ΚΟΚΚΙΝΟΠΗΛΟΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
|
|
- Ἀκύλας Δάβης
- 7 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 ΕΥΓΕΝΙΑ ΑΔΑΜ ΚΟΚΚΙΝΟΠΗΛΟΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ T ο καλοκαίρι του 1962 ο E.S. Higgs ξεκίνησε επιφανειακές έρευνες στη Δυτική Μακεδονία και την Ήπειρο, με την υποστήριξη της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Αθήνα, της Βρετανικής Ακαδημίας και του Μουσείου Αρχαιολογίας και Εθνογραφίας του Πανεπιστημίου του Cambridge. Σκοπός του προγράμματος ήταν η συλλογή πληροφοριών για το κλίμα και τα αρχαιολογικά κατάλοιπα στην Ελλάδα κατά το τελικό Πλειστόκαινο, τα οποία θα μπορούσαν να συσχετιστούν με αυτά από τη Βόρεια Αφρική, και από τη Βορειοδυτική και Κεντρική Ευρώπη. Μέχρι εκείνη την περίοδο οι γνώσεις για την Παλαιολιθική εποχή στην Ελλάδα ήταν υποτυπώδεις. Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν πρόσφορη για τη διερεύνηση της πιθανότητας μεταναστεύσεων προς την Ευρώπη από την Ασία ή την Αφρική μέσω Εγγύς Ανατολής και Τουρκίας, μιας και η Ελλάδα είχε ευνοϊκότερες κλιματολογικές συνθήκες για τη φιλοξενία πληθυσμών κατά τις παγετώδεις περιόδους από άλλες περιοχές. Ως πεδία δοκιμών της θεωρίας αυτής επιλέχτηκαν η Δυτική Μακεδονία και η Ήπειρος λόγω, κυρίως, των κλιματολογικών και τοπογραφικών διαφορών τους: η πρώτη είναι ξερή με μεγάλο ποσοστό διάβρωσης εδαφών, ενώ η δεύτερη έχει μεγαλύτερα ποσοστά βροχοπτώσεων, περισσότερη βλάστηση και εκτενή παράλια περιοχή. Η μέθοδος ήταν να ακολουθείται το οδικό δίκτυο όσο αυτό ήταν προσιτό με αυτοκίνητο και να ελέγχονται οι περιοχές γύρω από αυτό. Ο σκοπός της τακτικής αυτής ήταν να διαμορφωθεί μια σχέση ανάμεσα σε συγκεκριμένα είδη επιχώσεων και σε αρχαιολογικά ευρήματα. Με τον τρόπο αυτόν εντοπίστηκε μια πλειάδα επιφανειακών θέσεων με λίθινα τέχνεργα, και επιτεύχτηκαν τρεις στόχοι: αποδείχτηκε η ύπαρξη και στην Ελλάδα παλαιολιθικών ευρημάτων, διαπιστώθηκε ότι τα ευρήματα απαντώνται εξίσου σε μικρά όσο και σε μεγάλα υψόμετρα, και παρατηρήθηκε ότι η διάβρωση εδαφών σε πε-
2 44 ΕΥΓΕΝΙΑ ΑΔΑΜ ριοχές με μικρή φυτοκάλυψη και απότομη τοπογραφία, είναι ταχύτατη και δραματική, 1 και επηρεάζει σημαντικά τη διάσωση και τον εντοπισμό ευρημάτων. Στη Δυτική Μακεδονία με τη μέθοδο αυτή ερευνήθηκαν οι περιοχές Φλώρινας, Θεσσαλονίκης και Κοζάνης, χωρίς να αποδώσουν μεγάλο αριθμό θέσεων ή τεχνέργων (Εικ. 1). Ωστόσο, τα λίγα ευρήματα, κατασκευασμένα σε χονδρόκοκκα υλικά (τραχύτης, χαλαζίας) είναι ενδεικτικά της παρουσίας ανθρώπου στην περιοχή κατά την πρώιμη Προϊστορία, και υποστηρίζονται από τις νεότερες έρευνες. 2 Στην Ήπειρο, αντίθετα, εντοπίστηκαν πολλές θέσεις. Τα ευρήματα υπήρξαν τόσο σημαντικά ώστε ο Higgs οργάνωσε και ανασκαφικό πρόγραμμα: στο διάστημα πραγματοποίησε ανασκαφές στον Κοκκινόπηλο και το Ασπροχάλικο στην κοιλάδα του Λούρου, και στην Καστρίτσα στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων. Η συμβολή των ερευνών του Higgs υπήρξε καθοριστική όχι μόνον επειδή εντόπισε πολλές θέσεις και έβαλε την Ελλάδα στον παγκόσμιο παλαιολιθικό χάρτη, αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο ερμήνευσε τα ευρήματα: με βάση αυτά ανέπτυξε μια παλαιογεωγραφική ερμηνευτική μέθοδο, στην οποία οι αρχαιολογικές θέσεις δεν αποτελούσαν γεωλογικούς σχηματισμούς με ευρήματα, αλλά παραδείγματα τρόπων χρήσης περιοχών. Έδωσε σημασία στους ανθρώπους και όχι στα ευρήματα, στον τρόπο εξασφάλισης διατροφής και στη χρήση γης περισσότερο από ό,τι στην τυπολογία και την τεχνολογία των λιθοτεχνιών που εντόπισε. Η προσέγγιση αυτή οδήγησε, σε συνδυασμό με στοιχεία από άλλες περιοχές, στην ανάπτυξη της παλαιο-οικονομικής θεώρησης της προϊστορίας, 3 πάνω στην οποία ο Higgs εργάστηκε μέχρι τον θάνατο του το Η περιοχή Αγίου Γεωργίου Πρέβεζας απέδωσε πολλές θέσεις με παλαιολιθικά ευρήματα, κυρίως επιφανειακές, με προεξάρχουσα τον Κοκκινόπηλο (ο οποίος αρχικά αναφέρεται ως «Παντάνασσα», καθώς και η ευρύτερη περιοχή). Άλλες ήταν το Ασπροχάλικο, οι «Γκορτσές», καθώς και άλλες θέσεις ερυθρογής στην Ήπειρο, όπως η Στεφάνη, η Μόρφη, το Καρβουνάρι. Οι περισσότερες επιφανειακές θέσεις έδωσαν λίθινα τέχνεργα Μέσης Παλαιολιθικής περιόδου. Στον ίδιο τον Κοκκινόπηλο, εκτός από τα διάσπαρτα επιφανειακά ευρήματα, οι Άγγλοι εντόπισαν και τουλάχιστον 12 διαφορετικά σημεία αυξημένης συγκέντρωσης λίθινων τεχνέργων να σημειωθεί ότι δεν διασώζονται οργανικά υλικά (όπως οστά) ούτε κάρβουνα, στις περιπτώσεις ερυθρογής. Τα 1 DAKARIS et al. 1964, ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ et al BAILEY 1992, 2.
3 ΚΟΚΚΙΝΟΠΗΛΟΣ 45 τέχνεργα (συνολικά περίπου κομμάτια) είναι σε καλή κατάσταση, με εξαίρεση εξαλλοίωση διαφόρων βαθμών που τα κάνει άσπρα («πάτινα»). Κατά τη δεκαετία του 1990 ερευνητές διαφόρων ειδικοτήτων από το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης υπό τον έλεγχο της Αμερικανικής Σχολής Αθήνας, και σε συνεργασία με τις ΙΒ ΕΠΚΑ και 8 η ΕΒΑ ξεκίνησαν το «Ερευνητικό Πρόγραμμα Νικόπολης». Στη διάρκεια γεωφυσικών ερευνών και δειγματοληψιών στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος εντοπίστηκε ένα ακέραιο αμφίπλευρο τέχνεργο («πέλεκυς»). 4 Το 1998 εντοπίστηκε ένα μικρότερο αμφίπλευρο, 5 και το 2007 εντοπίστηκαν άλλα δύο. 6 Έτσι, το σύνολο των αμφίπλευρων τεχνέργων από τον Κοκκινόπηλο, μαζί με το απότμημα κορυφής ενός άλλου που είχε εντοπιστεί επί Higgs, 7 φτάνει τα πέντε. Ο εντοπισμός των αμφίπλευρων τεχνέργων έθεσε το θέμα της ύπαρξης στον Κοκκινόπηλο λιθοτεχνιών πρωιμότερων περιόδων, αύξησε το χρονολογικό εύρος χρήσης της θέσης 8 και πυροδότησε την επιστημονική συζήτηση για την παλαιοανθρωπολογική σημασία των ευρημάτων. 9 Οι λιθοτεχνίες του Κοκκινόπηλου αποτέλεσαν αντικείμενο πολυάριθμων μελετών. 10 Έχει γίνει αποδεκτό ότι δεν πρόκειται για μια «καθαρή» λιθοτεχνία, αλλά μάλλον για ανάμειξη διαφόρων λιθοτεχνιών οι οποίες αποτέθηκαν εκεί στη διάρκεια διαφόρων φάσεων της Μέσης, κυρίως, και δευτερευόντως της Ανώτερης Παλαιολιθικής, δηλαδή στο διάστημα περίπου από τις έως τις χρόνια πριν από σήμερα. Τα αμφίπλευρα τέχνεργα διαφορετικών τύπων πιθανόν να αποτελούν υπολείμματα παλαιότερων λιθοτεχνιών (ίσως και πριν τις χρόνια πριν από σήμερα). Αν και δεν διασώζονται παλαιοανθρωπολογικά κατάλοιπα, με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα, συμπεραίνουμε ότι ο Κοκκινόπηλος αποτέλεσε περιοχή φιλοξενίας τουλάχιστον του Νεάντερταλ και του σύγχρονου ανθρώπου. Ο ΚΟΚΚΙΝΟΠΗΛΟΣ Ο Κοκκινόπηλος (Εικ. 2) είναι μια αινιγματική θέση που αποτέλεσε αντικείμενο διαφωνιών και αντεγκλήσεων ήδη από την εποχή του εντοπισμού του, το Οι κόκκινοι σχηματισμοί του αποτελούν εντυπωσιακό στοιχείο της τοπογραφίας. Τέτοιες θέσεις στην Ήπειρο επικράτησε να αποκαλούνται 4 RUNNELS & VAN ANDEL ΑΔΑΜ TOURLOUKIS DAKARIS et al. 1964, ΑΔΑΜ GOWLETT & CARTER 1997, 453 RUNNELS & VAN ANDEL 2003, PAPACONSTANTINOU & VASSILOPOULOU 1997 PAPAGIANNI 2000,
4 46 ΕΥΓΕΝΙΑ ΑΔΑΜ «κοκκινοχώματα» λόγω του έντονου κόκκινου χρώματός τους. Πρόκειται για λεκάνη με κόκκινες επιχώσεις λάσπης που φτάνουν σε ύψος και τα 40 μέτρα, με ελάχιστη έως καθόλου βλάστηση, κατακερματισμένες από πολυάριθμα και απότομα χαντάκια που είναι περισσότερα στο νότιο τμήμα της. Οι σχηματισμοί του Κοκκινόπηλου, στη δυτική όχθη του Λούρου ποταμού, 1 χλμ. νότια της κοινότητας Αγίου Γεωργίου, καταλαμβάνουν έκταση περίπου 1 τετρ. χλμ. σε υψόμετρο μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Οι επιχώσεις μαστίζονται από έντονη διάβρωση, με αποτέλεσμα η λεκάνη να κινδυνεύει να ξεβραστεί όλη κάποια στιγμή στη θάλασσα. Τα ερωτήματα τα οποία έχουν απασχολήσει κατά κόρον τους ερευνητές είναι η δημιουργία, η ηλικία των επιχώσεων και η διαδικασία διάβρωσης τους από το Πλειστόκαινο έως την ύστερη ιστορική περίοδο. Ο Higgs και οι συνεργάτες του, συνδυάζοντας γεωμορφολογικά στοιχεία και ανασκαφικά δεδομένα υποστήριξαν ότι η προέλευση της ερυθρογής ήταν αιολική και ότι η απόθεση της χρονολογείται πριν την τελική Παγετώδη περίοδο (γύρω στα και χρόνια πριν από σήμερα). 11 Αργότερα προτάθηκε ότι οι επιχώσεις ήταν αλουβιακές, και είχαν προέλθει από τη διάβρωση ερυθρογής από τους γειτονικούς ασβεστολιθικούς σχηματισμούς σε όλη τη διάρκεια της τελευταίας Παγετώδους. 12 Η απόθεση είχε, μάλλον, ολοκληρωθεί την Εποχή του Χαλκού, και οπωσδήποτε τους Ρωμαϊκούς χρόνους, οπότε και κατασκευάστηκε το ρωμαϊκό υδραγωγείο της Νικόπολης, 13 το οποίο ξεκινά από τις πηγές του Λούρου στον Άγιο Γεώργιο βορειοανατολικά του Κοκκινόπηλου, διατρέχει υπογείως τη λεκάνη από ανατολικά προς δυτικά και καταλήγει μετά νότια, στη Νικόπολη. Η παρουσία των αεραγωγών του υδραγωγείου δείχνει ότι εκείνη την περίοδο η λεκάνη ήταν σταθερή και με λιγότερο εντατική διάβρωση από αυτή που βλέπουμε σήμερα, αλλιώς η κατασκευή τους θα ήταν προβληματική. 14 Νεότεροι ερευνητές συνεκτίμησαν και τον τεκτονικό χαρακτήρα της περιοχής και τη γεωμορφολογία των επιχώσεων καθώς και απόπειρες χρονολόγησης των επιχώσεων ώστε να υπάρξει ένα χρονικό πλαίσιο για την ηλικία των τεχνέργων. Παρά τις διαφοροποιήσεις στις ερμηνείες, η εικόνα σχετικά με την «ιστορία» της λεκάνης του Κοκκινόπηλου διαμορφώνεται ως εξής: Οι επιχώσεις αποτέθηκαν από δράση νερού (αλουβιακή απόθεση), και όχι αιολική, όπως είχε αρχικά προταθεί. Πρόκειται, δηλαδή, για μια πόλγη, που διατηρεί στις άκρες της και σποραδικά και στο κέντρο «παλαιοέδαφος» μέσα 11 DAKARIS et al. 1964, VITA-FINZI 1978, HARRIS & VITA-FINZI 1968, KING et al. 1997,
5 ΚΟΚΚΙΝΟΠΗΛΟΣ 47 στο οποίο διακρίνονται διαφορετικά επεισόδια απόθεσης και κατά τόπους συγκεντρώνονται λίθινα τέχνεργα. Η ηλικία δημιουργίας των αποθέσεων είναι μάλλον μεγαλύτερη από ό,τι είχε αρχικά προταθεί, όπως φαίνεται από διάφορους ορίζοντες στη στρωματογραφία τους και τις επακόλουθες χρονολογήσεις, και πάντως παλαιότερα από το ή χρόνια. 15 Η τεκτονική δραστηριότητα στη λεκάνη και τη γύρω περιοχή υπήρξε καταλυτική τόσο για την αρχική απόθεση όσο και για τη μετέπειτα διάβρωση των επιχώσεων. Όταν η θέση πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τους παλαιολιθικούς ταξιδευτές είχε διαφορετική εικόνα: ήταν επίπεδη χωρίς λοφάκια, με πρόσβαση σε νερό. Η εικόνα που βλέπουμε σήμερα έχει αρχίσει να διαμορφώνεται πιθανόν από τις αρχές της Ανώτερης Παλαιολιθικής, κρίνοντας από το σημείο που βρέθηκαν τα τέχνεργα, αλλά οι δραματικές αλλαγές πρέπει να έγιναν μετά την κατασκευή του υδραγωγείου. Στην αντίθετη περίπτωση οι Ρωμαίοι μηχανικοί θα είχαν βάλει τους αεραγωγούς στη βάση και όχι στην κορυφή των λόφων. Ο σχηματισμός των «χαντακιών» αποδίδεται σε έντονη φάση διάβρωσης που προκλήθηκε από κλιματολογικές συνθήκες και εφήμερα ρέματα, και που ευνοήθηκε από τεκτονικές διεργασίες. Το σίγουρο είναι πως η διάβρωση δεν προκλήθηκε σε σύγχρονους χρόνους από έντονη καλλιέργεια ή χρήση της θέσης για γεωργοκτηνοτροφικούς σκοπούς. 16 ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΚΚΙΝΟΠΗΛΟ Τον Ιούνιο του 1963 οι Άγγλοι ερευνητές άρχισαν ανασκαφές σε δύο σημεία στον Κοκκινόπηλο, τα οποία ονόμασαν «α» και «β» (Εικ. 3). Η θέση β απέδωσε τέχνεργα Μέσης Παλαιολιθικής εποχής, ενώ στη θέση α εντοπίστηκαν τέχνεργα Ανώτερης Παλαιολιθικής εποχής, ανάμεικτα με Μέσης. Η θέση α βρίσκεται στο νότιο τμήμα της λεκάνης. Η δοκιμαστική ανασκαφική διερεύνηση απέδωσε μη εξαλλοιωμένα και μικρά σε διαστάσεις τέχνεργα. 17 Η ανασκαφή έγινε με πάσες 9 ή 18 εκ. και το υλικό κοσκινίστηκε με λεπτές σίτες. Κρατήθηκαν όλα τα ευρήματα. Δεν διασώζονται οργανικά υλικά ή κάρβουνα, ενώ αρκετά τέχνεργα είναι καμένα. Σε βάθος περίπου 4 μ. εντοπίστηκε συγκέντρωση πυριτόλιθων, η οποία και καταγράφηκε λεπτομερώς. Οι ανασκαφείς ανέφεραν πως η λιθοτεχνία περιλαμβάνει μικρολεπίδες με τεχνητή ράχη, μερικά υψηλά ξέστρα, φολίδες, μικρά ξέστρα και ένα απότμημα γλυφίδας, και τη χρονολόγησαν με βάση μορφολογικά κριτήρια στα χρόνια ή και νωρίτερα. 15 RUNNELS & VAN ANDEL 2003, KING et al. 1997, DAKARIS et al. 1964,
6 48 ΕΥΓΕΝΙΑ ΑΔΑΜ Η συνύπαρξη ανώτερων και μέσων παλαιολιθικών εργαλειακών τύπων και διαγνωστικών αποκρουσμάτων, με τα δεύτερα αριθμητικά λίγα, αλλά παρόντα, και η μεταγενέστερη επανεκτίμηση των γεωμορφολογικών δεδομένων, δείχνουν ότι δεν πρόκειται για τέχνεργα σε πρωτογενή απόθεση, μιας και οι επιχώσεις στη θέση α έχουν, επίσης, υποστεί διαταραχή και επανατοποθέτηση. 18 Μια πρώτη εκτίμηση του υλικού έγινε από τη Δ. Παπαγιάννη στο πλαίσιο της διδακτορικής μελέτης της για τις επιφανειακές μεσοπαλαιολιθικές θέσεις της Βορειοδυτικής Ελλάδας, 19 αλλά με έμφαση στα μεσοπαλαιολιθικά χαρακτηριστικά του. Η παρούσα μελέτη, η οποία γίνεται στο πλαίσιο ερευνητικής άδειας από το Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α., αναλύει το σύνολο των ευρημάτων από την ανασκαφή στη θέση α αλλά και από επιφανειακά ευρήματα στην περιοχή της, τα οποία μπορούν με ασφάλεια να αποδοθούν σε αυτήν. Σκοπός είναι να εξεταστεί σε βάθος το υλικό και να συγκριθεί με τη λιθοτεχνία από την ανώτερη παλαιολιθική χρήση της γειτονικής βραχοσκεπής του Ασπροχάλικου. 20 Η χρονολογική απόδοση των λιθοτεχνιών αυτών σε συγκεκριμένο τμήμα της Ανώτερης Παλαιολιθικής είναι δύσκολη, αφενός γιατί η θέση α είναι αχρονολόγητη και αφετέρου γιατί δεν υπάρχει ακριβής χρονολόγηση για την ανώτερη παλαιολιθική χρήση του Ασπροχάλικου, η οποία αποδίδεται με βάση μία και μοναδική ραδιομετρική ανάλυση περίπου στα χρόνια πριν από σήμερα. Το υλικό από τη θέση α του Κοκκινόπηλου αριθμεί τα κομμάτια (Πίν. 1). Από αυτά, τα τέχνεργα είναι μόλις (σχεδόν τα μισά, δηλαδή) και τα υπόλοιπα είναι άμορφα κομμάτια (3.077) προερχόμενα από τυχαίο σπάσιμο του υλικού ή από έκθεση σε υψηλή θερμοκρασία ή είναι άμορφα τεχνικά κομμάτια, τα οποία είναι αδύνατον να ενταχθούν σε κάποια από τις διαγνώσιμες κατηγορίες αποκρουσμάτων. Κατά συνέπεια, συστηματική ανάλυση μπορεί να γίνει μόνο με βάση τα τέχνεργα, στα οποία κυριαρχούν φολίδες (1.314), μικροαποκρούσματα (1.018), εργαλεία (181), μικρολεπίδες (173), τεχνικά κομμάτια (132), πυρήνες και θραύσματα πυρήνων (100) και λεπίδες (40). Μεγάλο ποσοστό των τεχνέργων φέρει σύγχρονα σπασίματα, παρατήρηση που δείχνει πως, μάλλον, έχει μετακινηθεί από την αρχική του θέση. Η λιθοτεχνία είναι κατασκευασμένη σε καλής ποιότητας πυριτόλιθο, μικρών διαστάσεων, ο οποίος δεν έχει υποστεί μεγάλη εξαλλοίωση (Εικ. 4). 18 BAILEY et al. 1992, PAPAGIANNI 2000 πρβλ. επίσης ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ 1997, Οι λιθοτεχνίες από το Ασπροχάλικο είχαν αποτελέσει, μαζί με αυτές από την Καστρίτσα και το Κλειδί στον νομό Ιωαννίνων, αντικείμενο διδακτορικής διατριβής της γράφουσας, βλ. ADAM 1989.
7 ΚΟΚΚΙΝΟΠΗΛΟΣ 49 Τα εργαλεία (Πίν. 2), 3% στο γενικό σύνολο, περιλαμβάνουν κυρίως φολίδες και δευτερευόντως λεπίδες με δευτερογενή επεξεργασία. Τα εργαλεία σε μικρολεπίδες, οι μικρολεπίδες με ράχη, και τα τερματικά ξέστρα είναι οι αμέσως συχνότερες κατηγορίες (Εικ. 5). Τα σύνολα από τις δύο θέσεις αν και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η θέση α είναι προϊόν ανάμειξης και κατά συνέπεια δεν μπορεί να συγκριθεί σε ίση βάση με το στρωματογραφημένο υλικό του Ασπροχάλικου διαφοροποιούνται κυρίως σε τεχνολογική βάση, στον τρόπο επεξεργασίας των πυρήνων που είναι πιο οργανωμένος στο Ασπροχάλικο, με μικρότερο ποσοστό αποκρουσμάτων στην υπαίθρια θέση από ό,τι στη βραχοσκεπή. Οι διαφοροποιήσεις στα εργαλειακά σύνολα μπορούν να αποδοθούν σε διαφορές των δραστηριοτήτων στις δύο θέσεις. Υπό κανονικές συνθήκες θα θεωρούσαμε ότι δεν έχει γίνει συστηματική παραγωγή αποκρουσμάτων στη θέση α αλλά μόνο χρήση και συντήρηση εργαλείων, ωστόσο αυτό απαιτεί στοχευμένη ανάλυση ειδικών παραμέτρων. Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ ΤΟΥ ΚΟΚΚΙΝΟΠΗΛΟΥ Το δραματικό τοπίο του Κοκκινόπηλου, τόσο διαφορετικό και απρόσμενο σε σχέση με τη γύρω περιοχή, καθώς και η καταλυτική σιωπή που επικρατεί σε αντίθεση με την πολυσύχναστη εθνική οδό, δίνουν την εντύπωση στον επισκέπτη ότι βρίσκεται σε άλλο κόσμο, και στον αρχαιολόγο ότι έχει ταξιδέψει σε άλλη χρονική διάσταση. Εδώ έχουν βρεθεί εντυπωσιακά παλαιολιθικά τέχνεργα, έχουν γίνει δύο ανασκαφές και αμέτρητες γεωλογικές, χρονολογικές, γεωφυσικές μελέτες και αναλύσεις. Εδώ έχουν αφήσει, επίσης, τα ίχνη τους ταξιδιώτες της Εποχής του Χαλκού και Ρωμαίοι μηχανικοί. Για τους νέους και όχι πολύ πεπειραμένους εθελοντές και φοιτητές του Higgs, η εμπειρία στην Ήπειρο του 1960 σταμάτησαν το καλοκαίρι του 1967 αφού είχε εγκαθιδρυθεί το δικτατορικό καθεστώς και οι σκληρές συνθήκες δουλειάς και διαβίωσης ήταν καταλυτική: πολλοί αποθαρρύνθηκαν αλλά άλλοι εμπνεύστηκαν και γύρισαν, τη δεκαετία του 1980, για τη δεύτερη φάση ερευνών που έδωσε πάνω από 400 θέσεις και 3 νέες ανασκαφές. Από τα ημερολόγια μαθαίνουμε ότι ο ίδιος ο Higgs ήταν ταυτόχρονα παντού και πουθενά σχεδιάζοντας και ελέγχοντας τα διάφορα σκέλη του προγράμματος. Ο Σ.Ι. Δάκαρης, Έφορος Ηπείρου τότε και συνεργάτης του Higgs που τον βοήθησε να καταλάβει την οικονομία και τις παραγωγικές συνήθειες των κατοίκων της Ηπείρου, επισκεπτόταν συστηματικά τις ανασκαφές και τους χώρους αυτοψιών, έβλεπε τα ευρήματα, έλεγε τη γνώμη του για όσα δεν γνώρι- 4 ΛΑΚΚΑ ΣΟΥΛΙΟΥ ΙΙ
8 50 ΕΥΓΕΝΙΑ ΑΔΑΜ ζαν, και τα παραλάμβανε για φύλαξη στις αποθήκες της Εφορείας. Μαθαίνουμε, επίσης, ότι το 1965 ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας Hammond Innes ( ) επισκέφτηκε τον Higgs στο Ασπροχάλικο και ξεναγήθηκε από τον ίδιο και στον Κοκκινόπηλο. Εντυπωσιασμένος από τους χώρους, το αντικείμενο της έρευνας αλλά και το ενδιαφέρον για παλαιοανθρωπολογικά ευρήματα που επικρατούσε τότε, έγραψε το bestseller Άνθρωπος της Λευκάδας (Levkas Man, 1971). Στο μυθιστόρημα περιγράφονται οι τελευταίες μέρες ενός μεσήλικα διάσημου ανθρωπολόγου που δουλεύει στην περιοχή στα μέσα της δεκαετίας του 1960 και προσπαθεί να ανακτήσει τη φήμη του (ας σημειώσουμε ότι ο Higgs ποτέ δεν αντιμετώπισε παρόμοιο πρόβλημα ούτε είχε τέτοιες εμμονές). Σε κάποιο σημείο ο αποξενωμένος γιος του καθηγητή τον αναζητεί στον Κοκκινόπηλο. Από την περιγραφή του συγγραφέα καταλαβαίνουμε πόση εντύπωση του είχε προκαλέσει αυτό το σκληρό σήμερα και ελκυστικό ταυτόχρονα τοπίο, το οποίο, όμως, είχε φιλοξενήσει πλανόδιους κυνηγούς-συλλέκτες άπειρες φορές στη διάρκεια εκατοντάδων χιλιάδων χρόνων. Οι Άγγλοι απασχολούσαν κατοίκους της περιοχής ως εργάτες: από τα ίδια τα ημερολόγια φαίνεται πώς προσπαθούσαν να προσαρμοστούν στον τόπο και να χειριστούν τη γλώσσα, τουλάχιστον στα σημεία της που ήταν απαραίτητα για την επικοινωνία με τους κατοίκους (Εικ. 6). Η εντύπωση που έκανε η παρουσία των Άγγλων επιστημόνων στην περιοχή, αλλά και το περίεργο και ασυνήθιστο για την εποχή αντικείμενο έρευνας που υπηρετούσαν, απαθανατίζεται σε μια πληροφορία που μου μεταφέρθηκε από κάτοικο της περιοχής, το 2002, στη διάρκεια αυτοψίας στη θέση: μου υποδείχτηκε μια περιοχή μετά το Δίχαλο Ρέμα, που λέγεται ακόμα και σήμερα «Στου Εγγλέζου» (Εικ. 7). Το υποβλητικό τοπίο του Κοκκινόπηλου αξιοποιήθηκε και το 1998 στη μεγάλου μήκους ταινία «Ήπειρος» του Στράτου Στασινού ( ). Με δεδομένες την επιστημονική βαρύτητα τόσο αρχαιολογικά όσο και γεωλογικά και τη συναισθηματική φόρτιση που προκαλεί σε όσους ασχολούνται με αυτόν, ο Κοκκινόπηλος θα διεκδικεί για αρκετό καιρό ακόμα την προσοχή μας είτε ως αρχαιολογικός χώρος προς προστασία είτε ως ερευνητικό αντικείμενο είτε ως αντικείμενο τέχνης, αρκεί να καταφέρουμε να το προστατεύσουμε από την αλόγιστη ανθρώπινη επέμβαση και τη φυσική φθορά που τον κατατρύχει.
9 ΚΟΚΚΙΝΟΠΗΛΟΣ 51 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΑΔΑΜ Ε., 1998, Το Έργο της ΙΒ ΕΠΚΑ κατά το 1998, ΑΔ 53, Χρονικά Β2, 519 ΑΔΑΜ Ε., 2008, Γραμμένο στην πέτρα, στο: Κ.Λ. ΖΑΧΟΣ (Επιμ.), Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 25-33, 186 ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ Ε., ΧΑΡΒΑΤΗ Κ., ΚΑΡΚΑΝΑΣ Π., ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Α., ΕΛΕΦΑ- ΝΤΗ Π. & FROST S., 2006, Η έρευνα της πρώιμης Παλαιολιθικής στην περιοχή του Αλιάκμονα, Νομού Γρεβενών, στο: Π. ΑΔΑΜ-ΒΕΛΕΝΗ & Κ. ΤΖΑΝΑΒΑΡΗ (Επιμ.), Το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και στη Θράκη 18, Θεσσαλονίκη, ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ Δ., 1997, Κατάλοιπα παλαιολιθικής κατοίκησης στο Νομό Πρεβέζης, στο: Λάκκα Σουλίου Ι, ADAM E., 1989, A Technological and Typological Analysis of Upper Palaeolithic stone industries of Epirus, Northwestern Greece, Oxford (BAR International Series 512) BAILEY G., 1992, The Palaeolithic of Klithi in its wider context, The Annual of the British School of Athens 87, 1-28 BAILEY G., PAPACONSTANTINOU V. & STURDY D., 1992, Asprochaliko and Kokkinopilos: The dating and reinterpretation of Middle Palaeolithic sites in Epirus, North-West Greece, Cambridge Archaeological Journal 2 (1), DAKARIS S.I., HIGGS E.S. & HEY R.W., 1964, The climate, environment and industries of Stone-Age Greece: Part I, Proceedings of the Prehistoric Society 30, GOWLETT J.A.J. & CARTER P., 1997, The Basal Mousterian of Asprochaliko rockshelter, Louros valley, in: G. BAILEY (Ed.), Klithi: Palaeolithic Settlement and Quaternary Landscapes in northwest Greece, vol. 2: Klithi in its local and regional setting, Cambridge, HARRIS D.R. & VITA-FINZI C., 1968, Kokkinopilos a greek badland, Geographical Journal 134, KING G., STURDY D. & BAILEY G., 1997, The Tectonic Background to the Epirus Landscape, in: G. BAILEY (Ed.), Klithi: Palaeolithic Settlement and Quaternary Landscapes in northwest Greece, vol. 2: Klithi in its local and regional setting, Cambridge, PAPACONSTANTINOU E. & VASSILOPOULOU D., 1997, The Μiddle Palaeolithic industries of Epirus, in: G. ΒAILEY (Ed.), Klithi: Palaeolithic Settlement and Quaternary Landscapes in northwest Greece, vol. 2: Klithi in its local and regional setting, Cambridge, PAPAGIANNI D., 2000, Middle Palaeolithic occupation and technology in northwestern Greece, Oxford (BAR International Series 882)
10 52 ΕΥΓΕΝΙΑ ΑΔΑΜ Α RUNNELS C. & VAN ANDEL L T.H., 1993, A handaxe frrom Kokkinop pilos, Epirus, annd its implicattions for the Palaeolithic of G Greece, Journaal of Field Arcchaeology 20, RUNNELS C. & VAN ANDEL T.H., T 2003, Th he Early Stone Age of the noomos of Prevezaa: landscape annd settlement, in n: Landscape Arrchaeology, TOURLOUKIS E.., 2009, New biifaces from the Palaeolithic sitte of Kokkinoppilos, Greece and their stratiggraphic signifiicance, Antiquiity 83/320, Prooject Gallery: h ac.uk/projgall/to ourloukis/ (προσ σπέλαση ) VITA-FINZI C., 1978, Archaeoological Sites in n their Setting, London YZ ΕΙΚΟΝΕΣ ΕΙΚ ΚΟΝΑ 1: Χάρτης θέσεων θ ερευνών E.S. Higgs, (DAKARIS A et al , 201)
11 ΚΟΚΚΙΝΟΠΗΛΟΣ 53 ΚΟΝΑ 2: Γενική άποψη της λεκάνης του Κοκκινόπηλου ΕΙΚ ΕΙΚΟΝΑ 3: Αναπαράσταση Κοκκινόπηλου από βορρά με τις θέσεις α και β (GOWLETT & CARTER 1997, 456)
12 54 ΕΥΓΕΝΙΑ ΑΔΑΜ ΕΙΚΟΝΑ 4: Κοκκινόπηλος θέση α: πυρήνες ΕΙΚ ΟΝΑ 5: Κοκκινόπηλος θέση α: εργαλεία σε μικρολεπίδες (φωτογραφία Π. Τσιγκούλης)
13 55 ΚΟΚΚΙΝΟΠΗΛΟΣ Κ ΕΙΚΟ ΟΝΑ 6: Απόσπασμ μα από ημερολόγγιο ανασκαφής ττου 1964 ΕΙΚΟΝΑ 7: Κοκκινόπηλος: Κ «Στου «Εγγλέζου»
14 56 ΕΥΓΕΝΙΑ ΑΔΑΜ ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Κοκκινόπηλος θέση α και Ασπροχάλικο: Συγκριτική σύνθεση συνόλων Σύνθεση Κοκ. α % Ασπροχ. 4 % Ασπροχ. 10 % Τέχνεργα , , ,0 Πυρήνες 100 1,7 29 1,5 17 1,3 Φολίδες , , ,9 Λεπίδες 40 0,7 23 1,1 28 2,1 Μικρολεπίδες 173 2, , ,7 Μικροαποκ/τα , , ,2 Τεχνικά 132 2,2 23 1,1 4 0,3 Εργαλεία 181 3, ,3 47 3,5 Απορρίμματα , , ,0 Σύνολο ΠΙΝΑΚΑΣ 2: Κοκκινόπηλος θέση α και Ασπροχάλικο: Συγκριτική σύνθεση εργαλειακών τύπων Εργαλειακοί τύποι Κοκ. α (%) Ασπροχ. 4 (%) Ασπροχ. 10 (%) Τερματικά ξέστρα 14,3 12,4 17,2 Σύνθετα 0,5 1,8 2,1 Οπείς 0,5 0,9 0 Γλυφίδες 2,7 0 0 Με ράχη 21,0 0 4,2 Κολοβώσεις 0,5 6,7 0 Με επεξεργασία 37,6 5,7 6,4 Εγκοπές 1,6 3,8 2,1 Μικρολεπιδικά 21,0 60,2 55,3 Διάφορα 0,3 8,5 12,7 Σύνολο
15
16 Λ ΛΑΚΚΑΑ ΣΟΥΛΙΟΥ II Πρακτικά του Επιστημονικού Συμποσίου «Λάκκα Σουλίου. Νέες ιστορικές και αρχαιολογικές καταγραφέ ές» (Θεσπρωτικό, Ιουλίου 2012) Επιστημονική Επιμέλεια Σταύρος Μαμαλούκος & Γεώργιος Ρήγινος Επιμέλεια Έκδοσης Michael Stork ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ-ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΗΜΟΥ ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΟΥ ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΟ ΑΘ ΗΝΑ 2013
17 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Χαιρετισμός του κ. Παναγιώτου Λ. ΒΟΚΟΤΟΠΟΥΛΟΥ Χαιρετισμός του Αντιπεριφερειάρχη Πρέβεζας Προλεγόμενα της Οργανωτικής Επιτροπής Εναρκτήρια ομιλία του Προέδρου του Περιβαλλοντικού-Πολιτιστικού Συλλόγου Δήμου Θεσπρωτικού Κατάλογος Συντομογραφιών Α ΕΝΟΤΗΤΑ: Αρχαιότητα Ευάγγελος ΝΙΚΟΛΑΟΥ Η γεωλογική δομή της περιοχής Λάκκα Σουλίου και ο ρόλος της στην οικιστική της εξέλιξη Ευγενία ΑΔΑΜ Κοκκινόπηλος. Η ιστορία μιας προϊστορικής θέσης μέσα από αρχαιολογικά και προσωπικά τεκμήρια Χρήστος ΣΠΑΝΟΔΗΜΟΣ Γεώργιος ΡΗΓΙΝΟΣ Καστρί Ριζοβουνίου (Βατίες). Νέα δεδομένα και προοπτικές Γεώργιος ΡΗΓΙΝΟΣ Το ρωμαϊκό υδραγωγείο της Νικόπολης στην περιοχή της Λάκκας Σουλίου 93 Αθηνά I. ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΗ Στενωποί, διαβάσεις, καλντερίμια. Ανιχνεύοντας το χερσαίο δίκτυο επικοινωνιών στην περιοχή της Κάτω Λάκκας Σουλίου Β ΕΝΟΤΗΤΑ: Μεσαιωνικοί και Νεώτεροι Χρόνοι Βαρβάρα Ν. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Η περιοχή της Λάκκας Σουλίου κατά την Ύστερη Αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα 147
18 10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ιωάννης Π. ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ Εικονογραφικές παρατηρήσεις στη ζωγραφική του καθολικού της Μονής της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Καστρί Ριζοβουνίου Έλενα ΚΑΤΕΡΙΝΗ Η κτητορική επιγραφή της Μονής Καστρίου στο Ριζοβούνι Πρέβεζας Γρηγόρης ΜΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Η δραστηριότητα των ζωγράφων από τα Κατσανοχώρια στη Λάκκα Σουλίου και την ευρύτερη περιοχή Νίκος Δ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Ο Edward Lear στη Λάκκα Σουλίου. Αδημοσίευτα σχέδιά του Σταύρος ΜΑΜΑΛΟΥΚΟΣ Η κατοικία στη Λάκκα Σουλίου από τον 18 ο ως τα μέσα του 20 ού αιώνα Κωνσταντίνος Μεν. ΝΑΣΤΟΥΛΗΣ Το αγροτικό ζήτημα στην Ήπειρο (Άρτα-Πρέβεζα) από την εποχή του Αλή πασά μέχρι το Θεοδώρα Δ. ΚΑΨΑΛΗ Δημογραφικές και οικιστικές όψεις της αγροτικής περιφέρειας της Λάκκας Σουλίου ( ) Δημήτρης ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ Ανταπόκριση από τη Λάκκα Σουλίου μέσω της εφημερίδας Η Φωνή της Ηπείρου Κώστας ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ Το Μικτό Ηπειρωτικό Στράτευμα και ο ρόλος του στην απελευθέρωση της Ηπείρου Γ ΕΝΟΤΗΤΑ: Ανακοινώσεις τοίχου (Poster) Michael STORK Λακκιώτικες προσωπογραφίες Michael STORK Τοπικές βιβλιογραφίες. Αναγκαιότητα, επισημάνσεις, συμβουλές Γεώργιος ΡΗΓΙΝΟΣ Συμπεράσματα του Επιστημονικού Συμποσίου «Λάκκα Σουλίου. Νέες ιστορικές και αρχαιολογικές καταγραφές» Κατάλογος Εισηγητών
19 ΕΙΚΟΝΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Η οροσειρά της Ποδογόρας. Σχέδιο του Edward Lear, 4 Μαΐου 1849 (Houghton Library, MS Typ ) (ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ, στον παρόντα τόμο, σελ. 294) Copyright 2013 Περιβαλλοντικός-Πολιτιστικός Σύλλογος Δήμου Θεσπρωτικού Περιβαλλοντικός-Πολιτιστικός Σύλλογος Δήμου Θεσπρωτικού Πειραιώς 43, Αθήνα Ε-mail: perilakkas@gmail.com blogspot.gr/ Φιλολογική επιμέλεια και διορθώσεις: Κώστας Καραβίδας Απαγορεύεται η μερική ή ολική αναδημοσίευση, αναπαραγωγή και με- τάδοση των κειμένων του παρόντος τόμου με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη και του συγγραφέα της εκάστοτε εισήγη- σης, σύμφωνα με τον νόμο 2121/ 1993 περί πνευματικών δικαιωμάτων. Printed in Greecee 2013 ISBN Προτεινόμενος τρόπος βιβλιογραφικής αναφοράς: ΣΤ. ΜΑΜΑΛΟΥΚΟΣ, Γ. ΡΗΓΙΝΟΣ & M. STORK (Επιμ.), Λάκκα Σουλίου ΙΙ. Πρακτικά του Επιστημονικού Συμποσίου «Λάκκα Σουλίου. Νέες ιστορικές και αρχαιολογικές καταγραφές», Θεσπρωτικό, 28 & 29 Ιουλίου 2012, Θεσπρωτικό Αθήνα 2013
Στέφανος Λιγκοβανλής. Ημερομηνία Υποστήριξης: 22 Ιανουαρίου 2014
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΩΤΕΡΗ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ ΟΙ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΤΩΝ ΛΙΘΟΤΕΧΝΙΩΝ
Διαβάστε περισσότεραΠαλαιολιθική και Μεσολιθική εποχή στην Ελλάδα
Προϊστορικές Κοινωνίες Παλαιολιθική και Μεσολιθική εποχή στην Ελλάδα Ντούσκα Ούρεμ-Κώτσου durem@hist.auth.gr Οι περίοδοι της Προϊστορίας στην Ελλάδα: Παλαιολιθική εποχή (800.000-10.500 ΠΣ) Μεσολιθική εποχή
Διαβάστε περισσότεραΑρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος
[IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πηγές και μέθοδοι (συνέχεια) Ο κλασικός αρχαιολόγος ταξινομεί το υλικό του: Κατά χρονική
Διαβάστε περισσότερατον Τόμαρο και εκβάλλει στον Αμβρακικό και ο Άραχθος πηγάζει από τον Τόμαρο και εκβάλλει επίσης στον Αμβρακικό (Ήπειρος, Ζαγόρι).
Γεωγραφικά στοιχεία και κλίμα. Τα κυριότερα μορφολογικά χαρακτηριστικά του νομού Ιωαννίνων είναι οι ψηλές επιμήκεις οροσειρές και οι στενές κοιλάδες. Το συγκεκριμένο μορφολογικό ανάγλυφο οφείλεται αφενός
Διαβάστε περισσότεραΗ Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χ
Β. Π. Γ. Π. Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χιλιόμετρα, ενώ με τα νησιά φτάνει τα 30,2
Διαβάστε περισσότεραΤΑ ΛΙΘΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΥΠΑΙΘΡΙΕΣ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΟΙΛΑΔΑΣ ΤΟΥ ΑΞΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΤΟΥ ΛΑΓΚΑΔΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΑ ΛΙΘΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΥΠΑΙΘΡΙΕΣ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΟΙΛΑΔΑΣ
Διαβάστε περισσότεραηαποκάλυψη αρχαιοτήτων στις βορειοανατολικές υπώρειες του λοφώδους
κωνσταντινα Γραβανη e-mail: cgravani@cc.uoi.gr ΠανεΠιστηΜιουΠολη Δουρουτησ: αρχαιολογικεσ ερευνεσ, εργασιεσ και Μελετεσ: συντομη αναφορα ηαποκάλυψη αρχαιοτήτων στις βορειοανατολικές υπώρειες του λοφώδους
Διαβάστε περισσότερα3. Η Προϊστορική Ήπειρος
3. Η Προϊστορική Ήπειρος Στη συνέχεια η κα Κοτζαμποπούλου μας ξενάγησε στο Α.Μ.Ι. και συγκεκριμένα στην αίθουσα 1 η οποία είναι αφιερωμένη στην Προϊστορική Ήπειρο. 1 3.1 Οι Νεάντερταλ Η Ήπειρος ήταν ένας
Διαβάστε περισσότεραΟ Οικισμός Σκάρκος της Ίου
Ο Οικισμός Σκάρκος της Ίου Εργασία στο μάθημα: Το Νησιωτικό Αιγαίο κατά την 3 η Χιλιετία π.χ. Παναγιώτης Καπλάνης Επιβλέπων Καθηγητής: Βλαχόπουλος Ανδρέας Εαρινό Εξάμηνο 2015 Η Θέση Η Ίος βρίσκεται στο
Διαβάστε περισσότερα2. ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΝΕΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
2. 2.1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται συνοπτικά το Γεωλογικό-Σεισμοτεκτονικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής του Π.Σ. Βόλου - Ν.Ιωνίας. Η ευρύτερη περιοχή της πόλης του
Διαβάστε περισσότεραΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ
ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ 18 Sunday Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΠΑΕΙ ΤΑ ΕΣΜΑ ΤΗΣ Ίσως είναι το πιο αναγνωρίσιμο μνημείο παγκοσμίως, συνυφασμένο με τη δημοκρατία που γεννήθηκε και ζει(;) σε αυτήν τη χώρα. Και
Διαβάστε περισσότεραΓεωλογία - Γεωγραφία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος:
Γεωλογία - Γεωγραφία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: 1 ΜΑΘΗΜΑ 1, Οι έννοιες «γεωγραφική» και «σχετική» θέση 1. Με τη βοήθεια του χάρτη στη σελ.12, σημειώστε τις παρακάτω πόλεις στην
Διαβάστε περισσότεραHλίας Αθανασιάδης * Συγκριτική θέση της Ηπείρου ως προς τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας με κριτήριο τους δείκτες ευημερίας
Hλίας Αθανασιάδης * Συγκριτική θέση της Ηπείρου ως προς τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας με κριτήριο τους δείκτες ευημερίας Στη σημερινή εποχή της ευρωπαϊκής ενοποίησης, τα οικονομικά κριτήρια σύγκρισης
Διαβάστε περισσότεραΔιάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο
Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πρόγραμμα Σπουδών ΕΛΠΟΛ Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό Θεματική Ενότητα ΕΛΠ42
Διαβάστε περισσότεραΤαξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία
Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία Ταξιδεύουμε στην ηπειρωτική Ελλάδα, χρησιμοποιώντας διαφορετικά
Διαβάστε περισσότεραΕίναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης;
Είναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης; Μέρος της οχύρωσης Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που διενεργούνται στην περιοχή της La Bastida (Totana, Murcia στην Ισπανία) έχουν αποκαλύψει ένα επιβλητικό οχυρωματικό
Διαβάστε περισσότεραΑρχαιολογικός κάνναβος και στρωματογραφία
Αρχαιολογικός κάνναβος και στρωματογραφία Μετά τον εντοπισμό και καθορισμό των αρχαιολογικών θέσεων, καθώς και τη μεταφορά των απαραίτητων υλικών και εργαλείων, το επόμενο σημαντικό στάδιο είναι η ανασκαφή
Διαβάστε περισσότεραΑ.3.4. Προκαταρκτική Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας
Α.3.4. Προκαταρκτική Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας Εισαγωγή Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι ο εντοπισμός τμημάτων καταρχήν κατάλληλων από γεωλογική άποψη για οικιστική ή άλλη συναφή με δόμηση ανάπτυξη,
Διαβάστε περισσότεραΕνότητα 2 Η Προϊστορική Ανασκαφή
Ενότητα 2 Η Προϊστορική Ανασκαφή Α.Μουνδρέα-Αγραφιώτη Προϊστορικές ανασκαφές Αφορούν ανθρώπινες εγκαταστάσεις, από 2,3 εκ. χρόνια πριν, μέχρι 1000 π.χ. 2.300.000-5.000 πριν (Παλαιολιθική, Μεσολιθική και
Διαβάστε περισσότεραΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018 2019 ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ- ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1 Περιεχόμενα ΕΝΟΤΗΤΑ Α : ΧΑΡΤΕΣ Α1.4 Ποιον χάρτη να διαλέξω;. 3 Α1.3 Η χρήση των χαρτών στην καθημερινή
Διαβάστε περισσότεραΕνότητα 6. Η Βυζαντινή Ανασκαφή 2 Γιάννης Βαραλής
Ενότητα 6 Η Βυζαντινή Ανασκαφή 2 Γιάννης Βαραλής Ι.Δ. Βαραλής Ανασκαφική Βυζαντινή και Μεσαιωνική Ανασκαφική Κείμενα για προετοιμασία και κριτική: Ousterhout R., Γουρίδης Α., Ένα βυζαντινό κτίριο δίπλα
Διαβάστε περισσότεραΑνάγλυφα σε βράχους και άλλα αρχαιολογικά ευρήματα, όπως οικισμοί που χρονολογούνται από το π.χ., υπάρχουν στα παραδοσιακά εδάφη των Σάμι.
Οι Σάμι είναι αυτόχθονες πληθυσμοί, που κατοικούν στη βόρεια Ευρώπη-σε τμήματα της Σουηδίας, στη Νορβηγία, στη Φινλανδία και στη χερσόνησο Kola της Ρωσίας. Είναι οι μοναδικοί αυτόχθονες πληθυσμοί της βόρειας
Διαβάστε περισσότεραΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET09: ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης προσδιορίζει τον πληθυσμό και τη μεταβολή του ανά Περιφέρεια, Νομό και ΟΤΑ. Η βελτίωση της μεταφορικής υποδομής επηρεάζει άμεσα την κινητικότητα
Διαβάστε περισσότεραΑναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49
Στις 17 Απριλίου 2013 επισκεφθήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων. Η αρχαιολόγος κα Τσάλκου (την οποία θερμά ευχαριστούμε) μας παρουσίασε τα πολύ εντυπωσιακά ευρήματα της περιοχής μας δίνοντάς μας αναλυτικές
Διαβάστε περισσότεραΤΕΓΕΑ. Γνωριμία με μια πόλη της αρχαίας Αρκαδίας ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΕΓΕΑ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΕΓΕΑ ΤΕΓΕΑ Γνωριμία με μια πόλη της αρχαίας Αρκαδίας Εύη Αργυροπούλου Αρχαιολόγος MA- Διπλωματούχος ξεναγός Τ: 697.323.2989 email: evan.argyropoulou@gmail.com Στάση 1η Αρχαιολογικό
Διαβάστε περισσότερααπό το 1985. Φορβίων, από προέρχεται Η εκκλησία αποτελεί το αιώνα
Η εκκλησία της Παναγίας της Φορβιώτισσας, περισσότερο γνωστή ως η Παναγία της Ασίνου, βρίσκεται στις βόρειες υπώρειες της οροσειράς ο του Τροόδους. Είναι κτισμένη στην ανατολική όχθη ενός μικρού χείμαρρου,
Διαβάστε περισσότεραΚώστας Ζάµπας Πολιτικός Μηχανικός ρ ΕΜΠ. Σκιάθου 43-11254 Αθήνα. Τηλέφωνο: 210-2237167 Φαξ: 210-2237257 Ηλεκτρονική διεύθυνση: c-zambas@hol.
Κώστας Ζάµπας Πολιτικός Μηχανικός ρ ΕΜΠ. Σκιάθου 43-11254 Αθήνα. Τηλέφωνο: 210-2237167 Φαξ: 210-2237257 Ηλεκτρονική διεύθυνση: c-zambas@hol.gr Αθήνα 4/2/2015 Προς τον Πρόεδρο τους µη κερδοσκοπικού σωµατείου
Διαβάστε περισσότεραΜεταπτυχιακή Εργασία
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ Μεταπτυχιακή Εργασία Ιωάννης Φλώρος, Τοπογράφος Μηχανικός ΕΜΠ Επιβλέπων : Ν. Μαµάσης, Λέκτορας ΕΜΠ Αθήνα, Μάρτιος 2009 Σκοπός Εργασίας
Διαβάστε περισσότεραMIA ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ
MIA ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ ΣΤ. ΑΝ ΡΕΟΥ Κ. ΕΥΚΛΕΙ ΟΥ Α. ΚΟΥΣΟΥΛΑΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ-ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ, Α.Π.Θ. ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ-ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ, Α.Π.Θ. XEEE
Διαβάστε περισσότεραΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 8-6-2012 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ & Αριθμ. Πρωτ.: ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/55265/2765 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ & ΚΛΑΣΙΚΩΝ
Διαβάστε περισσότεραΤηλεπισκόπηση και Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (ΓΣΠ) στη διαχείριση περιβαλλοντικών κινδύνων πλημμύρες
Τηλεπισκόπηση και Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (ΓΣΠ) στη διαχείριση περιβαλλοντικών κινδύνων πλημμύρες Από Καθηγητή Ιωάννη Ν. Χατζόπουλο, διευθυντή του Εργαστηρίου Τηλεπισκόπησης & ΣΓΠ του Τμήματος
Διαβάστε περισσότεραΑρχαιολογική διαχείριση μνημείων,
Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Διαχείριση Μνημείων: Αρχαιολογία, Πόλη και Αρχιτεκτονική Αρχαιολογική διαχείριση μνημείων, ιδιαίτερα σε αστικό και περιαστικό χώρο Διδάσκοντες: Β. Λαμπρινουδάκης
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΑΡΧΑΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ «ΠΛΑΤΙΑΝΑΣ» 1 Μ Α Ρ Ι Α Μ Α Γ Ν Η Σ Α Λ Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Ε.Μ.Π. MSc Ε.Μ.Π.
Το αρχαίο θέατρο, το επωνοµαζόµενο χάριν συντοµίας «θέατρο της Πλατιάνας», βρίσκεται εντός των τειχών της αρχαίας Ακρόπολης στην κορυφή του όρους Λαπίθα. Η αρχαία ονοµασία της πόλης στην οποία ανήκε θεωρείται
Διαβάστε περισσότεραΑρχαιολογία των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων (480 π.χ. - 1ος αι. π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος
[IA12] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Β Αρχαιολογία των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων (480 π.χ. - 1ος αι. π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Τι είναι Aρχαιολογία; Η επιστήμη της αρχαιολογίας: Ασχολείται με την περισυλλογή,
Διαβάστε περισσότεραΑρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας
Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης Γιώργος Πρίμπας Το παρόν φωτογραφικό άλμπουμ είναι ένα αφιέρωμα για τους τρεις μεγάλης αρχαιολογικής αξίας χώρους στην περιοχή
Διαβάστε περισσότερα"Λάθος αντιλήψεις που δημιουργούνται από την ελλιπή διδασκαλία των γεωεπιστημών" Αντώνης Δ.Στάης
"Λάθος αντιλήψεις που δημιουργούνται από την ελλιπή διδασκαλία των γεωεπιστημών" Αντώνης Δ.Στάης Η Γεωλογική Γνώση στην Ελλάδα σήμερα Στα ελληνικά σχολεία, εδώ και αρκετά χρόνια, σε αντίθεση με τα σχολεία
Διαβάστε περισσότεραΣΥΓΓΡΑΦΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Τίτλος Ονοματεπώνυμο συγγραφέα Πανεπιστήμιο Ονοματεπώνυμο δεύτερου (τρίτου κ.ο.κ.) συγγραφέα Πανεπιστήμιο Η κεφαλίδα (μπαίνει πάνω δεξιά σε κάθε σελίδα): περιγράφει το θέμα
Διαβάστε περισσότεραΕ Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Τ Ι Κ Ο Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α. ΠΑΛαΙΟΛΙθΙΚό
Ε Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Τ Ι Κ Ο Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α ΓΝωΡίζΟΝΤαΣ ΤοΝ ΠΑΛαΙΟΛΙθΙΚό ΚάΤοΙΚΟ ΤηΣ ΗΠΕίΡΟυ T E Y Χ Ο Σ Γ Ι Α Τ Ο Δ Α Σ Κ Α Λ Ο & Τ Η Δ Α Σ Κ Α Λ Α ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΩΝ
Διαβάστε περισσότεραΑκολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού
Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Το ανάκτορο της Φαιστού είναι το δεύτερο σε μέγεθος ανάκτορο της μινωικής Κρήτης με έκταση 18.000 τ.μ. B 11 Βρίσκεται
Διαβάστε περισσότεραΠαναγιώταΚαραφέρη, Εκπαιδευτικό Α/θμιας εκπαίδευσης, Μsc οργάνωσηςκαι διοίκησης εκπαίδευσης, μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας τουκπε Στυλίδας,
Από: Dr.rer.nat.Η. Δ. Μαριολάκο, Ομοτ. Καθηγητή Γεωλογίας, Παν/μίου Αθηνών, Εύαγγελο Μαρκατσέλη, Καθηγητή Β/θμιας εκπαίδευσης, Υπεύθυνο ΚΠΕ Στυλίδας, και του εθνικού σχολικού θεματικού δικτύου Π.Ε. «Γεωπεριβαλλοντικά-Γεωμυθολογικά
Διαβάστε περισσότεραΟΙ ΥΔΡΙΤΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΩΣ ΚΑΥΣΙΜΗ ΥΛΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ. ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ANAXIMANDER. Από Δρ. Κωνσταντίνο Περισοράτη
ΟΙ ΥΔΡΙΤΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΩΣ ΚΑΥΣΙΜΗ ΥΛΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ. ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ANAXIMANDER Από Δρ. Κωνσταντίνο Περισοράτη Οι υδρίτες (εικ. 1) είναι χημικές ενώσεις που ανήκουν στους κλειθρίτες, δηλαδή
Διαβάστε περισσότεραΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Ιερό Αφροδίτης Π α ν α γ ι ώ τ η ς Ν ε ο φ ύ τ ο υ Β 2 Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαρία Χατζημιχαήλ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γενική Εισαγωγή..σελ.3 Ιστορική αναδρομή..σελ.3 Περιγραφή του χώρου.σελ.4
Διαβάστε περισσότεραΟ αρχαιολογικός χώρος του Καλαμωτού βρίσκεται 2 χλμ. νότια του χωριού και είναι γνωστός στους κατοίκους του με την ονομασία Τούμπες ή Καστέλλια.
ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΛΙΝΔΟΙΑ ΣΥΝΟΨΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΠΟΛΗΣ: Ο αρχαιολογικός χώρος του Καλαμωτού βρίσκεται 2 χλμ. νότια του χωριού και είναι γνωστός στους κατοίκους του με την ονομασία Τούμπες
Διαβάστε περισσότεραΤο ερευνητικό πρόγραμμα του ΑΠΘ στο
65 Η Αρχαιολογία της Σαμαρίνας και της περιοχής της - Η έρευνα του 2009 Νίκος Ευστρατίου Paolo Biagi Εικ. 1. Η περιοχή της έρευνας του ΑΠΘ στη δυτική Πίνδο του Ν. Γρεβενών. Το ερευνητικό πρόγραμμα του
Διαβάστε περισσότεραΤο νησάκι της Δοκού απέχει 7 ναυτικά μίλια από το
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 5 ΝΗΣΟΣ ΔΟΚΟΣ Προβλήτα στο ΚΑΣΤΕΛΛΙ ΚΑΣΤΡΟ Κορυφή ΔΟΚΟΥ Μήκος διαδρομής Χρόνος χωρίς στάσεις Ομορφιά διαδρομής 5,8 χλμ. 2 ώρ. 05 3 * Το νησάκι της Δοκού απέχει 7 ναυτικά μίλια από το λιμάνι της
Διαβάστε περισσότεραΘέμα: Ενημέρωση σχετικά με την έναρξη εργασιών του μουσειοεκπαιδευτικού κέντρου «Dig it» στην Αρχαία Ολυμπία.
Αρχαία Ολυμπία,02.10.2017 Διεύθυνση: Αρχαία Ολυμπία, 27065 Τηλέφωνο: 2624 0 26232, 698 4306 209 Mail: digitolympia@gmail.com Θέμα: Ενημέρωση σχετικά με την έναρξη εργασιών του μουσειοεκπαιδευτικού κέντρου
Διαβάστε περισσότεραΗ ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά
Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ: Η χλωρίδα και η πανίδα στην χώρα μας είναι ένα πολύ σημαντικό
Διαβάστε περισσότεραΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΙΣΤΟΡΙΑ
ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ, Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Μυκηναϊκός Πολιτισμός ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΚΑΛΛΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΘΕΜΑ: «Η καθημερινή ζωή στον Μυκηναϊκό Κόσμο» Οι μαθητές
Διαβάστε περισσότεραΑΣΚΗΣΗ 1 η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ -ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΠΕΔΙΟΥ
ΑΣΚΗΣΗ 1 η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ -ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΠΕΔΙΟΥ Κύριος σκοπός της Τεχνικής Γεωλογίας 1. Η συμβολή στην ασφαλή και οικονομική κατασκευή των τεχνικών έργων, 2.
Διαβάστε περισσότεραΠΑΡΑΡΤΗΜΑ : Κείμενο του ενημερωτικού εντύπου
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ : Κείμενο του ενημερωτικού εντύπου [ΕΓΝΑΤΙΑ - κείμενο εντύπου.doc] ΑΝΚΟ σελ 1/5 ΕΓΝΑΤΙΑ, ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Η Εγνατία οδός είναι ένα έργο εξαιρετικά σημαντικό για την ανάπτυξη του τόπου. Ένας αυτοκινητόδρομος
Διαβάστε περισσότεραΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. Στρατηγική θέση της Αγιάς Η περιοχή της Αγιάς χαρακτηρίζεται κυρίως από την εύφορη κοιλάδα
Διαβάστε περισσότεραΦραγκομονάστηρο Ζαράκα - Λίμνη Στυμφαλία Λίμνη Δόξα
Φραγκομονάστηρο Ζαράκα - Λίμνη Στυμφαλία Λίμνη Δόξα by Πρίμπας Γεώργιος Γιώργος Πρίμπας Τα ερείπια του φραγκομονάστηρου Ζαράκα (ή Ζαρακά), βρίσκονται δίπλα στο χωριό Κιόνια, στο νομό Κορινθίας, λίγες εκατοντάδες
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΠΑΑ )
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΓΕΩΡΓΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η Ευρώπη επενδύει στις Αγροτικές περιοχές ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2014-2020 (ΠΑΑ 2014-2020) ΜΕΤΡΟ
Διαβάστε περισσότεραΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ
ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ Η Σύρος είναι νησί των Κυκλάδων. Πρωτεύουσά της είναι η Ερμούπολη, η οποία είναι πρωτεύουσα της Περιφέριας Νότιου Αιγαίου αλλά και του πρώην Νομού Κυκλάδων. Η Σύρος αναπτύχθηκε ιδιαίτερα
Διαβάστε περισσότεραΠεριγραφή Χρηματοδοτούμενων Ερευνητικών Έργων 1η Προκήρυξη Ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μεταδιδακτόρων Ερευνητών/Τριών
Περιγραφή Χρηματοδοτούμενων Ερευνητικών Έργων 1η Προκήρυξη Ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μεταδιδακτόρων Ερευνητών/Τριών Τίτλος Ερευνητικού Έργου «Από τους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες στους
Διαβάστε περισσότεραΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 2009-2012 Ιούνιος 2014
Το παρόν κείμενο εργασίας παρουσιάζει τα αποτελέσματα επεξεργασίας δεδομένων της ΕΛΣΤΑΤ για την εξέλιξη της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας στις Περιφέρειες διέλευσης της Εγνατίας Οδού και των καθέτων
Διαβάστε περισσότεραΗ ΣΗΜΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣΗΜΟ
Η ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Η ΣΗΜΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣΗΜΟ Η σημαία της Βουλγαρίας αποτελείται από τρεις ισομεγέθεις οριζόντιες λωρίδες χρώματος λευκού(στην κορυφή), πράσινου και κόκκινου. Το λευκό αντιπροσωπεύει την ειρήνη,
Διαβάστε περισσότεραΈκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2016)
Περίληψη των εργασιών Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2016) Οι εργασίες πεδίου στον αρχαιολογικό χώρο του Αζοριά (Καβούσι, Ιεράπετρα), στη βορειοανατολική Κρήτη, διήρκεσαν 11 εβδομάδες,
Διαβάστε περισσότεραΜία νέα οπτική στο τοπίο και στην οικιστική οργάνωση της Νεολιθικής Θεσσαλίας μέσα από τη συνεισφορά των γεωφυσικών διασκοπήσεων.
Μία νέα οπτική στο τοπίο και στην οικιστική οργάνωση της Νεολιθικής Θεσσαλίας μέσα από τη συνεισφορά των γεωφυσικών διασκοπήσεων. Σαρρής Απόστολος, Καλογηροπούλου Εβίτα, Kalayci Tuna, Simon François, Donati
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΧΟΛΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ στη «ΝΑΥΤΙΛΙΑ»
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΧΟΛΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ στη «ΝΑΥΤΙΛΙΑ» ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΩΝ
Διαβάστε περισσότεραΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ, ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ, ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. Ιαν. 2016 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ: Χωρική διάρθρωση και εξέλιξη της οικοδομικής δραστηριότητας στη Ζώνη Επιρροής της Εγνατίας Οδού, 2004-2014 ΓΕΩΧΩΡΟΣ Α.Ε., Σύμβαση: Παροχή υπηρεσιών
Διαβάστε περισσότεραΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ
Τίτλος μαθήματος ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιλογής / Ενότητα Τεχνών (ΤΕ) ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΚΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΚΤ1121 ΜΟΝΑΔΕΣ ECTS:
Διαβάστε περισσότεραΑκολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού
Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Το ανάκτορο της Φαιστού είναι το δεύτερο σε μέγεθος ανάκτορο της μινωικής Κρήτης με έκταση.000 τ.μ. Βρίσκεται στα νοτιοδυτικά
Διαβάστε περισσότεραΠροϊστορικό Σπήλαιο Θεόπετρας
Προϊστορικό Σπήλαιο Θεόπετρας Στα δυτικά της εθνικής οδού Τρικάλων - Ιωαννίνων, 3χλμ πριν από τα Μετέωρα, ορθώνεται πάνω από το χωριό Θεόπετρα ένας βραχώδης ασβεστολιθικός όγκος, στη βορειοανατολική πλευρά
Διαβάστε περισσότερα3ο Ενημερωτικό Δελτίο του έργου EU-WATER Διακρατική ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων στη γεωργία http://www.eu-water.eu Αειφορική Αγροτική Ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση Το πρόγραμμα EU.WATER
Διαβάστε περισσότεραΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΚΟ-Π-4: ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης προσδιορίζει τον πληθυσμό και τη μεταβολή του ανά Περιφέρεια, Νομό και Δήμο της Ζώνης IV. Η σκοπιμότητα του δείκτη αφορά στην γνώση των μακροσκοπικών
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνία και Οικονομία στην Ανατολική Μεσόγειο από τη Νεολιθική έως και την Ύστερη Εποχή του Χαλκού
2 ο Συνέδριο Μεταπτυχιακών Φοιτητών Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Κοινωνία και Οικονομία στην Ανατολική Μεσόγειο από
Διαβάστε περισσότεραΈκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2015)
Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2015) Εισαγωγή Οι εργασίες πεδίου στον αρχαιολογικό χώρο του Αζοριά, στη βορειοανατολική Κρήτη (Καβούσι, Ιεράπετρα), διήρκεσαν 6 εβδομάδες, ενώ ακολούθησε
Διαβάστε περισσότεραΟΛΠ Α.Ε. ΟΜΙΛΙΑ ΛΙΝΑΣ ΜΕΝΔΩΝΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΩΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
ΟΛΠ Α.Ε. ΟΜΙΛΙΑ ΛΙΝΑΣ ΜΕΝΔΩΝΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΩΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΟΥ MASTER PLAN ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΚΤΗΣ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΡΙΤΗ 4 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2011 Ο.Λ.Π. Α.Ε. ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
Διαβάστε περισσότεραΗ δομή των πετρωμάτων ως παράγοντας ελέγχου του αναγλύφου
Κεφάλαιο 11 ο : Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ Η δομή των πετρωμάτων ως παράγοντας ελέγχου του αναγλύφου Στο κεφάλαιο αυτό θα ασχοληθούμε με τις δευτερογενείς μορφές του αναγλύφου που προκύπτουν από τη δράση της
Διαβάστε περισσότεραΤΜΗΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΈΝΩΝ ΤΕΧΝΏΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ. Μάθημα: Τεχνολογία Υλικών. Όνομα: Νικόλαος Καρναμπατίδης ΑΕΜ:438
ΤΜΗΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΈΝΩΝ ΤΕΧΝΏΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Μάθημα: Τεχνολογία Υλικών Όνομα: Νικόλαος Καρναμπατίδης ΑΕΜ:438 Εξάμηνο: 8 ο (εικ.1) Νίκη της ΣαμοθράκηςParis, Musée du Louvre Φθορά:
Διαβάστε περισσότεραΟ ρόλος των σπηλαίων κατά τη διάρκεια της Παλαιολιθικής Εποχής στη βορειοδυτική Ελλάδα
Ο ρόλος των σπηλαίων κατά τη διάρκεια της Παλαιολιθικής Εποχής στη βορειοδυτική Ελλάδα Ε. ΚΟΤΖΛΜΠΟΠΟΥΛΟΥ. G. Ν. BAILEY γ1 Παλαιολιθική (ΠΛ) Εποχή αποτελεί τη μεγαλύτερη χρονικά περίοδο της ιστορίας του
Διαβάστε περισσότεραΚΕΙΜΕΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΗΤΡΩΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, Σεπτέμβριος 2018
Το παρόν Κείμενο Εργασίας διερευνά την εξέλιξη της επιχειρηματικότητας με βάση το δημοσιευμένο Μητρώο Επιχειρήσεων της ΕΛ.ΣΤΑΤ ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην ανάλυση των σχετικών στοιχείων στη Ζώνη
Διαβάστε περισσότεραΠοτάµια ράση ΠΟΤΑΜΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ. Ποτάµια ιάβρωση. Ποτάµια Μεταφορά. Ποτάµια Απόθεση. Βασικό επίπεδο
ΠΟΤΑΜΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Η µορφολογία του επιφανειακού αναγλύφου που έχει δηµιουργηθεί από δράση του τρεχούµενου νερού ονοµάζεται ποτάµια µορφολογία. Οι διεργασίες δηµιουργίας της ονοµάζονται ποτάµιες διεργασίες
Διαβάστε περισσότεραΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΑΝΚΟ Α.Ε. ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΩΝ ΠΡΩΗΝ ΜΕΤΑΛΕΙΩΝ ΑΜΙΑΝΤΟΥ ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (Μ.Α.Β.Ε.)
ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΑΝΚΟ Α.Ε. ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΩΝ ΠΡΩΗΝ ΜΕΤΑΛΕΙΩΝ ΑΜΙΑΝΤΟΥ ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (Μ.Α.Β.Ε.) Εισηγητής: Γκίνης Ιωάννης, Δ/ντής Μελετών ΑΝΚΟ Α.Ε Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΜΑΒΕ Βρίσκονται
Διαβάστε περισσότεραΌψεις Βυζαντίου... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας
Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας Το φυλλάδιο αυτό είναι του/της... που επισκέφθηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας στις... Το φυλλάδιο που κρατάς στα χέρια σου
Διαβάστε περισσότεραΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
: 747-0 INFORMATICS DEVELOPMEN T AGENCY Digitally signed by INFORMATICS DEVELOPMENT AGENCY Date: 2014.06.24 14:30:55 EEST Reason: Location: Athens ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ
Διαβάστε περισσότεραΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΡΟΔΟΥ (22 ΝΟΕ 2013)
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Δρ. ΕΥΘ. ΛΕΚΚΑΣ, Καθηγητής Πανεπιστημιούπολη
Διαβάστε περισσότεραΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ
ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ Η Στράτος υπήρξε σημαντική πόλη της Ακαρνανίας πρωτεύουσα των Ακαρνάνων από τον 5 ο αιώνα π.χ. Κτίσθηκεσεεπαφήμετηδυτική όχθη του Αχελώου, στασύνοραμετηναιτωλία. Από τις αρχαιολογικές
Διαβάστε περισσότεραΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΥΓΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΡΑΣΕΙΣ 2014
ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΥΓΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΡΑΣΕΙΣ 2014 Η ΚΘ Εφορεία Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων και η Επιστημονική Ομάδα των Ανασκαφών Αυγής οργανώνουν για πέμπτη χρονιά εκπαιδευτικές δράσεις με αφορμή
Διαβάστε περισσότεραΟΙΚΙΣΜΟΣ ΡΑΠΤΗ. Γενική άποψη του οικισμού. Το άνοιγμα στη θέα. Η περιοχή μελέτης
ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΡΑΠΤΗ Το Ράπτη είναι ένα τυπικό παράδειγμα οικισμού στα ορεινά του νομού Ηλείας :δε χαρακτηρίζεται για τον παραδοσιακό του χαρακτήρα αλλά κυρίως για το πλούσιο φυσικό του περιβάλλον, που όμως
Διαβάστε περισσότεραΟι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια
Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια κάτοψη, περισσότερους από έναν ορόφους και στιβαρή κατασκευή.
Διαβάστε περισσότεραΓνωστική Ψυχολογία: Οι ανώτερες γνωστικές διεργασίες
Γνωστική Ψυχολογία: Οι ανώτερες γνωστικές διεργασίες ΤΟΠΟΣ Επιστημονικές Εκδόσεις Επιμέλεια-Διόρθωση: Μαρία Αποστολοπούλου Εξώφυλλο: ΜΟΤΙΒΟ Α.Ε. 2014 Εκδόσεις Τόπος & Νίκος Μακρής, Μπετίνα Ντάβου, Θανάσης
Διαβάστε περισσότεραΑρχαιολογία του τοπίου: θεωρητικές και ερμηνευτικές προσεγγίσεις
Αρχαιολογία του τοπίου: θεωρητικές και ερμηνευτικές προσεγγίσεις Ενότητα 3.5: Minoan peak sanctuaries: building a cultural landscape using GIS Γιώργος Βαβουρανάκης Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Διαβάστε περισσότεραΑΣΚΗΣΗ 5 η ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ Ι ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΣΗΡΑΓΓΑΣ
ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ MΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝ. ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ `9, 157 80 ΖΩΓΡΑΦΟΥ, ΑΘΗΝΑ NATIONAL TECHNICAL
Διαβάστε περισσότερα1. Επεμβάσεις συντήρησης
Έκθεση εργασιών συντήρησης αρχιτεκτονικών καταλοίπων στον αρχαιολογικό του Αζοριά κατά την ανασκαφική περίοδο του 2017 της Σ. Χλουβεράκη, Επιστημονική Συνεργάτιδα, ΙΝΣΤΑΠ Κέντρο Μελέτης Αν Κρήτης Αρ. Άδ.:
Διαβάστε περισσότεραΠαγκόσμια και Ευρωπαϊκή οικονομία 1
Παγκόσμια και Ευρωπαϊκή οικονομία 1 2 Σίσκος Ευάγγελος Παγκόσμια και Ευρωπαϊκή οικονομία 3 D.Sc. ΣΙΣΚΟΣ Π. ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Καθηγητής Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων του Τμήματος Διεθνούς Εμπορίου Παράρτημα Καστοριάς
Διαβάστε περισσότεραΙΣΤΟΡΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ . Τμήμα Γεωγραφίας Πανεπιστημίου Αιγαίου Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνικής Σχολής Α.Π.Θ. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ
Διαβάστε περισσότεραΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. Μαρία Κιτριλάκη ΠΕ04.04
ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Μαρία Κιτριλάκη Διαχείριση φυσικών περιοχών Η σύγχρονη αντίληψη για τη διαχείριση των φυσικών περιοχών δεν κυριαρχείται από την παλαιότερη τακτική της εξάντλησης αλλά από
Διαβάστε περισσότεραΝέοι τόποι Περιπέτεια Φύση Παράδοση Ιστορία. Πολιτισμός Ζωή Μνημεία Ασφάλεια Χαρά
Νέοι τόποι Περιπέτεια Φύση Παράδοση Ιστορία Πολιτισμός Ζωή Μνημεία Ασφάλεια Χαρά 1 2 Η Εγνατία Οδός δίνει άλλες διαστάσεις και ευκαιρίες στην επισκεψιμότητα. Η δυνατότητα του επισκέπτη να διασχίσει όλη
Διαβάστε περισσότεραΔημογραφία. Ενότητα 11.1: Παράδειγμα - Περιφερειακές διαφοροποιήσεις και ανισότητες του προσδόκιμου ζωής στη γέννηση
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Δημογραφία Ενότητα 11.1: Παράδειγμα - Περιφερειακές διαφοροποιήσεις και ανισότητες του προσδόκιμου ζωής στη γέννηση Μιχάλης Αγοραστάκης Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας &
Διαβάστε περισσότεραΕργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασμού
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική ομάδα: Ελένη Ανδρικοπούλου, Γρηγόρης Καυκαλάς 1η Διάλεξη Α. Τέσσερα Σχέδια για τη Θεσσαλονίκη Χωροταξική Μελέτη (1966-1968)
Διαβάστε περισσότεραΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET09: ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης προσδιορίζει τον πληθυσμό και τη μεταβολή του ανά Περιφέρεια, Νομό, ΟΤΑ και Δημοτικό Διαμέρισμα (Δ.Δ.). Η βελτίωση της μεταφορικής υποδομής επηρεάζει
Διαβάστε περισσότεραΠερίληψη Διδακτορικής Διατριβής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Τμήμα Περιβάλλοντος. Ευστράτιος Γιαννούλης
Μοντελοποίηση και βελτιστοποίηση του ενεργειακού συστήματος με την χρήση κατανεμημένης παραγωγής και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. H τεχνολογική διάσταση Περίληψη Διδακτορικής Διατριβής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ
Διαβάστε περισσότεραΜοναδικό παλαιοχριστιανικό μνημείο οι Κατακόμβες της Μήλου
09/04/2019 Μοναδικό παλαιοχριστιανικό μνημείο οι Κατακόμβες της Μήλου / Ιστορία - Εθνικά Θέματα Αθανάσιος Κίμων Ευθυμίου, Δημοσιογράφος Εκτός από κοιμητήριο, οι κατακόμβες ήταν και τόπος λατρείας. Έτσι
Διαβάστε περισσότεραΠως επηρεάζεται το μικρόκλιμα μιας περιοχής από την τοπογραφία (πειραματική έρευνα) Ομάδα Μαθητών: Συντονιστής καθηγητής: Λύκειο Αγίου Αντωνίου
1 Πως επηρεάζεται το μικρόκλιμα μιας περιοχής από την τοπογραφία (πειραματική έρευνα) Ομάδα Μαθητών: Ζαντής Γιώργος, Παρεκκλησίτης Ορέστης, Ιωάννου Γιώργος Συντονιστής καθηγητής: Νικόλας Νικολάου Λύκειο
Διαβάστε περισσότεραΔημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού
Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Κατά την περίοδο 2010 συνεχίσαμε την έρευνα τόσο στο χώρο της αίθουσας όσο και στο χώρο του αιθρίου με σκοπό την περαιτέρω διερεύνηση
Διαβάστε περισσότεραCYCLADES Life: Integrated monk seal conservation of Northern Cyclades
Α.Καραμανλίδης/MOm 2 η Ε τ ή σ ι α Α ν α φ ο ρ ά Της κ α τ ά σ τ α σ η ς τ ο υ π λ η θ υ σ μ ο ύ τ η ς μ ε σ ο γ ε ι α κ ή ς φ ώ κ ι α ς σ τ η ν ή σ ο Γ υ ά ρ ο ( Π ε ρ ί λ η ψ η ) Ιούλιος 2015 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Διαβάστε περισσότεραΜΕΡΟΣ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Γεωλογείν περί Σεισμών...3. 2. Λιθοσφαιρικές πλάκες στον Ελληνικό χώρο... 15. 3. Κλάδοι της Γεωλογίας των σεισμών...
ΜΕΡΟΣ 1 1. Γεωλογείν περί Σεισμών....................................3 1.1. Σεισμοί και Γεωλογία....................................................3 1.2. Γιατί μελετάμε τους σεισμούς...........................................
Διαβάστε περισσότεραΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ. Dr. Βανδαράκης Δημήτριος (dbandarakis@hua.gr) Dr. Παυλόπουλος Κοσμάς Καθηγητής (kpavlop@hua.
ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ Dr. Βανδαράκης Δημήτριος (dbandarakis@hua.gr) Dr. Παυλόπουλος Κοσμάς Καθηγητής (kpavlop@hua.gr) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΤΜΗΜΑΤΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Διαβάστε περισσότερα