ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΟΡΝΙΘΙΝΗΣ ΚΑΙ ΛΥΣΙΝΗΣ ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΤΡΟΠΑΝΙΟΥ Οικογένεια SOLANACEAE

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΟΡΝΙΘΙΝΗΣ ΚΑΙ ΛΥΣΙΝΗΣ ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΤΡΟΠΑΝΙΟΥ Οικογένεια SOLANACEAE"

Κωνσταντίνος Σερπετζόγλου
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΟΡΝΙΘΙΝΗΣ ΚΑΙ ΛΥΣΙΝΗΣ ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΤΡΟΠΑΝΙΟΥ Οικογένεια SLAACEAE 2 2 C 2 2 C λυσίνη ορνιθίνη

2 C Πυρρολιδίνη Πυρρολιζιδίνη Τροπάνιο: Πυρρολιδίνη + Πιπεριδίνη Νικοτινικό οξύ (Νιασίνη, Β3) Ινδολιζιδίνη C C C Κινολιζιδίνη Γλουταμικό οξύ Ορνιθίνη C C C C 2 Α-κετογλουταρικό οξύ C 2 C C 2 2 C 2 2 C [ ] Ασπαρτικό οξύ Λυσίνη Πιπεριδίνη (κώνειο)

3 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ / ΓΕΝΗ ΜΕ ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΤΡΟΠΑΝΙΟΥ Αγγειόσπερμα Οικογένεια Solanaceae Γένη: Atropa, Datura, yoscyamus Mandragora, Anthocercis Brugmansia, Physalis, Schizanthum, Scopolia, Solandra, Withania Οικογένεια Erythroxylaceae Γένος Erythroxylum

4 ικ. Solanaceae Δρόγες: Atropa belladonna (Belladonna) yoscamus niger (Υοσκύαμος) yoscamus muticus Datura strammonium (Datura ) τα φύλλα Datura metel >> Mandragora officinalis (Μανδραγόρας, Mandrake) ρίζα Scopolia camiolica Brugmansia sanguinea τα φύλλα = Datura sanguinea Brugmansia suaveolens >> Brugmansia arborea >> Duboisia myoporoides >>

5 ΔΡΟΓΕΣ ΤΗΣ ΜΕ ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΤΡΟΠΑΝΙΟΥ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ SLAACEAE Atropa belladonna L. (Belladona, ευθάλεια).a. 0,3-0,6% Datura stramonium L. (Stramonium).A. 0,2-0,5% yoscyamus niger L.( yoscyamus).a.,04-0,15% Mandragora officinarum (Mανδραγόρας).A. 0,4% ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ERYTRXYLACEAE Erythroxyllum coca (κόκα)

6 Atropa belladonna L. Solanaceae Ένα από τα πιο τοξικά φυτά του δυτικού ημισφαιρίου

7 Atropa belladonna L. Solanaceae (Belladona, ευθάλεια, devil's cherries, black cherry, devil's herb) πόα 1,5 m Linnaeus 1753

8 Atropa belladonna L.

9 Atropa belladonna L.

10 Datura stramonium Solanaceae (Angel's trumpet, Devil s weed Διαβολόχορτο)

11 Datura stramonium Solanaceae

12 Datura stramonium Solanaceae

13 Datura stramonium Solanaceae

14 yoscyamus niger Solanaceae (enbane) Δρόγη της Πυθίας???

15 yoscyamus niger L. ( yoscyamus, Υοσκύαμος) διαδεδομένο στη Λ. Αμερική

16 yoscyamus niger L.

17 yoscyamus niger L. ( yoscyamus)

18 Mandragora officinarum, Solanaceae

19 Mandragora officinarum

20 Mandragora officinarum ρίζα του Μανδραγόρα

21 Scopolia sp. Solanaceae Duboisia sp. Brugmansia sp.

22 Δραστικά αλκαλοειδή 3 C 3 C (-)-υοσκυαμίνη (-)-σκοπολαμίνη ή (-)-υοσκίνη Atropa belladonna: υοσκυαμίνη 90%, σκοπολαμίνη 2% Datura stramonium: υοσκυαμίνη 65%, σκοπολαμίνη 33% yoscyamus niger: υοσκυαμίνη 65%, σκοπολαμίνη 33% (επί των Ολικών Αλκαλοειδών)

23 ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΩΝ ΤΡΟΠΑΝΙΟΥ ορνιθίνη < C πυρρολιδίνη 3 C Τροπάνιο δικυκλικό σύστημα πυρρολιδίνης και πιπεριδίνης πιπεριδίνη υοσκυαμίνη

24 ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΩΝ Εστέρες τροπανικής αλκοόλης (τροπανόλη) και οξέος (αλειφατικό ή αρωματικό) ΤΡΟΠΑΝΟΛΕΣ Παράγωγα τροπανόλης-α Solanaceae (τροπαν-3α-όλη ή 3-endo-ol) Παράγωγα τροπανόλης-β Erythroxylaceae (τροπαν-3β-όλη ή ψευδοτροπανόλη ή 3-exo-ol) 3 C 3 C τροπανόλη-α τροπανόλη-β, ψευδοτροπανόλη

25 τροπαν-3α-όλη ή τροπανόλη-α ή alpha-tropanol ή 3α-hydroxytropane 3 C τροπάνιο tropane υοσκυαμίνη ( ατροπίνη) σκοπολαμίνη τροπαν-3β-όλη ή τροπανόλη-β ή pseudo-tropanol ή 3β- hydroxytropane 3 C κοκαΐνη

26 C Αγγελικό οξύ ΞΕΑ αλειφατικά ή αρωματικά (παράγωγα τροπικού οξέος) και άλλα πολύ διαδεδομένα στη φύση (βενζοϊκό οξύ) τροπικό οξύ C Τιγλικό οξύ ατροπικό οξύ

27 3 C τροπάνιο τροπανόλη-α ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ 3 C (-) - ϋοσκυαμίνη σκοπανόλη 3 C 3 C (-) - σκοπολαμίνη εκγονίνη 3 C 3 C C τροπανόλη-β κοκαΐνη

28 3 C 3 C 3 C αποατροπίνη κοκαΐνη μεταλοιδΐνη 3 C 3 C 3 C 3 C μπελλενδίνη κνιχιτινόλη σχιζανθίνη D ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΤΡΟΠΑΝΙΟΥ

29 ΒΙΟΣΥΝΘΕΣΗ φυσική διαδικασία μέσω της οποίας τα φυτά παρασκευάζουν τους μεταβολίτες τους (πρωτογενείς και δευτερογενείς) από ανόργανα στοιχεία του εδάφους, μαζί με τον αέρα, το νερό και ηλιακή ενέργεια (Φωτοσύνθεση, Αναπνοή και Χημική σύνθεση) Οι μελέτες για την βιοσυνθετική πορεία σχηματισμού των αλκαλοειδών γενικότερα αναπτύχθηκαν με την χρήση ραδιοεπισημασμένων στοιχείων (14C, tritium 3 ή 13C) και με τεχνικές ιστοκαλλιέργειας. Αποδείχθηκε ότι τα αλκαλοειδή κατά κανόνα παράγονται από αμινοξέα (τρυπτοφάνη, τυροσίνη, φαινυλαλαλίνη, ορνιθίνη, λυσίνη κλπ) με την δράση ενζύμων, ενώ είναι δυνατόν να απομονωθούν ενδιάμεσα προϊόντα

31 ΒΙΟΣΥΝΘΕΤΙΚΟΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΩΝ ΤΡΟΠΑΝΙΟΥ Ενζυματική αποκαρβοξυλίωση απαμίνωση οξείδωση κυκλοποίηση 2 2 C μεθυλίωση 3 C 2 3 C C 3 oρνιθίνη -μεθυλοπουτρεσκίνη ιόν πυρρολινίου +aceto acetyl CoA 3 C 3 C 3 C καρβομεθοξυτροπινόνη τροπινόνη 3 C C τροπάνιο Erythroxylaceae μεθυλεκγονίνη Τροπανόλη-α Solanaceae

32 Ατροπίνη: ρακεμικό μίγμα L- και D- Υοσκυαμίνης Εναντιομερή -οπτικοί αντίποδες- -οπτικά ισομερή- Ατροπίνη η εμπορική μορφή L (-) - Υοσκυαμίνη η δραστική μορφή Ρακεμικό μίγμα: ισομοριακό μίγμα δύο εναντιομερών - Οπτικά αδρανές - L-(-)-Σκοπολαμίνη (= υοσκίνη)

33 (-)- κινίνη (8S, 9R) Εναντιομερή (1 *C) διαφέρουν ως προς την γωνία στροφής (+) κινιδίνη (8R, 9S) κινίνη, κινιδίνη: διαστερεοϊσομερή

34 3 C 3 C + τροπανόλη τροπικό οξύ υοσκυαμίνη -2 Υοσκυαμίνη: ρακεμοποίηση (ατροπίνη) ή διάσπαση σε τροπανόλη και τροπικό/ατροπικό οξύ ή Aτροπίνη: είναι σταθερή και διακινείται εμπορικά ατροπικό οξύ

35 3 C 3 C 3 C a b + σκοπολαμίνη σκοπανόλη 3 C ατροπικό οξύ οσκίνη Σκοπολαμίνη: διασπάται σε οσκίνη και τροπικό/ατροπικό οξύ

36 ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΡΑΣΗ Υοσκυαμίνη (Ατροπίνη): Τοξικό αλκαλοειδές - Παρασυμπαθολυτικό (αναλογίες με συμπαθομιμητικό) Ανταγωνίζεται την ακετυλοχολίνη για τη σύνδεση στους μουσκαρινικούς υποδοχείς του παρασυμπαθητικού και του ΚΝΣ. Στην καρδιά προκαλεί βραδυκαρδία κατ αρχήν και στη συνέχεια ταχυκαρδία Αυξάνει την πίεση του αίματος Ελαττώνει τον μυϊκό τόνο και τις περισταλτικές κινήσεις του εντέρου (σπασμολυτική δράση), χολής, βρόγχων, ουρητήρων (κατακράτηση) Μειώνει τις εκκρίσεις σιέλου (ξηροστομία, δίψα), γαστρικού υγρού, βρόγχων και δακρύων και δέρματος (αναστολή εφίδρωσης, υπερθερμία) Στα μάτια προκαλεί παθητική μυδρίαση με παράλυση του σφιγκτήρα της κόρης. Στο ΚΝΣ προκαλεί διέγερση, απώλεια του προσανατολισμού, αύξηση των αντανακλαστικών, παραισθήσεις, διανοητική σύγχυση και αϋπνία. Παρενέργειες: κυκλοπληγία (κατάργηση της συστολής του ακτινωτού µυ, απώλεια της ικανότητας προσαρµογής του φακού, αδυναµία εστίασης στην εγγύς όραση), µυδρίαση και µείωση παραγωγής δακρύων

ΣΥΜΠΑΘΟΜΙΜΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ: "fight or flight" response Επιτάχυνση καρδιακού ρυθμού και αναπνοής Αναστολή εκκρίσεων πεπτικού / επιβράδυνση πέψης Σύσπαση των σφιγκτήρων μυών αγγειοσύσπαση

37 ΣΥΜΠΑΘΟΜΙΜΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ: "fight or flight" response Επιτάχυνση καρδιακού ρυθμού και αναπνοής Αναστολή εκκρίσεων πεπτικού / επιβράδυνση πέψης Σύσπαση των σφιγκτήρων μυών αγγειοσύσπαση Απελευθέρωση γλυκόζης και λιπαρών οξέων στους μυς Αναστολή εκκρίσεων (σίελος, δάκρυα, ιδρώτας) Μυδρίαση Χαλάρωση ουροδόχου κύστης Όξυνση αντανακλαστικών Κοκαΐνη, εφεδρίνη, αμφεταμίνη, ντοπαμίνη, αδρεναλίνη

39 ΠΑΡΑΣΥΜΠΑΘΟΜΙΜΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ: REST AD DIGEST RESPSE Μύση, βραδυκαρδία, υπόταση, αύξηση εκκρίσεων πεπτικού και βρόγχων, αύξηση περισταλτικότητας εντέρου ελάττωση του τόνου σφιγκτήρων μυών Φυσοστιγμίνη, πιλοκαρπίνη, αρεκολίνη: αλκαλοειδή με παρασυμπαθομιμητική δράση

42 Atropa belladonna L. Θανατηφόρος δόση: 2 5 καρποί για παιδιά (5-10 mg ατροπίνης) για ενήλικες (200 mg ατροπίνης)

43 ΧΡΗΣΕΙΣ ΑΤΡΟΠΙΝΗΣ Η θειϊκή ατροπίνη (αντί της ϋοσκυαμίνης) χορηγείται: Σε επώδυνες καταστάσεις του πεπτικού και της χολής (σπασμολυτικό) Σαν αντίδοτο σε δηλητηρίαση με οργανο-φωσφορικά και μανιτάρια τύπου Amanita muscaria (1-4 mg σε ενήλικες, 0,5-1 mg σε παιδιά ανά 20 ) Σε φλεγμονές της ίριδας του ματιού και Σε οφθαλμολογικές εξετάσεις (προκαλεί μυδρίαση αναστέλλοντας τη σύσπαση του σφιγκτήρα της κόρης) ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Γλαύκωμα, στένωση πυλωρού, υπερτροφία προστάτη, χρόνιες παθήσεις πνευμόνων χρόνος ηµιζωής πρώτης φάσης περίπου 2-4h, με εξαίρεση τους οφθαλμούς (στην ίριδα και τον ακτινωτό µυ οι φαρµακολογική δράση της ατροπίνης διαρκεί 72h).

44 Η ατροπίνη ανταγωνίζεται την ακετυλοχολίνη για τη σύνδεση στους μουσκαρινικούς υποδοχείς του παρασυμπαθητικού -συνδέεται με τον υποδοχέα, αλλά δεν προκαλεί μεταβίβαση του σήματος, αποκλείοντας τις δράσεις του παρασυμπαθητικού. Ατροπίνη: χρήση στην κτηνιατρική/αντίδοτο σε δηλητηρίαση με Οργανοφοσφωρικά εντομοκτόνα, φυσοστιγμίνη (παρασυμπαθομιμητικά-αναστολείς χολινεστεράσης) SLUDGE (salivation, lacrimation, urination, diaphoresis, gastrointestinal motility, emesis) ακρονύμιο για την αντιχολινεστερασική δράση Άναστολείς χολινεστεράσης / αντιχολινεστερασικά Μόρια που αναστέλλουν το ένζυμο χολινεστεράση, εμποδίζουν την διάσπαση του νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη Φυσοστιγμίνη: αλκαλοειδές από την οικ. Fabaceae (Physostigma venenosum) δηλητήριο, μελετάται η δράση της σε Alzheimer, μυασθένεια, αδράνεια εντέρου, αντίδοτο σε δηλητηρίαση με αλκαλοειδή τροπανίου (ατροπίνη)

45 Tropicamide Συνθετικό μόριο, χρησιμοποιείται σε οφθαλμολογικές εξετάσεις αντί της ατροπίνης, έχει μικρότερο χρόνο ημι-ζωής από την ατροπίνη (ημέρες)

46 3 C Σκοπολαμίνη ΛΙΠΟΦΙΛΟ ΜΟΡΙΟ Η σκοπολαμίνη έχει ανάλογη δράση με την ατροπίνη, λιγότερο έντονη στο μυοκάρδιο και εντονότερη στο ΚΝΣ, όπου προκαλεί καταστολή, αμνησία, υπνηλία. ΧΡΗΣΕΙΣ ΣΚΟΠΟΛΑΜΙΝΗΣ - Σε επώδυνες καταστάσεις του πεπτικού (σπασμολυτική δράση) -Στη ναυτία ταξιδιού σε διαδερμικά σκευάσματα βραδείας αποδέσμευσης ή υπό μορφή τσίχλας, σε δόση 0,1-0,5 mg / ημερησίως -Στην προαναισθησία, στη μαιευτική (στο παρελθόν, ) Υπό μελέτη: η δράση της σε κατάθλιψη, διπολική διαταραχή (κλινικές μελέτες σε εξέλιξη), σε απεξάρτηση από τη νικοτίνη Clin europharmacol Jan-Feb;36(1):24-6. Scopolamine as an antidepressant: a systematic review.

47 Butylscopolamine Ημισυνθετικό παράγωγο σκοπολαμίνης -σπασμολυτικόκαι με παρακεταμόλη Σκοπολαμίνη Στη ναυτία ταξιδιού (μόνο σε υγιείς ενήλικες)

Σχετικά έγγραφα

ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΟΡΝΙΘΙΝΗΣ ΚΑΙ ΛΥΣΙΝΗΣ ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΤΡΟΠΑΝΙΟΥ Οικογένεια SOLANACEAE

ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΟΡΝΙΘΙΝΗΣ ΚΑΙ ΛΥΣΙΝΗΣ ΑΛΚΑΛΟΕΙΔΗ ΤΡΟΠΑΝΙΟΥ Οικογένεια SLAACEAE 2 2 C 2 2 C λυσίνη ορνιθίνη C Πυρρολιδίνη Πυρρολιζιδίνη Τροπάνιο: Πυρρολιδίνη + Πιπεριδίνη Νικοτινικό οξύ (Νιασίνη, Β3) Ινδολιζιδίνη