ΕΝΟΤΗΤΑ 3. ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ. Κατερίνα Αδάμ, Μ. Sc., PhD Eπίκουρος Καθηγήτρια

Transcript

1 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ Τομέας Μεταλλευτικής Τμήμα Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών ΕΝΟΤΗΤΑ 3. ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ Κατερίνα Αδάμ, Μ. Sc., PhD Eπίκουρος Καθηγήτρια

2 ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς. 2

3 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ Η κατάλληλη οργάνωση της μεταλλευτικής έρευνας, ο υπολογισμός των αποθεμάτων, η επιλογή της μεθόδου εκμετάλλευσης και κατεργασίας, η αδειοδότηση και η προμήθεια εξοπλισμού, η κατασκευή των εγκαταστάσεων, κλπ. αποτελούν υποσύνολα ενός ολοκληρωμένου μεταλλευτικού έργου, των οποίων η διαχείριση είναι ευκολότερη εάν θεωρηθούν υποέργα του συνολικού σχεδιασμού και ανάπτυξης του μεταλλείου. 3

4 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟΥ 4

5 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟΥ 5

6 ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ Στα πρώτα στάδια της σύλληψης και του σχεδιασμού ενός έργου οι ευκαιρίες και ο επιχειρηματικός κίνδυνος βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα. Ειδικά για τα μεταλλευτικά έργα είναι σύνηθες να μεσολαβεί διάστημα 7-10 ετών από τον εντοπισμό ενός κοιτάσματος μέχρι την εκμετάλλευσή του. Υλοποιήσιμοι στόχοι έργου Αντικείμενο Εργασιών Χρόνος Κόστος Ποιότητα Επιχειρηματικός κίνδυνος κατά τη διάρκεια ζωής ενός έργου, PMBOK Μέσα επίτευξης υλοποιήσιμων στόχων Ενοποίηση βασικών διαδικασιών διαχείρισης (προγραμματισμός, εκτέλεση, έλεγχος) Ανθρώπινοι πόροι Επικοινωνία Προμήθειες & συμβάσεις 6

7 ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ 7

8 ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΩΝ Διαχείριση Αντικειμένου Εργασιών Η διαχείριση του αντικειμένου του έργου περιλαμβάνει τις διαδικασίες που απαιτούνται για να εξασφαλιστεί ότι έχουν προβλεφθεί όλες οι απαιτούμενες εργασίες και μόνο οι απαιτούμενες για την επιτυχή ολοκλήρωση του έργου. Αποτελείται από: Έναρξη του έργου Καθορισμό αντικειμένου Έλεγχο αλλαγής αντικειμένου Διαχείριση έργου για την αποκατάσταση μεταλλείου αμιάντου (ΜΑΒΕ) 8

9 ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ Διαχείριση Χρόνου Η διαχείριση χρόνου περιλαμβάνει τις διαδικασίες που απαιτούνται για την έγκαιρη ολοκλήρωση του έργου. Αποτελείται από: Τον καθορισμό δραστηριοτήτων Τον προσδιορισμό της αλληλουχίας & διάρκειας των δραστηριοτήτων Ανάπτυξη χρονοδιαγράμματος Έλεγχο χρονοδιαγράμματος και διορθωτικές κινήσεις 9

10 ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ Διαχείριση Κόστους Η διαχείριση κόστους περιλαμβάνει τις διαδικασίες που απαιτούνται για την ολοκλήρωση του έργου χωρίς να υπερβεί τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό. Αποτελείται από: Το σχεδιασμό απασχόλησης πόρων Εκτίμηση κόστους Ανάπτυξη προϋπολογισμού έργου Έλεγχο κόστους 10

11 ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού Περιγράφει τις διαδικασίες που απαιτούνται για την πλέον αποτελεσματική επίδοση των ανθρώπων της ομάδας έργου Αποτελείται από: οργανωτικό σχεδιασμό, κατανομή στελεχών, ανάπτυξη της ομάδας έργου Οι ομάδες έργου αποτελούν αποδοτικό (δηλ. οι εργασίες εκτελούνται σωστά) και αποτελεσματικό (εκτελούνται οι σωστές εργασίες) τρόπο διαχείρισης έργων. Εύρος δεξιοτήτων, κατανομή εργασιών, αποτελεσματικότητα, δημιουργικότητα, ευελιξία. Διεπιστημονικές και κατά περιπτώσεις διεθνείς ομάδες συναντώνται κατά την ανάπτυξη μεταλλευτικών έργων. Η επιβράβευση των μελών της ομάδας έργου συνδέεται με την επίτευξη των στόχων 11

12 ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού Υπεύθυνος διασφάλισης Ποιότητας έργου ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΕΡΓΟΥ Αναπληρωτές Συντονιστή Έργου ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟΛΟΓΟΣ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟΛΟΓΟΣ ΥΔΡΑΥΛΙΚΟΣ ΥΔΡΑΥΛΙΚΟΣ ΑΚΤΟΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Ειδική Μελέτη Προσδιορισμού Ειδική Μελέτη Προσδιορισμού ρύπανσης στην παραλία Θορικού ρύπανσης στην παραλία Θορικού Καθορισμός έργων Καθορισμός έργων αποκατάστασης αποκατάστασης Μελέτη Ασφάλειας και Μελέτη Ασφάλειας και Υγιεινής εργοταξίου Υγιεινής εργοταξίου Τοπογραφικές Τοπογραφικές Εργασίες Εργασίες Τεύχη Τεύχη Δημοπράτησης Δημοπράτησης Μελέτη Περιβαλλοντικών Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Επιπτώσεων Γεωτεχνική Έρευνα Γεωτεχνική Έρευνα και Μελέτη και Μελέτη 12 Δομή Ομάδας Έργου

13 ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ Διαχείριση Ποιότητας Η διαχείριση ποιότητας περιλαμβάνει τις διαδικασίες που απαιτούνται ώστε το αποτέλεσμα του έργου να ικανοποιεί τις ανάγκες για τις οποίες υλοποιείται και τις σχετικές προδιαγραφές. Η διαχείριση ποιότητας αποτελείται από: Το σχεδιασμό ποιοτικού ελέγχου Τη διασφάλιση ποιότητας Τον έλεγχο ποιότητας Προσδιορισμός στόχων ποιότητας PLAN Αξιολόγηση ACT Κύκλος Demina (PDCA) σε επίπεδο συστήματος DO CHECK Μέτρηση Συλλογή και επεξεργασία στοιχείων και υπολογισμός Κρίσιμων Δεικτών Έργου Λειτουργία Η αναβάθμιση και επικαιροποίηση των παραπάνω συστημάτων ακολουθεί τις αρχές της διαδικασίας συνεχούς βελτίωσης 13

14 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ Αρχικός Σχεδιασμός Ορισμός - Ομάδα Εκπόνησης Ποιος είναι υπεύθυνος Η πρόταση και η σύντομη περιγραφή του έργου που πρόκειται να αναλυθεί Ποιοι θα εμπλακούν Πόσο λεπτομερής θα πρέπει να είναι η μελέτη Πότε θα πρέπει να παραδοθεί Πόσα χρήματα θα διατεθούν για την μελέτη Τεχνικές γνώσεις Εμπλοκή των συμμετεχόντων 14

15 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ Εξέταση προοπτικών των συμμέτοχων Σκοπός της ανάλυσης είναι να καθορίσει τις ανάγκες και τις προσδοκίες όλων των συμμέτοχων οι οποίοι μπορεί να είναι οργανώσεις ή άτομα που βρίσκονται εντός ή εκτός της εταιρίας και εμπλέκονται ή έχουν συμφέροντα που επηρεάζονται άμεσα ή έμμεσα από το έργο: Συμμετέχοντες σε ένα έργο, εσωτερικό του έργου: Κύριος του έργου, Χρηματοδότης, Προωθών το έργο, Χρήστες, Πελάτες, Ομάδα Έργου, Διοίκηση, Συνάδελφοι Εργολήπτες, Προμηθευτές, Νομικοί Περιορισμοί Συμμετέχοντες σε ένα έργο, δρουν εξωτερικά στο έργο Κρατικές Υπηρεσίες, Ελεγκτικά όργανα Περιβάλλον,Υ&Α Εργατικά συνδικάτα ΜΚΟ, Οικολόγοι Ανταγωνιστές ΜΜΕ Μεμονωμένοι Πολίτες 15

16 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ Έλεγχος Βιωσιμότητας του Έργου Πως επηρεάζεται το έργο από την τοποθεσία. Επαρκούν τα διαθέσιμα έργα υποδομής (δρόμοι, λιμάνια, κλπ); Πως επηρεάζεται το έργο από τις κλιματολογικές συνθήκες (φυσική θερμοκρασία ή θα χρειαστεί κλιματισμός;). Επίδραση του έργου στο περιβάλλον (επιδρά σε κάποιους φυσικούς πόρους;) Υπολογισμός μεγέθους του έργου Προσδιορισμός και έρευνα αγοράς του προϊόντος Αξιολόγηση της καμπύλης ζήτησης προσφοράς Αξιολόγηση του ανταγωνισμού 16

17 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ Αξιολόγηση Περιορισμών Περιορισμοί εσωτερικοί ως προς το έργο Μπορεί το προϊόν να κατασκευαστεί; Οι όροι της σύμβασης είναι αποδεκτοί από την εταιρία; Μπορεί να γίνει μεταφορά τεχνολογίας σε περίπτωση που δεν διαθέτη η εταιρία την απαιτούμενη; Πρέπει να ξεκινήσει το έργο με την υπάρχουσα τεχνολογία ή πρέπει να περιμένει την επίτευξη καλύτερης; 17

18 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ Αξιολόγηση Περιορισμών Περιορισμοί εσωτερικοί ως προς το έργο Είναι το ποσοστό των νέων τεχνολογιών που θα χρησιμοποιηθούν μικρότερο του 10%; Μπορούν οι εργαζόμενοι της εταιρίας να εκπαιδευθούν ώστε να φέρουν σε πέρας το έργο ή χρειάζονται εξωτερικοί εργολήπτες; Μπορεί το έργο να ολοκληρωθεί στα πλαίσια του προϋπολογισμού; 18

19 Αξιολόγηση Περιορισμών Περιορισμοί που τίθενται από την εταιρεία ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ Οικονομικοί στόχοι Χρηματορροή του έργου να είναι διαρκώς θετική Πρόοδος του έργου να πρέπει να επιταχυνθεί ή επιβραδυνθεί ανάλογα με τις απαιτήσεις του ετήσιου προϋπολογισμού της Η τιμή της μετοχής να επηρεάζει την δυνατότητα Μάρκετινγκ Το έργο μπορεί να έχει στόχο την μεταφορά τεχνολογίας, ή να είναι πιλοτικό χάνοντας την ευκαιρία για είσοδο στην νέα αγορά, μειωμένο κέρδος. Συνεταιρισμοί Προς το συμφέρον της εταιρίας να συνεταιριστεί με φορέα που έχει πείρα στο αντικείμενο ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος Εργασιακές σχέσεις Κατάρτιση Το έργο μπορεί ταυτόχρονα να αποτελεί και πεδίο μάθησης για τους νεοπροσληφθέντες, πρόσθετη δαπάνη Εξαγωγές Διαμόρφωση χαμηλότερης τιμής προϊόντος με σκοπό κέρδος από την είσοδό της εταιρείας σε αγορές εξωτερικού ή να επωφεληθεί από τυχόν κίνητρα για εξαγωγές 19

20 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ Αξιολόγηση Περιορισμών Εξωτερικοί Περιορισμοί Εθνικοί και διεθνείς νόμοι και κανονισμοί Χρονική καθυστέρηση για παραλαβή πρώτων υλών και υλικών Περιορισμένος αριθμός υπεργολάβων που είναι σε θέση να εκτελέσουν τις εργασίες Διαχειριστικοί περιορισμοί και περιορισμοί μέσων μεταφοράς Διαθεσιμότητα ξένου συναλλάγματος και ισοτιμία νομισμάτων Δυνάμεις της αγοράς και καμπύλες προσφοράς ζήτησης Περιβαλλοντικά ζητήματα, κρατική νομοθεσία και πίεση ομάδων που διαφωνούν με το έργο Πολιτική Οικονομική αστάθεια Θέση του έργου σε σχέση με κατοικημένες περιοχές 20

21 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ Εκτίμηση Εναλλακτικών Λύσεων Χρόνος: Μπορεί το έργο να ολοκληρωθεί γρηγορότερα; Κόστος: Μπορεί να μειωθεί ο προϋπολογισμός; Ποιότητα: Μπορεί το έργο να ολοκληρωθεί σε μικρότερη διάρκεια και με μικρότερο κόστος με μειωμένη ποιότητα σε αποδεκτά επίπεδα; Πόροι: Μπορεί η εργασία να αυτοματοποιηθεί με λογικό κόστος ώστε να μειωθούν εργασίες; Τεχνικά ζητήματα: Μπορούν υλικά, να χρησιμοποιηθούν φθηνότερα Υπάρχει απλούστερη διάταξη, Έχουν εξεταστεί λύσεις τεχνολογίας, εξοπλισμού; πιο σύγχρονης Έχει εξεταστεί το ενδεχόμενο διαφορετικού εξοπλισμού; χρήσης Έχει μετρηθεί το αντιστάθμισμα μεταξύ κόστους, χρονοδιαγράμματος παράδοσης και τεχνικών επιδόσεων; Έχουν εξεταστεί διοίκησης; εναλλακτικά συστήματα 21

22 Εκτίμηση Εναλλακτικών Λύσεων Παράδειγμα από Σάπες ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ Mεταλλευτικό έργο, ο σχεδιασμός του οποίου εκπονήθηκε ως μία δυναμική διαδικασία με στόχο τη βελτίωση της βιωσιμότητας και της περιβαλλοντικής του επίδοσης, αναφέρεται το Έργο Χρυσού στις Σάπες του Νομού Ροδόπης. Μεταλλευτική Θράκης Α.Ε, έχει τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης του Δημόσιου Μεταλλείου, Ε5, Ν.Δ Ν. Ροδόπης σύμφωνα με τη σύμβαση μίσθωσης με το Υπουργείο Ανάπτυξης το έτος Με βάση τα αποτελέσματα της γεωτρητικής έρευνας, στη περιοχή εντοπίστηκαν στις θέσεις Οχιά και Αγ. Δημήτριος, δύο οικονομικώς εκμεταλλεύσιμα χρυσοφόρα κοιτάσματα που βρίσκονται σε απόσταση 1,4 km και 2,2 km αντίστοιχα από τη πόλη των Σαπών. Κοίτασμα Μετ/κα Αποθέματα Μέση Περιεκτικότητα Περιεχόμενα Μέταλλα kt g Au/t g Ag/t ppm Cu tr. oz Au tr. oz Ag t Cu Οχιάς ,39 9,4 3, Αγίου Δημητρίου 264 3,50 5, ΣΥΝΟΛΙΚΑ ,64 8,

23 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ Παράδειγμα από Σάπες - Μέθοδος Εκμετάλλευσης Τρισδιάστατη άποψη κοιτάσματος Οχιάς με τη επιλεγείσα μέθοδο εκμετάλλευσης «ανερχόμενη μέθοδος των εναλλασσόμενων κοπών και λιθογομώσεων» 23

24 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ Παράδειγμα από Σάπες Μέθοδος Κατεργασίας NaCN ΘΡΑΥΣΗ ΛΕΙΟΤΡΙΒΗΣΗ ΒΑΡΥΤΟΜΕΤΡΙΚΟΣ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ Au ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΚΥΑΝΙΟΝΤΩΝ Τέλματα ΕΚΧΥΛΙΣΗ ΜΕ NaCN ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΧΡΥΣΟΥ (Au) ΑΠΟΘΕΣΗ ΤΕΛΜΑΤΩΝ ΤΗΞΗ Ράβδοι Au (α) Αρχική Μέθοδος (β) Τροποποίηση 24

25 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ Παράδειγμα από Σάπες Ο σχεδιασμός ενός έργου που εκπονείται στο πλαίσιο των σύγχρονων τεχνικών διαχείρισης, αποτελεί μία δυναμική διαδικασία που εξελίσσεται, διαφοροποιείται και βελτιώνεται, παράλληλα με την εκπόνηση των επί μέρους μελετών για την αξιολόγηση της τεχνικής και οικονομικής του βιωσιμότητας και των δυνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που τυχόν συνεπάγεται η υλοποίησή του. Αποτέλεσμα αυτής της δυναμικής διαδικασίας είναι η ανάδραση μεταξύ του σχεδιασμού του Έργου και της αποτίμησης των δεικτών της αειφόρου του ανάπτυξης, αφού σε ολοένα και περισσότερες περιπτώσεις οι δύο διαδικασίες προχωρούν παράλληλα. Το γεγονός αυτό δρα σαφώς ευεργετικά όσον αφορά στο σχεδιασμό του Έργου αφού βελτιώνει τα χαρακτηριστικά του και τη συνολική του επίδοση. 25

26 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΡΟΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ 26

27 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Ε.Μ.Π.» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.