Έξυπνο ξεκίνημα ΕΝΟΤΗΤΑ 4. ΗΛΙΚΙΕΣ: 9-12 χρόνων

Transcript

1 Έξυπνο ξεκίνημ ΕΝΟΤΗΤΑ 4 ΗΛΙΚΙΕΣ: 9- χρόνων

2 ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ Στόχος της ενότητς Ν προτρύνουμε κι ν εμπνεύσουμε τ πιδιά ν ξεκινάνε την ημέρ τους έξυπν τρώγοντς έν υγιεινό πρωινό κι έν υγιεινό δεκτινό κι ν κτνοούν πόσο σημντικό είνι υτό. Βσικά μηνύμτ της ενότητς Γι ν ρχίζει έξυπν η ημέρ σς: Ι. Ν τρώτε έν υγιεινό πρωινό!. Είνι το σημντικότερο γεύμ της ημέρς μετά πό ένν πολύωρο ύπνο (χωρίς φγητό κι νερό). β. Φάτε μι μερίδ γλκτοκομικών, μι μερίδ δημητρικών κι μι μερίδ φρούτου. ΙΙ. Ν επιλέγετε έξυπν το δεκτινό!. Πιείτε νερό β. Φάτε έν ή δύο κομμάτι φρούτου, μπστουνάκι λχνικών, γιούρτι, τυρί, έν μικρό σάντουιτς, κριτσίνι ή έν κουλούρι Θεσσλονίκης. ΙΙΙ. Ν κινείστε κτά τη διάρκει του διλείμμτος! ΙV. Το έξυπνο ξεκίνημ της ημέρς σς βοηθάει ν ισθάνεστε γεροί κι δυντοί, ν είστε συγκεντρωμένοι στο σχολείο, ν έχετε ενέργει κι ν διτηρείστε σε έν υγιές σωμτικό βάρος. i Πρόσθετες πληροφορίες γι τον εκπιδευτικό Τι είνι το πρωινό; Τις κθημερινές: οτιδήποτε κτνλώνετι εντός ωρών πό την ώρ που ξυπνάμε το πρωί. Είτε στο σπίτι, είτε στη διδρομή προς το σχολείο, είτε στο σχολείο. Τ σββτοκύρικ: οτιδήποτε κτνλώνετι πριν πό τις π.μ. Ποι είνι τ οφέλη του πρωινού γι την υγεί; Το πρωινό είνι το πιο σημντικό γεύμ της ημέρς επειδή είνι το πρώτο γεύμ μετά πό τη νηστεί της νύχτς κι νεφοδιάζει το σώμ με υγρά κι θρεπτικά συσττικά. Το πρωινό ξνδίνει στο σώμ κι το μυλό ενέργει επνφέροντάς τ σε «κτάστση λειτουργίς». Έν υγιεινό κι θρεπτικό πρωινό μπορεί ν βοηθήσει τ πιδιά: ν έχουν κλύτερη συγκέντρωση κτά τη διάρκει των σχολικών ωρών. Τ πιδιά λμβάνουν τ πρίτητ ευεργετικά, θρεπτικά συσττικά που συμβάλλουν στη σωστή λειτουργί του εγκεφάλου τους. ν έχουν ενέργει γι ν είνι δρστήρι πό την ρχή της ημέρς. ν διτηρούν έν υγιές σωμτικό βάρος. Τ πιδιά ισθάνοντι κορεσμό κι έτσι είνι ευκολότερο ν μην κτνλώνουν υπερβολικά μεγάλο ριθμό θερμίδων κτά τη διάρκει της ημέρς. Τι ποτελεί έν υγιεινό κι θρεπτικό πρωινό; Μι μερίδ πό τις τρεις πρκάτω ομάδες : μερίδ γλκτοκομικά (π.χ. κούπ γάλ, κεσεδάκι γιούρτι, φέτ τυρί), κτά προτίμηση με λίγ λιπρά. μερίδ δημητρικά (π.χ. φέτ ψωμί, / κούπ δημητρικά), κτά προτίμηση ολικής άλεσης. μερίδ φρούτ (π.χ. έν μικρό μήλο, μι μικρή μπνάν, έν χλάδι), κτά προτίμηση ολόκληρ κι φρέσκ. Τι μπορεί ν περιλμβάνει το πρωινό εάν τ πιδιά βιάζοντι; Ότν ο χρόνος γι πρωινό στο σπίτι δεν είνι ρκετός, μέρος του πρωινού μπορεί ν κτνλωθεί κθ οδόν γι το σχολείο. Βέβι, κάποιες τροφές δεν είνι βολικές γι κάτι τέτοιο, όπως, γι πράδειγμ, τ δημητρικά. Ωστόσο, υπάρχει πάντ τρόπος τ πιδιά ν λάβουν τις ενδεδειγμένες ημερήσιες δόσεις γλκτοκομικών, δημητρικών κι φρούτων (δείτε τ πρκάτω πρδείγμτ). Μι άλλη επιλογή θ ήτν ν φάνε μικρότερη πό τη συνιστώμενη ποσότητ πρωινού κι μεγλύτερο δεκτινό, που θ συμπεριλμβάνει κι το τρόφιμο που πρέλειψν πό το πρωινό. Γι πράδειγμ, μπορούν ν φάνε το γάλ με τ δημητρικά στο σπίτι κι το φρούτο με το κουλούρι Θεσσλονίκης ργότερ ως δεκτινό. ΠΡΩΙΝΟ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ κούπ γάλ ή γιούρτι / κούπ δημητρικά ολικής άλεσης φέτ ψωμί ολικής άλεσης φέτ τυρί κούπ γάλ φρυγνιές ολικής άλεσης με μέλι ΠΡΩΙΝΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΡΟΜΟ / πγούρι γάλ / κουλούρι Θεσσλονίκης τοστ με ψωμί ολικής άλεσης με φέτ τυρί κριτσίνι με σουσάμι φέτ τυρί κομμάτι σπιτική τυρόπιτ Τι είνι τ σνκ; Τ σνκ είνι μικρά γεύμτ μετξύ των μεγλύτερων γευμάτων (πρωινού, μεσημερινού, βρδινού). Ποι είνι τ οφέλη των σνκ γι την υγεί; Αν τ σνκ ποτελούντι κυρίως πό «τροφές-ήρωες», τότε μπορούν ν βοηθήσουν τ πιδιά ν είνι γερά κι δυντά. Τ σνκ πρέχουν στ πιδιά την έξτρ ενέργει που χρειάζοντι γι ν διτηρήσουν την πνευμτική κι τη σωμτική τους πόδοση σε υψηλά επίπεδ, κι πράλληλ, την κόπωση κι το ίσθημ της πείνς μετξύ των κύριων γευμάτων σε χμηλά επίπεδ. Τι μπορεί ν περιλμβάνει έν υγιεινό κι θρεπτικό δεκτινό (πρωινό σνκ); Έν υγιεινό κι θρεπτικό δεκτινό μπορεί ν περιλμβάνει έν ή δύο τρόφιμ πό τις ομάδες των φρούτων, των λχνικών, των γλκτοκομικών ή των δημητρικών. Μερικά πρδείγμτ: ΥΓΙΕΙΝΑ ΚΑΙ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΠΡΩΙΝΑ ΣΝΑΚ μήλο ή μπνάν ή μντρίνι ή φλυτζάνι στφύλι/κεράσι μπστουνάκι κρότου/γγουριού κι τομτίνι τοστ με ψωμί ολικής άλεσης με φέτ τυρί κουλούρι Θεσσλονίκης με/χωρίς κομμάτι τυρί γιούρτι (χμηλά λιπρά) με/χωρίς φρούτο ή δημητρικά κομμάτι σπιτική σπνκόπιτ ΜΗ ΥΓΙΕΙΝΑ ΠΡΩΙΝΑ ΣΝΑΚ κρουσάν μπισκότ λμυρά κράκερ νψυκτικά σφολιτίνι με τυρί ή/κι ζμπόν IΔΕΑ Έχετε «ημέρ φρούτου» στο σχολείο; Όλο κι περισσότερ σχολεί στην Ευρώπη κθιερώνουν μί ή δύο ημέρες την εβδομάδ ως «ημέρ φρούτου». Αυτήν την ημέρ όλ τ πιδιά φέρνουν έν φρούτο γι δεκτινό. Υλικό προετοιμσίς κι άλλ υλικά ƒ Ì Ú ÊÚÔ ÙÔ Γι ν πρδώσετε υτήν την ενότητ, μπορείτε ν χρησιμοποιήσετε τ πρρτήμτ - κι -, κι τ επιπλέον υλικά που νφέροντι πρκάτω: Μολύβι Ξυλομπογιές, μρκδόρους ή/κι κηρομπογιές Ποτήρι/μπουκάλι γι νερό

3 ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΤΟ ΠΡΩΙΝΟ είνι ό,τι τρώτε κι πίνετε το πρωί πριν ξεκινήσει το σχολείο. Μπορείτε ν φάτε το πρωινό σς στο σπίτι, στη διδρομή γι το σχολείο ή κόμ κι στο σχολείο πριν ξεκινήσει η πρώτη ώρ. Ομδική συζήτηση Προτρύνετε τ πιδιά ν πντάνε υθόρμητ. Όλες οι πντήσεις είνι ευπρόσδεκτες. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Το επόμενο διάλειμμ γι φγητό μετά το πρωινό είνι το δεκτινό. Γι ν είστε γεροί κι δυντοί είνι κλύτερο ν επιλέγετε δεκτινό που ποτελείτι πό «τροφές-ήρωες». Θ μπορούστε ν φάτε λχνικά γι δεκτινό; ΤΟ ΔΕΚΑΤΙΑΝΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ Νι, φυσικά κι θ μπορούστε. Σκεφτείτε ως «σνκ λχνικών» τ τομτίνι, τις πολύχρωμες πιπεριές, τ μπστουνάκι γγουριού κι τ μικρά κρότ. Ποιος έφγε πρωινό σήμερ; Το πρωινό θεωρείτι το πιο σημντικό γεύμ της ημέρς. Μπορείτε ν σκεφτείτε γιτί; Αν θέλετε έν θρεπτικό πρωινό γι ν είστε γεροί κι δυντοί, τότε μπορείτε ν επιλέξετε έν τρόφιμο πό τις πρκάτω ομάδες : Είνι το πρώτο γεύμ μετά πό πολλές ώρες χωρίς φγητό κι νερό. Έτσι, μετά πό ύπνο 0- ωρών είνι πολύ σημντικό: -ν δώσετε «κύσιμη ύλη» στον εγκέφλό σς γι ν ξυπνήσει κι ν μπορεί ν συγκεντρώνετι πιο ποτελεσμτικά στο σχολείο -ν ξνγεμίσετε τις ενεργεικές σς ποθήκες ώστε ν μη νιώθετε πεινσμένοι κι ν έχετε ενέργει γι ν κινείστε κι ν σκέφτεστε -ν εφοδιάσετε το σώμ σς με τρόφιμ που προσφέρουν δομικά στοιχεί κι προστσί προκειμένου ν ντεπεξέλθει στις πιτήσεις της ημέρς Αν φάγτε έν πλήρες πρωινό με μι μερίδ γλκτοκομικών, δημητρικών κι φρούτων, μπορείτε ν φάτε γι δεκτινό μόνο έν τρόφιμο. Αν όμως πρλείψτε κάποι τρόφιμ στο πρωινό μπορείτε ν τ συνδυάσετε με το δεκτινό σς. Μπορείτε ν σκεφτείτε έν μεγλύτερο δεκτινό με υγιεινούς κι νόστιμους συνδυσμούς πό διφορετικές ομάδες τροφών; ª ƒπ π - - φέτες ψωμί ολικής άλεσης με φέτ τυριού χμηλού σε λιπρά (τοστ) - γιούρτι χμηλών λιπρών με φράουλες - τομτίνι με μι φέτ τυρί χμηλό σε λιπρά - τομτίνι με έν μικρό πξιμάδι - -4 κομμάτι κρπούζι με έν κομμάτι φέτ - μπστουνάκι κρότου με φέτες μήλου - - φέτες ψωμί ολικής άλεσης με φέτες μπνάνς. γλκτοκομικών. δημητρικών. φρούτων Συνηθίζετε ν τ τρώτε όλ υτά πριν πάτε στο σχολείο; Τι μπορείτε ν κάνετε εάν δεν έχετε ρκετό χρόνο ή δεν μπορείτε ν τ φάτε όλ; π.χ. μι κούπ γάλ, έν κεσεδάκι γιούρτι, μι φέτ τυρί π.χ. μι φέτ ψωμί ολικής άλεσης, / κούπ δημητρικά ολικής άλεσης, μικρές φρυγνιές ολικής άλεσης π.χ. έν μικρό μήλο, μι μικρή μπνάν, έν χλάδι Φάτε μέρος του πρωινού σς στο σπίτι κι το υπόλοιπο κθ οδόν ή ότν φτάσετε στο σχολείο. Ή Φάτε μέρος του πρωινού σς στο σπίτι ή κθ οδόν γι το σχολείο κι το υπόλοιπο φέρτε το στο σχολείο γι δεκτινό. Ποιο ρόφημ θ ήτν μι υγιεινή προσθήκη στο δεκτινό; Τι άλλο νήκει σε έν υγιεινό πρωινό διάλειμμ; Διάλειμμ γι Νερό κι Διτάσεις Νερό, γάλ (ν δεν συμπεριλήφθηκε στο πρωινό) Η κίνηση! Αυτή θ ήτν μι εύλογη στιγμή γι έν διάλειμμ γι Νερό κι Διτάσεις. Οτιδήποτε κάνει τους μύες σς ν δουλεύουν είνι κλό: μερικές διτάσεις, το περπάτημ ως την τουλέτ, λίγος χορός, πηδημτάκι ή τρέξιμο. 4 5

4 Ας ΜΑΘΟΥΜΕ (μικρές ομάδες) Ας ΚΑΝΟΥΜΕ (ομάδ) Χωρίστε τ πιδιά σε ομάδες των 4-5 κι μοιράστε έν φύλλο πό το σχετικό πράρτημ σε κάθε ομάδ. Ζητήστε πό τ πιδιά ν συνεργστούν με τ μέλη της ομάδς τους κι συντονίστε τη συζήτηση με ολόκληρη την τάξη στο τέλος κάθε εργσίς. ΠΑΙΞΤΕ ΕΞΥΠΝΑ: Πράρτημ. Ζητήστε πό τ πιδιά ν δημιουργήσουν τους γπημένους τους συνδυσμούς πρωινού κι δεκτινού, πό έν πλήρες πρωινό με έν μικρό δεκτινό μέχρι έν μικρό πρωινό με μεγλύτερο δεκτινό. Τ πιδιά μπορούν είτε ν γράψουν είτε ν ζωγρφίσουν τους συνδυσμούς στο πράρτημ ή σε έν μεμονωμένο χρτί. Φροντίστε ώστε ν υπάρχουν όλ τ συσττικά του πρωινού (μερίδ γλκτοκομικών, φρούτων κι δημητρικών) κθώς κι έν σνκ γι το δεκτινό, το οποίο θ μπορούσε ν είνι κάτι πό την ομάδων των φρούτων ή των λχνικών ή των γλκτοκομικών ή των δημητρικών.. Τ πιδιά μπορούν ν μοιρστούν κι ν συζητήσουν τους συνδυσμούς τους με τις ομάδες τους.. Ρωτήστε ποιες ομάδες θέλουν ν πουν τους γπημένους τους συνδυσμούς. Ποιες τροφές είνι κλύτερο ν κτνλώνοντι στο σπίτι κι ποιες μπορούν ν κτνλωθούν κθ οδόν στο σχολείο; Μήπως πήρν ιδέες κι πό τους συμμθητές τους; ΑΥΤΟΜΑΤΟΣ ΠΩΛΗΤΗΣ ΟΝΕΙΡΕΜΕΝΩΝ ΣΝΑΚ: Πράρτημ. Διηγηθείτε στ πιδιά την πρκάτω ιστορί: «Η μμά σς βιζότν σήμερ το πρωί κι ξέχσε ν σς ετοιμάσει το δεκτινό σς γι το σχολείο. Το κουδούνι χτυπάει γι το πρώτο διάλειμμ κι εσείς πεινάτε πολύ! Δυστυχώς, η κυρί στο κυλικείο λείπει σήμερ επειδή είνι άρρωστη. Πηγίνετε στο νέο υτόμτο πωλητή του σχολείου. Κρτώντς έν νόμισμ του ενός ευρώ κοιτάτε τ περιεχόμεν του υτόμτου πωλητή. Τι βλέπετε; Είνι γεμάτος γλυκά, μπισκότ, ζχρωτά, νψυκτικά. Ωχ, όχι! Ξέρετε ότι υτά δεν σς κάνουν κλό επειδή περιέχουν πάρ πολλή ζάχρη κι δεν θ σς δώσουν την ενέργει που χρειάζεστε γι ν πίξετε στο διάλειμμ κι γι ν τ πάτε κλά στο μάθημ των μθημτικών που κολουθεί! Αποφσίζετε ν σχεδιάσετε ένν «Αυτόμτο Πωλητή γι Ονειρεμέν» που θ βοηθάει πιδιά σν εσάς που νζητούν έν υγιεινό δεκτινό».. Ζητήστε πό τ πιδιά ν εργστούν σε μικρές ομάδες χρησιμοποιώντς το πράρτημ.. Ζητήστε σε διφορετικά πιδιά ν σηκωθούν κι ν γράψουν στον πίνκ έν δεκτινό που η ομάδ τους επέλεξε γι τον «Αυτόμτο Πωλητή Ονειρεμένων» κι συζητήστε εάν υτά τ σνκ τους κάνουν γερούς κι δυντούς. Αν όχι, ζητήστε τους ν προτείνουν πιο υγιεινές ενλλκτικές.. Δημιουργήστε τους γπημένους σς συνδυσμούς πρωινού κι δεκτινού. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. Φροντίστε ώστε ν υπάρχουν όλ τ συσττικά του πρωινού (μερίδ γλκτοκομικών, φρούτων κι δημητρικών) κθώς κι έν γι το δεκτινό (θ μπορούσν ν είνι φρούτ, λχνικά, γλκτοκομικά ή δημητρικά). Πλήρες: εκτινό Μικρό: προϊόν... ίμων τροφ... Μέτριο:. νό τροφ ίμων :... εκτι Ομάδ εκτινό... Μεγάλο : όν προϊ... Μέτριο: Μικρό:... ΠΑΙΞΤΕ ΕΞΥΠΝΑ Ομάδ τροφ ίμων... σετε ν γεμί σνκ γι κ» που ά πρωινά ένων Σν 4 θρεπτικ Ονειρεμ σνκ Επιλέξτε Πωλητή υτά τ τόμτο νες γι τον «Αυ ς. ιάστε εικό γρμμέ ξετε. Σχεδ τους στις θ φτιά ονόμτά τ ψτε κι γρά ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΠΡΩΞΤΕ ΦΥΛΛΟ «ΑΥΤΟΜΑΤΟΥ ΠΩΛΗΤΗ ΟΝΕΙΡΕΜΕΝΩΝ ΣΝΑΚ»... Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΜΗΛΟΥ. Χωρίστε την τάξη σε 4 ομάδες. Όλες οι ομάδες στέκοντι μπροστά στην ίθουσ ή στη μί πλευρά στο προύλιο του σχολείου. Η κάθε ομάδ πίρνει κουτάλι κι έν «μήλο» (π.χ. έν μπλάκι του τένις).. Το πρώτο πιδί σε κάθε σειρά βάζει τη λβή του κουτλιού στο στόμ του, τοποθετεί πάνω του το «μήλο», περπτάει προς την άλλη άκρη της ίθουσς (ή ως έν συγκεκριμένο σημείο στο προύλιο), κάνει νστροφή κι επιστρέφει πίσω.. Το δεύτερο πιδί περιμένει το πρώτο ν γυρίσει με το κουτάλι του στο στόμ. Το πρώτο πιδί (πολύ προσεκτικά) δίνει το «μήλο» στο δεύτερο πιδί χωρίς ν χρησιμοποιήσει τ χέρι του ή ν του πέσει κάτω το «μήλο». 4. Το δεύτερο πιδί περπτάει τη διδρομή κι δίνει το «μήλο» στο τρίτο κ.ο.κ. 5. Αν το «μήλο» πέσει όσο το πιδί περπτάει, το πιδί πρέπει ν ξεκινήσει πό την ρχή. Αν το «μήλο» πέσει ότν το έν πιδί το πρδίδει σε άλλο πιδί, το πρώτο πιδί πρέπει ν τοποθετήσει το μήλο πίσω στο κουτάλι του κι ν προσπθήσει ξνά ν το δώσει. 6. Η ομάδ που θ τελειώσει πρώτη, κερδίζει. Συμβουλή: -Αντί ν περπτούν πό τη μί άκρη της ίθουσς στην άλλη, τ πιδιά μπορούν ν περπτούν γύρω πό κάποι θρνί. -Επίσης, το «μήλο» μπορεί ν ντικτστθεί πό έν ή δύο «τομτίνι» (π.χ. μπάλες του πινγκ πονγκ ή μπίλιες). ΠΟΙΟΣ ΕΙΜΑΙ. Χωρίστε τ πιδιά σε ομάδες των Κάθε πιδί πρέπει ν γράψει έν υγιεινό πρωινό τρόφιμο ή έν υγιεινό δεκτινό τρόφιμο, χωρίς ν το δείξει στην υπόλοιπη ομάδ.. Τ πιδιά θ στθούν σε έν μικρό κύκλο. 4. Το πιχνίδι ρχίζει με έν πιδί που ορίζετι ν είνι το «σνκ». Αυτός ή υτή είνι το τρόφιμο που είνι γρμμένο στο χρτί του γοριού ή του κοριτσιού που στέκετι στην πένντι πλευρά του κύκλου. 5. Το πιδί «σνκ» πρέπει ν μντέψει ποιο τρόφιμο είνι κάνοντς ερωτήσεις με πάντηση μόνο το «Νι» ή το «Όχι». Οι ερωτήσεις μπορεί ν φορούν το χρώμ, το μέγεθος, τη γεύση, την υφή κ.λπ. του τροφίμου που ντιπροσωπεύει. Γι πράδειγμ: Είμι γλκτοκομικό; Ανήκω στην ομάδ των δημητρικών; Είμι στρογγυλό; Είμι πράσινο; Είμι πό σιτάρι; Μεγλώνω σε δέντρο; Είμι λμυρό; Φτιάχνω δυντά κόκκλ; 6. Ότν το πιδί «σνκ» μντέψει σωστά, έν άλλο μέλος της ομάδς γίνετι το πιδί «σνκ» κι μπορεί ν ρχίσει ν κάνει ερωτήσεις με πάντηση το «νι» ή το «όχι». Συμβουλή: φροντίστε ώστε τ πιδιά ν δίνουν πρδείγμτ σνκ πρόμοι με υτά που νφέρθηκν κτά τη διάρκει της ομδικής συζήτησης κι όχι πρδείγμτ άλλων που θ σκεφτούν. Ποιοςι? είμ ΝΑΙ OXI Ολοκλήρωση Συνοψίστε τ βσικά μηνύμτ της ενότητς κι μοιράστε το ενημερωτικό φυλλάδιο γι τους γονείς. 6 7

5 Έξυπνο ξεκίνημ Έχει σχεδιστεί πό το ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ κι σς το προσφέρει το 8