ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΟΠΤΜ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Transcript

1 ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΟΠΤΜ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

2 Επικοινωνία, Νόηµα και Σηµεία Τα µοντέλα που µελετήσαµε ως τώρα σχετίζονταν µε τη διαδικασία της επικοινωνίας δίνοντας έµφαση στη µετάδοση του µηνύµατος από τον ποµπό στο δέκτη. Θα µελετήσουµε µοντέλα τα οποία προσεγγίσουν την επικοινωνία σαν δηµιουργία νοήµατος. Τα µοντέλα αυτά είναι δοµικά και βασίζονται στις σχέσεις που δηµιουργούνται µεταξύ των στοιχείων που συνθέτουν το νόηµα.

3 Σηµειωτική Στο επίκεντρο της βρίσκεται το σηµείο. Η µελέτη των σηµείων και ο τρόπος µε τον οποίο λειτουργούν ονοµάζεται σηµειωτική ή σηµειολογία. Έχει 3 βασικα πεδία µελέτης: - το ίδιο το σηµείο (σχετίζεται µε τις διαφορετικές οµάδες σηµείων, τους τρόπους σηµασιοδότησής τους και τους τρόπους χρήσης τους) - τους κώδικες και τα συστήµατα στα οποία οργανώνονται τα σηµεία (αφορά στον τρόπο µε τον οποίο ένα σύνολο σηµείων/κωδίκων έχουν αναπτυχθεί προκειµένου να ανταποκριθούν στις ανάγκες της κοινωνίας ή να αξιοποιήσουν τα µέσα επικοινωνίας που υπάρχουν κάθε φορά για τη µετάδοσή τους) - το πλαίσιο µέσα στο οποίο λειτουργούν τα σηµεία (σχετίζεται µε τη χρήση των σηµείων και των κωδίκων)

4 Σηµειωτική Οι διαφορές της από τη γραµµική προσέγγιση της επικοινωνίας: - δίνει έµφαση στο κείµενο - αντιλαµβάνεται τον αποδέκτη ως έναν πιο ενεργό παίκτη στη διαδικασία της επικοινωνίας. Μάλιστα, υιοθετεί τον όρο αναγνώστης και όχι αποδέκτης δίνοντάς του έναν πιο σηµαντικό ρόλο, καθώς αυτός συµβάλλει στη δηµιουργία του νοήµατος του κειµένου µε την εµπειρία του, τις αντιλήψεις, τα συναισθήµατά του

5 Βασικές έννοιες: Το σηµείο Το σηµείο είναι κάτι φυσικό, το οποίο αντιλαµβανόµαστε µε τις αισθήσεις µας. Αναφέρεται σε κάτι άλλο από τον εαυτό του και εξαρτάται από την αναγνώρισή του από τους χρήστες. Η θεωρία του Pierce τριγωνική σχέση µεταξύ του σηµείου, του χρήστη/ ερµηνευτή και του αντικειµένου (αυτού που αναγνωρίζουµε ως χρήστες από κάθε σηµείο).

6 Βασικές έννοιες: Το σηµείο Η θεωρία των Ogden and Richards: Referent= object Reference= ερµηνευτής Symbol= σηµείο Το αντικείµενο και ο ερµηνευτής είναι στενά συνδεδεµένες έννοιες

7 Βασικές έννοιες: Το σηµείο Η θεωρία του Saussure Το ενδιαφέρον του προσανατολίζεται στη σχέση των σηµείων (των λέξεων) µεταξύ τους. Σηµαίνον: η εικόνα του σηµείου όπως την προσλαµβάνουµε Σηµαινόµενο: η νοητική προσέγγισή του

8 Σηµειωτική & νόηµα Η σηµειωτική αντιλαµβάνεται την επικοινωνία ως τη διαδικασία δηµιουργίας νοήµατος στα µηνύµατα είτε από τον κωδικοποιητή, είτε από τον αποκωδικοποιητή. Το νόηµα δεν είναι κάτι απόλυτο και στατικό. Είναι µια ενεργή διαδικασία. Οι θεωρητικοί της σηµειωτικής χρησιµοποιούν ρήµατα όπως δηµιουργώ, παράγω, διαπραγµατεύοµαι όταν αναφέρονται στη συγκεκριµένη διαδικασία. Η σηµασιοδότηση είναι το αποτέλεσµα της δυναµικής διάδρασης µεταξύ του σηµείου, του ερµηνευτή και του αντικειµένου.

9 Κατηγορίες Σηµείων Τρεις κατηγορίες σηµείων ανάλογα µε τη σχέση ερµηνεύοντος και αντικειµένου: α) Εικονικά σηµεία: η σχέση ερµηνεύοντος και αντικειµένου είναι σχέση οµοιότητας (πχ πορτρέτα, πίνακες που αναπαριστούν φύση, χάρτες κλπ) β) Ενδεικτικά σηµεία: η σχέση ερµηνεύοντος και αντικειµένου δεν είναι αυθαίρετη, αλλάυπάρχει µεταξύ τους σύνδεση φυσική ή αιτιατή (πχ σινιάλα, ταµπέλες που δείχνουν κατεύθυνση,µετωνυµίες κλπ) γ) Συµβολικά σηµεία: η σχέση ερµηνεύοντος και αντικειµένου είναι αυθαίρετη και βασίζεται σε µια σύµβαση Κάποια σηµεία µπορεί να ανήκουν σε περισσότερες από µια κατηγορίες. Για παράδειγµα τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά ανήκουν και στη συµβολική και στην εικονική κατηγορία.

10 Οργάνωση Σηµείων Παραδειγµατικές σχέσεις σηµείων: η επιλογή από ένα σύνολο µονάδων. Για παράδειγµα τα γράµµατα της αλφαβήτου. Συνταγµατικές σχέσεις σηµείων: ο συνδυασµός σηµείων µε άλλα σηµεία. Για παράδειγµα, µια πρόταση είναι ένα σύνταγµα λέξεων.