Αναπαράςταςθ Γνϊςθσ ςτον Παγκόςμιο Ιςτό Ενότθτα 4: OWL Γλϊςςα Οντολογιϊν Ιςτοφ

Transcript

1 Αναπαράςταςθ Γνϊςθσ ςτον Παγκόςμιο Ιςτό Ενότθτα 4: OWL Γλϊςςα Οντολογιϊν Ιςτοφ Ιωάννθσ Χατηθλυγεροφδθσ Πολυτεχνικι χολι Σμιμα Μθχ/κϊν Η/Τπολογιςτϊν & Πλθροφορικισ

2 Περιεχόμενα ενότθτασ 1. Ειςαγωγι 2. φνταξθ 3. Yπόκεςθ Μθ Μοναδικϊν Ονομάτων 4. Τπογλϊςςεσ OWL 2/41

3 OWL - Ειςαγωγι

4 Γλϊςςεσ Οντολογιϊν Ιςτοφ RDF και RDFS ζχουν περιοριςμζνθ εκφραςτικότθτα o Σο RDF περιορίηεται ςε δυαδικά κατθγοριματα o Σο RDFS περιορίηεται ςε μια ιεραρχία κλάςεων και ιδιοτιτων (πεδίο οριςμοφ, πεδίο τιμϊν) Η ομάδα εργαςίασ οντολογιϊν ιςτοφ τθσ W3C διαπίςτωςε ανεπάρκεια ςτθν εκφραςτικότθτα των RDF και RDFS Ανάγκθ για γλϊςςεσ οντολογιϊν ιςτοφ Πρωτοβουλία Ευρϊπθσ και Αμερικισ DAML+OIL DAML+OIL OWL (υποψιφια για πρότυπο W3C) 4/41

5 Ανεπάρκεια RDFS Σοπικι εμβζλεια ιδιοτιτων o Σο rdf:range ορίηει το ςφνολο τιμϊν μιασ ιδιότθτασ (π.χ. eats) για όλεσ τισ κλάςεισ-δεν υπάρχει δυνατότθτα διαφοροποίθςθσ (π.χ. οι αγελάδεσ τρϊνε μόνο φυτά, ενϊ άλλα ηϊα μπορεί να τρϊνε και κρζασ) Μθ επικάλυψθ κλάςεων o Δεν είναι δυνατι θ διλωςθ κλάςεων ξζνων μεταξφ τουσ (π.χ. ότι οι κλάςεισ male και female είναι ξζνεσ μεταξφ τουσ). Μποροφμε να δθλϊςουμε μόνο ςχζςεισ υποκλάςεων. Λογικοί ςυνδυαςμοί κλάςεων o Δεν είναι δυνατι δθμιουργία νζων κλάςεων από ςυνδυαςμό υπαρχουςϊν (π.χ. θ διλωςθ ότι θ κλάςθ person είναι θ μθ ςυμβιβαςτι ζνωςθ των κλάςεων male και female). 5/41

6 Ανεπάρκεια RDFS Περιοριςμοί πλθκικότθτασ o Δεν είναι δυνατι θ επιβολι περιοριςμϊν ςτο πλικοσ των διακριτϊν τιμϊν μιασ ιδιότθτασ (π.χ. θ διλωςθ ότι ζνα άτομο ζχει ακριβϊσ δφο γονείσ ι ότι ζνα μάκθμα διδάςκεται από τουλάχιςτον ζνα διδάςκοντα). Ειδικά χαρακτθριςτικά ιδιοτιτων o Δεν μποροφμε να δθλϊςουμε ειδικά χαρακτθριςτικά για τισ ιδιότθτεσ, π.χ. ότι μια ιδιότθτα είναι μεταβατικι, μοναδικι ι αντίςτροφθ μιασ άλλθσ-greaterthan, motherof, eats/iseatenby. 6/41

7 Γλϊςςεσ Οντολογιϊν Ιςτοφ Επιτρζπουν τθ ςυγγραφι ρθτϊν, αυςτθρϊν εννοιολογικοποιιςεων (coneptualizations) για μοντζλα πεδίων Απαιτιςεισ o Καλά οριςμζνθ ςφνταξθ o Αποδοτικι υποςτιριξθ ςυλλογιςμϊν o Αυςτθρι ςθμαςιολογία o Εκφραςτικι επάρκεια o Ευκολία ζκφραςθσ 7/41

8 υλλογιςμοί υμμετοχι ςε κλάςεισ o Αν x ςτιγμιότυπο τθσ C και θ C υποκλάςθ τθσ D, τότε x ςτιγμιότυπο τθσ D Ιςοδυναμία κλάςεων o Αν θ κλάςθ Α είναι ιςοδφναμθ με τθν Β και θ Β με τθν C, τότε θ Α είναι ιςοδφναμθ με τθν C υνζπεια o Αν x ςτιγμιότυπο τθσ Α, Α υποκλάςθ τθσ B D, Α υποκλάςθ τθσ D, και B και D ξζνεσ μεταξφ τουσ, τότε ζχουμε αςυνζπεια (που πρζπει να ανιχνεφεται) Σαξινόμθςθ o Αν ςυγκεκριμζνα ηεφγθ ιδιότθτασ-τιμισ αποτελοφν ικανι ςυνκικθ για ςυμμετοχι ςε μια κλάςθ Α, τότε αν ζνα μεμονωμζνο ςτοιχείο x τισ ικανοποιεί είναι ςτιγμιότυπο τθσ Α 8/41

9 υλλογιςμοί Η υποςτιριξθ ςυλλογιςμϊν είναι ςθμαντικι διότι επιτρζπει o Σον ζλεγχο ςυνζπειασ τθσ οντολογίασ o Σον ζλεγχο ανεπικφμθτων ςχζςεων ανάμεςα ςε κλάςεισ o Σθν αυτόματθ ταξινόμθςθ ςτιγμιοτφπων ςε κλάςεισ Η αυςτθρι ςθμαςιολογία και θ υποςτιριξθ ςυλλογιςμϊν εξαςφαλίηεται ςυνικωσ με τθν αντιςτοίχιςθ ςε γνωςτοφσ αυςτθροφσ φορμαλιςμοφσ (π.χ. ΚΛ) και χριςθ αντίςτοιχων μεκόδων/εργαλείων αυτόματου ςυλλογιςμοφ (automated reasoning). τθν περίπτωςθ τθσ OWL ο αντίςτοιχοσ αυςτθρόσ φορμαλιςμόσ είναι μια περιγραφικι λογικι (description logic-dl) και ο αντίςτοιχοσ μθχανιςμόσ ςυλλογιςμοφ ζνασ εκ των π.χ. FaCT, RACER κλπ. Οι περιγραφικζσ λογικζσ είναι υποςφνολα τθσ πλιρουσ ΚΛ πρϊτθσ τάξεωσ (ΚΛΠΣ) που εξαςφαλίηουν αποδοτικι υποςτιριξθ ςυλλογιςμϊν. 9/41

10 φνταξθ

11 OWL-φνταξθ Χρθςιμοποιεί τθ ςφνταξθ τθσ RDF που ςτθρίηεται ςτθν XML (RDF/XML) Τπάρχουν και άλλεσ ςυντακτικζσ μορφζσ για τθν OWL: o Βαςιςμζνθ ςτθν XML, ανεξάρτθτθ τθσ RDF/XML o Μια αφθρθμζνθ ςφνταξθ πιο ςυμπαγισ και ευανάγνωςτθ από τισ αντίςτοιχεσ XML και RDF/XML o Μια γραφικι ςφνταξθ που ςτθρίηεται ςτθν UML Ζνα ζγγραφο OWL είναι ζνα ζγγραφο RDF και αποκαλείται ςυνικωσ οντολογία OWL. 11/41

12 OWL-Κεφαλίδα τοιχείο-ρίηα <rdf:rdf xmlns:owl = " xmlns:rdf = " xmlns:rdfs =" xmlns:xsd = " Σο owl:imports ζχει ςυνζπειεσ ςτο λογικό Ιςχυριςμοί (assertions) νόθμα τθσ οντολογίασ: ειςάγει άλλεσ οντολογίεσ. <owl:ontology rdf:about = ""> <rdfs:comment>παράδειγμα οντολογίας OWL</rdfs:comment> <owl:priorversion rdf:resource=" <owl:imports rdf:resource=" <rdfs:label>university Ontology</rdfs:label> </owl:ontology> Σο owl:imports ζχει μεταβατικι ιδιότθτα. 12/41

13 OWL-Κλάςεισ Ορίηονται με τθ χριςθ του ςτοιχείου owl:class <owl:class rdf:id="associateprofessor"> <rdf:subclassof rdf:resource="#academicstaffmember"/> </owl:class> Τπερκλάςθ όλων owl:thing <owl:class rdf:about="#associateprofessor"> <owl:disjointwith rdf:resource="#professor"/> <owl:disjointwith rdf:resource="#assistantprofessor"/> </owl:class> Τποκλάςθ όλων-κενι κλάςθ owl:nothing <owl:class rdf:id="faculty"> <owl:equivalentclass rdf:resource="#academicstaffmember"/> </owl:class> 13/41

14 OWL-ιδιότθτεσ Ιδιότθτεσ αντικειμζνου o υςχετίηουν αντικείμενα μεταξφ τουσ (π.χ. istaughtby, supervises) Ιδιότθτεσ τφπου δεδομζνων o υςχετίηουν αντικείμενα με τιμζσ ενόσ τφπου δεδομζνων (π.χ. phone, title, age). o Η OWL δεν ζχει προκακοριςμζνουσ τφπουσ δεδομζνων o Επιτρζπει τθ χριςθ τφπων δεδομζνων τθσ XML Schema. 14/41

15 OWL-ιδιότθτεσ υςχζτιςθ αντίςτροφων ιδιοτιτων <owl:objectproperty rdf:id="teaches"> <rdf:domain rdf:resource="#academicstaffmember"/> <rdf:range rdf:resource="#course"/> <owl:inverseof rdf:resource="#istaughtby"/> </owl:objectproperty> Ιςοδυναμία ιδιοτιτων <owl:objectproperty rdf:id="lecturesin"> <owl:equivalentproperty rdf:resource="#teaches"/> </owl:objectproperty> 15/41

16 Περιοριςμοί ιδιοτιτων <owl:class rdf:about="#firstyearcourse"> <rdfs:subclassof> <owl:restriction> <owl:onproperty rdf:resource="#istaughtby"/> <owl:allvaluesfrom rdf:resource="#professor"/> </owl:restriction> </rdfs:subclassof> </owl:class> ανϊνυμθ υπερκλάςθ Τα μαθήματα του πρώτου ζτουσ διδάςκονται μόνο από καθηγητζσ Δθλϊνουμε ότι θ κλάςθ firstyearcourse είναι υποκλάςθ μιασ ανϊνυμθσ κλάςθσ, θ οποία ςυγκεντρϊνει όλα τα αντικείμενα που ικανοποιοφν κάποιουσ περιοριςμοφσ. Σο ςτοιχείο owl:allvaluesfrom δθλϊνει τισ δυνατζσ τιμζσ που μπορεί να πάρει θ ιδιότθτα istaughtby, ωσ ςτιγμιότυπα τθσ κλάςθσ Professor. 16/41

17 Περιοριςμοί ιδιοτιτων <owl:class rdf:about="#mathcourse"> <rdfs:subclassof> <owl:restriction> <owl:onproperty rdf:resource="#istaughtby"/> <owl:hasvalue rdf:resource="#949318"/> </owl:restriction> </rdfs:subclassof> </owl:class> Όλα τα μαθήματα μαθηματικών διδάςκονται από τον διδάςκοντα με κωδικό π.χ. John Hatzis Σο ςτοιχείο owl:hasvalue δθλϊνει μια ςυγκεκριμζνθ τιμι που πρζπει να πάρει θ ιδιότθτα istaughtby. 17/41

18 Περιοριςμοί ιδιοτιτων <owl:class rdf:about="#academicstaffmember"> <rdfs:subclassof> <owl:restriction> <owl:onproperty rdf:resource="#teaches"/> <owl:somevaluesfrom rdf:resource="#undergradcourse"/> </owl:restriction> </rdfs:subclassof> </owl:class> Όλα τα μζλθ του ακαδθμαϊκοφ προςωπικοφ πρζπει να διδάςκουν τουλάχιςτον ζνα προπτυχιακό μάκθμα owl:allvaluesfrom owl:somevaluesfrom κακολικι ποςοτικοποίθςθ (universal quantification) υπαρξιακι ποςοτικοποίθςθ (existential quantification) 18/41

19 Περιοριςμοί ιδιοτιτων <owl:class rdf:about="#department"> <rdfs:subclassof> <owl:restriction> <owl:onproperty rdf:resource="#hasmember"/> <owl:mincardinality rdf:datatype="&xsd;nonnegativeinteger"/> 10 </owl:mincardinality> </owl:restriction> </rdfs:subclassof> <rdfs:subclassof> <owl:restriction> <owl:onproperty rdf:resource="#hasmember"/> Ζνα ςτοιχείο owl:restriction περιζχει ζνα ςτοιχείο owl:onproperty και μια ι περιςςότερεσ δθλϊςεισ περιοριςμϊν. <owl:maxcardinality rdf:datatype="&xsd;nonnegativeinteger"/> 30 </owl:maxcardinality> </owl:restriction> </rdfs:subclassof> </owl:class> Ένα τμήμα πρζπει να ζχει τουλάχιςτον 10 και το πολφ 30 μζλη 19/41

20 OWL-ιδιότθτεσ Σο owl:restriction ορίηει μια ανϊνυμθ κλάςθ, που δεν ζχει ID και ζχει τοπικι εμβζλεια. Τπάρχουν εν γζνει δφο είδθ κλάςεων, οι κανονικζσ που ορίηονται μζςω του owl:class και ζχουν ID και οι τοπικζσ ανώνυμεσ κλάςεισ (ωσ ςυλλογζσ αντικειμζνων που ικανοποιοφν περιοριςμοφσ ι ςυνδυαςμοί κλάςεων), όπωσ παραπάνω, που ονομάηονται και εκφράςεισ/παραςτάςεισ κλάςεων (class expressions). Ζνα ςτοιχείο owl:restriction περιζχει ζνα ςτοιχείο owl:onproperty και μια ι περιςςότερεσ δθλϊςεισ περιοριςμϊν (owl:allvaluesfrom, owl:somevaluesfrom, owl:hasvalue, owl:mincardinality, owl:maxcardinality) 20/41

21 OWL-ιδιότθτεσ Ειδικζσ ιδιότθτεσ o owl:transitiveproperty (ορίηει μια μεταβατικι ιδιότθτα: is taller than, is ancestor of ) o owl:symmetricproperty (ορίηει μια ςυμμετρικι ιδιότθτα: has same grade as, is sibling of ) o owl:functionalproperty (ορίηει μια ιδιότθτα με το πολφ μια τιμι για κάκε αντικείμενο: age, height ) o owl:inversefunctionalproperty (ορίηει μια ιδιότθτα για τθν οποία δφο διαφορετικά αντικείμενα δεν μποροφν να ζχουν τθν ίδια τιμι: isthesocialsecuritynumber ) 21/41

22 Παράδειγμα <owl:objectproperty rdf:id="hassamegradeas"> <rdf:type rdf:resource="&owl;transitiveproperty"/> <rdf:type rdf:resource="&owl;symmetricproperty"/> <rdfs:domain rdf:resource="#student"/> <rdfs:range rdf:resource="#student"/> </owl:objectproperty> 22/41

23 Λογικοί υνδυαςμοί Λογικοί ςυνδυαςμοί κλάςεων (ζνωςθ, τομι, ςυμπλιρωμα) <owl:class rdf:about="#course"> <rdfs:subclassof> <owl:class> <owl:complementof rdf:resource="#staffmember"/> </owl:class> </rdfs:subclassof> </owl:class> Κάθε μάθημα είναι ςτιγμιότυπο του ςυμπληρώματοσ των μελών προςωπικοφ, δθλ. κανζνα μάκθμα δεν είναι μζλοσ του προςωπικοφ, δθλ. θ κλάςθ «μάκθμα» και θ κλάςθ «μζλοσ προςωπικοφ» είναι ξζνεσ μεταξφ τουσ) (Θα μποροφςε εναλλακτικά να χρθςιμοποιθκεί το ςτοιχείο owl:disjointwith) 23/41

24 Λογικοί υνδυαςμοί <owl:class rdf:id="peopleatuni"> <owl:unionof rdf:parsetype = "Collection"> <owl:class rdf:about = "#staffmember"/> <owl:class rdf:baout="#student"/> </owl:unionof> </owl:class> Δεν δθλϊνεται ότι θ νζα κλάςθ είναι υποκλάςθ τθσ ζνωςθσ, αλλά ίςθ με τθν ζνωςθ δφο κλάςεων: περίπτωςθ ιςοδυναμίασ κλάςεων. Επίςθσ δεν δθλϊνεται ότι οι δφο κλάςεισ πρζπει να είναι ξζνεσ μεταξφ τουσ, επομζνωσ ζνα μζλοσ τθσ StaffMember μπορεί να είναι και τθσ student. 24/41

25 Λογικοί υνδυαςμοί <owl:class rdf:id="facultyincs"> <owl:intersectionof rdf:parsetype = "Collection"> <owl:class rdf:about = "#faculty"/> <owl:restriction> <owl:onproperty rdf:about = "#belongsto"/> <owl:hasvalue rdf:about = "#CSDepartment"/> </owl:restriction> </owl:intersectionof> </owl:class> ανϊνυμθ κλάςθ Δθμιουργείται θ τομι δφο κλάςεων εκ των οποίων: θ μία είναι ανϊνυμθ (Αντικείμενα που ανικουν ςτο Σμιμα Τπολογιςτϊν) και θ άλλθ θ faculty, οπότε τελικά προκφπτει το διδακτικό προςωπικό του Σμιματοσ Τπολογιςτϊν. 25/41

26 OWL-απαρικμιςεισ <owl:class rdf:id="weekdays"> <owl:oneof rdf:parsetype = "Collection"> <owl:thing rdf:about = "#Monday"/> <owl:thing rdf:about = "#Tuesday"/> <owl:thing rdf:about = "#Wednesday"/> <owl:thing rdf:about = "#Thursday"/> <owl:thing rdf:about = "#Friday"/> <owl:thing rdf:about = "#Saturday"/> <owl:thing rdf:about = "#Sunday"/> <owl:oneof> </owl:class> 26/41

27 Όπωσ και ςτθν RDF OWL-ςτιγμιότυπα <rdf:description rdf:id="949352"> <rdf:type rdf:resource = "#academicstaffmember"/> </rdf:description> ι ιςοδφναμα <academicstaffmember rdf:id = "949352"/> ι με περιςςότερεσ λεπτομζρειεσ <academicstaffmember rdf:id = "949352"/> <uni:age rdf:datatype = "&xsd;integer">39</uni:age> </academicstaffmember> 27/41

28 Μθ Μοναδικά Ονόματα Η owl δεν υιοκετεί τθν υπόκεςθ μοναδικϊν ονομάτων Π.χ. <owl:objectproperty rdf:id="istaughtby"> <owl:equivalentproperty rdf:resource="&owl;functionalproperty"/> </owl:objectproperty> Κάθε μάθημα διδάςκεται από το πολφ ζνα μζλοσ προςωπικοφ <course rdf:id="cs4553"> <istaughtby rdf:resource="#949318"/> <istaughtby rdf:resource="#949352"/> </course> Το μάθημα CS4553 διδάςκεται από τουσ και Η owl δεν δθμιουργεί ςφάλμα ςυλλογιςτικισ. Σα και κεωροφνται ωσ μθ διαφορετικά. 28/41

29 Μθ Μοναδικά Ονόματα Για να εξαςφαλίςουμε τθ διαφορετικότθτα πρζπει να το δθλϊςουμε: <lecturer rdf:id="949318"> <owl:differentfrom rdf:resource="#949352"/> </lecturer> Ή ομαδικά: <owl:alldifferent> <owl:distinctmembers rdf:parsetype="collection"/> <lecturer rdf:about = "#949318"/> <lecturer rdf:about = "#949352"/> <lecturer rdf:about = "#949311"/> </owl:distinctmembers> </owl:alldifferent> 29/41

30 Τπογλϊςςεσ OWL

31 Τπογλϊςςεσ OWL Full Χρθςιμοποιεί όλα τα κεμελιϊδθ ςτοιχεία («καταςκευαςτζσ») τθσ OWL και επιτρζπει το ςυνδυαςμό τουσ κακ οιονδιποτε αυκαίρετο τρόπο, μζςω των RDF και RDFS. Δυνατότθτα αλλαγισ νοιματοσ των κεμελιωδϊν ςτοιχείων των RDF και OWL. Πλιρωσ ςυμβατι με RDF. Κάκε ζγκυρο ζγγραφο RDF είναι και ζγκυρο ζγγραφο OWL Full. Κάκε ζγκυρο ςυμπζραςμα ςε RDF είναι και ζγκυρο ςυμπζραςμα ςε OWL full. Προβλιματα αποδοτικότθτασ ςυλλογιςμϊν. 31/41

32 Τπογλϊςςεσ OWL OWL DL Περιοριςμοί οντολογίασ OWL DL o o Διαμζριςθ λεξιλογίου (vocabulary partitioning). Κάκε πόροσ είναι μόνο: κλάςθ, τφποσ δεδομζνων, ιδιότθτα τφπου δεδομζνων, ιδιότθτα αντικειμζνου, μεμονωμζνο ςτοιχείο, τιμι δεδομζνων, τμιμα ενςωματωμζνου λεξιλογίου. Π.χ. μια κλάςθ δεν μπορεί ταυτόχρονα να είναι και μεμονωμζνο ςτοιχείο ι μια ιδιότθτα δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα ιδιότθτα τφπου και ιδιότθτα αντικειμζνου. Ρθτι τυποποίθςθ (explicit typing). Η διαμζριςθ πρζπει να δθλϊνεται ρθτά. Π.χ. αν και <owl:class rdf:id="c1"> <rdf:subclassof rdf:about="#c2"/> </owl:class> εν τοφτοισ πρζπει να δθλωκεί ρθτά <owl:class rdf:id="c2"/> Διαχωριςμόσ ιδιοτιτων. Σα ςφνολα «ιδιότθτεσ αντικειμζνων» και «ιδιότθτεσ τφπων» είναι ξζνα μεταξφ τουσ. Οπότε τα παρακάτω δεν μποροφν να οριςτοφν ωσ ιδιότθτεσ τφπου δεδομζνων: owl:inverseof, owl:functionalproperty, owl:inversefunctionalproperty, owl:symmetricproperty 32/41

33 Τπογλϊςςεσ OWL OWL DL Περιοριςμοί οντολογίασ OWL DL (ςυν.) o Απουςία μεταβατικϊν περιοριςμϊν πλθκικότθτασ. Περιοριςμοί πλθκικότθτασ δεν μποροφν να εφαρμοςτοφν ςε μεταβατικζσ ιδιότθτεσ (ι τισ υπεριδιότθτζσ τουσ που είναι και αυτζσ μεταβατικζσ) o Περιοριςμζνεσ ανϊνυμεσ κλάςεισ. Οι ανϊνυμεσ κλάςεισ επιτρζπεται να εμφανίηονται μόνο ωσ πεδίο οριςμοφ και ςφνολο τιμϊν είτε του ςτοιχείου owl:equivalentclass ι του owl:disjointwith, κακϊσ και ωσ ςφνολο τιμϊν (αλλά όχι ωσ πεδίο οριςμοφ) τθσ ιδιότθτασ rdfs:subclassof. Χάνεται θ πλιρθσ ςυμβατότθτα με τθν RDF. o Ζνα ζγγραφο RDF κα πρζπει να επεκτακεί με οριςμζνουσ τρόπουσ και να περιοριςτεί με άλλουσ για να κεωρθκεί ζγγραφο OWL DL. o Κάκε ζγκυρο ζγγραφο OWL DL είναι ζγκυρο ζγγραφο RDF. 33/41

34 Τπογλϊςςεσ OWL OWL Lite Περιοριςμοί οντολογίασ OWL Lite (επί πλζον αυτϊν τθσ OWL DL) Σα ςτοιχεία («καταςκευαςτζσ») owl:one of, owl:disjointwith, owl:unionof, owl:complementof και owl:hasvalue δεν επιτρζπονται. Οι προτάςεισ πλθκικότθτασ (ελάχιςτο, μζγιςτο και ακριβζσ πλικοσ) μποροφν να διατυπϊνονται μόνο για τισ τιμζσ 0 ι 1 και όχι για αυκαίρετουσ μθ αρνθτικοφσ ακεραίουσ. Οι προτάςεισ owl:equivalentclass δεν μποροφν πλζον να διατυπϊνονται μεταξφ ανϊνυμων κλάςεων, αλλά μόνο ανάμεςα ςε αναγνωριςτικά κλάςεων. Κάκε ζγκυρθ οντολογία OWL Lite είναι ζγκυρθ οντολογία OWL DL. Κάκε ζγκυρο ςυμπζραςμα ςε OWL Lite είναι ζγκυρο ςυμπζραςμα ςε OWL DL. 34/41

35 Τπογλϊςςεσ OWL rfds:resource χζςεισ υποκλάςεων μεταξφ OWL RDF/RDFS rfds:class rdf:property owl:class owl:objectproperty owl:datatypeproperty Η OWL χρθςιμοποιεί ςε μεγάλο βακμό τα RDF και RDF Schema: o Όλεσ οι παραλλαγζσ τθσ OWL χρθςιμοποιοφν RDF για τθ ςφνταξι τουσ. o Σα ςτιγμιότυπα δθλϊνονται όπωσ και ςτθν RDF, με τθ χριςθ περιγραφϊν RDF και πλθροφοριϊν τυποποίθςθσ. o Οι «καταςκευαςτζσ» τθσ OWL, όπωσ οι owl:class, owl:datatypeproperty και owl:objectproperty, είναι εξειδικεφςεισ των αντίςτοιχων καταςκευαςτϊν RDF (βλ. παραπάνω διάγραμμα). 35/41

36 Χρθματοδότθςθ Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτo πλαίςιo του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Σο ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Πανεπιςτιμιο Ακθνών» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθν αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Σο ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Σαμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 36/41

37 θμείωμα Ιςτορικοφ Εκδόςεων Ζργου Σο παρόν ζργο αποτελεί τθν ζκδοςθ /41

38 θμείωμα Αναφοράσ Copyright: Πανεπιςτιμιον Πατρϊν, Ιωάννθσ Χατηθλυγεροφδθσ, «Αναπαράςταςθ Γνϊςθσ ςτον Παγκόςμιο Ιςτό. OWL». Ζκδοςθ: 1.0. Πάτρα Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ: 38/41

39 θμείωμα Αδειοδότθςθσ Σο παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά, Μθ Εμπορικι Χριςθ Παρόμοια Διανομι 4.0 *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «θμείωμα Χριςθσ Ζργων Σρίτων». [1] Ωσ Μθ Εμπορικι ορίηεται θ χριςθ: που δεν περιλαμβάνει άμεςο ι ζμμεςο οικονομικό όφελοσ από τθν χριςθ του ζργου, για το διανομζα του ζργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομικι ςυναλλαγι ωσ προχπόκεςθ για τθ χριςθ ι πρόςβαςθ ςτο ζργο που δεν προςπορίηει ςτο διανομζα του ζργου και αδειοδόχο ζμμεςο οικονομικό όφελοσ (π.χ. διαφθμίςεισ) από τθν προβολι του ζργου ςε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί.

40 Διατιρθςθ θμειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το θμείωμα Αναφοράσ το θμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ διλωςθ Διατιρθςθσ θμειωμάτων το θμείωμα Χριςθσ Ζργων Σρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ. 40/41

41 θμείωμα Χριςθσ Ζργων Σρίτων Οι διαφάνειεσ είναι κατά μεγάλο μζροσ βαςιςμζνεσ ςτο βιβλίο "Ειςαγωγι ςτον θμαςιολογικό Ιςτό", των Grigoris Antoniou και Frank van Harmelen, Β' ΖΚδοςθ, 2009 (Ελλθνικι Ζκδοςθ). 41/41