ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Μεταπαγετώδης λιθοφασική εξέλιξη στο μέτωπο της ακτογραμμής. στον Ανατολικό Σαρωνικό

Transcript

1 ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Μεταπαγετώδης λιθοφασική εξέλιξη στο μέτωπο της ακτογραμμής στον Ανατολικό Σαρωνικό ΜΠΟΥΓΙΟΥΡΗΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΘΗΝΑ 2016

2 Περίληψη Ο ανατολικός Σαρωνικός άλλαξε σημαντικα στην παλαιογεωγραφία του κατά τον τελευταίο παγετώδη κύκλο του Άνω Τεταρτογενούς, με σημαντική επίπτωση στις ιζηματογενείς φάσεις των αποθέσεων. Με βάση την αναλυτική ιζηματολογική έρευνα τεσσάρων πυρήνων βαρύτητας, που ελήφθησαν σε βάθη m, καταγράφησαν οι διαφοροποιήσεις των λιθοφάσεων και συσχετήθηκαν με τις παλαιαοωκεανογραφικές μεταβολές. Αναλυτικότερα, οι πυρήνες ερευνήθηκαν για τη μαγνητική επιδεκτικότητα, την κοκκομετρική τους διαφορποίηση και τις μεταβολές τους σε CaCO 3. Συμπληρωματικά μελετήθηκαν αντιπροσωπευτικά δείγματα με περιθλασίμετρο ακτινών Χ(XRD) για την αποτύπωση της ορυκτολογίας των ανθρακικών ορυκτών και τη συμμετοχή των κλαστικών χερσογενών ορυκτών στη συνολική σύσταση των λιθοφάσεων. Όλοι οι πυρήνες καταγράφουν αυξημένη συμμετοχή χερσογενών ορυκτών κατά το Ολόκαινο, ενώ προς το μέγιστο της παγετώδους περιόδου ελατώνεται σημαντικά η ιζηματογένεση χερσογενούς κλαστικού υλικού και αυξάνεται θεαματικά η ανθρακική ιζηματογένεση, που αγγίζει το 90% της συνολικής σύστασης των ιζημάτων. Αντίστοιχα η κοκκομετρία των ιζημάτων γίνεται πιο χονδρόκοκκη προς την παγετώδη περίοδο, σαν αποτέλεσμα της μετανάστευσης της ακτογραμμής στο εξωτερικό τμήμα της υφαλοκρηπίδας. Abstract Eastern Saronic gulf changed significantly in its paleoceanography during the past glacial cycle of upper Quaternary, with significant results in the sedimentological facies of its depositions. Based on the analytical sedimentological study of four gravity cores taken from depths of m, variations of lithofacies were recorded and correlated to paleoceanographic changes. Specifically, the cores were examined for their magnetic susceptibility, their granulometric differentiations and their changes in CaCO 3 content. Complementary, specific samples were examined with x-ray difractometer (XRD) for the survey of the mineralogy of carbon minerals and the participation of clastic land-oriented minerals in the total content of the lithofacies. All cores show increased participation of land-oriented minerals during the Olocene, while in the maximum of the glacial period, land-oriented material sedimentation is decreased significantly and carbonate sedimentation is increased dramatically, reaching in some cases 90% of the total content of the sediments. Accordingly, granulometry of sediments becomes more coarse grained towards the glacial period, due to the immigration of the coastline in the outer part of the continental shelf. 1

3 1. Σαρωνικός Κόλπος Γνωστός στους αρχαίους Έλληνες και ως Πόρος, Πόντος η Σαλαμινιακός (Αισχύλος 523 π.χ. 456 π.χ., Στράβωνας μ.χ) οφείλει την ονομασία του σύμφωνα με τη μυθολογία στο βασιλιά της Τροιζήνας Σάρωνα που πνίγηκε στα νερά του κυνηγώντας ένα ελάφι. Έχει εμβαδό περί τα 3000 km 2 και αποτελεί το 10% της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας της Ελλάδας (Hatzikakidis, 1968; Schwartz and Tziavos, 1975) ορίζεται βόρεια και βορειοανατολικά από τις ακτές του νομού Αττικής, δυτικά από τις ακτές του νομού Κορινθίας και νοτιοδυτικά από τις ακτές του νομού Αργολίδος (εικόνα 1). Στα δυτικά συνδέεται με τον κορινθιακό κόλπο από το 1893 μέσω της τεχνητής διώρυγας του Ισθμού της Κορίνθου, ενώ στα νοτιοανατολικά οριοθετείται από τη νοητή γραμμή των ακρωτηρίων Σουνίου και Σκυλαίου. Φυσιογραφικά διαχωρίζεται σε ανατολικό και δυτικό από το ύβωμα γενικής κατεύθυνσης Β-Ν που περιλαμβάνει τα νησιά Σαλαμίνα, Αίγινα, Αγκίστρι και τη χερσόνησο των Μεθάνων. Ο δυτικός Σαρωνικός περιλαμβάνει τη λεκάνη της Επιδαύρου με μέγιστο βάθος που περνάει τα 400m και επιμήκη ανάπτυξη σε διεύθυνση ΔΒΔ-ΑΝΑ και τη λεκάνη των Μεγάρων με μέγιστο βάθος 250μ και ελλειπτική ανάπτυξη κατά μήκος άξονα με διεύθυνση Α-Δ. Το ανατολικό τμήμα του Σαρωνικού έχει ήπια μορφολογία και συνδέεται άμεσα με το κεντρικό Αιγαίο. Εικόνα 1.1 Σαρωνικός κόλπος (Google Earth) Τα ανεμογενή κύματα στο Σαρωνικό έχουν μικρό ύψος λόγω του περιορισμένου μήκους αναπτύγματος κυματισμού σε όλες τις διευθύνσεις εκτός από τη νοτιοανατολική. Το εύρος της αστρονομικής παλίρροιας είναι μικρό και κυμαίνεται μεταξύ 0,3 και 0,4m (Tsimplis, 1994; Υδρογραφική Υπηρεσία Πολεμικού Ναυτικού, 2015) ενώ άνεμοι και αλλαγές της βαρομετρικής πίεσης προκαλούν μικρές αλλαγές της στάθμης της θάλασσας που δεν ξεπερνουν τα 0,5 0,6m (Schwartz and Tziavos, 1975; Andritsanos et al., 2000). 2

4 1.1 Ιστορική αναδρομή Αναφορές στο Σαρωνικό υπάρχουν σε πολλούς αρχαίους συγγραφείς και ποιητές όπως ο Στράβωνας που στο έργο του Γεωγραφικά (βιβλίο Η, παράγραφος 2.2, Στράβωνας 64π.Χ. 24μ.Χ), αναφέρεται στο Σαρωνικό κόλπο και στις ονομασίες του ως Σαλαμινακός και Σαρωνικός πόρος αλλά και στον Πειραιά που τον περιγράφει ως νησί, υπόθεση που μελετήθηκε και επιβεβαιώνεται από δείγματα πυρήνων (Goiran et al., 2011). Στο έργο «Περίπλους της θαλάσσης της οικουμένης Ευρώπης και Ασίας και Λιβύης» που αποδίδεται στον Ψευδοσκύλακα (Ψευδοσκύλαξ, 4 ος αιώνας π.χ) αναφέρονται αποστάσεις μεταξύ των παράκτιων πόλεων. Οι πρώτες παρατηρήσεις που σχετίζονται με την ηφαιστειότητα των Μεθάνων και τη γεωλογία της ευρύτερης περιοχής του Σαρωνικού ξεκινούν απ το Ρωμαίο ποιητή Οβίδιο που περιγράφει το 8 μ.χ. την έκρηξη του ηφαιστείου των Μεθάνων στο έργο του Μεταμορφώσεις, (Ovidius, 43 π.χ 17 μ.χ). Ο Στράβωνας ήταν αυτόπτης μάρτυρας μιας έκρηξης του ηφαιστείου και έδωσε τη δική του περιγραφή στο έργο του Γεωγραφικά (βιβλίο Α, παράγραφος 3.18, Στράβωνας 64π.Χ 24μ.Χ) όπου εκτός από το ύψος του ηφαιστειακού κώνου αναφέρεται και στην εξάπλωση των πυροκλαστικών υλικών στη θάλασσα. Τέλος, ο Παυσανίας που επισκέφτηκε την περιοχή γύρω στο 150μ.Χ., περιγράφει την έκρηξη που έλαβε χώρα το μ.χ. στο έργο του Ελλάδος Περιηγήσεις (Βιβλίο Κορινθιακά, παράγραφος II.34, Παυσανίας 2 ος αιώνας μ.χ). Η έκρηξη αυτή είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση θερμών ιαματικών πηγών στο βόρειο άκρο των Μεθάνων, ενώ σχετίζεται με το υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Παυσανία ΒΔ της χεσονήσου (Παυλάκης et al., 1990). Ιδιαίτερα σημαντική θέση του Σαρωνικού κόλπου, αφενώς λόγω της γειτνίασής του με την Αθήνα και αφετέρου λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του ως τμήμα του ενεργού ηφαιστειακόυ τόξου του νότιου Αιγαίου προσέλκυσαν ήδη απ το 18 ο αιώνα το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας εστιάζοντας κυρίως στα χερσαία τμήματα περιμετρικά του κόλπου κόλπου και κυρίως στις περιοχές με ηφαιστειακή δραστηριότητα. Η πρώτη βιβλιογραφική αναφορά με γεωλογικό - πετρογραφικό περιεχόμενο έγινε με την αναγνώριση της ηφαιστειακής προέλευσης της χερσονήσου των Μεθάνων (Dodwell, 1819) ενώ οι πρώτες αμιγώς γεωλογικές παρατηρήσεις έγιναν κατά τη διάρκεια της Επιστημονικής αποστολής του Μοριά (Expedition scientifique de Moree, Boblaye and Virlet, 1834). To έτος 1866 ο Γάλλος Fouque περιγράφει το ηφαιστειακό κέντρο του βουνού Καμένου στα Μέθανα και ανακαλύπτει τον κρατήρα που περιγράφεται ως το σημείο της έκρηξης από τους Στράβωνα, Οβίδιο και Παυσανία (Fouque, 1867). Οι Reiss kai Stubel συνεισφέρουν στη γεωλογική περιγραφή των Μεθάνων, της Αίγινας και του Σουσακίου (Reiss and Stubel, 1867). Ιδιαίτερης σημασίας είναι οι εργασίες του Washington όπου απεικονίζονται σε χάρτες και περιγράφονται οι γεωλογικοί σχηματισμοί της Αίγινας και των Μεθάνων, ενώ γίνονται πετρογραφικές αναφορές στον Πόρο και στο Σουσάκι (Washington, 1894, 1895a, 1895b). Η μελέτη των χερσαίων τμημάτων περιμετρικά του Σαρωνικού και ιδιαίτερα των ηφαιστειακών εμφανίσεων συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό και στον 19 ο αιώνα, ενώ οι πρώτες ωκεανογραφικές εξορμήσεις άρχισαν τη δεκαετία του Μια πρώτη προσπάθεια αποτύπωσης των επιφανειακών ιζημάτων του Σαρωνικού έγινε από τον Βάμβακα (Βάμβακας, 1972), τα αποτελέσματα της οποίας συμπληρώθηκαν λίγα χρόνια αργότερα από έρευνες του Ινστιτούτου Ωκεανογραφικών και Αλιευτικών Ερευνών και τη δημοσίευση του χάρτη με την κατανομή των επιφανειακών ιζημάτων του Σαρωνικού (Schwartz and Tziavos, 1975). Η πετρογραφία των επιφανειακών ιζημάτων του Σαρωνικού 3

5 μελετήθηκε λίγα χρόνια αργότερα, με βάση τα δείγματα των Schwartz and Tziavos (1975), αλλά και συμπληρωματικά δείγματα, καταγράφοντας συμπεράσματα σχετικά με την κατανομή των ανθρακικών και των μη ανθρακικών ορυκτών, αλλά και των παραγόντων που επηρεάζουν τη βιογενή ιζηματογένεση στο Σαρωνικό (Αναστασάκης, 1984). Η πρώτη ολοκληρωμένη προσπάθεια με στόχο την αποκάλυψη του γεωλογικού υποβάθρου του Σαρωνικού πραγματοποιήθηκε απ το ωκεανογραφικό σκάφος Αιγαίο τα έτη 1986 και 1987, όπου με τη χρήση σύγχρονων τεχνικών διασκόπησης πυθμένα, μελετήθηκε το μεγαλύτερο τμήμα του κόλπου και είχε ως αποτέλεσμα την ανακάλυψη του υποθαλάσσιου ηφαιστείου του Παυσανία (Παυλάκης et al., 1990) αλλά και τη δημιουργία του υποθαλάσσιου νεοτεκτονικού χάρτη του Σαρωνικού κολπου (Παπανικολάου et al., 1989) 2. Γεωλογία της περιοχής Στη γεωλογική δομή της περιβάλλουσας χέρσου συμμετέχουν το αλπικό υπόβαθρο, οι μεταλπικοί σχηματισμοί, αλλά και οι ηφαιστειακές εμφανίσεις που περιγράφονται ακολούθως 2.1 Αλπικό υπόβαθρο Στην ευρύτερη περιοχή του Σαρωνικού κόλπου συναντώνται 4 τεκτονοστρωματογραφικά πεδία με τις εκάστοτε γεωτεκτονικές τους ενότητες: Το τεκτονοστρωματογραφικό πεδίο Η1, με την ενότητα της Αττικής (Παπανικολάου, 2015). Το τεκτονοστρωματογραφικό πεδίο Η2 του ωκεανού Πίνδου Κυκλάδων με την ενότητα Λαυρίου Αλλόχθονου Αθηνών που καλύπτει τμήμα της νότιας και της ανατολικής Αττικής και τη ενότητα Αδερών Αργολίδας που εξαπλώνεται νότια νοτιοανατολικά της χερσονήσου των Μεθάνων (Παπανικολάου, 2015) όπου εντοπίζονται και εμφανίσεις οφιολίθων (Papanikolaou, 2009). Το τεκτονοστρωματογραφικό πεδίο Η3 με την ενότητα της Υποπελαγονικής, που κυριαρχεί καλύπτοντας το μεγαλύτερο τμήμα της χερσαίας περιοχής περιμετρικά του κόλπου (Παπανικολάου, 2015). Το τεκτονοστρωματογραφικό πεδίο Η4 με την ενότητα της Μαλιακής στην περιοχή της Αργολίδας (Παπανικολάου, 2015) όπου έχουν σημειωθεί εμφανίσεις οφιολίθων (Papanikolaou, 2009). Στο ανατολικό τμήμα του Σαρωνικού κόλπου συναντώνται κυρίως μάρμαρα ή κρυσταλλικοί ασβεστόλιθοι, ενώ υπάρχουν εκτεταμένες εμφανίσεις της σχιστοκερατολιθικής διάπλασης Ιουρασικής ηλικίας (ΙΓΜΕ, 1982, 1983, 2007). 4

6 Στον κόλπο της Ελευσίνας απαντώνται Τριαδικοί Ιουρασικοί ασβεστόλιθοι και δολομίτες, αλλά και Ανωκρητιδικοί ασβεστόλιθοι. Αντίστοιχη εικόνα επικρατεί και στη Σαλαμίνα με Τριαδικούς Ιουρασικούς ασβεστολίθους και δολομίτες, Ανωκρητικούς ασβεστολίθους και φλυσχοειδή διαφόρων φάσεων, ενώ στο νότιο τμήμα της υπάρχουν εμφανίσεις προ-αλπικών φάσεων του Άνω Παλαιοζωϊκού (ΙΓΜΕ, 1971a; ΙΓΜΕ, 1982, 1983, 1984a, 1986). Βόρεια και ανατολικά του Ισθμού της Κορίνθου παρατηρούνται Τριαδικοί Ιουρασικοί ασβεστόλιθοι και δολομίτες αλλά και εμφανίσεις οφιολίθων (ΙΓΜΕ, 1971b; ΙΓΜΕ, 1983, 1984a; Papanikolaou, 2009). Νότια του Ισθμού της Κορίνθου στις δυτικές ακτές του Σαρωνικού, μέχρι και νότια της Παλιάς Επιδαύρου, κυριαρχούν οι Τριαδικοί, Ιουρασικοί και Ανωκρητιδικοί ασβεστόλιθοι, ενώ δυτικά και νοτιαδυτικά της Νέας Επιδαύρου υπάρχουν εμφανίσεις σχιστοκερατολιθικής διάπλασης του Ιουρασικού, οφιόλιθοι και φλύσχης (ΙΓΜΕ, 1971b; ΙΓΜΕ, 1983, 1984a, 1984b,1984c, 1985; Papanikolaou, 2009). Στο νότιο τμήμα του κόλπου της Επιδαύρου υπάρχουν εκτεταμένες εμφανίσεις φλύσχη και καλύπτουν μεγάλο τμήμα της περιοχής της Τροιζήνας, μέχρι και νότια από το ακρωτήριο Σκυλλαίο στην Ερμιόνη (ΙΓΜΕ 1983, 1984b). Εκτός από φλύσχη στο νότιο τμήμα των ακτών του Σαρωνικού και στον Πόρο, απαντώνται ανωκρητιδικοί ασβεστόλιθοι στο νοτιότερο τμήμα της χερσονήσου των Μεθάνων και σε τμήματα του Πόρου, ασβεστόλιθοι Τριαδικού κατώτερου Ιουρασικού στο ΒΔ άκρο των Μεθάνων και θραύσματα οφιολίθων στην περιοχή της Τροιζήνας και του Πόρου (ΙΓΜΕ 1983, 1984b; Papanikolaou, 2009). Στην Αίγινα (στο βόρειο τμήμα με μορφή τεκτονικού παραθύρου) εντοπίζονται μικρές εμφανίσεις περμο-τριαδικών και ιουρασικο-κριτιδικών ασβεστολίθων ενώ στην περιοχή Καμάρα εμφανίζονται ανωκρητιδικοί ασβεστόλιθοι (Dietrich et al., 1993). Στα υπόλοιπα μικρά νησιά του Σαρωνικού, όπως το Αγκίστρι, η Μονή, η Μετώπη, οι Λαγούσες, τα Διαπόρια, επικρατούν οι ανωκρητιδικοί ασβεστόλιθοι, στον Εβραίο και την Πλατειά οι Τριαδικοί και Ιουρασικοί ασβεστόλιθοι, ενώ ο Άγιος Γεώργιος (Βελβίνα) χαρακτηρίζεται από μεταμορφωμένα πετρώματα (ΙΓΜΕ, 1983). 2.2 Μεταλπικοί σχηματισμοί Στο βορειανατολικό τμήμα του Σαρωνικού (δυτική Αττική), παρατηρούνται εκτεταμένες εμφανίσεις Μέσο και Άνω Μειοκαινικών χερσαίων και ποταμοχερσαίων σχηματισμών μεγάλου πάχους (έως και 700m) που αποτελούνται κυρίως από ερυθρές αργίλους και κροκαλοπαγή που συσχετίζονται τοπικά με την Πικερμική πανίδα (Symeonidis et al., 1973; Symeonidis, 1979) και εναλλάσσονται με λιμναίους σχηματισμούς αποτελούμενους κυρίως από μαργαϊκούς ασβεστολίθους, αμμούχες μάργες και μάργες μέσα στις οποίες συναντώνται λιγνιτικά κοιτάσματα (Freyberg, 1951; ΙΓΜΕ, 1983, 2003, 2007; Πανανικολάου et al., 2004; Ioakim et al., 2005). Πάνω από του ανω-μειοκαινικούς σχηματισμούς αποτίθενται ασύμφωνα, δημιουργώντας ένα «ιζηματογενές κάλυμμα», Πλειοκαινικοί χερσαίοι (άμμοι 5

7 και άργιλοι με αραιές παρεμβολές λιγνιτικών οριζόντων) και λιμναίοι (ασβεστομαργαϊκοί) σχηματισμοί πάχους λίγων δεκάδων μέτρων (Παπανικολάου et al., 2004). Στην περιοχή Τράχωνες κοντά στο παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού, έχει χαρτογραφηθεί μία ακολουθία που περιλαμβάνει θαλάσσια ιζήματα ανω-μειοκαινικής ηλικίας (Papp et al., 1978). Το κάτω τμήμα της ακολουθίας περιλαμβάνει εναλλαγές κροκαλοπαγών, άμμων και μαργών που κατά τόπους επικαλύπτονται από κοραλλιογενείς ασβεστόλιθους πλούσιους σε μαλάκια και εχινόδερμα (π.χ. το γαστερόποδο Pirenella caillandi), ενδεικτικά της αυξημένης αλατότητας. Πάνω από τους κοραλλιογενείς ασβεστολίθους βρίσκονται μαργαϊκοί ασβεστόλιθοι με θραύσματα κοραλλιογενών ασβεστολίθων, ενώ το κατώτερο τμήμα της ακολουθίας καταλαμβάνεται από ασβεστολίθους με Congeria, Dreissenia και Limnocardiidae. Τα ιζήματα αυτά καλύπτονται ασύμφωνα από επικλυσιγενή κροκαλοπαγή, παράκτιες άμμους και βαθύτερα μάργες, που περιέχουν τρηματοφόρα, γαστερόποδα και δίθυρα, όχι νεότερα του κατώτερου πλειοκαίνου. Το μεγαλύτερο μέρος του νοτίου τμήματος του λεκανοπεδίου της Αττικής από τον Πειραιά και το Παλαιό Φάληρο έως το Καλαμάκι, τον Άλιμο και το Καβούρι (νότια από τους Τράχωνες) αλλά και από την Καλλιθέα και την Νέα Σμύρνη έως τον Άγιο Δημήτριο, χαρτογραφούνται κλαστικά ιζήματα, μάργες και ανθρακικοί σχηματισμοί πάχους μερικών έως αρκετών δεκάδων μέτρων παράκτιου περιβάλλοντος απόθεσης (Χαραλαμπάκης, 1952; Χριστοδούλου, 1961; ΙΓΜΕ, 1983), κάτω-πλειοκαινικής ηλικίας (Ζάγγλιο) (Χριστοδούλου, 1961). Πλειοκαινικής ηλικίας θαλάσσιοι σχηματισμοί συναντώνται επίσης από την Πειραϊκή χερσόνησο μέχρι το Κερατσίνι και το Πέραμα αλλά και στην Ψυτάλλεια και την Σαλαμίνα (μαργαϊκοί ασβεστόλιθοι και ψαμμίτες) (ΙΓΜΕ, 1982, 1983, 1984a; Μαριολάκος et al., 2001). Το βόρειο και βορειοανατολικό τμήμα του Σαρωνικού (Ελευσίνα Κόρινθος) καλύπτεται από εκτεταμένους ανω-καινοζωικούς σχηματισμούς που σχετίζονται με τις Νεογενείς λεκάνες των Μεγάρων και της Κορίνθου. Οι τεκτονικές λεκάνες αυτές έχουν διεύθυνση ΔΒΔ ΑΝΑ και σχετίζονται με τις εφελκυστικές τάσεις διεύθυνσης Β-Ν που ξεκίνησαν στο άνω μειόκαινο κάτω πλειόκαινο και συνδέονται άμεσα με την διάνοιξη και επέκταση του Κορινθιακού κόλπου (Ori 1989; Collier, 1990; Collier and Dart, 1991; Leeder et al., 2008). Οι σχηματισμοί της λεκάνης των Μεγάρων ξεκινούν με ένα λατυποπαγές βάσης που καλύπτεται από μάργες και ενδιαστρώσεις ψαμμιτών πάχους 150m άνω-μειοκαινικής ηλικίας (Theodoropoulos, 1968). Ασύμφωνα πάνω από τις μάργες επικάθονται εκατοντάδες μέτρα κροκαλοπαγών, ψαμμιτών, μαργών και λιγνιτικών οριζόντων. Η λιθοστρωματογραφική κολώνα των πλειο-πλειστοκαινικών ιζημάτων της λεκάνης των Μεγάρων περιλαμβάνει εναλλαγή ποταμοχερσαίων, υφάλμυρων, λιμναίων και θαλάσσιων φάσεων (Bentham et al., 1991). Η λεκάνης της Κορίνθου περιλαμβάνει λιμναίους πλειο-πλειστοκαινικούς σχηματισμούς (Freyberg, 1973) πάνω από τους οποίους εντοπίζονται θαλάσσιες φάσεις που αποδίδονται σε ευστατικές μεταβολές (Freyberg, 1973; Keraudren and Sorel, 1988; Collier, 1990; Collier and Thompson, 1991; Armijo et al., 1996). Πάνω από τις Κορινθιακές μάργες λιμναίας έως υφάλμυρης φάσης πλειο-πλειστοκαινικής ηλικίας (Freyberg, 1973; Collier, 1990) αναγνωρίστηκαν 5 υποακολουθίες που αντιστοιχούν σε υψηλές στάθμες θάλασσας. Οι πολλαπλές αλλαγές στο περιβάλλον απόθεσης από χερσαίο και παράκτιο σε ρηχό θαλάσσιο από το μέσο πλειστόκαινο έως σήμερα, υποδεικνύονται και από μικροπαλαιοντολογικές 6

8 αναλύσεις (Papanikolaou et al., 2015). Οι πρόσφατες τεταρτογενείς θαλάσσιες αναβαθμίδες, λόγω της συνεχιζόμενης ανύψωσης που λαμβάνει χώρα στην περιοχή εντοπίζονται πάνω από 100m ψηλότερα από την υψηλότερη στάθμη θάλασσας του τεταρτογενούς (Collier, 1990). Μεταλπικά ιζήματα χερσαίας, λιμναίας, θαλάσσιας και υφάλμυρης προέλευσης εμφανίζονται στην Αίγινα, καλύπτοντας το 1/3 της συνολικής έκτασης του νησιού και αναπτύσονται κυρίως στο βόρειο τμήμα (Συμεωνίδης και Δερμιτζάκης, 1973; Λειβαδίτης, 1974; Georgiades Dikeoulia and Dermitzakis, 1983; Rogl et al., 1991) και χωρίζονται σε κατώτερους και ανώτερους νεογενείς σχηματισμούς. Οι κατώτεροι νεογενείς σχηματισμοί περιλαμβάνουν ιζήματα χερσαίων, λιμναίων και υφάλμυρων περιβαλλόντων. Στη βάση της ενότητας βρίσκονται χερσαία κροκαλοπαγή που καλύπτονται από μάργες και μαργαϊκούς ασβεστολίθους (τουλάχιστον 75m) λιμναίας έως υφάλμυρης φάσης, ηλικίας ανώτερου μειόκαινου (Δερμιτζάκης, 1989) με τρηματοφόρα και νανοπλαγκτόν χαρακτηριστικά του ανώτερου μεσσηνίου (Rogl et al., 1991). Στην συνέχεια ακολουθούν φαιοπράσινες λεπτοστρωματώδεις μάργες θαλάσσιας έως υφάλμυρης φάσης με μικρο- και μάκρο-απολιθώματα κατώτερου μέσου πλειοκαίνου, ενώ στα ανώτερα στρώματα παρεμβάλονται ενδιαστρώσεις τόφφων της πρώτης ηφαιστειακής περιόδου (Layden, 1940). Η παραπάνω ιζηματογενής ακολουθία εντοπίζεται κυρίως κατά μήκος της βόρειας ακτής, ιδιαίτερα στην περιοχή Σουβάλα (Rogl et al., 1991), στην περιοχή Αγίου, στο Βαθύ, στους λόφους Δραγονέρα και Παλιόμυλοι αλλά και στο βύθισμα του Μεσαγρού. Οι ανώτεροι νεογενείς σχηματισμοί αποτελούνται από αβαθείς θαλάσσιες άμμους και μάργες με ελασματοβράγχια, εχίνους και μαλάκια άνω πλειοκαινικής ηλικίας, καθώς και ενδιαστρώσεις τόφφων (Λειβαδίτης, 1974; Benda et al., 1979). Η κύρια εμφάνιση είναι στο νότιο και ανατολικό παράκτιο τμήμα του νησιού, την Αγία Μαρίνα, τα Απόνησα, τον Κακοπόταμο και τον Μαραθώνα. Στην περιοχή Άγιος Θωμάς, οι μάργες καλύπτονται από ηφαιστειακά πετρώματα, η ηλικία των οποίων έχει προσδιοριστεί στα 3,87Ma (Benda et al., 1979). Στο νησί Αγκίστρι, οι Πλειοκαινικές εμφανίσεις περιορίζονται σε μικρή έκταση, στο ΒΑ τμήμα, στην παραλία της Σκάλας και προς τον νότο μέχρι το Ακρωτήριο Σκληρή, ενώ αντίστοιχη εμφάνιση παρατηρείται στην βόρεια παραλία της νησίδας Μετώπη (Μελέντης, 1963; Συμεωνίδης και Δερμιτζάκης, 1973). Στο Αγκίστρι, στην βόρεια παράκτια ζώνη αλλά και κατά τόπους στην υπόλοιπη παράκτια ζώνη αλλά και στην νησίδα Μετώπη εντοπίζονται πλειστοκαινικές αποθέσεις, κυρίως κροκαλοπαγή, ασύμφωνα προς τα υποκείμενα στρώματα, πάχους 10 έως 25m (Συμεωνίδης και Δερμιτζάκης, 1973). Θαλάσσιες πλειοκαινικές μάργες έχουν επίσης χαρτογραφηθεί στην χερσόνησο των Μεθάνων από τους Gaitanakis and Dietrich (1995). Οι μάργες αυτές περιλαμβάνουν θραύσματα οφιολίθων. 2.3 Ασύνδετο ιζηματογενές κάλυμμα του Σαρωνικού Κόλπου Τα λεπτόκοκκα ιζήματα (ιλυάργιλοι) συγκεντρώνονται στα βαθύτερα τμήματα του κόλπου, κυρίως στο δυτικό Σαρωνικό και στις λεκάνες των Μεγάρων και της Επιδαύρου, στο νότιο τμήμα του ανατολικού Σαρωνικού και στην λεκάνη ανατολικά των Μεθάνων, καθώς και στον κόλπο της Ελευσίνας. Ιλυοαργιλώδης άμμος συναντάται στο κεντρικό τμήμα του κόλπου, ενώ οι παράκτιες περιοχές καλύπτονται από αμμώδη ιλύ βόρεια και βορειοδυτικά και ιλυώδη άμμο στα ανατολικά. Τέλος 7

9 βορειοδυτικά της Αίγινας ένα τμήμα καλύπτεται με άμμο (Schwartz and Tziavos, 1975). Το ποσοστό των ανθρακικών είναι αυξημένο στα ασύνδετα ιζήματα του μεγαλύτερου τμήματος του πυθμένα του Σαρωνικού και τα ιζήματα κατατάσσονται στην κατηγορία των βιογενών ασύνδετων ιζημάτων (Poulos, 2009) ή των υβριδικών βιογενών άμμων που ανήκουν στο ανακυκλωμένο ορογενετικό πεδίο (Αναστασάκης, 1984). Οι χαμηλότερες συγκεντρώσεις ανθρακικών εμφανίζονται στον κόλπο της Ελευσίνας και στον κόλπο της Επιδαύρου, ενώ τα υψηλότερα ποσοστά ανθρακικών (90-96%) περιέχονται στα ιζήματα του πλατώ της Αίγινας και των γύρω νησιών, όπου τα ασβεστοφύκη και τα μαλάκια αποτελούν το κύριο συστατικό (Αναστασάκης, 1984). Στις περιοχές με άμεση προσφορά χερσογενούς υλικού, όπως στον κόλπο της Ελευσίνας, στα ανοιχτά του όρμου της Βάρης, στον κόλπο των Κεχριών και της Επιδαύρου αλλά και στα ανοιχτά του όρμου του Πόρου, παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά μη ανθρακικών ορυκτών, σε ποσοστό που φτάνει και το 75% με κύριο ορυκτό το χαλαζία και δευτερεύοντα ορυκτά τους αμφιβόλους και τους αστρίους (Αναστασάκης, 1984). Εικόνα Υποθαλάσσιος νεοτεκτονικός χάρτης του Σαρωνικού κόλπου (Παπανικολάου et al., 1989) Σύμφωνα με τον υποθαλάσσιο νεοτεκτονικό χάρτη του Σαρωνικού (Παπανικολάου et al. 1989) που απεικονίζεται στην εικόνα 2 φαίνεται ότι το μεγαλύτερο πάχος ασύνδετων ιζημάτων (>500m) συναντάται στη λεκάνη των Μεγάρων, σε 2 μικρές περιοχές νοτιοανατολικά της Αίγινας, καθώς και εκατέρωθεν (ΒΑ και ΝΔ) της νήσου Αγ. Γεώργιος (Βελβίνα). Στη λεκάνη της Επιδαύρου το πάχος των ιζημάτων είναι μεγαλύτερο από 250m, ενώ στο αβαθές τμήμα μεταξύ Μεθάνων, Αίγινας, Σαλαμίνας και των δυτικών ακτών της Αττικής, το πάχος των ιζημάτων είναι γενικά μικρότερο των 50m. Στην υποθαλάσσια περιοχή βορειοδυτικά της χερσονήσου των Μεθάνων απεικονίζεται μία περιοχή με 8

10 ηφαιστειακά Πλειστοκαινικής ηλικίας ενώ μεταμορφωμένα πετρώματα πιθανά Μεσοζωϊκής ηλικίας αναγνωρίζονται περιμετρικά της νήσου Αγ. Γεώργιος (Βελβίνα) αλλά και νότια από τα Λεγρενά. Σε μεγάλο τμήμα του νοτιοανατολικού Σαρωνικού σημειώθηκαν υποθαλάσσιες επιφάνειες επιπέδωσης, καλυμμένες με μικρού πάχους ιζήματα του Τεταρτογενούς πάνω από τεκτονισμένα ιζήματα του Νεογενούς. Σε αρκετές περιοχές όπως στο μεγαλύτερο τμήμα των δυτικών ακτών του Σαρωνικού, περιμετρικά της χερσονήσου των Μεθάνων αλλά και του Πόρου, νότια της Αίγινας, δυτικά της Βάρκιζας καθώς και περιμετρικά των περισσότερων νησίδων του Σαρωνικού, κάτω από μικρού πάχους ασύνδετα ιζήματα εντοπίζεται το ανθρακικό υπόβαθρο μεσοζωικής ηλικίας, σύμφωνα με τους Anastasakis et al., (2006). Σε σεισμικά προφίλ από το κεντρικό τμήμα του ανατολικού Σαρωνικού έχουν επισημανθεί 0,5msec (750m περίπου) καλά στρωματοποιημένων ιζημάτων. Μελετώντας 14 πυρήνες μήκους 0,26m έως 2,9m, οι Λυκούσης και Αναγνώστου (1992) αναγνώρισαν 5 κύριες φάσεις. Την λευκότεφρη μικριτική φάση, την μεταβατική φάση από την λευκότεφρη μικριτική στην φαιότερη ιλυοαργιλώδη, την φαιότεφρη ιλυοαργιλώδη, την ανοιχτότεφρη ιλυοαμμώδη αμμώδη και την φαιοπράσινη ιλυώδη έως αμμώδη φάση (Λυκούσης και Αναγνώστου, 1992). Κατά τη διάρκεια της τελευταίας πτώσης της στάθμης της θάλασσας στο δυτικό Σαρωνικό, φαίνεται ότι επικράτησαν ευνοϊκές συνθήκες για την χημική καθίζηση ανθρακικών ιζημάτων. Η υπόθεση αυτή αποδεικνύεται από την παρουσία της λευκότεφρης μικριτικής φάσης με μικροκρυστάλλους αραγωνίτη. Λόγω της βυθομετρίας του Σαρωνικού είναι σαφές ότι ο δυτικός Σαρωνικός λειτούργησε σαν παλαιολίμνη σε όλες τις πτώσεις στάθμης της θάλασσας κατά το τεταρτογενές, οδηγώντας στην υπόθεση ότι η απόθεση εβαποριτικών φάσεων είναι πιθανό να επαναλήφθηκε με κυκλικότητα σε όλη τη διάρκεια του τεταρτογενούς. Από τις χρονολογήσεις των πυρήνων, εκτιμήθηκε ρυθμός ιζηματογένεσης (κατά προσέγγιση) ο οποίος φαίνεται να είναι 5cm/Ka περίπου στο βόρειο και ανατολικό περιθώριο της λεκάνης των Μεγάρων και 6 έως 15cm/Ka στο βαθύ τμήμα ανατολικά του Κόρφου (ΒΑ της Επιδαύρου). 9

11 3. Βυθομετρία Εικόνα Βυθομετρικός χάρτης του Σαρωνικού κόλπου (Υδρογραφική Υπηρεσία, 1997) 3.1. Ανατολικός Σαρωνικός Κόλπος Ο ανατολικός Σαρωνικός κόλπος μπορεί να χωριστεί σε 2 επιμέρους τμήματα, το βόρειο και το νότιο, από μια ρηχή υφαλοκρηπιδική πλατφόρμα διεύθυνσης ΒΑ-ΝΔ, την πλατφόρμα Αίγινας Φλεβών, που αναπτύσσεται μεταξύ του ΒΑ άκρου της Αίγινας και των Δυτικών ακτών της Αττικής από το Ελληνικό έως την Βουλιαγμένη συμπεριλαμβανομένης και της νησίδας των φλεβών. Στο μεγαλύτερο τμήμα της πλατφόρμας το βάθος δεν ξεπερνάει τα 75 έως 100m Βόρειο Τμήμα Περιλαμβάνει μια λεκάνη βάθους 98m, την λεκάνη της Σαλαμίνας, που αναπτύσσεται νότια του νησιού. Η λεκάνη της Σαλαμίνας είναι σχεδόν επίπεδη (0-1 ο ), έχει ελλειπτική ανάπτυξη με κύριο άξωνα μήκους 17km σε διεύθυνση Α-Δ, εμβαδό περίπου 110km2 και παρουσιάζει ένα άνοιγμα προς το δυτικό Σαρωνικό που όπως έχει προαναφερθεί βρίσκεται μεταξύ της Σαλαμίνας και των νησίδων Λαγούσες με μέγιστο βάθος που φτάνει τα 98m. Στο βόρειο τμήμα του Σαρωνικού η μορφολογία είναι ήπια και το μεγαλύτερο τμήμα του χαρακτηρίζεται από σχεδόν επίπεδες έως μικρών κλίσεων περιοχές (0-5 ο ), ενώ μεγάλες κλίσεις (10-20 ο ) παρατηρούνται περιμετρικά από τις νησίδες Φλέβες και Λαγούσες, καθώς και κατά μήκος των νότιων και νοτιοανατολικών ακτών της Σαλαμίνας. 10

12 3.1.2 Νότιο Τμήμα Το νότιο τμήμα του ανατολικού Σαρωνικού οριοθετείται στα βόρεια από την προαναφερθείσα ρηχή ζώνη Β. Αίγινας Φλεβών, ενώ στα νότια το όριο της υφαλοκρηπίδας εμφανίζεται περίπου στα 100m. Η κατωφέρεια εκτείνεται m βάθος και χαρακτηρίζεται από μικρές κλίσεις (1-5 ο ), ενώ αντίστοιχη εικόνα παρουσιάζει η ΒΑ πλευρά (δυτικές ακτές της Αττικής) και η βορειοδυτική πλευρά (ΝΑ ακτές Αίγινας) του νότιου τμήματος του ανατολικού Σαρωνικού. Στη βάση της κατωφέρειας και σε βάθος 230m αναπτύσσεται σχεδόν επίπεση λεκάνη εμβαδού περίπου 120km 2, η λεκάνη της Αίγινας, κατά μήκος άξονα με διεύθυνη Α-Δ και μέγιστο βάθος τα 266m. Εντός της λεκάνης αυτής αναπτύσσονται δύο βυθίσματα, ένα στο ανατολικό τμήμα με εμβαδό περίπου 6 km 2 σε βάθος 250m και μέγιστο βάθος τα 266m και ένα στο κεντρικό τμήμα επίσης στα 250m βάθος με εμβαδό 0,4 km 2 περίπου και μέγιστο βάθος τα 252m. Τα υπόλοιπα βυθίσματα που παρατηρούνται εντός της ευρύτερης λεκάνης σε βάθη 250m καθώς και οι δύο ανυψώσεις που φθάνουν στα 71m βάθος και έχουν προκύψει από τα σημειακά βάθη στο βυθομετρικό χάρτη του Σαρωνικού (υδρογραφική υπηρεσία, 1997), είναι πιθανότατα ψευδή μορφολογικά χαρακτηριστικά. Η εκτίμηση αυτή προκύπτει από το μικρό εμβαδό τους, το γεγονός ότι δεν υπάρχουν σημεία βυθομετρίας από το πολυδεσμικό βυθόμετρο που να διέρχονται από αυτά αλλά και από το ότι ισοβαθείς που τα ορίζουν περιβάλλουν ένα σημείο βάθους στο βυθομετρικό χάρτη του Σαρωνικού. Για τους ίδιους λόγους οι πολύ μεγάλες κλίσεις που παρατηρούνται περιμετρικά των δύο ανυψώσεων στην δυτική πλευρά της λεκάνης αλλά και στις ανυψώσεις που παρατηρούνται ανατολικά και νοτιοανατολικά της λεκάνης στα 101 και 143m βάθος μπορούν να θεωρηθούν ψευδείς. Το νότιο και νοτιοανατολικό όριο του ανατολικού Σαρωνικού, είναι η νοητή γραμμή που συνδέει το ακρωτήριο Σκύλλαιο στο ανατολικό άκρο της Αργολικής χερσονήσου με το ακρωτήριο Σούνιο και χαρακτηρίζεται σε μεγάλο ποσοστό από σχεδόν επίπεδες επιφάνειες (0-1 ο ), ενώ παρατηρούνται και εκτεταμένες περιοχές μικρών κλίσεων (1-5 ο ) ανατολικά της Τροιζήνας,δυτικά του Σουνίου και στις παρυφές των υβωμάτων που παρατηρούνται με διεύθυνση άξονα ΒΔ-ΝΑ. Η νησίδα Αγ. Γεώργιος (Βελβίνα) αποτελεί το χερσαίο τμήμα ενός υβώματος, ενώ το 2 ο βρίσκεται δυτικότερα και αναδύεται μέχρι του βάθους των m. Τα 2 υβώματα στο κεντρικό τμήμα του νότιου άκρου του ανατολικού Σαρωνικού, αλλά και τα μικρά σχετικά βάθη που συναντώνται δυτικότερα προς τη νησίδα Μύδι και τον Πόρο, ορίζουν το ύβωμα Πόρου-Αγ. Γεωργίου με διεύθυνση Α-Δ και βάθη μικρότερα από 190m. Μεταύ του Αγ. Γεωργίου και του ακρωτηρίου του Σουνλιου αναπτύσσεται μια ρηγματογόνος κοιλάδα με διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ, εκτεινόμενη σε βάθη μεγαλύτερα από 210m και μέγιστο βάθος στα 272m. Εντός της κοιλάδας αναπτύσσονται 2 βυθίσματα. Ένα στα 272m με εμβαδό 7 km 2 περίπου, κατά μήκος άξονα με διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ, ενώ βορειοδυτικότερα εντοπίζεται το δεύτερο με ελαφρά επίμηκες σχήμα κατά μήκος άξονα διεύθυνσης ΒΑ-ΝΔ, με εμβαδό περίπου 5 km 2 και μέγιστο βάθος τα 234m. Νοτιοανατολικά του Πόρου και εξωτερικά της πλατφόρμας Πόρου-Αγ. Γεωργίου, αναπτύσσεται η λεκάνη του Πόρου που περιλαμβάνει 4 βυθίσματα. Το πρώτο παρατηρείται ΝΝΑ της νησίδας Μύδι με σχεδόν κυκλικό σχήμα, εμβαδό 11 km 2 περίπου και μέγιστο βάθος τα 228m. Τα άλλα τρία βυθίσματα βρίσκονται νοτιότερα και ανατολικότερα με επιμήκη διάταξη κατά μήκος άξονα προσανατολισμένο σε 11

13 διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ. Το εμβαδό δυτικού βυθίσματος είναι 1,5 km 2 περίπου, του κεντρικού είναι 3,5 km 2 περίπου και του ανατολικού είναι 1,5 km 2, ενώ τα μέγιστα βάθη εντοπίζονται στα 254, 248 και 240m αντίστοιχα. Ανατολικά της χερσονήσου των Μεθάνων και δυτικά από τις βραχονησίδες Πετροκάραβο και Πλατειά, σχηματίζεται η λεκάνη των Μεθάνων, που είναι μια λεκάνη ακανόνιστου σχήματος που οριοθετείται από την ισοβαθή των 250m με εμβαδό 40 km 2 περίπου και μέγιστο βάθος τα 304m. Διακρίνονται 4 κανάλια τροφοδοσίας της λεκάνης από βόρεια, βορειοανατολικά, νοτιοανατολικά και νοτιοδυτικά, που καταλήγουν σε αντίστοιχα βυθίσματα. Το βόρειο βύθισμα συναντάται στα 260m βάθος, με εμβαδό 5,5 km 2 περίπου, σχήμα ελαφρώς επίμηκες κατά άξονα με διεύθυνση Α-Δ και μέγιστο βάθος τα 270m. Το βορειοανατολικό βύθισμα αναπτύσσεται σε βάθος 270m με εμβαδό 1,4 km 2 περίπου, σχήμα επίμηκες με διεύθυνση έξονα ΒΑ-ΝΔ και μέγιστο βάθος στα 283m. Το νοτιοανατολικό βύθισμα οριοθετείται από την ισοβαθή των 270m, έχει εμβαδό 2,7 km 2 περίπου, σχήμα επίμηκες κατά ΒΔ-ΝΑ άξονα και μέγιστο βάθος στα 304m. Το νοτιοδυτικό βύθισμα εντοπίζεται σε βάθος 260m, έχει εμβαδό 1,4 km 2 περίπου και μέγιστο βάθος στα 273m. Το σχήμα του είναι επίμηκες κατά άξονα με διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ και πρόκειται για μια τεκτονική τάφρο, που οριοθετείται από συνιζηματογενή ρήγματα παράλληλα στον άξονά της. Οι ισοβαθείς των 180m οριοθετεί την ενιαία ημίκλειστη λεκάνη του νότιου Σαρωνικού, η οποία περιλαμβάνει τις μικρότερες λεκάνες των Μεθάνων και της Αίγινας αλλά και την ρηγματογόνο κοιλάδα του Αγ. Γεωργίου. Το σχήμα της είναι επίμηκες με άξονα διεύθυνσης ΒΑ-ΝΔ που ενώνει τις λεκάνες των Μεθάνων και της Αίγινας και αλλάζει σε διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ από τη λεκάνη της Αίγινας προς την ρηγματογόνο κοιλάδα του Αγ. Γεωργίου. Το εμβαδό της είναι 400 km 2 περίπου και το μεγαλύτερο βάθος της συναντάται στη λεκάνη των Μεθάνων στα 273m. Το μεγαλύτερο ποσοστό του νότιου τμήματος του ανατολικού Σαρωνικού κυριαρχείται από σχεδόν επίπεδο (0-1 ο ) έως πολύ μικρών κλίσεων (1-5 ο ) βυθό, ενώ περιοχές μετρίων (5-10 ο ) και μεγάλων κλίσεων (10-20 ο ) εντοπίζονται περιμετρικά των νησίδων Φλέβες, Αρσίδα, Γαϊδουρόνησο (Πάτροκλος), Πλατειά, Μύδι, της βραχονησίδας Πετροκάραβο, αλλά και στο ανατολικό και νότιο τμήμα της Αίγινας. Αντίστοιχες μέτριες (5-10 ο ) και μεγάλες κλίσεις (10-20 ο ) παρατηρούνται σε όλο το μήκος των ακτών από το ΒΑ άκρο των Μεθάνων έως την ΝΑ πλευρά του Πόρου, ενώ παρατηρούνται και μικρής έκτασης περιοχές με πολύ μεγάλες κλίσεις (> 20 ο ) βόρεια του Πόρου και δυτικά της νησίδας Πλατειά. 3.2 Δυτικός Σαρωνικός Ο δυτικός Σαρωνικός, μπορεί με βάση τα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά του, να χωριστεί σε τρία επιμέρους τμήματα. Το βόρειο, το ενδιάμεσο και το νότιο. Το βόρειο τμήμα οριοθετείται προς το νότο από μια νοητή γραμμή ΔΝΔ-ΑΒΑ που περιλαμβάνει τις νησίδες Λαγούσες, Σταχτορροή και Υψηλή, τα Διαπόρια νησιά (Πεντανήσια) και τις ακτές της περιοχής βόρεια του Κόρφου Κορινθίας. Το νότιο τμήμα οριοθετείται προς βορρά από μια νοητή γραμμή με γενική διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ από τον Κόρφο προς την νησίδα Κυρά, που αλλάζει σε Α-Δ προς το Αγκίστρι και τις νότιες ακτές της Αίγινας. Στο βόρειο τμήμα αναπτύσσεται η επιμήκους μορφής κατά άξονα διεύθυνσης Α-Δ λεκάνη των Μεγάρων, που τέμνεται από το βύθισμα του Κόρφου, που προς τον Νότο διευρύνεται για να σχηματιστεί η λεκάνη της Επιδαύρου. 12

14 Ο Δυτικός Σαρωνικός στις επιμέρους περιοχές του, οριοθετείται από την ισοβαθή των 100m, καλύπτοντας περιοχή με συνολικό εμβαδό 600 km 2 περίπου, ενώ το μέγιστο φυσικογεωγραφικά ενιαίο βάθος επικοινωνίας της λεκάνης είναι τα 210m που καλύπτουν 230 km 2 περίπου. Η λεκάνη αποτελείται από δύο επιμήκη τμήματα με τους κύριους άξονες προσανατολισμένους σε διευθύνσεις Β-Ν και Α-Δ (σε σχήμα «Τ») και το μέγιστο βάθος της συναντάται στη λεκάνη της Επιδαύρου Βόρειο Τμήμα του Δυτικού Σαρωνικού Κόλπου Το βόρειο τμήμα του δυτιού Σαρωνικού παρουσιάζει σχήμα επίμηκες ως προς άξονα με διεύθυνση Α-Δ. Το ανατολικό το βορειοανατολικό τμήμα του χαρακτηρίζεται από σχεδόν επίπεδες επιφάνειες (0-1 ο ) που δημιουργούν μια εκτεταμένη περιοχή ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας μέχρι το βάθος των 150m, όπου συναντώνται μικρές κλίσεις (1-5 ο ), που διατηρούνται μέχρι τα 220m περίπου, όπου και αλλάζουν ξανά σε σχεδόν επίπεδες επιφάνειες. Στο βόρειο τμήμα συναντώνται μικρές κλίσεις (1-5 ο ) κατά μήκος όλων των ακτών από την Σαλαμίνα και τα Μέγαρα έως τον Ισθμό, ενώ υπάρχουν και περιοχές με μέτριες (5-10 ο ) και μεγάλες (10-20 ο ). Στο ανατολικό τμήμα παρατηρούνται μικρές (1-5 ο ) και μέτριες (5-10 ο ) κλίσεις και γρήγορη μετάβαση στα 100m βάθος, όπου συναντάται μια επιφάνεια σχεδόν επίπεδη (0-1 ο ) και στη συνέχεια οι τιμές των κλίσεων αλλάζουν σε μικρές (1-5 ο ) μέχρι τα 230m, όπου αλλάζουν ξανά σε σχεδόν επίπεδες επιφάνειες. Το νότιο τμήμα χαρακτηρίζεται από μικρές κλίσεις (1-5 ο ) κατά μήκος των ακτών της Κορινθίας και περιμετρικά των νησιών, ενώ παρατηρούνται μέτριες (5-10 ο ) και μεγάλες (10-20 ο ) κλίσεις, τόσο κατά μήκος των ακτών της Κορινθίας, όσο και περιμετρικά των νησίδων Πλατειά, Εβραίος και Διαπόρια, αλλά και στο υποθαλάσσιο ύβωμα που σχηματίζεται μεταξύ των νήσων Διαπόρια και Εβραίου με διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ. Χαρακτηριστικό του βόρειου τμήματος του δυτικού Σαρωνικού είναι η λεκάνη των Μεγάρων που αναπτύσσεται με επίμηκες ελλειπτικό σχήμα κατά μήκος άξονα μήκους 32km περίπου, με διεύθυνση Α-Δ και καλύπτει περιοχή εμβαδού 275 km 2 περίπου. Το σχεδόν επίπεδο τμήμα της λεκάνης εκτίνεται σε βάθος 220m, καλύπτοντας περιοχή εμβαδού 20 km 2 περίπου, με επιμήκη άξονα μήκους 13km, με διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ. Το μεγαλύτερο βάθος της λεκάνης των Μεγάρων είναι 261m και συναντάται στην ανατολική πλευρά του σχεδόν επίπεδου τμήματός της, όπου στα 240m βάθος ξεχωρίζει ένα βύθισμα εμβαδού 1 km 2 περίπου με επίμηκες σχήμα διεύθυνσης ΒΔ-ΝΑ. Ένα ακόμα βύθισμα εντοπίζεται και στο νότιο άκρο του βόρειου τμήματος του δυτικού Σαρωνικού, που οριοθετείται από την ισοβαθή των 220m, έχει σχήμα σχεδόν κυκλικό ή ελαφρά επίμηκες ως προς άξονα διεύθυνσης ΒΑ-ΝΔ, εμβαδού 5 km 2 περίπου και μέγιστο βάθος στα 230m Κεντρικό Τμήμα του Δυτικού Σαρωνικού Κόλπου Το κεντρικό τμήμα του δυτικού Σαρωνικού χαρακτηρίζεται από τον σχηματισμό μιας σχεδόν επίπεδης ομαλής υφαλοκρηπίδας που αναπτύσσεται δυτικά της Αίγινας και μέχρι το βάθος των 100m. Στο υπόλοιπο ενδιάμεσο τμήμα παρατηρούνται κυρίως μικρές κλίσεις, ενώ στα βόρεια και νότια όριά του, περιμετρικά των νησιών, οι κλίσεις αυξάνονται λαμβάνοντας μέτριες (5-10 ο ) και μεγάλες (10-20 ο ) τιμές. Μέτριες και μεγάλες κλίσεις παρατηρούνται και στο δυτικό όριο της περιοχής, τις ανατολικές ακτές της Πελοποννήσου, αλλά στην πλευρά αυτή εντοπίζονται και περιοχές με πολύ μεγάλες κλίσεις (>30 ο ). 13

15 Στο δυτικό τμήμα της περιοχής εντοπίζεται το βύθισμα του Κόρφου, μήκους 10km περίπου, με διεύθυνση Β-Ν που συνδέει βυθομετρικά με την ισοβαθή των 210m τη λεκάνη των Μεγάρων με τη λεκάνη της Επιδαύρου. Περαιτέρω εντοπίζεται βαθύτερη περιοχή σχήματος «Γ» με διευθύνσεις Β-Ν και Α-Δ, που καλύπτει περιοχή εμβαδού 1,5 km 2 περίπου με μέγιστο βάθος στα 236m Νότιο Τμήμα του Δυτικού Σαρωνικού Κόλπου Το νότιο τμήμα του δυτικού Σαρωνικού είναι το βαθύτερο και κυριαρχείται από τη λεκάνη της Επιδαύρου που παρουσιάζει πιο πολύπλοκα μορφολογικά χαρακτηριστικά που συνδέονται με ηφαιστειότητα. Το βόρειο όριο του τμήματος αυτού του δυτικού Σαρωνικού έχει οριστεί με τη νοητή γραμμή διεύθυνσης ΒΔ-ΝΑ από τον Κόρφο προς τη νησίδα Κυρά. Το όριο αυτό αποτελεί και το φυσικογεωγραφικό βόρειο όριο της λεκάνης της Επιδαύρου, μιας ενιαίας λεκάνης που οριοθετείται από την ισοβαθή των 220m, καλύπτει περιοχή εμβαδού 170 km 2 περίπου και έχει σχήμα επίμηκες με τον κύριο άξονα προσανατολισμένο σε διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ με μήκος περίπου 26km, ενώ ο δευτερεύοντας άξονας έχει μήκος 14km περίπου. Το σχεδόν επίπεδο τμήμα της λεκάνης της Επιδαύρου εντοπίζεται σε βάθος 400m και καλύπτει περιοχή εμβαδού 30 km 2 περίπου. Έχει σχήμα επίμηκες με κύριο άξονα προσανατολισμένο σε διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ και μήκος 9km, ενώ το μέγιστο βάθος φτάνει τα 421m. Στην έξοδο του κόλπου του Κόρφου (ΒΑ από το Α. Τραχήλι) και στο βόρειο άκρο της λεκάνης της Επιδαύρου αναπτύσσεται βύθισμα που οριοθετείται από την ισοβαθή των 290m και καλύπτει περιοχή εμβαδού 7 km 2 περίπου. Το σχήμα του είναι επίμηκες τριγωνικό, με τον κύριο άξονα μήκους 2,2km προσανατολισμένο σε διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ και μέγιστο βάθος στα 302m. Στο βόρειο τομέα (ανατολικά του Κόρφου) εντοπίζονται μικρές κλίσεις, που καλύπτουν μια αρκετά εκτεταμένη περιοχή μεταξύ του Κόρφου και νησίδας Κυρά. Τόσο στη πλευρά του Κόρφου όσο και περιμετρικά της νησίδας Κυρά εντοπίζονται μέτριες και μεγάλες κλίσεις, ενώ ανατολικά του ακρωτηρίου Τραχήλι παρατηρούνται πολύ μεγάλες κλίσεις. Στο ανατολικό τμήμα εντοπίζονται πολύ απότομα πρανή με μέτριες, μεγάλες και πολύ μεγάλες κλίσεις μέχρι το βάθος των 300m όπου συναντώνται μικρές κλίσεις μέσω των οποίων γίνεται η μετάβαση στο σχεδόν οριζόντιο τμήμα της λεκάνης της Επιδαύρου σε βάθος 400m. Ο νότιος τομέας περιλαμβάνει τον κόλπο της Επιδαύρου στον οποίο επικρατούν μικρές κλίσεις μέχρι το βάθος των 200m, όπου και συναντώνται μέτριες και μεγάλες κλίσεις και απότομη μετάβαση στα 300m βάθος, όπου οι κλίσεις επανέρχονται σε μικρές τιμές, μέχρι το σχεδόν οριζόντιο τμήμα της λεκάνης της Επιδαύρου. Μέτριες τιμές κλίσεων εντοπίζονται κατά μήκος των ακτών σε όλο τον κόλπο της Επιδαύρου, ενώ στις ανατολικές και δυτικές ακτές, τα πρανή είναι ιδιαίτερα απότομα με μεγάλες (10-20 ο ) και πολύ μεγάλες (>30 ο ) κλίσεις. 14

16 4. Πειραματική Διαδικασία Η πειραματική διαδικασία περιλάμβανε τη μελέτη πυρήνων με μέθοδο δειγματοληψίας τους τον πυρηνολήπτη βαρύτητας και περιοχή δειγματοληψίας το Σαρωνικό κόλπο. Οι πυρήνες και τα στοιχεία τους παρουσιάζονται στον πίνακα 4.1 Βάθος δειγματοληψίας Γ. Μήκος Γ. Πλάτος Μήκος πυρήνα SAR m cm SAR4 138m cm SAR 5 160m cm SAR 6 212m cm Πίνακας 4.1 Τα στάδια της πειραματικής διαδικασίας ήταν: 4.1. Μέτρηση της μαγνητικής επιδεκτικότητας κατα μήκος του πυρήνα μέσω διέλευσής του από βρόγχο. Οι τιμές της μαγνητικής επιδεκτικότητας για κάθε πυρήνα παρουσιάζονται στις εικόνες 4.1 έως

17 Εικόνα 4.1 Εικόνα 4.2. Εικόνα 4.3 Εικόνα Κόψιμο των πυρήνων και λήψη δειγμάτων. Ενδεικτικά παρουσιάζονται οι πυρήνες στις εικόνες 4.5 έως 4.8 Εικόνα 4.5 SAR 3 16

18 Εικόνα 4.6 SAR 4 Εικόνα 4.7 SAR 5 Εικόνα 4.8 SAR 6 17

19 4.3. Θραύση 5gr απο επιλεγμένα δείγματα σε γουδί. Στη συνέχεια το κονιοποιημένο δείγμα αντέδρασε με αραιο HCl και μετρήθηκε η εκλυόμενη πίεση του HCO3 μέσω μανομέτρου. Έτσι προσδιορίστηκε η περιεκτικότητα του κάθε δείγματος σε CaCO3. Στη συνέχεια προσδιορίστηκε η κοκκομετρία των δειγμάτων. Τέλος, με βάση τις μετρήσεις του περιεχομένου σε CaCO 3, της μαγνητικής επιδεκτικότητας και της κοκκομετρίας, προσδιορίστηκαν οι ιζηματολογικές στήλες των πυρήνων. Τα αποτελέσματα είχαν ως εξής: SAR 3 18

20 SAR 4 19

21 SAR 5 20

22 SAR 6 21

23 Αναλυτικότερα: SAR 3 Ο πυρήνας SAR 3 ελήφθη σε βάθος 110m (βλ. πίνακα 4.1) και έχει μήκος 58cm. Συνίσταται από: 0-18cm: Ψηφιδοπαγή βιοκλαστική ασβεστολιθική άμμο χρώματος κίτρινου-καφέ 2.5Υ-5/6, με τους μεγαλύτερους βιοκλάστες να προέρχονται από κελύφη ασβεστοφυκών και διθύρων. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.9) κυμαίνονται από 66,07 έως 68,13%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.13) κυμαίνεται από -2,5 έως 0,1Φ cm: Πολύ χονδρόκοκκη ασβεστολιθική βιοκλαστική άμμο χρώματος πράσινου-καφέ 2.5Υ- 4/6, με τους μεγαλύτερους βιοκλάστες να προέρχονται κυρίως από κελύφη ασβεστοφυκών και διθύρων. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.9) κυμαίνονται από 67,20 έως 68,13%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.13) κυμαίνεται από 0,1 έως -1,5Φ cm: Βιοκλαστικές ψηφίδες χρώματος πράσινο-καφέ 2.5Υ-4/6, με τους μεγαλύτερους βιοκλάστες να προέρχονται κυρίως από κελύφη ασβεστοφυκών και διθύρων. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.9) κυμαίνονται από 67,65 έως 72,27%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.13) κυμαίνεται από -1,1 έως -1,4Φ cm: Ασβεστολιθική βιοκλαστική άμμο χρώματος γκρί 5Υ-4/1, με τους μεγαλύτερους βιοκλάστες να προέρχονται κυρίως από κελύφη γαστερόποδων, διθύρων και λίγων ασβεστοφυκών. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.9) κυμαίνονται από 61,65 έως 79,74%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.13) κυμαίνεται από -1,4 έως 1,3Φ cm: Ασβεστολιθική μεσόκοκκη άμμο χρώματος γκρι 5Υ-4/1, με τους μεγαλύτερους βιοκλάστες να προέρχονται κυρίως από κελύφη γαστερόποδων, διθύρων και ασβεστοφυκών. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.9) κυμαίνονται από 73,84 έως79,74%. SAR 4 Ο πυρήνας SAR 4 ελήφθη σε βάθος 138m (βλ. πίνακα 4.1) και έχει μήκος 38cm. Συνίσταται από: 0-6cm: Ασβεστολιθική λεπτόκοκκη άμμο χρώματος κίτρινο-καφέ 2.5Υ-5/3, με κλάστες διθύρων. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.10) κυμαίνονται από 60,73 έως 61,68%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.14) κυμαίνεται από 3 έως 3,6Φ. 6-17cm: Ασβεστολιθική λεπτόκοκκη άμμο χρώματος κίτρινο-καφέ 2.5Υ-5/3. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.10) κυμαίνονται από 50,12 έως 61,68%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.14) κυμαίνεται από 3,6 έως 1,3Φ cm: Ψηφιδοπαγή μεσόκοκκη ασβεστολιθική άμμο χρώματος γκρι 5Υ-4/1. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.10) κυμαίνονται από 57,95 έως 66,63%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.14) κυμαίνεται από -1,1 έως 1,3Φ cm: Λεπτόκοκκη ασβεστολιθική ψηφιδοπαγή άμμο χρώματος γκρίζο-πράσινο 5Υ-4/2. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.10) κυμαίνονται από 58,54 έως 70,20%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.14) κυμαίνεται από -1,1 έως 3,8Φ. 22

24 SAR 5 Ο πυρήνας SAR 5 ελήφθη σε βάθος 160m (βλ. πίνακα 4.1) και έχει μήκος 143cm. Συνίσταται από: 0-10cm: Μαργώδη άμμο χρώματος σκούρο-πράσινο 5Υ-5/6. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.11) κυμαίνονται από 57,35 έως 63,84%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.15) κυμαίνεται από 3,2 έως 3,3Φ cm: Σαπροπηλική μαργώδη άμμο χρώματος σκούρο πράσινο 5Υ-5/9. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.11) κυμαίνονται από 59,37 έως 63,81%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.15) κυμαίνεται από 3,1 έως 3,2Φ cm: Μαργώδη άμμο χρώματος γκρίζο-πράσινο 5Υ-4/2. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.11) κυμαίνονται από 59,62 έως 72,89%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.15) κυμαίνεται από 3,2 έως 3,3Φ ,5cm: Μαργώδη άμμο χρώματος γκρίζο-πράσινο 10Υ-4/2. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.11) κυμαίνονται από 69,30 έως 72,89%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.15) είναι περίπου 3,3Φ. 32,5-50cm: Χονδρόκοκκη ασβεστολιθική βιοκλαστική άμμο χρώματος γκρίζο 7.5Υ-5/1, με κλάστες ασβεστοφυκών και γαστερόποδων. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.11) κυμαίνονται από 76,03 έως 77,52%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.15) κυμαίνεται από 3,3 έως 0,4Φ cm: Πολύ χονδρόκοκκη βιοκλαστική ασβεστολιθική άμμο χρώματος γκρι-πράσινο 10Υ-5/2, με κλάστες ασβεστοφυκών. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.11) κυμαίνονται από 77,52 έως 80,47%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.15) κυμαίνεται από 0,4 έως -0,4Φ cm: Πολύ χονδρόκοκκη ασβεστολιθική βιοκλαστική άμμο χρώματος πράσινο-γκρι 10Υ-6/2, με κλάστες ασβεστοφυκών. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.11) κυμαίνονται από 82,03 έως 87,12%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.15) κυμαίνεται από -0,6 έως -0,4Φ cm: Πολύ χονδρόκοκκη βιοκλαστική ασβεστολιθική άμμο χρώματος γκρι 10Υ-6/1, με κλάστες ασβεστοφυκών και διθύρων. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.11) κυμαίνονται από 83,51 έως 87,12%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.15) κυμαίνεται από -0,8 έως -0,4Φ cm: Βιοκλαστικό ψηφιδοπαγή ασβεστόλιθο χρώματος ανοιχτό γκρι, με ασύνδετα θραύσματα ασβεστοφυκών. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.11) κυμαίνονται από 85,43 έως 91,23%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.15) κυμαίνεται από -0,9 έως -0,8Φ. SAR 6 Ο πυρήνας SAR 6 ελήφθη σε βάθος 212m (βλ. πίνακα 4.1) και έχει μήκος 78cm. Συνίσταται από: 0-7cm: Μαργώδη άμμο χρώματος κίτρινο καφέ 2.5Υ-5/5. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.12) κυμαίνονται από 49,22 έως 51,57%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.16) κυμαίνεται από 3,6 έως 3,8Φ. 23

25 7-17cm: Μαργώδη άμμο χρώματος κίτρινο 2.5Υ-6/4. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.12) κυμαίνονται από 51,62 έως 58,96%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.16) κυμαίνεται από 3,4 έως 3,8Φ cm: Μαργώδη άμμο χρώματος κίτρινο καφέ 2.5Υ-5/3. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.12) κυμαίνονται από 54,57 έως 58,96%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.16) κυμαίνεται από 3,3 έως 3,4Φ cm: Μαργώδη άμμο χρώματος σκούρο γκρι-κίτρινο 2.5Υ-5/2. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.12) κυμαίνονται από 57,66 έως 63,89%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.16) είναι περίπου 3,3Φ cm: Σαπροπηλική μαργώδη άμμο χρώματος γκρίζο-πράσινο 10Υ-4/2. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.12) κυμαίνονται από 50,70 έως 63,89%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.16) είναι περίπου 3,3Φ cm: Μαργώδη άμμο χρώματος γκρι 7.5Υ-4/1. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.12) κυμαίνονται από 55,28 έως 68,09%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.16) κυμαίνεται από 3,3 έως 3,4Φ cm: Μαργώδη βιοκλαστική άμμο χρώματος γκρι 7.5Υ-4/1, με κλάστες κυρίως από δίθυρα. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.12) κυμαίνονται από 61,02 έως 68,09%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.16) είναι περίπου 3,4Φ cm: Μαργώδη άμμο χρώματος κίτρινο 2.5Υ-6/4. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.12) κυμαίνονται από 54,02 έως 61,02%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.16) κυμαίνεται από 3,1 έως 3,4Φ cm: Μαργώδη βιοκλαστική άμμο χρώματος γκρίζο 10Υ-5/1, με κλάστες από γαστερόποδα. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.12) κυμαίνονται από 54,02 έως 57,37%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.16) είναι περίπου 3,1Φ cm: Μαργώδη βιοκλαστική άμμο χρώματος κίτρινο 2.5Y-6/4, με επιφανειακή διάβρωση παρουσία κελυφών. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.12) κυμαίνονται από 48,30 έως 57,57%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.16) κυμαίνεται από 3,1 έως 3,3Φ cm: Μαργαϊκή βιοκλαστική άμμο χρώματος γκρι 10Υ-5/1, με κλάστες από γαστερόποδα. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.12) κυμαίνονται από 42,94 έως 52,12%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.16) κυμαίνεται από 3,3 έως 3,5Φ cm: Μαργαϊκή βιοκλαστική άμμο χρώματος κίτρινο-καφέ 2.5Υ-5/3, με επιφανειακή διάβρωση παρουσία κελυφών. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.12) είναι περίπου στο 43,97%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.16) είναι περίπου 3,4Φ cm: Μαργαϊκή βιοκλαστική άμμο χρώματος γκρίζο-πράσινο 7.5Υ-4/2, με κλάστες από γαστερόποδα και δίθυρα, καθώς και βιοαναμόχλευση. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.12) κυμαίνονται από 39,78 έως 43,97%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.16) κυμαίνεται από 3,3 έως 3,6Φ cm: Μαργαϊκή βιοκλαστική άμμο χρώματος γκρι 10Υ-5/1. Τα ανθρακικά (βλ. πίνακα 4.12) κυμαίνονται από 39,78 έως 50,45%. Η μέση διάμετρος των κόκκων (βλ. πίνακα 4.16) κυμαίνεται από 3,3 έως 3,6Φ. 24

26 6. Συμπεράσματα Εικόνα 6.1 Όλοι οι πυρήνες καταγράφουν αυξημένη συμμετοχή χερσογενών ορυκτών κατά το Ολόκαινο, ενώ προς το μέγιστο της παγετώδους περιόδου ελατώνεται σημαντικά η ιζηματογένεση χερσογενούς κλαστικού υλικού και αυξάνεται θεαματικά η ανθρακική ιζηματογένεση, που αγγίζει το 90% της συνολικής σύστασης των ιζημάτων. Αντίστοιχα η κοκκομετρία των ιζημάτων γίνεται πιο χονδρόκοκκη προς την παγετώδη περίοδο, σαν αποτέλεσμα της μετανάστευσης της ακτογραμμής στο εξωτερικό τμήμα της υφαλοκρηπίδας. 25

27 Βιβλιογραφία Anastasakis, G., Piper, D.J.W., Dermitzakis, M.D., Karakitsios, V., Upper Cenozoic stratigraphy and paleogeographic evolution of Myrtoon and adjacent basins, Aegean Sea, Greece. Marine and Petroleum Geology 23, doi: /j.marpetgeo Andritsanos, V.., Arabelos, D., Spatalas, S.., Tziavos, I.., Mean Sea Level studies in the Aegean Sea. Physics and Chemistry of the Earth, Part A: Solid Earth and Geodesy 25, doi: /s (00) Armijo, R., Meyer, B., King, G.C.P., Rigo, a, Papanastassiou, D., Quaternary evolution of the Corinth Rift and its implications for the Late Cenozoic evolution of the Aegean. Geophysical Journal International 126, doi: /j x.1996.tb05264.x Benda, L., Jonkers, H.A., Meulenkamp, J.E., Steffens, P., Biostratigraphic correlations in the Eastern Mediterranean Neogene. 4. Marine microfossils, sporomorphs and radiometric data from the Lower Pliocene of Ag. Thomas, Aegina, Greece. Newsletters on Stratigraphy 8, Bentham, P., Collier, R.E., Gawthorpe, R.L., Leeder, R., Stark, C., Tectono-sedimentary development of an extensional basin: the Neogene Megara Basin, Greece. Journal of the Geological Society. doi: /gsjgs Collier, R.E.L., Eustatic and tectonic controls upon Quaternary coastal sedimentation in the Corinth Basin, Greece. Journal of the Geological Society 147, doi: /gsjgs Collier, R.E.L., Dart, C.J., Neogene to Quaternary rifting, sedimentation and uplift in the Corinth Basin,Greece. Journal of the Geological Society. doi: /gsjgs Collier, R.E.L., Thompson, J., Transverse and Linear Dunes in an Upper Pleistocene Marine Sequence, Corinth Basin, Greece. Sedimentology doi: /j tb00369.x Dietrich, V., Gaitanakis, P., Mercolli, I., Oberhaensli, R., Geological map of Greece, Aegina Island, 1: Bulletin of the Geological Society of Greece 28, Dodwell, E., A classical and topographical tour through Greece during the years 1801, 1805, and Fouque, F. A., Les anciens volcans de la Grece Freyberg, G. V., Das Neogen-Gebiet nordwestlich Athen. Anales Geologiques des Pays Helleniques III, Freyberg, B., Geologie des Isthmus von Korinth. Erlanger geologische Abhandlungen 95. Fytikas, M., Geothermal situation in Greece. Geothermics. doi: / (88) Goiran, J.P., Pavlopoulos, K.P., Fouache, E., Triantaphyllou, M., Etienne, R., Piraeus, the ancient island of Athens: Evidence from Holocene sediments and historical archives. Geology 39, doi: /g Google Earth 26