Οντολογία για την περιγραφή των προσωπικοτήτων της Σάμου, την κατηγοριοποίηση και τις σχέσεις τους

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Οντολογία για την περιγραφή των προσωπικοτήτων της Σάμου, την κατηγοριοποίηση και τις σχέσεις τους"

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ KAI ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ KAI ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ Οντολογία για την περιγραφή των προσωπικοτήτων της Σάμου, την κατηγοριοποίηση και τις σχέσεις τους ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Καρανικολάου Θεοδώρα ΑΜ:11008 Επιβλέπων καθηγητής: Δρ. Μάρκος Δενδρινός Αθήνα,

2 Περιεχόμενα Περίληψη... 5 Εισαγωγή... 6 Μέρος Α... 7 Protégé... 7 Σε τι χρησιμεύουν οι οντολογίες... 9 Η Αρχιτεκτονική του Protégé Protege-OWL Graphical User Interface Αρχική Οντολογία Δημιουργία της οντολογίας Δημιουργία Κλάσεων Μέρος Β Ανάπτυξη της οντολογίας Σημαντικές προσωπικότητες της Σάμου Βιβλιογραφία Παράρτημα Α Εγκατάσταση του προγράμματος PROTEGE

3 Περίληψη Στην πτυχιακή αυτή θα γίνει μια συλλογή δεδομένων που αφορά σημαντικές ιστορικές προσωπικότητες της Σάμου, από την αρχαία εποχή μέχρι σήμερα σε διάφορους τομείς, όπως φιλοσοφία, επιστήμη, ποίηση και πολιτική. Τα στοιχεία αυτά θα καταχωριστούν σε μια οντολογία OWL/ Protégé, ώστε να ιεραρχηθούν σε δέντρα κλάσεων και να αναδειχθούν οι μεταξύ τους σχέσεις. Στην οντολογία αυτή θα περιληφθούν και προσωπικότητες εκτός Σάμου, οι οποίοι παίζουν κρίσιμο ρόλο στην ιστορία του νησιού, σχετιζόμενοι με τα υπόλοιπα καταχωρισμένα πρόσωπα. Ο σκοπός της εν λόγω πτυχιακής εργασίας είναι η διερεύνηση των σημαντικότερων αρχαίων και νεότερων προσωπικοτήτων της Σάμου μέσα από την οντολογία του OWL/ Protege. Ειδικότερα, μελετάται η κάθε προσωπικότητα ξεχωριστά και εντοπίζονται συσχετίσεις που υπάρχουν μεταξύ τους, έτσι ώστε να δημιουργηθεί η οντολογία. Σ' αυτήν θα χρησιμοποιηθεί το ελεύθερο λογισμικό ανάπτυξης οντολογιών Protégé, που είναι μια εφαρμογή με σκοπό την ανάπτυξη και αναπαράσταση οντολογιών και βάσεων γνώσης. Αποτελεί ένα εργαλείο ανοιχτού κώδικα (open source) που βασίζεται στην γλώσσα προγραμματισμού Java. Η συγγραφή της οντολογίας θα γίνει σε γλώσσα OWL (Ontology Web Language). Xρησιμοποιήθηκε protege λόγω της δυνατότητας παρουσίασης πληροφοριών σε φόρμες και του πρόσθετου ImageWidget και επίσης την έκδοση 4.3 για την δημιουργία των γραφημάτων με το πρόσθετο Ontograf. 3

4 Εισαγωγή Στις μέρες μας η τεχνολογία έχει αναπτυχθεί με πολύ γρήγορους ρυθμούς γι αυτό η παραγωγή των πληροφοριών πολλαπλασιάζεται συνεχώς. Απαραίτητη κρίνεται η συμβολή της Διαχείρισης Γνώσης σε αυτό το σημείο, διότι παρέχει τον κατάλληλο συντονισμό της δημιουργίας, μεταφοράς και εφαρμογής της γνώσης, που περιλαμβάνεται σε έναν οργανισμό είτε μέσα από τα άτομα που σχετίζονται με αυτόν είτε μέσω των εργαλείων και μεθόδων που χρησιμοποιούνται να για φέρουν σε πέρας αυτόν τον στόχο. Για την πραγματοποίηση των στόχων που τέθηκαν από τους οργανισμούς, είναι απαραίτητη η εύρεση και χρησιμοποίηση καινούριων τεχνικών διαχείρισης γνώσης και πληροφοριών, διότι ο έλεγχος μπορεί να γίνει καλυτέρα τόσο στη ροή εργασιών όσο και στην ταξινόμησή τους. Σε αυτό στοχεύει η χρήση των οντολογιών, που παράγουν εξειδικευμένου επιπέδου γνώση με βάση ένα κοινό και ελεγχόμενο λεξιλόγιο. Μέσα από τους κοινούς ορούς των ελεγχόμενων λεξιλογίων τους οποίους χρησιμοποιούν οι οντολογίες αναπαράγουν τη γνώση στον Σημασιολογικό Ιστό, καθιστούν εφικτή την ανταλλαγή των πληροφοριών μέσων των διάφορων διαδικτυακών εφαρμογών που είναι οι μηχανές αναζήτησης, οι διαδικτυακές πύλες πληροφοριών και οι διαδικτυακές υπηρεσίες με αποτέλεσμα να υπάρχει διαλειτουργικότητα στις εφαρμογές. 4

5 Μέρος Α Protégé Είναι μια πλατφόρμα «ανοιχτού κώδικα» (open source) που χρησιμοποιεί ως γλώσσα προγραμματισμού την JAVA, η οποία τη καθιστά ικανή να τρέξει σε οποιοδήποτε λειτουργικό σύστημα και παρέχει εργαλεία για την μοντελοποίηση πεδίων γνώσης, ανάπτυξη και επεξεργασία οντολογιών (Pincirolia and Pisanelli, 2006). Ξεκίνησε το 1988 και αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως μέσο δημιουργίας εργαλείων ανάκτησης γνώσης για εξειδικευμένα συστήματα. Στις μέρες μας το τμήμα της Ιατρικής Πληροφορικής του Πανεπιστημίου του Stanford (Stanford Medical Informatics SMI) χρησιμοποιεί το Protégé, το οποίο εξελίχθηκε σε ένα εργαλείο μοντελοποίησης γνώσης, που εξελίσσεται µε εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς (Sure,2003). Το κύριο τμήμα παρέχει ένα εξαιρετικά πλούσιο σύνολο από δομές μοντελοποίησης γνώσης και λειτουργίες που υποστηρίζουν τη δημιουργία, απεικόνιση και επεξεργασία οντολογιών σε µια πληθώρα τύπων αναπαράστασης (Pincirolia and Pisanelli, 2006). Έπειτα, το Protégé έχει την δυνατότητα προσθήκης επεκτάσεων με την χρήση της αρχιτεκτονικής των πρόσθετων (plugins) και μιας προγραμματιστικής διεπαφής (Application Programming Interface API) που βάση της είναι η JAVA, ώστε να υποστηρίζει την ανάπτυξη εργαλείων και εφαρμογών επεξεργασίας οντολογιών. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι οντολογίες εμφανίζονται σε πολλές επιστήμες και επαγγελματικούς κλάδους ως μέσο διαμοιρασμού, επαναχρησιμοποίησης και επεξεργασίας γνώσης σε ορισμένα πεδία. Η πλατφόρμα του Protégé υποστηρίζει δυο βασικούς τρόπους μοντελοποίησης οντολογιών (Pincirolia and Pisanelli, 2006): Η εφαρμογή «Protégé Frames Editor» παρέχει στους χρήστες την δυνατότητα κατασκευής και δημοσιοποίησης οντολογιών με βάση το πρωτόκολλο του Open Knowledge Base Connectivity (OKBC). Η εφαρμογή «Protégé OWL Editor» παρέχει στους χρήστες την δυνατότητα κατασκευής οντολογιών για τον Σημασιολογικό Ιστό και ειδικότερα με τη γλώσσα OWL. Σύμφωνα με τον Gruber (1993), «Μια οντολογία είναι ένας τυπικός ορισμός μιας εννοιολογικής αναπαράστασης (An ontology is an explicit specification of a conceptualization)» πού είναι ο πιο διαδεδομένος ορός. Με τον όρο «εννοιολογική α- ναπαράσταση» εξηγούμε την αφηρημένη απλοποιημένη εικόνα του κόσμου που επιθυ- 5

6 μούμε να αναπαραστήσουμε για κάποιο λόγο, η οποία, για να αποτελεί οντολογία, σύμφωνα με τον παραπάνω ορισμό, πρέπει να αναπαρασταθεί σε μορφή «κατανοητή» και επεξεργάσιμη από τη μηχανή («τυπικός ορισμός» εννοιολογικής μορφοποίησης). Σύμφωνα με έναν πιο πρόσφατο ορισμό της έννοιας οντολογίας, επίσης από τον Gruber (2008), στα πλαίσια της επιστήμης των υπολογιστών και της πληροφορικής, μια οντολογία καθορίζει ένα σύνολο από αρχέτυπα αναπαράστασης (representational primitives) τα οποία χρησιμοποιούνται για την δημιουργία μοντέλων κάποιου πεδίου γνώσης ή ενδιαφέροντος. Τα αρχέτυπα αναπαράστασης είναι τυπικά κλάσεις (classes or sets), ιδιότητες (attributes or properties) και σχέσεις (relationships or relations) μεταξύ μελών κλάσεων (Gruber, Sure and Gomez Perez & Benjamins, 1993a, 2003b, 1999c). Οι ορισμοί των αρχέτυπων αναπαράστασης περιλαμβάνουν πληροφορίες για τη σημασία τους και περιορισμούς (πχ αξιώματα, περιορισμούς, κανόνες) που διασφαλίζουν την συνεπή χρησιμοποίησή τους (περιορίζοντας πχ τις πιθανές ερμηνείες τους) (Gruber, Sure and Gomez Perez & Benjamins, 1993a, 2003b, 1999c): Οι κλάσεις (classes or sets) μπορεί να αφορούν σύνολα, συλλογές, έννοιες, είδη αντικειμένων ή πραγμάτων και γενικότερα οτιδήποτε για το οποίο μπορεί να ειπωθεί κάτι, για παράδειγμα η περιγραφή μιας εργασίας, λειτουργίας, ενέργειας κλπ. Οι ιδιότητες (attributes or properties) χρησιμοποιούνται για να αποδώσουν κάποιο χαρακτηριστικό σε κάποια κλάση. Οι σχέσεις (relationships or relations) μας δείχνουν κάποιο είδος αλληλεξάρτησης μεταξύ των εννοιών κάποιων πεδίων ενδιαφέροντος, όπως subclass-of, is-a, κλπ. Τα αξιώματα (axioms) περιγράφει που μπορεί να γίνεται πάντοτε σε αληθείς προτάσεις. Εμφανίζουν ιδίας σημασίας αντιλήψεις που αναγνωρίζονται μεταξύ των εννοιών και χρησιμοποιούνται στον περιορισμό της ερμηνείας των εννοιών που εισάγονται στην οντολογία. Οι κανόνες (rules) χρησιμοποιούνται για να δηλώσεις υπόθεση ή συμπέρασμα με τη μορφή αν-τότε και περιγράφουν λογικά συμπεράσματα που εμφανίζονται σε συγκεκριμένες υποθέσεις. Οι περιορισμοί (restrictions) χρησιμοποιούνται σε ορισμένες περίγραφες για να δηλωθεί αν κάποιο στιγμιότυπο ανήκει σε μια κλάση. Δυο ακόμη στοιχεία που παραθέτονται ως δομικά είναι οι συναρτήσεις (functions) και τα στιγμιότυπα (instances). 6

7 o o Οι συναρτήσεις εκφράζουν μια συγκεκριμένη περίπτωση σχέσης. Ένα παράδειγμα, η τιμή ενός μεταχειρισμένου αυτοκινήτου μπορεί να είναι προσδιορισμένη ως συνάρτηση της αρχικής τιμής του αντίστοιχου καινούργιου αυτοκινήτου, του μοντέλου και των χαρακτηριστικών του αυτοκινήτου, κλπ. Τα στιγμιότυπα μας εμφανίζουν ακριβές στοιχεία. Για παράδειγμα, ο αρχαίος Σάμιος Πυθαγόρας είναι στιγμιότυπο της κλάσης «Αρχαίοι Σάμιοι». Σε τι χρησιμεύουν οι οντολογίες Η ανάγκη για τη δημιουργία και χρήση οντολογιών βρίσκεται στην παραγωγή με ευκολότερο τρόπο της γνώσης και της επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων, οργανισμών και εφαρμογών λογισμικού, με στόχο η γνώση να μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί. Σύμφωνα με τον Uschold (1996) χάρις στις οντολογίες: 1. Γίνεται ευκολότερη και πιο προσιτή η επικοινωνία των ανθρώπων που έχουν διαφορετικές ανάγκες και απόψεις, και προέρχονται από διαφορετικά επιστημονικά πεδία. Οι οντολογίες χρησιμοποιούνται ώστε να γίνει κατανοητό το κανονιστικό μοντέλο και οι σχέσεις μεταξύ κύριων εννοιών ορισμένων πεδίων, βοηθούν να εκτιμηθούν οι απόψεις και οι ασάφειες που τυχών δημιουργήθηκαν και μπορούν να ενσωματωθούν στα ήδη υπάρχοντα πλαίσια ως διαφορετικές απόψεις (Uschold, 1996). 2. Καθιστούν δυνατή τη διαλειτουργικότητα μεταξύ συστημάτων. Με την χρήση των οντολογιών μπορεί να γίνει κοινή χρήση μιας γλώσσα αναφοράς, που βοηθάει στη μετάφραση όλων των διαφορετικών λεξιλογίων που πιθανότατα έχει χρησιμοποιηθεί από τα διαφορετικά μέρη ενός συστήματος, δεδομένου πως η υιοθέτηση ενός μόνο λεξιλογίου είναι πολύ δύσκολη (Uschold, 1996). 3. Για την μηχανική πληροφοριακών συστημάτων η χρήση οντολογιών μπορεί να αποφέρει οφέλη σε επίπεδο επαναχρησιμοποίησης πόρων, αξιοπιστίας και προδιαγραφών (Uschold, 1996): Επαναχρησιμοποίηση: Η κοινή συμφωνία αποτελεί τη βάση για την τυπική κωδικοποίηση των σημαντικών οντοτήτων, 7

8 ιδιοτήτων, διεργασιών του συστήματος και τις σχέσεις τους στο πεδίο ενδιαφέροντος. Η τυπική αυτή κωδικοποίηση μπορεί να αποτελέσει επαναχρησιμοποιήσιμο συστατικό σε ένα σύστημα λογισμικού. Αξιοπιστία: Μια τυπική αναπαράσταση βοηθά στον έλεγχο της συνέπειας αυξάνοντας την αξιοπιστία του λογισμικού. Καθορισμός απαιτήσεων: Η κοινή κατανόηση μπορεί να βοηθήσει στον καθορισμό απαιτήσεων και προδιαγραφών ε- νός συστήματος λογισμικού, ιδιαίτερα όταν σε αυτήν την διαδικασία εμπλέκονται ομάδες που χρησιμοποιούν διαφορετική οντολογία ή προέρχονται από διαφορετικό επιστημονικό υπόβαθρο (Uschold, 1996). Η Αρχιτεκτονική του Protégé Όπως συμβαίνει σχεδόν σε όλα τα εργαλεία µοντελοποίησης έτσι και στην αρχιτεκτονική του Protégé χωρίζεται στα τμήματα «μοντέλου» και «απεικόνισης». Το «μοντέλο» είναι ο μηχανισμός πού αναπαριστά οντολογίες και γνωσιακές βάσεις. Ενώ τα εργαλεία της «απεικόνισης» προσφέρουν ένα περιβάλλον για την απεικόνιση και επεξεργασία του μοντέλου της γνώσης. Το «μοντέλο» του Protégé στηρίζεται σε ένα απλό, και συγχρόνως ευέλικτο αφαιρετικό μοντέλο, το οποίο συγκρίνεται µε αυτό των αντικειμενοστραφών και βασισμένων σε πλαίσιο (frame based) συστημάτων. Στην οντολογία εμφανίζονται κλάσεις, ιδιότητες, χαρακτηριστικά των ιδιοτήτων και στιγμιότυπα (Fernandez Lopez, 1999). Το Protégé είναι βασισμένο στην ελεύθερη γλώσσα προγραμματισμού JAVA έτσι ώστε να εκτελεί ερωτήματα και να διαχειρίζεται τα μοντέλα. Το πιο σπουδαίο όμως είναι το αφαιρετικό μοντέλο του Protégé που είναι από μόνο του μια οντολογία, µε κλάσεις που αναπαριστούν κλάσεις, ιδιότητες κλπ., το οποίο του δίνει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί και να προσαρμοστεί σε άλλες αναπαραστάσεις. Χρησιμοποιώντας τα εργαλεία της «απεικόνισης» του Protégé, οι σχεδιαστές οντολογιών δημιουργούν κλάσεις, αναθέτουν υποκλάσεις και θέτουν όρια στα χαρακτηριστικά των ιδιοτήτων ορισμένων κλάσεων (Fernandez Lopez, 1999). 8

9 Για κάθε μια από τις κλάσεις και τις ιδιότητες της οντολογίας δημιουργείται μια φόρμα με επεξεργασμένα συστήματα (components - widgets). Οι φόρμες που δημιουργούνται μπορούν ακόμα να επεξεργαστούν με το εργαλείο «Protege Forms Editor» με αυτόν τον τρόπο ο χρήστης έχει την δυνατότητα τις επιλογής διάφορων widgets. Όμως, μπορεί η βιβλιοθήκη του Protege να παρέχει πολλά widgets αλλά δίνει και την δυνατότητα σε προγραμματιστές να αναπτύξουν δικά τους (Fernandez Lopez, 1999). Μπορεί τα tabs να έχουν μια βασική συλλογή από κλάσεις, ιδιότητες, φόρμες και στιγμιότυπα έχει και μια ακόμα βιβλιοθήκη με tabs για να εκτελούνται ερωτήματα, να υπάρχει πρόσβαση σε αποθήκες δεδομένων, γραφική απεικόνιση οντολογιών και διαχείριση των εκδόσεων των οντολογιών (Fernandez Lopez, 1999). Protege-OWL Είναι μια επέκταση της οντολογίας του Protege που υποστηρίζει τη γλώσσα OWL (Ontology Web Language). Η γλώσσα OWL είναι η πιο διαδεδομένη γλώσσα ανάπτυξης οντολογιών και επικυρώνεται από την Κοινοπραξία του Παγκοσμίου Ιστού (World Wide Web-W3C) για να προωθήσει το όραμα του Σημασιολογικοί Ιστού. Η οντολογία OWL έχει τη δυνατότητα να περιλαμβάνει περίγραφες κλάσεων, ιδιοτήτων και τα στιγμιοτύπων (Kyrieleis, 1981). Με την γλώσσα OWL η οντολογία καθορίζει την εξήγηση των λογικών συνέπειων, δηλαδή στιγμιότυπα που έχουν συμβεί στο παρελθόν αλλά δεν εμφανίζονται στην οντολογία όμως συνεπάγονται από την σημασιολογία. Τα προαναφερόμενα μπορούν να βασιστούν σε ένα ενιαίο έγγραφο ή σε πολλαπλά έγγραφα που έχουν συνδυαστεί χρησιμοποιώντας τους καθορισμένους μηχανισμούς της γλώσσας OWL. Με τον συντάκτη Protege-OWL οι χρήστες μπορούν (Kyrieleis, 1981): 9

10 Να ανεβάζουν και να αποθηκεύουν οντολογίες γραμμένες σε RDF και OWL Να συντάσσουν και να απεικονίζουν κλάσεις, ιδιότητες και κανόνες SWRL Να ορίζουν τα λογικά χαρακτηριστικά των κλάσεων σαν εκφράσεις σε γλώσσα OWL Επειδή η αρχιτεκτονική του Protege-OWLείναι ευέλικτη βοηθάει ώστε να πάρει σχήμα και επέκταση αυτό το εργαλείο. Το Protege-OWL έχει άμεση σχέση με το API που είναι βασισμένο στο Java για να γίνεται εφικτή η ανάπτυξη τμημάτων της διεπάφης με τον χρήστη ή των υπηρεσιών του Σημασιολογικού Ιστού (Kyrieleis, 1981). 10

11 Graphical User Interface Με τις παρακάτω ιδιότητες μέσω ενός ενιαίου GUI (Graphical User Interface) καθιστούν τα εξής (Fernandez Lopez, 1999): 11

12 Μοντελοποίηση μιας οντολογίας που περιγράφει κάποιο πεδίο Υλοποίηση ενός εργαλείου δημιουργίας μιας βάσης γνώσεων για τη συγκέντρωση πληροφοριών Εισαγωγή συγκεκριμένων στιγμιοτύπων δεδομένων και δημιουργία μιας βάσης γνώσεων Εκτέλεση των εφαρμογών Το εργαλείο δημιουργίας βάσης γνώσης εφαρμόζεται σε συγκεκριμένα πεδία (μια οντολογία) που οι χρήστες μπορούν να εισάγουν τις γνώσεις τους. Στη βάση που προκύπτει μπορεί να γίνει χρήση μιας μεθόδου επίλυσης προβλημάτων σχετικά με το πεδίο. Αυτή η εφαρμογή είναι το τελικό προϊόν που δημιουργείται όταν η βάση γνώσεων συνδέεται με τα απαραίτητα συστήματα επίλυσης προβλημάτων, έμπειρα συστήματα ή μεθόδους υποστήριξης λήψης αποφάσεων (Fernandez Lopez, 1999). Τα βασικά στοιχεία είναι τα εξής (Fernandez Lopez, 1999): Το Classes Tab είναι συντάκτης οντολογιών που ο χρήστης ορίζει κλάσεις, ιεραρχίες κλάσεων, slots, περιορισμούς για της τιμές των slots, σχέσεις μεταξύ κλάσεων και ιδιότητες των σχέσεων αυτών Το Individuals Tab είναι το εργαλείο για την συγκέντρωση των δεδομένων που ο χρήστης έχει την δυνατότητα να εισάγει τα στιγμιότυπα των κλάσεων που ορίζονται στην οντολογία 12

13 Το Object Property Tab, όπου ο χρήστης ορίζει τις ιδιότητες που μπορεί να έχουν οι κλάσεις ή τα individuals που ανήκουν σε αυτές και τις μεταξύ τους σχέσεις. 13

14 Αρχική Οντολογία Στην εικόνα παρακάτω εμφανίζονται η ιεραρχία των κλάσεων της αρχικής έκδοσης της οντολογίας. Για την επιλογή των κλάσεων της ιεραρχίας προσπαθήσαμε να συνδυάσουμε όσο τον δυνατόν καλυτέρα γινόταν τις σημαντικές προσωπικότητες μεταξύ τους ώστε να γίνουν οι σχέσεις. Ακόμα συμπεριλάβαμε όσες σχέσεις βρήκαμε αρχικά και εναλλακτικούς ορισμούς και ορολογίες για τις έννοιες, προκειμένου να δώσουμε τη δυνατότητα ενσωμάτωσης περισσότερων διαφορετικών απόψεων. Επειδή όμως η οντολογία ακολουθεί εκπαιδευτικό προορισμό όπως για παράδειγμα οργάνωση γνώσης (knowledge organization), για αυτόματο συμπερασμό (inference), για οπτικοποίηση πληροφορίας (information visualization), για πλοήγηση στην πληροφορία (navigation), για απάντηση ερωτημάτων (querying) είναι απαραίτητο να χρησιμοποιούνται όλες τις απαιτητές έννοιες του πεδίου ενδιαφέροντος αλλά και τις μεταξύ τους σχέσεις. Επίσης είναι σημαντικό να συμπεριληφθούν και ευρύτερα σχετικές έννοιες που θα συνδέουν τις έννοιες του πεδίου με άλλα γνωστικά πεδία όπως τα Object Properties, Data Properties κ.α. (Horridge, 2007). Σύγκριση της δομής της OWL με την δομή του Protege Η οντολογία OWL είναι βασισμένη στην οντολογία του Protege. Όμως η ορολογία που χρησιμοποιείται για την περιγραφή είναι ελαφρώς διαφορετική. Μία οντολογία OWL αποτελείται από τα Άτομα (Individuals),τις Ιδιότητες (Properties) και τις Κλάσεις (Classes), και έχουν περίπου την ιδιά σημασία με τα στιγμιότυπα (instances), τις υποδοχές (slots) και τις κλάσεις του Protege. Τα άτομα (Individuals) εκπροσωπούν τα αντικείμενα στο πεδίο ενδιαφέροντος, τα οποία δεν μπορούν να εξειδικευτούν. Μία διαφορά που βλέπουμε ανάμεσα στο Protege και στην OWL είναι ότι στην OWL δεν χρησιμοποιείται η Υπόθεση Μοναδικής Ονομασίας (Unique Name Assumption ή UNA). Αρά το Protege έχει ως αποτέλεσμα δυο διαφορετικά ονόματα να συσχετίζονται με το ίδιο άτομο. Για παράδειγμα Καπετάν Σταμάτης και Γεωργιάδης Σταμάτης αναφέρονται στο ίδιο άτομο. Αντίθετα στην OWL, τα άτομα πρέπει να δηλωθούν ξεκάθαρα ότι είναι ίδια ή διαφορετικά μεταξύ τους (Horridge, 2007). Οι ιδιότητες (Properties) είναι δυαδικές σχέσεις ατόμων. Δηλαδή οι ιδιότητες κάνουν σύνδεση αναμεσά σε δύο άτομα (individuals) μαζί. Με τον όρο ιδιότητες εξηγούμε τα στιγμιότυπα των ιδιοτήτων (instances of properties). Με τον παρακάτω παράδειγμα εννοούμε ότι η σχέση «Has_Created» ενώνει τα άτομα που ανήκουν στην 14

15 κλάση «Persons-Προσωπικότητες» με τα άτομα της κλάσης «Works- Έργα». Οι ιδιότητες μπορεί να είναι επίσης αντιμεταθετικές (inverse). Εννοούμε ότι υπάρχει μία δεύτερη ιδιότητα που επιβεβαιώνει την προηγούμενη σχέση και αντίστροφα π.χ. το «He_has_Son» επιβεβαιώνει αντίστροφα την ιδιότητα «Is_Son_of_a_Father». Ακόμα, οι ιδιότητες μπορεί να είναι συμμετρικές (symmetric) το οποίο σημαίνει ότι αν συνδέεται μία προσωπικότητα Α με μία προσωπικότητα Β τότε η άλλη ιδιότητα επιβεβαιώνει την ίδια σχέση αντίστροφα. Π.χ. Η ιδιότητα «Has_Husband» που δηλώνει τον άνδρα σύζυγο μιας γυναικείας προσωπικότητας επιβεβαιώνεται από την ιδιότητα «Has_Wife» που ενώνει την γυναικεία προσωπικότητα με την ανδρική. Τομέας και εύρος ιδιοτήτων (Property Domains and Ranges) Οι ιδιότητες αποτελούνται από έναν τομέα (Domain) και ένα εύρος (Range) στο οποίο ορίζονται, που συνδέουν τα άτομα από τον τομέα με τα άτομα από εύρος. Για παράδειγμα, στην οντολογία της βιβλιοθήκης η ιδιότητα Has_Specialty συνδέει τα άτομα που ανήκουν στην κλάση Person-Προσωπικότητες με τα άτομα που ανήκουν στην κλάση Person-Specialty-Ειδικότητες _Προσωπικοτήτων. Για να ορίσουμε τον τομέα (Domain), επιλέγουμε την ιδιότητα Has_Specialty από τη λίστα των ιδιοτήτων αντικειμένων. Πατάμε + δίπλα από το Domains και επιλέγουμε τη κλάση Person-Προσωπικότητες. Για να ορίσουμε το εύρος (Range) πατάμε + δίπλα από το Ranges και επιλέγουμε την κλάση Person-Specialty- Ειδικότητες _Προσωπικοτήτων. Είναι σημαντικό να τονίσουμε εδώ ότι οι ορισμοί του τομέα και του εύρος μιας ιδιότητας δεν αποτελούν περιορισμούς ελέγχου. Χρησιμεύουν περισσότερο ως αξιώματα λογικής, ώστε να αποφευχθεί η απόδοση ιδιοτήτων σε εννοιολογικά λάθος άτομα. Είναι πιθανό να ορίσουμε πολλαπλές κλάσεις ως το εύρος μιας ιδιότητας και τότε αυτό το εύρος ερμηνεύεται ως η ένωση των κλάσεων. Βέβαια, παρόλο που η διαδικασία ορισμών ιδιοτήτων περιγράφεται, δεν συνίσταται, και ειδικά σε περιπτώσεις όπου σκοπεύουμε να δημιουργήσουμε μια συμπαγή οντολογική ταξινομία, καθώς οι ιδιότητες (συνθήκες εύρους και πεδίου) δεν λειτουργούν ως περιορισμοί και μπορούν να προκαλέσουν αναπάντεχα αποτελέσματα ταξινόμησης, οπότε και ασυνέπειες οι οποίες είναι δυσκολότερο να εντοπιστούν όσο μια οντολογία μεγαλώνει. Στην OWL, οι ιδιότητες μπορεί να έχουν υπο-ιδιότητες που εξειδικεύουν τις υπερ-ιδιότητές τους, (όπως ακριβώς συμβαίνει με τις κλάσεις), οπότε είναι πιθανό να 15

16 δημιουργούνται ιεραρχίες ιδιοτήτων. Στην δική μας περίπτωση, έχουμε την ιδιότητα Has_Place_of_Origin, που αποτελεί υπο-ιδιότητα της Has_Ethnicity. Είναι,επίσης, πιθανό, αν και συνήθως λάθος, να ορισθεί ότι μία κλάση και όχι τα άτομα της, είναι το εύρος μιας ιδιότητας. Αυτό γίνεται επιλέγοντας την κλάση στο μενού επιλογής του εύρους μιας ιδιότητας. Είναι ένα συχνό λάθος να πιστεύουμε ότι το εύρος μιας ιδιότητας είναι μια κλάση όταν το εύρος είναι στην πραγματικότητα τα άτομα που είναι μέλη της κλάσης. Ορίζοντας ως εύρος μιας ιδιότητας μιας κλάση, τότε είναι σαν να αντιμετωπίζουμε την κλάση ως άτομο. Αυτό είναι ένας είδος αφηρημένης δήλωσης (meta-statement) κάτι που επιτρέπεται μόνο στην OWL-Full. Στην δική μας περίπτωση έχουμε ορίσει ως πεδίου ορισμού της ιδιότητας Has_Ethnicity, τις υποκλάσεις του Ethnicity-Εθνικότητα (π.χ. Greek-Ελληνική). Αυτό έγινε διότι έπρεπε να εξειδικευτεί η ιδιότητα της εθνικότητας σε επίπεδο τόπου καταγωγής. Αντίστροφες ιδιότητες (Inverse Properties) Κάθε ιδιότητα αντικειμένων μπορεί να έχει μια αντίστοιχη αντίστροφη ιδιότητα. Αν κάποια ιδιότητα συνδέει ένα άτομο a με ένα άτομο b τότε η αντίστροφη ιδιότητα του θα συνδέει ένα άτομο b με ένα άτομο a. Μια αντίστροφη ιδιότητα δημιουργείται: επιλέγουμε την ιδιότητα, έπειτα, επιλέγουμε add inverse properties, εμφανίζεται η λίστα με τις ιδιότητες και επιλέγουμε την αντίστροφη ιδιότητα της ιδιότητας που επιλέξαμε. Για παράδειγμα, επιλέγουμε την ιδιότητα Person- Προσωπικότητες, στη συνέχεια επιλέγουμε add inverse properties, εμφανίζεται η λίστα με τις ιδιότητες και επιλέγουμε την αντίστροφη ιδιότητα της ιδιότητας που επιλέξαμε, που είναι η ιδιότητα αναγνωρίζει. Χαρακτηριστικά ιδιοτήτων της OWL Η OWL επιτρέπει η έννοια των ιδιότητες να εμπλουτίζεται με τη χρήση των χαρακτηριστικών των ιδιοτήτων. Οι ενότητες που ακολουθούν πραγματεύονται τα διάφορα χαρακτηριστικά που μπορεί να έχουν οι ιδιότητες (Horridge, 2007): Λειτουργικές ιδιότητες (Functional Properties) Εάν μια ιδιότητα είναι λειτουργική, για ένα συγκεκριμένο άτομο, μπορεί να υπάρχει το πολύ ένα άλλο άτομο που σχετίζεται με αυτό μέσω της ιδιότητας. Για παράδειγμα, μπορούμε να πούμε ότι το άτομο Μαρία συνδέεται με το άτομο Νίκος μέσω της λειτουργικής ιδιότητας γέννησετον. Είναι προφανές ότι δεν γίνεται να έχει παραπάνω από δύο μητέρες και γι' αυτό η ιδιότητα είναι λειτουργική. Αυτού του είδους 16

17 οι ιδιότητες ονομάζονται επίσης και ιδιότητες μονής τιμής ή χαρακτηριστικά (Horridge, 2007). Αντιστρόφως λειτουργικές ιδιότητες (Inverse Functional Properties) Εάν μια ιδιότητα είναι αντιστρόφως λειτουργική (Inverse Functional) τότε αυτό σημαίνει ότι η αντίστροφη ιδιότητα είναι αντιστρόφως λειτουργική. Για ένα συγκεκριμένο άτομο, μπορεί να υπάρχει το πολύ ένα άτομο που σχετίζονται με αυτό το άτομο μέσω της ιδιοτητας. Για παράδειγμα, η αντίστροφη ιδιότητα του προηγούμενου παραδείγματος θα ήταν: γεννήθηκεαποτην Συμμετρικές ιδιότητες (Symmetric Properties) Εάν μια ιδιότητα P είναι συμμετρική, και η ιδιότητα σχετίζει ένα άτομο a με ένα άτομο b, τότε το άτομο b σχετίζεται με το άτομο μέσω της ιδιότητας P. Οι κλάσεις (Classes) στην οντολογία OWL εξηγούνται ως σύνολα που περιέχουν άτομα. Αναλύονται με τη βοήθεια τυποποιημένων μαθηματικών περιγραφών που δηλώνουν αναλυτικά τις απαιτήσείς ενός ατόμου ώστε να ενταχθεί σε μια κλάση. Στην κλάση σημαντικές προσωπικότητες περιλαμβάνονται όλοι (μαθηματικοί, αστρονόμοι, γλύπτες κ.τ.λ.) στο πεδίο. Οι κλάσεις οργανώνονται με βάση την ιεραρχία υπερ-κλάσεων και υπο-κλάσεων, δηλαδή ταξινομημένες. Με τις υπο-κλάσεις δηλώνουμε την εξειδίκευση του περιεχόμενου των υπερ-κλάσεων. Για παράδειγμα έχουμε την κλάση person και τις υποκλάσεις της που είναι Αρχαίοι Σάμιοι και Νεότεροι Σάμιοι, ενώ η υπερ-κλάση των Αρχαίοι Σάμιοι είναι η κλάση person. Όμως στην OWL οι κλάσεις δημιουργούνται από περιγραφές που είναι πιο σαφείς στις συνθήκες που πρέπει να πληρούνται από το άτομο για να μπορέσει να είναι μέλος της κλάσης. Ουσιαστικά οι υπερ-κλάσεις με τις υπο-κλάσεις στο Protégé μεταξύ τους συνδέονται με την κρυφή ιδιότητα «Has_Subclass». Δημιουργία της οντολογίας 1. Ανοίγοντας το πρόγραμμα επιλέγουμε Crate New OWL Ontology 17

18 2. Στην επόμενη καρτέλα επιλέγουμε μετονομάζουμε την οντολογία αλλάζοντας τον αριθμό που βρίσκεται στο τέλος του URI με το επιθυμητό όνομα. Επίσης κάνοντας κλικ στο enable version URI μπορούμε να δώσουμε ένα όνομα που θα αντιπροσωπεύει μια συγκεκριμένη έκδοση της ίδιας οντολογίας. Έτσι υποστηρίζεται η διάκριση μεταξύ εκδόσεων (ή versioning). Μπορούμε βέβαια να κρατήσουμε και το URI που μας δίνεται. Μετά πατάμε continue. 18

19 3. Στην επόμενη καρτέλα επιλέγουμε το μορφότυπο της οντολογίας. Στην συγκεκριμένη περίπτωση επιλέγουμε το RDF/XML. Τέλος πατώντας finish ανοίγει το παράθυρο και είμαστε έτοιμη να συγγράψουμε την οντολογία. 4. Το αρχείο της οντολογίας έχει σωθεί στον φάκελο εγκατάστασης του Protege (που ορίσαμε κατά την εγκατάσταση) και την επόμενη φορά που θα ανοίξουμε την οντολογία θα βρίσκεται στις επιλογές της πρώτης καρτέλας. Μπορούμε, επίσης, να δημιουργήσουμε ένα σχόλιο με το οποίο θα περιγράφουμε την οντολογία. 19

20 Δημιουργία Κλάσεων Ανοίγοντας την οντολογίας εμφανίζεται στην καρτέλα OWL Classes στην αρχή του ιεραρχικού δέντρου, μία κλάση με το όνομα owl:thing, οπου είναι μια έκφραση του λεξιλογίου της OWL για να δηλώσει το σύνολο που περιέχει όλα τα υπόλοιπα άτομα. Άρα οι επόμενες κλάσεις θα είναι υπο-κλάσεις της owl:thing. Η εισαγωγή των νέων κλάσεων γίνεται ως εξής: 1. Έχοντας επιλεγμένη την υπερ-κλάση (στην προκειμένη περίπτωση την owl;thing ) και πατώντας το Add subclass. 2. Κάθε φορά που θα δημιουργούμε μια νέα κλάση οντότητα ή ιδιότητα, που δεν την έχουμε ονομάσει, θα παίρνει το όνομα Class, Property ή Individual συνοδευόμενο από μια κάτω παύλα και έναν αύξοντα αριθμό. 20

21 3. Επειδή όμως τα αυτόματα ονόματα (και μπορεί και τα URI) να μην μας βολεύουν, μπορούμε να τα αλλάξουμε όπως στην εικόνα. Κατά σύμβαση, τα κενά μεταξύ των λέξεων του ονόματος μιας κλάσης, ατόμου ή ιδιότητας αντικαθίσταται με κάτω παύλα. Εναλλακτικά συνίσταται η χρήση κεφαλαίων γραμμάτων για το πρώτο γράμμα κάθε λέξης χωρίς κενά μεταξύ των λέξεων. Το σημαντικό είναι πάντως να χρησιμοποιείται ένα συγκεκριμένο μοτίβο γραφής των ονομάτων. 4. Κατά τον ίδιο τρόπο δημιουργούμε όλες τις κλάσεις και υπο-κλάσεις της οντολογίας. Ακόμη μπορούμε έχοντας επιλεγμένη μια οντολογία να δημιουργήσουμε μια, η οποία να είναι στο ίδιο επίπεδο (sibling class) πατώντας το κουμπί Add Sibling Class. Επίσης μπορούμε, έχοντας επιλεγμένη μια κλάση ή περισσότερες, μπορούμε να τις διαγράψουμε πατώντας το κουμπί Delete Classes. 21

22 Μέρος Β Ανάπτυξη της οντολογίας Μεθολογία για την ανάπτυξη της οντολογίας Για την δημιουργία της συγκεκριμένης οντολογίας ακολουθήθηκε η μεθοδολογία που έχουν προτείνει οι Uschold και Grüninger (1996), η οποία προτείνει 4 βήματα: 1. Προσδιορισμός του σκοπού της οντολογίας Σκοπός της οντολογίας που αναπτύχθηκε στα πλαίσια αυτής της πτυχιακής εργασίας είναι η ανάδειξη των σημαντικότερων αρχαίων και νεότερων προσωπικοτήτων που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Σάμου μέσα από την οντολογία ώστε να παρουσιαστούν βασικά στοιχεία για κάθε προσωπικότητα ξεχωριστά και να εντοπιστούν οι συσχετίσεις που υπάρχουν μεταξύ τους (Uschold and Grüninger 1996). 2. Δημιουργία της οντολογίας Στο αυτό το βήμα οι Uschold και Grüninger (1996) προτείνουν τρείς διαφορετικές προσεγγίσεις για τον προσδιορισμό των βασικών στοιχείων της οντολογίας, την μέθοδο από κάτω προς τα πάνω (bottom-up), όπου ορίζονται πρώτα οι ειδικές έννοιες και στην συνέχεια οι γενικότερες, την μέθοδο από πάνω προς τα κάτω (top-down), όπου ορίζονται πρώτα οι γενικότερες έννοιες και μετά οι ειδικότερες και τέλος την μέθοδο από την μέση προς τα έξω (middle-out), την οποία και χρησιμοποιήσαμε στην περίπτωσή μας. Ακολουθώντας την προσέγγιση middle-out ορίσαμε ένα βασικό πυρήνα εννοιών, στην προκειμένη περίπτωση ήταν οι σημαντικές προσωπικότητες στην ιστορία της νήσου Σάμου. Οπότε, γύρω από αυτές δημιουργήθηκαν γενικότερες έννοιες όπως η Εθνικότητα ή οι Ειδικότητες Προσωπικοτήτων και τα Έργα, στα οποία με τη σειρά τους υπάρχουν ειδικότερες έννοιες. Η συγγεγριμένη προσέγγιση χρησιμοποιήθηκε διότι σύμφωνα με τους Uschold και Grüninger (1996)μέσω αυτής επιτυγχάνεται ισορροπία όσων αφορά τη λεπτομέρεια. Η λεπτομέρεια δηλαδή δεν ισχύει για όλη την οντολογία αλλά μόνο στα σημεία που αυτό κρίνεται απαραίτητο. 3. Αξιολόγηση της οντολογίας Η αξιολόγηση μιας οντολογίας γίνεται μέσω της χρήσης της, όταν αυτή ενσωματώνεται σε κάποια άλλη εφαρμογή λογισμικού. Λόγω της δυσκολίας αλλά και 22

23 της εξειδίκευσης που απαιτείται για κάτι τέτοιο, η αξιολόγηση της οντολογίας που δημιουργήθηκε στα πλαίσια αυτής της πτυχιακής εργασίας, δεν είναι δυνατή. Η οντολογία δημιουργήθηκε περισσότερο για να δείξει την δυνατότητα που υπάρχει στο να παρουσιαστούν εναλλακτικά οι πληροφορίες για τις συγκεκριμένες προσωπικότητες μέσω των οντολογιών (Uschold and Grüninger 1996). 4. Τεκμηρίωση της οντολογίας Λόγω του πειραματικού χαρακτήρα της συγκεκριμένης οντολογίας δεν δημιουργήθηκαν αυστηρές οδηγίες τεκμηρίωσης της οντολογίας, όπως καθιέρωση ονομάτων ή εννοιών. Ωστόσο, έγινε πλήρης περιγραφή στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα των κλάσεων και των ιδιοτήτων, ώστε η οντολογία να είναι κατανοητή και επαναχρησιμοποιήσιμη στην περίπτωση που κάποιος άλλος θέλει να χρησιμοποιήσει την ίδια ή να δημιουργήσει μια οντολογία παρόμοιου σκοπού (Uschold and Grüninger 1996). Περιγραφή της δομής της οντολογίας Στην οντολογία αυτή ορίστηκαν τέσσερις βασικές κλάσεις οι οποίες μεταξύ τους είναι διαχωρισμένες (disjoint). Οι κλάσεις είναι: 1. Persons-Προσωπικότητες: Περιλαμβάνονται σημαντικές προσωπικότητες με επιρροή στην ιστορία της νήσου Σάμου. Ουσιαστικά όλες οι προσωπικότητες 23

24 αποτελούν άτομα (individuals) σε κάποια από τις τρείς υπο-κλάσεις, οι οποίες είναι: 1. Ancient_Samians-Αρχαίοι_Σάμιοι: προσωπικότητες της Σάμου που γεννήθηκαν πριν το 1750 μ.χ. κατά την Προἰστορική, Αρχαἰκή, Κλασική, Ελληνιστική ή Βυζαντινή Εποχή 2. Modern_Samians-Σύγχρονοι_Σάμιοι: προσωπικότητες της Σάμου που γεννήθηκαν μετά το 1750 μ.χ. 3. Non_Samians-Μη_Σάμιοι: προσωπικότητες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Σάμου, τόσο κατά τα αρχαία χρόνια όσο και τα νεότερα, αλλά δεν κατάγωνται από αυτήν 2. Works-Έργα: Περιλαμβάνονται έργα ή αλλιώς δημιουργίες που αποδίδονται στις προσωπικότες. Τα διάφορα έργα είναι άτομα (individuals) κάποιας από τις τρεις υπο-κλάσεις που είναι οι: 1. Architectural_Works-Αρχιτεκτονικά_Έργα: Ως αρχιτεκτονικά έργα θεωρούμε, κτίρια και κατασκευές οποιασδήποτε λειτουργίας και σκοπού (π.χ. Δημόσια έργα, μνημεία, ναοί κτλ) 2. Artistic_Works-Καλλιτεχνικά_Έργα: Ως καλλιτεχνικά έργα θεωρούμε έργα τέχνης από οποιοδήποτε υλικό (π.χ. Αγάλματα, Πίνακες ζωγραφικής, Μουσικές συνθέσεις κτλ 3. Literary_Works-Γραπτά_Έργα: Ως γραπτά έργα θεωρούμε τα έργα αυτά με επιστημονικό ή λογοτεχνικό περιεχόμενο 3. Ethnicity-Εθνικότητα: Αυτή η κλάση περιλαμβάνει τις διαφορετικές εθνικότητες που αποδίδωνται στις προσωπικότητες. Ως εθνικότητα νοείται η ιδιότητα μιας προσωπικοτητας που την κατατάσσει σε μια εθνική ομάδα. Η ιδιότητα αυτή άναλυεται περαιτέρω σύμφωνα με τον τόπο καταγωγής της κάθε προωπικότητας. Π.χ. Κάποιος ανήκει σε ελληνική Εθνικότητα και έχει τόπο καταγωγής τη Σάμο. 4. Person_Specialty-Ειδικότητες_Προσωπικοτήτων: Περιλαμβάνονται διαφορετικές κατηγορίες ιδιοτήτων που αποδίδονται στις προσωπικότητες. Οι διάφορες ειδικότητες είναι άτομα (individuals) κάποιας από τις τρεις υποκλάσεις που είναι οι: 1. Dignities-Αξιώματα: Ως Αξιώματα νοούνται οι βαθμοί ή οι θέσεις που κάποια προσωπικότητα κατείχε όπως ηγεμόνας, πρόεδρος, πρωθυπουργός. 24

25 2. Scientific_Discipline-Επιστημονικός Κλάδος: Ο Επιστημονικός_Κλάδος δηλώνει την επιστημονική κατάρτιση μιας προσωπικότητας όπως Αστρονόμος, Μαθηματικός ή Φιλόσοφος. 3. Occupation-Απασχόληση: Ως Απασχόληση νοείται ο ρόλος ή το επάγγελμα που ανέλαβε μια προσωπικότητα, όπως καλλιτέχνης ή επαναστάτης Στην οντολογία έχουν οριστεί 20 ιδιότητες αντικειμένων (object properties) και ακόμα 4 ιδιότητες τύπων δεδομένων για την περιγραφή των ατόμων (individuals) της οντολογίας που στην δική μας περίπτωση είναι οι προσωπικότητες. Οι ιδιότητες αυτές όλες αποδίδωνται μόνο στα άτομα της κλάσης Persons-Προσωπικότητες και όχι στα άτομα των άλλων κλάσεων. Συγκεκριμένα για κάθε προσωπικότητα έχουν οριστεί 16 ιδιότητες, οι οποίες περιγράφουν αποκλειστικά την κάθε προσωπικότητα. Οι ιδιότητες αυτές μπορούν να λάβουν τιμές μόνο από την κλάση Persons-Προσωπικότητες και τις υπο-κλάσεις της. Οι ιδιότητες αυτές είναι οι: 1. Connects_To (Συνδέεται με): Δηλώνει την σύνδεση μίας προσωπικότητας με κάποια άλλη. Η σύνδεση αυτή μπορεί να εννοεί την γνωριμία που μπορεί να είχαν αυτές οι δύο προσωπικότητες ή κάποια άλλου είδους συναλλαγή που δεν περιγράδεται μέσω κάποιας άλλη ιδιότητας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα στην συγκεκριμένη εργασία είναι: 1. Ο Πολυκράτης συνδέεται με τον Ευπάλινο και τον φαραώ Άμασι, διότι ο Πολυκράτης ως τύρρανος της Σάμου εκείνη την περίοδο προσκάλεσε τον Ευπάλινο με σκοπό την κατασκευή σημαντικών αρχιτεκτονικών έργων στο νησί, αλλά είχε συνάψει και συμμαχία με τον τότε φαραώ της Αιγύπτου Άμασι (σύμφωνα με τον Ηρόδοτο). 2. Ο Πολυκράτης γνώριζε τον Πυθαγόρα 3. Ο Γεράσιμος Σβορώνος γνώριζε τον Κωνσταντή Λαχανά, διότι ήταν αυτός που μύησε τον Κωνσταντή Λαχανά στην Φιλική Εταιρεία. 2. Was_Student_Of (Ήταν μαθητής του/της): Δηλώνει για μία προσωπικότητα ότι μαθήτευσε κοντά σε κάποια άλλη προσωπικότητα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα στην συγκεκριμένη εργασία είναι: 1. Ο Πυθαγόρας ήταν μαθητής του φαραώ Άμασι του Β` 2. Η Αριγνώτη, η Δαμώ, η Μύρια, ο Μνήσαρχος και ο Τηλαυγής (τα παιδιά του Πυθαγόρα) ήταν μαθητές του Πυθαγόρα. 25

26 3. Ο Μίλων ο Κροτονιάτης (σύζυγος της Μὐριας) ήταν μαθητής της Μύριας και της Δαμούς άρα και του Πυθαγόρα 4. Η Θεανώ (σύζυγος του Πυθαγόρα) ήταν μαθήτρια του Πυθαγόρα 5. Η Βιτάλη (κόρη της Δαμούς, άρα και εγγονή του Πυθαγόρα) ήταν μαθήτρια της Δαμούς άρα και του Πυθαγόρα 6. Η Ελορίς η Σαμία και η Μελίσσα ήταν μαθήτριες του Πυθαγόρας 7. Ο Κόνων και ο Αρχιμήδης ήταν μαθητές του Φειδία. 3. Has_Husband Has_Wife (Έχει άνδρα σύζυγο Έχει γυναίκα σύζυγο): Είναι δύο αντιστρόφως λειτουργικές (inverse functional) και συμμετρικές (symmetric) μεταξύ τους ιδιότητες που δηλώνουν για μία γυναικεία προσωπικότητα την ανδρική προσωπικότητα που είχε ως σύζυγο και το αντίστροφο. 1. Η Θεανώ έχει άνδρα σύζυγο τον Πυθαγόρα Ο Πυθαγόρας έχει γυναίκα σύζυγο την Θεανώ 4. Is_Daughter_Of_a_Mother She_has_Daughter (Είναι Κόρη μιας Μητέρας Αυτή έχει κόρη): Η ιδιότητα Is_Daughter_Of_a_Mother δηλώνει ότι μια γυναικεία προσωπικότητα είναι κόρη μιας άλλης γυναικείας προσωπικότητας και είναι αντίστροφα λειτουργική με την ιδιότητα She_has_Daughter που δηλώνει ότι μια γυναικεία προσωπικότητα έχει ως κόρες κάποιες άλλες γυναικείες προσωπικότητες. 1. Η Αριγνώτη είναι κόρη της Θεανούς, πως επίσης και η Μύρια με την Δαμώ 2. Η Θεανώ έχει κόρες την Αριγνώτη, την Μύρια και τη Δαμώ. 5. Is_Daughter_Of_a_Father He_has_Daughter(Είναι Κόρη ενός Πατέρα Αυτός έχει κόρη): Η ιδιότητα Is_Daughter_Of_a_Father δηλώνει ότι μια γυναικεία προσωπικότητα είναι κόρη μιας άλλης ανδρικής προσωπικότητας και είναι αντίστροφα λειτουργική με την ιδιότητα Ηe_has_Daughter που δηλώνει ότι μια ανδρική προσωπικότητα έχει ως κόρες κάποιες άλλες γυναικείες προσωπικότητες. 1. Η Αριγνώτη είναι κόρη του Πυθαγόρα, πως επίσης και η Μύρια με την Δαμώ 2. Ο Πυθαγόρας έχει κόρες την Αριγνώτη, την Μύρια και τη Δαμώ. 6. Is_Son_Of_a_Mother She_has_Son (Είναι Γιός μιας Μητέρας Αυτή έχει γιό): Η ιδιότητα Is_Son_Of_a_Mother δηλώνει ότι μια ανδρική προσωπικότητα είναι γιός μιας άλλης γυναικείας προσωπικότητας και είναι 26

27 αντίστροφα λειτουργική με την ιδιότητα She_has_ Son που δηλώνει ότι μια γυναικεία προσωπικότητα έχει ως γιούς κάποιες άλλες γυναικείες προσωπικότητες. 1. Ο Τηλαυγής είναι γιός της Θεανούς, πως επίσης και ο Μνήσαρχος. 2. H Θεανώ έχει γιούς τον Τηλαυγή και τον Μνήσαρχο. 7. Is_Son_Of_a_Father He_has_Son (Είναι Γιός ενός Πατέρα Αυτός έχει γιό): Η ιδιότητα Is_Son_Of_a_ Father δηλώνει ότι μια ανδρική προσωπικότητα είναι γιός μιας άλλης ανδρικής προσωπικότητας και είναι αντίστροφα λειτουργική με την ιδιότητα He_has_ Son που δηλώνει ότι μια ανδρική προσωπικότητα έχει ως γιούς κάποιες άλλες ανδρικές προσωπικότητες. 1. Ο Τηλαυγής είναι γιός του Πυθαγόρα όπως και ο Μνήσαρχος. 2. Ο Πυθαγόρας έχεις γιούς τον Τηλαυγή και τον Μνήσαρχο. 8. Has_Sibling (Έχει αδέρφια): Η ιδιότητα αυτή συνδέει μια προσωπικότητα με μία ή περισσότερες άλλες όπου υπάρχει αδελφικός δεσμός. 1. Ο Αλέξανδρος Καραθεοδωρή, 9ος Ηγεμόνας της Σάμου, ήταν αδερφός του Κωστάκη Καραθεοδωρή, 16ου Ηγεμόνα της Σάμου. 2. Ο Πολυκράτης είχε αδέρφια τον Παντάγνωστο και τον Συλόσσοντα. 9. Predeccessor (Προκάτοχος): Δηλώνει ποιά προσωπικότητα προηγήθηκε σε κάποιο αξίωμα την προσωπικότητα στην οποία ανήκει η ιδιότητα. 10. Successor (Διάδοχος): Δηλώνει ποιά προσωπικότητα διαδέχθηκε σε κάποιο αξίωμα την προσωπικότητα στην οποία ανήκει η ιδιότητα. Η ιδιότητα αυτή μαζί με την Predeccessor χρησιμοποιήθηκαν για να περιγραφή η διαδοχή των προσωπικοτήτων που κατείχαν το αξίωμα του Ηγεμόνα της Σάμου. 1. Ο Καλλιμάχης, 2ος Ηγεμόνας της Σάμου, είχε ως προκάτοχο τον Στέφανο Βογορίδη (1ος Ηγεμόνας της Σάμου) και ως διάδοχο τον Ἰων Γκίκα (3ος Ηγεμόνας της Σάμου). 2. Ο Κωστάκης Αδοσίδης (ως 6ος Ηγεμόνας της Σάμου) είχε ως διάδοχο τον Κωνσταντίνο Φωτιάδη (7ος Ηγεμόνας της Σάμου), διάδοχος του οποίου ήταν πάλι ο Κωστάκης Αδοσίδης (πλέον ως 8ος Ηγεμόνας της Σάμου). 3. Ο Γρηγόριος Βεγλερής (19ος και τελευταίος Ηγεμόνας της Σάμου) είχε ως διάδοχο τον Θεμιστοκλή Σοφούλη κατά την μεταβατική περίοδο της ένωσης της Σάμου με το Βασίλειο της Έλλάδας. 27

28 Ακόμα υπάρχουν 4 ιδιότητες αντικειμένων οι οποίες δηλώνουν τη σχέση των προσωπικοτήτων με τα άτομα των άλλων κλάσεων της οντολογίας. Οι ιδιότητες αυτές είναι οι εξής: 1. Has_Ethnicity (έχει Εθνικότητα): Η ιδιότητα αυτή αποδίδει σε μια προσωπικότητα την εθνικότητα, δηλαδή δηλώνει σε ποιά εθνική ομάδα ανήκε η προσωπικότητα. Η ιδιότητα αυτή δέχεται μία τιμή που είναι υπο-κλάση της Ethnicity. 2. Has_Place_of_Origin (Έχει τόπο Καταγωγής): Η ιδιότητα αυτή αποτελεί υπο-ιδιότητα της ιδιότητας Has_Ethnicity και δηλώνει τον τόπο καταγωγής μιας προσωπικότητας. Η ιδιότητα αυτή δέχεται μία τιμή από κάποια υπο-κλάση της Ethnicity. 3. Created (Δημιούργησε): Η ιδιότητα αυτή δηλώνει τα έργα που δημιούργησε μια προσωπικότητα. Η ιδιότητα αυτή δέχεται πολλές τιμές. 4. Has_Specialty (Έχει ειδικότητα): Η ιδιότητα αυτή αποδίδει στις προσωπικότητες κάποια ειδικότητα από την κλάση Person_Specialty- Ειδικότητες_Προσωπικοτήτων και τις υπο-κλάσεις της. Οι τιμές που μπορεί να πάρει είναι πολλές. Τέλος, έχουν οριστεί 4 ιδιότητες τύπων δεδομένων για την περιγραφή των προσωπικοτήτων, οι οποίες είναι οι εξής: 1. Date_Of_Birth (Ημερομηνία Γέννησης): Στο συγκεκριμένο πεδίο εισάγεται η ακριβής ή κατά προσέγγιση ημερομηνία γέννησης μιας προσωπικότητας. Ιδεατά σε αυτό το πεδίο οι μοναδικές αποδεκτές τιμές θα έπρεπε να ήταν ημερομηνίες της μορφής ΗΗ/ΜΜ/ΧΧ, αλλά είναι αδύνατο να γνωρίζουμε τις ακριβείς ημερομηνίες ακόμα και για πιό σύγχρονες προσωπικότητες, οπότε στο πεδίο αυτό καταγράφονται οι ημερομηνίες ως συμβολοσειρά (string) 2. Date_Of_Death (Ημερομηνία Θανάτου): Στο συγκεκριμένο πεδίο εισάγεται η ακριβής ή κατά προσέγγιση ημερομηνία θανάτου μιας προσωπικότητας. Ιδεατά και σε αυτό το πεδίο οι μοναδικές αποδεκτές τιμές θα έπρεπε να ήταν ημερομηνίες της μορφής ΗΗ/ΜΜ/ΧΧ, αλλά είναι αδύνατο να γνωρίζουμε τις ακριβείς ημερομηνίες ακόμα και για πιό σύγχρονες προσωπικότητες, οπότε στο πεδίο αυτό καταγράφονται οι ημερομηνίες ως συμβολοσειρά (string) 3. Gender (Φύλο): Σε αυτό το πεδίο ορίζεται το φύλο μιας προσωπικότητας. Οι δύο αποδεκτές τιμές είναι Male ή Female (Άρρεν ή Θήλυ) 28

29 4. Image (Εικόνα): Αυτή η ιδιότητας μας επιτρέπει να χρησιμοποιήσουμε μια πρόσθετη εφαρμογή που υπάρχει μόνο σε αυτή την έκδοση του Protege (3.4.8), ώστε να επισυνάψουμε εικόνες των προσωπικοτήτων, είτε πραγματικές είτε ζωγραφικές ή γλυπτές αναπαραστάσεις. 29

30 Σημαντικές προσωπικότητες της Σάμου Πολλές σημαντικές προσωπικότητες έχουν γεννηθεί στην Σάμο ή ακόμα και κατάγονται από αυτή. Παρακάτω θα επεκταθούμε σε αυτές τις προσωπικότητες των αρχαίων και νεότερων που έχουν διαπρέψει στην επιστήμη, την πολιτική, την τέχνη και σε άλλους τομείς: 30

31 Αρχαίοι Σάμιοι Πυθαγόρας Ο Πυθαγόρας γεννήθηκε στην Σάμο περίπου το 570 π.χ. που τύραννος εκείνη την εποχή ήταν ο Πολυκράτης. Ήταν σπουδαίος φιλόσοφος, μαθηματικός, γεωμέτρης και θεωρητικός της μουσικής. Είναι ο θεμελιωτής των ελληνικών μαθηματικών και δημιούργησε ένα άρτιο σύστημα για την επιστήμη των ουρανίων σωμάτων, που κατοχυρώθηκε με όλες τις σχετικές αριθμητικές και γεωμετρικές αποδείξεις. Στα χρόνια του τυράννου Πολυκράτη πήγε στην Αίγυπτο και επισκέφθηκε τον Φαραώ Άμασις οπού έμαθε και αιγυπτιακά. Μετά από λίγο καιρό γύρισε στη Σάμο όπου έφτιαξε την φιλοσοφική σχολή. Όμως ύστερα από δημόσια διαμάχη με τον Αναξίμανδρο αναγκάζεται να εγκαταλείψει το νησί. Εγκαταστάθηκε στον Κρότωνα όπου ίδρυσε νέο σχολείο (Πτίνη, 1996; Βακιρτζής, 2005). 31

32 Πολυκράτης Ο μεγαλοφυής και πλέον πολυπράγμων των τυράννων της αρχαιότητας όπως των αποκαλούν αρχαίοι και νεότεροι συγγράφεις. Την περίοδο που κυβερνούσε το νησί της Σάμου έγινε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα του Ιωνικού Πολιτισμού, έχοντας να επιδείξει σπουδαία έργα και σημαντικά μνημεία, ανάμεσα στα οποία είναι το Ευπαλίνειο όρυγμα, ο ναός της Ήρας, θέατρα, ανάκτορα και άλλα πολλά. Επίσης εκείνη την εποχή ιδρύθηκε και η περίφημη βιβλιοθήκη η οποία περιλάμβανε όλα τα σημαντικά έργα της εποχής, με αποτέλεσμα η αυλή της βιβλιοθήκης να μετατραπεί σε ιδιαίτερα αξιόλογο πνευματικό κέντρο και να φιλοξενεί τους μεγαλύτερους διανοητές της εποχής. Ακόμη ο Πολυκράτης πρόσεξε και τα στρατιωτικά θέματα ιδιαίτερα και έτσι σύντομα η Σάμος είχε ένα ισχυρότατο στρατό και ο στόλος της με τις περίφημες και ταχύτατες Σάμαινες κυριαρχούσε στο Αιγαίο μέχρι την εποχή που εμφανίστηκε η κραταιά Αθήνα με τις νεότερες και πιο εξελιγμένες αθηναϊκές τριήρεις. Όπως χαρακτηριστικά έγραψε ο Ηρόδοτος τρεις ήταν οι σημαντικές πόλεις που κυριάρχησαν στο Αιγαίο και την Μεσόγειο θάλασσα μέχρι τις μέρες του. Η κραταιά Κνωσός του βασιλιά Μίνωα τον 15ο π.χ. αιώνας, η Σάμος του τύραννου Πολυκράτη τον 6ο π.χ. 32

33 αιώνας και η δημοκρατική Αθήνα του Περικλή τον 5ο π.χ. αιώνας. Όπως χαρακτηριστικά λεγότανε η Σάμος ήταν η πρώτη πόλη μεταξύ των Ελλήνων και των βαρβάρων και ο Πολυκράτης ήταν ο πρώτος Έλληνας που προσπάθησε να ενώσει τους Έλληνες για να αντιμετωπίσει την απειλή των παντοδύναμων Περσών. Μετά το θάνατο του Πολυκράτη το 522 π.χ. η Σάμος μπλέχτηκε στους πολέμους μεταξύ Ελλήνων και Περσών, εξασθένισε στρατιωτικά και τελικά το 439 π.χ. καταστράφηκε από τους ανταγωνιστές Αθηναίους μετά από πολύμηνη και επίμονη πολιορκία (Πτίνη, 1996; Βακιρτζής, 2005). Αρίσταρχος Ο Αρίσταρχος γεννήθηκε στην Σάμο το 320 π.χ. και ήταν κορυφαίος αστρονόμος και μαθηματικός της εποχής του και πέθανέ το 250 π.χ. Θα ζει αιώνια στη μνήμη της ανθρωπότητας γιατί ήταν ο πρώτος μετά τον Πυθαγόρα που προτείνει το ηλιοκεντρικό σύστημα θέτοντας τον Ήλιο και όχι την Γη ως κέντρο του σύμπαντος. Επίσης διατύπωσε την θέση ότι οι απλανείς αστέρες και ο ήλιος δεν περιστρέφονται, άλλα είναι 33

34 η γη που κινείται γύρω από τον ήλιο σε κυκλική περιφέρειά, και ο ήλιος βρίσκεται στο κέντρο της τροχιάς (Πτίνη, 1996; Βακιρτζής, 2005). Ροίκος και Θεόδωρος Πατέρας και γιος, ήταν ιδρυτές της περίφημης καλλιτεχνικής σχολής της Σάμου και υπήρξαν από τους διασημότερους αδριαντοποιούς και μεταλλοχόος της αρχαιότητας. Επέφεραν πολλές καινοτομίες στις τέχνες που ήταν η ανακάλυψη της χύτευσης του χαλκού, της γνώσης ως τέχνη «του χαμένου κεριού», επίσης η δημιουργία ναών τεράστιων διαστάσεων και η επιβολή οργανικής δομής ιωνικού αρχιτεκτονικού ρυθμού. Ήταν οι αρχιτέκτονες της ανέγερσης για δεύτερη φορά του ναού της Ήρας. Εφάρμοσαν πρώτοι την χαλκοπλαστική ενώ χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά στην γλυπτική το σταθμικό γνώμονα, τον τόρνο και τον κοχλία. Ονομαστό τους έργο ήταν το άγαλμα του Πυθίου Απόλλωνα. Ήταν οι θεμελιωτές του ναού της Αρτέμιδος στην Έφεσο και φέρονται ως οι πρώτοι κατασκευαστές κλειδιών (Πτίνη, 1996; Βακιρτζής, 2005). 34

35 Επίκουρος Γεννήθηκε στη Σάμο το 341π.Χ., έχοντας γονείς Αθηναίους. Κέντρο της φιλοσοφίας του έχει το άτομο όπου σκοπός του πρέπει να είναι η ευχαρίστηση, η καλλιέργεια του πνεύματος και η αποφυγή του πόνου. Εξυψώνει τη φιλία και αντιτίθεται στην πολιτική των Αριστοτελικών. Επηρεάσθηκε έντονα από τις αντιλήψεις του Δημόκριτου. Στη Σάμο διδάχθηκε από τον φιλόσοφο Πάμφιλο. Ως Αθηναίος πολίτης, στα 18 του υπηρέτησε ως φρουρός στην Αθήνα και στη συνέχεια διδάχθηκε από φιλοσόφους όπως ο Ξενοκράτης. Στην Κολοφώνα της Ιωνίας πέρασε μια δεκαετία στη φτώχεια όπου δομεί την δική του φιλοσοφία. Το 310π.Χ. περνά στη Λέσβο και 35

36 ιδρύει φιλοσοφική σχολή. Κατά την επιστροφή του στην Αθήνα το 306 π.χ. ιδρύει φιλοσοφική σχολή που ονομάζει «Σχολή του Κήπου». Όσα δίδασκε ήταν αντίθετα στις Πλατωνικές και τις Αριστοτελικές αντιλήψεις. Θεωρείται από τους κορυφαίους αρχαίους φιλοσόφους, ενώ ο Μαρξ έκανε την ακαδημαϊκή του διατριβή πάνω στη φιλοσοφία του Επίκουρου. Πέθανε στην Αθήνα το 270π.Χ. (Πτίνη, 1996; Βακιρτζής, 2005). Ευπαλίνος Γεννήθηκε τον 6ο αιώνας π.χ. και ήταν Μεγαρίτης αρχιτέκτονας. Έγινε διάσημος με το σπουδαίο έργο του, το Ευπαλίνειον όρυγμα στη Σάμο, μια σήραγγα μήκους περίπου 1 χλμ. και διατομής περίπου 1,75 x 1,75 μ. Κατά μήκος της σήραγγας ο Ευπαλίνος κατασκεύασε έναν αγωγό, ο οποίος μετέφερε το νερό στην πόλη. Ο αγωγός που αποκαλύφθηκε θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα τεχνικά έργα της αρχαιότητας, εάν αναλογιστεί κανείς πως η κατασκευή του άρχισε συγχρόνως και από τα δύο άκρα του και οι σήραγγες που διανοίγονταν με αυτόν τον τρόπο, συναντήθηκαν στη μέση και αποτέλεσαν ενιαίο όρυγμα. Η πραγματοποίηση του έργου προϋπέθετε την ορθή επίλυση του σχετικού γεωμετρικού προβλήματος και ακριβέστατη χάραξη πάνω στο έδαφος. Ο τύραννος Πολυκράτης ανέθεσε το έργο αυτό στον Ευπαλίνο,διότι 36

37 τον θεωρούσε έναν από τους σπουδαιότερους αρχιτέκτονες της εποχής του (Πτίνη, 1996; Βακιρτζής, 2005). Αιάκης Γεννήθηκε στην Σάμο το 572 π.χ. αιώνα. Ήταν από τους εξοχότερους κυβερνήτες της Σάμο και φρόντισε για την πρόοδο της ναυτιλίας, του εμπορίου, των επιστήμων και της τέχνης θεμελιώνοντας την άνοδο και εξελίξει του τόπου. Απέκτησε τρεις γιους των Πολυκράτη, Παντάγνωτο και Συλοσώντα,οι οποίοι συνωμοτήσαν μεταξύ τους ώστε να αφαιρέσουν την εξουσία από τον πατέρα τους και να οικειοποιούνται τα πλούτη που έχει αποκτήσει από την ναυτιλία και το εμπόριο και να χωρίσουν την Σάμο στα τρία (Πτίνη, 1996; Βακιρτζής, 2005). 37

38 Παντάγνωτος Γιος του Αιάκη, αδελφός του Πολυκράτη και του Συλοσώντα. Μαζί με τα αδέλφια του εκθρόνισαν τον πατερά του και χώρισαν το νησί στα τρία και ο Παντάγνωτος ανέλαβε την διοίκηση του ένας τρίτου του νησιού. Όμως,ο Πολυκράτης σύντομα τον κατηγόρησε για συνομωσία και δολοφονία και τον σκότωσε (Πτίνη, 1996; Βακιρτζής, 2005). 38

39 Συλοσώντας Γιος του Αιάκη, αδελφός του Πολυκράτη και του Παντάγνωτο. Τα αδέλφια συνωμοτούν μεταξύ τους και αφαιρούν την εξουσία από τον πατερά τους. Όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος,ο Πολυκράτης διώχνει τον αδελφό του και παραμένει ο μοναδικός κυβερνήτης. Ο Συλοσώντας περιπλανιέται και καταλήγει στην Αίγυπτο οπού διεξάγεται ο πόλεμος αναμεσά σε Πέρσες και Αιγυπτίους. Ο Δαρείος συναντά τυχαία στο δρόμο τον Συλοσώντα και του προσφέρει χρυσαφί για να απόκτηση την χλαμύδα που φοράει. Όμως, ο Συλοσώντας, αρχικά, αρνείται και μετά από τα πολλά παρακάλια του στρατηγού του την χαρίζει. Πέρασαν σχεδόν δύο χρονιά χωρίς να συναντηθούν και ο Καμβύσης είχε ήδη πεθάνει και έτσι ο Συλοσώντας αποφασίζει να πάει στον Δαρείο,που ήταν πλέον βασιλιάς, και να του ζητήσει να ξανά γίνει τύραννος στο νησί της Σάμο. Όπως και έγινε (Πτίνη, 1996; Βακιρτζής, 2005). Μνήσαρχος ο νεότερος Είναι γιος του Πυθαγόρα. Μετά τον θάνατο του πατέρα του αναλαμβάνει ως διευθυντής σπουδών της σχολής (Πτίνη, 1996; Βακιρτζής, 2005). 39

40 Τηλαύγης Γιος και διάδοχος του Πυθαγόρα. Με τον θάνατο του πατέρα του,σε μικρή ηλικία, τον μεγάλωσε η μητέρα του Θεανώ. Παντρεύτηκε την ανιψιά του Βιτάλη, κόρη της αδελφής του Δαμούς και του δοθήκαν τα έργα του πατερά του (Πτίνη, 1996; Βακιρτζής, 2005). Μίλων Ο Μίλων έζησε 6ος αιώνας π.χ. και ήταν από τον Κρότωνα. Ήταν γιος του Διοτίμου, του παλαιστής από την Μεγάλη Ελλάδα κερδίζοντας στεφάνια από 40

41 έξι Ολυμπιάδες. Το πρώτο στεφάνι ήταν στην κατηγορία των παίδων και τις επόμενες πέντε φορές στην κατηγορία των ανδρών. Λέγεται ότι ήταν συνοδοιπόρος του Πυθαγόρα και μάλιστα κάποτε του έσωσε την ζωή όταν κράτησε μια οροφή που ήταν έτοιμη να πέσει πάνω του. Θεωρείτε ότι ήταν παντρεμένος με την κόρη του Πυθαγόρα, την Μυία (Πτίνη, 1996; Βακιρτζής, 2005). Κόνων ο Σάμιος Ο Κόνων ο Σάμιος έζησε περίπου το 280 π.χ. 220 π.χ. ήταν Έλληνας αστρονόμος και μαθηματικός. Γεννήθηκε στην Σάμο, και πιστεύεται ότι πέθανε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, ως αστρονόμος του δικαστηρίου του Πτολεμαίου Γ' του Ευεργέτη. Έμεινε γνωστός για το όνομα που έδωσε στον αστερισμό της Κόμης της Βερενίκης προς τιμήν της συζύγου του Πτολεμαίου Βερενίκης (Πτίνη, 1996; Βακιρτζής, 2005). 41

42 Γυναίκες Μαθηματικοί της Σάμου Η Θεανώ σύζυγος του Πυθαγόρα δεν ήταν Σάμια,αλλά έζησε κυρίως εδώ και διεύθυνε τη σχολή (ότι είχε μείνει) μετά τον Θάνατο του Πυθαγόρα. Διάσημες ήταν οι (Σαμιώτισες) κόρες του Πυθαγόρα, γνώστες στα Μαθηματικά: Δαμώ, Μυία και Αριγνώτη. Για αυτές ξέρουμε ότι,η Δαμώ δίδαξε στον Κρότωνα και μετά τον θάνατο του πατέρα της δημοσίευσε μόνο τη «γεωμετρική διδασκαλία». Η Μυία, από την άλλη,διακρινόταν για την μεγάλη της μόρφωση, δίδασκε στη σχολή στον Κρότωνα και της αποδόθηκε η επινόηση της τρίτης μεσότητος. Η Αριγνώτη ήταν πυθαγορική φιλόσοφος του 6ου αιώνα. Μαθήτρια του Πυθαγόρα και της γυναίκας του Δεινώ. Μελέτησε τους ελλιπείς αριθμούς. Μελίσσα, μαθήτρια του Πυθαγόρα τον 6ο αι. π.χ. Δημοσίευσε την εργασία με τίτλο «Ο κύκλος των εγγεγραμμένων πολυγώνων απάντων εστί» η οποία,βέβαια,χάθηκε. Επόμενη στην κατηγορία είναι η Βιτάλη, κόρη της Δαμούς, εγγονή του Πυθαγόρα. Γνώστρια των Πυθαγορείων Μαθηματικών. Η μητέρα της πριν πεθάνει της εμπιστευτικέ τα φιλοσοφικά κείμενα του Πυθαγόρα. Όμως, ο Πυθαγόρας έδωσε τα συγγράμματα του με ρητή εντολή να μην δημοσιευθούν (Πτίνη, 1996; Βακιρτζής, 2005). 42

43 43

44 44

45 Ελώρις η Σάμια Φιλόσοφος που ακολουθούσε την διδασκαλία του Πυθαγόρα. Έζησε στις Συρακούσες της Σικελίας στην αυλή του τυράννου Διονυσίου περίπου το π.χ. Διακρινόταν για τις φιλελεύθερες αντιλήψεις της έναντι του λαού που τελικά επαναστάτησε, προσθέτοντας «Καλόν εντάφιόν ή τυραννις» (Πτίνη, 1996). 45

46 Νεότεροι Σάμιοι Λυκούργος Λογοθέτης Ο Λυκούργος Λογοθέτης γεννήθηκε στις 10 ή 21 Φεβρουαρίου 1772 (χωρίς ιδαίτερη σιγουριά) στο Καρλόβασι της Σάμου και πέθανε στις 22 Μαΐου 1850.Το πραγματικό του όνομα ήταν Γεώργιος Παπλωματάς, Έλληνας αγωνιστής του Πολιτικός. και στρατιωτικός ηγέτης της σαμιακής επανάστασης του Από το 1794 ως το 1802 σταδιοδρομεί στις Αυλές πανίσχυρων ηγεμόνων της Βλαχίας και της Μολδαβίας, γίνεται γραμματέας του ηγεμονικού γραφείου του Κωνσταντίνου Υψηλάντη και του Αλέξανδρου Σούτσου και λαμβάνει τα αξιώματα του ταμία και «δεύτερου λογοθέτη». Το 1805 επιστρέφει στη γενέτειρά του και εμπλέκεται ενεργά στην εσωτερική διαμάχη ανάμεσα στις τοπικές φατρίες των Καρμανιόλων και των Καλικαντζάρων. Εξελίσσεται συνεπώς σε ηγετική φυσιογνωμία της καρμανιόλικης φατρίας σε μία εποχή μεταβατική, που ένας άγριος εσωτερικός αγώνας ξεσπά για την κατάληψη της τοπικής εξουσίας στην οθωμανοκρατούμενη Σάμο και διώκεται από τους αντιπάλους του. Κατορθώνει επανειλημμένως να γλιτώσει τη ζωή του από απόπειρες δολοφονικές και εξορίζεται με σουλτανικό φιρμάνι στο Άγιο Όρος για δύο χρόνια ( ) (Βακιρτζής, 2005). 46

47 Θεμιστοκλής Σοφούλης Ο Θεμιστοκλής Σοφούλης γεννήθηκε το 1860 στο Βαθύ Σάμου. Αρχικά σπούδασε Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε με ανώτερες σπουδές Αρχαιολογίας στην Γερμανία. Συμμετείχε σε αρκετές ανασκαφές στην Ελλάδα με κυριότερη αυτή της Αρχαίας Μεσσήνης, όπου είχε τεθεί επικεφαλής. Στην πολιτική εισέρχεται όταν το 1900 επιστρέφει στην Τουρκοκρατούμενη γενέτειρα του Σάμο και χάρις τις φιλελεύθερες και ριζοσπαστικές του ιδέες, εκλέχθηκε αντιπρόσωπος στο συμβούλιο του νησιού, σε ένα θεσμό αυτοδιοίκησης που μαζί με άλλα προνόμια είχαν δοθεί από την Πύλη το 1832 ως αντίδωρο για την παραμονή της Σάμου υπό την επικυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Πτίνης,1994). Ο Σοφούλης παρέμεινε πρόεδρος της προσωρινής Κυβερνήσεως της Σάμου ως τις 2 Μαρτίου 1913, όταν και τελικά έγινε και επισήμως η ένωση του νησιού με την Ελλάδα. χάρις το κύρος που είχε απόκτησε από τις εθνικές υπηρεσίες που είχε προσφέρει στην Σάμο, τοποθετήθηκε στις 2 Απριλίου 1914 από τον Βενιζέλο Γενικός διοικητής Μακεδονίας, μια θέση πολύ σημαντική και κρίσιμη για τα δεδομένα της εποχής εκείνης. Η πρώτη διάσταση απόψεων του Βενιζέλου και του Βασιλιά Κωνσταντίνου για την Εκστρατεία των Δαρδανελίων τον οδήγησε σε παραίτηση και στην προσχώρηση του στους Φιλελευθέρους με τους οποίους εκλέχθηκε βουλευτής Σάμου το Ο Θεμιστοκλής Σοφούλης πέθανε στις 24 Ιουνίου 1949 στην Κηφισιά πλήρης ημερών, ενώ βρίσκονταν στο τελευταίο στάδιο οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις 47

48 του Ελληνικού στρατού στον Γράμμο και στο Βίτσι. Ο Σοφούλης υπήρξε ένας πολιτικός άνδρας ήπιων τόνων, αλλά με σιδερένια θέληση και αποφασιστικότητα. Η βασική του πολιτική γραμμή ήταν του συμβιβασμού και του διαλόγου, χωρίς όμως τελικά να κάνει εκπτώσεις στις Αρχές και στις ιδέες του τις οποίες υπηρέτησε πιστά σε όλο του τον βίο (Πτίνης,1994). Γεωργιάδης Σταμάτης Γεωργιάδης, (καπετάν) Σταμάτης γεννήθηκε στη Σάμο το 1775 και πέθανε στη Χαλκίδα το Γνωστός ήταν με το όνομα Καπετάν Σταμάτης. Ήταν αγωνιστής του 1821, από τους ηγεμόνες της Σάμου σε όλη τη διάρκεια της Επανάστασης και ένας από τους στενότερους συνεργάτες του αρχιστράτηγου Λυκούργου Λογοθέτη, από νεαρή ηλικία ασχολήθηκε με την ναυτιλία και προσλήφθηκε από τον Νικόλαο Κεφάλα, που τον έκανε πλοίαρχο, διότι διακρίθηκε σε πολλές περιστάσεις. Όταν έφυγε από την υπηρεσία του Κεφαλά, επιβιβάστηκε σε αγγλικό σκάφος και ταξίδεψε στην Βόρεια Αμερική, Νοτιά Αφρική και Βραζιλία. Έπειτα προσκολλήθηκε στην διάσημο Αντώνιο Ανδρόνικο και έγινε υποπλοίαρχος του. Κατά την επανάσταση διορίστηκε πλοίαρχος από τον αρχηγό των Σάμιων, Λυκούργο Λογοθέτη, ο οποίος ήταν γαμπρός του, και απόχτησε μεγάλη φήμη για την ανδρεία του. Όταν στις αρχές Ιουλίου του 1821, ο τουρκικός στόλος πολιόρκησε τη Σάμο, ο καπετάν Σταμάτης μαζί με λίγους άντρες πολέμησε στο ακρωτήριο Τζωρτζή και σκότωσε τον αρχηγό των Τούρκων Καπλάν αγά και ονομάστηκε Καβοφονίας. Κατά τη δεύτερη μεγάλη πολιορκία της Σάμου από τον 48

49 τουρκικό στόλο το 1824, ο καπετάν Σταμάτης αγωνίστηκε ως το τέλος του Αγώνα στο πλευρό του Λογοθέτη. Μέτα την καθυπόταξη της Σάμου το 1834, εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα οπού έζησε μέχρι τον θάνατο του. Η ελληνική κυβέρνηση του απένειμε το βαθμό του συνταγματάρχη και τον τίμησε με το μετάλλιο του Αγώνα και το χρυσό του Σωτήρα (Βακιρτζής, 2005). Κωσταντίνος Λαχανάς Το πραγματικό του επώνυμο ήταν Κωνσταντίνος Φώκος και γεννήθηκε στο Άνω Βαθύ της Σάμου το Γονείς του ήταν ο Γεώργιος Φώκος και η Κυριακή Γιακουμή. Σε μικρή ηλικία ο θείος του τον υιοθέτησε επειδή ήταν άκληρος. Το «Λαχανάς» ήταν παρατσούκλι, αλλά επικράτησε του πραγματικού επωνύμου. Από μικρή ηλικία, όπως και πολλοί άλλοι Σαμιώτες, ασχολήθηκε με τη θάλασσα και έγινε πλοίαρχος, ταξιδεύοντας αρχικά κοντά στην γενέτειρα του, στα παράλια της Μικράς Ασίας. Αργότερα τα ταξίδια του έφτασαν μέχρι τη Συρία, τη Βόρειο Αφρική, τον Εύξεινο Πόντο και την Ιταλία (Βακιρτζής, 2005). 49

50 Επαμεινώνδας Σταματιάδης Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 17 Δεκεμβρίου 1835 από διακεκριμένη σαμιακή οικογένεια και πέθανε στην Σμύρνη στις 5 Φεβρουάριου Στα οκτώ του χρόνια πήγε σχολείο στην Αθήνα. Επιστρέφει στη Σάμο που τότε ήταν ηγεμόνας ο Παύλος Μουσούρος. Εκλέχτηκε πληρεξούσιος στο Βαθύ Σάμου το 1874 και διορίστηκε επόπτης της παιδείας, ενώ ανέλαβε και τη διεύθυνση της εφημερίδας Σάμος. Επανήλθε στη Σάμο και ανέλαβε πάλι διευθυντής του ηγεμονικού διοικητικού γραφείου έως το 1899 που τον απέπεμψε ο ηγεμόνας Κωνσταντίνος Βαϊάνης. Το Νοέμβριο του 1900 ανέλαβε τη διεύθυνση του ηγεμονικού γραφείου Σμύρνης (Βακιρτζής, 2005). 50

51 Στέφανος Βογορίδης Ο Βογορίδης διοίκησε την περίοδο του , καταγόταν από την οικογένεια του χωριού Κοζάν της επαρχίας Τυρνόβου. Τον πατέρα του τον έλεγαν Στογιάννος Σάρος και το επίθετο Βογορίδη πήρε ο Στέφανος όταν μπήκε στην υπηρεσία της Πύλης. Διορίστηκε ως πρώτος Ηγεμόνας των Φαναριωτών μη προερχόμενος από Φαναριώτική οικογένεια της Κωνσταντινούπολης. Στο πρόσωπο του Βογορίδη συνδυαζόταν η απόλυτη αφοσίωση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και προσωπικά στο Σουλτάνο Mahmud B', καθώς και η προθυμία στην εξυπηρέτηση των Βρετανικών συμφερόντων (Βακιρτζής, 2005). 51

52 Αλέξανδρος Καλλιμάχης Μετά τον Βογορίδη στην 19 Ιουνίου 1850 ανακοινώνετε ότι στην Σάμο διορίζεται ως ηγεμόνας ο Αλέξανδρος Καλλιμάχης πρεσβύτερος της Τουρκίας από την Βιέννη. Το 1851 έρχεται στη Σάμο ο Γεωργίου Κονεμένου ως τοποτηρητή της ηγεμονίας και μπαίνουν, τότε, οι βάσεις του αυτόνομου καθεστώτος. Οργανώνει τις υπηρεσίες του νησιού, τα δικαστήρια, χτιστήκαν σχολεία σε όλες τις κοινότητες του νησιού, επίσης τυπογραφείο, ψηφίστηκαν βασικοί νόμοι, διαχωρίζονται τοι τρεις εξουσίες, επιβάλλεται η πειθαρχία και ο σεβασμός στους νόμους, και τέλος αυξήθηκε η πειρατεία (Βακιρτζής, 2005). 52

53 Ιωάννης Γκίκας Στις αρχές του Απριλίου 1854 διορίζεται Κυβερνήτης ή Διοικητής του νησιού ο Ιωάννης Γκίκας. Οι αντικατάσταση οφειλόταν στον πόλεμου που ξέσπασε μεταξύ της Ρωσίας και Τουρκίας και είχε συμμαχούν την Αγγλία και την Γαλλία. Ήταν μέλος την γνωστής Φαναριώτης οικογένειας από την Αλβανία του Γεωργίου Ματθίας Γκίκα. Η αρχική εντύπωση δεν ήταν και η καλύτερη του Γκίκα στην Σάμο. Από το 1855, άρχισε να λειτουργεί το Πυθαγόρειο Γυμνάσιο ως ανώτερο εκπαιδευτήριο και πολύ σύντομα Ανώτερο Παρθεναγωγείο. Διοριστήκαν σπουδαίοι δάσκαλοι που τους έφερε από την Ελλάδα, επίσης ξεκινήσαν να χορηγούνται υποτροφίες σε όσους είχαν την ικανότητα να σπουδάσουν. Οποίο νέοι αποφοιτούσαν μπορούσαν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στην Ελλάδα, Κωνσταντινούπολη ή στο εξωτερικό. Όταν τελείωναν τις σπουδές τους επέστρεφαν στην γενέτειρα πατρίδα τους τη Σάμο και συμμετείχαν στις κοινές πνευματικές και πολιτικές δυνάμεις του νησιού. Η επίδρασή τους στη σαμιακή κοινωνία δεν άργησε να φανεί. Με την παραίτηση του Γκίκα τον Δεκέμβριο το 1858 και μέχρι να διοριστεί ο επόμενος ηγεμόνας, πέρασαν σχεδόν τρεις μήνες, για την εκτέλεση των ηγεμονικών καθηκόντων γινόταν από την αντιπροσωπεία βουλευτών και τον Διευθυντή του Ηγεμονικού Γραφείου (Βακιρτζής, 2005). Μιλτιάδης Αρίσταρχος Τον Μάρτιο του 1859 διορίζεται από τον Σουλτάνο Φερμανιού στην Σάμο ο κυβερνήτης Μιλτιάδης Αρίσταρχος. Ήταν γόνος την αριστοκρατικής οικογένειας που 53

54 λεγόταν ότι καταγόταν από τον Βυζαντινό αυτοκρατορία του Ιωάννου Τζιμισκή (Βακιρτζής, 2005). Παύλος Μουσούρος Στις 4 Ιανουάριου 1867 καταφτάνει στο λιμάνι του Βαθέως με πολεμικό ατμόπλοιο της Τουρκίας ο Παύλος Μουσούρος. Καταγόταν από την Φαναριώτικη οικογένεια που ανέδειξε πολλούς μεγιστάνες στην υπηρεσία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το που εξέλαβε την ηγεμονία του νησιού ήταν μέλος του Ανωτέρου Συμβουλίου του Κράτους στον κλάδο της δικαιοσύνης και είχε θέση σε αυτή (Βακιρτζής, 2005). 54

55 Κωστάκης Αδοσίδης Γεννήθηκε στη Κωνσταντινούπολη το 1818 και καταγόταν από την Καισάρεια. Ο Κωνσταντίνος, ή Κωστάκης Αδοσίδης πασάς, ήταν γνωστός και ως Αδοσίδης Πασάς ήταν Οθωμανός διπλωμάτης, Βεζίρης, επίσης Βάλης της Κρήτης καθώς και Ηγεμόνας (Πρίγκιπας) της Σάμου. Οι πρέσβεις των Μεγάλων Δυνάμεων στη Κωνσταντινούπολη απαίτησαν από την Υψηλή Πύλη τον διορισμό του για 2η φορά Ηγεμόνα της Σάμου όπου και ανέλαβε το 1879 και διατήρησε μέχρι το Επί Ηγεμονίας Αδοσίδη έγιναν στη Σάμο πολλά έργα, όπως δρόμοι, κρήνες νερού, γεφύρια, κλπ. Τα τελευταία του χρόνια πέρασε στην Πρίγκηπο όπου και πέθανε το 1895 (Βακιρτζής, 2005). Κωνσταντίνος Φωτιάδης Γεννήθηκε στις 18 Μαρτίου του 1869 και καταγόταν από το Νέο Κωσταράζι Καστοριάς. Το 1887 μπαίνει στην Στρατιωτική Σχολή Ευέλπιδων οπού και απόφοιτη με τον βαθμό του Ανθυπολοχαγός Μηχανικού στις 26 Ιουλίου τού Στις 30 Ιουνίου 1874 αποβιβάζεται στο λιμάνι του Βαθέως ο Κωσταντίνος Φωτιάδης. Δάσκαλοι του ήταν ο και ο Γεωργίου Τσόντου (Καπετάν Βάρδα). Στις 5 Μαΐου 1897 παίρνει μέρος στη μάχη τού Δομοκού κατά τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο οπού και σκοτώνεται στο πεδίο της μάχης (Βακιρτζής, 2005). 55

56 Αλέξανδρος Καραθεοδωρή Γεννήθηκε το 1833 στην Κωνσταντινούπολη. Καταγόταν από την Αδριανούπολη. Ο Αλέξανδρος Καραθεοδωρής πασάς, γνωστός και ως Καραθεοδωρής πασάς ( ) ήταν Έλληνας διπλωμάτης και πολίτικος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αρχές του 19 ου αιώνα που είχε διατελέσει Ηγεμόνας Σάμου και Γενικός Διοίκησης Κρήτης (Βάλης). Ήταν γιος του Στέφανου Καραθεοδωρή προσωπικού γιατρού του Σουλτάνου Μαχμούτ Β. Ο δε Αλέξανδρος Καραθεοδωρής από το 1885 διορίστηκε Ηγεμόνας της Σάμου μέχρι το 1895 (Βακιρτζής, 2005). 56

57 Γεώργιος Βέροβιτς O Γεώργιος Βέροβιτς καταγόταν από την Σερβία και είχε γεννηθεί στα Σκόρδα. Ήταν μέλος της σουλτανικής υπηρεσίας των ανακτόρων και το 1985 τον στέλνουν στη Σάμο ως ηγεμόνας. Από τις πρώτες μέρες που φτάνει στο νησί είχε να αντιμετωπίσει μεγάλα δημοσιονομικά προβλήματα, όπως ήταν οι μισθοί των απλήρωτων υπαλλήλων για το διάστημα των επτά μηνών. Με την ίδρυση του Αρχαιολογικού μουσείου σφραγίζεται η περίοδος της, επίσης χτιστήκαν δύο δεξαμενών για την ύδρευση της πρωτεύουσας, απαγορευτικέ η αλιεία του γόνου (Βακιρτζής, 2005). Στέφανος Μουσούρος Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 15 Ιανουαρίου 1841 την περίοδο που υπηρετούσε σ αυτήν ως πρέσβης, ο πατέρας του Κωνσταντίνος Μουσούρος. Σε ηλικία είκοσι χρονών μπήκε στην υπηρεσία της Οθωμανικής Αυτοκρατορικής Κυβέρνησης και διορίστηκε πρεσβευτής της στη Ρώμη. Το 1896 ο Σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ Β τον διόρισε ηγεμόνα της Σάμου. Μετά όμως τη λήξη του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897 και του αντίκτυπου που είχε, αντικαταστάθηκε και στη θέση του ανέλαβε ο Κωνσταντίνος Βαγιάννης. Στη συνέχεια διορίστηκε πρέσβης στο Λονδίνο όπου και παρέμεινε εκεί μέχρι το θάνατό του το 1906 (Βακιρτζής, 2005). 57

58 Κωνσταντίνος Βαγιάννης Ο Κωνσταντίνος Βαγιάννης ( ) ήταν Πρίγκιπας της Σάμου μεταξύ 7 Μαρτίου 1899 ως το Διαδέχτηκε τον Στέφανο Μουσούρο και με τη σειρά του τον διαδέχτηκε ο Μιχαήλ Γρηγοριάδης στις 16 Αυγούστου Προερχόταν από την Νεάπολη της Καππαδοκίας. Η εξουσία του ως Πρίγκιπας Σάμου ήταν εν γένει μια αποτυχία, γιατί είχε σχέσεις μόνο με ένα πολιτικό κόμμα. Ενώ στην αρχή ήταν αγαπητός από τον ελληνικό πληθυσμό του νησιού, και εκείνος ανταπόδιδε αυτήν την αγάπη, μετέπειτα απαγόρευσε την Σαμιακό Εθνικό Ύμνο και την Σαμιακή Εθνική Σημαία. Ακόμα, απέλυσε και το δήμαρχο ο οποίος διαμαρτυρήθηκε για αυτό το γεγονός. Παρά τα προνόμια και τα δικαιώματα των κατοίκων της Ηγεμονίας της Σάμου, προσπάθησε να πείσει τον Οθωμανό Σουλτάνο να καταργήσει τις αποφάσεις του προηγούμενου Κοινοβουλίου. Για αυτό το λόγο, το Κοινοβούλιο ζήτησε την αντικατάστασή του, αίτημα που ο Σουλτάνος έκανε δεκτό (Βακιρτζής, 2005). 58

59 Μιχαήλ Γρηγοριάδης Ο Μιχαήλ Γρηγοριάδης ήταν διορισμένος από την Οθωμανική Αυτοκρατορία ως Ηγεμόνας της Σάμου από το 1900 ως το Ήταν ανάξιος ηγεμόνας( ανίκανος πρίγκιπας), δεν κατάφερε και πολλά στη διάρκεια της θητείας του και αφού έμεινε για δυο χρονιά στην εξουσία μετά ο Σουλτάνος την απόλυσε (Βακιρτζής, 2005). 59

60 Αλέξανδρος Μαυρογένης Διορίστηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία ως Ηγεμόνας της Σάμου την χρονική περίοδο 1902 ως Ήταν μέλος της Ρουμανικής οικογένειας Μαυρογένη και πριν διοριστεί στην Σάμο ως Πρίγκιπας το Μάρτιου του 1902, ήταν Οθωμανός πρέσβης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Διοίκηση με αυστηρότητα, όμως στις εκλογές του Σαμιακού Κοινοβουλίου, το κόμμα του έχασε και έτσι απολύθηκε. Ίδρυσε την Επαγγελματική Σχολή Μαυρογένη στο Μαλαγάρι, και επίσης παρήγγειλε να χτιστεί ένα μαρμάρινο σιντριβάνι στο μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής (Βακιρτζής, 2005). Ιωάννης Βιθυνός Γεννήθηκε το 1841 και πέθανέ το Ο Ιωάννης Βιθυνός ήταν διορισμένος από την Οθωμανική Αυτοκρατορία Ηγεμόνας της Σάμου από το 5 Μάιου 1904 ως το Η πολιτική κατάσταση όταν άρχισε η θητεία του ήταν τεταμένη. Την έκανε χειρότερη επαναλαμβάνοντας το ίδιο λάθος που έκαναν και οι προκάτοχοί του: υποστήριξε ένα μόνο κόμμα. Η καταχρήσεις, ληστείες, φόνοι, αντεκδικήσεις και πολιτική διάσπαση ήταν συχνές κατά την διακυβέρνησή του. Τα κόμματα κατηγορούσαν το ένα το άλλο μέσω του Τύπου. Για να βελτιώσει λίγο την κατάσταση, επέβαλε λογοκρισία στον Τύπο. Κατόπιν ήρθαν οι εκλογές, και τα δύο κόμματα ανταγωνίστηκαν με βία, παρανομίες και ένταση. Το νέο εκλεγέν Κοινοβούλιο κατηγόρησε τον Βιθυνό για τα λάθη των πολιτικών, και τον εκδίωξαν (Βακιρτζής, 2005). 60

61 Κωστάκης Καραθεοδωρής Ο Κωστάκης Καραθεοδωρή σπούδασε στη Γαλλία και ήταν ένα πρόσωπο ιδιαίτερα αγαπητό στους νησιώτες. Την ημέρα που ιδρύθηκε η Τράπεζα μετά από σύμβαση που την υπέγραψε ο Ιωάννη Πεσμαζόγλου που ήταν εκπροσώπου της Τράπεζας των Αθηνών με βουλευτές της Σάμου, η Οθωμανική Τράπεζα για να δημιουργήσει υποκαταστήματα στο νησί. Ίδρυσε το Εμπορικό Επιμελητήριο επίσης, η Εσπεραντική Σχολή Σάμου, οργανωθήκαν οι χωροφυλακή και η αγροφυλακή, η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών και το Τυπογραφείο, ίδρυσε ατμοπλοϊκή Εταιρεία, ενώ βελτιώθηκε το οδικό δίκτυο του νησιού (Βακιρτζής, 2005). 61

62 Γεώργιος Γεωργιάδης Στις 9 Σεπτεμβρίου 1907 η Πύλη ορίζει τον Γεώργιο Γεωργιάδη και στέλνει ως δώρο το χρηματικό ποσό τον εκατό λίρων για το Νοσοκομείο και εκατό για τους πτωχούς. Οι αρχικές ενέργειές που έκανε ήταν οι αυθαίρετες παύσεις και οι διορισμοί των υπαλλήλων. Έτσι η Βουλή αντέδρασέ με τον να τον καταγγέλλει και τελικά να τον υποχρεώνει να παραιτηθεί (Βακιρτζής, 2005). 62

63 Ανδρέας Κοπάσης Ο Ανδρέας Κοπάσης στις 21 Δεκεμβρίου 1907 δέχθηκε να αναλάβει την Ηγεμονία της Σάμου μετά από πρόταση του Φερίτ Πασά. Συχνά επισκεπτόταν τα λιμάνια και τα χωριά του νησιού για να υποσχεθεί στους κατοίκους παροχές ώστε να αποκτήσει την εμπιστοσύνη που ήθελε στο πρόσωπό του. Το 1911 ξεκινά ο ηλεκτροφωτισμός του νησιού από το Βαθύ και την περιοχή της προκυμαίας. Ένα από τα πρώτα ζητήματα που κλήθηκε να διαχειριστεί ήταν το θέμα του λαθρεμπορίου το οποίο τον έφερε σε σύγκρουση με τους Έλληνες προύχοντες του νησιού. Δολοφονήθηκε στις 9 Μαρτίου 1912 από τον νεαρό Σταύρο Μπαρέτη ο οποίος σκοτώθηκε στη συνέχεια από τους υπασπιστές του δολοφονημένου Ηγεμόνα (Βακιρτζής, 2005). Γρηγόριος Βεγλερής Στο νησί της Σάμου φτάνει στις 22 Μαρτίου 1912 ο Γρηγόριος Βεγλερης. Η εγγύτητα προς στη Σάμο του ιταλοτουρκικού πολέμου έκανε τον Βεγλερή να είναι επιφυλακτικός σε κάθε ενέργειά του. Οι νόμοι και τα διατάγματα που εκδίδονται επί των ημερών του αποτυπώνουν μια ήπια και συντηρητική διοίκηση που φαίνεται ότι σέβεται τους θεσμούς της αυτονομίας. Ο Σαμιακός λαός ζητάει αμνήστευση για τους καταδικασθέντες ερήμην σε θάνατο το 1908 και ζητάει την αποκατάσταση των προνομίων και ο Βεγλερής στέλνει στρατό για να διαλύσει τους διαδηλωτές. Στις 6 Σεπτεμβρίου 1912 παύουν να τυπώνονται τα διοικητικά έγγραφα που υπογράφει ο Βεγλερής (Βακιρτζής, 2005). 63

64 64

65 Συμπεράσματα Στις μέρες μας η διαχείριση της πληροφορίας παίζει σημαντικότατο ρόλο στην ανάπτυξη της κοινωνίας και του πολιτισμού μας. Οι νέες τεχνολογίες πολυμέσων καθιστούν την δημιουργία και τον διαμοιρασμό μεγάλου όγκου πληροφοριών ευκολότερες από κάθε άλλη περίοδο στην ανθρώπινη ιστορία. Αυτό γίνεται ξεκάθαρα αντιληπτό στον ψηφιακό κόσμο του Διαδικτύου, όπου ο τεράστιος όγκος των παραγόμενων πληροφοριών δημιουργεί πρόβλημα στον έλεγχο και την κατηγοριοποίηση της έγκυρης πληροφορίας. Έχουν προταθεί πολλές θεωρίες για την αποδοτικότερη διαχείριση της πληροφορίας στο διαδίκτυο, όπως αυτό υφίσταται σήμερα, και μία από αυτές είναι μια ριζική διαμόρφωση της δομής του, αυτό που λέγεται Σημασιολογικός Ιστός (Semantic Web). Στο Σημασιολογικό Ιστό λαμβάνεται υπόψη η εννοιολογική σημασία της πληροφορίας και όχι η απλώς η λεκτική. Έτσι, η πληροφορία μέσω κάποιων εργαλείων, όπως είναι οι οντολογίες καταγράφεται και κατηγοριοποιείται αυτόματα σε θεματικές κατηγορίες ώστε να είναι ευκολότερη η αναζήτηση και η εύρεσή της, μειώνοντας τον πληροφοριακό θόρυβο, δηλαδή τις άχρηστες πληροφορίες στα αποτελέσματα των αναζητήσεων. Στόχος αυτής της εργασίας, συνεπώς, είναι να διερευνήσει τις δυνατότητες που μας δίνουν στην καταγραφή της πληροφορίας οι οντολογίες. Δημιουργήθηκε η ανάγκη καταγραφής κάποιων από τις σημαντικότερες προσωπικότητες στην ιστορία της νήσου Σάμου. Έγινε προσπάθεια καταγραφής όσο το δυνατόν περισσότερων πληροφοριών για τις συγκεκριμένες προσωπικότητες και επίσης επιχειρήθηκε να παρουσιαστούν οι σχέσεις αλληλεπίδρασης μεταξύ τους. Σε αυτό, η χρήση της οντολογίας μας διευκόλυνε σε μεγάλο βαθμό, επιτρέποντας μας να καταγράψουμε ακόμα και πιο αφαιρετικές σχέσεις μεταξύ των προσωπικοτήτων, ευκολότερα απ ότι αν χρησιμοποιούσαμε ένα λεξικό όρων ή μια βάση δεδομένων. Τέλος, μπορεί να θεωρηθεί ότι η δομή αυτή της οντολογίας που δημιουργήσαμε μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκ νέου ως πρότυπο για την ανάπτυξη μιας παρόμοιας οντολογίας ιστορικών προσωπικοτήτων, με ελάχιστες τροποποιήσεις από άλλους ερευνητές ή επιστήμονες της πληροφόρησης. Βέβαια, δεδομένου ότι η Σάμος έχει μία ιστορία που εκτείνεται από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι και τις μέρες μας, λογικό είναι να μην είναι δυνατό, στα πλαίσια της εργασίας, να συμπεριλάβουμε όλες τις προσωπικότητες αυτές, οπότε κάποιοι ίσως παρατηρήσουν ελλείψεις στην καταγραφή τους. Επίσης, κατά την αναζήτηση βιογραφικών πληροφοριών για τις προσωπικότητες, για κάποιες 65

66 προσωπικότητες ήταν σχεδόν αδύνατο να εντοπιστούν ακόμα και βασικές βιογραφικές πληροφορίες ενώ σε άλλες περιπτώσεις εντοπίστηκαν ασυμφωνίες μεταξύ των πηγών. Είναι, επομένως λογικό, το έργο της αναζήτησης αξιόπιστων πηγών αλλά και της σύνταξη της δομής της οντολογίας να ανήκει στον επιστήμονα της πληροφόρησης, αλλά όχι και αυτό της διασταύρωσης των ιστορικών πηγών. Ιδεατά για την σωστότερη καταγραφή των πληροφοριών για τις συγκεκριμένες προσωπικότητες, θα ήταν απαραίτητη η συμμετοχή ενός επιστήμονα Ιστορικού, κάτι το οποίο ξεφεύγει από τα πλαίσια της πτυχιακής εργασίας. Τέλος,πρέπει να τονίσουμε ότι η διαχείριση της γνώσης μέσω των οντολογιών βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο και πρέπει ακόμα να γίνουν πολλές παρόμοιες προσπάθειες, όπως αυτής της εργασίας, και αν είναι δυνατόν με εφαρμογή σε πραγματικές συνθήκες, ώστε να μπορεί να αξιολογηθεί σωστότερα η χρησιμότητα αυτών των εργαλείων. Ελπίζουμε ότι βρισκόμαστε κοντά στο να δούμε μια μεγαλύτερη ενσωμάτωση των οντολογιών στα υπολογιστικά συστήματα και στις εφαρμογές του διαδικτύου, αλλά αυτό θα χρειαστεί την συνεργασία τόσο των επιστημόνων της Πληροφορικής όσο και των επιστημόνων της Πληροφόρησης. 66

67 Βιβλιογραφία Βακιρτζής, Ι. (2005). Ιστορία της Ηγεμονίας της Σάμου, , Γ.Α.Κ.-Γενικά Αρχεία του Νόμου της Σάμου. Αθήνα. Γιοκαρίνη, Σ. (1986). Το ηραίον της Σάμου. Σάμος. Κουρέρης, Γ. και Βουρλιώτης, Μ. (1991). Συμβολή στη Σαμιακή Βιβλιογραφία: Αυτοτελή δημοσιεύματα Λάνδρος, Χ., (2001). Η μετεπαναστατική Σάμος σε υποτέλεια, το πρώτο πρωτόκολλο αλληλογραφίας της Ηγεμονίας, «Πνευματικό Ίδρυμα Σάμου "Νικόλαος Δημητρίου». Αθήνα. Μουρτζάς, Ν. Δ. και Κολαιτη Ε. (1994). Το ηραίο της Σάμου. Μεταβολή της ακτογραμμής και παλαιογεωγραφική αναπαράσταση, Αθήνα. Πτίνη, Κ. Ι., (1996). Επιφανείς της αρχαίας Σάμου. Σάμος. Πτίνη, Κ. Ι., (1994). Μορφές και Σχεδιάσματα. Σάμος: Στίλβη. Πτίνης, Κ. Ι., (1994). Θεμιστοκλής Σοφούλης, πρωθυπουργός της Ελλάδος: ο δάσκαλος, ο επαναστάτης, ο πολιτικός, ο πολέμαρχος. Αθήνα, σσ Fernández López, M. (1999). Overview Of Methodologies For Building Ontologies. Spain: CEUR Publications, pp. 13. Gómez-Pérez, A. and Benjamins V. R., (1999). Applications of Ontologies and Problem-Solving Methods. AI Magazine 20(1): Gruber, Τ. R. (2008). Ontology. Entry in the Encyclopedia of Database Systems, Ling Liu and M. Tamer Özsu (Eds.), Springer-Verlag. [Online]. Available at: [Accessed April 01, 2017]. Gruber, T. R. (1993). A translation approach to portable ontology specifications. Knowledge Acquisition, 5: , Horridge, M., et al (2007). Practical Guide To Building OWL Ontologies Using Protege-OWL plugin and CO-ODE Tools Edition 1.1. Manchester: University Of Manchester. Kyrieleis, Η. (1981). Führer durch das Heraion von Samos, Athens. 67

68 Pincirolia, F. and Pisanelli, D., (2006). The unexpected high practical value of medical Ontologies. Computers in Biology and Medicine, 36 (7-8): Sure, Y., (2003). Methodologies, Tools & Case Studies for Ontology bases Knowledge Management, PhD thesis, University of Karlsruhe. Uschold, M. and Grüninger, M. (1996). Ontologies: principles, methods and applications. Knowledge Engineering Review, 11(2). 68

69 Παράρτημα Α Εγκατάσταση του προγράμματος PROTEGE Για να κάνουμε εγκατάσταση το Protégé πρέπει πρώτα να πατήσουμε δεξί κλικ στο εικονίδιο του Protégé και να κλικάρουμε την επιλογή «Ιδιότητες». Έπειτα να πάμε στην καρτέλα «Συμβατότητα» και τσεκάρουμε το πεδίο «Εκτέλεση προγράμματος σε λειτουργία συμβατικότητας για:» και επιλέγουμε το Windows 7. Έπειτα πατάμε εφαρμογή και ΟΚ και η οντολογία είναι έτοιμη για να ξεκινήσει. Στα Windows ο χρήστης για να εγκαταστήσει το πρόγραμμα πρέπει απλώς να κάνει διπλό κλικ στο εκτελέσιμο αρχείο. 69

70 Η εισαγωγή στην εγκατάσταση. Πατάμε επόμενο. 70

71 Εδώ γίνεται η επιλογή σε πιο φάκελο θέλουμε να εγκατασταθεί το Protege και πατάμε Επόμενο. Στη συνέχεια επιλέγουμε που θέλουμε να δημιουργηθεί ο φάκελος συντόμευσης και πατάμε Επόμενο. Και η αποθήκευση γίνεται αυτόματο στον σκληρό δίσκο C. 71

Οντολογία για την περιγραφή των προσωπικοτήτων της Σάμου, την κατηγοριοποίηση και τις σχέσεις τους

Οντολογία για την περιγραφή των προσωπικοτήτων της Σάμου, την κατηγοριοποίηση και τις σχέσεις τους Οντολογία για την περιγραφή των προσωπικοτήτων της Σάμου, την κατηγοριοποίηση και τις σχέσεις τους Επιμέλεια: Καρανικολάου Θεοδώρα Επιβλέπων καθηγητής: Δενδρινός Μάρκος Αθήνα, 2017 Σκοπός Στόχος της πτυχιακής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧ/ΚΩΝ Η/Υ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΓΝΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΙΣΤΟ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧ/ΚΩΝ Η/Υ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΓΝΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΙΣΤΟ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧ/ΚΩΝ Η/Υ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΓΝΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΙΣΤΟ 2010-2011 2011-2012 ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Στα πλαίσια της εργασίας θα δημιουργήσετε μια οντολογία που να αναπαριστά

Διαβάστε περισσότερα

Η φιλοσοφία και οι επιστήμες στα Αρχαϊκά χρόνια. Μαριάννα Μπιτσάνη Α 2

Η φιλοσοφία και οι επιστήμες στα Αρχαϊκά χρόνια. Μαριάννα Μπιτσάνη Α 2 Η φιλοσοφία και οι επιστήμες στα Αρχαϊκά χρόνια Μαριάννα Μπιτσάνη Α 2 Τι είναι η φιλοσοφία; Φιλοσοφία είναι η επιστήμη που ασχολείται με: ερωτήματα προβλήματα ή απορίες που μπορούμε να αποκαλέσουμε οριακά,

Διαβάστε περισσότερα

Αναπαράσταση Γνώσης και Αναζήτηση στον Σηµασιολογικό Ιστό

Αναπαράσταση Γνώσης και Αναζήτηση στον Σηµασιολογικό Ιστό Αναπαράσταση Γνώσης και Αναζήτηση στον Σηµασιολογικό Ιστό Αλέξανδρος Βαλαράκος (alexv@iit.demokritos.gr) (alexv@aegean.gr) Υποψήφιος ιδάκτορας Τµήµα Μηχανικών Υπολογιστικών και Πληροφοριακών Συστηµάτων.

Διαβάστε περισσότερα

Υπάρχουν διάφοροι ορισμοί. Η οντολογία (ontology), ως μια τυποποιημένη περιγραφή ενός συγκεκριμένου τομέα γνώσης η οποία πρέπει να είναι αποδεκτή από

Υπάρχουν διάφοροι ορισμοί. Η οντολογία (ontology), ως μια τυποποιημένη περιγραφή ενός συγκεκριμένου τομέα γνώσης η οποία πρέπει να είναι αποδεκτή από Υπάρχουν διάφοροι ορισμοί. Η οντολογία (ontology), ως μια τυποποιημένη περιγραφή ενός συγκεκριμένου τομέα γνώσης η οποία πρέπει να είναι αποδεκτή από μια ομάδα ατόμων, για να έχει νόημα η ύπαρξή της, έρχεται

Διαβάστε περισσότερα

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής 541 24 Θεσσαλονίκη Καθηγητής Γεώργιος Θεοδώρου Tel.: +30 2310998051, Ιστοσελίδα: http://users.auth.gr/theodoru Περί της Ταξινόμησης

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικτυακό Περιβάλλον Διαχείρισης Ασκήσεων Προγραμματισμού

Διαδικτυακό Περιβάλλον Διαχείρισης Ασκήσεων Προγραμματισμού ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Διπλωματική Εργασία με θέμα: Διαδικτυακό Περιβάλλον Διαχείρισης Ασκήσεων Προγραμματισμού Καραγιάννης Ιωάννης Α.Μ.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Διδάσκων: Γ. Χαραλαμπίδης, Επ. Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο 6 ο 7 ο / Ερωτήματα Ι

Εργαστήριο 6 ο 7 ο / Ερωτήματα Ι Εργαστήριο 6 ο 7 ο / Ερωτήματα Ι Απλά ερωτήματα Επιλογής Ερωτήματα με Ενώσεις πινάκων Ερωτήματα με Παραμετρικά Κριτήρια Ερωτήματα με Υπολογιζόμενα πεδία Απλά ερωτήματα Επιλογής Τα Ερωτήματα μας επιτρέπουν

Διαβάστε περισσότερα

Προγραμματισμός ΙI (Θ)

Προγραμματισμός ΙI (Θ) Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κεντρικής Μακεδονίας - Σέρρες Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής Προγραμματισμός ΙI (Θ) Δρ. Δημήτρης Βαρσάμης Επίκουρος Καθηγητής Μάρτιος 2017 Δρ. Δημήτρης Βαρσάμης Μάρτιος 2017

Διαβάστε περισσότερα

Η ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ. Μελέτη υλοποίησης στο Protégé-2000

Η ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ. Μελέτη υλοποίησης στο Protégé-2000 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑΣ Η ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Μελέτη υλοποίησης στο Protégé-2000 Μαρίνος Κάβουρας Αν. Καθηγητής ΕΜΠ ευκαλίων

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασµός Ανάπτυξη Οντολογίας

Σχεδιασµός Ανάπτυξη Οντολογίας Σχεδιασµός Ανάπτυξη Οντολογίας ΈλεναΜάντζαρη, Γλωσσολόγος, Ms.C. ΙΑΤΡΟΛΕΞΗ: Ανάπτυξη Υποδοµής Γλωσσικής Τεχνολογίας για το Βιοϊατρικό Τοµέα Τι είναι η οντολογία; Μιαοντολογίαείναιέναλεξικόόρωνπου διατυπώνονται

Διαβάστε περισσότερα

A ΕΠΑ.Λ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 5 η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Εκπαιδευτικοί: ΓΑΛΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΟΥΣΟΥΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

A ΕΠΑ.Λ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 5 η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Εκπαιδευτικοί: ΓΑΛΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΟΥΣΟΥΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ A ΕΠΑ.Λ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 5 η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Εκπαιδευτικοί: ΓΑΛΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΟΥΣΟΥΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 1 Βάση Δεδομένων: Με το όρο Βάση Δεδομένων εννοούμε ένα σύνολο δεδομένων που είναι οργανωμένο

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομένων. Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας - Λευκάδα

Βάσεις Δεδομένων. Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας - Λευκάδα Βάσεις Δεδομένων Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας - Λευκάδα Στέργιος Παλαμάς, Υλικό Μαθήματος «Βάσεις Δεδομένων», 2015-2016 Κεφάλαιο 2: Περιβάλλον Βάσεων Δεδομένων Μοντέλα Δεδομένων 2.1

Διαβάστε περισσότερα

Οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι είναι μια φιλοσοφική, θρησκευτική και πολιτική σχολή που ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα π.χ από τον Πυθαγόρα τον Σάμιο στον Κρότωνα

Οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι είναι μια φιλοσοφική, θρησκευτική και πολιτική σχολή που ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα π.χ από τον Πυθαγόρα τον Σάμιο στον Κρότωνα Κ. Σ. Δ. Μ. Ο. Μ. Οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι είναι μια φιλοσοφική, θρησκευτική και πολιτική σχολή που ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα π.χ από τον Πυθαγόρα τον Σάμιο στον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας. Η κοινότητα στεγαζόταν

Διαβάστε περισσότερα

Κεφ. 1: Εισαγωγή στην έννοια του Αλγορίθμου και στον Προγραμματισμό. Η έννοια του προβλήματος

Κεφ. 1: Εισαγωγή στην έννοια του Αλγορίθμου και στον Προγραμματισμό. Η έννοια του προβλήματος Η έννοια του προβλήματος 1. Αναφέρετε μερικά από τα προβλήματα που συναντάτε στην καθημερινότητά σας. Απλά προβλήματα Ποιο δρόμο θα ακολουθήσω για να πάω στο σχολείο; Πως θα οργανώσω μια εκδρομή; Πως θα

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή στην Access...9. Κεφάλαιο 2 Χειρισμός πινάκων... 25

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή στην Access...9. Κεφάλαιο 2 Χειρισμός πινάκων... 25 Περιεχόμενα Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή στην Access...9 Γνωριμία με την Access... 12 Δημιουργία βάσης δεδομένων... 18 Άνοιγμα και κλείσιμο βάσης δεδομένων... 21 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης... 22 Πρακτική εξάσκηση...

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ Ι

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ Ι ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ Ι κ. ΠΕΤΑΛΙΔΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕ 1 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Κύκλος Ζωής Εφαρμογών ΕΝΟΤΗΤΑ 2. Εφαρμογές Πληροφορικής. Διδακτικές ενότητες 5.1 Πρόβλημα και υπολογιστής 5.2 Ανάπτυξη εφαρμογών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Κύκλος Ζωής Εφαρμογών ΕΝΟΤΗΤΑ 2. Εφαρμογές Πληροφορικής. Διδακτικές ενότητες 5.1 Πρόβλημα και υπολογιστής 5.2 Ανάπτυξη εφαρμογών 44 Διδακτικές ενότητες 5.1 Πρόβλημα και υπολογιστής 5.2 Ανάπτυξη εφαρμογών Διδακτικοί στόχοι Σκοπός του κεφαλαίου είναι οι μαθητές να κατανοήσουν τα βήματα που ακολουθούνται κατά την ανάπτυξη μιας εφαρμογής.

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑ ΟΧΙΚΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ

ΙΑ ΟΧΙΚΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ Tel.: +30 2310998051, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής 541 24 Θεσσαλονίκη Καθηγητής Γεώργιος Θεοδώρου Ιστοσελίδα: http://users.auth.gr/theodoru ΙΑ ΟΧΙΚΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: GoNToggle: ΕΞΥΠΝΗ ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ: ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ:

ΤΙΤΛΟΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: GoNToggle: ΕΞΥΠΝΗ ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ: ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΤΙΤΛΟΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: GoNToggle: ΕΞΥΠΝΗ ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ: Υπολογιστικά Συστήµατα & Τεχνολογίες Πληροφορικής ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Γιώργος Γιαννόπουλος, διδακτορικός φοιτητής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Μαθηματικά (Άλγεβρα - Γεωμετρία) Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ και Α, Β ΤΑΞΕΙΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ και Α ΤΑΞΗ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΠΑΛ ΚΕΝΤΡΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Προβλήματα, αλγόριθμοι, ψευδοκώδικας

Προβλήματα, αλγόριθμοι, ψευδοκώδικας Προβλήματα, αλγόριθμοι, ψευδοκώδικας October 11, 2011 Στο μάθημα Αλγοριθμική και Δομές Δεδομένων θα ασχοληθούμε με ένα μέρος της διαδικασίας επίλυσης υπολογιστικών προβλημάτων. Συγκεκριμένα θα δούμε τι

Διαβάστε περισσότερα

Προγραμματισμός Υπολογιστών

Προγραμματισμός Υπολογιστών Προγραμματισμός Υπολογιστών Βασικές γνώσεις Κ. Βασιλάκης, ΣΤΕΦ, ΤΕΙ Κρήτης Η Πληροφορική και τα εργαλεία της Παροχή έγκαιρης και έγκυρης πληροφόρησης. Καταχώριση στοιχείων Αποθήκευση Επεξεργασία ψηφιακών

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 6. Σχήµατα ιαλειτουργικότητας Μεταδεδοµένων. Το RDF Το Warwick Framework. Ιόνιο Πανεπιστήµιο - Τµήµα Αρχειονοµίας - Βιβλιοθηκονοµίας

ΜΑΘΗΜΑ 6. Σχήµατα ιαλειτουργικότητας Μεταδεδοµένων. Το RDF Το Warwick Framework. Ιόνιο Πανεπιστήµιο - Τµήµα Αρχειονοµίας - Βιβλιοθηκονοµίας ΜΑΘΗΜΑ 6 195 Σχήµατα ιαλειτουργικότητας Μεταδεδοµένων Το RDF Το Warwick Framework 196 1 Resource Data Framework RDF Τα πολλαπλά και πολλαπλής προέλευσης σχήµατα παραγωγής δηµιουργούν την ανάγκη δηµιουργίας

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Ενότητα 6: Εισαγωγή στις Βάσεις Δεδομένων Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ Π ΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ Π ΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ Π ΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ Π ΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ Π ΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ Π ΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Κ Υ Κ Λ Ο Υ Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Η Σ Κ Α Ι Υ Π Η Ρ Ε Σ Ι Ω Ν Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Κ Η

Διαβάστε περισσότερα

Εννοιολογική Ομοιογένεια

Εννοιολογική Ομοιογένεια Ιόνιο Πανεπιστήμιο Τμήμα Αρχειονομίας Βιβλιοθηκονομίας Εργαστήριο Ψηφιακών Βιβλιοθηκών και Ηλεκτρονικής Δημοσίευσης Εννοιολογική Ομοιογένεια Αξιοποίηση Ταξινομικών Συστημάτων Γεωργία Προκοπιάδου, Διονύσης

Διαβάστε περισσότερα

SPSS Statistical Package for the Social Sciences

SPSS Statistical Package for the Social Sciences SPSS Statistical Package for the Social Sciences Ξεκινώντας την εφαρμογή Εισαγωγή εδομένων Ορισμός Μεταβλητών Εισαγωγή περίπτωσης και μεταβλητής ιαγραφή περιπτώσεων ή και μεταβλητών ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Αθανάσιος

Διαβάστε περισσότερα

Αλγόριθμος. Αλγόριθμο ονομάζουμε τη σαφή και ακριβή περιγραφή μιας σειράς ξεχωριστών οδηγιών βημάτων με σκοπό την επίλυση ενός προβλήματος.

Αλγόριθμος. Αλγόριθμο ονομάζουμε τη σαφή και ακριβή περιγραφή μιας σειράς ξεχωριστών οδηγιών βημάτων με σκοπό την επίλυση ενός προβλήματος. Αλγόριθμος Αλγόριθμο ονομάζουμε τη σαφή και ακριβή περιγραφή μιας σειράς ξεχωριστών οδηγιών βημάτων με σκοπό την επίλυση ενός προβλήματος. Εντολές ή οδηγίες ονομάζονται τα βήματα που αποτελούν έναν αλγόριθμο.

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο «Τεχνολογία Πολιτισμικού Λογισμικού» Ενότητα. Επεξεργασία πινάκων

Εργαστήριο «Τεχνολογία Πολιτισμικού Λογισμικού» Ενότητα. Επεξεργασία πινάκων Ενότητα 4 Επεξεργασία πινάκων 36 37 4.1 Προσθήκη πεδίων Για να εισάγετε ένα πεδίο σε ένα πίνακα που υπάρχει ήδη στη βάση δεδομένων σας, βάζετε τον κέρσορα του ποντικιού στο πεδίο πάνω από το οποίο θέλετε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΗ,ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙ- ΣΜΟΥ

ΕΙΔΗ,ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙ- ΣΜΟΥ Κεφάλαιο 7 ΕΙΔΗ,ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙ- ΣΜΟΥ Ερωτήσεις 1. Να αναφέρετε διαφορές μεταξύ γλωσσών μηχανής και γλωσσών χαμηλού επιπέδου. Οι γλώσσες μηχανής κωδικοποιούν τις εντολές τους με ομάδες

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας Προτεινόμενων Πτυχιακών Εργασιών

Πίνακας Προτεινόμενων Πτυχιακών Εργασιών ΕΝ4.0-Α Έκδοση η / 7..06 ΣΧΟΛΗ: ΣΔΟ ΤΜΗΜΑ: Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης ΤΟΜΕΑΣ: Τομέας Μαθημάτων Γενικής Παιδείας και Τεχνολογιών Πληροφόρησης Α/Α Τίτλος Θέματος Μέλος Ε.Π. Σύντομη Περιγραφή

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ - ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΒΔ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ - ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΒΔ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Χειμερινό Εξάμηνο 2013 - ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΒΔ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΩΝ Δρ. Βαγγελιώ Καβακλή ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 1 Αρχιτεκτονική

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: Εισαγωγή στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ. 1 η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΜΑΘΗΜΑ: Εισαγωγή στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ. 1 η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ: Εισαγωγή στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ 1 η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Στόχος Θεματικής Ενότητας Οι μαθητές να περιγράφουν τους βασικούς τομείς της Επιστήμης των Υπολογιστών και να μπορούν

Διαβάστε περισσότερα

Ακαδημαϊκό Έτος , Χειμερινό Εξάμηνο Μάθημα: Εργαστήριο «Πληροφορική Υγείας» ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ACCESS

Ακαδημαϊκό Έτος , Χειμερινό Εξάμηνο Μάθημα: Εργαστήριο «Πληροφορική Υγείας» ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ACCESS Ακαδημαϊκό Έτος 2016-2017, Χειμερινό Εξάμηνο Μάθημα: Εργαστήριο «Πληροφορική Υγείας» ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ACCESS A. Εισαγωγή στις βάσεις δεδομένων - Γνωριμία με την ACCESS B. Δημιουργία Πινάκων 1. Εξήγηση των

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργία μιας εφαρμογής Java με το NetBeans

Δημιουργία μιας εφαρμογής Java με το NetBeans Δημιουργία μιας εφαρμογής Java με το NetBeans Για να δημιουργήσετε μια εφαρμογή Java πρέπει να ακολουθήσετε τα εξής βήματα : Αρχικά πρέπει να δημιουργηθεί ένα project το οποίο θα περιέχει όλα τα αρχεία

Διαβάστε περισσότερα

GoNToggle: ΕΞΥΠΝΗ ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΩΝ

GoNToggle: ΕΞΥΠΝΗ ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΩΝ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: GoNToggle: ΕΞΥΠΝΗ ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΩΝ ΣΠΟΥ ΑΣΤΗΣ: Γιαννόπουλος Γεώργιος ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: Καθ. Ι. Βασιλείου ΒΟΗΘΟΙ: Α. ηµητρίου, Θ. αλαµάγκας Γενικά Οι µηχανές αναζήτησης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ανάλυση απαιτήσεων Σε αυτό το μάθημα θα ασχοληθούμε με : Δημιουργία μοντέλων

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ανάλυση απαιτήσεων Σε αυτό το μάθημα θα ασχοληθούμε με : Δημιουργία μοντέλων ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ Οι Μηχανικοί Λογισμικού παράγουν μοντέλα που βοηθούν στη διατύπωση των απαιτήσεων με τη μορφή προδιαγραφών. Η εργασία της παραγωγής μοντέλων περιγράφεται ως ανάλυση απαιτήσεων. Η ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

Συνοπτικό εγχειρίδιο χρήσης του Microsoft Visual Studio 2010

Συνοπτικό εγχειρίδιο χρήσης του Microsoft Visual Studio 2010 Τμήμα Πληροφορικής & Επικοινωνιών Τομέας Υπολογιστικών Τεχνικών & Συστημάτων Συνοπτικό εγχειρίδιο χρήσης του Microsoft Visual Studio 2010 Ιωάννης Γεωργουδάκης - Πάρις Μαστοροκώστας Σεπτέμβριος 2011 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΗΡΕΣΙΑ. Ηλεκτρονική ιαχείριση Τάξης. Οδηγίες χρήσης για τον µαθητή.

ΥΠΗΡΕΣΙΑ. Ηλεκτρονική ιαχείριση Τάξης. Οδηγίες χρήσης για τον µαθητή. ΥΠΗΡΕΣΙΑ Ηλεκτρονική ιαχείριση Τάξης Οδηγίες χρήσης για τον µαθητή http://eclass.sch.gr Η υπηρεσία ηλεκτρονικής διαχείρισης τάξης αναπτύχθηκε από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών για λογαριασµό

Διαβάστε περισσότερα

Επεκτεταμένο Μοντέλο Οντοτήτων-Συσχετίσεων Αντζουλάτος Γεράσιμος antzoulatos@upatras.gr Τμήμα Εφαρμογών Πληροφορικής στην Διοίκηση και Οικονομία ΤΕΙ Πατρών - Παράρτημα Αμαλιάδας 08 Νοεμβρίου 2012 Περιεχομενα

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Δ3. Δίκτυα Γνώσης και Σημασιολογικός Ιστός. Διάλεξη 02 & 03. Δρ. Γεώργιος Χρ. Μακρής

Μάθημα: Δ3. Δίκτυα Γνώσης και Σημασιολογικός Ιστός. Διάλεξη 02 & 03. Δρ. Γεώργιος Χρ. Μακρής ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ στα ΔΙΚΤΥΑ και ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΤΗΤΑ Μάθημα: Δ3. Δίκτυα Γνώσης και Σημασιολογικός Ιστός Χειμερινό Εξάμηνο Σπουδών Διάλεξη 02 & 03 Δρ. Γεώργιος Χρ. Μακρής Αναπαράσταση

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών Σχεδιασμός... αντιμετωπίζει ενιαία το πλαίσιο σπουδών (Προδημοτική, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο), είναι συνέχεια υπό διαμόρφωση και αλλαγή, για να αντιμετωπίζει την εξέλιξη,

Διαβάστε περισσότερα

1 Συστήματα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών

1 Συστήματα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών 1 Συστήματα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών Τα Συστήματα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση καταχωρήσεων βιβλιοθηκών. Τα περιεχόμενα των βιβλιοθηκών αυτών είναι έντυπα έγγραφα, όπως βιβλία

Διαβάστε περισσότερα

SGA Διαχείριση Πρωτόκολλου

SGA Διαχείριση Πρωτόκολλου SGA Διαχείριση Πρωτόκολλου SGA Διαχείριση Πρωτόκολλου 1. SGA Διαχείριση Πρωτοκόλλου... 2 1.1. Καινοτομία του προσφερόμενου προϊόντος... 2 1.2. Γενικές αρχές του προσφερόμενου συστήματος... 2 1.3. Ευκολία

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομένων και Ευφυή Πληροφοριακά Συστήματα Επιχειρηματικότητας. 2 ο Μάθημα: Βασικά Θέματα Βάσεων Δεδομένων. Δρ. Κωνσταντίνος Χ.

Βάσεις Δεδομένων και Ευφυή Πληροφοριακά Συστήματα Επιχειρηματικότητας. 2 ο Μάθημα: Βασικά Θέματα Βάσεων Δεδομένων. Δρ. Κωνσταντίνος Χ. Βάσεις Δεδομένων και Ευφυή Πληροφοριακά Συστήματα Επιχειρηματικότητας 2 ο Μάθημα: Βασικά Θέματα Βάσεων Δεδομένων Δρ. Κωνσταντίνος Χ. Γιωτόπουλος Βασικά θέματα Βάσεων Δεδομένων Ένα Σύστημα Βάσης Δεδομένων

Διαβάστε περισσότερα

Γ Γυμνασίου: Οδηγίες Γραπτής Εργασίας και Σεμιναρίων. Επιμέλεια Καραβλίδης Αλέξανδρος. Πίνακας περιεχομένων

Γ Γυμνασίου: Οδηγίες Γραπτής Εργασίας και Σεμιναρίων. Επιμέλεια Καραβλίδης Αλέξανδρος. Πίνακας περιεχομένων Γ Γυμνασίου: Οδηγίες Γραπτής Εργασίας και Σεμιναρίων. Πίνακας περιεχομένων Τίτλος της έρευνας (title)... 2 Περιγραφή του προβλήματος (Statement of the problem)... 2 Περιγραφή του σκοπού της έρευνας (statement

Διαβάστε περισσότερα

Ομάδα: Μομφές Μέλη: Δανιήλ Σταμάτης Γιαλούρη Άννα Βατίδης Ευθύμης Φαλαγγά Γεωργία

Ομάδα: Μομφές Μέλη: Δανιήλ Σταμάτης Γιαλούρη Άννα Βατίδης Ευθύμης Φαλαγγά Γεωργία Ομάδα: Μομφές Μέλη: Δανιήλ Σταμάτης Γιαλούρη Άννα Βατίδης Ευθύμης Φαλαγγά Γεωργία ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟ H γενική τάση των κατοίκων της Αιγύπτου στις επιστήμες χαρακτηριζόταν από την προσπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

Ιδρυματικό Αποθετήριο ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ιδρυματικό Αποθετήριο ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ Ιδρυματικό Αποθετήριο ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ Οδηγίες κατάθεσης εργασίας στο σύστημα διαχείρισης αποθετηρίου DSpace 2 Κατάθεση εργασίας στο σύστημαdspace 1. Είσοδος στο σύστημα 1. Ανοίγουμε ένα γνωστό φυλλομετρητή

Διαβάστε περισσότερα

συνέχεια Πτολεμαίος Α Σωτήρ Αρσινόη Β Βερενίκη Αρσινόη Γ Κλεοπάτρα Τρύφαινα Κλεοπάτρα Δ Πτολεμαίος Θ Λάθυρος Κλεοπάτρα Θεά Κλεοπάτρα Γ

συνέχεια Πτολεμαίος Α Σωτήρ Αρσινόη Β Βερενίκη Αρσινόη Γ Κλεοπάτρα Τρύφαινα Κλεοπάτρα Δ Πτολεμαίος Θ Λάθυρος Κλεοπάτρα Θεά Κλεοπάτρα Γ Πτολεμαίος Α Σωτήρ Πτολεμαίος Β Φιλάδερφος Αρσινόη Β Βερενίκη Πτολεμαίος Γ Ευεργέτης Πτολεμαίος Δ Φιλοπάτωρ Αρσινόη Γ Πτολεμαίος Ε Επιφανής Πτολεμαίος ΣΤ Β Φιλομήτωρ Πτολεμαίος Η Φύσκων Θεά συνέχεια Πτολεμαίος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Ι Εργαστήριο 1 MATLAB ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Ι ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1. Θέμα εργαστηρίου: Εισαγωγή στο MATLAB και στο Octave

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Ι Εργαστήριο 1 MATLAB ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Ι ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1. Θέμα εργαστηρίου: Εισαγωγή στο MATLAB και στο Octave ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Ι ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1 Θέμα εργαστηρίου: Εισαγωγή στο MATLAB και στο Octave Περιεχόμενο εργαστηρίου: - Το περιβάλλον ανάπτυξης προγραμμάτων Octave - Διαδικασία ανάπτυξης προγραμμάτων MATLAB - Απλά

Διαβάστε περισσότερα

αντίστοιχο γεγονός. Όταν όντως το κουμπί

αντίστοιχο γεγονός. Όταν όντως το κουμπί Εισαγωγή στην αλληλεπίδραση Τα έργα που έχουμε αναπτύξει έως τώρα τρέχουν ένα σενάριο και σταματούν. Τα αντικείμενά μας αλλάζουν θέση και ενδυμασίες, παίζουν διαφορετικούς ήχους και ζωγραφίζουν διάφορα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Διδάσκουσα Δρ Β Καβακλή Χειμερινό Εξάμηνο 2001 Στόχοι του Μαθήματος! Ανάπτυξη αναλυτικής

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Δ3. Δίκτυα Γνώσης και Σημασιολογικός Ιστός. Διάλεξη 01 & 02. Δρ. Γεώργιος Χρ. Μακρής

Μάθημα: Δ3. Δίκτυα Γνώσης και Σημασιολογικός Ιστός. Διάλεξη 01 & 02. Δρ. Γεώργιος Χρ. Μακρής ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ στα ΠΟΛΥΠΛΟΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ και ΔΙΚΤΥΑ Μάθημα: Δ3. Δίκτυα Γνώσης και Σημασιολογικός Ιστός Χειμερινό Εξάμηνο Σπουδών Διάλεξη 01 & 02 Δρ. Γεώργιος Χρ. Μακρής Αναπαράσταση

Διαβάστε περισσότερα

Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000)

Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000) Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000) Πρόκειται για την έρευνα που διεξάγουν οι επιστήμονες. Είναι μια πολύπλοκη δραστηριότητα που απαιτεί ειδικό ακριβό

Διαβάστε περισσότερα

Ιδρυματικό Αποθετήριο ΑΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ Τ.Τ.

Ιδρυματικό Αποθετήριο ΑΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ Τ.Τ. Ιδρυματικό Αποθετήριο ΑΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ Τ.Τ. Οδηγίες κατάθεσης εργασίας στο σύστημα διαχείρισης αποθετηρίου DSpace 2 Κατάθεση εργασίας στο σύστημα Ιδρυματικού Αποθετηρίου 1. Είσοδος στο σύστημα 1. Ανοίγουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (σελ.84-97) Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (σελ.84-97) Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί 1. Να αντιστοιχήσετε τις λέξεις της στήλης Α με αυτές της στήλης Β. Α Β Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί Β. Αριστοκρατία β. Κριτήριο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ασκήσεις και ερωτήσεις

ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ασκήσεις και ερωτήσεις ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ασκήσεις και ερωτήσεις 1) Ερωτήσεις Σωστού/Λάθους (ΣΛ) Το πακέτο λογισμικού Excel της Microsoft είναι λογισμικό διαχείρισης ΒΔ (ΣΛ) Το πακέτο λογισμικού Access της Microsoft είναι λογισμικό

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: Εργαλεία Ανάπτυξης εφαρμογών internet.

ΜΑΘΗΜΑ: Εργαλεία Ανάπτυξης εφαρμογών internet. ΜΑΘΗΜΑ: Εργαλεία Ανάπτυξης εφαρμογών internet. ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ: ΕΙΔΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Μικτό Γενικός σκοπός είναι να αποκτήσει ο καταρτιζόμενος τις αναγκαίες γνώσεις σχετικά με εργαλεία και τις τεχνικές για

Διαβάστε περισσότερα

ελιές, παστά ψάρια, και σπάνια από κρέας, κυρίως στην Αθήνα.

ελιές, παστά ψάρια, και σπάνια από κρέας, κυρίως στην Αθήνα. Η τροφή της Αρχαϊκής οικογένειας ήταν αποτελούνταν από λαχανικά, ελιές, παστά ψάρια, και σπάνια από κρέας, κυρίως στην Αθήνα. Η ενδυμασία των Αρχαίων Ελλήνων ήταν κομψή, αλλά όχι εξεζητημένη. Το βασικό

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Γνώσης Ροές Διαδικασιών

Διαχείριση Γνώσης Ροές Διαδικασιών Στα πλαίσια του εργαστηρίου αυτού θα αποτυπωθεί μια επιχειρηματική διαδικασία χρησιμοποιώντας τεχνολογίες οντολογιών (για τον ορισμό των επιχειρηματικών κανόνων) και δικτύων γνώσης (για την απεικόνιση

Διαβάστε περισσότερα

Το σκηνικό μας είναι πλέον έτοιμο για εισάγουμε τα υπόλοιπα αντικείμενα του έργου μας.

Το σκηνικό μας είναι πλέον έτοιμο για εισάγουμε τα υπόλοιπα αντικείμενα του έργου μας. Εισαγωγή έτοιμου σκηνικού Όπως είδαμε και στο προηγούμενο κεφάλαιο, το Scratch παρέχει επίσης μία πληθώρα από έτοιμα σκηνικά. Για να εισάγουμε ένα έτοιμο σκηνικό, πηγαίνουμε στην καρτέλα Υπόβαθρα του σκηνικού

Διαβάστε περισσότερα

Προγραμματισμός I (Θ)

Προγραμματισμός I (Θ) Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κεντρικής Μακεδονίας - Σέρρες Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής Προγραμματισμός I (Θ) Δρ. Δημήτρης Βαρσάμης Επίκουρος Καθηγητής Οκτώβριος 2017 Δρ. Δημήτρης Βαρσάμης Οκτώβριος

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Εισαγωγή ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Όπως για όλες τις επιστήμες, έτσι και για την επιστήμη της Πληροφορικής, ο τελικός στόχος της είναι η επίλυση προβλημάτων. Λύνονται όμως όλα τα προβλήματα;

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ Τ Μ Η Μ Α Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Η Σ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ Τ Μ Η Μ Α Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Η Σ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ Τ Μ Η Μ Α Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Η Σ ΕΠΛ 035 - ΔΟΜΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΙ ΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Ακαδηµαϊκό έτος 2017-2018 Υπεύθυνος εργαστηρίου: Γεώργιος

Διαβάστε περισσότερα

Οντολογία σύμφωνα με τη Φιλοσοφία

Οντολογία σύμφωνα με τη Φιλοσοφία Οντολογία σύμφωνα με τη Φιλοσοφία κλάδος της Μεταφυσικής η επιστήμη της ύπαρξης ερευνά τα είδη και τη φύση των αντικειμένων καθώς και τις μεταξύ τους σχέσεις. η επιστήμη των κατηγοριών ερευνά τις κατηγορίες

Διαβάστε περισσότερα

Λίγα λόγια από το συγγραφέα Κεφάλαιο 1: Βάσεις δεδομένων και Microsoft Access Κεφάλαιο 2: Microsoft Access

Λίγα λόγια από το συγγραφέα Κεφάλαιο 1: Βάσεις δεδομένων και Microsoft Access Κεφάλαιο 2: Microsoft Access Περιεχόμενα Λίγα λόγια από το συγγραφέα... 7 Κεφάλαιο 1: Βάσεις δεδομένων και Microsoft Access... 9 Κεφάλαιο 2: Microsoft Access 2002... 20 Κεφάλαιο 3: Το σύστημα Βοήθειας του Microsoft Office ΧΡ... 36

Διαβάστε περισσότερα

Σημασιολογική Ολοκλήρωση Δεδομένων με τη χρήση Οντολογιών

Σημασιολογική Ολοκλήρωση Δεδομένων με τη χρήση Οντολογιών Σημασιολογική Ολοκλήρωση Δεδομένων με τη χρήση Οντολογιών Λίνα Μπουντούρη - Μανόλης Γεργατσούλης Ιόνιο Πανεπιστήμιο 15ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών Διαδίκτυο και Επίπεδα ετερογένειας δεδομένων

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 1 Γνωριμία με το Excel...9

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 1 Γνωριμία με το Excel...9 Περιεχόμενα Κεφάλαιο 1 Γνωριμία με το Excel...9 Τα στοιχεία του παραθύρου του Excel... 10 Κελιά και διευθύνσεις... 13 Σε ποιο κελί θα τοποθετηθούν τα δεδομένα;... 14 Καταχώριση δεδομένων... 15 Τι καταλαβαίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ. Μάθημα 1 ο : Εισαγωγή στην γλωσσική τεχνολογία. Γεώργιος Πετάσης. Ακαδημαϊκό Έτος: 2012 2013

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ. Μάθημα 1 ο : Εισαγωγή στην γλωσσική τεχνολογία. Γεώργιος Πετάσης. Ακαδημαϊκό Έτος: 2012 2013 ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Μάθημα 1 ο : Εισαγωγή στην γλωσσική τεχνολογία Γεώργιος Πετάσης Ακαδημαϊκό Έτος: 2012 2013 ΤMHMA MHXANIKΩΝ Η/Υ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2012 2013 Τι είναι η γλωσσική τεχνολογία;

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή στην Access Κεφάλαιο 2 Χειρισμός πινάκων... 27

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή στην Access Κεφάλαιο 2 Χειρισμός πινάκων... 27 Περιεχόμενα Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή στην Access... 9 Γνωριμία με την Access... 12 Δημιουργία βάσης δεδομένων... 22 Άνοιγμα και κλείσιμο βάσης δεδομένων... 24 Ερωτήσεις ανακεφαλαίωσης... 25 Πρακτική εξάσκηση...

Διαβάστε περισσότερα

«Λογισμικές εφαρμογές στην Επαγγελματική Εκπαίδευση. Το παράδειγμα του Τομέα Οχημάτων»

«Λογισμικές εφαρμογές στην Επαγγελματική Εκπαίδευση. Το παράδειγμα του Τομέα Οχημάτων» «Λογισμικές εφαρμογές στην Επαγγελματική Εκπαίδευση. Το παράδειγμα του Τομέα Οχημάτων» Ευστράτιος Ντουμανάκης Τεχνολόγος Οχημάτων, Εκπαιδευτικός, 12 ο Επαγγελματικό Λύκειο Θεσσαλονίκης entoum@sch.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την 1 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την παλαιότερη γνώση τους, σημειώνουν λεπτομέρειες, παρακολουθούν

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «ΤΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ»

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «ΤΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ» ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «ΤΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ» Νικόλαος Μπαλκίζας 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός του σχεδίου μαθήματος είναι να μάθουν όλοι οι μαθητές της τάξης τις έννοιες της ισοδυναμίας των κλασμάτων,

Διαβάστε περισσότερα

Σενάριο Χρήσης myschool

Σενάριο Χρήσης myschool Σενάριο Χρήσης ΦΟΡΕΙΣ Επιβεβαίωση των Στοιχείων του Φορέα Αρχικά, θα κληθείτε να ελέγξετε την ορθότητα των στοιχείων του Φορέα σας. Επιλέγοντας την καρτέλα «Φορείς», από το μενού που βρίσκεται στο πάνω

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός. Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας

Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός. Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας ελληνιστικός ονομάστηκε o πολιτισμός που προήλθε από τη σύνθεση ελληνικών και ανατολικών στοιχείων κατά τους τρεις

Διαβάστε περισσότερα

Η διαδικτυακή εφαρμογή ESOG: Εγχειρίδιο χρήσης *

Η διαδικτυακή εφαρμογή ESOG: Εγχειρίδιο χρήσης * Η διαδικτυακή εφαρμογή ESOG: Εγχειρίδιο χρήσης * Σ. Ουγιάρογλου, M.Sc., Καθηγητής Πληροφορικής, Γ.Ε.Λ. Θέρμου Αιτ/νίας stoug@sch.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αυτές οι σελίδες συνθέτουν ένα εγχειρίδιο χρήσης της διαδικτυακής

Διαβάστε περισσότερα

. « : Protégé ( +

. « : Protégé ( + ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΠΡΑΞΗ «ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΩΝ, ΗΧΟΥ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑΣ» στο πλαίσιο του ΜΕΤΡΟΥ 3.3 «Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη στην Κοινωνία της Πληροφορίας» ΕΡΓΟ - 9: ΙΑΤΡΟΛΕΞΗ

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 1 Γνωριμία με το Excel... 9

Περιεχόμενα. Κεφάλαιο 1 Γνωριμία με το Excel... 9 Περιεχόμενα Κεφάλαιο 1 Γνωριμία με το Excel... 9 Τα στοιχεία του παραθύρου του Excel... 10 Κελιά και διευθύνσεις... 13 Σε ποιο κελί θα τοποθετηθούν τα δεδομένα;... 14 Καταχώριση δεδομένων... 15 Τι καταλαβαίνει

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 3: Διαχείριση πληροφοριακών πόρων με τη χρήση βάσεων δεδομένων

Ενότητα 3: Διαχείριση πληροφοριακών πόρων με τη χρήση βάσεων δεδομένων Ενότητα 3: Διαχείριση πληροφοριακών πόρων με τη χρήση βάσεων δεδομένων YouTube Ιδρύθηκε το 2005 Στόχος του ήταν να δημιουργήσει μία παγκόσμια κοινότητα Βάση δεδομένων βίντεο Μέσα σε ένα χρόνο από τη δημιουργία

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλακτικές στρατηγικές, Πρακτικές και Προσεγγίσεις για κατάκτηση πυρηνικών γνώσεων και ορολογίας

Εναλλακτικές στρατηγικές, Πρακτικές και Προσεγγίσεις για κατάκτηση πυρηνικών γνώσεων και ορολογίας Διδασκαλία του μαθήματος της Φυσικής για μαθητές/τριες με μεταναστευτική βιογραφία που παρακολουθούν μαθήματα Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας στις μεταβατικές τάξεις: Εναλλακτικές στρατηγικές, Πρακτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ:

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ ΝΙΚΗ Α.Μ. 103/04 ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ Α.Μ. 134/04 Εξεταστική Επιτροπή Επιβλέπουσα Καθηγήτρια : Σατρατζέμη Μαρία, Καθηγήτρια Μέλη : Ευαγγελίδης

Διαβάστε περισσότερα

«Οδηγίες χρήσης εφαρμογής Ενιαίου Συστήματος Πληρωμών»

«Οδηγίες χρήσης εφαρμογής Ενιαίου Συστήματος Πληρωμών» «Οδηγίες χρήσης εφαρμογής Ενιαίου Συστήματος Πληρωμών» έκδοση v.1.2, 10/09/2014 Περιεχόμενα Είσοδος... 3 Οικονομικά Υπεύθυνος... 4 Αρχική Οθόνη... 4 Διαχείριση Χρηστών... 4 Αναζήτηση Χρήστη... 4 Δημιουργία

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία Διοίκησης Επιχειρησιακών Διαδικασιών

Τεχνολογία Διοίκησης Επιχειρησιακών Διαδικασιών ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Τεχνολογία Διοίκησης Επιχειρησιακών Διαδικασιών Οδηγός Εργαστηρίου:

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα ΓΕΩΠΥΛΗ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΟ SITE. ΧΑΡΤΗΣ... 2 Είσοδος στην εφαρμογή «Χάρτης»... 2 Λειτουργίες εφαρμογής «Χάρτης»...

Περιεχόμενα ΓΕΩΠΥΛΗ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΟ SITE. ΧΑΡΤΗΣ... 2 Είσοδος στην εφαρμογή «Χάρτης»... 2 Λειτουργίες εφαρμογής «Χάρτης»... Περιεχόμενα ΧΑΡΤΗΣ... 2 Είσοδος στην εφαρμογή «Χάρτης»... 2 Λειτουργίες εφαρμογής «Χάρτης»....2 Πλοήγηση στο χάρτη... 3 Σχεδίαση στο χάρτη... 4 Εκτύπωση του χάρτη... 6 Μετρήσεις επάνω στο χάρτη... 9 Εμφάνιση

Διαβάστε περισσότερα

«Δουλεύω Ηλεκτρονικά, Δουλεύω Γρήγορα και με Ασφάλεια - by e-base.gr»

«Δουλεύω Ηλεκτρονικά, Δουλεύω Γρήγορα και με Ασφάλεια - by e-base.gr» Επεξήγηση web site με λογικό διάγραμμα «Δουλεύω Ηλεκτρονικά, Δουλεύω Γρήγορα και με Ασφάλεια - by e-base.gr» Web : www.e-base.gr E-mail : support@e-base.gr Facebook : Like Twitter : @ebasegr Πολλοί άνθρωποι

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργείο Αυτοκινήτων

Συνεργείο Αυτοκινήτων Συνεργείο Αυτοκινήτων v2.102, Οκτώβριος 2015 Σύντοµες οδηγίες χρήσης Εισαγωγή Το πρόγραµµα Συνεργείο Αυτοκινήτων έχει σκοπό τη διαχείριση και παρακολούθηση του πελατολογίου, των αυτοκινήτων και των εργασιών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΧΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΧΙ

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΧΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΧΙ ΕΘΝΙΚΟΝ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΝ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΧΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2008-2013 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΧΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΙ ΙΣΤΟΧΩΡΟΙ Nα δημιουργήσω/ενεργοποιήσω την προσωπική μου ιστοσελίδα Να προβάλω τις λεπτομέρειες του προφίλ μου...

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΙ ΙΣΤΟΧΩΡΟΙ Nα δημιουργήσω/ενεργοποιήσω την προσωπική μου ιστοσελίδα Να προβάλω τις λεπτομέρειες του προφίλ μου... ... 2 Nα δημιουργήσω/ενεργοποιήσω την προσωπική μου ιστοσελίδα... 2 Να προβάλω τις λεπτομέρειες του προφίλ μου... 3 Να επεξεργαστώ τις λεπτομέρειες του προφίλ μου... 5 Να προσθέσω, επεξεργαστώ, να διαγράψω

Διαβάστε περισσότερα

1. Τα τμήματα της επιφάνειας εργασίας των Windows

1. Τα τμήματα της επιφάνειας εργασίας των Windows 1. Τα τμήματα της επιφάνειας εργασίας των Windows Εικονίδια συντομεύσεων (αρχείου-φακέλου) Εικονίδια Ανενεργά Ενεργό Επιφάνεια (αρχείου-φακέλου) παράθυρα παράθυρο εργασίας Γραμμή μενού Γραμμή εργαλείων

Διαβάστε περισσότερα

Τρόποι αναπαράστασης των επιστημονικών ιδεών στο διαδίκτυο και η επίδρασή τους στην τυπική εκπαίδευση

Τρόποι αναπαράστασης των επιστημονικών ιδεών στο διαδίκτυο και η επίδρασή τους στην τυπική εκπαίδευση Τρόποι αναπαράστασης των επιστημονικών ιδεών στο διαδίκτυο και η επίδρασή τους στην τυπική εκπαίδευση Κ. Χαλκιά Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών 2 Το διαδίκτυο: αποτελεί ένα νέο διδακτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΟΡΙΟ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΞ ΑΡΙΣΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΕΚ ΔΕΞΙΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΚΟΥΤΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΠΕ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Μοντελοποίηση Πεδίου

Μοντελοποίηση Πεδίου Μοντελοποίηση Πεδίου περιεχόμενα παρουσίασης Εννοιολογικές κλάσεις Συσχετίσεις εννοιολογικών κλάσεων Τύποι ιδιοτήτων Γενίκευση Συχνά σφάλματα μοντελοποίησης πεδίου Εννοιολογικές κλάσεις και κλάσεις λογισμικού

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Αριθμητική Ανάλυση

Εισαγωγή στην Αριθμητική Ανάλυση Εισαγωγή στην Αριθμητική Ανάλυση Εισαγωγή στη MATLAB ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΚΡΙΒΗΣ ΒΟΗΘΟΙ: ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ ΣΩΚΡΑΤΗΣ, ΣΚΟΡΔΑ ΕΛΕΝΗ E-MAIL: SDIMITRIADIS@CS.UOI.GR, ESKORDA@CS.UOI.GR Τι είναι Matlab Είναι ένα περιβάλλον

Διαβάστε περισσότερα

Πτυχιακή Εργασία. Ηλεκτρονικό εμπόριο & Σημασιολογικός ιστός. Χρησιμοποιείστε για το κείμενο γραμματοσειρά courier 12 με στοίχιση πλήρης

Πτυχιακή Εργασία. Ηλεκτρονικό εμπόριο & Σημασιολογικός ιστός. Χρησιμοποιείστε για το κείμενο γραμματοσειρά courier 12 με στοίχιση πλήρης Πτυχιακή Εργασία Ηλεκτρονικό εμπόριο & Σημασιολογικός ιστός Χρησιμοποιείστε για το κείμενο γραμματοσειρά courier 12 με στοίχιση πλήρης Άσκηση 3 1 Αρίθμηση σελίδων Κάντε διπλό κλικ στην περιοχή της κεφαλίδας

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρητικές αρχές σχεδιασµού µιας ενότητας στα Μαθηµατικά. Ε. Κολέζα

Θεωρητικές αρχές σχεδιασµού µιας ενότητας στα Μαθηµατικά. Ε. Κολέζα Θεωρητικές αρχές σχεδιασµού µιας ενότητας στα Μαθηµατικά Ε. Κολέζα Α. Θεωρητικές αρχές σχεδιασµού µιας µαθηµατικής ενότητας: Βήµατα για τη συγγραφή του σχεδίου Β. Θεωρητικό υπόβαθρο της διδακτικής πρότασης

Διαβάστε περισσότερα

Εκτέλεση-Χρήση Auto Moto Cube

Εκτέλεση-Χρήση Auto Moto Cube POWERED BY ACT Εκτέλεση-Χρήση Auto Moto Cube Version: 01 1 Μάιος 2017 Περιεχόμενα All in One 3 Καλάθι 13 2 All in One Η All in One αποτελεί μια ευέλικτη και εύχρηστη φόρμα δημιουργημένη να εξυπηρετεί πολλαπλές

Διαβάστε περισσότερα