«Οι επιπτώσεις της ηχορρύπανσης στην ψυχική υγεία των πολιτών» Γιάννης Βλάχος, Ψυχίατρος- Ψυχοθεραπευτής

Transcript

1 «Οι επιπτώσεις της ηχορρύπανσης στην ψυχική υγεία των πολιτών» Γιάννης Βλάχος, Ψυχίατρος- Ψυχοθεραπευτής

2 Η επίδραση του θορύβου στη φυσιολογία του οργανισμού Έρευνες δείχνουν ότι ο απρόβλεπτος και παρατεταμένος θόρυβος, βιώνεται από το άτομο ως απειλή και συνεπώς αποτελεί στρεσογόνο παράγοντα. Το στρες διεγείρει το συμπαθητικό νευρικό σύστημα (έκκριση καταχολαμινών) με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο καρδιακός ρυθμός, η αρτηριακή πίεση και ο ρυθμός της αναπνοής. Παράλληλα εκκρίνεται περισσότερη κορτιζόλη (άξονας υποθαλάμου-υπόφυσηςεπινεφριδίων) αυξάνοντας τη γλυκόζη στο αίμα και επιταχύνοντας το μεταβολισμό. Η πιθανή αύξηση των γαστρικών υγρών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο του έλκους. Η έκθεση στο στρες για μεγάλο χρονικό διάστημα εξασθενίζει το ανοσοποιητικό σύστημα καθιστώντας τον οργανισμό πιο ευπαθή σε διάφορες ασθένειες. Ο θόρυβος δημιουργεί ενόχληση (annoyance) η οποία μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση σοβαρότερων ψυχολογικών διαταραχών Ο θόρυβος έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ολοκλήρωση μιας πνευματικής εργασίας.

3 Ψυχολογικές επιπτώσεις της ηχορρύπανσης Η ηχορύπανση δεν προκαλεί ψυχιατρική νόσο. Μπορεί, όμως, να επιταχύνει την εκδήλωση μιας λανθάνουσας ψυχιατρικής διαταραχής. Η ηχορύπανση μπορεί να προκαλέσει ή να συμβάλλει στην εμφάνιση των ακόλουθων συμπτωμάτων: Άγχος, στρες, νευρικότητα, ναυτία, πονοκέφαλος, συναισθηματική αστάθεια, ευερεθιστότητα, σεξουαλική ανικανότητα, επιθετικότητα, διαταραχή ύπνου, χρήση υπνωτικών και ηρεμιστικών. Τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και οι πάσχοντες από κατάθλιψη είναι πιο ευάλωτοι σε αυτές τις καταστάσεις ίσως επειδή δεν έχουν επαρκείς μηχανισμούς αντιμετώπισης. Η ηχορύπανση επιδρά αρνητικά στην εκτέλεση των γνωστικών λειτουργιών. Μειώνει τη δυνατότητα εκτέλεσης έργου στη δουλειά και το σχολείο, αυξάνει τα λάθη και μειώνει την πρωτοβουλία. Η συγκέντρωση, η επίλυση προβλήματος και η μνήμη επηρεάζονται επίσης από την ηχορύπανση.

4 Επιπτώσεις στην ανθρώπινη συμπεριφορά Ο ενοχλητικός και ανεπιθύμητος ήχος, επηρεάζει αρνητικά την ανθρώπινη συμπεριφορά. Το στρες, η μειωμένη απόδοση σε μια δραστηριότητα, η μειωμένη σχολική επίδοση, η κόπωση, οι πονοκέφαλοι, η ναυτία, οι δυσκολίες στον ύπνο είναι συμπτώματα και καταστάσεις που συνδέονται με την έκθεση σε θορύβους. Ο περιβαλλοντικός θόρυβος μπορεί να επηρεάσει και την κοινωνική μας συμπεριφορά. Έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα που εκτίθενται συχνά σε δυνατούς θορύβους παρουσιάζουν μειωμένη διάθεση να παρέχουν βοήθεια σε περίπτωση ανάγκης και αναπτύσσουν ανταγωνιστικότητα. Ωστόσο τα παραπάνω δεν έχουν ακόμα αποδειχτεί με επαρκείς έρευνες

5 CHILDREN AND NOISE Children's Health and the Environment WHO Training Package for the Health Sector World Health Organization

6 Γιατί τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα Έχουν διαφορετική αντίληψη των κινδύνων από τους θορύβους Δεν μπορούν να διακρίνουν πότε πρόκειται να εκτεθούν σε ένα επικίνδυνο θόρυβο Δεν έχουν την ικανότητα να ελέγξουν το περιβάλλον Δεν μπορούν να αναγνωρίσουν και να αποφύγουν τις επικίνδυνες πηγές θορύβων Ενδομήτρια έκθεση Ο θόρυβος μπορεί να παρέμβει αρνητικά στην εντόπιση κινδύνων Μπορεί να είναι πιο εκτεθειμένα λόγω της συμπεριφοράς τους Εξερευνητική ή επικίνδυνη συμπεριφορά

7 Ψυχολογική βλάβη στα παιδιά Έκθεση σε θορύβους μέτριας έντασης μπορεί να προκαλέσει: Ψυχολογικό στρες Ενόχληση, απόσπαση από τις δραστηριότητες, απομόνωση Πονοκεφάλους, κόπωση και ευερεθιστότητα, μείωση πνευματικών λειτουργιών Έκθεση σε θορύβους μεγάλης έντασης μπορεί: Να προκαλέσει αλλαγές στην προσωπικότητα και επιθετική/βίαιη συμπεριφορά Να μειώσει την ικανότητα ψυχολογικής αντιμετώπισης (coping) Να επηρεάσει την ικανότητα προς εργασία και την πνευματική λειτουργία Να προκαλέσει μυϊκoύς σπασμούς Να δημιουργήσει προβλήματα στον ύπνο Να επιφέρει προβλήματα ψυχικής υγείας Έκθεση σε αιφνίδιους, απροσδόκητους θορύβους μπορεί να προκαλέσει: Αντίδραση φόβου Ακούσιους τραυματισμούς

8 Η επίδραση του θορύβου στις γνωστικές λειτουργίες των παιδιών Χρόνια έκθεση σε θόρυβο μειώνει τις γνωστικές λειτουργίες, την ικανότητα και την κατανόηση της ανάγνωσης και την μακρόχρονη μνήμη Σε παιδιά προσχολικής ηλικίας που εκτίθενται σε υψηλότερης έντασης θορύβους στο σπίτι παρατηρήθηκε καθυστέρηση της ανάπτυξης των γνωστικών τους λειτουργιών Πάνω από 20 μελέτες κατέδειξαν ότι ο θόρυβος συσχετίζεται αντιστρόφως ανάλογα με τις ακαδημαϊκές επιδόσεις των παιδιών

9 Επιπτώσεις του θορύβου αεροπλάνων στα παιδιά Cognitive performance - attention Inconclusive Cognitive performance - academic performance Sufficient Cognitive performance - speech perception Sufficient Cognitive performance - auditory discrimination Sufficient Cognitive performance - memory Sufficient Cognitive performance - reading Sufficient Hearing loss Sufficient Annoyance Sufficient Immune effects Inadequate Birth weight Inadequate Sleep disturbance Inadequate / no effect Psychiatric disorder Inconclusive / no effect Hypertension Limited (weak associations) Catecholamine secretion Limited / inconclusive Wellbeing/perceived stress Sufficient / limited Motivation Sufficient / limited

10 Υψηλά επίπεδα θορύβου και ΔΕΠΥ Τα παιδιά που ζουν κοντά σε κεντρικούς οδικούς άξονες κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν συμπτώματα ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας. Διεθνείς έρευνες έχουν δείξει ότι ένα καθόλου αμελητέο ποσοστό παιδιών, που μπορεί να φθάνει και το 10%, εμφανίζουν συμπτώματα του συνδρόμου ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας στην ηλικία των τριών έως 17 ετών. Η εν λόγω διαταραχή και η έλλειψη ύπνου αποτελούν δύο καταστάσεις που επιδεινώνονται από τους θορύβους του περιβάλλοντος και αλληλοτροφοδοτούνται. Τα παιδιά που εκτίθενται στα υψηλότερα επίπεδα θορύβου, έχουν κατά μέσο όρο 28% περισσότερα συμπτώματα υπερκινητικότητας και ελλειμματικής προσοχής σε σχέση με τα παιδιά που έχουν εκτεθεί σε χαμηλότερα επίπεδα θορύβου. Ο συνεχής θόρυβος από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων ή των αεροπλάνων (αν ένα αεροδρόμιο βρίσκεται κοντά σε κατοικημένη περιοχή) επηρεάζει την ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου, καθώς προκαλεί αύξηση του επιπέδου των ορμονών του στρες ή διαταράσσει τον ύπνο των παιδιών, κάτι που έχει διάφορες επιπτώσεις, όπως η αδυναμία συγκέντρωσης.

11 A model of how the person deals with noise It has been postulated that noise exposure creates annoyance which then leads on to more serious psychological effects. This pathway remains unconfirmed; rather it seems that noise causes annoyance and, independently, mental ill-health also increases annoyance. A more complex model incorporates the interaction between the person and their environment. In this model, the person readjusts their behaviour in noisy conditions to reduce exposure. An important addition is the inclusion of the appraisal of noise (in terms of danger, loss of environmental quality, meaning of the noise, challenges for environmental control, etc.) and coping (the ability to alter behaviour to deal with the stressor). This model emphasizes that dealing with noise is not a passive process.