Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 1

Transcript

1 Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 1

2 Το παρακάτω αφήγημα ανήκει στη συλλογή αφηγημάτων η τέλεια πόλη του Γκεντ. Ο Γκεντ γεννήθηκε το 1972 στα Τίρανα της Αλβανίας. Μετανάστευσε στην Ελλάδα το 1991 και δέκα χρόνια αργότερα πήγε στις ΗΠΑ όπου εργάστηκε και έκανε σπουδές σε Καλές Τέχνες. Το 2005 επιστρέφει κι εκ τότε διαμένει στην Αθήνα. «Η Τέλεια Πόλη» είναι μια συλλογή εφτά λογοτεχνικών κειμένων. Πραγματεύεται την ομηρία του σύγχρονου ανθρώπου στα δεσμά των προκατασκευασμένων ιδανικών. Διαπιστώνει τη καθοδήγησή του από τα νήματα των μύθων και εντοπίζει την προώθηση του παραλογισμού ως μια δυναμική για την μαζικοποιήσει της κοινωνίας και την εκμετάλλευση της ενέργειάς της. Από άποψη φόρμας και εκφραστικότητας, τα κείμενα αυτά αντλούν ερεθίσματα από τεχνάσματα της διαφήμισης και της προπαγάνδας. Στοιχεία έκδοσης Εκδότης - Αυτοέκδοση Επιμέλεια - Κώστας Κωνσταντίνου Μακέτα εξωφύλλου - Ροζίτα Ταμπακοπούλου Χρονολογία έκδοσης - Μάρτιος Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 2

3 Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 3

4 Η Τέλεια Πόλη Γκέντ ( Καλώς ήρθες ταξιδιώτη στην Τέλεια Πόλη! Καλώς ήρθες στον τέλειο αυτόν κόσμο! Καλώς ήρθες στην τέλεια αυτή ζωή! Το ταξίδι σου ήταν μακρύ και δύσκολο. Πολλές φορές έχασες τον δρόμο σου, πολλά εμπόδια βρήκες. Φουρτουνιασμένες θάλασσες σηκώθηκαν μπροστά σου και απόκρημνα βουνά. Απροσπέλαστα τείχη πόλεων και καθεστώτα σε περικύκλωσαν, για να σου την κρύψουν. Μονόφθαλμοι νταβατζήδες και τελωνειακοί, σαν Κύκλωπες, βάλθηκαν με ζήλο να σε καθυστερήσουν και να σ εκμεταλλευτούν. Αγάπες και γιορτές σε πολιόρκησαν, σαν σειρήνες με γλυκά τραγούδια λήθης. Εσύ όμως ποτέ δεν μπόρεσες να την ξεχάσεις, διότι η Πόλη αυτή υπήρχε μέσα σου από τότε που άρχισες να ονειρεύεσαι, από τότε που ένιωσες ότι υπάρχεις. Προτού ακόμα ακούσεις το όνομά της, είχες ήδη αρχίσει να την πλάθεις στον νου σου. Μια και συνέχεια ένιωθες ότι κάτι θέλεις, πως κάτι σου λείπει, και πιστεύοντας ότι αυτό που σου λείπει είναι αυτό που θες, άρχισες λοιπόν την αναζήτηση. Κι ο δρόμος που πήρες δεν μπορούσε παρά να σε φέρει εδώ, στην Τέλεια Πόλη, η οποία γι αυτό ακριβώς υπάρχει, για να προσφέρει επιτέλους ό,τι σου λείπει. Μια τέτοια πόλη μόνο ένα τέλειο όνομα μπορούσε να έχει. Αν κάποτε, κάπου μέσα στην περιπλάνησή σου το άκουσες, δεν ήταν καθόλου τυχαίο, διότι εσύ από καιρό το γύρευες. Και το τέλειο όνομά της, απαντώντας ως όφειλε στην επιθυμία σου, έτρεξε από χώρα σε χώρα, από πόλη σε πόλη, από στόμα σε στόμα, να σε βρει εκεί στo μικρό σου λαγούμι, απ το οποίο πίστευες ότι μόνο εσύ μπορούσες να δεις τον κόσμο κι όχι αυτός εσένα. Aπό την ώρα που έμαθες ότι η Τέλεια Πόλη υπάρχει, απ τη στιγμή που εντόπισες πού βρίσκεται, δεν μπορούσες παρά να βαδίσεις μοιραία προς αυτή. Το ένιωθες, το έβλεπες ήταν πεπρωμένο. Μάταια υψώνονταν Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 4

5 τείχη και βουνά, καθεστώτα και μονόφθαλμοι, μάταια τραγουδούσαν αγάπες και γιορτές. Οτιδήποτε είχες δεν μπορούσε πλέον να υποκαταστήσει εκείνο που δεν είχες χωρίς αυτό, ακόμα και ο θάνατος δεν θα ταν ήρεμος και λυτρωτικός, αλλά οδυνηρός, γεμάτος θλίψη για τον προορισμό που δεν έφτασες ποτέ. Το όνομά της απλώς σε βοήθησε να μην καθυστερήσεις άλλο, να μην παρεκκλίνεις απ τη μοίρα σου. Καλώς ήρθες λοιπόν στην Τέλεια Πόλη! Καλώς ήρθες στην τέλεια ζωή! Όλοι εδώ που βλέπεις είναι σαν εσένα. Ήρθαν από κάθε άκρη του κόσμου. Ώσπου να φτάσουν έχουν περάσει ό,τι πέρασες κι εσύ. Έχουν νιώσει όσα ένιωσες κι εσύ, και αναζητούν ό,τι ακριβώς κι εσύ αναζητάς. Ξέρουν όλα όσα ξέρεις και ήδη ξέρεις ό,τι ξέρουν. Ήδη σε ξέρουν, δηλαδή. Γι αυτό στην Τέλεια Πόλη, μια και όλα είναι γνωστά σε όλους, δεν υπάρχει κάτι που μπορείς ν ακούσεις ή να πεις. Οι λέξεις εδώ χρησιμεύουν μόνο για να αποκτήσεις εκείνο που σου λείπει, ή να γεμίσεις πότε πότε με ήχους το κενό στα διαλείμματα. Άσε που, αφού ο καθένας μιλάει κι άλλη γλώσσα, είναι ανώφελο να μπεις στον κόπο να μιλήσεις. Η συνεννόηση εδώ έχει ξεπεράσει τη γλώσσα ως μέσον, φτάνοντας στο πιο άμεσο και τέλειο επίπεδο, στο νοηματικό. Εάν στην αρχή σου φανεί παράξενο, μη νιώσεις ασφυξία. Σε δυσκολεύει λίγο ένα κατάλοιπο απ τα παλιά σου μέρη, όπου είχες μάθει να συζητάς για τα πάντα και να σου αποκρίνονται. Σιγά σιγά όμως, θα αρχίσεις να αποκωδικοποιείς τα νοήματα. Οι πράξεις μιλούν εδώ, οι πράξεις και οι εικόνες που τρέχουν αδιάκοπα μπροστά σου. Είναι κάτι σαν μια βουβή ταινία με ήρωες που κινούνται γρήγορα με χοροπηδητά. Όχι όμως ασπρόμαυρη, σαν εκείνες που έβλεπες στους παλιούς σου κινηματογράφους. Τούτη είναι πολύχρωμη και ολοζώντανη, γεμάτη ένταση, εναλλαγές. Είναι μια τέλεια παράσταση με πραγματικούς πρωταγωνιστές που σου προβάλλονται συνεχώς με χειρονομίες, θορύβους ή εικόνες αισθαντικές. Κι αυτό το θέαμα κάνει την κάθε μέρα της Πόλης να μοιάζει με κεφάτη αποκριάτικη παρέλαση, με μια ρυθμική, πληθωρική γιορτή. Μένει μόνο να ανοίξεις καλά τα μάτια σου και να παρακολουθήσεις, γιατί κάπου εκεί βρίσκεται αυτό που σου λείπει. Ανάμεσα σε τόσους που ήρθαν σαν κι εσένα, κάποιος σίγουρα το κρατάει στα χέρια του. Θα το δεις. Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 5

6 Εδώ θα δεις πολλά, πάρα πολλά. Όσο πλησιάζεις αυτή την πόλη και ζεις μέσα στους δρόμους της, τόσο περισσότερα ανακαλύπτει η περιέργειά σου. Μέρα με τη μέρα, στο πανηγύρι αυτό θα καταλάβεις ότι εκείνο που σου έλειπε κάποτε δεν ήταν το μόνο και ούτε καν κάτι σπουδαίο. Έκπληκτος θα διαπιστώσεις κι άλλα πράγματα να σου λείπουν, θαυμάσια πράγματα που δεν είχες φανταστεί. Στη σκηνή αυτού του θεάματος που κρατά σε διέγερση την Τέλεια Πόλη, οι άνθρωποί της, αναζητώντας ό,τι τους λείπει, ανακαλύπτουν συνεχώς νέες κι άγνωστες ελλείψεις της ζωής. Απαλλαγμένοι απ όσα είχαν κάποτε, αφοσιώθηκαν σε ό,τι δεν έχουν. Η θέλησή τους εξερευνά τα όρια και η ευφυΐα τους τελειοποιεί τα μέσα. Κι εσύ πλέον, δεν μπορείς παρά να κάνεις το ίδιο. Όχι επειδή κάτι σε υποχρεώνει. Όχι. Η ελευθερία σου είναι ιερή. Ένας τέλειος νόμος την προστατεύει, μέρα νύχτα. Απλώς εσύ ο ίδιος θα θέλεις να ανήκεις εδώ, αφού μετά το τέλειο, δεν έχει αλλού να πας. Μόνος σου θα νιώσεις την επιθυμία να συμμετέχεις, να δοκιμάζεις τα χαρίσματά σου και να συγκρίνεσαι με άλλους σαν εσένα. Και μην αγωνιάς αν θα σαι τέλειος. Είσαι ήδη. Οι δοκιμασίες στο ταξίδι σου, οι φουρτούνες και οι παγίδες, οι Κύκλωπες και οι νταβατζήδες, η πικρή μοναξιά του οδοιπόρου που βαραίνει ακόμα αχώνευτη στο στομάχι σου, έχουν αφαιρέσει από σένα όλα τα άχρηστα και τα περιττά απ το παλιό σου εαυτό. Σε έχουν τελειοποιήσει. Από δω και πέρα μένει μόνο να αξιοποιήσεις τα προσόντα σου. Μη διστάζεις λοιπόν και μην αυτολογοκρίνεσαι. Κανείς δεν θα σε κρίνει σε μια τέλεια ζωή κανένας δεν κρίνει. Ό,τι κι αν κάνεις, όσο αδέξιο ή αλλόκοτο κι αν σου φανεί, είναι καλοδεχούμενο στο θέαμα και ωφέλιμο για σένα. Αρκεί να μετέχεις. Κοίτα γύρω σου. Οι άλλοι τα καταφέρνουν καλύτερα; Έλα λοιπόν, βάλε το μυαλό σου να δουλέψει. Σίγουρα έχεις κάτι δικό σου, που κάποιος εδώ γύρω με λαγνεία το κυνηγά. Για σκέψου. Για ψάξου Κι όταν καμαρώσεις το κατόρθωμά σου, όταν δεις τη δύναμή σου πάνω σ άλλους, όταν δεις την αυθεντία σου να εκκολάπτεται δίχως ντροπή, τότε θα ευλογείς αυτό το μέρος. Θα το ευγνωμονείς που σου άνοιξε τα μάτια και σου κλεισε το στόμα, κάνοντάς σε σοβαρό και γνωστικό. Τότε η Τέλεια Πόλη θα είσαι εσύ. Ναι, εδώ που ήρθες δεν υπάρχουν δισταγμοί κι αναστολές, γιατί κανένας δεν έχει χρόνο περιττό. Οι προκαταλήψεις είναι εμπόδια στους στόχους. Η παραμικρή καθυστέρηση μπορεί να σου πάρει το γλυκό απ το στόμα. Δεν υπάρχει χρόνος. Δεν υπάρχει. Γι αυτό οι άνθρωποι που βλέπεις έχτισαν αυτούς τους μεγάλους και απόλυτα ευθείς δρόμους, υπόγειους κι εναερίους, χωρίς φανάρια και πλατείες: για να φτάσουν το συντομότερο στους προορισμούς. Τρέχουν γρήγορα χωρίς να χασομερούν δεξιά ή αριστερά, μόνο μπροστά, εκεί που οι ελλείψεις καλούν. Ο καθένας εδώ, κυνηγώντας ό,τι δεν είχε, πρόσθεσε κάτι σ αυτή την τελειότητα. Μια τελειότητα συλλογική Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 6

7 κι ατομική μαζί. Μια ελευθερία στην πράξη που ακυρώνει όλες τις ηθικολογίες των φλύαρων πόλεών σου. Γι αυτό η Πόλη ανταμείβει κάθε μέρα τους πολίτες της, δίνοντάς τους θέληση και πίστη. Κι εκείνοι, με τη σειρά τους, την Τέλεια Πόλη εξυμνούν. Και συ θα ανταμειφθείς αν τρέξεις. Τρέχα, λοιπόν. Τρέχα. Είναι μονάχα στο χέρι σου. Δεν έχεις χρόνο για χάσιμο. Μη σταματάς να διεκδικείς, να απαιτείς και να αρπάζεις χωρίς ντροπή όλα όσα σου λείπουν, κι άλλα που δεν φαντάζεσαι. Σε μια τέλεια ζωή δεν υπάρχει ντροπή. Μην περιμένεις τίποτα να σου δοθεί. Όρμισε. Έτσι μόνο θα αισθανθείς κυρίαρχος της μοίρας σου. Έτσι θα νιώσεις την υπερηφάνεια ότι ζεις στην πιο ταχύρρυθμη πόλη του κόσμου, στο μέρος δηλαδή όπου όλοι θα ήθελαν να ζουν. Έτσι θα νιώσεις ότι είσαι πια Τελειοπολίτης, κομμάτι της δύναμης και της δόξας της. Ακόμα κι αν καμιά φορά αισθανθείς πως ο ρυθμός και η ποικιλία σε έχουν κουράσει κάπως, μην το θεωρήσεις ατέλειά της. Για συλλογίσου πόσο σε προλαβαίνει από περιττές έγνοιες, πόσο σε προστατεύει από ανώφελα συναισθήματα και ψυχοφθόρες ηθικές, πόσο σου διατηρεί σε διέγερση την ευφυΐα και την ευρηματικότητα; Κι αυτό θα το δεις καθαρά, όταν κάποια φορά θα επιστρέψεις ως τουρίστας εκεί, στις παιδικές σου πόλεις. Ναι, γιατί με το τέλειο διαβατήριο που μόνο η Τέλεια Πόλη μπορεί να σου δώσει, θα σαι ελεύθερος να πας όπου θέλεις. Ως τέλειος πλέον, θα είσαι παντού ευπρόσδεκτος. Ανεμίζοντας απλώς στον αέρα αυτό το διαβατήριο, φουρτούνες θα σταματήσουν, τείχη και συρματοπλέγματα θα υποχωρήσουν, μονόφθαλμοι θα σταθούν «προσοχή» και βαριές σιδερένιες πύλες θα ανοίξουν διάπλατα να σε υποδεχτούν. Όταν θα πας λοιπόν ως τουρίστας εκεί, στα παιδικά σου μέρη, τότε πραγματικά θα διαπιστώσεις πόσο αγεφύρωτη είναι η διαφορά με κείνους που άφησες πίσω. Θα δεις ξεκάθαρα πόσο η Πόλη σ έχει κρατήσει νέο και δραστήριο. Θα βρεις αυτούς τους ιθαγενείς πάλι εκεί που τους άφησες και θα απορείς με το πόσο αγαθοί έχουν παραμείνει. Θα απορείς με το πόσο ήρεμοι κι ατάραχοι ζουν, αγνοώντας τις τόσες ελλείψεις που έχει η ζωή. Ως σοφός και γνωστικός, θα προσπαθήσεις να τους ξυπνήσεις, να τους φωτίσεις για τα όσα στερούνται. Και θα το κάνεις αυτό με τέλειο τρόπο, χωρίς να επιβάλλεσαι. Δεν θα λες πολλά άλλωστε τα λόγια δεν σε συγκινούν, κι ούτε έχεις πράγματι κάτι να πεις έπειτα από τόσο καιρό στην τέλεια ζωή. Εκείνοι, νιώθοντας ότι κάτι τους λείπει, θα σπεύσουν από τα λαγούμια τους για να μάθουν από σένα. Και θα είναι εύκολο να πειστούν. Η αύρα της Πόλης επάνω σου θα είναι αρκετή. Τα ρούχα σου, οι κινήσεις σου, η δυσχέρεια στη μητρική σου γλώσσα, που δεν το κρύβεις ότι δεν σε χωράει πια όλα αυτά θα αρκούν ώστε να πειστούν για την τελειότητα που ζεις. Μα προπάντων, θα τους αποσβολώσει αυτό το έξυπνο βλέμμα σου, το εξασκημένο στο κυνήγι των ελλείψεων. Θα το νιώθουν ότι εσύ βλέπεις αλλιώς, ότι δεν είσαι πια Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 7

8 σαν αυτούς. Ενώ εκείνοι ρεμβάζουν ανέμελα σε έναν χώρο οικείο και δικό τους, το αετίσιο σου βλέμμα στοχεύει στα σημεία και ερευνά διαρκώς ένα πεδίο κυνηγιού. Όλοι θα νιώσουν ότι τα ανήσυχα μάτια σου δεν ικανοποιούνται εύκολα, γιατί έχουν δει πολλά, πάρα πολλά, από εκείνα που αυτοί δεν έχουν μήτε φανταστεί. Το κάθε τουριστικό σου ταξίδι λοιπόν θα είναι και μια αποστολή που θα εκτελείς χωρίς να σου χει επιβληθεί. Όπου βρεθείς, θα κεντρίζεις το ενδιαφέρον, εκπέμποντας συνεχώς την τελειότητα με την οποία η Πόλη σε έχει προικίσει. Η δόξα της έχει προτρέξει και σε περιμένει έτοιμη εκεί. Μένει μόνο να την απολαύσεις, εκδηλώνοντας δίχως αναστολές την αυθεντία σου ανάμεσα σε αγαθούς και γραφικούς ιθαγενείς. Μια τέλεια πόλη μόνο μια τέλεια δόξα μπορεί να έχει. Μια γλυκιά και άμεση δόξα για την οποία αξίζει να ζήσεις και όχι να πεθάνεις, όπως κάνατε εκεί στις ανόητες πόλεις σου. Έτσι, για να περνάς την ώρα, θα περιφέρεσαι με μια γελαστή έκφραση στους γραφικούς δρόμους με ονόματα νεκρών ηρώων. Θα αγναντεύεις τους παραμερισμένους ιθαγενείς, και με τέλεια ευγένεια θα εκδηλώνεις τον τουριστικό θαυμασμό σου για τα κατορθώματά τους. Μα μέσα σου, αχ μέσα σου, θα αγωνιάς και θα επιζητάς τον γυρισμό στην Πόλη. Φορτωμένη η γνώση σου με τόσες ελλείψεις, μόνο στην πυγή τους νιώθεις ανακούφιση. Μόνο εκεί όπου όλοι τρέχουν όπως εσύ. Η άγνοια αυτών των ιθαγενών σε ενοχλεί, σε εκνευρίζει. Η αγαθότητά τους, ο αργός ρυθμός, ο πολύτιμος χρόνος, που τον αφήνουν να κυλάει σαν βρύση ανοιχτή όλα αυτά τα αδιανόητα πράγματα σου προκαλούν άγχος, αναστάτωση, ακόμα και αγανάκτηση. Με μια τέλεια αίσθηση δικαιοσύνης, που μόνο η Τέλεια Πόλη δύναται να χαρίσει, θα κρίνεις τότε τους ιθαγενείς ως άξιους της μοίρας τους, καταδικασμένους να μείνουν υπανάπτυκτοι, γραφικοί και στερημένοι της τελειότητας που εσύ κατάφερες να φτάσεις. Αλλά κι αν αποφασίσεις να μείνεις εκεί, θεωρώντας πως θα αποκτήσεις πιο εύκολα αυτά που τώρα ξέρεις, πάλι, μα πάλι, δεν θα πάψεις να αναπολείς αυτήν τη ζωή και να σου λείπει διότι από την Τέλεια Πόλη δεν φεύγεις ποτέ. Όπου κι αν πας, την παίρνεις μαζί σου. Με το όνομά της στα χείλη συνεχώς θα πορεύεσαι. Όπου βρεθείς, θα ψάχνεις για τέλειους ανθρώπους σαν εσένα. Θα μαζεύεστε τα βράδια συζητώντας για διασκεδάσεις, αντιλήψεις, εμπειρίες που σας λείπουν, και μαζί θα ανακαλύπτετε κι άλλες. Πάντα ενήμεροι για τα νέα της, θα δημιουργήσετε εστίες, πύργους, απ όπου η τελειότητα μια μέρα θα εξαπλωθεί. Αυτό έκαναν και άλλοι πριν από σένα. Κι εσύ από εκείνους έμαθες για το τέλειο μέρος στο οποίο κανείς μπορεί επιτέλους να βρει ό,τι του λείπει. Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 8

9 Η Τέλεια Πόλη δεν γίνεται να είναι μόνο για μερικούς, διότι θα ταν ατελής. Γι αυτό δεν έχει τείχη να την ορίζουν ή να την περιορίζουν. Αφού γεννήθηκε, δεν μπορεί παρά να βεβαιώσει τον ορισμό της, να φτάσει όπου γης. Δεν μπορεί παρά να πραγματώσει το πεπρωμένο της, να τελειοποιήσει τα πάντα, σε κάθε γωνιά όπου υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι πιστεύουν πως αυτό που θέλουν είναι αυτό που τους λείπει. Η πίστη αυτή είναι το έμβρυο που γέννησε την Πόλη τη μεγαλώνει συνεχώς και της έχει αναθέσει την τελειοποίηση όλου του κόσμου. Το όνομά της, όπου ταξιδεύει, απλώς γονιμοποιεί το ωριμασμένο ωάριο αυτής της πίστης σε κοιλιές ανθρώπων σαν εσένα. Έτσι, με το έμβρυο να αναπτύσσεται στο εσωτερικό του καθενός, είναι απλώς θέμα χρόνου η τέλεια ζωή να καλύψει όλο τον κόσμο. Θα είναι πλέον η τέλεια ένωση της ανθρωπότητας, που μόνο μια τέλεια δύναμη μπορεί να κατορθώσει χωρίς πολέμους και νεκρούς. Μέσα στις παλιές πόλεις, οι ίδιοι οι ιθαγενείς θα διεκδικήσουν όσα τους λείπουν και όσα δεν φαντάζονται. Ακόμα κι αν δεν γκρεμίσουν τα τείχη, οι ογκόλιθοί τους θα καταντήσουν εντελώς άχρηστοι. Τουριστικά αξιοθέατα θα καταλήξουν, απομεινάρια μιας εποχής στην οποία ο κόσμος νοιαζόταν γι αυτά που είχε, μην υπολογίζοντας όμως όσα του έλειπαν. Γι αυτό και η Τέλεια Πόλη δεν χρειάζεται τείχη γιατί δεν έχει εχθρούς. Δεν μπορεί να έχει εχθρούς. Είναι μια τέλεια φιλειρηνική δύναμη. Κι αν ακούσεις κάποιους να τη βλασφημούν, δεν είναι παρά το αποτέλεσμα της άγνοιας εκείνων που ακόμη δεν ξέρουν πόσα στερούνται ή, στην χειρότερη περίπτωση, της ζήλιας για ό,τι δεν θα τα αποκτήσουν ποτέ όπως εσύ. Αν όμως τους προσφέρεις λίγα απ αυτά που ξέρεις, θα δεις πώς θα σωπάσουν. Η Τέλεια Πόλη δεν κάνει διακρίσεις. Όλους τους χωρά, ακόμα κι αυτούς που την καταριούνται. Στο πανηγύρι της οι πάντες συγκινούνται και μετανιώνουν, μικροί και μεγάλοι, πλούσιοι και φτωχοί, άθεοι και πιστοί, σοφοί κι «εχθροί» όλοι ανεξαιρέτως. Οι μόνοι που μένουν αποκλεισμένοι απ τις χάρες της είναι εκείνοι που νιώθουν πως δεν τους λείπει κάτι. Για κείνους η Τέλεια Πόλη δεν υπάρχει. Δεν είναι ότι δεν θέλει να τους αγκαλιάσει ή να τους εντάξει, αλλά πραγματικά αδυνατεί να τους προσφέρει κάτι. Κανείς δεν ξέρει πόσοι είναι και πού είναι. Ακολουθούν ακατανόητες συνήθειες και διαδρομές. Αθόρυβοι και σιωπηλοί, με το βλέμμα χαμηλωμένο, δεν πρόκειται ποτέ σου τραβήξουν την προσοχή, ακόμα κι αν βρεθούν μπροστά σου. Δεν συχνάζουν στα μπαρ, στις εκδηλώσεις, σε λειτουργίες και οργανώσεις, εφόσον δεν νιώθουν κάτι να τους λείπει. Εκείνοι είναι η μόνη ιδιάζουσα περίπτωση που προκαλεί κάποια αμηχανία. Σίγουρα όμως δεν αμφισβητεί την τελειότητα, κι ούτε τη θέτει σε κίνδυνο. Αυτοί οι Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 9

10 άνθρωποι είναι εκ φύσεως αβλαβείς, μια και τίποτα δεν κυνηγούν. Η Πόλη όμως τους δέχεται και τους παρακολουθεί κυρίως με επιστημονικό ενδιαφέρον διότι σ αυτούς δοκιμάζει τα όριά της. Τι άλλο παρά δείγμα τελειότητας μπορεί να είναι αυτό; Κάνε λοιπόν ό,τι μένει να κάνεις σε μια τέλεια ζωή, αφού κατάφερες να φτάσεις. Κάνε ό,τι μπορείς. Θέλεις να προσθέσεις κάτι; Κάν το. Κι αν αυτό χαλάσει κάποιου άλλου τη δουλειά; Εσύ, πάλι, κάν το και μη διστάζεις. Κανένας δεν θυμώνει. Όλοι αυτό πράττουν κάθε μέρα. Γι αυτό, επειδή εδώ τα πάντα αλλάζουν συνεχώς, δεν πρόκειται ποτέ να βαρεθείς. Η αλλαγή είναι το μόνο που δεν αλλάζει και, μέσα από αυτήν, η Πόλη παραμένει πάντα ίδια. Συνέχισε λοιπόν να κυνηγάς, ακόμα κι αν οι ελλείψεις σου αλλάζουν, αφήνοντας τη θέση τους σε νέες και απρόβλεπτες. Ψάξε, ψάξε ασταμάτητα και επινόησε καινούργιες για άλλους, ώστε να γίνεις απαραίτητος σ αυτούς. Αυτή είναι και η τέλεια δύναμη της πρωτοπορίας και της εξέλιξης που έκανε την Πόλη βασίλισσα όλων των άλλων. Η δύναμη των ελλείψεων. Ναι, οι ηνωμένες δυνάμεις των στερήσεων και των στερημένων όλου του κόσμου που ήρθαν εδώ, όπως εσύ. Τρέξε, τρέξε λοιπόν ακατάπαυστα. Ακόμα και για ξεκούραση, πάλι τρέξε, για να είσαι πάντα γυμνασμένος, σε τέλεια φυσική κατάσταση στο κυνήγι. Κι αν οι ελλείψεις πληθύνουν και διογκωθούν, εσύ μην ξαφνιαστείς. Δεν έχεις παραστρατήσει. Αυτό που σου έλειπε σε έφερε εδώ κι αυτό ακριβώς σε κρατά, όπως και τους άλλους τριγύρω. Συνέχισε σωστά πας. Αν όμως κάποια στιγμή μέσα στην ταχύτητα, την αγωνία και τη ζάλη, ξαφνικά σταματήσεις, αν ξαφνικά ακινητοποιηθείς στη μέση της παράστασης και για μια στιγμή σκεφτείς ότι όσα περισσότερα αποκτάς τόσα περισσότερα σου λείπουν, πως μάλλον ό,τι έχεις αποκτήσει είναι μόνο ελλείψεις, ελλείψεις και ελλείψεις, αν νιώσεις πως ο εαυτός σου πια δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια δεξαμενή ελλείψεων από την οποία ξαφνικά κι εσύ ο ίδιος λείπεις αν αμίλητος σταθείς και δεις ξανά τη ζωή σου σαν μια ασπρόμαυρη βουβή ταινία, με σένα μοναχικό ήρωα, που τόσα χρόνια περιπλανιέται, ελπίζει και επινοεί, ξοδεύει και ξοδεύεται, κοπιάζει και γερνά, αν ταρακουνηθείς και αντιληφθείς ότι πλέον ζεις μόνο με αυτά που δεν έχεις, ενώ κάποτε είχες είχες γονείς, αδέλφια, φίλους, είχες ένα παλιό ποδήλατο και μια παλιά αγάπη, ένα σπίτι με ξύλινη πόρτα, ένα πιάτο με ζεστό φαγητό από τα χέρια της αδελφής σου στο μικρό τραπέζι της κουζίνας, είχες μια γειτονιά με πλατεία όπου όλοι σε φώναζαν με τ όνομά σου μια πλατεία με κερασιά, η οποία κοκκίνιζε τα καλοκαίρια τις πέτρες και τα δάχτυλά σου, είχες τον δρόμο σου, ή μάλλον μια ολόκληρη πόλη που με θάρρος και καμάρι την έλεγες «Η πόλη μου», είχες χρόνο. Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 10

11 αν τότε πανικόβλητος αρχίσεις να υποψιάζεσαι πως εκείνο που ήθελες κάποτε, εκείνο που η ψυχή σου πάντοτε ήθελε, δεν ήταν τελικά αυτό που σου έλειπε, αλλά κάτι άλλο, κάτι εντελώς άλλο κι ότι μετά από αμέτρητα χιλιόμετρα, μέσα από κύματα, Κύκλωπες και πανηγύρια, δεν έχεις κάνει ούτε βήμα προς αυτό Αν αισθανθείς πως, με τόσους που πάτησες και σε πάτησαν στο κυνήγι των ελλείψεων, μπερδεύτηκες, ζαλίστηκες κι ακόμα δεν ξέρεις τι στο καλό είναι αυτό που θέλεις Ε, γι αυτό, δεν φταίει η Τέλεια Πόλη. Όχι, δεν μπορείς να την κατηγορήσεις, ούτε και κανέναν εδώ τριγύρω, που ηρωικά μοχθεί και τρέχει για όσα δεν έχει. Η Πόλη στάθηκε τέλεια και συνεπής. Ό,τι γύρευες σου έδωσε. Αν όμως τελικά εκείνο που σου έλειπε δεν ήταν αυτό που ήθελες, τι να κάνει η Πόλη γι αυτό; πόσω μάλλον όταν κι εσύ ο ίδιος δεν ξέρεις ακόμα τι στ αλήθεια θες. Αυτό το μέρος για ό,τι λείπει έχει φτιαχτεί και μόνο ελλείψεις μπορεί να παρέχει. Αν έπειτα απ όλα αυτά νιώσεις πως θέλεις να κατεβάσεις το κεφάλι και τα χέρια, ν αφήσεις ένα σου δάκρυ να πέσει στο χώμα, να κλείσεις τα μάτια κι ύστερα από τόσα χρόνια ν ανοίξεις με δύναμη το στόμα και, βγαίνοντας επιτέλους από αυτήν τη βουβή ταινία, ένα ουρλιαχτό να απελευθερώσεις από τα βάθη της ψυχής και της μνήμης σου: «Οϊμέ, οϊμέ μου έκλεψαν τη ζωή. Την αλήθεια θέλω τόσα χρόνια, την αλήθεια» Αστόχησες. Λάθος πόλη διάλεξες. Μια άλλη πόλη έπρεπε να ψάξεις. Αυτή η Πόλη δεν φτιάχτηκε γι αυτό δηλαδή, οι άνθρωποί της δεν την έφτιαξαν. Κι άλλοι κατά καιρούς έχουν ουρλιάξει για την αλήθεια, να εδώ, στη μέση του δρόμου. Δεν είσαι ο πρώτος. Γι αυτό η Τέλεια Πόλη έχει παντού εκκλησίες και ψυχίατρους να σας βοηθήσουν να συμμαζευτείτε. Δεν είσαι ο μόνος που όταν βλέπει πως στράβωσαν τα κόκαλά του και στέρεψαν οι δυνάμεις του, νιώθει εξαπατημένος και κλαψουρίζει. Όχι, η Πόλη δεν σε εξαπάτησε. Εσύ ο ίδιος εξαπάτησες την ψυχή και το κορμί σου. Εσύ και μόνο εσύ ευθύνεσαι γι αυτό. Θυμήσου! Εσύ την ονειρεύτηκες, και όχι αυτή εσένα. Η Τέλεια Πόλη δεν ονειρεύεται κανέναν. Η Τέλεια Πόλη δεν ονειρεύεται καν. Η ατέλεια ονειρεύεται. Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 11

12 Ακόμα κι αν νιώσεις εξουθενωμένος κι απογοητευμένος για τον προορισμό στον οποίο δεν έφτασες ποτέ, η Πόλη αυτή παραμένει τέλεια. Ποια άλλη θα σε έκανε να καταλάβεις πως αυτό που όντως θες δεν είναι αυτό που σου λείπει; Ποια άλλη θα σου αποκάλυπτε αυτή την αλήθεια; Ποια θα μπορούσε να σου διδάξει κάτι τόσο κρυφό και βαθύτερο στην ύπαρξή σου; Όπως βλέπεις, σε κάθε σου βήμα δεν μπορείς παρά να επιβεβαιώσεις και να παραδεχτείς την τελειότητά της, η οποία σε αφοπλίζει. Δεν μπορείς να την κατακρίνεις ή να τη διορθώσεις. Κάτι τέλειο δεν διορθώνεται. Άλλωστε αυτή δεν είναι «η πόλη σου» για να έχεις την απαίτηση ή την άνεση να τη διορθώσεις. Αυτή εδώ δεν σου ανήκει. Εσύ ανήκεις σε αυτή. Ναι, όπως και η δανεική δόξα που τόσο καιρό φόραγες επάνω σου καμαρωτός. Εσύ ανήκεις σε αυτήν από τότε που ένιωσες πως υπάρχεις, από τότε που άρχισες να ονειρεύεσαι. Σίγουρα θα θέλεις να φωνάξεις και σε άλλους ατελείς ονειροπόλους ετούτη την αλήθεια, αποτρέποντάς τους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους για ένα μάταιο ταξίδι σαν το δικό σου. Η Πόλη δεν θα σε εμποδίσει. Ως τέλεια που είναι, δεν φοβάται. Έλα, λοιπόν. Εμπρός! Ούρλιαξε την αλήθεια. Δυνατά Απλώς, δύσκολα θα σ ακούσουν. Κοίτα τους. Τόσο βιαστικοί και απασχολημένοι που είναι, κανένας δεν έχει χρόνο να σταθεί. Όσο κι αν προσπαθείς, κανένας δεν μπορεί να διακόψει την αναζήτησή του. Τα δευτερόλεπτα φεύγουν, οι ευκαιρίες χάνονται, οι ελλείψεις πληθαίνουν. Και στο πανηγύρι αυτό, όλοι ξελαρυγγιάζονται, προβάλλοντας τις νέες εφευρέσεις και ανακαλύψεις. Μάλιστα, όσοι μπορούν πληρώνουν αδρά τελάληδες και τενόρους, ώστε οι φωνές τους να επικρατήσουν. Παντού, παντού υπάρχουν μεγάφωνα και ραδιόφωνα, διαφημίσεις και ειδήσεις, απεργίες κι εκκλησίες, που διακηρύσσουν ακατάπαυστα έκτακτες ελλείψεις, αιώνιες και καθημερινές. Οι φωνές τους ηχούν δυνατά, πολύ δυνατά, σε κάθε δρόμο, σε κάθε σπίτι, σε κάθε κρεβάτι. Άκου προσεκτικά. Και των απλών ανθρώπων τα λόγια, τενόροι και τελάληδες ελέγχουν και εκφωνούν. Ακούγονται όσο μακριά κι αν πας, μέχρι τα παλιά σου μέρη και πιο πέρα. Έπειτα εδώ, με τόσες διαφορετικές γλώσσες που μιλούν, τι νομίζεις πως θα καταλάβουν; Σε μια παράσταση όπου η γλώσσα και οι λέξεις είναι περιορισμένης αξίας, μόνο αν έχεις κάτι να δείξεις πιθανόν να σταματήσουν για λίγο. Και το ξέρεις. Το μάτι τους έχει δει πολλά, πάρα πολλά. Δύσκολα στέκεται κάπου. Πρέπει να έχεις κάτι πλούσιο, εντυπωσιακό, ελκυστικό ή ερεθιστικό. Μην ξεχνάς! Όλοι αυτοί δεν ήρθαν εδώ επειδή τους έλειπε η αλήθεια. Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 12

13 Όλοι αυτοί ήρθαν εδώ επειδή στ αλήθεια κάτι τους έλειπε. Η ίδια η αλήθεια εδώ δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα ακόμα εργαλείο που χειρίζονται τέλεια σε συζητήσεις, σε δοσοληψίες, σε δικαστήρια και διαφημίσεις, σε κινήματα κι εκκλησίες, για να ικανοποιήσουν τις στερήσεις. Επομένως, κι αν την πεις, κι αν τη φωνάξεις, πολύ πιθανόν να σε παρεξηγήσουν. Αντί να σκεφτούν πως πας να σώσεις κάποιους, θα σκεφτούν πως μάλλον κάτι σου λείπει και πας γυρεύοντας για να το βρεις. Αυτή η Πόλη είναι τέλεια. Η Τέλεια Πόλη δεν χρειάζεται αλήθειες. Η Τέλεια Πόλη, ως τέλεια που είναι είναι η Αλήθεια. Σε μια τέλεια ζωή, κανέναν δεν χρειάζεται ή δεν μπορείς να σώσεις, γιατί ο καθένας έχει πάρει την τύχη στα χέρια του και νιώθει υπερήφανος γι αυτό. Ο καθένας τους, ως ένας μικρός ήρωας της καθημερινότητας, είναι κι ένας μικρός φρουρός της τελειότητας. Μην υποτιμάς τον μόχθο τους. Μην προσβάλλεις την πίστη τους. Γνωρίζουν καλά τι θέλουν. Αν ήθελαν κάτι άλλο, όπως εσύ, δεν θα βρίσκονταν εδώ. Μπορεί να είναι μουγγοί στα λόγια, είναι όμως αετοί στο βλέμμα. Αντιλαμβάνονται αμέσως τι πας να τους πεις: ότι τώρα που κατέχεις την αλήθεια, δεν αισθάνεσαι να σου λείπει κάτι. Τους λες δηλαδή πως ό,τι κι αν φτιάξουν, ό,τι κι αν επινοήσουν ή δημιουργήσουν, όποιο ακροβατικό κι αν κάνουν, όποια ιδεολογία ή προφητεία κι αν κηρύξουν, εσύ δεν θα πάρεις, δεν θα αγοράσεις. Τους δίνεις να καταλάβουν ότι δεν θα πας στα μπαρ και τα σινεμά, στα γήπεδα και τα καζίνο, στα καλλιστεία και τα πορνεία, στις εκκλησίες και τις πορείες. Και τότε, οι φρουροί αυτής της τελειότητας όχι, όχι, δεν θα κάνουν τίποτα. Απλώς θα σου γυρίσουν την πλάτη. Θα τρέξουν στον επόμενο, διότι δεν βρίσκουν λόγο να χάνουν χρόνο μαζί σου. Μια τέλεια πόλη μόνο τέλεια αντανακλαστικά μπορεί να έχει. Μια τέλεια συλλογική και αθόρυβη αυτοσυντήρηση χωρίς λέξεις, χωρίς γλώσσα. κι εσύ θα κρατάς την αλήθεια στο κλειστό σου στόμα, σαν ένα κλεμμένο πολύτιμο κόσμημα. Ένα κόσμημα που γυροφέρνεις στα δόντια και δεν σ αφήνει ούτε να φας ούτε να μιλάς. Να το καταπιείς ή να το φτύσεις; Να το δαγκώσεις να σπάσει, ή μήπως θα σπάσεις τα δόντια σου; Το μόνο που σου μένει είναι να αποσυρθείς, να βυθιστείς στη σιωπή. Σε μια τέλεια σιωπή, όπως αρμόζει σε έναν τέλειο πολίτη μιας τέλειας πόλης όπου η αλήθεια είναι ότι τίποτα δεν υπάρχει πια για να ειπωθεί. Με το στόμα κλειστό και το βλέμμα χαμηλωμένο θα περιφέρεσαι παντού, γιατί τίποτα δεν σου χει μείνει πια να πεις και να δεις. Έτσι, αθόρυβος κι αόρατος, θα θέλεις να Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 13

14 αποσυρθείς χωρίς να τραβήξεις κανενός την προσοχή. Και θα ευγνωμονείς τη μόνη πόλη στον κόσμο που σου έμαθε την αλήθεια, χωρίς ποτέ να σ εμποδίσει να κάνεις ό,τι θέλεις, ακόμα και να την εγκαταλείψεις. Η Πόλη δεν σε διώχνει. Ποτέ δεν διώχνει. Ο καθένας, απ όπου κι αν έρχεται, είναι χρήσιμος κι ωφέλιμος γι αυτή, για όσο καιρό ο ίδιος κυνηγά τις ελλείψεις του και επινοεί για άλλους. Απλώς εσύ θα νιώσεις ότι περισσεύεις. Αφού δεν σου λείπει πια κάτι, δεν λείπεις από κανέναν εδώ. Μόνος σου μια μέρα, θα θελήσεις να αφήσεις αυτό το πανηγύρι, παραχωρώντας οικειοθελώς τη θέση σου σε κάποιον άλλον που πραγματικά του αξίζει. Χιλιάδες τέτοιοι στερημένοι απ τις παλιές σου πόλεις καταφθάνουν κάθε μέρα γεμάτοι ενέργεια, θέληση και πίστη. Μυριάδες άλλοι ήδη σκαρφαλώνουν στα παλιά τείχη και τα συρματοπλέγματα. Αλλά εσύ δεν θα φύγεις από δω. Όχι. Δεν θα φύγεις. Από την Τέλεια Πόλη κανείς δεν φεύγει. Κανείς. Πού θα πας; Στις παλιές, απ όπου ήρθες; Και τι θα πεις εκεί; Πως δεν σου άρεσε ούτε η Τέλεια Πόλη; Ότι δεν ήταν τέλεια; Θα τους πεις πως αυτό που θέλουν δεν είναι αυτό που τους λείπει; Θα τους πεις ότι αυτό που θέλουν στο βάθος της ψυχής τους είναι η αλήθεια; Μα πού ξέρεις αν κάτι τέτοιο τους απασχολεί; Και τι σημασία θα έχει αυτή η αλήθεια σου ανάμεσα σε τόσες άλλες που παραμένουν ανείπωτες. Και ποιος θα ακούσει έναν γέρο ξοφλημένο, τον οποίο η Πόλη απέβαλε με τέλειο τρόπο; Έξω απ αυτήν δεν υπάρχει τίποτα για σένα. Δεν υπάρχεις. Με το στόμα κλειστό και το βλέμμα χαμηλωμένο θα περπατάς. Δεν γίνεται να φύγεις. Η Πόλη σε έχει προλάβει. Το τέλειο όνομά της τρέχει τώρα πολύ πιο πέρα κι από εκείνο το λαγούμι, απ όπου πίστευες ότι μόνο εσύ έβλεπες τον κόσμο κι όχι αυτός εσένα. Και μαζί με το όνομά της, ταξιδεύει και η τελειότητά της. Αυτή η Πόλη κινείται πιο γρήγορα από σένα που έρχεσαι προς τα δω. Σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά της, τελειοποιώντας ό,τι βρει μπροστά της. Όσο ταξίδευες είχες μάτια μόνο για αυτήν, από την αγωνία να φτάσεις. Τώρα που είσαι εδώ, κοίτα λίγο πίσω σου, και δες πως παντού στον κόσμο οι πόλεις μεταμορφώνονται ραγδαία. Κοίτα και την ασήμαντη γενέτειρά σου πόσο έχει αλλάξει μέσα στο διάστημα που κράτησε το ταξίδι σου. Κοίτα, κοίτα, την έβγαλαν την κερασιά απ την πλατεία και την ίδια την πλατεία την έβγαλαν. Το παλιό σου ποδήλατο το πέταξαν, γιατί τώρα μπροστά από το σπίτι σου ένας μεγάλος κι ευθύς δρόμος περνά, γεμάτος χαρούμενους ιθαγενείς που τρέχουν ταχύτατα. Το σπίτι σου το πούλησαν για να χτίσουν έναν τσιμεντένιο πύργο. Η παλιά σου αγάπη έφυγε κι αυτή για άλλη Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 14

15 πόλη, τέλεια σαν αυτήν εδώ. Ναι, ώσπου να φτάσεις εσύ εδώ, παντού σε όλο τον κόσμο είχαν ήδη τελειοποιηθεί και άλλες πόλεις. Παντού ατελείς ιθαγενείς σαν εσένα εγκατέλειψαν τις εστίες τους και τις αγάπες τους, και τρέχουν με λαχτάρα προς την τελειότητα. Παντού στερημένοι ιθαγενείς εγκαταλείπουν τις λέξεις, τη γλώσσα, και επικοινωνούν μουγκά με εικόνες, με πράξεις. Πού να φύγεις; Πού να επιστρέψεις; Όπου και να πας «στην ίδια πάντα Τέλεια Πόλη θα βρεθείς, στους ίδιους πάντα τέλειους δρόμους θα γυρνάς». Γι αυτό λοιπόν, εφόσον ήρθες μια φορά στην Τέλεια Πόλη, δεν φεύγεις ποτέ. Γιατί η τελειότητά της δεν είναι απλώς τα κτίρια της, οι δρόμοι, τα φώτα και τα πανηγύρια της. Δεν είναι μόνο οι ελλείψεις, οι τελάληδες και οι τενόροι της. Αυτή η Πόλη είναι το τραύμα της απογοήτευσης που έχει ριζώσει βαθιά στην ψυχή σου και σ ακολουθεί. Είναι η τέλεια εξαπάτηση για την οποία δεν έχεις που να ζητάς δικαιοσύνη. Είναι η αλήθεια, η τέλεια κλειδωμένη και δαγκωμένη σφιχτά στα χείλη σου. Είναι η απώλεια όσων είχες, μα που τώρα δεν πρόκειται πια να ξαναβρείς. Είναι η τέλεια σιωπή και η θλίψη που από δω και πέρα δεν θα μπορείς να αποχωριστείς. Καλωσόρισες, λοιπόν! Καλωσόρισες Νέα Υόρκη 2004 Η Τέλεια Πόλη, Γκέντ 15