ΔΥΣΛΕΞΙΑ: Η ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΣΤΗΝ ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΔΥΣΛΕΞΙΑ: Η ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΣΤΗΝ ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ"

Τωβίτ Καραμήτσος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΔΥΣΛΕΞΙΑ: Η ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΣΤΗΝ ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Δυσκολίες στην απόκτηση βασικών γλωσσικών δεξιοτήτων, μεμονωμένα ή σε συνδυασμό μεταξύ τους: Ανάγνωση Γραφή Ορθογραφημένη γραφή Αριθμητική ή μαθηματικός υπολογισμός

2 ΔΥΣΛΕΞΙΑ Η χρήση δυο σημαντικών όρων: Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (Specific Developmental disabilities/ difficulties) «Ειδική εξελικτική ή αναπτυξιακή δυσλεξία» (Specific developmental dyslexia)

3 ΕΙΔΙΚΗ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ/ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΔΥΣΛΕΞΙΑ Γνώρισμα παιδιών και εφήβων με κανονική ή ανώτερη νοημοσύνη Εχει επίμονο και απρόσμενο χαρακτήρα

4 ΟΡΙΣΜΟΣ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ Ποικιλία ορισμών αρνητικού χαρακτήρα Παράδειγμα ενός (αρχικού) ορισμού: «Δυσλεξία είναι μια διαταραχή που εκδηλώνεται με δυσκολία στην εκμάθηση της ανάγνωσης ανεξάρτητα από τη συμβατική διδασκαλία, την επαρκή νοημοσύνη και την προσφερόμενη κοινωνικο-πολιτισμική ευκαιρία. Εξαρτάται από θεμελιώδεις γνωστικές δυσκολίες οι οποίες έχουν συχνά ιδιοσυστασική προέλευση». Παγκόσμια Ομοσπονδία Νευρολογίας (Critchley, 1970, p. 11)

5 ΟΡΙΣΜΟΣ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ O oρισμός της Βρετανικής Ψυχολογικής Εταιρείας: «Η δυσλεξία είναι φανερή όταν η ακριβής και ευχερής ανάγνωση ή/και ορθογραφία λέξεων αναπτύσσεται με μεγάλη ατέλεια ή με μεγάλη δυσκολία. Εντοπίζεται στην εκμάθηση των βασικών δεξιοτήτων ανάγνωσης σ επίπεδο λέξεων και συνεπάγεται πως το πρόβλημα είναι σοβαρό και επίμονο ανεξάρτητα από κατάλληλες μαθησιακές ευκαιρίες. Διαμορφώνει τη βάση για μια προγραμματισμένη διαδικασία αξιολόγησης μέσα από τη διδασκαλία». British Psychological Society, p. 5.

6 ΟΡΙΣΜΟΣ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ «Αν έχουμε αποφασίσει να διαφυλάξουμε τον όρο δυσλεξία στο εννοιολογικό μας λεξικό, τότε όλα τα παιδιά με προβλήματα στη φωνολογική κωδικοποίηση που απορρέουν από προβλήματα στον τομέα της γλωσσικής κατάτμησης είναι με δυσλεξία». Stanovich 1996, p. 161

7 Eνα οικείο μοντέλο προσέγγισης της δυσλεξίας «Περιμένετε το παιδί σας να δείξει πρώτα την αποτυχία του στη γλώσσα, δηλαδή να έλθει πρώτα σε επαφή με τη (γραπτή) γλώσσα» Τούτο συνιστά άλλωστε και μειονέκτημα από άποψη χρόνου προσέγγισής της...

8 ΔΥΣΛΕΞΙΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Η δυσλεξία απαντά στο σύνολο των ομιλούμενων γλωσσών του κόσμου «Φαίνεται εντελώς απίθανο να βρεθεί κάποια χώρα στην οποία να μην υπάρχουν παρόμοιες (με δυσλεξία) περιπτώσεις παιδιών» (Rutter, 1978) Δεν έχει ωστόσο μελετηθεί εκτενώς πέραν της αγγλικής γλώσσας Τελευταία έχει επεκταθεί η συστηματική μελέτη της και σε άλλες γλώσσες πέραν της αγγλικής, επομένως και της ελληνικής.

9 Είναι συνάρτηση: ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ Της αφετηρίας του ορισμού της ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ «Οι ορισμοί της δυσλεξίας διαφέρουν και οι ταξινομήσεις επίσης διαφέρουν, πράγμα που εξαρτάται από το αν αυτοί εδράζονται σε ένα ιατρικό ή παιδαγωγικό μοντέλο ή είναι βασισμένοι σε ένα αίτιο, σε σειρά συμπτωμάτων ή σε συγκεκριμένη θεωρία» CELDIC Report 1970, p. 51 Του βαθμού διαφάνειας της κάθε γλώσσας (Level of transparency) Των χρησιμοποιούμενων ψυχομετρικών μέσων (εγκυρότητα, αξιοπιστία)

10 ΠΟΣΟΣΤΑ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ Παρατηρείται μεγάλη διαφοροποίηση Στις ΗΠΑ (στη δεκαετία του 70): Αναφέρεται ένα ποσοστό 15% του μαθητικού πληθυσμού (με σοβαρές-ειδικές αναγνωστικές δυσκολίες Σε νεότερες μελέτες γίνεται λόγος για ένα ποσοστό 2-9% του σχολικού πληθυσμού

11 ΠΟΣΟΣΤΑ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ Κάποια ποσοστά στο μαθητικό πληθυσμό ανά χώρα: ΗΠΑ (8.5%) Νιγηρία (11%) Ρωσία και Φιλανδία (10%) Ιαπωνία (6%) Βέλγιο και Ελλάδα (5%) Βρετανία και Πολωνία (4%) Νορβηγία (3%) Τσεχία 2%-3%) Ιταλία (1.3%-5%) Σλοβακία (1%-2%) (Salter & Smith, 1997)

12 ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΑ ΔΙΑΦΑΝΕΙΣ ΓΛΩΣΣΕΣ Ορθογραφικά διαφανείς γλώσσες : Ιταλική Ισπανική Γερμανική Τσέχικη Ρώσικη Πολωνέζικη Σουηδική Νορβηγική Της Ουαλίας (Μεγ. Βρετανία)

13 ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΑ ΜΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΣ ΓΛΩΣΣΕΣ Αγγλική Γαλλική Ολλανδέζικη Ελληνική, κ.τ.λ.

14 ΤΥΠΟΙ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ Οπτική δυσλεξία Ακουστική δυσλεξία Μικτή δυσλεξία

15 ΟΠΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΞΙΑ Η πλέον διαδεδομένη μορφή δυσλεξίας με ελλείμματα σε γνωστικές δεξιότητες όπως: -Οπτική αντίληψη - Οπτική διάκριση - Οπτική μνήμη Συμπτώματα: «Θαμπό κείμενο, κινούμενο κείμενο, διπλωπία (διπλή όραση αντικειμένων), απώλεια της σειράς του κειμένου, παράλειψη λέξεων,καθρεφτική ανάγνωση, αναποδογυρισμένο κείμενο, κ.τ.λ. Το παιδί δεν μπορεί αυτοματοποιημένα να μετουσιώνει τα γραπτά σύμβολα σε προφορικό λόγο

16 ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΞΙΑ Η πλέον δύσκολη μορφή δυσλεξίας στην αντιμετώπισή της Συμπτώματα-δυσκολίες: -στη διάκριση ήχων -στη μίξη-σύνθεση ήχων -στην κατονομασία προσώπων, πραγμάτων, καταστάσεων, κ.τ.λ. -στην απομνημόνευση πληροφοριακών στοιχείων που προσλαμβάνει μέσω της ακουστικής διόδου επικοινωνίας τηρώντας τη σωστή διάταξη και σειρά εμφάνισής τους

17 ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΞΙΑ Τρόποι ανίχνευσης της ακουστικής δυσλεξίας: Η αντιγραφή ενός καθ υπαγόρευση σύντομου κειμένου (το παιδί χρειάζεται 3-5 λεπτά για να αντιγράψει μια απλή καθ υπαγόρευση πρόταση) Η παρακολούθηση της διδασκαλίας στην τάξη (Το παιδί υποβάλλει πληθώρα διευκρινιστικών ερωτήσεων)

18 ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ/ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ ΜΟΝΤΕΛΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ: Ιατρικό (Μονοπαραγοντικό) Μη συμβατό με το σχολείο Ψυχολογικό(Πολυπαραγοντικό) Συμβατό με το σχολείο

19 ΙΑΤΡΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ Νευρολογική-βιολογική προσέγγιση - Υπάρχει δηλαδή νευρολογική βάση στο έλλειμμα των αναγνωστικών λειτουργιών/δεξιοτήτων του παιδιού - Η αποκλειστική αιτία της δυσλεξίας είναι η δυσλειτουγία του Κ.Ν.Σ. (Ανατομία και λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου) (ελάχιστη δυσλειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου) Ο τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις αισθητηριακά προσλαμβανόμενες πληροφορίες. - Ελλειμμα εγκεφαλικής κυριαρχίας (συσχέτιση μεταξύ των δυο ημισφαιρίων) με αντίστοιχη εικόνα πλευρίωσης (λιγότερο σαφής κυριαρχία στα παιδιά με δυσλεξία) - Αριστερό ημισφαίριο: το γλωσσικό ημισφαίριο -Δεξιό ημισφαίριο: το οπτικό και δημιουργικό (επιτελεί εξεζητημένες λειτουργίες)

20 ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟ-ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ Εμφαση στη γνωστική προοπτική του φαινομένου Αναφορά στις ανώτερες νοητικές λειτουργίες και σε επιμέρους στοιχεία που εμπλέκονται στους μηχανισμούς επεξεργασίας πληροφοριών (σκέψη, μνήμη, αντίληψη, προσοχή, κ.τ.λ.). Γίνεται λόγος για διάφορα ελλείμματα όπως: -Αντιληπτικά (οπτικά και ακουστικά) και κινητικά ελλείμματα - Ελλειμματική μνήμη Ελλειμμα στην οφθαλμοκίνηση - Ελλειμμα διαισθητηριακής ενσωμάτωσης πληροφοριών ( Ελλειμμα σύνδεσης πολλαπλών πληροφοριών) - Ελλειμματική λεκτική-φωνολογική επεξεργασία - Ελλειμματική σειροθέτηση (σειρά γραπτών συμβόλων), κ.τ.λ. Αναφορά σε μοντέλα επεξεργασίας πληροφοριών στην ανάγνωση

21 ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ Χρόνος διάγνωσης Διαδικασία -τομείς διάγνωσης Εμπλεκόμενα μέρη (παιδί-εκπαιδευτικός, διευθυντής σχολείου, ειδικοί, γονείς) Διαφοροδιάγνωση-Διάγνωση-Υποστήριξη Φορείς διαφοροδιάγνωσης/διάγνωσης

22 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ/ ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Σύνθεση Ρόλος Διαγνωστικό κείμενο Αξιοποίηση διαγνωστικού κειμένου Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στο συνηθισμένο σχολείο

23 ΠΡΩΪΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ Σκοπιμότητα Χρόνος πραγματοποίησης Εμπλεκόμενα μέρη Ενταξη στην ομάδα υψηλού κινδύνου Αξιοποίηση ενδείξεων- μέτρα πρόληψης

24 ΔΥΣΛΕΞΙΑ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ/ΘΕΡΑΠΕΙΑ Το περιβάλλον του σημερινού σχολείου: Το συνηθισμένο σχολείο: πολυπολιτισμικό/πολυγλωσσικό Η συμπεριληπτική ή ολική εκπαίδευση Ο εξατομικευμένος χαρακτήρας /η μοναδικότητα της κάθε περίπτωσης Η πολυαισθητηριακή μέθοδος Η χρήση της νέας τεχνολογίας Η σωρευμένη σχολική και ερευνητική εμπειρία Ο υποψιασμένος και ευαισθητοποιημένος εκπαιδευτικός Τρόποι μάθησης του παιδιού (Learning style) και κουλτούρα του σύγχρονου σχολείου

25 ΔΥΣΛΕΞΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Η μαθηματική σκέψη του παιδιού με δυσλεξία Η λογική της συσχέτισης (η σωστή ανάγνωση του αριθμού, η χρήση μαθηματικών συμβόλων, η κατανόηση του προβλήματος, η διαδικασία και η σειρά των μαθηματικών πράξεων-ανάκληση από τη μνήμη, γραφή της απάντησης, κ.τ.λ.) Η σχολική πράξη

26 ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΦΗΓΗΣΗΣ ΕΝΟΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΔΥΣΛΕΞΙΑ «...Είμαι ένα παιδί με δυσλεξία. Οταν ήμουν μικρή δεν είχα κανένα πρόβλημα εκτός από κάποια όπως το δεξιά με αριστερά αλλά τα συμπτώματα δεν ήταν εμφανή. Οταν πήγα δημοτικό, τα προβλήματα άρχισαν. Οι γονείς είχαν μεγάλο πρόβλημα στο να διαβάζω. Ημουν πολλές ώρες το απόγευμα για να κάνω τις εργασίες μου.οι δάσκαλοι δεν είχαν βρει τίποτα διότι εγώ τα μάθαινα απέξω. Την ορθογραφία την ημέρα (τη μάθαινα) σαν ποίημα. Είχα πρόβλημα στα μαθηματικά, ενώ καθόμουν και έκανα τις ασκήσεις μου. Παρόλα αυτά στα τεστ δεν τα πήγαινα καλά και απογοητευόμουνα. Πίστευα ότι τα πάω πολύ άσχημα. Επίσης αυτό που με έκανε ψυχολογικά να νιώθω μειονεκτικά ήταν η επίθεση που είχα από τους συμμαθητές μου διότι έβλεπαν ότι διάβαζα και δεν τα πήγαινα καλά και μου έλεγαν όταν γράφαμε τεστ ότι είμαι «χαζή». Οταν πήγα στο γυμνάσιο διάβαζα πάρα πολλές ώρες και πιεζόμουν πολύ. Αυτά που έγραφα δεν μπορούσα να τα εκφράσω όπως θέλω εγώ. Επειτα στο λύκειο η φιλόλογός μου κάλεσε τη μητέρα μου στο σχολείο και είπε ότι δεν θα πάω καλά στις πανελλήνιες αν γράψω διότι έκανα πολλά ορθογραφικά λάθη. Η μητέρα μου είχε στενοχωρηθεί γιατί νόμιζε ότι είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό σαν αρρώστεια. Στη γειτονιά που ζούσα είχαν κάποια στερεότυπα σαν μικρή κοινωνία που είμαστε και με τους καθηγητές είχα πρόβλημα, ειδικά στις θετικές επιστήμες...».

27 ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ ΜΕ ΔΥΣΛΕΞΙΑ Το καθημερινό συγκείμενο Η παιδαγωγική διάσταση Η ψυχολογική διάσταση Οι κοινωνικές προεκτάσεις

Σχετικά έγγραφα

Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος

Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος Tα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν προβλήματα στις βασικές ψυχολογικές διαδικασίες που περιλαμβάνονται