη είναι η διατήρηση ενός επιπέδου ζωής, ώστε η ψυχολογία να μην είναι αρνητικός παράγοντας. 8 Διαγνωστικές εξετάσεις Η Πρόεδρος του Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση ως επιστημονικός συνεργάτης του Εργαστηρίου Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος του Γενικού Νοσοκομείου «ΚΑΤ» και σε συνεργασία με το Πανεπιστημιακό Τμήμα της Ιατρικής Σχολής, με καταξιωμένη ομάδα επιστημόνων, ελέγχει μεγάλο πληθυσμό ανθρώπων που πάσχουν από οστεοπόρωση, με απεικονιστικές μεθόδους. Η διάγνωσή τους επιτυγχάνεται με τη μέτρηση οστικής πυκνότητας (μέθοδοι DEXA, QCT, QUS), σε συνδυασμό με εργαστηριακές εξετάσεις που συστήνει ο θεράπων ιατρός για τον αποκλεισμό δευτεροπαθών αιτιών. 32 Η οστική πυκνομετρία DEXA ή διπλή απορροφησιομετρία με ακτίνες, η οποία χαρακτηρίζει την πυκνότητα 322 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Τόμος 53, Τεύχος 4, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2014

5 Σταματοπούλου Ε. και συν. των μεταλλικών στοιχείων του οστού, μετράται σε g/cm 2 ή cm 3, ανάλογα με τη μέθοδο. Η μέτρηση της οστικής πυκνότητας με την προβολική DEXA αποτελεί, διεθνώς, μέθοδο εκλογής και το πλέον αξιόλογο μέσο για την ακριβέστερη διάγνωση και παρακολούθηση της θεραπείας της οστεοπόρωσης. Με τη μέθοδο αυτή, χρησιμοποιείται μια πηγή ακτίνων Χ, όπου με ειδικά φίλτρα απομονώνονται δύο φωτόνια, τα οποία απορροφώνται σε διαφορετικό ποσοστό από τα οστά και τα μαλακά μόρια. Τα στοιχεία επεξεργάζονται σε ειδικό πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή. 2 Σύμφωνα με οδηγίες από τον ΠΟΥ, σχετικά με την ερμηνεία των αποτελεσμάτων, φυσιολογική τιμή της οστικής πυκνότητας θεωρείται όταν είναι εντός της 1 μονάδας σταθερής απόκλισης από την πυκνότητα ενός νέου ενήλικα του ίδιου φύλου (T-score: >-1). Είναι ο αριθμός των σταθερών αποκλίσεων της οστικής πυκνότητας του μετρούμενου από την κορυφαία οστική πυκνότητα. Σε άτομα, όπου το T-score είναι <-2,5, θεωρείται ότι πάσχουν από οστεοπόρωση, ενώ στα άτομα με ενδιάμεσες τιμές (-1<T-score<-2,5) θεωρείται ότι πάσχουν από οστεοπενία. 33 Ο τύπος μέτρησης της οστικής πυκνότητας στις δράσεις του Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση σε όλη την Ελλάδα εφαρμόζεται με την περιφερικού τύπου εξέταση στην πτέρνα, με τη μέθοδο QUS (quantitative ultrasound: ποσοτικοποιημένο υπερηχογράφημα). Επιδημιολογικά δεδομένα σχετικά με την οστεοπόρωση στην Ελλάδα Πανελλαδικά, έχουν εξεταστεί γυναίκες και μέχρι σήμερα έχουν αναλυθεί περιστατικά. Οι στατιστικές αναλύσεις βάσει αυτών καταδεικνύουν ότι οι γυναίκες που πάσχουν από οστεοπόρωση είναι περίπου (>55 ετών), ενώ γυναίκες, ηλικίας <55 ετών έχουν χαμηλή οστική πυκνότητα. Μόνο το 18% των Ελληνίδων λαμβάνει επαρκή ποσότητα ασβεστίου και μόνο το 3% αθλείται συστηματικά (3 φορές την εβδομάδα). Το 45% των γυναικών, ηλικίας >55 ετών, δεν έχει υποβληθεί ποτέ σε μέτρηση οστικής πυκνότητας. Το 65% των Ελληνίδων που πάσχουν από τη νόσο μειώνεται λόγω κοινωνικών δραστηριοτήτων. 8 Η συμβολή του κοινοτικού νοσηλευτή στις δράσεις του Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση Ο σύλλογος αποτελείται από άρτια διεπιστημονική ομάδα, όπου σε αυτή συμμετέχει και γίνεται αναγνωρίσιμος, ο ρόλος του κοινοτικού νοσηλευτή. Ο πρωταρχικός στόχος του κοινοτικού νοσηλευτή είναι η πρόληψη των καταγμάτων σε ασθενείς που δεν έχουν υποστεί ακόμη κάταγμα ή η πρόληψη της προόδου της πάθησης σε ασθενείς που δεν έχουν ήδη υποστεί αναίτιο κάταγμα. Το είδος της πρόληψης που οφείλει να προσφέρει ο κοινοτικός νοσηλευτής αποφασίζεται ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης της νόσου κατά το οποίο πραγματοποιείται η νοσηλευτική παρέμβαση: Η πρωτοβάθμια πρόληψη απευθύνεται σε άτομα που δεν παρουσιάζουν ενδείξεις της πάθησης, μειώνοντας τους παράγοντες κινδύνου ή της πάθησης Η δευτεροβάθμια πρόληψη απευθύνεται στα άτομα, των οποίων η πάθηση είναι δυνητικά αναστρέψιμη και η πρόοδος της οποίας μπορεί να μειωθεί με τη λήψη μέτρων Η τριτοβάθμια πρόληψη απευθύνεται στα άτομα με εγκατεστημένη πάθηση, στα οποία η νοσηλευτική παρέμβαση μπορεί να περιορίσει τη συνοδό αναπηρία ή την πρόοδο της νόσου. Στην πράξη, η τριτοβάθμια πρόληψη είναι συνώνυμη της αντιμετώπισης της πάθησης. 34 Η πρωτοβάθμια πρόληψη στοχεύει στην επίτευξη όσο το δυνατόν υψηλότερης κορυφαίας οστικής πυκνότητας, καθώς επίσης στην αποφυγή παραμορφώσεων του σκελετού κατά την περίοδο της σκελετικής ανάπτυξης, τα οποία στο μέλλον μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο παθολογικών καταγμάτων. Οι εθελοντές νοσηλευτές σε συνεργασία με το σύλλογο έχουν ως στόχο (α) να ενημερώνουν τον κόσμο, μέσω και της υπόλοιπης διεπιστημονικής τους ομάδας για τη νόσο και τις συνέπειες της οστεοπόρωσης, (β) να προλαμβάνουν μέσω της συνεχούς ενημέρωσης, (γ) να αφυπνίζουν νέο κοινό, όπως παιδιά στην εφηβεία, γυναίκες στην εμμηνόπαυση, άνδρες μετά από χρόνια λήψη φαρμάκων και (δ) να επεμβαίνουν στην πολιτεία, έτσι ώστε να υιοθετηθούν πολιτικές για την πρόληψη της οστεοπόρωσης. 8 Συμπεράσματα Η οστεοπόρωση παραμένει ένα μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας μέσω της σύνδεσής της με κατάγματα, όπου είναι τα οστά εύθραυστα. Η κατανόηση της επιδημιολογίας της οστεοπόρωσης είναι ένα ουσιαστικό βήμα για την ανάπτυξη στρατηγικών μείωσης της επιβάρυνσης των οστεοπορωτικών καταγμάτων του πληθυσμού. 18 Oι νοσηλευτές πρέπει να είναι εξοικειωμένοι με τους κινδύνους της οστεοπόρωσης και να εφαρμόζουν στρατηγικές πρόληψης, καθώς και κατευθυντήριες οδηγίες Volume 53, No 4, October - December 2014 HELLENIC JOURNAL OF NURSING 323

6 Επιδημιολογικά Δεδομένα σχετικά με την Οστεοπόρωση στην Ελλάδα ελέγχου για την περιποίηση της φροντίδας των γυναικών. 35 Τα οστεοπορωτικά κατάγματα σχετίζονται με την πρόωρη θνητότητα. Η θεραπεία της οστεοπόρωσης φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο θνητότητας στις γυναίκες και ενδεχομένως των ανδρών. 36 Τα οστεοπορωτικά κατάγματα μπορεί να περιορίσουν σοβαρά τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής και να απαιτούν ανάπαυση στο κρεβάτι. 37 Συχνά, έχουν περαιτέρω επιπτώσεις τόσο για τους ασθενείς, όσο και για τις οικογένειές τους, ενώ, παράλληλα, το σύστημα υγείας επιβαρύνεται με υψηλές σχετικές δαπάνες. 38 Η οστεοπόρωση είναι θεραπεύσιμη, χάρη στις πρόσφατες προόδους και στην ανακάλυψη φαρμάκων. Όλα τα μέλη της διεπιστημονικής ομάδας φροντίδας καλούνται να δράσουν για να υιοθετήσουν στρατηγικές αξιολόγησης και θεραπείας της οστεοπόρωσης. 39 Η συμβολή του Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση έχει ως στόχο την πρόληψη της οστεοπόρωσης, εφαρμόζοντας στρατηγικές δράσεων σε ολόκληρη την Ελλάδα για να διατηρηθεί ένα επίπεδο ζωής, με καλύτερη ποιότητα. Σε αυτό συμβάλλει αποκλειστικά και καθοριστικά, εκτός των άλλων μελών της διεπιστημονικής ομάδας, ο συμβουλευτικός ρόλος του κοινοτικού νοσηλευτή. Ο ρόλος αυτός περιλαμβάνει δραστηριότητες, όπως την επικοινωνία και τη συζήτηση με κάθε οστεοπορωτικό ασθενή ή όχι, την ενημέρωση και την επεξήγηση πληροφοριών και οδηγιών, υποστηρίζοντας και ενθαρρύνοντας σε κάθε δυσκολία οποιουδήποτε ανθρώπου που χρήζει άμεσης νοσηλευτικής φροντίδας. Ένας ολοκληρωμένος και αποτελεσματικός επιστημονικός συνεργάτης του Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση, σ ό,τι αφορά στην πρόληψη ενημέρωσης του κοινού, όπως ο κοινοτικός νοσηλευτής, χρειάζεται να διαθέτει πολλή υπομονή και αγάπη για το συνάνθρωπο, εμπιστοσύνη στον εαυτό του, να έχει κριτική και αναλυτική σκέψη, καθώς επίσης να έχει υποστηρικτικές πηγές και μέσα ανάλογα με τις ανάγκες που παρουσιάζονται κάθε φορά σε οποιοδήποτε άτομο. 34 Ο πολίτης μπορεί να επωφεληθεί από το έργο του συλλόγου, με έγκυρη και συνεχή ενημέρωση από εξειδικευμένους επιστήμονες μέσα από συνέδρια, ημερίδες, καθώς και έντυπο υλικό στο διαδίκτυο και στα περιοδικά που εκδίδει ο σύλλογος. Επίσης, έχει τη δυνατότητα να συμμετέχει σε εκπαιδευτικά σεμινάρια όπου να γίνεται συζήτηση του προβλήματος και να κυριαρχούν οι ανταλλαγές απόψεων. Με αυτόν τον τρόπο υπάρχει κοινωνικοποίηση και νέες συντροφιές μέσα από δραστηριότητες (συγκεντρώσεις, εκδρομές). Έμμεσα, μέσα από την προσπάθειά του ο σύλλογος, ως συλλογικό όργανο, θέτει την οστεοπόρωση ζήτημα πρώτης προτεραιότητας στην υγειονομική πολιτική. 31 Η οστεοπόρωση πρόκειται για γενικευμένο σκελετικό νόσημα, όπου η ελάττωση της οστικής μάζας (ποσοτική μεταβολή) είναι ομοιογενής και αφορά στο οργανικό και στο ανόργανο στοιχείο του οστού, συνοδεύεται δε από διαταραχή της εσωτερικής μικρο-αρχιτεκτονικής δομής (ποιοτική μεταβολή). Οι εν λόγω μεταβολές συναποτελούν τη θεμελιώδη βιολογική διεργασία της οστεοπόρωσης, η οποία εξελίσσεται αθόρυβα και μακροχρόνια. Επακόλουθα αυτών είναι η μειωμένη μηχανική αντοχή του οστού και ο αυξημένος κίνδυνος πρόκλησης αναίτιων καταγμάτων. Τα κατάγματα αποτελούν την κλινική έκφραση της οστεοπόρωσης αλλά και τη βασική αιτία νοσηρότητας και θνητότητας του νοσήματος. Η διεπιστημονική ομάδα του Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση εκτός των άλλων αποτελείται και από νοσηλευτές που έχουν εξειδικευτεί με την κοινοτική Νοσηλευτική, ώστε να προάγουν την πρόληψη της οστεοπόρωσης. Ο ρόλος του κοινοτικού νοσηλευτή θεωρείται σημαντικός, και πάντα συμβουλευτικός, επειδή μέσα από τις επιστημονικές του γνώσεις, την επικοινωνία, την προσεκτική παρατήρηση μπορεί να διαπιστώνει οργανικές, ψυχολογικές, πνευματικές-κοινωνικές ανάγκες του οστεοπορωτικού ασθενούς, καθώς και να αναλαμβάνει να ικανοποιεί όσες εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του. Μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά τα οστεοπορωτικά άτομα ή μη, κατέχοντας γνώσεις Ψυχολογίας και επιπρόσθετα γνωρίζοντας την τέχνη της αγάπης, της ανοχής και της υπομονής, στοιχεία που είναι απαραίτητα για να είναι η προσφορά του ανθρώπινη και ουσιαστική. Ο Ελληνικός Σύλλογος Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση έχει ένα σπουδαίο, πανελλαδικά, κοινωνικό και επιστημονικό έργο που αποσκοπεί (α) στην ενημέρωση, (β) στην πρόληψη μέσω της επικοινωνίας, με εξειδικευμένο διεπιστημονικό προσωπικό αναλαμβάνοντας οργανωμένες δράσεις, διαθέτοντας φορητές μονάδες, (γ) στη συνεχή οργάνωση ημερίδων για την ευαισθητοποίηση του κοινού και (δ) στην ενημέρωση για σωστή διατροφή, άσκηση και ψυχολογία. Απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια για ενημέρωση, ώστε να συνειδητοποιήσουν όλοι οι πολίτες ότι πρέπει να υποβάλλονται σε τακτικούς ελέγχους μέτρησης της οστικής μάζας. Η μέτρηση του ποσού της οστικής μάζας σε φυσιολογικούς και μη πληθυσμούς είναι επιτακτική ανάγκη στην καθ ημέρα κλινική πράξη. 324 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Τόμος 53, Τεύχος 4, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2014

7 Σταματοπούλου Ε. και συν. ABSTRACT Epidemiological Data on Osteoporosis in Greece: The Contribution of the Greek Association of Osteoporosis Patient Support Eleni Stamatopoulou, 1 Memie Tsekoura 2 1 RN, MSc, Department of Epidemiological Surveillance and Intervention, National School of Public Health, Hellenic Center for Disease Control and Prevention, Ministry of Health. Research Fellow of the Greek Association of Osteoporosis Patient Support, Athens, 2 President of the Greek Association of Osteoporosis Patient Support, Athens, Greece Introduction: The Greek Association of Osteoporosis Patient Support which was founded in 1997 is an active and energetic member of the International Osteoporosis Foundation (IOF). According to international data, 1 in 3 women and 1 in 5 men over the age of 50 years have the tendency to acquire osteoporosis, and this constitutes a major socio-economic problem. Aim: Presentation of epidemiological data on osteoporosis in Greece and illustration of the role of the Greek Association of Osteoporosis Patient Support in the prevention of osteoporosis and maintenance of a good standard of life. Results: Throughout Greece 25,000 women have been examined, among which 12,000 cases have been analyzed. Statistical analysis based on these cases indicates that the women in Greece aged over 55 years who already suffer from osteoporosis number roughly 855,000, while 1,000,000 women under 55 years have low bone density. Only 18% of Greek women have a sufficient calcium intake, and only 3% regularly participate in sports (3 times a week). In addition, 45% of women aged over 55 years have never undergone bone density measurement. Conclusions: The Greek Association of Osteoporosis Patient Support undertakes important, Pan- Hellenic social and scientific work. Its aims include the dissemination of information and prevention via organized action. It provides portable units, organizes meetings for raising awareness of the problem and the importance of the right diet and exercise and arranges psychological support. Key-words: community nurse, fracture prevention, Greek Association of Osteoporosis Patient Support, osteoporosis * Corresponding Author: Eleni Stamatopoulou, elenistamato@gmail.com Βιβλιογραφία 1. Genant HK, Cooper C, Poor G, Reid I, Ehrlich G, Kanis J et al. Interim report and recommendations of the World Health Organization Task-Force for Osteoporosis. Osteoporos Int 1999, 10: Γουλές Δ. Οστεοπόρωση στην κλινική πράξη. Αθήνα, «Ινστιτούτο Παθήσεων Σπονδυλικής Στήλης», Μητσιοκάπα ΕΑ, Παπαγγελοπούλου Π, Μαυρογένης ΑΦ, Τσακανίκας Α, Σδρένιας Χ, Λυρίτης ΓΠ. Σύγχρονα επιδημιολογικά και κοινωνικά δεδομένα στην οστεοπόρωση. Οστούν 2004, 15: Iqbal MM. Osteoporosis: Epidemiology, diagnosis, and treatment. South Med J 2000, 93: Byberg L, Gedeborg R, Cars T, Sundström J, Berglund L, Kilander L et al. Prediction of fracture risk in men: A cohort study. J Bone Miner Res 2012, 27: Cummings SR, Melton LJ. Epidemiology and outcomes of osteoporotic fractures. Lancet 2002, 359: Bonjour JP, Burckhardt P, Dambacher M, Kraenzlin ME, Wimpfheimer C. Epidemiology of osteoporosis. Schweiz Med Wochenschr 1997, 127: Μακροπούλου Ε. Η Μέμη Τσεκούρα μιλά στη fp για την οστεοπόρωση στην Ελλάδα. Διαθέσιμο στο: gr/index.php/talkingkorinthiaka/592--fp-.html (πρόσβαση ). 9. Πλάτων - Πρότυπο Διαγνωστικό Κέντρο Ελλάδος. Οστεοπόρωση. Διαθέσιμο στο: uploads/osteoporosis_greek.pdf (πρόσβαση ). 10. Συμεωνίδου Ε. Οστεοπόρωση: Ανακαλύψτε την ύπουλη απειλή. Διαθέσιμο στο: 3&subid=2&pubid= (πρόσβαση ). 11. Παπαδημητρίου Μ, Παπαστεφάνου Σ. Η φυσική εξέλιξη του οστεοπορωτικού κατάγματος σπονδυλικής στήλης. Νοσηλευτική 2006, 45: Διαθέσιμο στο: actions/get_pdf.php?id=151 (πρόσβαση ). 12. Μάθετε για τα οστεοπορωτικά κατάγματα. Διαθέσιμο στο: html (πρόσβαση ). 13. Κυριαζόπουλος Π. Οστεοπόρωση: Μια ύπουλη ασθένεια. Διαθέσιμο στο: (πρόσβαση ). 14. Schwenkglenks M, Lippuner K, Häuselmann HJ, Szucs TD. A model of osteoporosis impact in Switzerland Osteoporos Int 2005, 16: Lippuner K, Golder M, Greiner R. Epidemiology and direct medical costs of osteoporotic fractures in men and women in Switzerland. Osteoporos Int 2005, 2:S8-S Koeck CM, Schwappach DL, Niemann FM, Strassmann TJ, Ebner H, Klaushofer K. Incidence and costs of osteoporosis- Volume 53, No 4, October - December 2014 HELLENIC JOURNAL OF NURSING 325

8 Επιδημιολογικά Δεδομένα σχετικά με την Οστεοπόρωση στην Ελλάδα associated hip fractures in Austria. Wien Klin Wochenschr 2001, 113: Lorrain J, Paiement G, Chevrier N, Lalumière G, Laflamme GH, Caron P et al. Population demographics and socioeconomic impact of osteoporotic fractures in Canada. Menopause 2003, 10: Dennison E, Cole Z, Cooper C. Diagnosis and epidemiology of osteoporosis. Curr Opin Rheumatol 2005, 17: Siris ES, Brenneman SK, Barrett-Connor E, Miller PD, Sajjan S, Berger ML et al. The effect of age and bone mineral density on the absolute, excess, and relative risk of fracture in postmenopausal women aged 50-99: Results from the National Osteoporosis Risk Assessment (NORA). Osteoporos Int 2006, 17: Johnell O, Kanis J. Epidemiology of osteoporotic fractures. Osteoporos Int 2005, 16(Suppl 2):S3-S Chrischilles EA, Butler CD, Davis CS, Wallace RB. A model of lifetime osteoporosis impact. Arch Intern Med 1991, 151: Μπουγουλιά Μ. Οστεοπόρωση. Διαθέσιμο στο: bougouliamaria.gr/ metavolismos/19-metavolismos/21-osteoporosh (πρόσβαση ). 23. Redmond J, Jarjou LM, Zhou B, Prentice A, Schoenmakers I. Ethnic differences in calcium, phosphate and bone metabolism. Proc Nutr Soc 2014, 73: Nguyen NV, Dinh TA, Ngo QV, Tran VD, Breitkopf CR. Awareness and knowledge of osteoporosis in Vietnamese women. Asia Pac J Public Health 2011 [Epub ahead of print]. 25. Zhang YP, Li XM, Wang DL, Guo XY, Guo X. Evaluation of educational program on osteoporosis awareness and prevention among nurse students in China. Nurs Health Sci 2012, 14: Λυρίτης Γ. Μεταβολικά νοσήματα των οστών και διαταραχές του μεταβολισμού των μετάλλων. Αθήνα, Εκδόσεις Press Line, Παπακίτσου Ε, Πασπάτη Ι, Τουρνής Σ, Ιωακειμίδης Δ, Τροβάς Γ, Καρακασίδου Π και συν. Κατευθυντήριες γραμμές για τη διάγνωση και αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης στην Ελλάδα. Αθήνα, Ελληνικό Ίδρυμα Οστεοπόρωσης, Κομματάς ΓΦ. Ανδρική οστεοπόρωση. Διαθέσιμο στο: (πρόσβαση ). 29. Henderson E. Η πρωτοπαθής οστεοπόρωση. Αθήνα, Εκδόσεις Παριζιάνου, Χατζηγιάννης ΣΙ. Εσωτερική Παθολογία. Αθήνα, Εκδόσεις Πασχαλίδης, Γνωριμία με τον Ελληνικό Σύλλογο Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση. Αθήνα, Σύλλογος Σκελετικής Υγείας «Πεταλούδα». Διαθέσιμο στο: nea/ / (πρόσβαση ). 32. Genant HK, Faulkner KG, Glüer CC. Measurement of bone mineral density: Current status. Am J Med 1991, 91:49S-53S. 33. Kanis JA, Melton LJ 3rd, Christiansen C, Johnston CC, Khaltaev N. The diagnosis of osteoporosis. J Bone Miner Res 1994, 9: Κυριακίδου Ε. Κοινοτική Νοσηλευτική. Αθήνα, Εκδόσεις Ταβιθά», Fontenot HB, Harris AL. Pharmacologic management of osteoporosis. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs 2014, 43: Center JR, Bliuc D, Nguyen ND, Nguyen TV, Eisman JA. Osteoporosis medication and reduced mortality risk in elderly women and men. J Clin Endocrinol Metab 2011, 96: Ito H. Clinical considerations of regenerative medicine in osteoporosis. Curr Osteoporos Rep 2014, 12: Gaboury I, Corriveau H, Boire G, Cabana F, Beaulieu MC, Dagenais P et al. Partnership for fragility bone fracture care provision and prevention program (P4Bones): Study protocol for a secondary fracture prevention pragmatic controlled trial. Implement Sci 2013, 8: Skorupski N, Alexander IM. Multidisciplinary osteoporosis management of post low-energy trauma hip-fracture patients. J Am Assoc Nurse Pract 2013, 25: ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Τόμος 53, Τεύχος 4, Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2014

Οστεοπόρωση. Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία. Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός

Οστεοπόρωση. Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία. Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός Οστεοπόρωση Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός Η οστεοπόρωση είναι πιο συχνή από τις παθήσεις της καρδιάς και των πνευμόνων Οστεοπόρωση: Η σιωπηλή επιδημία

Διαβάστε περισσότερα

<<Διαγνωστικά Προβλήματα και θεραπευτική προσέγγιση>> Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος

<<Διαγνωστικά Προβλήματα και θεραπευτική προσέγγιση>> Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος Η οστεοπόρωση στον άνδρα συνήθως εμφανίζεται με κατάγματα ΕΝΩ στη γυναίκα διαγιγνώσκεται με την εξέταση ρουτίνας της

Διαβάστε περισσότερα

Επιβλέπων καθηγητής: Δρ Βασίλειος Ραφτόπουλος ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΤΙΚΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

Επιβλέπων καθηγητής: Δρ Βασίλειος Ραφτόπουλος ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΤΙΚΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Επιβλέπων καθηγητής: Δρ Βασίλειος Ραφτόπουλος ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΤΙΚΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Από τη

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22 Δημήτρης Ι. Χατζηδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας - Ενδοκρινολογίας, Υπεύθυνος Ενδοκρινολογικής Mονάδας Β' Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι οστεοπόρωση;

Τι είναι οστεοπόρωση; Τι είναι οστεοπόρωση; Η οστεοπόρωση είναι χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας και της ποιότητάς τους, ώστε αυτά με την πάροδο του χρόνου

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Α. ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ (ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ): ΗΛΙΚΙΑ < 50 ΕΤΩΝ: Κατάγματα χαμηλής βίας

Διαβάστε περισσότερα

Παγκόσµια Ηµέρα Οστεοπόρωσης (20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ)

Παγκόσµια Ηµέρα Οστεοπόρωσης (20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ) Παγκόσµια Ηµέρα Οστεοπόρωσης (20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ) Όπως είναι πλέον γνωστό ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας (WHO),εδώ και µερικά χρόνια έχει αφιερώσει µια ηµέρα του χρόνου στο πρόβληµα της Οστεοπόρωσης. Το ιεθνές

Διαβάστε περισσότερα

Τα οστα αποτελούνται από το φλοιό και σπογγώδες οστό. Μεταξύ των δοκίδων του σπογγώδους οστού υπάρχει ο μυελός των οστών

Τα οστα αποτελούνται από το φλοιό και σπογγώδες οστό. Μεταξύ των δοκίδων του σπογγώδους οστού υπάρχει ο μυελός των οστών Οστεοπόρωση Τα οστα αποτελούνται από το φλοιό και σπογγώδες οστό Μεταξύ των δοκίδων του σπογγώδους οστού υπάρχει ο μυελός των οστών Φυσιολογικό οστό Οστεπορωτικό Οστεοπόρωση - Ορισμός Αύξηση του χώρου

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση: έλεγχος (screening) και εξατομικευμένη θεραπεία

Οστεοπόρωση: έλεγχος (screening) και εξατομικευμένη θεραπεία Οστεοπόρωση: έλεγχος (screening) και εξατομικευμένη θεραπεία Dr. Παναγιώτης Γ. Αναγνωστής MD, MSc, PhD Ενδοκρινολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ. Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική - Γυναικολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Πρωτοπαθή Μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση Οστεοπόρωση των ηλικιωμένων ή γεροντική οστεοπόρωση Δευτεροπαθή

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Πρωτοπαθή Μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση Οστεοπόρωση των ηλικιωμένων ή γεροντική οστεοπόρωση Δευτεροπαθή ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Τι είναι η οστεοπόρωση; Η οστεοπόρωση είναι η συχνότερη πάθηση των οστών και χαρακτηρίζεται, πρώτον, από χαμηλή οστική μάζα ή, πιο απλά, από λιγότερη ποσότητα οστού και δεύτερον, από διαταραχή

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικά ερωτήματα στο ιατρείο οστεοπόρωσης για την ερμηνεία των μετρήσεων οστικής πυκνομετρίας

Πρακτικά ερωτήματα στο ιατρείο οστεοπόρωσης για την ερμηνεία των μετρήσεων οστικής πυκνομετρίας Πρακτικά ερωτήματα στο ιατρείο οστεοπόρωσης για την ερμηνεία των μετρήσεων οστικής πυκνομετρίας Ευστάθιος Θ. Χρονόπουλος Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ Β Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική Κωνσταντοπούλειο Γενικό

Διαβάστε περισσότερα

Οι οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της άνοιας. Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας

Οι οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της άνοιας. Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Οι οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της άνοιας Γιάννης Κυριόπουλος, MD, MPH, MSc, PhD Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Εισαγωγή Ως ένα νόσημα με σοβαρό και υψηλό φορτίο

Διαβάστε περισσότερα

Οι οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της άνοιας Γιάννης Κυριόπουλος, MD, MPH, MSc, PhD

Οι οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της άνοιας Γιάννης Κυριόπουλος, MD, MPH, MSc, PhD Οι οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της άνοιας Γιάννης Κυριόπουλος, MD, MPH, MSc, PhD Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Εισαγωγή Ως ένα νόσημα με σοβαρό και υψηλό φορτίο

Διαβάστε περισσότερα

Η ανδρική οστεοπόρωση: διαγνωστικές και θεραπευτικές προκλήσεις. Παρουσίαση Περιστατικών. Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ.

Η ανδρική οστεοπόρωση: διαγνωστικές και θεραπευτικές προκλήσεις. Παρουσίαση Περιστατικών. Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Η ανδρική οστεοπόρωση: διαγνωστικές και θεραπευτικές προκλήσεις Παρουσίαση Περιστατικών Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Αεροπορίας Περιστατικό 1 Άρρεν ασθενής 41 ετών προσήλθε στο Ενδοκρινολογικό

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ. ΒΑΛΚΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Χειρουργός Ορθοπαιδικός ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ. Παν. Γεν. Νοσοκ.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ. ΒΑΛΚΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Χειρουργός Ορθοπαιδικός ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ. Παν. Γεν. Νοσοκ. ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Παν. Γεν. Νοσοκ. Αλεξανδρούπολης Δ/ντης: Καθ. Κ. Καζάκος Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΒΑΛΚΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Χειρουργός Ορθοπαιδικός Επικουρικός

Διαβάστε περισσότερα

There are no translations available. Πέτρος Χ. Κατσαβοχρήστος Παθολόγος

There are no translations available. Πέτρος Χ. Κατσαβοχρήστος Παθολόγος There are no translations available. Πέτρος Χ. Κατσαβοχρήστος Παθολόγος Η οστεοπόρωση αποτελεί κλινική συνδρομή και χαρακτηρίζεται από μείωση της οστικής πυκνότητας των οστών και διαταραχή της μικροαρχιτεκτονικής

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν την οστεοπόρωση ;

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν την οστεοπόρωση ; ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Ο σ τ ε ο π ό ρ ω σ η καλείται η ελάττωση της οστικής μάζας, χωρίς όμως να έχουμε διαταραχή της χημικής σύστασης του οστού. Η φυσιολογική αποδόμηση του οστού δεν ακολουθείται από αντίστοιχη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Η οστεοπόρωση είναι μια πάθηση του σκελετού, η οποία χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα και καταστροφή της μικρό- αρχιτεκτονικής του οστίτη ιστού, με αποτέλεσμα την αύξηση της

Διαβάστε περισσότερα

Ενδείξεις θεραπευτικής αγωγής και επιλογές σε ασθενή με χρόνια θεραπεία σε στεροειδή

Ενδείξεις θεραπευτικής αγωγής και επιλογές σε ασθενή με χρόνια θεραπεία σε στεροειδή Ενδείξεις θεραπευτικής αγωγής και επιλογές σε ασθενή με χρόνια θεραπεία σε στεροειδή Δρ Χριστάκης Χριστοδούλου BMedSci, BMBS, MRCP, MSc, CCT Ρευματολόγος Παθολόγος Μ Απρίλη2014 80 ετών γυναίκα Πόνους σε

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοαρθρίτιδα την 3 η χιλιετία. Διευθυντής Ε.Σ.Υ. Ρευματολογική Κλινική - Γ.Ν.Α. «Γιώργος Γεννηματάς»

Οστεοαρθρίτιδα την 3 η χιλιετία. Διευθυντής Ε.Σ.Υ. Ρευματολογική Κλινική - Γ.Ν.Α. «Γιώργος Γεννηματάς» Η Οστεοαρθρίτιδα την 3 η χιλιετία Δρ Αθανάσιος Γεωργούντζος Διευθυντής Ε.Σ.Υ. Ρευματολογική Κλινική - Γ.Ν.Α. «Γιώργος Γεννηματάς» Σύγκρουση συμφερόντων Conflict of interest Κανένα για αυτήν την παρουσίαση

Διαβάστε περισσότερα

Νικόλαος Μπουντουβής Ενδοκρινολόγος

Νικόλαος Μπουντουβής Ενδοκρινολόγος Νικόλαος Μπουντουβής Ενδοκρινολόγος Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα 2012 2013 Νοσοκομείο ΚΑΤ, 17 Ιανουαρίου 2013 Παραθυρεοειδείς αδένες 1880 Ο Σουηδός φοιτητής

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση σε Κλινικούς Πληθυσμούς ΜΚ1118

Άσκηση σε Κλινικούς Πληθυσμούς ΜΚ1118 Άσκηση σε Κλινικούς Πληθυσμούς ΜΚ1118 Διάλεξη 6: Οστεοπόρωση, οστεοπενία και Άσκηση Υπεύθυνος Μαθήματος: ΑΘ. ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, PhD Διδάσκοντες: Α. Καλτσάτου,PhD 2016-2017 Διάλεξη6 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ ΣΎΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

παθής και δευτεροπαθής Οστεοπόρωση στον άν Στρογγυλό Τραπέζι ΕΕΕ ΠΕΕ: Οστεοπόρωση σε ειδικές ομάδες

παθής και δευτεροπαθής Οστεοπόρωση στον άν Στρογγυλό Τραπέζι ΕΕΕ ΠΕΕ: Οστεοπόρωση σε ειδικές ομάδες παθής και δευτεροπαθής Οστεοπόρωση στον άν Στρογγυλό Τραπέζι ΕΕΕ ΠΕΕ: Οστεοπόρωση σε ειδικές ομάδες Κων/νος Α. Τουλής, MD MSc(Res) MSc(HCM) PhD Τμήμα Ενδοκρινολογίας, 424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο,

Διαβάστε περισσότερα

40 ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο

40 ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΟ ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ «Διαχείριση ασθενούς με οστεοπόρωση στην Π.Φ.Υ.» --------------------------------------------------------------------------------- 40 ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΟΔΟΥ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΣΑΚΧΑΡΩΝ-ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΣΕ ΑΛΜΥΡΟ ΝΕΡΟ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΟΝ ΣΔ -ΜΕΙΩΣΗ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αιτιότητα και αναγκαιότητα των νεότερων θεραπειών στην οστεοπόρωση

Αιτιότητα και αναγκαιότητα των νεότερων θεραπειών στην οστεοπόρωση Αιτιότητα και αναγκαιότητα των νεότερων θεραπειών στην οστεοπόρωση ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ Παναγιώτης Τρόντζας ΓΝΑ ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ-ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, ΑΘΗΝΑ DEBATE στην οστεοπόρωση Η οστική ανακατασκευή (bone turnover) H ί π

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και επιδημιολογία της οστεοπόρωσης

Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και επιδημιολογία της οστεοπόρωσης Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και επιδημιολογία της οστεοπόρωσης Μύρων Μαυρικάκης Αναπλ. Καθηγητής Θεραπευτικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Παθολόγος - Ρευματολόγος ριν αρχίσω την ομιλία μου θα

Διαβάστε περισσότερα

Στασινός Παναγιώτης του Σταμάτη

Στασινός Παναγιώτης του Σταμάτη Προσωπικά στοιχεία Στασινός Παναγιώτης του Σταμάτη 28/09/1962 Ελληνική 2231045910 6932837696 p-stas@hol.gr Βελισσαρίου 2 και Λάσκαρη 35100 Λαμία Σπουδές-Νοσοκομειακή Εμπειρία Απρίλιος 1995 εως Μαίος 1998

Διαβάστε περισσότερα

Εταιρεία Alzheimer Αθηνών. 15 χρόνια δράσης» Παρασκευή Σακκά. Νευρολόγος Ψυχίατρος. Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια και τη νόσο Alzheimer

Εταιρεία Alzheimer Αθηνών. 15 χρόνια δράσης» Παρασκευή Σακκά. Νευρολόγος Ψυχίατρος. Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια και τη νόσο Alzheimer «Εταιρεία Alzheimer Αθηνών 15 χρόνια δράσης» Παρασκευή Σακκά Νευρολόγος Ψυχίατρος Εταιρεία Alzheimer Αθηνών Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια και τη νόσο Alzheimer Η άνοια στην Ελλάδα σήμερα 200.000

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕ ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕ ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕ ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ Μπίλλη Ευδ. Επ. Καθηγήτρια, Τμ. Φυσικοθεραπείας, ΤΕΙ Δυτική Ελλάδας Γήρανση - ορισμός Σαφής ορισμός του γήρατος δεν υπάρχει Σύμφωνα με τον Shock, το γήρας

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 1/2019 (31 Δεκεμβρίου Ιανουαρίου 2019)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 1/2019 (31 Δεκεμβρίου Ιανουαρίου 2019) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 1/2019 (31 Δεκεμβρίου 2018 06 Ιανουαρίου 2019) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2018-2019 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση: Μια επιδημία που μας αφορά όλους - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 29 Αύγουστος :22

Οστεοπόρωση: Μια επιδημία που μας αφορά όλους - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 29 Αύγουστος :22 Γράφει: Κωνσταντίνος Δρετάκης, Ορθοπεδικός Χειρουργός, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Κρήτης, Διευθυντής του Τμήματος Οστεοπόρωσης στο Νοσοκομείο Metropolitan Αφορά τις γυναίκες, αλλά και τους άνδρες, οι οποίοι

Διαβάστε περισσότερα

Χειρουργική Θεραπεία των Οστεοπορωτικών Καταγμάτων

Χειρουργική Θεραπεία των Οστεοπορωτικών Καταγμάτων Χειρουργική Θεραπεία των Οστεοπορωτικών Καταγμάτων Η εμφάνιση καταγμάτων αποτελεί την κυριότερη επιπλοκή της οστεοπόρωσης. Τα περισσότερα κατάγματα επουλώνονται χωρίς να υπάρχει ανάγκη χειρουργικής επέμβασης,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ TBS (ΤRABECULAR ΒONE SCORE) ΜΕ DEXA, ΣΕ ΑΙΜΟΚΑΘΑΙΡΟΜΕΝΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΤΕΛΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ TBS (ΤRABECULAR ΒONE SCORE) ΜΕ DEXA, ΣΕ ΑΙΜΟΚΑΘΑΙΡΟΜΕΝΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΤΕΛΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ 22 ο Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο Ακτινολογίας Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ TBS (ΤRABECULAR ΒONE SCORE) ΜΕ DEXA, ΣΕ ΑΙΜΟΚΑΘΑΙΡΟΜΕΝΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΤΕΛΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ Σαχινίδου

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Αεροπορίας

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Αεροπορίας ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ 2018 Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Αεροπορίας Δήλωση συμφερόντων Lecture fees: Amgen, Leo, Genesis, Pfizer, ΕΛΠΕΝ, ΒΙΑΝΕΞ, ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ Lilly,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Α. ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ (ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ): ΗΛΙΚΙΑ < 50 ΕΤΩΝ: Ø Κατάγµατα χαµηλής

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Άνοια και τη Νόσο Alzheimer

Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Άνοια και τη Νόσο Alzheimer Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Άνοια και τη Νόσο Alzheimer Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη νόσο Αλτσχάιμερ Παρασκευή Σακκά Νευρολόγος Ψυχίατρος Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών Εθνικό Παρατηρητήριο

Διαβάστε περισσότερα

Καλωσορίσατε στο πρώτο Ολοκληρωμένο Διαβητολογικό Κέντρο!

Καλωσορίσατε στο πρώτο Ολοκληρωμένο Διαβητολογικό Κέντρο! Καλωσορίσατε στο πρώτο Ολοκληρωμένο Διαβητολογικό Κέντρο! Η αλματώδης αύξηση της συχνότητας του Σακχαρώδη Διαβήτη δημιούργησε την ανάγκη ίδρυσης οργανωμένων Κέντρων, τα οποία διαθέτουν όλα τα σύγχρονα

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση Βιβλιογραφική ενημέρωση

Οστεοπόρωση Βιβλιογραφική ενημέρωση 7Ο ΚΡΗΤΟ-ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ H ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΣΗΜΕΡΑ Οστεοπόρωση Βιβλιογραφική ενημέρωση Αργυρώ Ρέπα Ρευματολόγος ΠΑΓΝΗ Λάρνακα 24/10/2015 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΟΥΣΜΑΤΑ ΤΥΦΟΕΙΔΗ ΠΥΡΕΤΟΥ/ΠΑΡΑΤΥΦΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΑ ΜΕ ΤΑΞΙΔΙ ΣΕ ΕΝΔΗΜΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ, ΕΛΛΑΔΑ, 2004-2013

ΚΡΟΥΣΜΑΤΑ ΤΥΦΟΕΙΔΗ ΠΥΡΕΤΟΥ/ΠΑΡΑΤΥΦΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΑ ΜΕ ΤΑΞΙΔΙ ΣΕ ΕΝΔΗΜΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ, ΕΛΛΑΔΑ, 2004-2013 ΚΡΟΥΣΜΑΤΑ ΤΥΦΟΕΙΔΗ ΠΥΡΕΤΟΥ/ΠΑΡΑΤΥΦΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΑ ΜΕ ΤΑΞΙΔΙ ΣΕ ΕΝΔΗΜΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ, ΕΛΛΑΔΑ, 2004-2013 Κ. Μέλλου, Θ. Σιδερόγλου, Μ. Ποταμίτη-Κόμη, Θ. Γεωργακοπούλου, Χ. Χατζηχριστοδούλου Γραφείο Τροφιμογενών

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικές Εφαρμογές Ακτινολογίας (Θ)

Ειδικές Εφαρμογές Ακτινολογίας (Θ) Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Ειδικές Εφαρμογές Ακτινολογίας (Θ) Ενότητα 6: Οστική Πυκνομετρία Γεωργία Οικονόμου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Ραδιολογίας - Ακτινολογίας Το περιεχόμενο του

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Για να πληροφορηθώ µýëïò ôçò Σπάνιος ναι... Μόνος όχι Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών σπανίων παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Η επιρροή της μησυμμόρφωσης. οικονομικά της υγείας. Μαίρη Γείτονα Καθηγήτρια Οικονομικών της Υγείας Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Η επιρροή της μησυμμόρφωσης. οικονομικά της υγείας. Μαίρη Γείτονα Καθηγήτρια Οικονομικών της Υγείας Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Η επιρροή της μησυμμόρφωσης στα οικονομικά της υγείας Μαίρη Γείτονα Καθηγήτρια Οικονομικών της Υγείας Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Συμμόρφωση σύμφωνα με WHO: Ο βαθμός στον οποίο η συμπεριφορά ενός ατόμου,

Διαβάστε περισσότερα

2014 Ξενοδοχείο. Επιστημονική Εκδήλωση ΕΛ.Ι.ΟΣ Νοεμβρίου. Η θέση των αναβολικών φαρμάκων στη θεραπεία της οστεοπόρωσης XENIA PALACE

2014 Ξενοδοχείο. Επιστημονική Εκδήλωση ΕΛ.Ι.ΟΣ Νοεμβρίου. Η θέση των αναβολικών φαρμάκων στη θεραπεία της οστεοπόρωσης XENIA PALACE Επιστημονική Εκδήλωση ΕΛ.Ι.ΟΣ. Εκπαιδευτικές Μονάδες 10 Η θέση των αναβολικών φαρμάκων στη θεραπεία της οστεοπόρωσης 14-16 Νοεμβρίου 2014 Ξενοδοχείο XENIA PALACE Πορταριά - Πηλίου w w w. h e l i o s t.

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Σακχαρώδης Διαβήτης Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Number of people with diabetes by IDF Region, 2013 IDF Diabetes Atlas.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ Καρδιακή ανεπάρκεια & Κατάθλιψη θέμα μεγάλου ενδιαφέροντος: λόγω του υψηλού επιπολασμού τους & της τάσης

Διαβάστε περισσότερα

οστεοαρθρίτιδα δεν προστατεύουν από την οστεοπόρωση Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ Πρόεδρος ΕΛΙΟΣ

οστεοαρθρίτιδα δεν προστατεύουν από την οστεοπόρωση Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ Πρόεδρος ΕΛΙΟΣ Το αυξημένο σωματικό βάρος και η οστεοαρθρίτιδα δεν προστατεύουν από την οστεοπόρωση Ελληνικά επιδημιολογικά δεδομένα Γ. Π. Λυρίτης Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ γ Πρόεδρος ΕΛΙΟΣ Οι ποιο συχνές παθήσεις του

Διαβάστε περισσότερα

«ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΣ» Ευστάθιος Χρονόπουλος Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ Β Πανεπιστημιακή ήορθοπαιδική ήκλινική Κωνσταντοπούλειο Νοσοκομείο Ν.

«ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΣ» Ευστάθιος Χρονόπουλος Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ Β Πανεπιστημιακή ήορθοπαιδική ήκλινική Κωνσταντοπούλειο Νοσοκομείο Ν. «ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΣ» Ευστάθιος Χρονόπουλος Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ Β Πανεπιστημιακή ήορθοπαιδική ήκλινική Κωνσταντοπούλειο Νοσοκομείο Ν.ΙΩΝΙΑΣ Εισαγωγή: γή Η συνηθέστερη των παθήσεων που προσβάλλει τους ενήλικες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΗΜΕΡΑ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΗΜΕΡΑ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΗΜΕΡΑ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ 12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2013 TI ENNOOYME ΛΕΓΟΝΤΑΣ «ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ» Ο όρος «ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ» περιλαμβάνει μια ομάδα μυοσκελετικών παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Τσολάκης Κωνσταντίνος Φοιτητής νοσηλευτικής ΑΜ. ΝΣ. 7194

ΘΕΜΑ: ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Τσολάκης Κωνσταντίνος Φοιτητής νοσηλευτικής ΑΜ. ΝΣ. 7194 Τ.Ε.Ι. ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ: Σ.Ε.Υ.Π. ΤΜΗΜΑ: ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ-Ι ΡΥΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ : Κυπαρίση Γεωργία ΘΕΜΑ: ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Τσολάκης Κωνσταντίνος Φοιτητής νοσηλευτικής ΑΜ. ΝΣ. 7194 ΛΑΡΙΣΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ 1 ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ Δ. Κιόρτσης Ενδοκρινολόγος Αν. Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων European SCOPE fellow 1η ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΥ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Ελληνική Ιατρική

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 3/2017 (16 22 Ιανουαρίου 2017)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 3/2017 (16 22 Ιανουαρίου 2017) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 3/2017 (16 22 Ιανουαρίου 2017) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2016-2017 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Greek Leadership Diabetes Forum 11-April 2014

Greek Leadership Diabetes Forum 11-April 2014 Greek Leadership Diabetes Forum 11-April 2014 MΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ Σ.Ι.Παππάς «Το Ελληνικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση του ΣΔτ2. Ο Διαβήτης ως πρότυπο χρόνιων νόσων» ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΒΙΩΣIΜΟΤΗΤΑΣ Ελλάδα:

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Διάλεξη 5: Σακχαρώδης Διαβήτης και Άσκηση Υπεύθυνη Μαθήματος: Χ. Καρατζαφέρη Διδάσκοντες: Χ. Καρατζαφέρη, Γ. Σακκάς, Α. Καλτσάτου 2013-2014 Διάλεξη 5 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ

Διαβάστε περισσότερα

οστεο πόρωση ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΜΕ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

οστεο πόρωση ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΜΕ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ Δρ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΕΛ. ΔΙΟΝΥΣΙΩΤΗΣ Φυσίατρος - Ιατρός Αποκατάστασης Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών οστεο πόρωση ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΜΕ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ Για εμάς τις γυναίκες, το γάλα ΔΕΛΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑ05: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ: ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ

ΕΑ05: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ: ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τη Διοίκηση, τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας ΕΑ05: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ: ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ Αθήνα, 10/12/2015

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer και Συγγενών Διαταραχών

9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer και Συγγενών Διαταραχών Στρογγυλό Τραπέζι Σωματική άσκηση και Άνοια. Από τη Γενική Ιατρική και την κοινότητα στο νοσοκομείο και στις εξειδικευμένες υπηρεσίες: Παρέμβαση στην Ελλάδα του σήμερα 9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Η Καρδιακή Ανεπάρκεια(ΚΑ) είναι ένα πολύπλοκο, προοδευτικά εξελισσόμενο σύνδρομο κλινικών, αιμοδυναμικών και νευροορμονικών διαταραχών

Διαβάστε περισσότερα

Επίπτωση και επιβίωση από παιδικό καρκίνο στην Μεσόγειο και τον Κόσμο

Επίπτωση και επιβίωση από παιδικό καρκίνο στην Μεσόγειο και τον Κόσμο Επίπτωση και επιβίωση από παιδικό καρκίνο στην Μεσόγειο και τον Κόσμο Μαρία Κούρτη, ΜSc,PhD Eπιμελ. Α Ε.Σ.Υ Παιδοογκολογική Κλινική Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης Παιδικός καρκίνος Ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 5/2013 (28 Ιανουαρίου - 2 Φεβρουαρίου 2013)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 5/2013 (28 Ιανουαρίου - 2 Φεβρουαρίου 2013) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 5/2013 (28 Ιανουαρίου - 2 Φεβρουαρίου 2013) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2012-2013 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 3/2019 (14 20 Ιανουαρίου 2019)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 3/2019 (14 20 Ιανουαρίου 2019) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 3/2019 (14 20 Ιανουαρίου 2019) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2018-2019 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 7/2017 (13 19 Φεβρουαρίου 2017)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 7/2017 (13 19 Φεβρουαρίου 2017) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 7/2017 (13 19 Φεβρουαρίου 2017) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2016-2017 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 27 Ιανουαρίου 2012

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 27 Ιανουαρίου 2012 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 27 Ιανουαρίου 2012 Κατά την τρέχουσα περίοδο, γίνεται εβδομαδιαία ανακεφαλαίωση των επιδημιολογικών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή διατριβή

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ. Πτυχιακή διατριβή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή διατριβή ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΗ ΜΕ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Πτυχιακή εργασία ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Ραφαέλα Χριστοδούλου Α.Φ.Τ.: 2010335637 Λεμεσός,

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 16/2017 (17 23 Απριλίου 2017)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 16/2017 (17 23 Απριλίου 2017) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 16/2017 (17 23 Απριλίου 2017) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2016-2017 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΙΑΓΝΩΣΗ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΙΑΓΝΩΣΗ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΙΑΓΝΩΣΗ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ Το Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center ακολουθώντας σύγχρονες διεθνείς πρακτικές στην παροχή υπηρεσιών υγείας προχώρησε στη δηµιουργία του Κέντρου

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη διαχείριση της Άνοιας

Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη διαχείριση της Άνοιας Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη διαχείριση της Άνοιας Εθνικό Παρασκευή Σακκά Νευρολόγος Ψυχίατρος Εταιρεία Alzheimer Αθηνών Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια και τη νόσο Alzheimer Τμήμα Νευροεκφυλιστικών

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικές οδηγίες για την παρακολούθηση της αγωγής

Πρακτικές οδηγίες για την παρακολούθηση της αγωγής Πρακτικές οδηγίες για την παρακολούθηση της αγωγής ρ. Ψαρέλης Σάββας MD, PhD Ρευματολόγος Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας Περιγραφή Περίπτωσης Γυναίκα 62 ετών διαγνωσμένη με οστεοπόρωση προ έτους και σε αγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Β Π Μ Hρεμία. Αναστροφή. Οστεόλυση. Οστεοπαραγωγή

Β Π Μ Hρεμία. Αναστροφή. Οστεόλυση. Οστεοπαραγωγή Β Π Μ Hρεμία Αναστροφή Οστεόλυση Οστεοπαραγωγή Β Π Μ Hρεμία Αναστροφή Αύξηση αριθμού οστεοκλαστών Αύξηση Μείωση διάρκειας του δράσης χρόνου για τους ασβεστοποίηση του οστού Αύξηση ενεργοποιημένων μονάδων

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 2/2017 (09 15 Ιανουαρίου 2017)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 2/2017 (09 15 Ιανουαρίου 2017) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 2/2017 (09 15 Ιανουαρίου 2017) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2016-2017 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ DENOSUMAB

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ DENOSUMAB ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ DENOSUMAB ΣΤΗΝ ΟΣΤΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ AYXENA TOY ΜΗΡΙΑΙΟΥ, ΣΕ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ, ΑΝ ΧΟΡΗΓΗΘΕΙ ΩΣ 1 Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ή ΜΕΤΑ ΑΠO ΔΙΦΩΣΦΟΝΙΚΑ.

Διαβάστε περισσότερα

όταν οι απλές ακτινογραφίες βάζουν την υπόνοια οστεοπόρωσης, τότε το άτοµο έχει χάσει το 30 % της οστικής του µάζας.

όταν οι απλές ακτινογραφίες βάζουν την υπόνοια οστεοπόρωσης, τότε το άτοµο έχει χάσει το 30 % της οστικής του µάζας. 1 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ για την ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Εισαγωγή Η οστεοπόρωση είναι απ ότι δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία όλων των χωρών µια ΑΡΚΕΤΑ ΣΥΧΝΗ κατάσταση. Μία στις δύο γυναίκες 65 χρόνων έχει υποστεί τουλάχιστον ένα

Διαβάστε περισσότερα

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Νόσημα: Άσθμα. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: 464637 Νόσημα: Άσθμα Ομάδα εργασίας:

Διαβάστε περισσότερα

Κατάγματα ανεπάρκειας: αίτια, εντόπιση, απεικόνιση

Κατάγματα ανεπάρκειας: αίτια, εντόπιση, απεικόνιση Παθολογία οστικού μυελού : αίτια, εντόπιση, απεικόνιση ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΠΑΝΑΚΗΣ Επιμελητής Β ακτινολογίας ΠΑΓΝΗ Τομέας Ακτινολογίας Εργαστήριο Ιατρικής Απεικόνισης Διευθυντής: Καθηγητής Απόστολος Καραντάνας

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 1/2017 (02 08 Ιανουαρίου 2017)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 1/2017 (02 08 Ιανουαρίου 2017) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 1/2017 (02 08 Ιανουαρίου 2017) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2016-2017 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Επιδημιολογία. Ενότητα 1η: Εισαγωγή Ορισμοί, Αιτιολογία των Νοσημάτων. Προσπάθεια λογικής εξήγησης της εμφάνισης νόσου.

Επιδημιολογία. Ενότητα 1η: Εισαγωγή Ορισμοί, Αιτιολογία των Νοσημάτων. Προσπάθεια λογικής εξήγησης της εμφάνισης νόσου. Επιδημιολογία Ενότητα 1η: Εισαγωγή Ορισμοί, Αιτιολογία των Νοσημάτων Ροβίθης Μιχαήλ 2006 1 Ιπποκράτης (400 Π.Χ) Προσπάθεια λογικής εξήγησης της εμφάνισης νόσου. «Η εμφάνιση νόσου δεν οφείλεται σε θεϊκή

Διαβάστε περισσότερα

Οι Υπηρεσίες Υγείας σε Περιβάλλον Κρίσης

Οι Υπηρεσίες Υγείας σε Περιβάλλον Κρίσης Οι Υπηρεσίες Υγείας σε Περιβάλλον Κρίσης Στέλιος Δημητρακόπουλος Υποδιοικητής 7 ης Υγειονομικής Περιφέρειας Κρήτης «Αποτελέσματα συνοδευτικών δράσεων ψυχοκοινωνικής στήριξης των ωφελούμενων ΤΕΒΑ και συζήτηση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΥΜΠΟΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Συνεργάτης ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ ΤΜΗΜΑ Νοσηλευτικής ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ευρύτερο κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον Τομέας Υγείας Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Τριτοβάθμια Περίθαλψη

Διαβάστε περισσότερα

Μοντέλα πρόγνωσης. του Σακχαρώδη Διαβήτη. Ηλιάδης Φώτης. Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας-Διαβητολογίας ΑΠΘ Α ΠΡΠ, Νοσοκοµείο ΑΧΕΠΑ

Μοντέλα πρόγνωσης. του Σακχαρώδη Διαβήτη. Ηλιάδης Φώτης. Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας-Διαβητολογίας ΑΠΘ Α ΠΡΠ, Νοσοκοµείο ΑΧΕΠΑ Μοντέλα πρόγνωσης του Σακχαρώδη Διαβήτη Ηλιάδης Φώτης Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας-Διαβητολογίας ΑΠΘ Α ΠΡΠ, Νοσοκοµείο ΑΧΕΠΑ IDF Diabetes Atlas 5th Edition 2012 Update 3.8 million men and women worldwide

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΎΠΟΥ 2.

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΎΠΟΥ 2. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΎΠΟΥ 2. Α. Σωτηρόπουλος1, Χ. Ταμβάκος1, Α. Κουτσοβασίλης1, Α. Μπούσμπουλα2,

Διαβάστε περισσότερα

Κλινική Χρησιμότητα της Οστικής Πυκνομετρίας την εποχή του FRAX

Κλινική Χρησιμότητα της Οστικής Πυκνομετρίας την εποχή του FRAX Κλινική Χρησιμότητα της Οστικής Πυκνομετρίας την εποχή του FRAX Ν. Παπαϊωάννου Αναπλ. Καθηγητής Ορθοπεδικής Δ/της Εργαστήριου Ερευνας Μυοσκελετικού Συστήματος Oστική Πυκνομετρία Μέθοδος μέτρησης Οστικής

Διαβάστε περισσότερα

Η λειτουργία του ΕΑΝ στην Πάτρα: σχόλια και εμπειρίες κλινικών ογκολόγων

Η λειτουργία του ΕΑΝ στην Πάτρα: σχόλια και εμπειρίες κλινικών ογκολόγων Η λειτουργία του ΕΑΝ στην Πάτρα: σχόλια και εμπειρίες κλινικών ογκολόγων Θωμάς Μακατσώρης Επίκ. Καθ. Παθολογίας-Ογκολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Πατρών 5-11-2017 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας:

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 13/2018 (26 Μαρτίου 01 Απριλίου 2018)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 13/2018 (26 Μαρτίου 01 Απριλίου 2018) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 13/2018 (26 Μαρτίου 01 Απριλίου 2018) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2017-2018 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την

Διαβάστε περισσότερα

Kλιμακτήριο-Εμμηνόπαυση. Δημήτριος Βαβίλης Καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας ΑΠΘ

Kλιμακτήριο-Εμμηνόπαυση. Δημήτριος Βαβίλης Καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας ΑΠΘ Kλιμακτήριο-Εμμηνόπαυση Δημήτριος Βαβίλης Καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας ΑΠΘ 3 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εφαρμοσμένης Φαρμακευτικής Θεσσαλονίκη 2017 «Η χορήγηση οιστρογόνων στις μετεμμηνοπαυσιακές

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Τι είναι Οστεοπόρωση Μέγεθος Οστεοπόρωσης

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Τι είναι Οστεοπόρωση Μέγεθος Οστεοπόρωσης ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ 1) Τι είναι Οστεοπόρωση α) Ορισµός - Η Οστεοπόρωση είναι η πιο συχνή πάθηση των οστών και χαρακτηρίζεται από µείωση της οστικής µάζας και διαταραχή της µικροαρχιτεκτονικής του οστίτου ιστού

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 5/2017 (30 Ιανουαρίου 05 Φεβρουαρίου 2017)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 5/2017 (30 Ιανουαρίου 05 Φεβρουαρίου 2017) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 5/2017 (30 Ιανουαρίου 05 Φεβρουαρίου 2017) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2016-2017 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε

Διαβάστε περισσότερα

Ακτινολογική Διάγνωση της Οστεοπόρωσης. Κωνσταντίνος Γ. Χλαπουτάκης Ιατρός - Ακτινοδιαγνώστης

Ακτινολογική Διάγνωση της Οστεοπόρωσης. Κωνσταντίνος Γ. Χλαπουτάκης Ιατρός - Ακτινοδιαγνώστης Ακτινολογική Διάγνωση της Οστεοπόρωσης Κωνσταντίνος Γ. Χλαπουτάκης Ιατρός - Ακτινοδιαγνώστης 90% Μέγιστη οστική μάζα 0.5 1 % 1 2 % Τύποι Οστού Φλοιϊκό οστό συνιστά το 80% του σκελετού, αλλά μόνον το 20%

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 5/2018 (29 Ιανουαρίου 04 Φεβρουαρίου 2018)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 5/2018 (29 Ιανουαρίου 04 Φεβρουαρίου 2018) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 5/2018 (29 Ιανουαρίου 04 Φεβρουαρίου 2018) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2017-2018 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε

Διαβάστε περισσότερα

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ «Η μεγαλύτερη δύναμη της δημόσιας υγείας είναι η πρόληψη»

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 52/2016 (26 Δεκεμβρίου Ιανουαρίου 2017)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 52/2016 (26 Δεκεμβρίου Ιανουαρίου 2017) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 52/2016 (26 Δεκεμβρίου 2016 01 Ιανουαρίου 2017) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2016-2017 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδες 40-41/2017 (02 15 Οκτωβρίου 2017)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδες 40-41/2017 (02 15 Οκτωβρίου 2017) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδες 40-41/2017 (02 15 Οκτωβρίου 2017) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2017-2018 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 03/2011 (17-23 Ιανουαρίου 2011)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 03/2011 (17-23 Ιανουαρίου 2011) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 03/2011 (17-23 Ιανουαρίου 2011) Κατά την τρέχουσα περίοδο, γίνεται εβδομαδιαία ανακεφαλαίωση των επιδημιολογικών δεδομένων της χώρας μας

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 3/2018 (15 21 Ιανουαρίου 2018)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 3/2018 (15 21 Ιανουαρίου 2018) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 3/2018 (15 21 Ιανουαρίου 2018) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2017-2018 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Πηγή: Πρόγραμμα ΥΔΡΙΑ (MIS 346816) 6/10/2015. Δείκτες υγείας αντιπροσωπευτικού δείγματος του πληθυσμού στην Ελλάδα

Πηγή: Πρόγραμμα ΥΔΡΙΑ (MIS 346816) 6/10/2015. Δείκτες υγείας αντιπροσωπευτικού δείγματος του πληθυσμού στην Ελλάδα Δείκτες υγείας αντιπροσωπευτικού δείγματος του πληθυσμού στην Ελλάδα Υπέρταση Υπερχοληστερολαιμία Χρόνια Κατάθλιψη Φαρμακοληψία Ελένη-Μαρία Παπατέστα, Iατρός Επιστημονική Συνεργάτις Ελληνικού Ιδρύματος

Διαβάστε περισσότερα

Μη μεταδοτική πάθηση η Ψωρίαση

Μη μεταδοτική πάθηση η Ψωρίαση Μη μεταδοτική πάθηση η Ψωρίαση Περιστέρι Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στοιχεία παρουσιάστηκαν στην ημερίδα με θέμα την Ψωρίαση, που διοργάνωσαν ο Δήμος Περιστερίου και το Εθνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγείας, την

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση: από τη διάγνωση στη θεραπεία

Οστεοπόρωση: από τη διάγνωση στη θεραπεία Σελίδα 1 από 5 Οστεοπόρωση: από τη διάγνωση στη θεραπεία Γερμανός Ιερονυμάκης 1, Γιώργος Μίλεσης MSc 2 1 Τεχνολόγος ακτινολόγος, 2 Κλινικός Διαιτολόγος, MSc Εφαρμοσμένης Κλινικής Διατροφής Ένα από τα προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 42/2017 (16 22 Οκτωβρίου 2017)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 42/2017 (16 22 Οκτωβρίου 2017) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 42/2017 (16 22 Οκτωβρίου 2017) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2017-2018 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα