Οικογενειακό Δίκαιο/ 4

Transcript

1 Οικογενειακό Δίκαιο/ 4

2 Απόπειρα Συνδιαλλαγής & Πνευματικής Λύσης του Γάμου ( άρθρο 111 παρ. 1 Συντάγματος) Συνταγματική επιφύλαξη υπέρ του Νόμου: "Νόμος θέλει προβλέψει περί της ενώπιον Επισκόπου αποπείρας συνδιαλλαγής ή της πνευματικής λύσης του γάμου". - Θρησκευτικοί Γάμοι σύμφωνα με τους κανόνες της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ----> ο περί Απόπειρας Συνδιαλλαγής και Πνευματικής Λύσης του Γάμου ν. 22/ 90 - Θρησκευτικοί Γάμοι σύμφωνα με τους κανόνες των Θρησκευτικών Ομάδων ----> άρθρα του περί Οικογενειακών Δικαστηρίων (Θρησκευτικές Ομάδες), ν. 87/94 (* κατά συνέπεια αφορά ΜΟΝΟ σε θρησκευτικούς και όχι σε πολιτικούς γάμους) ----> η απόπειρα συνδιαλλαγής συνιστά μια μορφή διαμεσολάβησης από πλευράς της Εκκλησίας με σκοπό να εξεταστεί κατά πόσο υπάρχει ή όχι δυνατότητα διατήρησης του γάμου.

3 Απόπειρα Συνδιαλλαγής & Πνευματικής Λύσης του Γάμου - Θρησκευτικοί Γάμοι /Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία (ο Νόμος) Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ: άρθρο 3 ν. 22/90 : -----> απαραίτητη προϋποθέση για την έγερση αγωγής για λύση θρησκευτικού γάμου (άρθρο 3 παρ.1 ν. 22/90) γνωστοποίηση τέτοιας πρόθεσης στον αρμόδιο Επίσκοπο, δηλαδή τον Επίσκοπο της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκλλησίας του συνήθους τόπου διαμονής του ή της συζύγου ( σύμφωνα με τον τύπο του Παραρτήματος Α του Νόμου: πρέπει σ' αυτήν να αναφέρονται οι λόγοι για τους οποίους ο Ενάγων προτίθεται να αιτηθεί τη λύση του γάμου - άρθρο 3 παρ.1 ν. 22/90 & Παράρτημα Α του νόμου) - η απόδειξη γνωστοποίησης γίνεται με κατάθεση μαζί με την αγωγή διαζυγίου σχετικού αποδεικτικού (απόδειξη ταχυδρόμισης, απόδειξη παραλαβής συστημένης επιστολής κ.ο.κ.) (άρθρο 3 παρ.3, ν. 22/90) ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ: Δεν απαιτείται γνωστοποίηση στον Επισκόπο όταν ο επικαλούμενος λόγος διαζυγίου είναι η αφάνεια ή η φρενοβλάβεια του άλλου συζύγου Παπαπέτρου ν. Παπαπέτρου (2001) 1 ΑΑΔ 1578 :επικυρώθηκε απόφαση του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λεμεσού όπου απορρίφθηκε αγωγή διαζυγίου ως πρόωρη καθότι δεν είχε τηρηθεί ορθά η διαδικασία αποστολής γνωστοποίησης στον αρμόδιο Επίσκοπο αφού ενόψει της διαμονής των διαδίκων από της τελέσεως του γάμου στη Λεμεσό, έπρεπε να είχε σταλεί από τον αιτητή στον κατά νόμο αρμόδιο Επίσκοπο Λεμεσού και όχι στον Χωρεπίσκοπο Σαλαμίνος.

4 Απόπειρα Συνδιαλλαγής & Πνευματικής Λύσης του Γάμου - Θρησκευτικοί Γάμοι /Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία -----> Ο Επίσκοπος, αφού λάβει τη γνωστοποίηση, προσκαλεί µε γραπτή ειδοποίηση τους συζύγους να εµφανιστούν αυτοπροσώπως ενώπιόν του και καταβάλλει προσπάθεια για συνδιαλλαγή τους µε όλα τα πρόσφορα κατά την κρίση του πνευµατικά µέσα, σε προθεσµία τριών µηνών από την επίδοση της γνωστοποίησης (άρθρο 4 παρ. 1 ν. 22/90). - Ο τρόπος και τα µέσα που χρησιµοποιούνται από τον Επίσκοπο για συνδιαλλαγή δεν ελέγχονται από το Δικαστήριο (άρθρο 4 παρ. 2 ν. 22/90) Το άρθρο 5 του νόµου 22/90 προβλέπει ότι στη συνέχεια ο Επίσκοπος δίνει στους συζύγους βεβαίωση, τόσο στην περίπτωση που έγινε προσπάθεια για συνδιαλλαγή και πέτυχε ή απέτυχε, όσο και στην περίπτωση που δεν έγινε καµιά τέτοια προσπάθεια (πριν από την τροποποίηση του Καταστατικού Χάρτη ποτέ δεν ακολουθήθηκε η διαδικασία που προβλέπεται στα άρθα 4 και 5 και µετά την τροποποίηση η διαδικασία που ακολουθείται από την Εκκλησία είναι διαφορετική). Μετά την παρέλευση τριών µηνών από τη λήψη της γνωστοποίησης, η προσπάθεια συνδιαλλαγής τεκµαίρεται ότι απέτυχε και καθένας από τους συζύγους δικαιούται να εγείρει αγωγή για λύση του γάµου ενώπιον του Οικογενειακού Δικαστηρίου, ακόµα και αν δεν έχει εκδοθεί οποιαδήποτε βεβαίωση (άρθρο 6 ν. 22/90) -----> Υπάρχει εποµένως δυνατότητα καταχώρησης της αγωγής ακόµα και από το σύζυγο που δεν απέστειλε τη γνωστοποίηση, εφόσον µπορεί να αποδείξει ότι παρήλθαν τρεις µήνες από την αποστολή της από τον έτερο σύζυγο

5 Απόπειρα Συνδιαλλαγής & Πνευματικής Λύσης του Γάμου - Θρησκευτικοί Γάμοι /Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία - Οι λόγοι διαζυγίου που εγείρονται µε την αγωγή διαζυγίου πρέπει να ταυτίζονται µε αυτούς που αναφέρονται στη γνωστοποίηση; ----> Ζένιου ν. Ζένιου (αρ.2) (2002) 1 ΑΑΔ 1175: Κρίθηκε ότι της δεύτερης αίτηση διαζυγίου που καταχωρήθηκε θα έπρεπε να προηγηθεί δεύτερη γνωστοποίηση στον Επίσκοπο αφού η δεύτερη αίτηση βασίστηκε σε λόγο διαζυγίου που δεν είχε θεσµοθετηθεί ακόµα µε νόµο κατά το στάδιο αποστολής της αρχικής γνωστοποίησης ( 5ετούς διάστασης που εισήχθηκε µε το νόµο 46/99) ----> Ορθότερη πρέπει να θεωρείται η άποψη του πρωτοβάθµιου οικογενειακού δικαστηρίου στην υπόθεση Ελένη Γρηγορίου v. Ανδρέα Πίππα [1994] 7 ΑΚΔ 438: κρίθηκε ότι ο διάδικος δεν δεσµεύεται, να ακολουθήσει τους λόγους διαζυγίου που αναγράφονται στην γνωστοποίηση, εφόσον πάντως αυτή έχει αποσταλεί για την συγκεκριµένη αίτηση διαζυγίου και παρατήρησε ότι θα ήταν όντως παράλογο και άδικο να δεσµεύεται ο δικηγόρος, που θα χειριστεί την υπόθεση στο καθαυτό νοµικό στάδιο της έγερσης και προώθησης της αίτησης διαζυγίου στο Δικαστήριο, από τους λόγους που ανέφερε για άλλους σκοπούς στη γνωστοποίηση, ο µη έχων κατ ανάγκη νοµικές γνώσεις, διάδικος.

6 Απόπειρα Συνδιαλλαγής & Πνευματικής Λύσης του Γάμου - Θρησκευτικοί Γάμοι /Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία (ο Καταστατικός Χάρτης) Πνευµατική Λύση του Γάµου: άρθρο 88 του νέου Καταστατικού Χάρτη Ο οικείος Επίσκοπος έχει δικαιοδοσία µε βάση το άρθρο 111 του Συντάγµατος, αλλά και το ν. 22/90, να προβαίνει στην πνευµατική λύση του γάµου. Πνευµατική λύση παρέχεται από τον Αρχιερέα ενώπιον του οποίο διεξήχθη η απόπειρα συνδιαλλαγής ή αν αυτή δεν χωρεί (σε περιπτώσεις φρενοβλάβειας ή αφάνειας) από του Αρχιερέα του τόπου συνήθους διαµονής του αιτούντος συζύγου. Απαραίτητο στοιχείο της πνευµατικής λύσης του γάµου ----> να έχει προηγηθεί η απόπειρα συνδιαλλαγής, ώστε σύζυγος που δεν είχε συµµετάσχει στην διαδικασία της απόπειρας συνδιαλλαγής να µην µπορεί να υποβάλει αίτηση για πνευµατική λύση του γάµου, εκτός αν έλαβε άδεια από τον οικείο Αρχιερέα. - απαιτείται αυτοπρόσωπη ή σε περιστάσεις ανωτέρας βίας και µόνο διά πληρεξουσίου, εµφάνιση των συζύγων ενώπιον τριµελούς Συµβουλίου Πνευµατικής Λύσης του Γάµου που απαρτίζεται από κληρικούς που ορίζει ο Αρχιερέας - κατά την διάρκεια της διαδικασίας το Συµβούλιο καταβάλλει κάθε προσπάθεια, εφόσον βέβαια υπάρχει µια παρόµοια δυνατότητα, για την διατήρηση του συζυγικού δεσµού, και αν αυτό δεν είναι εφικτό τότε εισηγείται στον αρµόδιο Αρχιερέα την πνευµατική λύση του γάµου µε ταυτόχρονη γνωστοποίηση της εισήγησης προς τους συζύγους.

7 Απόπειρα Συνδιαλλαγής & Πνευματικής Λύσης του Γάμου - Θρησκευτικοί Γάμοι /Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία (ο Καταστατικός Χάρτης) ----> Δεν τίθεται χρονική προθεσµία για την υποβολή αίτησης για πνευµατική λύση του γάµου. Κατά της απόφασης του Αρχιερέα υπάρχει δυνατότητα εντός ενός µηνός για προσφυγή ενώπιον της Ιεράς Συνόδου * ασυµβατότητα µεταξύ του άρθρου 7(2) του ν. 22/90 και του άρθρου 88 του νέου Καταστατικού Χάρτη : ----> στο άρθρο 7 (2) του ν. 22/90 προβλέπεται ότι ο Επίσκοπος προβαίνει στην πνευµατική λύση του γάµου σε διάστηµα δεκαπέντε ηµερών από την κοινοποίηση της τελεσίδικης απόφασης για λύση του γάµου, η οποία αποστέλλεται προς τον Επίσκοπο από τον Πρωτοκολλητή του Οικογενειακού Δικαστηρίου που την εξέδωσε Η Εκκλησία δεν κωλύεται συνταγµατικά από του να προβλέψει ότι η πνευµατική λύση του γάµου είναι απαραίτητη για την ιερολόγηση νέου γάµου, µε δεδοµένο ότι οι προϋποθέσεις για τέλεση εκκλησιαστικού γάµου εξακολουθούν να προβλέπονται από τον εκκλησιαστικό νόµο.

8 Απόπειρα Συνδιαλλαγής & Πνευματικής Λύσης του Γάμου - Θρησκευτικοί Γάμοι /Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία (ο Καταστατικός Χάρτης) - Ο νέος Καταστατικός Χάρτης δεν προβλέπει λόγους διαζυγίου, ούτε και προβλέπει για διαδικασία ακρόασης αίτησης διαζυγίου, όπως προβλεπόταν στον προηγούµενο Καταστατικό Χάρτη. Ο ρόλος του Συµβουλίου Πνευµατικής Λύσης του Γάµου δεν είναι να ασκήσει καθήκοντα των καταργηθέντων εκκλησιαστικών δικαστηρίων. αν εποµένως έχει αποτύχει η απόπειρα συνδιαλλαγής και ο συζυγικός δεσµός έχει αντικειµενικά διαλυθεί µε απόφαση του Δικαστηρίου, τότε θα πρέπει εκδοθεί χωρίς περαιτέρω διαδικασία και η πνευµατική λύση του γάµου - Επίσης, αν ο γάµος λύθηκε τελεσίδικα ή αµετάκλητα από πολιτικά δικαστήρια εκτός Κύπρου και η ισχύς της αλλοδαπής απόφασης αναγνωρίζεται στην κυπριακή έννοµη τάξη δεν απαιτείται εξέταση κατά πόσο είχε προηγηθεί απόπειρα συνδιαλλαγής, ενώ στην περίπτωση κατά την οποία η πνευµατική λύση είχε δοθεί από άλλη Ορθόδοξη εκκλησία, τότε η λύση αυτή εφαρµόζεται και για την εκκλησία της Κύπρου. Ανασύσταση γάµου - στο νέο Καταστατικό Χάρτη προβλέπεται ρητά η δυνατότητα ανασύσταση γάµου µεταξύ προσώπων των οποίων ο γάµος έχει λυθεί, νοουµένου ότι δεν έχει επισυµβεί στο ενδιάµεσο άλλος γάµος οποιουδήποτε των συζύγων - έναντι της πολιτείας η ανασύσταση γάµου λογίζεται ως ιερολόγηση γάµου.

9 Απόπειρα Συνδιαλλαγής & Πνευματικής Λύσης του Γάμου - Θρησκευτικοί Γάμοι / Θρησκευτικές Ομάδες Ο περί Οικογενειακών Δικαστηρίων (Θρησκευτικές Ομάδες) Νόμος του 1994 (87(I)/ 1994) - Μέρος 4 άρθρα του ν. 87/94 ανάλογες ρυθμίσεις με αυτές του ν.22/90 : - ΕΞΑΙΡΕΣΗ: διαφορετική ρύθμιση από ότι για Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία: άρθρο 14 παρ. 2 : (α) δεν απαιτείται γνωστοποίηση όταν δεν επιτρέπεται διαζύγιο με βάση τους κανόνες της θρησκευτικές ομάδες (β) επίσης δεν απαιτείται γνωστοποίηση όταν ο λόγος διαζυγίου είναι η αφάνεια ή η φρενοβλάβεια ή ο λόγος διαζυγίου συνιστά και λόγο ακύρωσης του γάμου

10 Η Καθιέρωση Λόγων Διαζυγίου ΕΦΟΣΟΝ ο γάµος δεν είναι µία συνηθισµένη σύµβαση που θα µπορούσε να λυθεί µόνο µε την καταγγελία του ενός ή τη συµφωνία και των δύο µερών η βούληση του ενός ή και των δύο ελέγχεται από τη δικαστική εξουσία κάτω από το πρίσµα των ιδιαίτερων κανόνων της Πολιτείας που καθιερώνουν τους λόγους διαζυγίου ΕΤΣΙ οι λόγοι διαζυγίου καθορίζουν εκείνες τις περιπτώσεις στις οποίες µπορεί να υπάρξει εξαίρεση από την αρχή ότι ο γάµος συνιστά µια ισόβια κοινωνία βίου εφόσον διαπιστώνονται σ' αυτόν παθολογικά φαινόµενα που αναιρούν τη δυνατότητα της εκπλήρωσης της κοινωνικής του αποστολής ----> η διατήρηση του γάµου δεν έχει πια νόηµα και η λύση του είναι επιτρεπτή από την έννοµη τάξη Από την αρχή της υπαιτιότητας στην αρχή του αντικειµενικού κλονισµού: σύγχρονη αντίληψη της έγγαµης σχέσης ως χώρος ανάπτυξης αισθηµάτων συντροφικότητας και αγάπης, αναγκαίων για την καλή λειτουργία της οικογένειας > αν τα αισθήµατα αυτά εκλείψουν, ο γάµος δεν έχει λόγο ύπαρξης και δεν είναι απαραίτητο να δυσχεραίνεται η λύση του µέσα από την αυστηρή αρχή της υπαιτιότητας ώστε το διαζύγιο να χορηγείται µόνο όταν ο ένας ή και οι δύο σύζυγοι έχουν διαπράξει σοβαρά υπαίτια παραπτώµατα

11 Η Καθιέρωση Λόγων Διαζυγίου - Άρθρο 111 παρ. 2 Β & 3 Συντάγματος (2) - Β. Το διαζύγιον χωρεί μόνον (α) Διά τους εις το Καταστατικόν της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου λόγους ως ούτοι ισχύουν κατά την ημερομηνίαν ψηφίσεως υπό της Βουλής των Αντιπροσώπων του περί της Πρώτης Τροποποιήσεως του Συντάγματος Νόμου του 1989, εφ' όσον ούτοι δεν αντίκεινται προς το Σύνταγμα (β) όταν αι μεταξύ των συζύγων σχέσεις έχουν κλονισθή τόσον ισχυρώς από λόγον ο οποίος αφορά το πρόσωπο του εναγόμενου ή και των δύο συζύγων ώστε βασίμως η εξακολούθησις της εγγάμου σχέσεως να είναι αφόρητος διά τον ενάγοντα και (γ) δι' οιονδήποτε έτερον λόγον ως νόμος θέλει ορίσει, αφού ακουσθώσιν αι απόψεις της ελληνικής ορθοδόξου Εκκλησίας της Κύπρου. (3).- Παν ζήτημα των ανηκόντων εις θρησκευτικήν ομάδα δι' ην ισχύουσιν αι διατάξεις της τρίτης παραγράφου του άρθρου 2, σχέσιν έχον προς το διαζύγιον, τον χωρισμόν από κοίτης και τραπέζης ή την συνοίκησιν των συζύγων ή τας οικογενειακάς σχέσεις διαγιγνώσκεται υπό οικογενειακού δικαστηρίου, περί της ιδρύσεως, της συνθέσεως και της δικαιοδοσίας του οποίου νόμος θέλει ορίσει, τηρουμένων των αναλογιών προς τα ανωτέρω.

12 Η Καθιέρωση Λόγων Διαζυγίου - Άρθρο 111 παρ. 2 Β & 3 Συντάγματος Έτσι με το τροποποιημένο άρθρο 111 : - Διατηρούνται οι λόγοι διαζυγίου που ίσχυαν πριν από την τροποποίηση, δηλαδή αυτοί που προβλέπονταν από τον Καταστατικό Χάρτη της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, όπως αυτοί ίσχυαν κατά τον χρόνο ψήφισης του τροποποιητικού νόμου 95(Ι)/ 89 στο βαθμό που αυτοί δεν αντίκειται προς το Σύνταγμα (άρθρο Β (α) Συντ.) - Εισάγεται ως νέος, αυτοτελής, λόγος διαζυγίου, αυτός του αντικειμενικού ισχυρού κλονισμού των σχέσεων των συζύγων (άρθρο Β (β) Συντ.) - Παρέχεται στη Βουλή δικαίωμα όπως δια νόμου θεσμοθετήσει, άλλους, νέους λόγους διαζυγίου αφού ακούσει εκ των προτέρων τις απόψεις της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κύπρου (άρθρο Β (γ) Συντ.) ----> το δικαίωμα της Βουλής για ψήφιση επιπλέον λόγων διαζυγίου δεν υπόκειται σε οποιοδήποτε άλλο περιορισμό, εκτός από τη συμφωνία του ψηφισθέντος νόμου με τις διατάξεις του Συντάγματος & η συνταγματική απαίτηση για να ακουστούν οι απόψεις της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας θα πρέπει να θεωρηθεί (σύμφωνα με την κρατούσα άποψη) πως απευθύνεται αποκλειστικά στην ίδια τη Βουλή και πως συνεπακόλουθα δεν ελέγχεται από το Ανώτατο Δικαστήριο κατά τη διαδικασία ελέγχου της συνταγματικότητας του νόμου, εφόσον αφορά στην εσωτερική τυπική συνταγματικότητα του νόμο (εννοείται ότι όταν υπάρχει διαφωνία της Εκκλησίας η Βουλή δεν κωλύεται να προχωρήσει στη ψήφιση του νόμου)

13 Η Καθιέρωση Λόγων Διαζυγίου - Άρθρο 111 παρ. 2 Β & 3 Συντάγματος ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: - Η πρόβλεψη στο Σύνταγµα λόγων διαζυγίου αποτελεί ίσως παγκόσµια πρωτοτυπία και οφείλεται στη συµβιβαστική προσπάθεια του νοµοθέτη του ν. 95/89 - οι δέκα λόγοι διαζυγίου, που προβλέπονται στον Καταστατικό Χάρτη ουσιαστικά περικλείονται στο λόγο διαζυγίου του ισχυρού κλονισµού της έγγαµης σχέσης και θα µπορούσαν να είχαν απορροφηθεί από αυτόν, παραταύτα το Σύνταγµα αναγνωρίζει τους λόγους διαζυγίου του Καταστατικού Χάρτη ως αυτοτελείς και ισότιµους λόγους διαζυγίου. Το γεγονός αυτό δεν έξυπηρετεί οποιαδήποτε πρακτική σκοπιµότητα, αλλά αποτελεί δείγµα της αµηχανίας του νοµοθέτη, ανάµεσα στο αίτηµα για ριζική αναδιαµόρφωση του οικογενειακού δικαίου και στο πολιτικό κόστος, υπό τις δεδοµένες κυπριακές περιστάσεις, της απόφασης αυτής. - ως µόνη διαφορά µπορεί να αναφερθεί το γεγονός ότι οι λόγοι διαζυγίου που αναφέρονται στον Καταστατικό Χάρτη µπορούν να τύχουν επίκλησης ακόµα χωρίς να χρειάζεται να αποδειχθεί ότι έχει επέλθει ο κλονισµός της έγγαµης σχέσης - Οι δώδεκα αυτοί λόγοι διαζυγίου ισχύουν τόσο για λύση θρησκευτικού, όσο και για λύση πολιτικού γάµου των ανηκόντων στην Ελληνική Ορθόδοξη εκκλησία. Αυτό συµβαίνει διότι το άρθρο Β του Συντάγµατος δεν διαχωρίζει µεταξύ θρησκευτικών και πολιτικών γάµων των ανηκόντων στην Ελληνική Ορθόδοξη εκκλησία, αλλά αντίθετα αναφέρεται σε παν ζήτηµα των ανηκόντων στην Ελληνική Ορθόδοξη εκκλησία, σχέσιν έχον προς διαζύγιον..., µια διατύπωση που καλύπτει τόσο θρησκευτικούς, όσο και πολιτικούς γάµους. - Οι λόγοι διαζυγίου που αναφέρονται στο άρθρο Β του Συντάγµατος εφαρµόζονται επίσης αναφορικά µε γάµους που τελέστηκαν σύµφωνα µε τα δόγµατα και τους κανόνες της Ελληνικής Ορθόδοξης εκκλησίας, εφόσον ένα από τα µέρη ανήκει στην Ελληνική Ορθόδοξη εκκλησία, όπως προκύπτει από το συνδυασµό των άρθρων 22 2 (α) και (γ) και 111 του Συντάγµατος.

14 Οι λόγοι διαζυγίου του Καταστατικού Χάρτη (α) Μοιχεία η µε δόλο παράβαση της συζυγικής πίστης εκ µέρους του ενός συζύγου µε συνουσία µε τρίτο πρόσωπο Προϋποθέσεις: ι) Ο λόγος διαζυγίου να είναι υπαίτιος. Δεν συνιστά λόγο διαζυγίου µοιχεία που τελέστηκε υπό το κράτος ψυχολογικής βίας ή εφόσον το πρόσωπο δεν είχε συνείδηση των πράξεων του ή ήταν αποτέλεσµα βιασµού, ιι) Να υπάρχει συνουσία ιιι) Η µοιχεία να πραγµατοποιείται µε τρίτο πρόσωπο, το οποίο σύµφωνα µε την κρατούσα άποψη στην Κύπρο δεν θα πρέπει να είναι του ιδίου φύλου - Η αίτηση διαζυγίου λόγω µοιχείας απορρίπτεται αν αποδειχθεί συναίνεση του άλλου συζύγου ή αν ο ενάγων εξακολούθησε τις συζυγικές σχέσεις µε τον µοιχό σύζυγο και µετά τη διαπίστωση της διαπραχθείσης µοιχείας (άρθρο 231 Κ.Χ).

15 Οι λόγοι διαζυγίου του Καταστατικού Χάρτη (β) Ασύγγνωστος Διαγωγή ανήθικος ή ατιμωτική ή άλλη επανειλημμένως εκδηλουμένη ασύγγνωστο διαγωγή του ετέρου των συζύγων, επιφέρουσα δεινήν κατάπτωσιν της εγγάμου σχέσεως και καθιστώσα εις τον αιτούντα μη υπαίτιον, αφόρητον την συμβίωσιν - για την ύπαρξη του παραπτώματος προϋποτίθεται η υπαιτιότητα του εναγομένου: Το Εκκλησιαστικό Εφετείο έχει θεωρήσει ως ασύγγνωστη διαγωγή, μεταξύ άλλων τις βαριές και ακατανόμαστες ύβρεις, το ξυλοδαρμό και επιθέσεις, καθώς και εξωσυζυγικές σχέσεις που δεν έφτασαν στα επίπεδα της μοιχείας Προϋποθέσεις: ιι) Δεινή κατάπτωση της εγγάμου σχέσεως. Ο κλονισμός της έγγαμης σχέσης θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα της διαγωγής του εναγομένου, να υπάρχει δηλαδή αιτιώδης συνάφεια μεταξύ του κλονισμού και του κλονιστικού γεγονότος, που τον προκάλεσε, ιιι) Η συμβίωση να καθίσταται αφόρητη για τον ενάγοντα. Στον Καταστατικό Χάρτη ορίζονται και δύο τεκμήρια, τα οποία μπορεί να θεωρηθεί πως επιφέρουν δεινή κατάπτωση της έγγαμης σχέσης: 1.αδικαιολογητη διανυκτέρευση της συζύγου σε μη συγγενικό οίκο, χωρίς τη συγκατάθεση του συζύγου της, η οποια γεννά εύλογες υποψίες καταπροδόσεως της συζυγικής πίστης. Ο σύζυγος, ο οποίος αδικαιολόγητα διαμένει εκτός του συζυγικού οίκου δεν μπορεί να επικαλεστεί τη διανυκτέρευση αυτή. Το πρώτο αυτό τεκμήριο θα πρέπει να θεωρηθεί πως αντίκειται στην αρχή της ισότητας, με δεδομένο πως αναφέρεται μόνο στην σύζυγο και ως συνέπεια δεν πρέπει να εφαρμόζεται από τα οικογενειακά δικαστήρια ως αντισυνταγματικό. 2.κατηγορία του συζύγου κατά της συζύγου ενώπιον Δικαστηρίου για μοιχεία, η οποία δεν αποδείχθηκε στη διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου. Το δεύτερο αυτό τεκμήριο θα πρέπει επίσης να θεωρηθεί πως αντίκειται στην αρχή της ισότητας, έναντι του συζύγου αυτή τη φορά, και ως αποτέλεσμα δεν πρέπει να εφαρμόζεται ως αντισυνταγματικό

16 Οι λόγοι διαζυγίου του Καταστατικού Χάρτη (γ)επιβουλή της Ζωής Επιβουλή της ζωής συνιστά κάθε πράξη ή παράλειψη με την οποία εκδηλώνεται έμπρακτα η πρόθεση του ενός συζύγου να θανατώσει τον άλλο. Συνεπώς τα εννοιολογικά στοιχεία του λόγου διαζυγίου είναι τα εξής: ι) Πρόθεση θανάτωσης: Θα πρέπει να υπάρχει άμεσος δόλος και όχι ενδεχόμενος δόλος ή αμέλεια. Δεν επηρεάζει αν το πρόσωπο που επιβουλεύθηκε τη ζωή, σκόπευε ταυτόχρονα να αυτοκτονήσει. Είναι ευνόητο πως οι ενδόμυχες σκέψεις καθώς και οι απειλές δεν εμπίπτουν στην έννοια της επιβουλής, ιι) Έμπρακτη εξωτερίκευση αυτής της πρόθεσης: Επιβουλή της ζωής αποτελούν συνεπώς και οι προπαρασκευαστικές πράξεις (όπως αγορά όπλου), αλλά και η απόπειρα, ενώ κατά την ορθότερη άποψη η εξωτερίκευση της πρόθεσης μπορεί να πραγματοποιηθεί και μέσω τρίτου, ο οποίος ενεργεί ως εντολοδόχος του συζύγου. Περιλαμβάνονται με ρητή πρόβλεψη του Καταστατικού Χάρτη και οι επανειλημμένες δεινές σωματικές κακοποιήσεις, -----> η αίτηση διαζυγίου απορρίπτεται, αν μετά τα γεγονότα που συνιστούν την επιβουλή εξακολούθησε ομαλή συζυγική συμβίωση ή παρήλθε ένα έτος από την επιβουλή

17 Οι λόγοι διαζυγίου του Καταστατικού Χάρτη (δ) Φρενοβλάβεια συνιστά λόγο διαζυγίου αν αυτή παρατείνεται επί τριετία και καθιστά αφόρητη τη συμβίωση (δε λαμβάνονται υπόψη μικρά φωτεινά διαλείματα) ----> θα πρέπει να γίνει αντιληπτή με την έννοια που έχει στην ιατρική επιστήμη και να αίρει ως επακόλουθο την πνευματική επικοινωνία των συζύγων, δηλαδή να οφείλεται σε διαρκή πνευματική νόσο εξαιτίας της οποίας ο πάσχων δεν μπορεί να αντιληφθεί τα καθήκοντα του στο γάμο και να επικοινωνήσει ενώ είναι αδιάφορο αν η φρενοβλάβεια είναι ανίατη ή θεραπεύσιμη (ε) Καταδίκη σε Φυλάκιση η τελεσίδικη καταδίκη του ετέρου των συζύγων σε φυλάκιση πέραν της επταετίας (δεν ενδιαφέρει το είδος του αδικήματος) ----> η καταδίκη σε φυλάκιση θα πρέπει να έχει καταστεί τελεσίδικη, να μην υπόκειται δηλαδή σε έφεση. Σύμφωνα με το άρθρο 226 του Καταστατικού Χάρτη, δεν γίνεται δεκτή η αίτηση διαζυγίου παρά μόνο μετά από παρέλευση διετίας από την καταδίκη και εφόσον η φυλάκιση συνεχίζεται

18 Οι λόγοι διαζυγίου του Καταστατικού Χάρτη (στ) Ανικανότητα σεξουαλική ανικανότητα του ετέρου των συζύγων, η οποία υφίσταται κατά τη σύναψη του γάμου, παρατείνεται επί έξι συνεχείς μήνες και υφίσταται κατά την έγερση της αγωγής ----> Η ανικανότητα που εμφανίζεται σε μεταγενέστερο χρονικό διάστημα από τη σύναψη του γάμου, δεν πληροί τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για την έγερση διαζυγίου. (η) Αλλαγή Θρησκείας αφορά στην αλλαγή θρησκείας ή δόγµατος του ετέρου των συζύγων ή ενάσκηση βίας και προσπάθεια του ετέρου των συζύγων προς προσηλυτισµό του άλλου ή και των ανηλίκων τέκνων αυτών σε αίρεση, ετεροδοξία ή απάρνηση των αρχών της Ορθοδόξου πίστεως και Εκκλησίας ο λόγος αυτός διαζυγίου θα πρέπει να θεωρείται ως αντισυνταγµατικός, εφόσον βρίσκεται σε καταφανή αντίθεση µε το άρθρο 18 4 του Συντάγµατος που κατοχυρώνει το δικαίωµα µεταβολής της θρησκείας και των θρησκευτικών πεποιθήσεων, αλλά και γενικότερα προς την αρχή της θρησκευτικής ελευθερίας, που κατοχυρώνεται µε το άρθρο 18 του Συντάγµατος (θ) Παρεµπόδιση τεκνογονίας η επίµονη παρεµπόδιση της τεκνογονίας, παρά την αντίθετη επιθυµία του ετέρου των συζύγων ----> αν ο σύζυγος αρνείται να τεκνοποιήσει για λόγους υγείας ή επειδή έχει κάνει ήδη πολλά παιδιά ή για ορισµένο χρονικό διάστηµα, η αξίωση του συζύγου για τεκνοποιία δεν θα πρέπει, κατά την ορθότερη άποψη, να θεµελιώνει λόγο διαζυγίου.

19 Οι λόγοι διαζυγίου του Καταστατικού Χάρτη (κ) Αδικαιολόγητη Εγκατάλειψη (εγκατάλειψη του έτερου συζύγου επί 2ετία) Προϋποθέσεις: ι) Να υπάρχει εγκατάλειψη: Η εγκατάλειψη μπορεί να πραγματοποιηθεί με αποχώρηση από τη συζυγική στέγη, με άρνηση της εγκατάστασης στη νέα κατοικία που προσδιορίστηκε με κοινή συζυγική απόφαση ή με αποπομπή του άλλου συζύγου μετά από χρήση ψυχολογικής ή σωματικής βίας. Στην περίπτωση αποπομπής ή εκδίωξης του συζύγου από τη συζυγική οικία με άσκηση σωματικής ή ψυχικής βίας, δηλαδή της εξυπακουόμενης εγκατάλειψης, ως εγκαταλείπων σύζυγος θεωρείται αυτός που παραμένει στη συζυγική οικία και ως εγκαταλειμμένος αυτός που φεύγει > η εγκατάλειψη του τόπου διαμονής με σκοπό την εργασία σε άλλο τόπο δικαιολογείται μόνο μετά από συναίνεση αμφοτέρων των συζύγων -----> στις περιπτώσεις που ένας μόνο από τους συζύγους ασκεί βιοποριστικό επάγγελμα, η εγκατάλειψη του τόπου διαμονής, αν σε αυτό δεν συναινεί και ο άλλος σύζυγος, δικαιολογείται μόνο εφόσον πρόκειται για αναγκαστική μετάθεση ή εφόσον τα επαγγελματικά κέρδη δεν είναι αρκετά, ώστε να συντηρηθεί η οικογένεια ιι) Η εγκατάλειψη να είναι αδικαιολόγητη: Η εγκατάλειψη της συζυγικής οικίας μπορεί πάντως να δικαιολογηθεί όταν η συμπεριφορά του ενός συζύγου, αντικειμενικά κρινόμενη, εξωθεί τον έτερο σύζυγο να εγκαταλείψει το συζυγικό οίκο, όπως όταν η μεταχείριση του συζύγου από τον έτερο των συζύγων είναι εξευτελιστική ή όταν ο έτερος των συζύγων έχει δημιουργήσει εξωσυζυγικό δεσμό. ιιι) Η εγκατάλειψη να έχει διαρκέσει τουλάχιστον επί διετία. Επανειλημμένες μακρές αδικαιολόγητοι εγκαταλείψεις, οι οποίες αθροιστικά υπερβαίνουν τη διετία συνιστούν λόγο διαζυγίου

20 Θρησκευτικές Ομάδες: Ιδιομορφίες κατά την Εφαρμογή των Λόγων του Καταστατικού Χάρτη από τα Οικογενειακά Δικαστήρια Θρησκευτικών Ομάδων εφαρµόζονται ουσιαστικά οι λόγοι διαζυγίου που προβλέπονται στον Καταστατικό Χάρτη, εξαιρουµένων των λόγων διαζυγίου της αλλαγής θρησκείας και της ασύγγνωστης διαγωγής: α) η αίτηση διαζυγίου λόγω µοιχείας απορρίπτεται αν ο ενάγων εξακολούθησε να έχει συζυγικές σχέσεις µε τον εναγόµενο µετά τη διάπραξη της µοιχείας για περίοδο έξι µηνών, β) αντί για το λόγο της επιβουλής της ζωής, που συµπεριλαµβάνει την επανειληµµένη σωµατική κακοποίηση, αναφέρεται ως λόγος διαζυγίου η επανειληµµένη άσκηση βίας εκ µέρους του εναγοµένου. Ως άσκηση βίας θεωρείται κάθε πράξη που ασκείται εναντίον του ετέρου των συζύγων ή των τέκνων του, η οποία µπορεί να έχει ως αποτέλεσµα το σοβαρό κλονισµό της φυσικής ή ψυχικής υγείας του θύµατος, γ) στο λόγο τελεσίδικης καταδίκης του ετέρου των συζύγων σε φυλάκιση πέραν της επταετίας, το απαιτούµενο χρονικό διάστηµα περιορίζεται σε έξι µήνες σε περίπτωση φυλάκισης για αδίκηµα άσκησης βίας εναντίον του ενάγοντος, δ) στο λόγο της ανικανότητας προς ευνήν, προστίθεται προϋπόθεση σύµφωνα µε την οποία δεν µπορεί να εγερθεί αγωγή για λύση του γάµου, αν ο ενάγων γνώριζε για την ανικανότητα του ετέρου των συζύγων πριν από τη σύναψη του γάµου, ε) στο λόγο της αδικαιολόγητης εγκατάλειψης προϋποτίθεται ότι οι επανειληµµένες µακρές αδικαιολόγητες εγκαταλείψεις που υπερβαίνουν τη διετία, έγιναν µέσα σε περίοδο τεσσάρων ετών