ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ στο ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. ΘΕΜΑ: Η έννοια του εργατικού ατυχήματος. Εισηγήτρια: Δέσποινα Σκέντου Επιβλέπων καθηγητής: Άγγελος Στεργίου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ στο ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. ΘΕΜΑ: Η έννοια του εργατικού ατυχήματος. Εισηγήτρια: Δέσποινα Σκέντου Επιβλέπων καθηγητής: Άγγελος Στεργίου"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ, ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ στο ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΘΕΜΑ: Η έννοια του εργατικού ατυχήματος Εισηγήτρια: Δέσποινα Σκέντου Επιβλέπων καθηγητής: Άγγελος Στεργίου ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2010

2 2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Ι. Εισαγωγικά.σελ.4 ΙΙ. Το νομοθετικό πλαίσιο.σελ.7 α) Ιστορικά στοιχεία - Οι πρώτες νομοθετικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση των εργατικών ατυχημάτων.σελ.7 β) Η πορεία προς το ν.551/1915..σελ.8 γ) Το νομικό έρεισμα της ευθύνης του εργοδότη στο νόμο 551/15..σελ.11 i) Γενικά.σελ.11 ii) Η θεωρία του επαγγελματικού κινδύνου...σελ.12 iii) Η ανάγκη προστασίας του οικονομικά ασθενέστερου.σελ.13 iv) Η υποχρέωση πρόνοιας του εργοδότη..σελ.14 δ) Ζητήματα αποζημίωσης..σελ.15 i) Το δικαίωμα εκλογής του παθόντος μεταξύ του πλεονεκτήματος του ν.551/15 και της πλήρους αποζημίωσης του κοινού δικαίου σελ.15 ii) Ο υπαγόμενος στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α. εργαζόμενος - Ο ν.1846/51 και η απαλλαγή του εργοδότη.σελ.17 iii) Το δικαίωμα για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης...σελ.20 ε) Το εργατικό ατύχημα στην ασφαλιστική νομοθεσία.σελ.21 i) Γενικά στοιχεία - Η ασφαλιστική κάλυψη του ν.1846/51..σελ.21 ii) Η αντιμετώπιση από άλλους ασφαλιστικούς φορείς.σελ.23 ΙΙΙ. Η έννοια του εργατικού ατυχήματος...σελ.24 α) Ο ορισμός του νόμου (άρ.1 ν.551/15 και παρόμοιοι ορισμοί σε άλλα νομοθετήματα) σελ.24 β) Τα συνδεόμενα πρόσωπα και η μεταξύ τους σχέση.σελ.27 γ) Τα επιμέρους στοιχεία.σελ.30 i) Βίαιο συμβάν..σελ.30 ii) Αιτιώδης σύνδεσμος του βίαιου συμβάντος με την εργασία σελ Γενικά σελ Ατύχημα «κατά την εκτέλεση» της εργασίας...σελ Ατύχημα με αφορμή την εκτέλεση της εργασίας..σελ Ατύχημα κατά τη μετάβαση από την κατοικία στον τόπο εργασίας και αντίστροφα.σελ.37

3 3 iii) Έλλειψη πρόθεσης του παθόντος ως προς την πρόκληση του βίαιου συμβάντος..σελ Γενικά...σελ Η αμέλεια του παθόντος.σελ Η περίπτωση αυτοκτονίας ως εργατικό ατύχημα σελ.43 iv) Ανικανότητα ή θάνατος του εργαζομένου...σελ.45 δ) Η περίπτωση νόσου ως εργατικού ατυχήματος..σελ.46 i) Οι εξαιρετικές και ανώμαλες συνθήκες.σελ.47 ii) Η σύσταση του οργανισμού του παθόντος - Ενδογενή αίτια νόσου - Το πρόβλημα του αιτιώδους συνδέσμου.σελ.49 iii) Η επιδείνωση νόσου ως εργατικό ατύχημα..σελ.51 iv) Συγκεκριμένες περιπτώσεις..σελ Καρδιοπάθεια - Έμφραγμα.σελ Καρκίνος σελ Ψυχική νόσος. σελ.57 ε) Ιδιάζουσες περιπτώσεις εργατικού ατυχήματος..σελ.59 i) Εργατικά ατυχήματα ναυτικών..σελ.59 1.Νομική βάση της ευθύνης από ναυτεργατικό ατύχημα (άρ.25/ άρ.26 ΑΚ).σελ.59 2.Ατυχήματα ναυτικών εξ αφορμής της εργασίας τους σελ.61 ii) Το ατύχημα κατά τη διάρκεια απεργίας - Η ΟλΣτΕ 3280/1992 σελ.64 ΙV. Εργατικό ατύχημα και ειδικές περιπτώσεις εργαζομένων σελ.68 α) Μαθητευόμενοι...σελ.68 β) Οικιακοί μισθωτοί..σελ.69 γ) Τηλεργαζόμενοι...σελ.70 i) Γενικά.σελ.70 ii) Τηλεργασία και εργατικό ατύχημα σελ.72 δ) Διευθύνοντες υπάλληλοι...σελ.74 ε) Αλλοδαποί εργαζόμενοι...σελ.75 i) Η ρύθμιση του ν.551/15..σελ.75 ii) Οι παράνομα απασχολούμενοι αλλοδαποί σελ.78 V. Επίλογος σελ.79 Πίνακας Βιβλιογραφίας σελ.82 Πίνακας Νομολογίας.σελ.85

4 4 Ι. Εισαγωγικά Εργατικό ατύχημα θεωρείται ο θάνατος ή η πέραν των τεσσάρων ημερών ανικανότητα προς εργασία, που προήλθε από αναπηρία, τραυματισμό ή ασθένεια του εργαζομένου, εφόσον τα γεγονότα που προκάλεσαν τα ως άνω συμβάντα δεν οφείλονται σε δόλο του και συνέβησαν κατά τη διάρκεια της εργασίας του ή με αφορμή αυτή, ως άμεσο αποτέλεσμα της επενέργειας επί του οργανισμού του είτε κάποιας βίαιης δύναμης είτε των συνεπειών από τη διαβίωσή του για μεγάλο χρονικό διάστημα κάτω από ανθυγιεινές ή έκτακτες συνθήκες 1. Τρεις είναι οι βασικοί παράγοντες που συμβάλλουν στο εργατικό ατύχημα: ο τεχνικός εξοπλισμός, οι συνθήκες εργασίας και ο ανθρώπινος παράγοντας 2. Εργατικά ατυχήματα προκαλούνται ως επί το πλείστον από την επίδραση εξωτερικών αιτίων, όπως για παράδειγμα από πτώσεις, κακές κτιριακές εγκαταστάσεις, λανθασμένη λειτουργία μηχανών, εύφλεκτες ύλες, ηλεκτρικό ρεύμα 3. Μεγάλος αριθμός ατυχημάτων, όμως, οφείλεται και σε διάφορους άλλους παράγοντες, όπως η καταβαλλόμενη μυϊκή δύναμη, η διάρκεια της εργασίας, η κόπωση, οι κακές συνθήκες θερμοκρασίας 4. Ειδικά στην εποχή μας, κυρίαρχο χαρακτηριστικό της οποίας αποτελεί η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας και της χημικής βιομηχανίας, παρατηρείται έντονη αύξηση του αριθμού των εργατικών ατυχημάτων. Λέγεται ότι στη χώρα μας κάθε 40 ώρες έχουμε ένα νεκρό και κάθε 12 ώρες έναν προσωρινά ανάπηρο από εργατικό ατύχημα. Με μια γρήγορη ματιά στα στατιστικά στοιχεία 5 διαπιστώνουμε ότι από το 1985 μέχρι σήμερα, παρά την όποια περιστασιακή πρόοδο, ο αριθμός των θυμάτων εργατικών ατυχημάτων παραμένει σε απαράδεκτα υψηλά επίπεδα. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία δεν προσφέρουν ενδείξεις κατάλληλες για μια ανάλυση σε βάθος διότι, αφενός η Επιθεώρηση Εργασίας ενημερώνεται μόνο για τα πολύ βαριά ατυχήματα, αφετέρου οι στατιστικές που δημοσιεύει το Ι.Κ.Α. δεν αφορούν παρά μόνο τους εργαζομένους που είναι ασφαλισμένοι σε αυτό το ίδρυμα και 1 Βλαστός, Η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, τόμ. ΙΙ, Εκδόσεις Σάκκουλα 1990, σελ Γαμβρούδης, ΕπιθΙΚΑ 2004, σελ.977 επ. 3 Βλ. παράρτημα 4 Παπαϊωάννου, Υγιεινή της εργασίας, Εκδόσεις Βίκτωρ Παπαζήσης 1968, σελ.49 5 Βλ. παράρτημα

5 5 δεν λαμβάνουν υπόψη τα εργατικά ατυχήματα των ασφαλισμένων σε άλλους οργανισμούς. Η ανάγκη πρόληψης και αντιμετώπισης των εργατικών ατυχημάτων προβάλλει εντονότατη αν αναλογιστεί κανείς τις συνέπειές τους τόσο σε ανθρωπιστικό και κοινωνικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Τα εργατικά ατυχήματα θίγουν την ανθρώπινη υπόσταση στην πιο κοινωνική της αποστολή, κατά τη συμβολή δηλαδή του ανθρώπου στην παραγωγική διαδικασία, πάνω στην οποία οικοδομείται η ευημερία όλων των υπολοίπων μελών της κοινωνίας 6. Επιπλέον, η οικονομική πλευρά του ζητήματος αφορά τόσο τους ίδιους τους παθόντες και τις οικογένειές τους όσο και τους εργοδότες, τους ασφαλιστικούς οργανισμούς αλλά και ολόκληρο το κοινωνικό σύνολο 7. Τέλος, να υπογραμμιστεί ότι προκύπτει κι ένα πρόβλημα κοινωνικής ανισότητας ανάμεσα στους εργαζομένους, αφού ένα μεγάλο κομμάτι του εργατικού δυναμικού της χώρας μας ξεκινάει για τη δουλειά του με πολλαπλάσια πιθανότητα να πάθει ατύχημα ή και να σκοτωθεί απ ό,τι ένα άλλο. Ο Έλληνας νομοθέτης από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα συνειδητοποίησε την ανάγκη ουσιαστικής και ολοκληρωμένης αντιμετώπισης του μεγάλου αυτού προβλήματος που από τότε ήδη μάστιζε το εργατικό δυναμικό της χώρας και έσπευσε να πλαισιώσει νομοθετικά το ζήτημα των εργατικών ατυχημάτων θεσπίζοντας το ν.551/1915. Όπως αναλυτικά θα αναφερθεί παρακάτω, έκτοτε, μια σειρά νομοθετημάτων αναφέρονται στην έννοια του εργατικού ατυχήματος και προβλέπουν μέτρα αντιμετώπισής του. Όμως, ο τομέας στον οποίο πραγματικά χωλαίνει η χώρα μας είναι αυτός της πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων, ένας από τους οποίους είναι και τα εργατικά ατυχήματα. Διότι πέραν του κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου - το οποίο ως ένα σημείο έχει κάπως διαμορφωθεί - απαραίτητος είναι και ο έλεγχος εφαρμογής του στους χώρους εργασίας, διότι η νομοθεσία δεν αρκεί από μόνη της για την υλοποίηση μιας εθνικής πολιτικής. Ειδικά στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, λόγω της παραδοσιακής οργάνωσής τους, της νοοτροπίας των στελεχών τους, της κατάστασης του εξοπλισμού, των προτεραιοτήτων και των στόχων που θέτουν, αλλά και λόγω της ελλιπούς εξοικείωσής τους με τις νομοθετικές διατάξεις, παρατηρούνται ακόμα και 6 Κουκιάδης, Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές εργασιακές σχέσεις και το δίκαιο της ευελιξίας της εργασίας, Εκδόσεις Σάκκουλα 2005, σελ Τάσιος-Βιντζηλαίος, Συμβολή στη μελέτη των εργατικών ατυχημάτων στον τομέα κατασκευών πολιτικού μηχανικού, ΕΕΔ 1979, σελ.489 επ.

6 6 ακραίες καταστάσεις σχετικά με τις συνθήκες εργασίας 8. Ανάλογη είναι η κατάσταση και στο Δημόσιο. Αρκεί να παρατηρήσουμε ότι στο Δημοσιοϋπαλληλικό Κώδικα δεν υπάρχει καν η έννοια του εργατικού ατυχήματος, με αποτέλεσμα αφενός μεν οι παθόντες να μην τυγχάνουν κάποιας ειδικής μεταχείρισης, αφετέρου να μην καταγράφονται τα εργατικά ατυχήματα των δημοσίων υπαλλήλων 9. Σε κάθε περίπτωση, επιβάλλεται να αναγνωρίσουμε το φιλεργατικό πνεύμα που διέπει τους νόμους που ρυθμίζουν την αντιμετώπιση των εργατικών ατυχημάτων και συγκεκριμένα του σημαντικότερου από αυτούς, του ν.551/1915. Η ειδική μεταχείριση που προβλέπει ο νόμος αυτός για τους παθόντες εργατικών ατυχημάτων βρίσκεται σε απόλυτη αναλογία με την άκρως δυσμενή θέση στην οποία αυτοί βρίσκονται. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της υπαγωγής στο νόμο αυτό είναι η απαλλαγή του εργαζομένου από το βάρος απόδειξης της υπαιτιότητας του εργοδότη λόγω της αντικειμενικής ευθύνης που βαραίνει τον τελευταίο. Άλλωστε, και στο ασφαλιστικό δίκαιο, στο ν.1846/51, ο οποίος ρυθμίζει τα του εργατικού ατυχήματος για τους ασφαλισμένους στο Ι.Κ.Α., περιλαμβάνονται μέτρα ευμενέστερα για τα θύματα εργατικών ατυχημάτων συγκριτικά με τις παροχές που προβλέπονται για τα θύματα εξωεργατικών ατυχημάτων. Καθίσταται προφανής, λοιπόν, η σημασία της επακριβούς οριοθέτησης των επιμέρους στοιχείων της έννοιας του εργατικού ατυχήματος και εν συνεχεία η ένταξη ή όχι του εκάστοτε συμβάντος στην ως άνω έννοια, ώστε να διαπιστώνεται κάθε φορά αν συντρέχει περίπτωση εργατικού ατυχήματος οπότε το θύμα χαίρει της ευνοϊκής αντιμετώπισης των ειδικών νόμων. Η νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων ασχολήθηκε κατά κόρον με το ζήτημα της έννοιας του εργατικού ατυχήματος και έχει δώσει πολύ αξιόλογα δείγματα, τείνοντας - ήδη από πολύ παλαιότερα - να την διευρύνει, με αποτέλεσμα την υπαγωγή στις ειδικές διατάξεις όλο και περισσότερων περιπτώσεων. Παρακάτω, αφού γίνει μια αναφορά στο νομοθετικό πλαίσιο για τα εργατικά ατυχήματα γενικότερα αλλά και πιο συγκεκριμένα στο βασικό νόμο 551/15, θα 8 Σπυρόπουλος (γενική επιμέλεια), Υγεία, Ασφάλεια και Συνθήκες εργασίας στην Ελλάδα, Εκδόσεις Σάκκουλα 2000, σελ Σπυρόπουλος, ό.π., σελ Η μόνη σχετική αναφορά που γίνεται στο Δημοσιοϋπαλληλικό Κώδικα βρίσκεται στο άρ.44 (ν.2683/1999) το οποίο αναφέρει ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν δικαίωμα στη διασφάλιση συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας στο χώρο εργασίας και ότι για τους όρους υγιεινής και ασφάλειας του χώρου εργασίας των υπαλλήλων και τον έλεγχο τήρησής τους ισχύουν οι ειδικές διατάξεις.

7 7 αναλυθούν λεπτομερώς τα επιμέρους στοιχεία που συνιστούν την έννοια του εργατικού ατυχήματος μέσα από νομολογιακά παραδείγματα, θα εξετασθεί εκτενώς η σχέση εργατικού ατυχήματος και νόσου του εργαζομένου και, τέλος, θα παρατεθούν κάποιοι προβληματισμοί για την αντιμετώπιση τόσο ειδικών περιπτώσεων εργατικών ατυχημάτων όσο και ατυχημάτων που πλήττουν ειδικές κατηγορίες εργαζομένων. ΙΙ. Το νομοθετικό πλαίσιο α) Ιστορικά στοιχεία - Οι πρώτες νομοθετικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση των εργατικών ατυχημάτων Στην Ελλάδα για πρώτη φορά ελήφθησαν μέτρα για τη γενικότερη προστασία των εργαζομένων το 1835, με βασιλικό διάταγμα που έθετε σε ισχύ το γαλλικό εμπορικό κώδικα, ο οποίος ρύθμιζε κάποια σχετικά με το εργατικό ατύχημα θέματα 10. Εν συνεχεία, ο πρώτος κλάδος εργαζομένων για τον οποίο υπήρξε νομοθετική ρύθμιση για την περίπτωση εργατικού ατυχήματος ήταν αυτός των μεταλλείων και των μεταλλουργείων. Πρόκειται για το ν.βωμα /1901 «περί περιθάλψεως των εν τοις μεταλλείοις και μεταλλουργείοις παθόντων και των οικογενειών αυτών», σύμφωνα με τις διατάξεις του οποίου - όπως αυτές τελικά διαμορφώθηκαν μετά από τις όποιες τροποποιήσεις - οι εργάτες και υπάλληλοι που εργάζονται στα μεταλλεία και στα μεταλλουργεία και οι οποίοι υφίστανται ατύχημα από βίαιο συμβάν κατά την εκτέλεση της εργασίας τους ή με αφορμή αυτή, δικαιούνται αποζημίωση αν η αδυναμία τους να εργαστούν διήρκεσε πάνω από 4 ημέρες 11. Παρατηρούμε ότι ο πρώτος αυτός ορισμός του εργατικού ατυχήματος που χρησιμοποιήθηκε για έναν συγκεκριμένο κλάδο εργαζομένων διόλου δεν απέχει από τον ορισμό που μετέπειτα υιοθετήθηκε από το βασικό νομοθέτημα που αφορά τα εργατικά ατυχήματα, το ν.551/15. Ο ν.551/15 περί εργατικών ατυχημάτων θεσπίστηκε σε μια περίοδο κατά την οποία αναπτύχθηκε το προστατευτικό εργατικό δίκαιο (1910 έως 1920). Κατά την περίοδο αυτή θεσπίστηκαν και οι νόμοι για την αργία της Κυριακής, για τις ώρες εργασίας, για την υποχρεωτική καταγγελία κ.ά 12. Ο νόμος αυτός, όπως κωδικοποιήθηκε 10 Παπαϊωάννου, Υγιεινή της εργασίας, Εκδόσεις Βίκτωρ Παπαζήσης 1968, σελ.5 11 Δημητρακόπουλος, Εργατική Νομοθεσία, Εκδόσεις Δελτίου Εργατικής Νομοθεσίας 1976, σελ Καλομοίρης, Βασικαί έννοιαι του ελληνικού εργατικού δικαίου, Εκδόσεις Ελληνικό κέντρο παραγωγικότητος 1976, σελ.12

8 8 με το β.δ. της 24.7/ και στη συνέχεια τροποποιήθηκε με σωρεία διατάξεων καλύπτει το σύνολο σχεδόν των εργαζομένων που συνδέονται με κάποιον εργοδότη με σχέση εξηρτημένης εργασίας, παρέχοντας διευρυμένη προστασία μέσω της καθιέρωσης της αντικειμενικής ευθύνης του εργοδότη. Εν τούτοις, η ισχύς του ν.551/15 περιορίστηκε σημαντικά μετά τη θέσπιση του ν.1846/51 περί Ι.Κ.Α., του επόμενου πολύ σημαντικού νομοθετήματος για τα εργατικά ατυχήματα. Ο νόμος αυτός ρυθμίζει αποκλειστικά το ζήτημα της αποζημίωσης λόγω εργατικού ατυχήματος των ασφαλισμένων στο Ι.Κ.Α. Επομένως, εφαρμογή του ν.551/15 χωρεί πλέον μόνο για τους μη ασφαλισμένους στον οργανισμό αυτό. Ο κατάλογος των νομοθετικών κειμένων που ρυθμίζουν τα ζητήματα των εργατικών ατυχημάτων είναι μακροσκελής, συμπεριλαμβανομένων και των σχετικών με το θέμα άρθρων του Αστικού Κώδικα (βλ. άρ.914,922,929,298,300,657,658 ΑΚ). Ενδεικτικά ας αναφερθεί ο ν.2078/52 «περί κυρώσεως της υπ αριθμ.17 ΔΣ περί αποζημιώσεως των ατυχημάτων εργασίας», το ν.δ. της 30/ «περί κυρώσεως της από 5 Ιουνίου 1925 ΔΣ περί εξομοιώσεως των αλλοδαπών και ιθαγενών εργατών εν τη αποζημιώσει των ατυχημάτων εργασίας», ο ν.2080/52 «περί κυρώσεως της υπ αριθμ.42 ΔΣ περί αποζημιώσεως των ατυχημάτων εργασίας», οι νόμοι που αφορούν τα εργατικά ατυχήματα στα δημόσια έργα (βλ. ν.5511/32, 5598/32, 6424/34, α.ν.649/37 και 1955/39, ν.δ.2137/43), ο α.ν.596/37 για τα αεροπορικά ατυχήματα, το άρ.66 2 του ΚΙΝΔ για τα ατυχήματα των ναυτικών, κ.ά 13. β) Η πορεία προς το ν.551/1915 Όπως ήδη ελέχθη, με νόμο του 1901 εισήχθησαν στο ελληνικό εργατικό δίκαιο διατάξεις σχετικές με την αντιμετώπιση των εργατικών ατυχημάτων των εργαζομένων στα μεταλλεία και στα μεταλλουργεία. Ο Έλληνας νομοθέτης, δηλαδή, συνειδητοποιώντας για πρώτη φορά την ανάγκη εξασφάλισης του εργαζομένου από τον επαγγελματικό κίνδυνο, έσπευσε να μεριμνήσει καταρχήν ειδικά και συγκεκριμένα για τα πιο «επικίνδυνα» επαγγέλματα. Εντούτοις, γρήγορα κατέστη προφανής η ανάγκη μιας ολοκληρωμένης λύσης του συνολικότερου προβλήματος των εργατικών 13 Βλ. επίσης στον Δημητρακόπουλο, Εργατική Νομοθεσία, Εκδόσεις Δελτίου Εργατικής Νομοθεσίας 1981, σελ , αναλυτικό κατάλογο των νομοθετικών κειμένων που προβλέπουν την εφαρμογή μέτρων για την υγιεινή και την ασφάλεια στο χώρο της εργασίας.

9 9 ατυχημάτων και των διαφορών που προέκυπταν εξ αυτών μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου. Ο ν.551/15, ο οποίος αποτελεί σχεδόν αντιγραφή του γαλλικού νόμου του 1898 για τα εργατικά ατυχήματα, αποτέλεσε ορόσημο για τη συνολική αντιμετώπιση των ζητημάτων γύρω από τα εργατικά ατυχήματα. Πέραν της επιρροής του γαλλικού νόμου, ελήφθη υπ όψιν και ο ιταλικός νόμος του 1900, αφού ο ορισμός της έννοιας του εργατικού ατυχήματος που υιοθετήθηκε τελικά από το ν.551/15 αποτελεί πιστή μετάφραση του αντίστοιχου ορισμού του ιταλικού νόμου (άρ.7 αριθ.51) 14. Από τις εισηγητικές εκθέσεις τόσο του προσχεδίου όσο και του νομοσχεδίου αλλά και από τις συζητήσεις που ακολούθησαν στη Βουλή, προκύπτει ότι ο νόμος αυτός έτυχε επιμελημένης και μακράς επεξεργασίας 15. Όπως διαπιστώθηκε, λοιπόν, τα εργατικά ατυχήματα γίνονταν αφορμή για να διαμορφωθούν δύο ειδών άσχημες καταστάσεις: αφενός υπήρχαν οι εργαζόμενοιπαθόντες από εργατικό ατύχημα που δεν μπορούσαν καν να εξασφαλίσουν τους ελάχιστους πόρους προς το ζην και αναγκάζονταν να εργαστούν σε αφιλάνθρωπους εργοδότες με εξευτελιστική αμοιβή, αφετέρου υπήρχαν και οι εργαζόμενοι οι οποίοι στρέφονταν κατά των εργοδοτών εκβιάζοντάς τους και εξασφαλίζοντας μεγάλα χρηματικά ποσά, τα οποία όμως κατέληγαν να τα δίνουν συνήθως σ αυτόν ο οποίος είχε αναλάβει την υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους 16. Άλλωστε, συχνό φαινόμενο ήταν και η περίπτωση των εργαζομένων οι οποίοι - τελώντας σε σχέση εξαρτημένης εργασίας και φοβούμενοι μήπως απολυθούν από τον εργοδότη τους - αναγκάζονταν στην περίπτωση δικαστικής διαμάχης να καταθέσουν συχνότερα υπέρ του τελευταίου και όχι υπέρ του παθόντος συναδέλφου τους. Όπως ελέχθη, λοιπόν, χαρακτηριστικά, ο νόμος 551/15 ήρθε να αποκαταστήσει το αίσθημα κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και να επιφέρει και μια εξομάλυνση των μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου σχέσεων μέσω του συμβιβασμού διαφόρων περιστάσεων 17. Ο ν.551/15 καθιερώνει το «ατομικό σύστημα» αποκατάστασης της ζημίας, το οποίο χαρακτηρίζεται από την αντικειμενική ευθύνη του εργοδότη, 14 Οικονόμου, Δίκαιον Εργατικών Ατυχημάτων και Επαγγελματικών Νόσων, σελ Οικονόμου, ό.π., σελ Μιχαλακόπουλος, Αγόρευσις εις την Βουλήν επί του σχεδίου νόμου «περί ευθύνης προς αποζημίωσιν των εξ ατυχήματος παθόντων εργατών και υπαλλήλων», ΕΕΔ 1968, σελ.1121 επ. 17 Μιχαλακόπουλος, ό.π., σελ.1122

10 10 ανεξαρτήτως της υπαιτιότητάς του 18. Γι αυτό το λόγο, η αποζημίωση περιορίζεται 19 για να μην επιβαρύνεται ιδιαιτέρως ο άνευ υπαιτιότητας ευθυνόμενος εργοδότης 20. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τις συζητήσεις που προηγήθηκαν της ψήφισης του νόμου εκφράστηκε από πολλούς η άποψη ότι η έννοια του πταίσματος ως βάση της ευθύνης προς αποζημίωση, η οποία ισχύει στο κοινό δίκαιο, δεν πρέπει να απομακρυνθεί ούτε και από την αποζημίωση λόγω εργατικού ατυχήματος. Ας αναφερθεί ότι υπό την κρίση της Γαλλικής Βουλής τέθηκαν δύο θεμελιώδεις αρχές: η αρχή του γερμανικού και αυστριακού νόμου, σύμφωνα με την οποία το πταίσμα του εργαζομένου δεν πρέπει να αποκλείει σε καμία περίπτωση το δικαίωμά του για αποζημίωση, και η αντίθετη αρχή, κατά την οποία σε περίπτωση πταίσματος του εργοδότη ο εργαζόμενος πρέπει να καταφύγει στις διατάξεις του κοινού δικαίου και σε περίπτωση πταίσματος του εργαζομένου θα πρέπει να κινηθεί αντίστοιχα ο εργοδότης στηριζόμενος στο κοινό δίκαιο. Μέσω του συμβιβασμού των δύο αυτών αρχών, ο γαλλικός νόμος τελικά δέχτηκε αν συντρέχει πταίσμα του εργοδότη να αυξηθεί το ποσό το οποίο θα πρέπει να πληρώσει, ενώ αν συντρέχει πταίσμα του εργαζομένου να ελαττωθεί το ποσό που αυτός θα λάβει 21. Ο έλληνας νομοθέτης επέλεξε τελικά την υπό του γαλλικού νόμου του 1898 καθιερωθείσα αρχή της κατ αποκοπήν αποζημίωσης, σύμφωνα με την οποία ο εργοδότης πληρώνει μειωμένη αποζημίωση σε περίπτωση πταίσματος του εργαζομένου 22. Ο νόμος, παρέχει τη διακριτική ευχέρεια στο δικαστή να μειώσει την αποζημίωση στην περίπτωση αυτή μέχρι ενός ορίου. Το όριο αυτό, δάνειο της ολλανδικής νομοθεσίας 23, ανέρχεται στο 50% της αποζημίωσης που θα αντιστοιχούσε κανονικά στον εργαζόμενο, δηλαδή σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται - ακόμη και επί αδικαιολόγητου πταίσματος του εργαζομένου 24 - να μειώσει ο δικαστής την οφειλόμενη αποζημίωση κάτω από το ήμισυ. Καθίσταται προφανές ότι η χώρα μας καθυστέρησε να οχυρωθεί νομοθετικά απέναντι στο θεμελιώδες πρόβλημα των εργατικών ατυχημάτων και όταν έσπευσε τελικά να μεριμνήσει και να προσαρμοστεί στις ανάγκες των καιρών επηρεάστηκε αναπόφευκτα από τα ήδη θεσπισμένα κείμενα ξένων νομοθεσιών. Το νομοπαραγωγικό 18 Μπάνας, Χρηματική ικανοποίηση εργατικού ατυχήματος, ΕΕΔ 1973, σελ.1412 επ. 19 Σε σχέση με αυτή που θα αναλογούσε στον παθόντα βάσει των διατάξεων του κοινού δικαίου. 20 Καλομοίρης, Βασικαί έννοιαι του ελληνικού εργατικού δικαίου, Εκδόσεις Ελληνικό κέντρο παραγωγικότητος 1976, σελ Μιχαλακόπουλος, Αγόρευσις εις την Βουλήν επί του σχεδίου νόμου «περί ευθύνης προς αποζημίωσιν των εξ ατυχήματος παθόντων εργατών και υπαλλήλων», ΕΕΔ 1968, σελ Οικονόμου, Δίκαιον Εργατικών Ατυχημάτων και Επαγγελματικών Νόσων, σελ Μιχαλακόπουλος, ό.π., σελ Όχι όμως και δόλου (βλ. παρακάτω, υπό ΙΙΙ γ iii)

11 11 της έργο, δηλαδή, εξαντλήθηκε ουσιαστικά στην απλή μεταφορά των ισχυουσών διατάξεων άλλων χωρών. Εντούτοις, δεν πρέπει να παραβλέπεται η τεράστια συνεισφορά της νομολογίας μας στην οριοθέτηση και ερμηνεία των διατάξεων του νόμου, με αποτέλεσμα μια διαρκώς διευρυνόμενη έννοια του εργατικού ατυχήματος, η οποία μπορεί να συμπεριλάβει στο πεδίο της όλο και περισσότερες περιπτώσεις ατυχημάτων και να προστατεύσει όσο το δυνατόν περισσότερους παθόντες εργαζομένους. γ) Το νομικό έρεισμα της ευθύνης του εργοδότη στο νόμο 551/15 i) Γενικά Σύμφωνα με το ν.551/15, σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος ο εργοδότης υπέχει αντικειμενική ευθύνη και υποχρεούται να καταβάλει την προβλεπόμενη αποζημίωση τόσο αν το ατύχημα οφείλεται σε πταίσμα του 25 ή σε μη τήρηση από αυτόν των μέτρων ασφαλείας όσο και αν οφείλεται σε τυχαία περιστατικά ή σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας 26. Ο παθών εδώ απαλλάσσεται από την υποχρέωση επίκλησης και απόδειξης της υπαιτιότητας του εργοδότη την οποία κανονικά θα είχε βάσει του κοινού δικαίου, με το αντιστάθμισμα της κατ αποκοπήν αποζημίωσης ανάλογα με την έκταση και τη διάρκεια της ανικανότητας που του προκάλεσε το ατύχημα (άρ.3 ν.551/15) 27. Η ως άνω αντικειμενική ευθύνη του εργοδότη θεμελιώνεται καταρχήν στη θεωρία του επαγγελματικού κινδύνου κατά την οποία ο ωφελούμενος από την εργασία άλλου πρέπει να φέρει τις συνέπειες από τον κίνδυνο ορισμένων επαγγελμάτων ή επιχειρήσεων 28. Θεμελιώνεται, όμως, και στην ανάγκη προστασίας του ασθενέστερου έναντι του οικονομικά ισχυρότερου, στο πλαίσιο και της προστατευτικής λειτουργίας που καλείται να επιτελέσει το εργατικό δίκαιο 29. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι πολύ συχνά ο γενεσιουργός λόγος των εργατικών ατυχημάτων συνίσταται στην παράβαση εκ μέρους του εργοδότη των ειδικών υποχρεώσεών του που απορρέουν από τη γενικότερη υποχρέωση πρόνοιας που τον βαραίνει απέναντι στο εργαζόμενο (άρ.662 ΑΚ). 25 Για την περίπτωση πταίσματος του εργαζομένου βλ. παρακάτω, υπό ΙΙΙ γ iii 26 Βλαστός, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Σάκκουλα 2005, σελ Ζερδελής, Εργατικό δικαιο, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Σάκκουλα 2007, σελ Παπαδημητρίου, Εργατικό δίκαιο 1994, σελ , Ο ίδιος, Ευθύνη εκ του εργατικού ατυχήματος, ΕλλΔνη 1978, σελ.409 επ. 29 Παπαδημητρίου, ό.π.

12 12 ii) Η θεωρία του επαγγελματικού κινδύνου Η αντικειμενική ευθύνη του εργοδότη που καθιερώνει ο ν.551/15 αποτελεί περίπτωση της γνωστής και από άλλες διατάξεις του κοινού δικαίου ευθύνης από διακινδύνευση. Αφού ο εργοδότης απολαμβάνει τους καρπούς που του αποδίδει η εργασία του μισθωτού που απασχολεί, είναι σκόπιμο να επωμίζεται τις ζημίες που μπορεί να προκύψουν από την εργασία αυτή, όπως στην περίπτωση εργατικού ατυχήματος, ανεξαρτήτως του αν αυτές οι ζημίες είναι συνέπεια δικής του συμπεριφοράς ή όχι. Τη θεωρία του επαγγελματικού κινδύνου επικαλείται και ο γαλλικός νόμος για τα εργατικά ατυχήματα ως δικαιολογητική βάση της αντικειμενικής ευθύνης του εργοδότη. Εντούτοις, στη γαλλική θεωρία υπήρξαν αντιρρήσεις, οι οποίες οδήγησαν στη διαμόρφωση μιας άλλης θεωρίας, αυτής των κινδύνων της διοικήσεως 30. Ένα από τα βασικά μειονεκτήματα της θεωρίας του επαγγελματικού κινδύνου - κατά την άποψη αυτή - είναι ότι αφού εκείνος που απολαμβάνει τα κέρδη της εργασίας πρέπει να φέρει και τα βάρη, τότε θα έπρεπε, κατά το δόγμα αυτό της ισότητας, ο εργοδότης να απαλλάσσεται αν αποδείκνυε ότι δεν απόλαυσε κέρδη. Αν πάλι νοείται ότι η ευθύνη του εργοδότη βασίζεται στον κίνδυνο που αυτός ο ίδιος δημιουργεί και τον οποίο διατρέχει ο εργαζόμενος, θα έπρεπε ο νόμος να αφορά μόνο τις επιχειρήσεις που ασχολούνται με καθαρά επικίνδυνες εργασίες. Τέλος, οι αμφισβητήσεις ως προς τη θεωρία του επαγγελματικού κινδύνου πηγάζουν και από το γεγονός ότι απαραίτητη προϋπόθεση υπαγωγής στο νόμο είναι όχι οποιαδήποτε σχέση μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου, αλλά η σχέση εξαρτημένης εργασίας. Σ αυτή την τελευταία παρατήρηση στηρίχθηκε περισσότερο η θεωρία των κινδύνων της διοικήσεως. Σύμφωνα με αυτή, ο μισθωτός εκτελώντας την εργασία που του υποδεικνύει ο εργοδότης, υπό την επίβλεψη αυτού, για συγκεκριμένες ώρες και σύμφωνα με τους κανόνες που αυτός του επιβάλλει, δεν είναι κύριος της δραστηριότητάς του αλλά θέτει αυτή στην υπηρεσία και διεύθυνση του εργοδότη. Το ατύχημα, λοιπόν, που συμβαίνει υπό αυτές τις συνθήκες, κατά την υπηρεσία στον εργοδότη, δέον να βαρύνει εκείνον υπό τις διαταγές του οποίου εκτελέστηκε η εργασία 30 Εκτενής ανάλυση στον Οικονόμου, Δίκαιον Εργατικών Ατυχημάτων και Επαγγελματικών Νόσων, σελ.42 επ.

13 13 και όχι αυτόν που υπακούοντας την εκτέλεσε. Η εξουσία συνεπάγεται κινδύνους και αυτή φέρει την ευθύνη. Το βασικό μειονέκτημα τη θεωρίας των κινδύνων της διοικήσεως έγκειται στην αδυναμία της να εξηγήσει τον κατ αποκοπήν χαρακτήρα της αποζημίωσης που καθιερώνεται από το νόμο. Διότι, σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, θα έπρεπε ο εργοδότης να ευθύνεται με πλήρη αποζημίωση για κάθε ατύχημα το οποίο επέρχεται κατά την εργασία. Σ αυτό το σημείο υπερέχει η θεωρία του επαγγελματικού κινδύνου, η οποία και τελικά επικράτησε και που - αποδίδοντας τον κίνδυνο στο επάγγελμα - τον επιμερίζει κατά κάποιο τρόπο στα δύο μέρη, εργοδότη και εργαζόμενο. Άλλωστε, ενώ η πρωταρχική μέριμνα του νομοθέτη ήταν να θεμελιώσει την ευθύνη του εργοδότη στην έννοια του επαγγελματικού κινδύνου, εν συνεχεία η διάταξη της μη πλήρους αποζημίωσης και μάλιστα της παντελούς στέρησης αυτής στην περίπτωση δόλου του παθόντος δείχνουν ότι ο νομοθέτης δεν ενέμεινε στην απόλυτη ισχύ της έννοιας αυτής, αλλά ότι ο ίδιος εισήγαγε στο νόμο και την έννοια του πταίσματος - υπό μία λανθάνουσα θα λέγαμε μορφή - μετριάζοντας κατά κάποιο τρόπο την έννοια του επαγγελματικού κινδύνου 31. Τέλος, σύμφωνα με Ολομέλεια του Αρείου Πάγου 32, η αρχή του επαγγελματικού κινδύνου απορρέει και από τη διαπίστωση ότι το απασχολούμενο στις οριζόμενες από το άρ.2 ν.551/15 επιχειρήσεις προσωπικό, λόγω της βαθμιαίας εξοικείωσης με τους κινδύνους και της απορρόφησης της προσοχής στην εκτέλεση των καθηκόντων οδηγείται σε παραμέληση της ενδεικνυόμενης προφύλαξης και παρουσιάζει αυξημένες πιθανότητες να υποστεί εργατικό ατύχημα. iii) Η ανάγκη προστασίας του οικονομικά ασθενέστερου Ένα βασικό χαρακτηριστικό που συνοδεύει τη σχέση που συνδέει τον εργαζόμενο με τον εργοδότη - πάντα στο πλαίσιο της εξάρτησης του πρώτου από τον τελευταίο - είναι η έλλειψη συναλλακτικής ισότητας των συμβαλλομένων. Ο εργαζόμενος, ενόψει της ανάγκης άμεσης αξιοποίησης του μοναδικού βιοποριστικού του μέσου, των εργατικών του δυνάμεων, δεν έχει μεγάλη ελευθερία να συναλλαχθεί, 31 Οικονόμου, Δίκαιον Εργατικών Ατυχημάτων και Επαγγελματικών Νόσων, σελ ΟλΑΠ 1267/1976, ΝοΒ 25, σελ.895

14 14 με αποτέλεσμα συχνά να υποκύπτει σε πιέσεις και απαιτήσεις του εργοδότη, στις οποίες δεν θα υπέκυπτε αν είχε τη δυνατότητα να διαπραγματευτεί μαζί του επί ίσοις όροις. Ακόμα και στην περίπτωση, όμως, μιας σύμβασης εξηρτημένης εργασίας με εξίσου ευνοϊκούς για τον εργαζόμενο όρους κι ενός εργοδότη που τηρεί με νομιμότητα τις προστατευτικές διατάξεις του εργατικού δικαίου και εξασφαλίζει στον εργαζόμενό του υγιείς και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, ο τελευταίος δεν παύει να βρίσκεται σε ασθενέστερη θέση. Διότι ο εργαζόμενος εξ ορισμού υποχρεούται να ενσωματωθεί σε μια ενιαία οργάνωση που διευθύνεται από την πειθαρχική εξουσία άλλου προσώπου από την οποία ως ένα μεγάλο βαθμό εξαρτάται 33. Πολλές διατάξεις του εργατικού δικαίου έχουν ως δικαιολογητική βάση την προστασία του εργαζομένου ως του εξ ορισμού ασθενέστερου μέρους στη σύμβαση εργασίας. Στο ίδιο πνεύμα, ο ν.551/15 σπεύδει να δώσει ένα προβάδισμα στον άτυχο παθόντα εργαζόμενο, απαλλάσσοντάς τον από το βάρος απόδειξης της υπαιτιότητας του εργοδότη του αλλά και εξασφαλίζοντάς τον για τις περιπτώσεις τυχηρών και ανωτέρας βίας, μέσα από την καθιέρωση της αντικειμενικής ευθύνης του εργοδότη. iv) Η υποχρέωση πρόνοιας του εργοδότη Σύμφωνα με το άρ.662 ΑΚ «ο εργοδότης οφείλει να διαρρυθμίζει τα σχετικά με την εργασία και με το χώρο της καθώς και τα σχετικά με τη διαμονή, τις εγκαταστάσεις και τα μηχανήματα ή εργαλεία, έτσι ώστε να προστατεύεται η ζωή και η υγεία του εργαζομένου». Πρόκειται για την παρεπόμενη υποχρέωση πρόνοιας του εργοδότη απέναντι στον εργαζόμενο, ο οποίος εκτίθεται σε κινδύνους που δεν είναι σε θέση να επηρεάσει ούτε να αποφύγει κατά την παροχή της εργασίας του υπό τη σφαίρα εξουσίασης και επιρροής του εργοδότη 34. Πέραν του άρ.662 ΑΚ, ως γενικής διάταξης δημοσίου δικαίου για την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας 35, έχει θεσπιστεί ένα πλέγμα ειδικών προστατευτικών διατάξεων - επίσης δημοσίου δικαίου - που περιλαμβάνουν ρυθμίσεις για τους όρους υγιεινής και ασφάλειας κατά κατηγορία εργασιών ή κατά αντικείμενο 33 Οικονόμου, Δίκαιον Εργατικών Ατυχημάτων και Επαγγελματικών Νόσων, σελ Ζερδελής, Εργατικό δικαιο, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Σάκκουλα 2007, σελ Στις γενικές διατάξεις εμπίπτει και ο ν.1568/1985 που με ελάχιστες εξαιρέσεις καλύπτει όλες τις δραστηριότητες του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα.

15 15 δραστηριότητας 36. Οι διατάξεις αυτές, εκτός των άλλων, συγκεκριμενοποιούν και την απορρέουσα από το άρ.662 ΑΚ γενική υποχρέωση επιβάλλοντας ειδικές και συγκεκριμένες υποχρεώσεις στον εργοδότη, σε περίπτωση παράβασης των οποίων προβλέπουν διοικητικές και ποινικές κυρώσεις. Συχνή είναι η περίπτωση κατά την οποία ο γενεσιουργός λόγος ενός εργατικού ατυχήματος είναι η παράβαση εκ μέρους του εργοδότη των υποχρεώσεών του για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας του μισθωτού. Ο ν.551/15 (άρ.16) ρυθμίζει ειδικά την περίπτωση αυτή παρέχοντας στον παθόντα εργαζόμενο τη δυνατότητα να στραφεί στις διατάξεις του κοινού δικαίου και να διεκδικήσει πλήρη αποζημίωση για τη ζημία που υπέστη. Έχουν εκφραστεί αντίθετες απόψεις 37 αναφορικά με την ερμηνεία του νόμου στο σημείο αυτό και συγκεκριμένα σχετικά με το αν το άρ.16 ν.551/15, όταν κάνει λόγο για «διατάξεις ισχυόντων νόμων και διαταγμάτων ή κανονισμών περί όρων ασφαλείας», αναφέρεται στην τήρηση τόσο της γενικής διάταξης του άρ.662 ΑΚ όσο και των ειδικών διατάξεων ή αν αφορά μόνο την τήρηση των τελευταίων, αποκλειόμενης της γενικής διάταξης. Σε κάθε περίπτωση αξίζει να σημειωθεί η σημασία που δίνει ο ν.551/15 στην τήρηση εκ μέρους του εργοδότη των επιμέρους υποχρεώσεων προστασίας της ζωής και ασφάλειας του μισθωτού, αφού εξομοιώνει την περίπτωση παράβασης αυτών με την περίπτωση δόλου του εργοδότη ως προς την επέλευση εργατικού ατυχήματος, παρέχοντας στον εργαζόμενο μόνο στις δύο αυτές περιπτώσεις την ευχέρεια επιδίωξης της πλήρους αποζημίωσης του κοινού δικαίου. δ) Ζητήματα αποζημίωσης i) Το δικαίωμα εκλογής του παθόντος μεταξύ του πλεονεκτήματος του ν.551/15 και της πλήρους αποζημίωσης του κοινού δικαίου Έχει ήδη αναφερθεί συχνά ότι ο ν.551/15 εφοδιάζει τον παθόντα εργαζόμενο με το πλεονέκτημα της αποσύνδεσης του δικαιώματός του για αποζημίωση από την ύπαρξη και απόδειξη υπαιτιότητας του εργοδότη. Εντούτοις, υπάρχει το αντιστάθμισμα της κατ αποκοπήν αποζημίωσης, της ανάλογης με την προκληθείσα από το ατύχημα 36 Αναλυτική παράθεση νομοθετημάτων κυρίως αναφορικά με την υποχρέωση μέριμνας του εργοδότη για τις εγκαταστάσεις, τα μηχανήματα και τα εργαλεία βλ. σε Κρίππα, Το εργατικόν ατύχημα ως συνέπεια παραβάσεως της υποχρεώσεως πρόνοιας του εργοδότου, ΕΕΔ 1975, σελ.384 επ.( ) 37 Αναλυτικά αμέσως παρακάτω, υπό ΙΙ δ i

16 16 ανικανότητα για εργασία, του παθόντος μη δυνάμενου να επιλέξει κάποια άλλη οδό. Εκτός από τη ρητά προβλεπόμενη περίπτωση του άρ.16 ν.551/15. Σύμφωνα με το άρ.16 1 ν.551/15 «Οι παθόντες εξ ατυχήματος του άρ.1, δυνάμενου να αποδοθεί εις δόλον του εργοδότου ή του υπ αυτού προστηθέντος προσώπου...έχουσι το εκλεκτικόν δικαίωμα ν ασκώσι είτε την εκ του παρόντος νόμου είτε την εκ του κοινού Αστικού Δικαίου προσήκουσαν αυτοίς προς αποζημίωσιν αξίωσιν. Το αυτό ισχύει και διά την περίπτωσιν καθ ην το ατύχημα επήλθεν εν εργασία ή επιχειρήσει εν η δεν ετηρήθησαν αι διατάξεις ισχυόντων νόμων, διαταγμάτων ή κανονισμών περί των όρων ασφαλείας και ένεκα της μη τηρήσεως τούτων». Στις περιγραφόμενες από το άρθρο αυτό περιπτώσεις, δηλαδή, ο παθών έχει το εκλεκτικό δικαίωμα είτε να διεκδικήσει την περιορισμένη αλλά χωρίς βάρη απόδειξης αποζημίωση του ν.551/15 ή να εγείρει αγωγή του κοινού δικαίου και να ζητήσει σύμφωνα με τα άρ.16 ν.551/15 και 297, 298, 914 ΑΚ πλήρη αποζημίωση 38. Κατά την κρατούσα άποψη, ως όροι ασφαλείας κατά τις διατάξεις του ως άνω άρθρου νοούνται οι ειδικοί και συγκεκριμένοι όροι που καθορίζονται από ειδικές διατάξεις νόμων, διαταγμάτων, κανονισμών με ισχύ νόμου ή επικυρωθέντων από αρμόδια δημόσια αρχή, οι οποίες προσδιορίζουν τους όρους που πρέπει να τηρηθούν, προβλέποντας συγκεκριμένα μέτρα, μέσα και τρόπους προς επίτευξη της ασφάλειας των εργαζομένων και όχι εκείνοι που προβλέπονται για την ασφάλεια τρίτων ή απορρέουν από τις γενικές διατάξεις του άρ.662 ΑΚ και την εξ αυτών απορρέουσα γενική υποχρέωση πρόνοιας ή από την κοινή αντίληψη και την απαιτούμενη στις συναλλαγές επιμέλεια 39. Έχει εντούτοις εκφρασθεί και η αντίθετη άποψη, κατά την οποία στους αναφερόμενους από το άρ.16 ν.551/15 όρους περιλαμβάνονται και οι απορρέοντες από τη γενική διάταξη του άρ.662 ΑΚ, με βάση το επιχείρημα ότι είναι συχνά δύσκολη η απόδειξη περί της τήρησης ή μη ορισμένου συγκεκριμένου μέτρου Ληξουριώτης, Εργατικό δίκαιο, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη 2005, σελ Βλαστός, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Σάκκουλα 2005, σελ.994, Ζερδελής, Εργατικό δικαιο, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Σάκκουλα 2007, σελ , Λαναράς, Νομοθεσία εργατική και ασφαλιστική, Αθήνα 2007, σελ.279, Βλ. και ΟλΑΠ 26/1995 ΕΕΔ 55, σελ.459, ΑΠ 408/2003 ΕΕΔ 63, σελ.917, ΑΠ 106/2003 ΕΕΔ 62, σελ.421, ΑΠ 15/2002 ΕΕΔ 62, σελ.925, ΑΠ 1132/1997 ΕΕΔ 57, σελ.946, ΑΠ 600/1996 ΕΕΔ 56, σελ.945, ΑΠ 5/1991, ΠοινΧρ 1991, σελ.808, ΑΠ 1453/1983 ΔΕΝ 40, σελ.630, ΑΠ 1651/1980 ΔΕΝ 37, σελ.446. ΕφΠειρ 109/1995, ΕΝαυτΔ 1995, σελ.206, ΕφΠειρ 1425/1991, ΕΝαυτΔ 1993, σελ.147, ΕφΑθ 8324/1987, ΝοΒ 1987, σελ Καποδίστριας, ΕρμΑΚ, άρ.662 αριθ.59, Κρίππα, Το εργατικόν ατύχημα ως συνέπεια παραβάσεως της υποχρεώσεως πρόνοιας του εργοδότου, ΕΕΔ 1975, σελ.384 επ.(457), Σακελλαρόπουλος, ΝοΒ 2, σελ.30. Βλ. και παλαιότερη νομολογία, ΑΠ 331/1966 ΕΕΔ 23, σελ.662, ΑΠ 346/1957 ΕΕΔ 16, σελ.151.

17 17 Πέραν των περιοριστικά αναφερόμενων στο άρ.16 ν.551/15, σε κάθε άλλη περίπτωση ο παθών υποχρεούται να αρκεσθεί στην καθοριζόμενη από το νόμο 551/15 κατ αποκοπήν αποζημίωση 41, πάντα στο πλαίσιο της αποζημίωσης για περιουσιακή ζημία 42. Ας σημειωθεί, τέλος, ότι σε κάθε άλλη περίπτωση μη πληρούσα τις προϋποθέσεις του ν.551/15, όπως για παράδειγμα όταν ο εργοδότης δεν υπάγεται στο νόμο αυτό ή όταν η ανικανότητα διήρκεσε λιγότερο από 4 ημέρες ο εργαζόμενος μπορεί να διεκδικήσει αποζημίωση με βάση τις διατάξεις του αστικού δικαίου 43. ii) Ο υπαγόμενος στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α. εργαζόμενος - Ο ν.1846/51 και η απαλλαγή του εργοδότη Σύμφωνα με το άρ.60 3 του ν.1846/51 «περί Ι.Κ.Α.», σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος ο εργοδότης απαλλάσσεται από την ευθύνη αν ο παθών μισθωτός υπάγεται στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α. Ο ν.1846/51 εισάγει το «συλλογικό» ή «ασφαλιστικό» σύστημα 44, κατά το οποίο ο παθών μισθωτός αποζημιώνεται από τον ασφαλιστικό φορέα στον οποίο είναι ασφαλισμένοι τόσο ο ίδιος όσο και ο εργοδότης, κατά των κινδύνων που επάγεται η εργασία 45. Με το σύστημα αυτό, δηλαδή, δεν καλύπτεται μόνο ο εργαζόμενος αλλά και ο εργοδότης, ο οποίος απαλλάσσεται από την καταβολή αποζημίωσης την οποία χορηγεί ο ασφαλιστικός οργανισμός στον παθόντα 46. Η απαλλαγή του εργοδότη χωρεί έστω και αν δεν έχει γίνει η καταβολή των οφειλόμενων εισφορών στο Ι.Κ.Α. και ανεξάρτητα με το χρόνο ασφάλισης του μισθωτού σε αυτό. Έστω και μία ημέρα ασφάλισης αρκεί. Διότι ο νόμος απαιτεί απλώς ο παθών εργαζόμενος να είναι ασφαλιστέος στο Ι.Κ.Α., χωρίς να αξιώνει και την προηγούμενη εγγραφή του στο μητρώο ασφαλισμένων 47. Επιπλέον, ο εργοδότης απαλλάσσεται τόσο από την αντικειμενική ευθύνη του ν.551/15 όσο και από την 41 Ζερδελής, Εργατικό δικαιο, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Σάκκουλα 2007, σελ Διαφορετικά για τη χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης (βλ. παρακάτω, υπό ΙΙ δ iii) 43 Κουκιάδης, Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές εργασιακές σχέσεις και το δίκαιο της ευελιξίας της εργασίας, Εκδόσεις Σάκκουλα 2005, σελ Σε σύγκριση με το ν.551/15 που καθιερώνει το «ατομικό» σύστημα, βλ. παραπάνω, υπό ΙΙ β. 45 Καλομοίρης, Βασικαί έννοιαι του ελληνικού εργατικού δικαίου, Εκδόσεις Ελληνικό κέντρο παραγωγικότητος 1976, σελ , Μπάνας, Χρηματική ικανοποίηση εργατικού ατυχήματος, ΕΕΔ 1973, σελ.1412 επ. 46 Κουκιάδης, ό.π., σελ Βλαστός, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Σάκκουλα 2005, σελ.989, Λαναράς, Νομοθεσία εργατική και ασφαλιστική, Αθήνα 2007, σελ.277

18 18 υποκειμενική του κοινού δικαίου 48. Τα πράγματα διαφοροποιούνται σε περίπτωση δόλου του εργοδότη. Σύμφωνα με το άρ.34 2 ν.1846/51, αν με δικαστική απόφαση βεβαιωθεί ότι το εργατικό ατύχημα οφείλεται σε δόλο του εργοδότη ή του υπ αυτού προστηθέντος, ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει στο μεν Ι.Κ.Α. κάθε δαπάνη την οποία το ίδρυμα κατέβαλε στον παθόντα εξαιτίας του ατυχήματος, στο δε παθόντα τη διαφορά μεταξύ της πλήρους αποζημίωσης του αστικού δικαίου και του ποσού που του χορηγήθηκε από το Ι.ΚΑ. Ενεργοποιείται, δηλαδή, στην περίπτωση αυτή τόσο η αντικειμενική ευθύνη του ν.551/15 όσο και η υποκειμενική του αστικού δικαίου. Αμφισβήτηση επικρατεί σχετικά με το αν τα όσα ισχύουν επί δόλου του εργοδότη ισχύουν και στην περίπτωση παραβίασης εκ μέρους του των όρων ασφαλείας που καθορίζονται από το νόμο, από διάταγμα ή από κανονισμό με ισχύ νόμου ή επικυρωθέντα από αρμόδια δημόσια αρχή. Κατά τη μάλλον κρατούσα άποψη, στην περίπτωση αυτή ο εργοδότης απαλλάσσεται και δεν ενεργοποιείται καμία ευθύνη του απέναντι στον παθόντα 49. Μάλιστα, επικρίνεται η έλλειψη ευθύνης του εργοδότη για την περίπτωση μη τήρησης των μέτρων ασφαλείας ως σοβαρό μειονέκτημα, ειδικά για την ελληνική πραγματικότητα, όπου το σύστημα πρόληψης είναι εξαιρετικά ελλιπές 50. Υποστηρίχθηκε, βέβαια, και η αντίθετη άποψη, ότι δηλαδή το δικαίωμα του παθόντος στην πλήρη αποζημίωση του κοινού δικαίου υπάρχει και στην περίπτωση που το ατύχημα αποδίδεται στη παράβαση των μέτρων ασφαλείας 51. Νομίζω ότι από τη διατύπωση του νόμου μάλλον προκύπτει ξεκάθαρα ότι ο εργοδότης απαλλάσσεται σε περίπτωση παράβασης μέτρων ασφαλείας. Εντούτοις, πέραν των αναμενόμενων επικρίσεων που ήδη έχουν διατυπωθεί, αξίζει να γίνει ακόμη μία επισήμανση. 48 Βλαστός, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Σάκκουλα 2005, σελ.988, Ο ίδιος, Η ατομική σύμβαση εργασίας, Εκδόσεις Σάκκουλα 2004, σελ.287, Ζερδελής, Εργατικό δικαιο, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Σάκκουλα 2007, σελ.860, Ληξουριώτης, Εργατικό δίκαιο, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη 2005, σελ.501, Λαναράς, Νομοθεσία εργατική και ασφαλιστική 2005, σελ Ζερδελής, ό.π., σελ , Βλαστός, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Σάκκουλα 2005, σελ.990,, Ο ίδιος, Η σύμβαση εξηρτημένης εργασίας, τόμ.ιι, Εκδόσεις Σάκκουλα 1990, σελ , Ληξουριώτης, Εργατικό δίκαιο, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη 2005, σελ , Χατζηδημητρίου-Ψηλός, Ασφαλιστική νομοθεσία, Εκδόσεις Δελτίου Εργατικής Νομοθεσίας 1984, σελ.526, Φώτου, Το εργατικό ατύχημα στο Δίκαιο Κοινωνικής Ασφάλισης, ΕΔΚΑ 1989, σελ.385 επ. (390), Κατζέλα, Εφαρμογές εργατικού δικαίου, Εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη 2008, σελ.666. Βλ. και ΟλΑΠ 1176/1986 ΔΕΝ 1986, σελ.969, ΟλΑΠ 1267/1976 ΕΕΔ 36, σελ.198, ΑΠ 307/1986 ΕΕΔ 46, σελ.20, ΑΠ 217/1976 ΔΕΝ 32, σελ.527, ΜΠρΚαστορ 170/1990, Αρμ 1991, σελ Κουκιάδης, Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές εργασιακές σχέσεις και το δίκαιο της ευελιξίας της εργασίας, Εκδόσεις Σάκκουλα 2005, σελ ΑΠ 892/1989 ΕΕΔ 49, σελ.367, ΑΠ 472/1987 ΕΕΔ 47, σελ.129, ΑΠ 879/1986 ΕΕΔ 46, σελ.305, ΑΠ 965/1985 ΕΕΔ 43, σελ.779

19 19 Στο ν.551/15 ο δόλος του εργοδότη και η παράβαση εκ μέρους του των ειδικών όρων ασφαλείας αντιμετωπίζεται με όμοιο τρόπο, δηλαδή η συνέπεια και στις δύο περιπτώσεις είναι η παροχή της δυνατότητας στον παθόντα να επιλέξει είτε την οδό του ν.551/15 είτε αυτή του αστικού δικαίου. Όπως και η δόλια συμπεριφορά του εργοδότη έτσι και η αμέλειά του ως προς τις ειδικά θεσπισμένες διατάξεις για τους όρους ασφαλείας «τιμωρούνται» από το νόμο κατά τον ίδιο τρόπο με τη δυνατότητα του θύματος να επιλέξει να διεκδικήσει την πλήρη αποζημίωση του αστικού δικαίου 52. Μάλιστα, θα έλεγε κανείς ότι - εκ των πραγμάτων - είναι ευχερέστερη η απόδειξη της μη τήρησης των όρων ασφαλείας σε έναν δικαστικό αγώνα παρά η απόδειξη του δόλου του εργοδότη, με αποτέλεσμα να έχει μεγάλη σημασία τελικά το ότι ο νόμος δίνει μια τέτοια δυνατότητα στον παθόντα. Γιατί, λοιπόν, ο νομοθέτης, ενώ σταθμίζει κατ αυτόν τον τρόπο τα πράγματα στο ν.551/15, επιλέγει στο ν.1846/51 να διαχωρίσει την περίπτωση της παράβασης των όρων ασφαλείας από αυτή του δόλου του εργοδότη; Ειδικά αν σκεφτεί κανείς την περιορισμένη έκταση εφαρμογής του ν.551/15 ενόψει της ασφάλισης της πλειοψηφίας των μισθωτών στο Ι.Κ.Α., η κοινή αντιμετώπιση δόλου και παράβασης μέτρων ασφαλείας από την ασφαλιστική νομοθεσία για το εργατικό ατύχημα προκύπτει αναγκαία για την πληρέστερη προστασία του εργαζόμενου-θύματος εργατικού ατυχήματος. Καθίσταται προφανές ότι το πεδίο εφαρμογής του ν.551/15 περιορίστηκε σημαντικά μετά την εισαγωγή στο ελληνικό δίκαιο του θεσμού της αναγκαστικής ασφάλισης 53 και της υπαγωγής του μεγαλύτερου μέρους των μισθωτών στον ασφαλιστικό οργανισμό του Ι.Κ.Α. Πάντως η απαλλαγή αυτή του εργοδότη δεν βρίσκει εφαρμογή στην περίπτωση των ασφαλισμένων σε άλλα ταμεία μισθωτών 54. Σε κάθε άλλη περίπτωση ο εργοδότης ευθύνεται έστω και αν ο ασφαλιστικός φορέας στον οποίο είναι τυχόν ασφαλισμένος ο παθών εργαζόμενος χορηγεί σε αυτόν 52 Σύμφωνα με τον Οικονόμου, Δίκαιον Εργατικών Ατυχημάτων και Επαγγελματικών Νόσων, σελ.779 επ., η παράβαση των ειδικά θεσπισμένων όρων ασφαλείας συνιστά «βαρύ πταίσμα» του εργοδότη (μάλλον με τον όρο αυτό εννοείται η περίπτωση της βαριάς αμέλειας) και μάλιστα η διάταξη του άρ.16 ν.551/15 που το προβλέπει κατισχύει, ως ειδική, της γενικής έννοιας της βαριάς αμέλειας του κοινού δικαίου, την οποία εξειδικεύει στην περίπτωση εργατικού ατυχήματος. Με τη θεωρία του επαγγελματικού κινδύνου αναγνωρίστηκε και κατέστη κοινώς γνωστό ότι κάποια είδη επιχειρήσεων ενέχουν απρόβλεπτους κινδύνους για τους εργαζόμενους σε αυτές. Αυτός που ιδρύει, λοιπόν, τέτοιες επιχειρήσεις το γνωρίζει αυτό και δεν επιτρέπεται να το αγνοεί. Πόσο μάλλον αφού έχει θεσπιστεί σωρεία ειδικών νομοθετημάτων που ενημερώνουν και επιβάλλουν στον εργοδότη τη λήψη μέτρων για την προφύλαξη των εργαζομένων του, οι κίνδυνοι πλέον δεν είναι απρόβλεπτοι αλλά συγκεκριμένοι και περιλαμβάνονται σε νόμους και διατάγματα κλπ. τα οποία ο εργοδότης, αφού αποφασίζει να ιδρύσει μια επιχείρηση που ενέχει κινδύνους, δεν επιτρέπεται να αγνοεί. Μη συμμορφούμενος, λοιπόν, προς τα προληπτικά αυτά μέτρα ο εργοδότης θεωρείται ότι σκόπιμα αρνείται να λάβει τα πρόσφορα μέτρα προς αποφυγήν ατυχημάτων, αφού υπάρχει εκ μέρους του και γνώση και βούληση ως προς τον πιθανά επερχόμενο αποτέλεσμα του εργατικού ατυχήματος. 53 Ήδη με το ν.6298/ Κουκιάδης, Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές εργασιακές σχέσεις και το δίκαιο της ευελιξίας της εργασίας, Εκδόσεις Σάκκουλα 2005, σελ.518

20 20 ισόποσες παροχές ή και ανώτερες ακόμη από τις καταβαλλόμενες από το Ι.Κ.Α. στις αντίστοιχες περιπτώσεις εργατικών ατυχημάτων 55. iii) Το δικαίωμα για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης Τελείως διαφορετική από την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας του παθόντος από εργατικό ατύχημα, είτε βάσει του ατομικού συστήματος του ν.551/15 είτε βάσει του συλλογικού-ασφαλιστικού του ν.1846/51, είναι η αποζημίωση για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης του θύματος ή λόγω ψυχικής οδύνης των μελών της οικογένειάς του σε περίπτωση θανάτου του 56. Πρόκειται για τη δυνατότητα που παρέχεται από τον Αστικό Κώδικα σε περίπτωση μη περιουσιακής ζημίας, η οποία είναι αποτέλεσμα αδικοπραξίας και συνίσταται στην ηθική βλάβη του παθόντος ή αντίστοιχα στην ψυχική οδύνη των συγγενών του θανόντος παθόντα (άρ.299 και 932 ΑΚ). Μάλιστα, το άρ.931 ΑΚ προβλέπει ρητά για την περίπτωση της αναπηρίας ή της παραμόρφωσης και ορίζει ότι λαμβάνεται ιδιαιτέρως υπ όψιν κατά την επιδίκαση της αποζημίωσης αν επιδρά στο μέλλον του παθόντα. Καθίσταται προφανές ότι σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος είναι πολύ πιθανό να τεθεί ζήτημα ηθικής βλάβης του παθόντα, πέραν της υγείας του οποίου διακυβεύεται το μέλλον του, η επιβίωση αλλά και η αξιοπρέπειά του. Πόσο μάλλον τίθεται ζήτημα ψυχικής οδύνης των συγγενών του θανόντος από εργατικό ατύχημα. Αυτό που πρέπει να συντρέχει για να επιδικαστεί μια τέτοιου είδους αποζημίωση στον παθόντα από εργατικό ατύχημα είναι η υπαιτιότητα του εργοδότη ή των προστηθέντων από αυτόν προσώπων. Ακόμα, δηλαδή, και αν το ατύχημα οφείλεται σε ελαφρά αμέλεια του εργοδότη πληρούται η προϋπόθεση του νόμου και μπορεί να επιδικαστεί αποζημίωση για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης 57. Πόσο μάλλον αν συντρέχει δόλος του εργοδότη ή παράβαση των όρων ασφαλείας που προβλέπει το άρ.16 ν.551/15. Εννοείται ότι ο παθών σ αυτή την περίπτωση φέρει το βάρος απόδειξης της υπαίτιας συμπεριφοράς του εργοδότη. 55 Βλαστός, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Σάκκουλα 2005, σελ.991, βλ. και ΑΠ 307/1986 ΕΕΔ 46, σελ.20, ΑΠ 839/1977 ΕΕΔ 37, σελ. 59, ΑΠ 630/1976 ΕΕΔ 35, σελ Μπάνας, Χρηματική ικανοποίηση εργατικού ατυχήματος, ΕΕΔ 1973, σελ.1412 επ. 57 Μπάνας, ό.π., Ληξουριώτης, Εργατικό δίκαιο, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη 2005, σελ.503

21 21 Η χρηματική ικανοποίηση οφείλεται τόσο στην περίπτωση εφαρμογής του ατομικού όσο και στην περίπτωση εφαρμογής του συλλογικού-ασφαλιστικού συστήματος 58. Ο εργοδότης, δηλαδή, ανεξάρτητα από την απαλλαγή του από την ευθύνη αποζημίωσης του παθόντος που υπάγεται στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α., υποχρεούται σε κάθε περίπτωση υπαιτιότητάς του (οποιασδήποτε μορφής) να αποκαταστήσει την ηθική βλάβη ή την ψυχική οδύνη αντίστοιχα 59. Καμιά παροχή χορηγούμενη από το Ι.Κ.Α. δεν μπορεί να δικαιολογήσει τον αποκλεισμό των αξιώσεων που δεν στοχεύουν στην αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας του εργαζομένου αλλά της ηθικής βλάβης που προξένησε σε αυτόν το εργατικό ατύχημα. Ακόμα και αν συντέλεσε ο εργαζόμενος με υπαίτια συμπεριφορά του στην πρόκληση του ατυχήματος, μπορεί να του επιδικαστεί η αποζημίωση του άρ.932 ΑΚ, απλά θα ληφθεί υπ όψιν το συντρέχον πταίσμα του κατά τον υπολογισμό της αποζημίωσης 60. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι δεν αποκλείεται να απαλλάσσεται ο εργοδότης από την ευθύνη του ν.551/15 ή ακόμη και από την ευθύνη αποζημίωσης του κοινού αστικού δικαίου επειδή δεν ενέχεται για δόλο ή για την ειδική αμέλεια του άρ.16 ν.551/15, αλλά να διατηρείται εναντίον του η αξίωση για χρηματική ικανοποίηση προς αποκατάσταση της ηθικής βλάβης, για την οποία αρκεί αμέλεια οποιασδήποτε μορφής 61. ε) Το εργατικό ατύχημα στην ασφαλιστική νομοθεσία i) Γενικά στοιχεία - Η ασφαλιστική κάλυψη του ν.1846/51 Η έννοια της κοινωνικής ασφάλειας περιλαμβάνει την εξασφάλιση απασχόλησης, την εξασφάλιση εισοδήματος και την εξασφάλιση της ικανότητας προς 58 Μπάνας, Χρηματική ικανοποίηση εργατικού ατυχήματος, ΕΕΔ 1973, σελ.1412 επ. 59 Βλαστός, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Σάκκουλα 2005, σελ.991, Ο ίδιος, Η ατομική σύμβαση εργασίας, Εκδόσεις Σάκκουλα 2004, σελ.287, Λαναράς, Νομοθεσία εργατική και ασφαλιστική 2005, σελ.274, Ο ίδιος, Νομοθεσία εργατική και ασφαλιστική, Αθήνα 2007, σελ.278, Λεοντάρης, Εργατικό δίκαιο, Εκδόσεις Πάμισος 2007, σελ.378, Καμπάνταης, Εργατικά ζητήματα για μισθωτούς και εργοδότες 2008, σελ.490, Λάμπος, Εργατικά ατυχήματα, Εργατική Ασφαλιστική Νομοθεσία 1997, σελ.193 επ. (196), Κατζέλα, Εφαρμογές εργατικού δικαίου, Εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη 2008, σελ.666. Βλ. και ενδεικτικά ΑΠ 284/2004 ΔΕΝ 60, σελ.1757, ΑΠ 799/2001 ΕΕΔ 62,σελ. 37, ΑΠ 276/2000 ΕΕΔ 60, σελ.755 και αναλυτική παράθεση νομολογίας σε Βλαστό, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Σάκκουλα 2005, σελ Ζερδελής, Εργατικό δικαιο, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Σάκκουλα 2007, σελ.862, Λάμπος, ό.π., σελ.197. Βλ. και ΑΠ 1438/2002 ΝοΒ 2003, σελ Ληξουριώτης, Εργατικό δίκαιο, Ατομικές εργασιακές σχέσεις, Εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη 2005, σελ.503, Κατζέλα, ό.π., σελ

22 22 εργασία. Η κοινωνική ασφάλιση, από την άλλη, αποτελεί ένα από τα μέσα πραγματοποίησης του ευρύτατου αυτού σκοπού που επιδιώκει η κοινωνική ασφάλεια 62. Λόγω των οξύτατων κοινωνικών προβλημάτων που προκαλούν τα εργατικά ατυχήματα αλλά και υπό την πίεση των ίδιων των εργαζομένων, το δίκαιο κοινωνικής ασφάλισης προσπάθησε να αμβλύνει την οξύτητα του προβλήματος περιλαμβάνοντας στις διατάξεις του την κάλυψη του εργατικού ατυχήματος. Η προστασία, μάλιστα, του τελευταίου είναι ο πιο παλιός κλάδος της κοινωνικής ασφάλισης 63. Στο δίκαιο της κοινωνικής ασφάλισης το εργατικό ατύχημα αποτελεί ακόμα μία ασφαλιστική περίπτωση, δηλαδή ένα γεγονός με συνέπεια την επιβλαβή διατάραξη της οικονομικής κατάστασης του ασφαλισμένου προσώπου. Η κοινωνική ασφάλιση, λοιπόν, επιδιώκει να προστατεύσει τον ασφαλισμένο από τη διατάραξη αυτή μέσω της χορήγησης ορισμένων παροχών 64. Το εργατικό ατύχημα, ως ασφαλιστική περίπτωση, δεν αποτελεί ξεχωριστό ασφαλιστικό κλάδο αλλά υπάγεται - ανάλογα με τις συνέπειες που επιφέρει - είτε στον κλάδο της ασθένειας (σε περίπτωση ασθένειας) είτε στον κλάδο των συντάξεων (σε περίπτωση αναπηρίας ή θανάτου) 65,66. Εντούτοις, ειδικά για την περίπτωση εργατικού ατυχήματος ισχύει η εξαίρεση από την προϋπόθεση της συμπλήρωσης ορισμένου χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση. Έτσι, ακόμη και μία ημέρα ασφάλισης αρκεί για τη θεμελίωση του δικαιώματος παροχών 67 εφόσον κατά την ημέρα εκείνη επέλθει το ατύχημα 68. Εξαιρετικά, 62 Αγαλλόπουλος, Μελέται Εργατικού δικαίου και Κοινωνικής πολιτικής, τόμ. 2 ος, Αθήνα 1976, σελ Φώτου, Το εργατικό ατύχημα στο Δίκαιο Κοινωνικής Ασφάλισης, ΕΔΚΑ 1989, σελ.385 επ. (386) 64 Αγαλλόπουλος, Κοινωνικαί Ασφαλίσεις, Αθήνα 1955, σελ Αγαλλόπουλος, ό.π., σελ Η επιλογή αυτή του Έλληνα νομοθέτη έχει να κάνει με την καθιέρωση της θεωρίας του επαγγελματικού κινδύνου ως δικαιολογητική βάση της αντικειμενικής ευθύνης του εργοδότη σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος. Αφού, λοιπόν, αρκεί για τη θεμελίωση της υποχρέωσης παροχής αποζημίωσης η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου του ατυχήματος με την εργασία χωρίς να απαιτείται κάποια μορφή υπαιτιότητας, δεν υφίσταται νομική ανάγκη διαχωρισμού της επανόρθωσης των ατυχημάτων εφόσον και η υπόλοιπη κοινωνική ασφάλιση ακριβώς στις ίδιες αρχές στηρίζεται και αποσκοπεί ακριβώς στο να επανορθώσει τις ζημίες που υφίσταται ο μισθωτός στην εργασία του, για την επανόρθωση των οποίων ευθύνεται - στη βάση της γενικότερης αρχής του επαγγελματικού κινδύνου - και ο εργοδότης, με τη μορφή συμμετοχής στις καταβαλλόμενες στον ασφαλιστικό φορέα εισφορές (Αγαλλόπουλος, Κοινωνικαί Ασφαλίσεις, Αθήνα 1955, σελ.228) 67 Άρ.34 1 ν.1846/51. Βλ. και Χατζηδημητρίου-Ψηλός, Ασφαλιστική νομοθεσία, Εκδόσεις Δελτίου Εργατικής Νομοθεσίας 1984, σελ Στην ασφαλιστική νομοθεσία γίνεται διάκριση μεταξύ του εργατικού και του εξωεργατικού ατυχήματος. Έτσι, επί εξωεργατικού ατυχήματος, για τη χορήγηση των παροχών τόσο του κλάδου ασθενείας όσο και του κλάδου συντάξεως απαιτείται η πραγματοποίηση τουλάχιστον του μισού αριθμού των ημερών ασφαλίσεως που προβλέπει ο νόμος για την κοινή νόσο (άρ.34 1 ν.1846/51)

Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων

Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων Ιούλιος 2017 Η ευθύνη του εργοδότη κατά το Ν. 551/1915 Η ευθύνη του εργοδότη κατά τη νομοθεσία του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ΙΝΕ - ΓΣΕΕ www.inegsee.gr info@inegsee.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Εργατικό ατύχημα... 2 1.1 Γενικά... 3 1.2 Προϋποθέσεις... 3 1.3 Υποχρέωση για πρόνοια... 3 Πηγές... 5 Συντακτική ομάδα...

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Εργατικό ατύχημα... 2 1.1 Γενικά... 3 1.2 Προϋποθέσεις... 3 1.3 Υποχρέωση για πρόνοια... 3 Πηγές... 5 Συντακτική ομάδα... ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εργατικό ατύχημα... 2 1.1 Γενικά... 3 1.2 Προϋποθέσεις... 3 1.3 Υποχρέωση για πρόνοια... 3 Πηγές... 5 Συντακτική ομάδα... 5 1 1. Εργατικό ατύχημα ΘΕΜΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ Η έννοια του εργατικού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Συνοπτικός πίνακας με τα κυριότερα σημεία..2 1. Εργατικό ατύχημα...3 1.1 Γενικά...3 1.2 Προϋποθέσεις...3 1.3 Εργοδοτική υποχρέωση για πρόνοια...3 1.4 Υποχρέωση αποζημίωσης εργοδότη για εργατικό

Διαβάστε περισσότερα

ίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής εργαζομένων

ίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής εργαζομένων Εργασιακά Θέματα ίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής εργαζομένων «Αποζημίωση λόγω συνταξιοδότησης» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Αποζημίωση λόγω συνταξιοδότησης 3 1.1 Γενικά 6 1.2 Δικαιούχοι 6 α) Ιδιωτικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016 ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016 Ευθύνη του Δημοσίου Έννοια ευθύνης του Δημοσίου υποχρέωση του Δημοσίου, των ΟΤΑ, των ΝΠΔΔ, να αποζημιώσουν τρίτα πρόσωπα για ζημίες που έχουν

Διαβάστε περισσότερα

Με βάση τον ορισμό του «εργατικού ατυχήματος» όπως προκύπτει από το άρθρο 1 του Ν. 551/15, όπως έχει κωδικοποιηθεί και τροποποιηθεί μέχρι και σήμερα,

Με βάση τον ορισμό του «εργατικού ατυχήματος» όπως προκύπτει από το άρθρο 1 του Ν. 551/15, όπως έχει κωδικοποιηθεί και τροποποιηθεί μέχρι και σήμερα, Με βάση τον ορισμό του «εργατικού ατυχήματος» όπως προκύπτει από το άρθρο 1 του Ν. 551/15, όπως έχει κωδικοποιηθεί και τροποποιηθεί μέχρι και σήμερα, τρία είναι τα βασικά στοιχεία που πρέπει να συντρέχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ & ΔΙΚΑΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ [06]

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ & ΔΙΚΑΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ [06] ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ & ΔΙΚΑΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ [06] ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΤΙΤΛΟΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΟΜΙΚΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ [06.01.---] Ληξουριώτης Ι. Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις Έκδοση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΔΙΑΔΟΧΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ... 2 1. Συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου και αορίστου χρόνου... 2 1.1 Σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου... 3

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Σύμβαση εξηρτημένης εργασίας

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Σύμβαση εξηρτημένης εργασίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Σύμβαση εξηρτημένης εργασίας. 1. Η σύμβαση εξηρτημένης εργασίας. 2. Το στοιχείο της εξαρτήσεως 3. Σύμβαση εταιρείας... 4. Ενδείξεις διαφοροποιήσεως μεταξύ συμβάσεως εξηρτημένης εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

Εργασιακά Θέματα. Συμβάσεις ορισμένου χρόνου

Εργασιακά Θέματα. Συμβάσεις ορισμένου χρόνου Εργασιακά Θέματα Συμβάσεις ορισμένου χρόνου Μάρτιος 2017 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Ορισμός... 3 2. Είδη συμβάσεων ορισμένου χρόνου.. 3 3. Συμβάσεις ορισμένου και αορίστου χρόνου 4 4. Διαδοχικές συμβάσεις ορισμένου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ & ΔΙΚΑΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ [06]

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ & ΔΙΚΑΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ [06] ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ & ΔΙΚΑΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ [06] ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΤΙΤΛΟΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΟΜΙΚΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ [06.01.---] Βλαστός Στ. Γ. Επίτομο Ατομικό Εργατικό Δίκαιο Σάκκουλα, 2001

Διαβάστε περισσότερα

Εργασιακά Θέματα. Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη

Εργασιακά Θέματα. Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη Εργασιακά Θέματα Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη Ιούλιος 2015 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΧΕΙΡΟΥΜΕΝΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ «ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΑΠΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ»

ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΧΕΙΡΟΥΜΕΝΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ «ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΑΠΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ» ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΠΡΟΕΔΡΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΧΕΙΡΟΥΜΕΝΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ «ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΑΠΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ» Αθήνα, 8-10-2012 Με άρθρο στο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. V. Η εμπιστοσύνη ως αυτόνομο θεμέλιο ευθύνης του παραγωγού 17

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. V. Η εμπιστοσύνη ως αυτόνομο θεμέλιο ευθύνης του παραγωγού 17 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ι. Ενοποίηση του ευρωπαϊκού δικαίου.. 1 1. Ο εθνικός χαρακτήρας του αστικού δικαίου 1 2. Προώθηση της ενοποιήσεως μέσω της Ευρωπαϊκής Ενώσεως...

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΥΧΟΣ ΣΤ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΕΕΔ- 22 ΣΥΜΒΑΣΗ :

ΤΕΥΧΟΣ ΣΤ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΕΕΔ- 22 ΣΥΜΒΑΣΗ : ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α.Ε Διεύθυνση Ειδικών Εγκαταστάσεων Δικτύου Λ Αθηνών 72 185 47, Ν. Φάληρο ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΕΕΔ- 22 ΣΥΜΒΑΣΗ : ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ : «Καθαρισμός εσωτερικών

Διαβάστε περισσότερα

Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα.

Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Ο κατάλογος των δικαιωμάτων αυτών αποτελεί τη βασική κατοχύρωση

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4203, 24/4/2009

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4203, 24/4/2009 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΙΣΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΝΟΜΟ Προοίμιο. Επίσημη Εφημερίδα Ε.Ε.: L 204 της 26/07/2006, σελ. 23. Για σκοπούς εναρμόνισης

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Δίκαιο. Αστική ευθύνη του δημοσίου 1 ο μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ.

Διοικητικό Δίκαιο. Αστική ευθύνη του δημοσίου 1 ο μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Αστική ευθύνη του δημοσίου 1 ο μέρος Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό,

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Κοινωνικής Ασφάλισης. Ειδικοί Χρόνοι Ασφάλισης

Θέματα Κοινωνικής Ασφάλισης. Ειδικοί Χρόνοι Ασφάλισης Θέματα Κοινωνικής Ασφάλισης Ειδικοί Χρόνοι Ασφάλισης Φεβρουάριος 2015 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ειδικοί χρόνοι ασφάλισης Συνοπτική παρουσίαση. 3 1. Γενικά. 8 2. Ασφάλιση κατά τον χρόνο ασθένειας..... 8 3. Οφειλόμενες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 Σύμβαση δανεισμού... 2 1.1 Γενικά... 4 1.2 Γνήσιος και μη γνήσιος δανεισμός... 5 1.3 Το νομικό πλαίσιο για τον κατ επάγγελμα δανεισμό εργαζομένων... 5 Πηγές... 9 Συντακτική ομάδα... 9 1 1.

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Ν Α Κ Α Σ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Ω Ν

Π Ι Ν Α Κ Α Σ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Ω Ν Π Ι Ν Α Κ Α Σ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Ω Ν 1. Γενικοί Οροι Ασφάλισης 2. Γενικοί Οροι Ασφαλιστηρίων Συµβολαίων 3. Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης έναντι Τρίτων 3.1 Ειδικοί όροι 3.2 Αντικείµενο ασφάλισης 3.3 Ορια αποζηµίωσης

Διαβάστε περισσότερα

Εργασιακά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα της γυναίκας εν μέσω οικονομικής κρίσης

Εργασιακά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα της γυναίκας εν μέσω οικονομικής κρίσης Αθήνα, 09/03/2011 ΑΡΘΡΟ της Αικ. Ζαφείρη Καμπίτση Επιτ. Γεν. Διευθυντού ΟΑΕΕ Τ. Προέδρου Δ.Σ ΤΑΠΟΤΕ ΘΕΜΑ : Εργασιακά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα της γυναίκας εν μέσω οικονομικής κρίσης Ι. Είναι γνωστό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή.6 1.1 Αποχή λόγω ασθενείας.6 2. Παροχές σε χρήμα σε περίπτωση ασθένειας από το ΙΚΑ.8 2.1. Επίδομα ασθενείας.8 2.2. Καταβολή επιδόματος ασθενείας.8 2.3. Βεβαίωση ανικανότητας προς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΟΜΙΚΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ: 35/2016

ΑΤΟΜΙΚΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ: 35/2016 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (Οι αριθμοί παραπέμπουν στις παραγράφους και στις σελίδες, όπου ενδείκνυται)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (Οι αριθμοί παραπέμπουν στις παραγράφους και στις σελίδες, όπου ενδείκνυται) ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (Οι αριθμοί παραπέμπουν στις παραγράφους και στις σελίδες, όπου ενδείκνυται) ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η αρχή της ισότητας στις εργασιακές σχέσεις Εισαγωγή.... σ. 1 Εννοιολογικός προσδιορισμός της

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε μέρα που μετακινούμαστε στο δρόμο, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον μεγάλο κίνδυνο των ανασφάλιστων οχημάτων, τα οποία ολοένα και αυξάνονται.

Κάθε μέρα που μετακινούμαστε στο δρόμο, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον μεγάλο κίνδυνο των ανασφάλιστων οχημάτων, τα οποία ολοένα και αυξάνονται. Κάθε μέρα που μετακινούμαστε στο δρόμο, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον μεγάλο κίνδυνο των ανασφάλιστων οχημάτων, τα οποία ολοένα και αυξάνονται. Η INTERAMERICAN σάς ενημερώνει για όσα ισχύουν για τα ανασφάλιστα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ Σ/Ν ΤΟΥ ΥΠ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ Σ/Ν ΤΟΥ ΥΠ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 25, 2013 ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ Σ/Ν ΤΟΥ ΥΠ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΑΣΟΚ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΑΔΕΙΑ & ΕΠΙΔΟΜΑ ΑΔΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ

ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΑΔΕΙΑ & ΕΠΙΔΟΜΑ ΑΔΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΑΔΕΙΑ & ΕΠΙΔΟΜΑ ΑΔΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Όλοι οι εργαζόμενοι, με σχέση εξαρτημένης εργασίας αορίστου ή ορισμένου χρόνου, ανεξάρτητα της, ειδικότητας και του τρόπου αμοιβής

Διαβάστε περισσότερα

Αστική Ευθύνη Προϊόντων Ελίνα Παπασπυροπούλου HDI Global SE. Money Show 2016, Θεσσαλονίκη

Αστική Ευθύνη Προϊόντων Ελίνα Παπασπυροπούλου HDI Global SE. Money Show 2016, Θεσσαλονίκη Αστική Ευθύνη Προϊόντων Ελίνα Παπασπυροπούλου HDI Global SE Money Show 2016, Θεσσαλονίκη Το 2012 καταβλήθηκαν από τις ασφαλιστικές εταιρίες στην Ε.Ε. αποζημιώσεις αστικής ευθύνης 14 δισ. EUR (Insurance

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ 7 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ 7 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ 7 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Ι. Εκπλήρωση της Παροχής από τον Οφειλέτη Εκπλήρωση της Παροχής είναι το σύνολο των πράξεων με τις οποίες (ή των παραλείψεων χωρίς τις οποίες)

Διαβάστε περισσότερα

Εργασιακά Θέματα. Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων (Μέρος Α )

Εργασιακά Θέματα. Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων (Μέρος Α ) Εργασιακά Θέματα Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων (Μέρος Α ) Μάρτιος 2015 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων (Μέρος Α ) Συνοπτική παρουσίαση.. 3 2. Γενικοί κανόνες υγιεινής και ασφάλειας

Διαβάστε περισσότερα

Εργασιακά Θέματα. Δώρο Πάσχα

Εργασιακά Θέματα. Δώρο Πάσχα Εργασιακά Θέματα Δώρο Πάσχα Μάρτιος 2015 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Δώρο Πάσχα Συνοπτική παρουσίαση 3 2. Δικαιούχοι. 4 3. Χρόνος και τρόπος καταβολής 4 4. Υπολογισμός δώρου Πάσχα. 5 5. Βάση υπολογισμού. 6 6. Συνέπειες

Διαβάστε περισσότερα

Γ. ΠΕΡΙ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΠ ΑΡΙΘ. ΔΠΜ-Θ/ΠΚΑΣΤ/

Γ. ΠΕΡΙ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΠ ΑΡΙΘ. ΔΠΜ-Θ/ΠΚΑΣΤ/ Γ. ΠΕΡΙ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΠ ΑΡΙΘ. ΔΠΜ-Θ/ΠΚΑΣΤ/ Αντικείμενο: «ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΤΗΣ ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ»

Διαβάστε περισσότερα

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΠολΠρωτΑθ 528/2002

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΠολΠρωτΑθ 528/2002 ΠολΠρωτΑθ 528/2002 Προστασία καταναλωτή. Προστασία προσωπικών δεδομένων. Τράπεζες. Συλλογική αγωγή. Ενώσεις καταναλωτών. Νομιμοποίηση. (..) Ι. Από τις συνδυασμένες διατάξεις των αρ. 4 παρ. 2, 6, 12 παρ.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Συντομογραφίες...15 Ελληνικές...15 Ξενόγλωσσες...18

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Συντομογραφίες...15 Ελληνικές...15 Ξενόγλωσσες...18 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Συντομογραφίες...15 Ελληνικές...15 Ξενόγλωσσες...18 Εισαγωγή: Το φυσικό περιβάλλον ως ρυθμιστικό αντικείμενο του αστικού δικαίου: μια γενική θεώρηση 1. Ο παραπληρωματικός χαρακτήρας του αστικού

Διαβάστε περισσότερα

-Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου.»

-Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου.» ΘΕΜΑ: «Κοινοποίηση διατάξεων αρ. 62 του Ν. 2676/99. -Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου.» Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις του αρ. 62 του Ν. 2676/99 (ΦΕΚ 1/5.1.99) «Οργανωτική και λειτουργική αναδιάρθρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 4387/2016

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 4387/2016 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΚΕΔΟΣ, πολιτικός μηχανικός, Πρόεδρος Τ.Μ.Ε.Δ.Ε. Α Σ Φ Α Λ Ι Σ Τ Ι Κ Ο Σ Ν Ο Μ Ο Σ 4 3 8 7 / 2 0 1 6 Κ Ω Ν Σ Τ Α Ν Τ Ι Ν Ο Σ Μ Α Κ Ε Δ Ο Σ Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ Π

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ (Αφορά Διακηρύξεις για σύναψη Συμβάσεων Παροχής Υπηρεσιών)

ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ (Αφορά Διακηρύξεις για σύναψη Συμβάσεων Παροχής Υπηρεσιών) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α.Ε ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ : ΔΠΜ-Θ/ΤΥ/7/2017 Για την ανάδειξη Αναδόχου για τη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ» «ΦΥΛΑΞΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: ΘΕΣΜΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΩΞΗ ΓΙΑ ΜΗ ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ (ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ κλπ.)

ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΩΞΗ ΓΙΑ ΜΗ ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ (ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ κλπ.) ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΩΞΗ ΓΙΑ ΜΗ ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ (ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ κλπ.) Η ποινική δίωξη επαγγελματιών κάθε ειδικότητας για τη μη καταβολή των εισφορών ασφάλισης των ιδίων ασκείται απαραδέκτως,

Διαβάστε περισσότερα

Καθηγητής: Γιώργος Βασιλείου. Κωδικός Μαθήματος:ΥΓΑ101. Καλή αρχή σε όλους!!!

Καθηγητής: Γιώργος Βασιλείου. Κωδικός Μαθήματος:ΥΓΑ101. Καλή αρχή σε όλους!!! Καθηγητής: Γιώργος Βασιλείου Κωδικός Μαθήματος:ΥΓΑ101 Καλή αρχή σε όλους!!! Η υγεία και η ασφάλεια στην εργασία είναι ανθρώπινο δικαίωμα και συμπεριλαμβάνεται στην Παγκόσμια Διακύρηξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΑΣ... 2 ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ... 4 1. Κατηγορίες δικαιούχων... 4 1.1 Βαριά αναπηρία... 4 1.2 Συνήθης αναπηρία... 4 1.3 Μερική αναπηρία... 5 1.4 Προϋπάρχουσα αναπηρία... 5 2. Εκτίμηση αναπηρίας...

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΟΙΚ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Δ/ΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Τ.Α. ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝ. Δ/ΣΗΣ & Π/Υ. Αθήνα 12 Νοεμβρίου 2013

ΣΧΕΔΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΟΙΚ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Δ/ΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Τ.Α. ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝ. Δ/ΣΗΣ & Π/Υ. Αθήνα 12 Νοεμβρίου 2013 ΣΧΕΔΙΟ Αποστολή με fax & e-mail ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΟΙΚ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Δ/ΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Τ.Α. ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝ. Δ/ΣΗΣ & Π/Υ Ταχ. Δ/νση: Σταδίου 27 Ταχ. Κώδικας:101 83 ΑΘΗΝΑ Πληροφορίες:

Διαβάστε περισσότερα

22/11/2008. Εκδήλωση- ενημέρωση- συζήτηση. με θέματα. «Ηθική και δεοντολογία στο επάγγελμα του οδοντιάτρου & Νομική προσέγγιση ιατρικής ευθύνης»

22/11/2008. Εκδήλωση- ενημέρωση- συζήτηση. με θέματα. «Ηθική και δεοντολογία στο επάγγελμα του οδοντιάτρου & Νομική προσέγγιση ιατρικής ευθύνης» 22/11/2008 Εκδήλωση- ενημέρωση- συζήτηση με θέματα «Ηθική και δεοντολογία στο επάγγελμα του οδοντιάτρου & Νομική προσέγγιση ιατρικής ευθύνης» Συνδιοργάνωση του Ομίλου Νομικού Προβληματισμού ΈΔΡΑ και της

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων και Ανέργων

Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων και Ανέργων Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων και Ανέργων ΙΝΕ - ΓΣΕΕ www.inegsee.gr info@inegsee.gr Περιεχόμενα 3 4 1. Ορισμός 2. Προϋποθέσεις άσκησης 3. Τρόπος άσκησης 4. Καταχρηστική άσκηση

Διαβάστε περισσότερα

31987L0344. EUR-Lex L EL. Avis juridique important

31987L0344. EUR-Lex L EL. Avis juridique important Avis juridique important 31987L0344 Οδηγία 87/344/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 22ας Ιουνίου 1987 για το συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με την ασφάλιση νομικής προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΟΛΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΓΝΩΜΟΛΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΝΩΜΟΛΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑ Ερωτάται αν αν είναι στα πλαίσια ή όχι του Συντάγματος η εφαρμογή της παραγράφου 2 του άρθρου 139 του Κώδικα Δικαστικών Επιμελητών με την έκδοση της προβλεπόμενης Υπουργικής

Διαβάστε περισσότερα

Περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας και δικαιώματα των θυμάτων

Περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας και δικαιώματα των θυμάτων Η σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, όπου τα άτομα περνούν τις περισσότερες ώρες της ημέρας τους, είναι πλέον σύνηθες φαινόμενο. Ως σεξουαλική παρενόχληση ορίζεται κάθε ανεπιθύμητη λεκτική, μη λεκτική

Διαβάστε περισσότερα

Οµιλία Υπουργού Εργασίας & Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Οµιλία Υπουργού Εργασίας & Κοινωνικών Ασφαλίσεων Οµιλία Υπουργού Εργασίας & Κοινωνικών Ασφαλίσεων ηµήτρη Ρέππα στο διεθνές Συνέδριο µε θέµα: Εργαλεία για την εφαρµογή των ευρωπαϊκών οδηγιών στον τοµέα της υγείας στην εργασία το παράδειγµα του χηµικού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΘΗΝΑ 2012

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΘΗΝΑ 2012 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΘΗΝΑ 2012 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 ΠΕ ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ...4 ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΞΩ ΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ:...5 ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΚΑΙ ΚΥΡΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΒΑΤΩΝ...5 ΦΟΡΕΙΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Η ΔΙΑΔΟΧΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ... 4. 1. Αρμόδιος φορέας για την απονομή της σύνταξης σε περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης... 4

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Η ΔΙΑΔΟΧΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ... 4. 1. Αρμόδιος φορέας για την απονομή της σύνταξης σε περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης... 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Η ΔΙΑΔΟΧΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ... 4 1. Αρμόδιος φορέας για την απονομή της σύνταξης σε περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης... 4 2. Τρόπος υπολογισμού της σύνταξης... 8 Πηγές... 12 Συντακτική Ομάδα... 12

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΥΧΟΣ ΣΤ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ

ΤΕΥΧΟΣ ΣΤ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΙΚΤΥΟΥ ΙΑΚΗΡΥΞΗ -208 ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ: «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ - ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ( ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ) ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΗΛΕΜΕΤΡΗΣΗΣ ΜΕΣΗΣ ΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΑΡΙΑΣ ΣΤΑΥΡΙΔΟΥ &ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΑΡΙΑΣ ΣΤΑΥΡΙΔΟΥ &ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΑΡΙΑΣ ΣΤΑΥΡΙΔΟΥ &ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ Θέμα: Δυνατότητα ψήφου των εκπροσώπων των ΔΕ νοσηλευτών στη Νοσηλευτική Επιτροπή Ι. Τεθέντα υπόψη μου στοιχεία ιστορικού. Σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε μέρα που μετακινούμαστε στο δρόμο, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον μεγάλο κίνδυνο των ανασφάλιστων οχημάτων, τα οποία ολοένα και αυξάνονται.

Κάθε μέρα που μετακινούμαστε στο δρόμο, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον μεγάλο κίνδυνο των ανασφάλιστων οχημάτων, τα οποία ολοένα και αυξάνονται. Κάθε μέρα που μετακινούμαστε στο δρόμο, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον μεγάλο κίνδυνο των ανασφάλιστων οχημάτων, τα οποία ολοένα και αυξάνονται. Η INTERAMERICAN σάς ενημερώνει για όσα ισχύουν για τα ανασφάλιστα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 25ης Ιουνίου 1991 για τη συμπλήρωση των μέτρων που αποσκοπούν στο να προαγάγουν τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία των εργαζομένων με σχέση εργασίας ορισμένου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΟΔΟΤΙΚΗ ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Παράγων θεραπείας η Ιδιωτική Ασφάλιση

ΕΡΓΟΔΟΤΙΚΗ ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Παράγων θεραπείας η Ιδιωτική Ασφάλιση ΕΡΓΟΔΟΤΙΚΗ ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Παράγων θεραπείας η Ιδιωτική Ασφάλιση Του Γιώργου Κουτίνα (*) Είναι γεγονός πως η εντατικοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας και οι ευρύτερες συνέπειες της παγκοσμιοποίησης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ENNOIA ΔΙΚΑΙΟΥ Ι) Ορισμός, έννοια του κανόνα δικαίου, διάκριση από συγγενείς έννοιες ΙΙ) Δίκαιο-ηθική-εθιμοτυπία-συναλλακτικά ήθη ΙΙΙ) Βασικές διακρίσεις του

Διαβάστε περισσότερα

Σελίδα 1 από 5. Τ

Σελίδα 1 από 5. Τ Σελίδα 1 από 5 ΔΕΟ 10 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ- ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΤΟΜΟΙ Α & Α1 & Β ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ 1. Τι είναι κράτος; Κράτος: είναι η διαρκής σε νομικό πρόσωπο οργάνωση λαού

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΥΧΟΣ Ε ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ. Παροχή Υπηρεσιών: Μελέτη, Επίβλεψη, Αδειοδότηση Δομικών Έργων σε Υ/Σ ΥΤ/ΜΤ αρμοδιότητας ΔΕΔΔΗΕ

ΤΕΥΧΟΣ Ε ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ. Παροχή Υπηρεσιών: Μελέτη, Επίβλεψη, Αδειοδότηση Δομικών Έργων σε Υ/Σ ΥΤ/ΜΤ αρμοδιότητας ΔΕΔΔΗΕ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΔΙΚΤΥΟΥ Λ. Αθηνών 72, 18547, Ν. Φάληρο ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ με αριθμό ΔΕΕΔ-9 Σύμβαση : Παροχή Υπηρεσιών: Μελέτη, Επίβλεψη, Αδειοδότηση Δομικών Έργων σε Υ/Σ ΥΤ/ΜΤ αρμοδιότητας ΔΕΔΔΗΕ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΡΙΣΜΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ. Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη: Δ.Ν. Πατρίνα Παπαρρηγοπούλου Ειδικοί Επιστήμονες: Γιάννης Κωστής, Έλενα Σταμπουλή, Τασούλα Τοπαλίδου

ΠΟΡΙΣΜΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ. Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη: Δ.Ν. Πατρίνα Παπαρρηγοπούλου Ειδικοί Επιστήμονες: Γιάννης Κωστής, Έλενα Σταμπουλή, Τασούλα Τοπαλίδου ΠΟΡΙΣΜΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Αθήνα 21 Ιουνίου 2005 Αριθμ. Πρωτ.: 18811/2004 Η ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΒΛΑΒΗΣ Η ΤΗΣ ΠΑΘΗΣΗΣ, ΣΕ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΗ ΤΗΣ ΥΠΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑ, ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ Ο ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΚΕ ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΤ. : Το με αριθ / έγγραφο του Γραφείου Νομικού Συμβούλου Ι.Κ.Α. Ε.Τ.Α.Μ.

ΣΧΕΤ. : Το με αριθ / έγγραφο του Γραφείου Νομικού Συμβούλου Ι.Κ.Α. Ε.Τ.Α.Μ. «Άσκηση ενδίκων μέσων» ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΣΟΔΩΝ Γενικό Έγγραφο: Ε40/338/27-10-06 ΣΧΕΤ. : Το με αριθ. 15176/19-10-06 έγγραφο του Γραφείου Νομικού Συμβούλου Ι.Κ.Α. Ε.Τ.Α.Μ. Σας διαβιβάζουμε το ανωτέρω

Διαβάστε περισσότερα

Tsibanoulis & Partners: Τι σημαίνει αστική ευθύνη οικονομικών διευθυντών για τις Α.Ε.

Tsibanoulis & Partners: Τι σημαίνει αστική ευθύνη οικονομικών διευθυντών για τις Α.Ε. Tsibanoulis & Partners: Τι σημαίνει αστική ευθύνη οικονομικών διευθυντών για τις Α.Ε. Οι διατάξεις περί ευθύνης των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου εφαρμόζονται και σε πρόσωπα που δεν είναι μέλη, αλλά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα

ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ (ΑΛΛΑΓΗ) ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ... 2 1. Η έννοια της μεταβολής του προσώπου του εργοδότη... 2 Πηγές... 7 Συντακτική ομάδα... 7 1 ΜΕΤΑΒΟΛΗ (ΑΛΛΑΓΗ) ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Διεύθυνση Περιφέρειας Μακεδονίας-Θράκης ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΠ ΑΡΙΘ:.. Αρ. SAP: Α.Δ.Α.Μ.:. Ανάδειξη Αναδόχων με ανοιχτή διαδικασία, για: 1. Εκτέλεση εργασιών κλαδεμάτων ή κοπής δέντρων που γειτνιάζουν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 3/ 10 / 2011 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Αρ. πρωτ. ΔΙ.Π.ΣΥΝ./Φ1 / 5/ 77266

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 3/ 10 / 2011 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Αρ. πρωτ. ΔΙ.Π.ΣΥΝ./Φ1 / 5/ 77266 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 3/ 10 / 2011 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Αρ. πρωτ. ΔΙ.Π.ΣΥΝ./Φ1 / 5/ 77266 O.A.E.E ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΠΡΟΣ : Αποδέκτες Πίνακα Α ΓΕΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΣΦΑΛ/ΚΩΝ ΟΦΕΙΛΩΝ ΠΕΡΙΦ/ΚΟ ΥΠΟΚ/ΜΑ ΙΚΑ ΕΤΑΜ - ΤΜΗΜΑ ΚΕΑΟ Ταχ. Δ/νση : Ταχ. Κώδ.: Τηλέφ.: Πληροφορ.: FAX:

ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΣΦΑΛ/ΚΩΝ ΟΦΕΙΛΩΝ ΠΕΡΙΦ/ΚΟ ΥΠΟΚ/ΜΑ ΙΚΑ ΕΤΑΜ - ΤΜΗΜΑ ΚΕΑΟ Ταχ. Δ/νση : Ταχ. Κώδ.: Τηλέφ.: Πληροφορ.: FAX: ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι.1..... /.. / 201.. ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΣΦΑΛ/ΚΩΝ ΟΦΕΙΛΩΝ ΠΕΡΙΦ/ΚΟ ΥΠΟΚ/ΜΑ ΙΚΑ ΕΤΑΜ - ΤΜΗΜΑ ΚΕΑΟ Ταχ. Δ/νση : Ταχ. Κώδ.: Τηλέφ.: Πληροφορ.: FAX: ΠΡΟΣ Αριθμ. Πρωτοκ... κ.. ΑΦΜ:.. ΒΕΒΑΙΩΣΗ ΟΦΕΙΛΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 Επιτροπή Αναφορών 2009 12.02.2008 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 0296/2004, της Ειρήνης Σαββίδου, ελληνικής ιθαγένειας, εξ ονόματος του «Σωματείου Εργαζομένων στα Τοπικά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 1. Έννοια και χαρακτηριστικά του Εργατικού Δικαίου... 1 1.1. Έννοια Εργατικού Δικαίου... 1 1.2. Χαρακτηριστικά του ΕργΔ... 1 1.3. Σύγχρονες τάσεις... 2 2. Ιστορικά... 3 3.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ ΙΕΚ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ: Βοηθός Φαρμακείου Ημ/νια: 19/11/2013 ΕΞΑΜΗΝΟ: Α Χειμερινό Μάθημα: Ασφάλεια και Υγιεινή Εισηγητής : Εμμανουήλ Ε. Νικόλαος Ενότητα: Εισαγωγή ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΒΑΣΙΚΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Ο διαχειριστής της γερμανικής ΕΠΕ

Ο διαχειριστής της γερμανικής ΕΠΕ Ο διαχειριστής της γερμανικής ΕΠΕ Ο διαχειριστής εκπροσωπεί την γερμανική ΕΠΕ και ενεργεί επ'ονόματι αυτής κάθε πράξη διαχείρισης. Ποιος μπορεί να γίνει διαχειριστής σε μία γερμανική ΕΠΕ Διαχειριστής μίας

Διαβάστε περισσότερα

των ορίων ηλικίας που θα έχουν διαµορφωθεί κατά το έτος της συµπλήρωσης του 55 ου ή του 60 ου έτους της ηλικίας τους.

των ορίων ηλικίας που θα έχουν διαµορφωθεί κατά το έτος της συµπλήρωσης του 55 ου ή του 60 ου έτους της ηλικίας τους. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 26/09/2011 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Αριθµ. πρωτ. : Φ. 80000/24506/1853 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΠΡΟΣ : /νση Κύριας Ασφάλισης Μισθωτών Ι.Κ.Α. Ε.Τ.Α.Μ.

Διαβάστε περισσότερα

Προεδρικό ιάταγµα 456/1984 «Αστικός Κώδικας και Εισαγωγικός του Νόµος» (ΦΕΚ Α' 164/17-24.10.1984) ΕΚΑΤΟ ΟΓ ΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Προεδρικό ιάταγµα 456/1984 «Αστικός Κώδικας και Εισαγωγικός του Νόµος» (ΦΕΚ Α' 164/17-24.10.1984) ΕΚΑΤΟ ΟΓ ΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Προεδρικό ιάταγµα 456/1984 «Αστικός Κώδικας και Εισαγωγικός του Νόµος» (ΦΕΚ Α' 164/17-24.10.1984) ΕΚΑΤΟ ΟΓ ΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Άρθρο 648 Έννοια Με τη σύµβαση εργασίας ο εργαζόµενος έχει υποχρέωση

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3828, 31/3/2004 Ο ΠΕΡΙ ΙΣΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΑΣΧΕΤΑ ΑΠΟ ΦΥΛΕΤΙΚΗ Ή ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2004

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3828, 31/3/2004 Ο ΠΕΡΙ ΙΣΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΑΣΧΕΤΑ ΑΠΟ ΦΥΛΕΤΙΚΗ Ή ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2004 Ο ΠΕΡΙ ΙΣΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΑΣΧΕΤΑ ΑΠΟ ΦΥΛΕΤΙΚΗ Ή ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2004 Για σκοπούς μερικής εναρμόνισης με την πράξη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας με τίτλο: «Οδηγία 2000/43/ΕΚ του Συμβουλίου

Διαβάστε περισσότερα

1. Έννοια 'Εργατικού Ατυχήματος' Η Νομοθεσία δεν ορίζει συγκεκριμένα ποια από τα ατυχήματα είναι εργατικά. Ειδικότερα, στο άρθρο 8 του ΑΝ1846/51 και

1. Έννοια 'Εργατικού Ατυχήματος' Η Νομοθεσία δεν ορίζει συγκεκριμένα ποια από τα ατυχήματα είναι εργατικά. Ειδικότερα, στο άρθρο 8 του ΑΝ1846/51 και 1. Έννοια 'Εργατικού Ατυχήματος' Η Νομοθεσία δεν ορίζει συγκεκριμένα ποια από τα ατυχήματα είναι εργατικά. Ειδικότερα, στο άρθρο 8 του ΑΝ1846/51 και συγκεκριμένα στην παρ.4, η έννοια του όρου «ατύχημα»

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΕΝΩΣΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ- ΤΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ε.Ν.Ε.)- Ν.Π.Δ.Δ. ΥΠΟΜΝΗΜΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΕΝΩΣΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ- ΤΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ε.Ν.Ε.)- Ν.Π.Δ.Δ. ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΕΝΩΣΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ- ΤΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ε.Ν.Ε.)- Ν.Π.Δ.Δ. Ταχ. Δ/ση :Β. Σοφίας 47 Τ.Κ. :10676 Αθήνα Τηλ :210-3648044 Φαξ :210-3617859 Αθήνα, 12/11/2010

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΑ Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Αθήνας

ΕΚΑ Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Αθήνας ΕΚΑ Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Αθήνας ] Ηµερίδα ΤΕΕ «Επιτυχία σηµαίνει κανένα ατύχηµα» Χαιρετισµός του Προέδρου του ΕΚΑ Γρηγόρη Φελώνη Παρασκευή, 2 Νοεµβρίου 2001 1 Το ζήτηµα των συνθηκών εργασίας αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

ΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Θεσσαλονίκη, 18 Φεβρουαρίου 2017 ΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Πέτρος Κ. Τσαντίλας Διδάκτωρ Νομικής Δικηγόρος

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως στην προώθηση της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών

Ο ρόλος του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως στην προώθηση της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών Ομιλία Επιτρόπου Διοικήσεως σε ημερίδα που διοργάνωσαν από κοινού η Επιτροπή Αιρετών Γυναικών της Ένωσης Δήμων Κύπρου και το Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως με θέμα την Ισότητα των δύο φύλων Τετάρτη 12/09/2012

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Γενικοί Όροι Ασφάλισης 2. Γενικοί Όροι Ασφαλιστηρίων Συµβολαίων 3. Ειδικότερο περιεχόµενο Ασφαλιστηρίων Συµβολαίων 3.1 Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης του Αναδόχου έναντι Τρίτων

Διαβάστε περισσότερα

Χ. Βλ. Γκόρτσος Επίκ. Καθηγητής Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου Γενικός Γραμματέας ΕΕΤ

Χ. Βλ. Γκόρτσος Επίκ. Καθηγητής Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου Γενικός Γραμματέας ΕΕΤ Περιβαλλοντική ευθύνη αναφορικά με την πρόληψη και αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας: Προβληματισμοί σε σχέση με την εφαρμογή των διατάξεων της Οδηγία 2004/35/ΕΚ στα πιστωτικά ιδρύματα Χ. Βλ. Γκόρτσος

Διαβάστε περισσότερα

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΟλΑΠ 18/1999

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΟλΑΠ 18/1999 ΟλΑΠ 18/1999 Παροχή δικηγορικών υπηρεσιών. Ευθύνη δικηγόρου για ζημία πελάτη. - Η παροχή δικηγορικών υπηρεσιών δεν υπάγεται στο ν. 2251/1994. Η ευθύνη των δικηγόρων για ζημία που προκλήθηκε κατά την παροχή

Διαβάστε περισσότερα

Απαλλαγή Πληρωμής Ασφαλίστρων λόγω Ανικανότητας

Απαλλαγή Πληρωμής Ασφαλίστρων λόγω Ανικανότητας ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΑΠΑΛΛΑΓΗΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΩΝ ΛΟΓΩ ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ 1. ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΟΙ To Συμπληρωματικό αυτό Συμβόλαιο αποτελεί μέρος του Βασικού Ασφαλιστηρίου Συμβολαίου Σύνθετης Προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

Εργασιακά Θέματα. «Η Υποχρέωση Πρόνοιας του Εργοδότη»

Εργασιακά Θέματα. «Η Υποχρέωση Πρόνοιας του Εργοδότη» Εργασιακά Θέματα «Η Υποχρέωση Πρόνοιας του Εργοδότη» Περιεχόμενα 1. Η υποχρέωση πρόνοιας του εργοδότη Συνοπτική παρουσίαση. 2 2. Γενική εργοδοτική υποχρέωση πρόνοιας Έννοια..... 3 3. Περιεχόμενο γενικής

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΚ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ

ΙΕΚ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΙΕΚ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ: Βοηθός Φαρμακείου Ημ/νια: 26/11/2013 ΕΞΑΜΗΝΟ: Α Χειμερινό Εισηγητής : Εμμανουήλ Ε. Νικόλαος Μάθημα: Ασφάλεια και Υγιεινή Ενότητα: Κεφάλαιο 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

L 283/36 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΟΔΗΓΙΕΣ

L 283/36 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΟΔΗΓΙΕΣ L 283/36 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 28.10.2008 ΟΔΗΓΙΕΣ ΟΔΗΓΙΑ 2008/94/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 22ας Οκτωβρίου 2008 περί προστασίας των μισθωτών σε περίπτωση αφερεγγυότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΔΗΜΟ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΔΗΜΟ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΔΗΜΟ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΣΗ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ ΓΙΑΤΡΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠ ΑΡΙΘ. 31089/28-08-2017 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΥ ΤΟΥ/ΤΗΣ: Περιγραφή εργασίας Ώρες απασχόλησης

Διαβάστε περισσότερα

Άρειος Πάγος: 166/1996 (Τµ. Β') Πηγή: ΕΕ 8-9, σελ. 867, 1996

Άρειος Πάγος: 166/1996 (Τµ. Β') Πηγή: ΕΕ 8-9, σελ. 867, 1996 Άρειος Πάγος: 166/1996 (Τµ. Β') Πηγή: ΕΕ 8-9, σελ. 867, 1996 Περίληψη: ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ. ΟΛΟΣ ΕΡΓΟ ΟΤΗΣ - ΤΗΡΗΣΗ ΟΡΩΝ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ - ΑΜΕΛΕΙΑ ΕΙ ΙΚΗ. Εκείνος που υπέστη ανικανότητα εξαιτίας εργατικού

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων

Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων ΙΝΕ - ΓΣΕΕ www.inegsee.gr info@inegsee.gr Περιεχόμενα 1. Εισαγωγικά 2. Εισαγωγή στις νέες ρυθμίσεις του Ν. 4387/2016 3. Υποχρέωση για παράλληλη

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ:1.Αύξηση εισφορών υπέρ των Κλάδων α)σύνταξης β)παροχών ασθενείας και μητρότητας σε είδος του ΙΚΑ και γ)ανεργίας του ΟΑΕΔ. 2.

ΘΕΜΑ:1.Αύξηση εισφορών υπέρ των Κλάδων α)σύνταξης β)παροχών ασθενείας και μητρότητας σε είδος του ΙΚΑ και γ)ανεργίας του ΟΑΕΔ. 2. ΘΕΜΑ:1.Αύξηση εισφορών υπέρ των Κλάδων α)σύνταξης β)παροχών ασθενείας και μητρότητας σε είδος του ΙΚΑ και γ)ανεργίας του ΟΑΕΔ. 2.Τροποποίηση των διατάξεων περί εισφοράς επαγγελματικού κινδύνου. 3.Πρόσθετη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ Κύκλος Κοινωνικής Προστασίας ΠΟΡΙΣΜΑ. Χορήγηση Επιδόµατος Απολύτου Αναπηρίας σε συνταξιούχους γήρατος

ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ Κύκλος Κοινωνικής Προστασίας ΠΟΡΙΣΜΑ. Χορήγηση Επιδόµατος Απολύτου Αναπηρίας σε συνταξιούχους γήρατος ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ Κύκλος Κοινωνικής Προστασίας (Ν. 3094/2003 Συνήγορος του Πολίτη και άλλες διατάξεις, Άρθρο 3 5) ΠΟΡΙΣΜΑ Χορήγηση Επιδόµατος Απολύτου Αναπηρίας σε συνταξιούχους γήρατος

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Δημόσια Διαβούλευση Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας».

Θέμα: «Δημόσια Διαβούλευση Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας». ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 7 Απριλίου 2009 Αριθ. Πρωτ.: 734 Προς: κ Νίκο Βασιλάκο. Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) Πανεπιστημίου 69 και Αιόλου, 105 64, Αθήνα. Θέμα: «Δημόσια Διαβούλευση Κώδικα Προμήθειας

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Σχετικά με την ασφάλιση βουλευτών στον ΕΦΚΑ και στο ΕΤΕΑΕΠ. : Το υπ αριθμ.πρωτ. Δ.ΕΙΣΦ.Μ./322/827402/ έγγραφο του ΕΦΚΑ.

ΘΕΜΑ: Σχετικά με την ασφάλιση βουλευτών στον ΕΦΚΑ και στο ΕΤΕΑΕΠ. : Το υπ αριθμ.πρωτ. Δ.ΕΙΣΦ.Μ./322/827402/ έγγραφο του ΕΦΚΑ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΟΙΝ. ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΚΥΡΙΑΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΙΣΦΟΡΩΝ (Δ15) ΤΜΗΜΑ : Β & Δ Πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 17/08/2011

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 17/08/2011 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 17/08/2011 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Αρ. Πρωτ.: Φ80000/οικ.18562/1230 & ΚΟΙΚΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΟΙΝ. ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΚΥΡΙΑΣ ΑΣΦ. ΜΙΣΘΩΤΩΝ ΤΜΗΜΑ : Γ Ταχ. Δ/νση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΙΔΡΥΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ Αθήνα, 19 Μαρτίου 1988 ΔΙΟΙΚΗΣΗ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΙΔΡΥΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ Αθήνα, 19 Μαρτίου 1988 ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΙΔΡΥΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ Αθήνα, 19 Μαρτίου 1988 ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Αριθ. Πρωτ. ΤΜΗΜΑ Γεν. Ασφ. Μισθωτών Α2Ι/Φ.Τ.296 Ταχ. Δ/νση: Αγ. Κων/νου 8,10241 ΑΘΗΝΑ ΑΡΙΘΜΟΣ: 35 Πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Ασφαλιστική Τακτοποίηση κατά την Επίσχεση Εργασίας»

ΘΕΜΑ: «Ασφαλιστική Τακτοποίηση κατά την Επίσχεση Εργασίας» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΜΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 1.9.2009 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Αναφορά 0586/2005, του Ιωάννη Βουτινόπουλου, ελληνικής ιθαγένειας, σχετικά με εικαζόμενες παράνομες χρηματιστηριακές συναλλαγές

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΟΔΟΣΗΗ. Από την Ε.Δ.Ε.Υ.Α. υποβάλλονται τα ακόλουθα ερωτήματα: Αν από τη μείωση του 7 % εξαιρούνται τα ακόλουθα επιδόματα:

ΓΝΩΜΟΔΟΣΗΗ. Από την Ε.Δ.Ε.Υ.Α. υποβάλλονται τα ακόλουθα ερωτήματα: Αν από τη μείωση του 7 % εξαιρούνται τα ακόλουθα επιδόματα: ΠΑΝΟ ΕΤΓΟΤΡΖ-ΓΗΚΖΓΟΡΟ ΑΘΖΝΩΝ ΝΟΜΗΚΟ ΤΜΒΟΤΛΟ ΚΔΝΣΡΗΚΖ ΔΝΩΖ ΓΖΜΩΝ ΚΑΗ ΚΟΗΝΟΣΖΣΩΝ ΔΛΛΑΓΟ ΜΠΟΤΜΠΟΤΛΗΝΑ 9-11 (2 ος όροφος) ΑΘΖΝΑ ΣΖΛ:210-8259140-1-FAX: 210-8259235 ΚΗΝ:6977506705 E-mail: pzygouris@gmail.com

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

ΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Θεσσαλονίκη, 8 Φεβρουαρίου 2018 ΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Πέτρος Κ. Τσαντίλας Διδάκτωρ

Διαβάστε περισσότερα

Υ Π Ο Δ Ε Ι Γ Μ Α Σ Υ Μ Β Α Σ ΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ. για (περιγραφή αντικειμένου σύμβασης) για την κάλυψη αναγκών της Βουλής.

Υ Π Ο Δ Ε Ι Γ Μ Α Σ Υ Μ Β Α Σ ΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ. για (περιγραφή αντικειμένου σύμβασης) για την κάλυψη αναγκών της Βουλής. Υ Π Ο Δ Ε Ι Γ Μ Α Σ Υ Μ Β Α Σ ΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ για (περιγραφή αντικειμένου σύμβασης) για την κάλυψη αναγκών της Βουλής. Στην Αθήνα σήμερα,... 2012, ημέρα.., στο Μέγαρο της Βουλής των Ελλήνων, ανάμεσα : 1. αφενός

Διαβάστε περισσότερα