88 η σύνοδος ολομέλειας 27 και 28 Ιανουαρίου 2011

Transcript

1 88 η σύνοδος ολομέλειας 27 και 28 Ιανουαρίου 2011 COTER-V-004 ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα: «ΝΕΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΟΕΣ» Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ - υπογραμμίζει ότι η οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή βοηθά την ΕΕ, τα κράτη μέλη της και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις προκλήσεις που συνεπάγεται η παγκοσμιοποίηση για την Ευρώπη και να αποφύγουν ενδεχόμενη απώλεια επιρροής - συμπεραίνει ότι ο ΕΟΕΣ μπορεί να αποτελέσει τη νομική απάντηση της ΕΕ στη θεσμοθέτηση της εδαφικής συνεργασίας εντός της ΕΕ, χωρίς να αφαιρείται το δικαίωμα των τοπικών και περιφερειακών αρχών να επιλέγουν ελεύθερα άλλα μορφώματα ή σχηματισμούς με ή χωρίς νομική προσωπικότητα υπό την αίρεση ότι, πλέον, δεν θα λογίζονται αμιγώς ενωσιακοί, αλλά απλώς διεθνείς - θεωρεί ότι οι ΕΟΕΣ παρέχουν επίσης ενδιαφέρουσες προοπτικές ως «εργαστήρια» πολυεπίπεδης διακυβέρνησης. Συνηγορεί υπέρ της θέσπισης ειδικού προγράμματος, χρηματοδοτούμενου από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το οποίο θα συμβάλλει στη σύσταση νέων ΕΟΕΣ ή στη μετατροπή προβλεπόμενων σχεδίων συνεργασίας συμβατικής μορφής - θεωρεί ότι πρέπει να υπενθυμιστεί στις διαχειριστικές αρχές των προγραμμάτων και να διευκρινιστεί κατά τη μελλοντική αναθεώρηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1082/2006 ότι δεν επιτρέπονται οι διακρίσεις εις βάρος ΕΟΕΣ κατά τη συμμετοχή τους, σε ανταγωνιστική βάση, σε τέτοιες πρωτοβουλίες, σε προσκλήσεις για την υποβολή προσφορών και σε προγράμματα της ΕΕ, δεδομένου ότι η ίδια η ύπαρξη του ΕΟΕΣ καταδεικνύει μια αποδεδειγμένα διαχρονική ευρωπαϊκή σύμπραξη και πληροί τις συνήθεις προϋποθέσεις της διεθνικότητας - επικροτεί την απόφαση του Προεδρείου της ΕτΠ της 26ης Ιανουαρίου 2011 σχετικά με τη σύσταση πλατφόρμας ΕΟΕΣ της ΕτΠ, στο πλαίσιο της οποίας αξιολογείται τακτικά η εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1082/2006, καθώς και η πρόοδος των ΕΟΕΣ. CDR 100/2010 fin Rue Belliard/Belliardstraat Bruxelles/Brussel BELGIQUE/BELGIË Τηλ Φαξ Internet: EL

2 - 1 - Εισηγητής ο κ. Alberto Núñez Feijóo (ES/EPP), Πρόεδρος της Περιφερειακής Κυβέρνησης της Γαλικίας

3 - 2 - Ι. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ: Γενικές παρατηρήσεις 1. σημειώνει ότι ο Ευρωπαϊκός Όμιλος Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ) συνιστά έναν νέο τύπο νομικού προσώπου, προϊόν του Ενωσιακού Δικαίου μέσω του κανονισμού (EK) αριθ. 1082/ Δυνάμει του άρθρου 18 του εν λόγω κανονισμού η ισχύς του θα άρχιζε την 1 η Αυγούστου 2006 και θα έπρεπε να τεθεί σε εφαρμογή έως την 1 η Αυγούστου 2007, με εξαίρεση το άρθρο 16, το οποίο προβλεπόταν να τεθεί σε εφαρμογή ήδη από την 1 η Αυγούστου το 2006 τα κράτη μέλη θα λάμβαναν τα κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική εφαρμογή του παρόντος κανονισμού 2. υπενθυμίζει ότι, δυνάμει του άρθρου 17 της ΣΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι αρμόδια και υπεύθυνη για την εφαρμογή των Συνθηκών καθώς και των μέτρων που θεσπίζονται βάσει αυτών από τα θεσμικά όργανα και, παράλληλα, επιβλέπει την εφαρμογή του Ενωσιακού Δικαίου υπό τον έλεγχο του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης 3. υπογραμμίζει, δυνάμει του άρθρου 17 του κανονισμού (EK) αριθ. 1082/2006, τα εξής: «Έως την 1 η Αυγούστου 2011, η Επιτροπή διαβιβάζει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού και, ενδεχομένως, προτάσεις τροποποιήσεων» 4. θεωρεί ότι κατόπιν των αναλύσεων βάσει της ευρωπαϊκής νομολογίας και της αντιπαραβολής τους με το πρακτικό σκέλος της εφαρμογής του κανονισμού η γνωμοδότηση πρωτοβουλίας της ΕτΠ διατυπώνεται την κατάλληλη στιγμή δεδομένου ότι χρειάζεται να αναλυθεί διεξοδικά ο θεσμός του ΕΟΕΣ και η αποτελεσματικότητά του. Έτσι, διευκολύνεται η ενδεχόμενη τροποποίηση του κανονισμού (EK) αριθ. 1082/2006, έτσι ώστε να προσαρμοστεί στις ανάγκες που εντόπισε η ΕτΠ και ο εισηγητής της γνωμοδότησης κατά τις προκαταρκτικές διαβουλεύσεις που διεξήχθηκαν 5. υπενθυμίζει ότι η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέτει εφεξής την εδαφική συνοχή στο ίδιο επίπεδο με την οικονομική και την κοινωνική συνοχή, καθώς και ότι ο ΕΟΕΣ, ως μέσο, μπορεί να αποτελέσει σημαντικό πολιτικό και νομικό παράγοντα για την εφαρμογή της εν λόγω αρχής 6. επιβεβαιώνει ότι με τη νέα διάταξη περί οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, η παράγραφος 3 του άρθρου 174 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσθέτει τα εξής: «Μεταξύ των εν λόγω περιοχών, δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στις αγροτικές περιοχές, τις ζώνες που συντελείται βιομηχανική μετάβαση και τις περιοχές που πλήττονται 1 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1082/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5 ης Ιουλίου 2006 σχετικά με τον Ευρωπαϊκό Όμιλο Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ) ΕΕ L 210 της 31 ης Ιουλίου 2006.

4 - 3 - από σοβαρά και μόνιμα φυσικά ή δημογραφικά προβλήματα, όπως οι υπερβόρειες περιοχές που είναι ιδιαίτερα αραιοκατοικημένες και οι νησιωτικές, διασυνοριακές και ορεινές περιοχές» 7. υπενθυμίζει ότι στο άρθρο 349 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ περιλαμβάνεται ρητή αναφορά στην ειδική περίπτωση των εξόχως απόκεντρων περιφερειών και στην ανάγκη θέσπισης ειδικών μέτρων, κατάλληλα προσαρμοσμένων στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους 8. εφιστά την προσοχή στη μέχρι σήμερα επέκταση του ΕΟΕΣ κυρίως σε παραμεθόριες και, σε μικρότερο βαθμό, νησιωτικές περιοχές 9. υπενθυμίζει ότι τα αιτιολογικά του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1082/2006 διασαφηνίζουν τους λόγους για τους οποίους ο ενωσιακός νομοθέτης προέβη σε μια ενέργεια τόσο βαρύνουσα όσο αυτή της σύστασης ενός νέου τύπο νομικού προσώπου, προκειμένου να ενσωματωθεί στην ενωσιακή έννομη τάξη, ήτοι: πρώτον, η ενδυνάμωση της συνοχής της ΕΕ και η διευκόλυνση της εδαφικής συνεργασίας δεύτερον, ο περιορισμός των δυσκολιών αυτής της συνεργασίας τρίτον, η ενίσχυση αυτής της συνεργασίας δεδομένης της διεύρυνσης της ΕΕ και της συνακόλουθης επέκτασης των συνόρων της τέταρτον, η αποφυγή των ακατάλληλων προηγούμενων νομικών δομών όπως ο Ευρωπαϊκός Όμιλος Οικονομικού Σκοπού (ΕΟΟΣ) σε μια προσπάθεια προώθησης της συνεργασίας στο πλαίσιο του στόχου «Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία» (πρώην κοινοτική πρωτοβουλία Interreg) 10. διαπιστώνει ότι, πέραν των νομικών ελατηρίων, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1082/2006 ενδέχεται να συνηγορεί υπέρ της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής ορθότητας της εθελούσιας διοχέτευσης μέσω του ΕΟΕΣ, εκτός άλλων μέσων, έργων και προγραμμάτων εδαφικής συνεργασίας με τη συγχρηματοδότηση από την ΕΕ. Σε κάθε περίπτωση, βασικό κριτήριο χρηματοδότησης πρέπει να είναι η ποιότητα της κάθε υποβαλλόμενης πρότασης 11. υπογραμμίζει, υπ αυτή την έννοια, ότι στο άρθρο 18 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/ ενσωματώνεται ρητή διάταξη σχετικά με τη δυνατότητα εξουσιοδότησης των ΕΟΕΣ να διαχειρίζονται τα επιχειρησιακά προγράμματα εδαφικής συνεργασίας, αναθέτοντάς τους την ευθύνη της διαχειριστικής αρχής και της κοινής τεχνικής γραμματείας. Η ευθύνη της εφαρμογής πρέπει να συμπεριλαμβάνει την ανάληψη οικονομικής ευθύνης έναντι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 12. σημειώνει ότι στο άρθρο 3, παράγραφος 2, στοιχείο γ) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/ διευκρινίζεται ότι ο «στόχο(ς) "Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία" ( ) αποβλέπει στην ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας μέσω κοινών τοπικών και περιφερειακών 2 3 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5 ης Ιουλίου 2006 για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1783/1999 (ΕΕ L 210 της 31 ης Ιουλίου 2006). Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου, της 11 ης Ιουλίου 2006, περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1260/1999 (ΕΕ L 210 της 31 ης Ιουλίου 2006).

5 - 4 - πρωτοβουλιών, στην ενίσχυση της διακρατικής συνεργασίας μέσω δράσεων που ευνοούν την ολοκληρωμένη εδαφική ανάπτυξη που συνδέεται με τις κοινοτικές προτεραιότητες, και μέσω της ενίσχυσης της διαπεριφερειακής συνεργασίας και της ανταλλαγής εμπειριών στο ενδεικνυόμενο εδαφικό επίπεδο» 13. τονίζει, ομοίως, ότι από τα συναφή άρθρα 7 και 38 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006, όπως και από το κεφάλαιο ΙΙΙ και τις συμπληρωματικές διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006, προκύπτει ότι ο αντικειμενικός σκοπός συνίσταται στην διασφάλιση της συνοχής χάρη σε μια ευρύτερη και καλύτερη εδαφική συνεργασία εντός της ΕΕ. Επίσης, η εν λόγω συνεργασία θα καθίστατο πραγματικά άρτια και άκρως αποτελεσματική μέσω της θεσμοθέτησής της 14. υπογραμμίζει ότι η οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή βοηθά την ΕΕ, όλα τα κράτη μέλη, και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, αφενός, να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις προκλήσεις που συνεπάγεται η παγκοσμιοποίηση για την Ευρώπη και, αφετέρου, να αποφύγουν ενδεχόμενη απώλεια επιρροής 15. συμπεραίνει ότι ο ΕΟΕΣ μπορεί να αποτελέσει τη νομική απάντηση της ΕΕ στη θεσμοθέτηση της εδαφικής συνεργασίας εντός της ΕΕ, χωρίς να αφαιρείται το δικαίωμα των τοπικών και περιφερειακών αρχών να επιλέγουν ελεύθερα άλλα μορφώματα ή σχηματισμούς με ή χωρίς νομική προσωπικότητα υπό την αίρεση ότι, πλέον, δεν θα λογίζονται αμιγώς ενωσιακοί, αλλά απλώς διεθνείς 16. θεωρεί ότι οι ΕΟΕΣ παρέχουν επίσης ενδιαφέρουσες προοπτικές ως «εργαστήρια» πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, όπως ζητείται στη Λευκή Βίβλο της Επιτροπής των Περιφερειών. Λαμβανομένης υπόψη της συμβολής που μπορεί να έχει ο θεσμός των ΕΟΕΣ στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», πιστεύει ότι οι ΕΟΕΣ, εφόσον έχουν την κατάλληλη διάσταση, όπως εκείνοι που αφορούν μακρο-περιφερειακές δράσεις, θα μπορούσαν να αποτελέσουν στήριγμα για τη σύναψη «συμβάσεων σύμπραξης για την ανάπτυξη και τις επενδύσεις» όπως αναφέρει η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της, της 19ης Οκτωβρίου 2010, σχετικά με την αναθεώρηση του προϋπολογισμού και να χρησιμεύσουν ως εργαλεία για την εφαρμογή της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», αλλά δυστυχώς περιορίζονται στις σχέσεις μεταξύ Επιτροπής και κρατών μελών Εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1082/ ωστόσο, διαπιστώνει ότι, μολονότι και ο ΕΟΕΣ αποτελεί θεσμικό όργανο του Ενωσιακού Δικαίου που δημιουργήθηκε ειδικά για να διευκολύνει την εδαφική συνεργασία εντός της ΕΕ (και οι κανονισμοί που ρυθμίζουν τα ευρωπαϊκά κονδύλια προωθούν την υλοποίησή του με σκοπό την ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία), βέβαιο είναι ότι η πραγματικότητα απέχει αρκετά από τις εύλογες προσδοκίες που ώθησαν τον ενωσιακό νομοθέτη να κάνει αυτό το τόσο σημαντικό νομικό βήμα

6 τονίζει ότι, κατόπιν ευρέων διαβουλεύσεων με τους εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και ανοικτών συναντήσεων με μέλη της ΕτΠ, διάφορες ευρωπαϊκές περιφερειακές οργανώσεις και ειδήμονες, ελάχιστοι είναι οι ΕΟΕΣ που διαχειρίζονται προγράμματα ή έργα εδαφικής συνεργασίας με συγχρηματοδότηση από ευρωπαϊκά κονδύλια 19. διαβεβαιώνει ότι η πλειονότητα των ΕΟΕΣ δραστηριοποιείται σε άλλα συγκεκριμένα προγράμματα εδαφικής συνεργασίας χωρίς την οικονομική συμβολή της ΕΕ, και όπως ορίζει το άρθρο 7, παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1082/ θεωρεί ότι, δεδομένης αυτής της κατάστασης, θα ήταν σκόπιμη μια επισταμένη ανάλυση των αιτιών αυτής της αναντιστοιχίας των προσδοκώμενων και των τελικών αποτελεσμάτων. Παράλληλα, πρέπει να προταθούν συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση των ελλείψεων με το σκεπτικό ότι η λογική και τα κίνητρα του ενωσιακού νομοθέτη να συγκροτήσει τους ΕΟΕΣ είναι πιο επίκαιρα παρά ποτέ, καθότι η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξισώνει την εδαφική με την οικονομική και κοινωνική συνοχή 21. φρονεί, επίσης, ότι η συνεισφορά της ΕτΠ μπορεί να αποδειχθεί άκρως χρήσιμη για την κατάρτιση της έκθεσης που πρέπει να υποβάλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο 22. είναι της άποψης ότι η γνωμοδότηση με εισηγήτρια την κ. Bresso (CDR 308/2007 fin) την οποία υιοθέτησε η Ολομέλεια στις 18 Ιουνίου 2008, συνιστά εξαιρετική βάση για τη διεξοδική ανάλυση της κατάστασης που δεν επέτρεψε στον θεσμό των ΕΟΕΣ να αναδειχθεί στο κατ εξοχήν ενωσιακό νομικό μέσο θεσμοθέτησης και παγίωσης της εδαφικής συνεργασίας στους κόλπους της ΕΕ 23. επαναλαμβάνει αυτό που σημειώνεται στην ανωτέρω γνωμοδότηση της κ. Bresso, ήτοι: «ένα μέτρο που θα πρέπει να εφαρμοστεί σε κοινοτικό επίπεδο είναι η ενθάρρυνση της χρήσης του ΕΟΕΣ ως του προτιμητέου μέσου συνεργασίας» (σημείο 25), τονίζοντας «η εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1082/2006 πρέπει επίσης να αποτελέσει αντικείμενο σωστού συντονισμού, ώστε τα διάφορα νομοθετήματα που θα εκπονήσουν τα κράτη μέλη για την εφαρμογή του να μπορούν να συνδυαστούν χωρίς ασυμβατότητες ή εμπόδια» (σημείο 32) 24. στην ίδια γνωμοδότηση προτείνονται κίνητρα όπως η «πρόβλεψη ειδικού προγράμματος, που θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και το οποίο θα ενθάρρυνε τη σύσταση νέων ΕΟΕΣ ή τη μετατροπή υφιστάμενων προγραμμάτων συνεργασίας, η διαχείριση των οποίων γίνεται με παραδοσιακό τρόπο» (σημείο 48), καθώς και η «συμπερίληψη, στις προκηρύξεις διαγωνισμών της Επιτροπής, του κριτηρίου της μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας στην αξιολόγηση των έργων που της υποβάλλονται, όταν αυτά περιλαμβάνουν την ίδρυση ΕΟΕΣ, και την πρόβλεψη της βιωσιμότητας μετά την αποπεράτωση του έργου. Με αυτόν τον τρόπο θα ενθαρρυνθεί η μεσο-μακροπρόθεσμη ανάπτυξη ενός πνεύματος συνεργασίας, για την αναζήτηση νέων

7 - 6 - μεθόδων χρηματοδότησης, πέραν της προσφυγής στον κοινοτικό προϋπολογισμό» (σημείο 49) 25. προειδοποιεί ότι, από την 1 η Αυγούστου 2007, ελάχιστοι είναι οι ΕΟΕΣ που έχουν συγκροτηθεί στην επικράτεια της ΕΕ, σε σύγκριση τόσο με τις ήδη συνεργαζόμενες τοπικές και περιφερειακές αρχές όσο και με τις υφιστάμενες προσδοκίες. Ομοίως, εξίσου ελάχιστοι είναι οι υπό σύσταση ΕΟΕΣ, παρά τα πολυάριθμα σχέδια ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας και μάλιστα αυτά που συγχρηματοδοτούνται από τα ευρωπαϊκά κονδύλια 26. επισημαίνει ότι οι ΕΟΕΣ προβληματίζονται με τις εθνικές νομοθεσίες για τις προσλήψεις, τη διάθεση και τη διοίκηση προσωπικού εν γένει, και αυτό παρόλο που είναι τοπικές δομές συνεργασίας οι οποίες θα πρέπει να επωφελούνται από συνθήκες ευελιξίας στον τομέα αυτό. Σημειώνει, επιπλέον, ότι η φυσική παρουσία για λόγους εργασίας σε μια χώρα μιας δομής που εδρεύει σε άλλη χώρα, προκαλεί σημαντικές νομικές δυσκολίες από άποψης συντάξεων, κοινωνικής προστασίας και φορολογίας. Ως εκ τούτου, προτείνει να διευκρινιστεί στον κανονισμό ότι οι εργαζόμενοι υπόκεινται στο δίκαιο της χώρας στην οποία απασχολούνται, και όχι στο δίκαιο της χώρας στην οποία εδρεύει η ενδιαφερόμενη επιχείρηση 27. επισημαίνει τον εθελούσιο χαρακτήρα του ΕΟΕΣ ως μέσου οργάνωσης της εδαφικής συνεργασίας, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να παραμείνει αρμοδιότητα των αυτοδιοικητικών αρχών, οι οποίες είναι καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον σε θέση να επιλέγουν τις καταλληλότερες διαδικασίες για την εδαφική συνεργασία Βελτίωση της υλοποίησης του θεσμικού φορέα 28. από την ενημέρωση που διαθέτει, συνάγει το συμπέρασμα ότι οι δυσκολίες λειτουργίας των ΕΟΕΣ ως ενωσιακού νομικού θεσμικού φορέα ενδέχεται να οφείλονται σε τρεις τύπους αιτιών, ήτοι νομικές-ουσιαστικές, νομικές-διαδικαστικές και οικονομικές-χρηματοδοτικές 29. εκτιμά ότι, βάσει των μελετών και των εκθέσεων που έχει δημοσιεύσει η ΕτΠ και η επιστημονική κοινότητα με θέμα τον ΕΟΕΣ, είναι μάλλον απίθανο τα προβλήματα αυτά να απορρέουν από το ασαφές νομικό καθεστώς του συγκεκριμένου θεσμικού φορέα, όπως για παράδειγμα η ανυπαρξία σαφούς κατηγοριοποίησης ως προσώπου δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου 30. διαπιστώνει ότι τα κατ εξοχήν νομικά κωλύματα εντοπίζονται στο διαδικαστικό σκέλος και τούτο διότι δεν υπάρχει συντονισμός ως προς την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1082/2006, είτε αυτόνομα μεταξύ των κρατών μελών, είτε μέσω μιας ενωσιακής αρχής 31. φρονεί ότι, δεδομένης αυτής της κατάστασης, καθίσταται αναγκαίο μια ενωσιακή αρχή να καθορίσει εκ των προτέρων ακόμη και με τρόπο μη δεσμευτικό τα μέσα εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1082/2006 σε εθνικό επίπεδο

8 θεωρεί σκόπιμο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εισηγηθεί τη λήψη πρακτικών διαδικαστικών μέτρων, στο πλαίσιο της πρότασής της για αναθεώρηση του κανονισμού, με σκοπό τη συντόμευση των υφιστάμενων σχοινοτενών διαδικασιών οι οποίες δεν μπορούν πάντα να υποκαθίστανται από τη σιωπηρή συγκατάθεση της διοίκησης, ιδίως καθόσον αυξάνεται ο αριθμός των κρατών, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές των οποίων συμμετέχουν σε έναν ΕΟΕΣ, καθότι οι τρίτοι εταίροι (π.χ. πιστωτικά ιδρύματα, ανάδοχες εταιρείες και εργαζόμενοι) ζητούν περισσότερες νομικές εγγυήσεις 33. υπογραμμίζει ότι σε αυτά τα διαδικαστικά μέτρα θα πρέπει να συμπεριληφθεί ένας δίαυλος επικοινωνίας των τοπικών και περιφερειακών αρχών που υποστηρίζουν έναν ΕΟΕΣ με όλες τις αδειοδοτούσες εθνικές αρχές, προκειμένου να αποφευχθούν οι παλινωδίες στα σχέδια σύμβασης και στα καταστατικά εξαιτίας επαναλαμβανόμενων και ασυναφών παραγόντων 34. επιπλέον, τάσσεται υπέρ της ανάπτυξης ορισμένων παραδειγμάτων όσον αφορά τις βέλτιστες πρακτικές ΕΟΕΣ σε στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και με τη συμμετοχή του διαύλου παρακολούθησης των ΕΟΕΣ στους κόλπους της ΕτΠ. Στα παραδείγματα αυτά πρέπει να λαμβάνονται ιδιαίτερα υπόψη οι στόχοι της πολιτικής συνοχής και της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», καθώς και οι μακρο-περιφερειακές στρατηγικές 35. επιμένει, συνεπώς, ότι είναι σκόπιμο να προτείνονται όλες οι σχετικές εθνικές εγκρίσεις σε μια ενιαία πράξη. Τούτο δε κατόπιν ενός ταυτόχρονου, κοινού, στενού και άμεσου διαλόγου με όλους τους ενδιαφερομένους, χωρίς να περιορίζεται με οποιοδήποτε τρόπο η διακριτική ευχέρεια των εθνικών αρχών, ανεξαρτήτως των μετέπειτα διατυπώσεων που πιθανώς απαιτεί κάθε εθνική έγκριση 36. δράττεται της ευκαιρίας για να επισημάνει ότι, πέραν του δραστικού περιορισμού της ανακύκλωσης των κειμένων, καθώς και της διάρκειας της κάθε διαδικασίας, ο εν λόγω δίαυλος επικοινωνίας όλων των ενδιαφερομένων και των αδειοδοτουσών εθνικών αρχών θα μπορούσε να δώσει πρωτότυπες λύσεις σε επαναλαμβανόμενα προβλήματα που ανακύπτουν εντός των ήδη συσταθέντων ΕΟΕΣ όπως π.χ. το καθεστώς του προσωπικού ή η φορολογία καθότι το σύστημα των πηγών του εφαρμοστέου δικαίου όπως προβλέπεται από το άρθρο 2, παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1082/2006 παρέχει τη δυνατότητα τροποποιήσεων στη σύμβαση και στο καταστατικό του εκάστοτε ΕΟΕΣ 37. τονίζει τη σημασία που θα μπορούσε να έχει η οικειοθελής υποβολή αιτήματος για κατάρτιση προηγούμενης γνωμοδότησης νομοτεχνικής φύσης με αντικείμενο την απόλυτη προσαρμογή του σχεδίου σύμβασης και του καταστατικού κάθε ΕΟΕΣ στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1082/2006. Πρόκειται για μια γνωμοδότηση μη δεσμευτικού χαρακτήρα, σύμφωνη προς το ενωσιακό δίκαιο και προϊόν της εργασίας μιας ομάδας ειδικών νομικών που θα επιλέγει η ΕτΠ αντί προηγούμενης γνωμοδότησης νομοτεχνικής φύσης, οι υποστηρικτές ενός ΕΟΕΣ μπορούν και πάλι οικειοθελώς να αναθέτουν στους εν λόγω ειδικούς νομικούς να συμβάλλουν στον προαναφερθέντα στενό και κοινό διάλογο και στη διαδικασία της επεξεργασίας του νομικού και τεχνικού πλαισίου ενός ΕΟΕΣ

9 συνιστά μια απλοποιημένη διαδικασία για τυχόν αλλαγές στο καταστατικό και τη σύμβαση όσον αφορά την εταιρική σχέση, τον προϋπολογισμό, την είσοδο συνδεδεμένου εταίρου, την ένταξη ως μέλους πρώην συνδεδεμένου εταίρου (πρβλ. λειτουργία), την κλείδα κατανομής των μελών ή ακόμη την κατανομή των εδρών. Αυτή η απλοποιημένη διαδικασία θα μπορούσε να λάβει τη μορφή ομόφωνης απόφασης του ΕΟΕΣ την οποία θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν μόνον οι αρμόδιες εθνικές αρχές 39. προτείνει να προωθηθεί και να επιτραπεί (με τις δέουσες προφυλάξεις) η συμμετοχή ή η συνεργασία ιδιωτικών (ή ημι-ιδιωτικών) φορέων στους ΕΟΕΣ, οι οποίοι λόγω του ρόλου που επιτελούν θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ανάπτυξη των δραστηριοτήτων και στην υλοποίηση του στόχου του ΕΟΕΣ, στην περίπτωση επιχειρήσεων που ασχολούνται με υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος κατόπιν ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας ή στο πλαίσιο συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα. Εντούτοις, πρέπει να εξασφαλιστεί ότι η συμμετοχή ιδιωτικών (ή ημι-ιδιωτικών) φορέων τηρεί τις αρχές της διαφάνειας, των ίσων ευκαιριών και της απαγόρευσης των διακρίσεων, ιδιαίτερα στους τομείς των δημόσιων συμβάσεων και της απασχόλησης 40. τονίζει ότι επιβάλλεται να προβληθούν καλύτερα σε ευρωπαϊκή κλίμακα οι συμβάσεις και τα καταστατικά των ΕΟΕΣ, με τη δημοσίευσή τους σε πλήρη μορφή στη σειρά C της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με αυτόν τρόπο οι τρίτοι εταίροι ανά την ΕΕ θα κατοχυρώνονται νομικά σε μεγαλύτερο βαθμό και θα εξασφαλιστεί η καλύτερη διάδοση αυτού του νέου θεσμικού φορέα 41. συνιστά παράλληλα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επιληφθεί του θέματος της νομοθετικής εφαρμογής του ίδιου του κανονισμού (ΕΚ), ώστε να αποσαφηνιστούν οι αόριστες νομικές έννοιες να καλυφθούν τυχόν κενά και, γενικότερα, να καταστεί πιο ευδιάκριτη η σχέση της τοπικής και/ή περιφερειακής συνοχής με την πιθανή υλοποίηση των ΕΟΕΣ τονίζοντας ταυτόχρονα τον εθελούσιο χαρακτήρα τους 42. θεωρεί ότι πρέπει να υπενθυμιστεί στις διαχειριστικές αρχές των προγραμμάτων και να διευκρινιστεί στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1082/2006 ότι δεν επιτρέπεται να πραγματοποιούνται διακρίσεις μεταξύ των ΕΟΕΣ ως προς τη συμμετοχή τους στις εν λόγω πρωτοβουλίες, σε προσκλήσεις για την υποβολή προσφορών και σε προγράμματα της ΕΕ, δεδομένου ότι η ίδια η ύπαρξη του ΕΟΕΣ καταδεικνύει μια αποδεδειγμένα διαχρονική ευρωπαϊκή σύμπραξη και πληροί τις συνήθεις προϋποθέσεις της διεθνικότητας 43. εκφράζει τη λύπη της για την εφαρμογή απαρχαιωμένων μεθόδων, όπως η υπογραφή άτυπων συμβάσεων και το μοντέλο του επικεφαλής του έργου, με τη μορφή ενός ομίλου που ενίοτε καλείται να καταφύγει σε πολύπλοκους νομικούς ελιγμούς για να εξασφαλίσει μια προκαταβολή, την εξόφληση χρεών ή να προβεί στην έκδοση των απαραίτητων αποδεικτικών πληρωμών και όλα αυτά παρά το γεγονός ότι τα διοικητικά και διαχειριστικά έξοδα περιλαμβάνονται στο κόστος του έργου

10 τονίζει ότι πρέπει να ληφθούν υπόψη οι συστάσεις της προαναφερθείσας γνωμοδότησης της κ. Bresso (μεταξύ των οποίων και αυτές που περιλαμβάνονται στα σημεία 48 και 49) σύμφωνα με τις οποίες οι φορείς που συγκροτούν τους ΕΟΕΣ οφείλουν να παράσχουν εγγυήσεις για τη σύσταση ενός αυτόνομου φορέα ευρωπαϊκής συνεργασίας πέραν της ενωσιακής συγχρηματοδότησης, με τέτοιο τρόπο ώστε να διασφαλίζονται τόσο η μέγιστη οικονομική και διοικητική αποτελεσματικότητα κατά τη διαχείριση, όσο και η βέλτιστη συνοχή και ευρωπαϊκή ολοκλήρωση εδαφικού χαρακτήρα, χωρίς να διογκώνονται οι συνολικές δημοσιονομικές δαπάνες της ΕΕ 45. ζητεί να καταργηθεί το κριτήριο της απόστασης (150 km) που χρησιμοποιείται για την υπαγωγή των νήσων και των εξόχως απόκεντρων περιφερειών στις παραμεθόριες περιφέρειες που είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση από τα προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας, στο πλαίσιο του στόχου της εδαφικής συνεργασίας της πολιτικής συνοχής ή στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας, καθώς και του σχεδίου δράσης ευρύτερης γειτονίας 46. ζητεί την αναθεώρηση των διατάξεων του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1082/2006 σχετικά με τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών τρίτων κρατών. Προτείνει ειδικότερα να εξεταστεί η δυνατότητα σύστασης διμερών ΕΟΕΣ μεταξύ μιας αυτοδιοικητικής αρχής ενός κράτους μέλους και μιας αντίστοιχης αρχής ενός κράτους το οποίο δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά είτε βρίσκεται σε προενταξιακό στάδιο, είτε συμμετέχει στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, είτε εμπίπτει στην πολιτική γειτονίας ή ευρύτερης γειτονίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, ζητεί να θεσπιστούν με βάση το διεθνές δίκαιο νέες ευρωπαϊκές διατάξεις, δεδομένου ότι είναι απαραίτητες για να μπορούν οι αυτοδιοικητικές αρχές τρίτων κρατών να συμμετέχουν πλήρως σε ΕΟΕΣ. Αυτό ισχύει και για τις αυτοδιοικητικές αρχές που διατηρούν ιδιαίτερους δεσμούς με την ΕΕ 47. υπενθυμίζει ότι, για να διευκολυνθεί η προσπάθεια συμμετοχής των τοπικών και περιφερειακών αρχών των τρίτων κρατών στους ΕΟΕΣ, μια ιδανική εξέλιξη θα μπορούσε να είναι η σύναψη διεθνών συμφωνιών μεταξύ της ΕΕ και των ενδιαφερόμενων κρατών, σύμφωνα με τις διατάξεις του Τίτλου V του πέμπτου μέρους της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 48. φρονεί ότι, με αυτά τα μέτρα, η ΕΕ θα καταστεί πιο συμπαγής και συνεκτική, αντιμετωπίζοντας έτσι καλύτερα τις διαγραφόμενες εξωτερικές προκλήσεις στις διεθνείς αγορές υλικών αγαθών και υπηρεσιών τις αγορές, δηλαδή, όπου οι αναδυόμενες οικονομίες διαθέτουν ακόμη χαμηλότερο διαρθρωτικό κόστος και αρκετά συγκριτικά πλεονεκτήματα, δεδομένου ότι δεν έχουν να αντιμετωπίσουν τόσα οξέα και γενικευμένα φαινόμενα γήρανσης του πληθυσμού και ελάττωσης του αντίστοιχου ενεργού

11 Προστιθέμενη αξία που συνεισφέρει η ΕτΠ στην ανάπτυξη των ΕΟΕΣ 49. θεωρεί ότι ο ρόλος της ΕτΠ είναι καταλυτικός στη διευκόλυνση, αξιολόγηση και διάδοση των ΕΟΕΣ. Ως εκ τούτου, πρέπει να συνεχιστεί η δράση της ΕτΠ με αντικείμενο τους ΕΟΕΣ μέσω μεταξύ άλλων ενός ευρωπαϊκού δικτύου που θα περιλαμβάνει τεχνικούς και πολιτικούς αντιπροσώπους, καθώς και μέσω ενός διοργανικού δικτύου 50. επικροτεί την απόφαση του Προεδρείου της ΕτΠ της 26 ης Ιανουαρίου 2011 σχετικά με τη σύσταση πλατφόρμας ΕΟΕΣ της ΕτΠ, στο πλαίσιο της οποίας θα αξιολογείται τακτικά η εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1082/2006, καθώς και η πρόοδος των ΕΟΕΣ όσον αφορά την προπαρασκευή των εργασιών τους ενόψει της νέας τάξης πραγμάτων από την 1 η Ιανουαρίου Βρυξέλλες, 27 Ιανουαρίου 2011 Η Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών Mercedes Bresso Ο Γενικός Γραμματέας της Επιτροπής των Περιφερειών Gerhard Stahl

12 II. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Τίτλος Γνωμοδότηση πρωτοβουλίας με θέμα «Νέες προοπτικές για την αναθεώρηση του κανονισμού για τον ΕΟΕΣ» Στοιχεία αναφοράς Νομική βάση Πρωτοβουλία, άρθ. 307, παράγραφος 4 Κανονιστική βάση Γνωμοδότηση πρωτοβουλίας (άρθρο 42 του Ε.Κ.) Ημερομηνία απόφασης του 12 Μαρτίου 2010 Προεδρείου/Προέδρου Αρμόδια επιτροπή Επιτροπή «Πολιτική εδαφικής συνοχής» (COTER) Επεξηγηματικό σημείωμα Εισηγητής: ο κ. Alberto Núñez Feijóo (ES/EPP) πρόεδρος της Περιφερειακής Κυβέρνησης της Γαλικίας Ενημερωτικό σημείωμα 7 Ιουνίου 2010 Εξέταση στην επιτροπή Υιοθέτηση από την επιτροπή Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στην Πλειοψηφία επιτροπή Υιοθέτηση από την Ολομέλεια 27 Ιανουαρίου 2011 Παλαιότερες γνωμοδοτήσεις της ΕΤΠ Γνωμοδότηση πρωτοβουλίας με θέμα «Ευρωπαϊκός Όμιλος Εδαφικής Συνεργασίας: νέα ώθηση στην εδαφική συνεργασία στην Ευρώπη», CdR 308/2007 fin. CdR 308/2007 τελικό. Εισηγήτρια: η κ. Mercedes BRESSO (IT/PSE), περιφερειάρχης του Πεδεμοντίου CDR 100/2010 fin