Ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος - Ὁ θρίαμβος τῆς Ἐκκλησίας

Transcript

1 Ἅγιο Ἰωάη Χρυσόστομο - Ὁ θρίαμβο τῆ Ἐκκλησία Πῶ ἀποδεικύεται ὅτι ὁ Χριστὸ εἶαι Θεό; Στ ὸ βασικ ὸ αὐτ ὸ ἐρώτημα ἂ μὴ προσπαθήσουμε ἀπατήσουμε μ ὲ τ ὸ ἐπιχείρημα τῆ δημιουργία το ῦ οὐραο ῦ κα ὶ τῆ γῆ, γιατ ὶ ὁ ἄπιστο δὲ θ ὰ τ ὸ παραδεχθε ῖ. Ἂ το ῦ ποῦμε ὅτι ἀ έστησε εκρού, θεράπευσε τυφλού, ἔδιωξε δαιμόια, οὔτε τότε θ ὰ συμφωήσει. Ἂ το ῦ ποῦμε ὅτι ὑποσχέθηκε ἀάσταση εκρῶ, βασιλεία οὐραῶ κα ὶ ἀέκφραστα ἀγαθά, τότε ὄχι μόο δὲ θ ὰ συμφωήσει, ἀλλ ὰ κα ὶ θὰ γελάσει. Πῶ λοιπὸ θ ὰ τὸ ὁδηγήσουμε στὴ πίστη, κα ὶ μάλιστα ὅτα δὲ εἶαι πευματικὰ καλλιεργημέο; Ἀσφαλῶ μ ὲ τ ὸ ὰ στηριχθοῦμε σ ὲ ἀλήθειε, πο ὺ κα ὶ ἐμεῖ κα ὶ αὐτὸ παραδεχόμαστε χωρὶ καμιὰ ἀτίρρηση κα ὶ ἀμφιβολία. Σ ὲ ποι ὸ λοιπὸ σημεῖο συμφωοῦμε μαζί του ἀπόλυτα; Στ ὸ ὅτι ὁ Χριστὸ φύτεψε τὴ Ἐκκλησία. Ἀπ αὐτ ὸ θ ὰ φαερώσουμε τ ὴ δύαμη κα ὶ θ ἀποδείξουμε τ ὴ θεότητα το ῦ Χριστο ῦ. Θ ὰ δοῦμε ὅτι εἶαι ἀδύατο ἀποτελε ῖ ἀθρώπιο ἔργο διάδοση το ῦ Χριστιαισμο ῦ σ ὅ λη τὴ οἰκουμέη μέσα σ ὲ τόσο σύτομο χροικ ὸ διάστημα. Κα ὶ μάλιστα, ὅτα χριστιαικ ὴ ἠθικὴ προσκαλε ῖ στὴ ἀώτερη ζω ὴ ἀθρώπου μ ὲ κακὲ συήθειε, δούλου τῆ ἁμαρτία. Κα ὶ ὅ μω, ὁ Κύριο κατόρθωσε ὰ ἐλευθερώσει ἀπ ὅλα αὐτ ὰ ὄχι μόο ἐμᾶ, μ ὰ ὁλόκληρο τ ὸ ἀ θρώπιο γέο. Κι αὐτ ὸ τ ὸ κατόρθωσε χωρὶ ὰ χρησιμοποιήσει ὅπλα, χωρὶ ὰ ξοδέψει χρήματα, χωρὶ ὰ κιητοποιήσει στρατού, χωρὶ ὰ προκαλέσει πολέμου. Τ ὸ κατόρθωσε ξεκιώτα μ ὲ δώδεκα μόο μαθητέ, πο ὺ ἦσα ἄσημοι, ἀμόρφωτοι, φτωχοί, γυμοί, ἄοπλοι... Μ ὲ τέτοιου ἀθρώπου κατόρθωσε ὰ πείσει τ ὰ ἔθη, ὰ σκέφτοται σωστά, ὄχι μόο γι ὰ τὴ παρούσα ζωή, ἀλλ ὰ κα ὶ γι ὰ τ ὴ μέλλουσα. Μπόρεσε ὰ καταργήσει προγοικοὺ όμου, ὰ ξεριζώσει ἀρχαῖε συήθειε κα ὶ ὰ φυτέψει έε. Μπόρεσε ἀποσπάσει τὸ ἄθρωπο ἀπ ὸ τὸ

2 εὔκολο τρόπο ζωῆ κα ὶ ὰ τὸ ὁδηγήσει στ ὸ δύσκολο. Κα ὶ ὅλα αὐτ ὰ τ ὰ κατόρθωσε, ἐ ῶ ὅ λοι Τὸ πολεμοῦσα, ἐ ῶ ὁ ἴδιο εἶχε ὑπομείει ἐξευτελιστικ ὴ σταύρωση κα ὶ ταπειωτικ ὸ θάατο! Ἀσφαλῶ δὲ συμβαίου αὐτ ὰ στοὺ ἀθρώπου. Μᾶλλο τ ὰ ἀτίθετα συμβαίου. Ἐφ ὅ σο δηλαδ ὴ ζοῦ κα ὶ εὐδοκιμοῦ ο ἱ ἴδιοι, τ ὸ ἔργο του προοδεύει. Ὅτα ὅ μω πεθάου, καταστρέφεται μαζί του ὅ,τι δημιούργησα. Κα ὶ αὐτ ὸ τ ὸ παθαίου ὄχι μόο ο ἱ πλούσιοι οὔ τε μόο ο ἱ ἄρχοτε, ἀλλ ὰ κα ὶ ο ἱ κυβερῆτε ἀκόμα. Γιατ ὶ κα ὶ ο ἱ όμοι του καταλύοται και μήμη του σβήει και τ ὄομά του ξεχιέται κα ὶ ο ἱ ἔμπιστοι ἄθρωποί του παραγκωίζοται. Αὐτ ὰ συμβαίου σ ἐκείου, πο ὺ πρῶτα μ ἕα εῦμα κυβέρησα λαοὺ κα ὶ ὁδήγησα στὸ πόλεμο ὁλόκληρε στρατιέ. Σ ἐκείου πο ὺ καταδίκαζα σ ὲ θάατο κα ὶ πο ὺ ἀακαλοῦ σα ἐξορίστου. Στὸ Κύριο ὅμω ἔγιε ἀκριβῶ τ ὸ ἀτίθετο. Θλιβερ ὴ ἦτα κατάσταση το ῦ ἔργου Του πρὶ ἀπ ὸ τ ὴ σταύρωση: Ὁ Ἰούδα Τὸ πρόδωσε, ὁ Πέτρο Τὸ ἀρήθηκε, ο ἱ ὑπόλοιποι μαθητὲ ἔφυγα γι ὰ ὰ σωθοῦ κα ὶ πολλο ὶ πιστο ὶ Τὸ ἐγκατέλειψα. Μόο ἔμειε ἀάμεσα στοὺ ἐχθρού. Ὅμω, μετ ὰ τ ὴ σφαγ ὴ κα ὶ τ ὸ θάατο, γι ὰ ὰ μάθει ὅτι δὲ ἦτα ἁπλὸ ἄθρωπο ὁ Σταυρωμέο, ἔγια ὅλα λαμπρότερα, φαιδρότερα, ἐδοξότερα. Ὁ Πέτρο, ὁ κορυφαῖο ἀπόστολο, αὐτὸ πο ὺ πρὶ ἀπ ὸ τ ὴ σταύρωση δὲ ἄτεξε τὴ ἀπειλὴ μιᾶ ὑπηρετριούλα, ἀλλά, μετ ὰ ἀπ ὸ τόσε οὐράιε διδασκαλίε κα ὶ τ ὴ συμμετοχ ὴ του στὰ θεῖα μυστήρια, εἶπε ὅτι δὲ γωρίζει τὸ Κύριο, αὐτὸ ὁ ἴδιο, μετ ὰ τ ὴ σταύρωση, Τὸ κήρυξε στ ὰ πέρατα τῆ οἰκουμέη. Ἀαρίθμητα πλήθη μαρτύρω θυσιάστηκα, γιατ ὶ προτίμησα ὰ θαατωθοῦ παρ ὰ ἀρηθοῦ τ ὸ Χριστό, ὅπω τὸ εἶχε ἀρηθε ῖ ὁ κορυφαῖο ἀ πόστολο, τρομοκρατημέο ἀπ ὸ τὴ ἀπειλ ὴ ἑὸ κοριτσιο ῦ. Ὅλε τώρα ο ἱ χῶρε, ὅλε ο ἱ πόλει, τὰ ἐρημικ ὰ κα ὶ τ ὰ κατοικημέα μέρη, τὸ Σταυρωμέο ὁμολογοῦ. Σ Αὐτὸ πιστεύου οἱ βασιλιάδε κι ο ἱ στρατηγοί, ο ἱ ἄρχοτε κα ὶ ο ἱ ὕπατοι, ο ἱ δοῦλοι κα ὶ ο ἱ ἐλεύθεροι, οἱ ἀγράμματοι κα ὶ ο ἱ μορφωμέοι, ο ἱ βάρβαροι κα ὶ τ ὰ διάφορα ἔθη τῶ ἀθρώπω. Ἀκόμα κι ὁ μικρὸ κα ὶ ἀσήματο ἐκεῖο τάφο, πο ὺ δέχθηκε τ ὸ αἱμόφυρτο μαρτυρικ ὸ σῶ μα το ῦ Κυρίου, εἶαι τιμιότερο ἀπ ὸ χίλια βασιλικ ὰ παλάτια κα ὶ σεβαστὸ ἀκόμα κα ὶ στοὺ βασιλιάδε. Τ ὸ παράδοξο μάλιστα εἶαι, ὅτι αὐτ ὸ πο ὺ συέβη στὸ Κύριο, συέβη κα ὶ στοὺ μαθητέ Του. Γιατ ὶ αὐτοὺ πο ὺ περιφροοῦσα κα ὶ φυλάκιζα, αὐτοὺ πο ὺ βασάιζα σκληρ ὰ μ ὲ ἀ αρίθμητα μαρτύρια, αὐτοὺ ἀκριβῶ τοὺ ἴδιου, μετ ὰ τ ὸ θάατό του, τοὺ τιμοῦσα περισσότερο κι ἀπὸ τοὺ βασιλιάδε. Κα ὶ πῶ φαίεται αὐτ ὸ; Στ ὴ Ρώμη, ο ἱ αὐτοκράτορε κα ὶ ο ἱ ὕπατοι κα ὶ ο ἱ στρατηγο ὶ τ ὰ πάτα ἐγκαταλείπου, κα ὶ τρέχου ὰ προσκυήσου τοὺ τάφου το ῦ ψαρ ᾶ Πέτρου κα ὶ τοῦ σκηοποιο ῦ Παύλου. Στὴ Κωστατιούπολη, αὐτο ὶ πο ὺ φοροῦ τ ὰ στέμματα, θέλου ὰ ἐταφιαστοῦ ὄχι κοτ ὰ στοὺ τάφου τῶ ἀποστόλω ἀλλ ὰ στ ὰ πρόθυρα τῶ αῶ του. Κι ἔτσι γίοται ο ἱ βασιλιάδε θυρωρο ὶ τῶ ψαράδω! Μάλιστα δὲ τρέποται γι αὐτό, ἀλλ ὰ καὶ καυχιῶται. Καυχιῶται ὄχι μόο ο ἱ ἴδιοι, ἀλλ ὰ κα ὶ ο ἱ ἀπόγοοί του. Ὅτα ο ἱ μαθητὲ το ῦ Χριστο ῦ ἦσα μόο δώδεκα κα ὶ δὲ ὑπῆρχε στ ὴ σκέψη καεὸ Ἐκκλησία, ὅτα ἀκόμα ἰουδαϊκ ὴ συαγωγ ὴ ἀθοῦσε κα ὶ ἀσεβὴ εἰδωλολατρία κυριαρχοῦ σε σ ὁλόκληρη σχεδὸ τὴ οἰκουμέη, ὁ Κύριο εἶχε προφητέψει: Ἐπ ὶ ταύτη τ ῇ πέτρ ᾳ (δηλαδὴ πάω στὴ ὁμολογία πίστεω το ῦ Πέτρου) οἰκοδομήσω μου τὴ ἐκκλησία, κα ὶ πύλαι ᾅδου οὐ κατισχύσουσι αὐτῆ» (Ματθ. 16,18). Διαπιστώει τὴ ἀλήθεια αὐτῆ τῆ προφητεία; Βλέπει τὴ ἐ κπλήρωσή τη; Σκέψου πόσο σηματικ ὸ γεγοὸ εἶαι ἐξάπλωση τῆ Ἐκκλησία σχεδὸ σ ὅλη τ ὴ γ ῆ μέσα σ ὲ σύτομο χροικ ὸ διάστημα. Σκέψου πῶ ἄλλαξε τ ὴ ζω ὴ τόσω ἐθῶ κα ὶ ὁδήγησε στὴ πίστη τόσου λαού, πῶ κατάργησε προγοικ ὰ ἔθιμα, πῶ ἀπελευθέρωσε ἀπ ὸ μακροχρόιε συήθειε, πῶ σκόρπισε σὰ σκόη τὴ κυριαρχία τῆ δοῆ κα ὶ τ ὴ δύαμη τῆ ἁμαρτία, πὼ ἐξαφάισε σὰ καπ ὸ τὴ ἀκάθαρτη τσίκα τῶ θυσιῶ, τὶ εἰδωλολατρικὲ τελετέ, τὶ βδελυκτὲ ἑορτέ, τὰ

3 ξόαα, τοὺ βωμοὺ κα ὶ τοὺ αού, πὼ οἰκοδόμησε πατο ῦ ἅγια θυσιαστήρια, στὴ πατρίδα μα κα ὶ στὶ χῶρε τῶ Περσῶ, τῶ Σκυθῶ, τῶ Μαύρω, τῶ Ἰδῶ. Τί λέω; Ἀκόμα καὶ στ ὰ Βρεταικ ὰ ησιά, πο ὺ βρίσκοται μακρι ὰ ἀπ ὸ τ ὴ Μεσόγειο, στὸ ὠκεαό, ἁπλώθηκε Ἐκκλησία κα ὶ χτίστηκα θυσιαστήρια. Τ ὰ λόγια πο ὺ τότε ὁ Κύριο διακήρυξε, φύτρωσα στὶ καρδιὲ ὅλω. Μποροῦμε ὰ ποῦμε ὅτι γεμάτη ἀγκάθια γ ῆ καθαρίστηκε κα ὶ δέχτηκε τ ὸ σπόρο τῆ πίστεω. Τ ὸ ἔργο τῆ ἀπελευθερώσεω τόσω λαῶ ἀπ ὸ μακροχρόιε αἰσχρὲ συήθειε, καθὼ κα ὶ μεταβολ ὴ το ῦ τρόπου τῆ ζωῆ ἀπ ὸ τὸ εὔκολο στὸ πολ ὺ δύσκολο, εἶ αι πράγματι θαυμαστό, μᾶλλο ὑπερθαύμαστο. Ἀποδεικύει θεία ἐέργεια, ἀκόμα κι ἂ καεὶ δὲ τ ὸ εἶχε ἐ μποδίσει, ἀκόμα κι ἂ ἐπικρατοῦσε εἰρήη κα ὶ πολλο ὶ τ ὸ εἶχα βοηθήσει. Γιατ ὶ ἐξάπλωση τῆ Ἐκκλησία δὲ ἐρχότα σ ὲ σύγκρουση μόο μ ὲ τὴ ἀρχαία συήθεια, ἀλλ ὰ κα ὶ μ ὲ τὴ δοή, τὸ εὐχάριστο τρόπο ζωῆ. Εἶχε δηλαδ ὴ δυ ὸ ἰσχυροὺ ἀτιπάλου, πο ὺ τυραοῦσα τοὺ ἀθρώπου: τ ὴ συήθεια κα ὶ τὴ δοή. Ὅσα εἶχα πρὶ πολλοὺ αἰῶε παραλάβει ἀπ ὸ τοὺ πατέρε, τοὺ παπποῦδε κα ὶ τοὺ ἀρχαιότερου προγόου, ἀκόμα κι ὅσα εἶχα παραλάβει ἀπ ὸ φιλοσόφου κα ὶ ρήτορε, ὅλ αὐτὰ συμφώησα ὰ τ ὰ περιφροήσου, πράγμα ἐξαιρετικ ὰ δύσκολο. Ἔπρεπε ἀκόμα ὰ δεχθοῦ ἕ α έο τρόπο ζωῆ, κα ὶ μάλιστα πολ ὺ δυσκολότερο. Γιατ ὶ ἀπομάκρυε ἀπ ὸ τὴ τρυφ ὴ καὶ ὁδηγοῦσε στ ὴ ηστεία. Ἀπομάκρυε ἀπ ὸ τὴ φιλαργυρία κα ὶ ὁδηγοῦσε στὴ ἀ κτημοσύη. Ἀπομάκρυε ἀπ ὸ τὴ ἀσέλγεια κα ὶ ὁδηγοῦσε στὴ ἁγεία. Ἀπομάκρυε ἀπ ὸ τ ὸ θυμ ὸ καὶ ὁδηγοῦσε στὴ πραότητα. Ἀπομάκρυε ἀπ ὸ τὸ φθόο κα ὶ ὁδηγοῦσε στ ὴ φιλία. Ἀ πομάκρυε ἀπ ὸ τὴ ἄετη κι εὐχάριστη ζω ὴ κα ὶ ὁδηγοῦσε στ ὴ δύσκολη, στὴ τεθλιμμέη», στ ὴ σκληρή. Κα ὶ μάλιστα ὁδηγοῦσε σ αὐτὴ ἐκείου, πο ὺ εἶχα συηθίσει στ ὴ ζω ὴ τῶ ἀέσεω. Γιατ ὶ δὲ ἔγια, βέβαια, χριστιαοί, ἄθρωποι πο ὺ ζοῦσα σ ἄλλου κόσμου κα ὶ δὲ εἶχα ἁμαρτωλὲ συήθειε, ἀλλ ὰ ἔγια ἐκεῖοι πο ὺ εἶχα σαπίσει μέσα σ αὐτὲ κα ὶ εἶχα γίει πι ὸ μαλακο ὶ κι ἀπ ὸ τὸ πηλό. Αὐτοὺ κάλεσε ὰ βαδίσου τ ὸ δύσκολο, τὸ «τεθλιμμέο», τ ὸ σκληρ ὸ κα ὶ τραχὺ δρόμο. Κα ὶ τοὺ ἔπεισε ὰ τὸ βαδίσου! Πόσου ἔπεισε; Ὄχι μόο δυ ὸ ἢ δέκα ἢ εἴκοσι ἢ ἑκατό, ἀλλ ἀμέτρητου. Κα ὶ μ ὲ ποιού τοὺ ἔπεισε; Μ ὲ 12 ἀθρώπου ἀμόρφωτου, ἀκαλλιέργητου, ἄσημου, φτωχού, χωρὶ περιουσία, χωρὶ σωματικ ὴ δύαμη, χωρὶ δόξα, χωρὶ λαμπρ ὴ καταγωγή, χωρὶ εὐφράδεια κα ὶ ρητορικὴ ἱκαότητα. Μ ὲ 12 ἀθρώπου πο ὺ ἦσα ψαράδε, σκηοποιοί, ἀλλόγλωσσοι. Γιατ ὶ οὔτε κἂ τὴ ἴδια γλώσσα δὲ εἶχα μ ὲ τοὺ εἰδωλολάτρε. Μιλοῦσα τὴ ἑβραϊκή, πο ὺ ἦτα πολὺ διαφορετικ ὴ ἀπ ὅλε τὶ ἄλλε γλῶσσε. Μ αὐτοὺ λοιπὸ τοὺ 12 οἰκοδομήθηκε Ἐκκλησία κα ὶ ἁπλώθηκε στ ὰ πέρατα τῆ οἰκουμέη. Κα ὶ δὲ εἶαι μόο τοῦτο τ ὸ θαυμαστό, ἀλλ ὰ κα ὶ τ ὸ ὅτι αὐτο ὶ ο ἱ λίγοι, ο ἱ φτωχοί, ο ἱ ἀ μόρφωτοι κα ὶ περιφροημέοι, πο ὺ βάλθηκα ἀλλάξου τὴ ἀθρωπότητα, δὲ ἔκαα ἀεόχλητοι τὸ ἔργο του. Ἀπ ὸ πατο ῦ ἀτιμετώπιζα ἀαρίθμητου πολέμου. Τοὺ πολεμοῦσα σ ὲ κάθε ἔ θο κα ὶ σ ὲ κάθε πόλη. Ἀλλ ὰ τί λέω γι ὰ ἔθη κα ὶ πόλει; Σ ὲ κάθε σπίτι ξεσηκωότα πόλεμο ἐατίο του. Ἡ διδασκαλία του χώριζε πολλὲ φορὲ τ ὸ παιδ ὶ ἀπ ὸ τὸ πατέρα, τ ὴ ύφη ἀπὸ τὴ πεθερά, τὸ ἕα ἀδελφ ὸ ἀπ ὸ τὸ ἄλλο, τ ὸ δοῦλο ἀπ ὸ τὸ ἀφέτη, τὸ ὑπήκοο ἀπ ὸ τὸ ἄρχοτα, τὸ ἄδρα ἀπ ὸ τ ὴ γυαίκα κα ὶ τ ὴ γυαίκα ἀπ ὸ τὸ ἄδρα. Στὴ κάθε οἰκογέεια δὲ πίστευα ὅλοι ταυτόχροα, κι ἔτσι ο ἱ χριστιαο ὶ ὑπέμεια καθημεριὲ διαμάχε, ἀ κατάπαυστε ἐχθρότητε, μύριου θαάτου. Σὰ κοιοὺ ἀτιπάλου κα ὶ ἐχθροὺ ὅλοι του πολεμοῦσα. Τοὺ καταδίωκα ο ἱ βασιλιάδε, οἱ ἄρχοτε, ο ἱ ὑπήκοοι, ο ἱ ἐλεύθεροι, ο ἱ δοῦλοι, ο ἱ ὄχλοι, ο ἱ πόλει. Κα ὶ δὲ καταδίωκα μόο τοὺ ἴδιου, ἀλλ ὰ - πράγμα φοβερ ὸ - καταδίωκα ἀκόμα κα ὶ τοὺ εόφυτου κατηχουμέου, ἐκείου δηλαδ ὴ πο ὺ μόλι εἶχα πιστέψει. Προξεοῦσε φρίκη κα ὶ ὀργ ὴ στοὺ εἰδωλολάτρε σκέψη ὰ ἐγκαταλείψου τοὺ βωμού, ὰ περιφροήσου τὶ θυσίε, πο ὺ ὅλοι ο ἱ πατέρε κ ὰ ο ἱ πρόγοοί του τελοῦσα, κα ὶ ὰ πιστέψου στὸ Κύριο. Ν ὰ πιστέψου σ Αὐτὸ πο ὺ ἔλαβε ἀθρώπιη σάρκα ἀπ ὸ τὴ Παρθέο Μαρία,

4 πο ὺ δικάστηκε ἀπ ὸ τὸ Πιλάτο, πο ὺ ἔπαθε ἀαρίθμητα δει ὰ κα ὶ ἐξευτελισμού, πο ὺ ὑ πέμειε τὸ ἀτιμωτικ ὸ θάατο, πο ὺ ἐταφιάστηκε κα ὶ ἀαστήθηκε. Τ ὸ παράδοξο μάλιστα εἶαι, ὅτι ἐ ῶ τ ὰ πάθη το ῦ Κυρίου ἦσα ἀαμφισβήτητα - πολλο ὶ εἶ χα δε ῖ τὶ μαστιγώσει, τ ὰ χτυπήματα, τ ὰ φτυσίματα, τ ὰ ραπίσματα, τ ὸ σταυρό, τοὺ χλευασμού, τὸ τάφο, - δὲ συέβαιε ὅμω τ ὸ ἴδιο κα ὶ μ ὲ τὴ ἀάσταση. Ὁ Κύριο, μετ ὰ ἀπ ὸ τὴ ἀάστασ ὴ Του, ἐμφαίστηκε μόο σ ὲ μαθητέ. Παρ ὰ τ ὸ γεγοὸ αὐτό, μιλοῦσα γι ὰ τὴ ἀάσταση κα ὶ ἔπειθα τοὺ λαοὺ κα ὶ οἰκοδομοῦσα τὴ Ἐκκλησία. Πῶ; Μ ὲ ποιό τρόπο; Μὲ τ ὴ δύαμη το ῦ Κυρίου, πο ὺ τοὺ ἔστειλε ὰ κηρύξου τ ὸ εὐαγγέλιό Του στ ὰ ἔθη. Αὐτὸ ἦ τα πο ὺ τοὺ ἄοιξε τ ὸ δρόμο. Αὐτὸ διευκόλυε τ ὸ δύσκολο ἔργο του. Ἂ δὲ τοὺ βοηθοῦσε θεία δύαμη, οὔτε κὰ θ ἄρχιζε διάδοση το ῦ χριστιαισμο ῦ. Γιατ ὶ ἐ ῶ ο ἱ τύραοι ὁπλίζοτα ἐατίο τῆ Ἐκκλησία, ἐ ῶ ο ἱ στρατιῶτε πρότεια τὰ ὅπλα του, ἐ ῶ ο ἱ ὄχλοι μαίοτα σὰ ἀγριεμέη φωτιά, ἐ ῶ κακ ὴ συήθεια ἀτιπαρατασσότα, ἐ ῶ ρήτορε, σοφιστέ, πλούσιοι, ἰδιῶτε, ἄρχοτε ξεσηκώοτα, ὁ λόγο το ῦ Θεο ῦ, πι ὸ ἰσχυρὸ κι ἀπ ὸ φλόγα, ἔκαε στάχτη τ ἀγκάθια, καθάρισε τοὺ ἀγροὺ κι ἔσπειρε τ ὸ λόγο το ῦ κηρύγματο. Ἄλλοι ἀπ ὸ τοὺ πιστοὺ ρίχοτα στὶ φυλακέ, ἄ λλοι ἐξορίζοτα, ἄλλω ο ἱ περιουσίε δημεύοτα, ἄλλοι φοεύοτα, ἄλλοι διαμελίζοτα. Καὶ μολοότι ο ἱ χριστιαο ὶ ἀτιμετωπίζοτα σὰ κοιο ὶ ἐγκληματίε, ὑπομέοτα κάθε εἶ δο τιμωρία, ἀτιμώσεω κα ὶ διωγμο ῦ, ὅλο κα ὶ περισσότεροι ἔρχοτα στὴ Ἐκκλησία. Μάλιστα, ὄ χι μόο δὲ ἀποθαρρύοτα ο ἱ έοι πιστο ὶ ἀπ ὸ τ ὰ βασαιστήρια πο ὺ ἔβλεπα ὰ ὑπομέου οἱ παλαιότεροι, ἀλλ ὰ γίοτα προθυμότεροι! Μόοι του ἔτρεχα, ἀβίαστα, εὐγωμοώτα τοὺ βασαιστέ του. Γίοτα θερμότεροι στὴ πίστη, βλέποτα τοὺ χειμάρρου τῶ αἱμάτω τῶ πιστῶ. Εἶδε τὴ ἀσύγκριτη δύαμη Ἐκείου πο ῦ ἔκαε ὅλ αὐτ ὰ τ ὰ θαύματα; Πῶ εἶαι δυατ ὸ ὰ μ ὴ λυπᾶται καεί, ὑποφέροτα τέτοια φρικτ ὰ μαρτύρια; Ὅμω αὐτο ὶ χαίροτα, σκιρτοῦ σα! Αὐτ ὸ ὁμολογε ῖ, σὰ παράδειγμα, ὁ ἅγιο εὐαγγελιστὴ Λουκᾶ πὼ συέβαιε κα ὶ μ ὲ τοὺ ἀποστόλου - ὑπέστρεφο ἐκ προσώπου το ῦ συεδρίου χαίροτε, ὅτι κατηξιώθησα ὑπὲρ τοῦ ὀόματο το ῦ Χριστο ῦ ἀτιμασθῆαι (Πραξ. 5, 41). Κι ἐ ῶ οὔτ ἕα τοῖχο δὲ μπορε ῖ ὰ χτίσει καεὶ μ ὲ πέτρε κα ὶ ἀσβέστη ὅ τα καταδιώκεται, ο ἱ ἀπόστολοι ἔχτιζα τὴ Ἐκκλησία σ ὅλη τὴ οἰκουμέη ὑ ποφέροτα διωγμού, φυλακίσει, ἐξορίε κα ὶ μαρτυρικοὺ θαάτου. Κα ὶ δὲ τὴ ἔχτιζα μ ὲ πέτρε, ἀλλ ὰ μ ὲ ψυχέ, πράγμα πολὺ δυσκολότερο. Γιατ ὶ δὲ εἶαι τ ὸ ἴδιο ὰ χτίζει ἕα τοῖχο μ ὲ τ ὸ ὰ πείθει διεφθαρμέε ψυχὲ ἀλλάζου τρόπο ζωῆ, ὰ ἐγκαταλείπου τ ὴ δαιμοικ ὴ μαία του κα ὶ ἀκολουθοῦ τ ὴ ζωὴ τῆ ἀρετῆ. Τ ὸ κατόρθωσα ὅμω αὐτό, γιατ ὶ εἶχα μαζί του τὴ ἀκαταμάχητη δύαμη το ῦ Κυρίου, πο ὺ εἶ χε προφητέψει: Οἰκοδομήσω μου τὴ ἐκκλησία, κα ὶ πύλαι ἅδου ο ὐ κατισχύσουσι αὐτῆ» (Ματθ. 16, 18). Συλλογίσου πόσοι τύραοι πολέμησα τὴ Ἐκκλησία κα ὶ πόσου φοβεροὺ διωγμοὺ ξεσήκωσα ἐατίο τη... Ὁ Αὔγουστο, ὁ Τιβέριο, ὁ Γάϊο, ὁ Νέρω, ὁ Βεσπασιαό, ὁ Τίτο κα ὶ ὅλοι οἱ διάδοχοί του μέχρι τ ὸ Μέγα Κωστατίο, ὅλοι ἦσα εἰδωλολάτρε. Κα ὶ ὅλοι - ἄλλο ἠ πιότερα, ἄλλο σκληρότερα - πολεμοῦσα τὴ Ἐκκλησία. Τὴ πολεμοῦσα ὅλοι. Κι ἂ μερικο ὶ δὲ ξεσήκωα ο ἱ ἴδιοι διωγμού, ὅμω προσήλωσή του στὴ εἰδωλολατρία ὑποκιοῦσε στὸ ἀγώα ἐατίο τῆ Ἐκκλησία ὅσου ἤθελα ὰ τοὺ κολακέψου. Παρόλα αὐτά, τ ὰ κακόβουλα σχέδια κα ὶ ο ἱ ἐπιθέσει τῶ εἰδωλολατρῶ διαλύθηκα σὰ ἱστοὶ ἀράχη, σκορπίστηκα σὰ σκόη, ἐξαφαίστηκα σὰ καπό. Ἀλλ ὰ κα ὶ ὅ σα σχεδίαζα ἐατίο τῆ Ἐκκλησία, ἔγια ἀφορμ ὴ ὰ προκύψει μεγάλη ὠφέλεια στοὺ χριστιαού. Γιατὶ δημιούργησα τὶ χορεῖε τῶ μαρτύρω, πο ὺ ἀποτελοῦ τ ὸ θησαυρό, τοὺ στύλου, τοὺ πύργου τῆ Ἐκκλησία. Βλέπει λοιπὸ τ ὴ θαυμαστ ὴ ἐκπλήρωση τῆ προφητεία; Πραγματικ ὰ «πύλαι ᾅδου οὐ κατισχύσουσι αὐτῆ». Ἀπ ὸ τ ὰ παρελθότα ὅμω, πίστευε κα ὶ γι ὰ τ ὰ μέλλοτα. Κα ὶ στ ὸ μέλλο

5 καεὶ δὲ θ ὰ μπορέσει ὰ ικήσει τὴ Ἐκκλησία. Γιατ ὶ ἂ δὲ κατόρθωσα ὰ τ ὴ συτρίψου ὅτα ἀριθμοῦσε λίγα μέλη, ὅτα διδασκαλία τη φαιότα καιούρια κα ὶ παράξεη, ὅ τα τόσοι φοβερο ὶ πόλεμοι κα ὶ τόσοι πολλο ὶ διωγμο ὶ ἀπ ὸ πατο ῦ ξεσηκώοτα ἐατίο τη, πολὺ περισσότερο δὲ θ ὰ μπορέσου ὰ τ ὴ βλάψου τώρα, πο ὺ κυριάρχησε σ ὅλη τὴ οἰ κουμέη, πο ὺ κυρίεψε ὅλα τ ὰ ἔθη κα ὶ πο ὺ ἐξαφάισε τοὺ βωμοὺ κα ὶ τ ὰ εἴδωλα, τὶ γιορτὲ κα ὶ τὶ τελετέ, τὸ καπ ὸ κα ὶ τὴ τσίκα τῶ αἰσχρῶ θυσιῶ. Πῶ πέτυχα ο ἱ ἀπόστολοι ἕα τόσο μεγάλο, ἕα τόσο σπουδαῖο κατόρθωμα, ἔπειτα ἀπ ὸ τόσα ἐμπόδια; Ἀσφαλῶ μ ὲ τ ὴ θεϊκ ὴ κα ὶ ἀκαταμάχητη δύαμη Ἐκείου, πο ὺ προφήτεψε τὴ δημιουργία κα ὶ τ ὸ θρίαμβο τῆ Ἐκκλησία. Αὐτ ὸ καεὶ δὲ μπορε ῖ ὰ τ ὸ ἀρηθε ῖ, ἐκτὸ κι ἂ εἶαι ἀόητο κα ὶ ἐτελῶ ἀίκαο ὰ σκέφτεται.