Τοµέας Αστικού, Αστικού Δικονοµικού και Εργατικού Δικαίου.

Transcript

1 Διδακτορική διατριβή της Δ.Ν. Ελπινίκης Κοσκινά του Αθανασίου, υποτρόφου του Ιδρύµατος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης. Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Σχολή Νοµικών και Οικονοµικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής Τοµέας Αστικού, Αστικού Δικονοµικού και Εργατικού Δικαίου. Τριµελής Επιτροπή : Π. Κορνηλάκης, καθηγητής επιβλέπων. Αθ. Πουλιάδης, καθηγητής. Δ. Κλαβανίδου, καθηγήτρια. Θέµα : Το δικαίωµα υπαναχώρησης στη Σύµβαση των Η.Ε. για τις διεθνείς πωλήσεις κινητών πραγµάτων.

2 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Κεφάλαιο 1 ο Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΟΜΟΙΟΜΟΡΦΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ Σελ. Ι. Εισαγωγή 1 ΙΙ. Η επιτυχία της Σύµβασης της Βιέννης σε σχέση µε το προισχύον διεθνές οµοιόµορφο δίκαιο για τις πωλήσεις. 3 ΙΙΙ. Η κύρωση της Σύµβασης της Βιέννης από την Ελλάδα 4 ΙV. Οι πρώτες προσπάθειες ενοποίησης του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου της πώλησης Οι Συµβάσεις της Χάγης του Οι εργασίες του Διεθνούς Ινστιτούτου για την Ενοποίηση του Ιδιωτικού Δικαίου «UNIDROIT» 7 2. Η πρώτη Διεθνής Διάσκεψη της Χάγης του Η δεύτερη Διεθνής Διάσκεψη της Χάγης του 1964 και οι Συµβάσεις «ULIS» και «ULF» 9 4. Η αποτυχία των Συµβάσεων της Χάγης και η Επιτροπή των Η.Ε. για το Δίκαιο του Διεθνούς Εµπορίου «UNCITRAL» Οι εργασίες της UNCITRAL για την αναθεώρηση του διεθνούς οµοιόµορφου δικαίου της πώλησης 12 V. Η κατάληξη των διεθνών προσπαθειών Η Σύµβαση της Βιέννης του 1980 «CISG» Η Διεθνής Διάσκεψη της Βιέννης του 1980 και η υιοθέτηση της «CISG» Σύγκριση της Σύµβασης της Βιέννης µε τις Συµβάσεις της Χάγης. Η επιτυχία της Σύµβασης της Βιέννης και οι λόγοι που συνέβαλαν σε αυτό. 17 α. Οµοιότητες 17 β. Διαφορές 18 VI. Το πεδίο εφαρµογής της Σύµβασης της Βιέννης Το εδαφικό πεδίο εφαρµογής της CISG 26 α Η πρώτη προϋπόθεση :

3 Ο «διεθνής» χαρακτήρας της σύµβασης πώλησης 26 β. Η δεύτερη προϋπόθεση : Σύνδεση µε ένα ή περισσότερα Συµβαλλόµενα Κράτη 30 (i) Η περίπτωση του άρθρο παρ. 1(α) Εγκατάσταση πωλητή και αγοραστή σε διαφορετικά Συµβαλλόµενα Κράτη 30 (ii) Η περίπτωση του άρθρου 1 παρ. 1(β) Εφαρµογή του δικαίου Συµβαλλόµενου Κράτους µε βάση τους κανόνες του Ι.Δ.Δ. του forum Η επιλογή της Σύµβασης της Βιέννης από τα συµβαλλόµενα µέρη 38 ως εφαρµοστέο δίκαιο 3. Το χρονικό (rationae temporis) πεδίο εφαρµογής της CISG Το πραγµατικό ή καθ ύλη (rationae materiae) πεδίο εφαρµογής της CISG 44 α. Η οριοθέτηση του πραγµατικού πεδίου εφαρµογής της Σύµβασης της Βιέννης στα άρθρα 1 έως 5 44 β. Η έννοια της «πώλησης» 44 γ. Η έννοια των «κινητών πραγµάτων» 46 (i) Ζητήµατα ορολογίας 46 (ii) O ορισµός του όρου «κινητά πράγµατα» 47 (iii) Πωλήσεις ακινήτων 47 (iv) Πωλήσεις κινητών πραγµάτων που αποσπώνται από το έδαφος 48 (v) Πωλήσεις λογισµικού Η/Υ 48 δ. Είδη συµβάσεων πώλησης που εξαιρούνται του πεδίου εφαρµογής της Σύµβασης Άρθρο 2 50 ε. Συµβάσεις προµήθειας πραγµάτων που θα παραχθούν ή θα κατασκευαστούν στο µέλλον και διάκριση από τις συµβάσεις έργου, εργασίας και παροχής υπηρεσιών Άρθρο 3 58 στ. Ειδικά ζητήµατα που εξαιρούνται του πεδίου εφαρµογής της Σύµβασης Άρθρα 4 και 5 58 VII. Άλλες διεθνείς προσπάθειες ενοποίησης του δικαίου της πώλησης 65 1.Οι Αρχές για τις Διεθνείς Εµπορικές Συµβάσεις (PICC) Οι Αρχές του Ευρωπαϊκού Δικαίου των Συµβάσεων (PECL) 67 Συµπεράσµατα 70 Κεφάλαιο 2 ο

4 ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΥΠΑΝΑΧΩΡΗΣΗΣ ΩΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΒΙΕΝΝΗΣ. I. Η έννοια και η σηµασία του δικαιώµατος 75 ΙΙ. Ζητήµατα ορολογίας 78 IIΙ. Η ιστορική εξέλιξη του δικαιώµατος υπαναχώρησης Η ρύθµιση του δικαιώµατος υπαναχώρησης στη ULIS 80 α. Οµοιότητες 80 β. Διαφορές Η κριτική της ρύθµισης του δικαιώµατος υπαναχώρησης στη ULIS και η εξέλιξή της στο Σχέδιο Σύµβασης του IV. Το ρυθµιστικό πρότυπο της Σύµβασης της Βιέννης Ο γενικός νόµιµος λόγος ευθύνης η «συµβατική παράβαση» 93 α. Η έννοια της «συµβατικής παράβασης» 93 β. Η θετική αξιολόγηση της καθιέρωσης ενιαίου νόµιµου λόγου ευθύνης Η «αντικειµενική» ευθύνη. 98 α. Η εγγυητική ευθύνη του οφειλέτη 98 β. Περιορισµοί της αντικειµενικής ευθύνης 99 γ. Σύγκριση µε το δίκαιο του Α.Κ. 101 Συµπεράσµατα 104 Κεφάλαιο 3 ο ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΥΠΑΝΑΧΩΡΗΣΗΣ. I. Η «ουσιώδης συµβατική παράβαση» Η ρυθµιστική και δογµατική επιλογή της Σύµβασης της Βιέννης. 108 α. Η ρυθµίσεις της Σύµβασης για την ουσιώδη συµβατική παράβαση, ως ειδική προϋπόθεση του δικαιώµατος υπαναχώρησης 108 β. Συναφείς ρυθµίσεις στο ενοχικό δίκαιο του Α.Κ. 113 γ. Η ουσιώδης συµβατική παράβαση ως ειδική προϋπόθεση για την άσκηση του δικαιώµατος αντικατάστασης 115

5 δ. Ο δικαιολογητικός λόγος της εξοµοίωσης των δικαιωµάτων υπαναχώρησης και αντικατάστασης σε σχέση µε την ουσιώδη αθέτηση της σύµβασης Η έννοια της «ουσιώδους συµβατικής παράβασης» 123 α. Νοµικός χαρακτηρισµός και ιστορική εξέλιξη της «ουσιώδους συµβατικής παράβασης». 123 β. Τα επί µέρους στοιχεία του ορισµού 132 γ. Η «βλάβη» που επιφέρει η αθέτηση, ως στοιχείο της ουσιώδους συµβατικής παράβασης 134 δ. Η «βαρύτητα» της βλάβης, ως στοιχείο της ουσιώδους συµβατικής παράβασης 136 (i) Η φύση των αθετούµενων συµβατικών υποχρεώσεων Ο συµβατικός καθορισµός της ουσιώδους αθέτησης, σύµφωνα µε το άρθρο 6 της CISG. 137 Α. Η θέση της Θεωρίας. 137 Β. Η θέση της Νοµολογίας. 144 (ii) Η µαταίωση του σκοπού της σύµβασης και των προσδοκιών του δανειστή 148 A. Η θέση της Θεωρίας 148 Β. Η θέση της Νοµολογίας 151 (iii) Το µέγεθος της περιουσιακής ζηµίας και η δυνατότητα αποκατάστασής της µε αποζηµίωση 153 Α. Η θέση της Θεωρίας 153 Β. Η θέση της Νοµολογίας 156 (iv) Η αδυναµία εκπλήρωσης και η άρνηση εκπλήρωσης 157 Α. Η θέση της Θεωρίας. 157 Β. Η θέση της Νοµολογίας 160 (v) Το δικαίωµα του αθετούντος να θεραπεύσει το ελάττωµα στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών του 162 Α. Η θέση της Θεωρίας 162 Β. Η θέση της Νοµολογίας 169 ε. Κριτήρια ερµηνείας της ουσιώδους συµβατικής παράβασης, σύµφωνα µε τις αρχές PICC και PECL 171 στ. Η «πρόβλεψη» των συνεπειών της αθέτησης, ως στοιχείο της ουσιώδους συµβατικής παράβασης 176 (ι) Νοµική φύση Προϋπόθεση της ουσιώδους αθέτησης ή απαλλακτική ρήτρα 176

6 (ii) Ο συσχετισµός αντικειµενικού και υποκειµενικού όρου 182 (iii) Ο χρόνος στον οποίο κρίνεται η πρόβλεψη των συνεπειών της αθέτησης 185 (iv) Δογµατική ερµηνεία του κριτηρίου της πρόβλεψης σε σχέση µε τον κρίσιµο χρόνο 191 Συµπεράσµατα 195 ΙΙ. Η πρόσθετη προθεσµία εκπλήρωσης (Nachfrist) Νοµική φύση και ιστορική εξέλιξη του θεσµού της πρόσθετης προθεσµίας εκπλήρωσης σύγκριση µε εθνικά δίκαια Ο δικαιολογητικός λόγος της ρύθµισης σε σχέση µε τον κανόνα της ουσιώδους συµβατικής παράβασης Τα επί µέρους στοιχεία της πρόσθετης προθεσµίας εκπλήρωσης. 212 α. Περίπτωση µη παράδοσης από τον πωλητή και µη πληρωµής του τιµήµατος ή µη παραλαβής των πραγµάτων από τον αγοραστή. 212 β. Τάξη προθεσµίας εκπλήρωσης τρόπος διαβίβασης της δήλωσης. 215 γ. Πρόσθετη προθεσµία εύλογης διάρκειας. 218 δ. Μη εκπλήρωση ή άρνηση εκπλήρωσης, στην πρόσθετη προθεσµία που τάχθηκε Το όριο της δέσµευσης των άρθρων 47 παρ. 2 και 63 παρ. 2 CISG 225 Συµπεράσµατα 228 ΙΙΙ. Η προτερόχρονη υπαναχώρηση (άρθρο 72) Νοµική φύση και ιστορική εξέλιξη του θεσµού της προτερόχρονης υπαναχώρησης Τα επί µέρους στοιχεία της προτερόχρονης υπαναχώρησης 237 α. Μελλοντική ουσιώδης αθέτηση της σύµβασης, η οποία καθίσταται σαφής πριν από το χρόνο εκπλήρωσης της σύµβασης (άρθρο 72 παρ.1) 237

7 β. Προηγούµενη γνωστοποίηση της πρόθεσης για υπαναχώρηση και παροχή εξασφάλισης (άρθρο 72 παρ.2) 242 γ. Παροχή επαρκούς εξασφάλισης 248 δ. Άρνηση Εκπληρώσεως (άρθρο 72 παρ.3) 251 ΙV. Η αθέτηση ως προς τµηµατικές παροχές (άρθρο 73) Η έννοια της σύµβασης για διαδοχικές τµηµατικές παροχές (installment contract) Ιστορική εξέλιξη του θεσµού της υπαναχώρησης σε σύµβασης για διαδοχικές τµηµατικές παροχές Η ρύθµιση του άρθρου 73 της CISG Η υπαναχώρησης ως προς µία τµηµατική παροχή (άρθρο 73 παρ.1) Η υπαναχώρηση ως προς µελλοντικές τµηµατικές παροχές (άρθρο 73 παρ.2) Σύγκριση του άρθρου 73 παρ.2 µε το άρθρο 72 της Σύµβασης Η υπαναχώρηση ως προς το σύνολο της σύµβασης (άρθρο 73 παρ.3) Σύγκριση του άρθρου 73 µε το άρθρο 51 της Σύµβασης - (αθέτηση ως προς µέρος της σύµβασης). 281 Συµπεράσµατα 285 Κεφάλαιο 4 ο Η ΑΣΚΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΥΠΑΝΑΧΩΡΗΣΗΣ Ι. Ο τρόπος άσκησης του δικαιώµατος υπαναχώρησης (άρθρα 26,27) Η ρυθµιστική επιλογή της CISG σε σχέση µε το προισχύον δίκαιο της ULIS Η δήλωση υπαναχώρησης Η γνωστοποίηση της δήλωσης Το δικαίωµα επιλογής στην άσκηση του δικαιώµατος υπαναχώρησης (ius variandi) 305 ΙΙ. Οι χρονικοί περιορισµοί άσκησης του δικαιώµατος υπαναχώρησης (άρθρα 49 παρ.2 και 64 παρ. 2) Περιορισµοί στο δικαίωµα υπαναχώρησης του αγοραστή

8 (άρθρο 49 παρ.2) 307 α. Η περίπτωση καθυστερηµένης παράδοσης 310 (άρθρο 49 παρ.2 α ) β. Η περίπτωση άλλης αθέτησης (άρθρο 49 παρ.2 β ) Περιορισµοί στο δικαίωµα υπαναχώρησης του πωλητή (άρθρο 64 παρ.2) 321 α. Η περίπτωση καθυστερηµένης εκπλήρωσης (άρθρο 64 παρ.2 α ) 322 β. Η περίπτωση άλλης αθέτησης (άρθρο 64 παρ.2 β ) 324 Συµπεράσµατα 325 Κεφάλαιο 5 ο ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΥΠΑΝΑΧΩΡΗΣΗΣ Ι. Δογµατική προσέγγιση µε γνώµονα τις συνέπειες άσκησης του δικαιώµατος υπαναχώρησης Η διαφορές µεταξύ των εθνικών δικαίων και η θέση του ελληνικού δικαίου Η θέση της Σύµβασης της Βιέννης Η ρύθµιση του ελληνικού Α.Κ. µετά το Ν. 3043/ ΙΙ. Επί µέρους ζητήµατα από την ερµηνεία και εφαρµογή των διατάξεων της Σύµβασης για τα αποτελέσµατα της υπαναχώρησης (άρθρα 81-84) Η ρύθµιση των αποτελεσµάτων της υπαναχώρησης στη Σύµβαση Το άρθρο 81 της Σύµβασης Το άρθρο 82 της Σύµβασης. 343 α. Οι περιπτώσεις αποκλεισµού του δικαιώµατος υπαναχώρησης. 343 β. Η σχέση του άρθρου 82 µε το ζήτηµα της µετάθεσης του κινδύνου. 347 γ. Κενά στη ρύθµιση του άρθρου Το άρθρο 83 της Σύµβασης Το άρθρο 84 της Σύµβασης. 358 α. Ο δικαιολογητικός λόγος της ρύθµισης. 358

9 β. Η υποχρέωση απόδοσης τόκου για το επιστρεπτέο τίµηµα (άρθρο 84 παρ.1). 359 γ. Η υποχρέωση απόδοσης των ωφεληµάτων από τα πράγµατα (άρθρο 84 παρ.2). 365 ΙΙΙ. Η αξίωση αποζηµίωσης σε σχέση µε την υπαναχώρηση Η ρυθµιστική επιλογή της Σύµβασης Η αντίστοιχη ρύθµιση του Α.Κ Η έκταση της οφειλόµενης αποζηµίωσης. 373 α. Η γενική διάταξη του άρθρου β. Το ειδικότερο περιεχόµενο της αξίωσης αποζηµίωσης σε περίπτωση υπαναχώρησης (άρθρα 75-76) Η απαλλαγή από την ευθύνη σε αποζηµίωση (άρθρο 79-80) 392 Συµπεράσµατα 399 ΕΠΙΜΕΤΡΟ 406 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

10 1 ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΥΠΑΝΑΧΩΡΗΣΗΣ ΣΤΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΩΝ Η.Ε. ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΚΙΝΗΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ Κεφάλαιο 1 ο : Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΟΜΟΙΟΜΟΡΦΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ Ι. Εισαγωγικά Με την πεποίθηση ότι «η σταδιακή εναρµόνιση και ενοποίηση των κανόνων για το δίκαιο του διεθνούς εµπορίου, περιορίζοντας ή καταργώντας τα νοµικά εµπόδια στη ροή των διεθνών συναλλαγών, ιδίως εκείνα που επηρεάζουν τις αναπτυσσόµενες χώρες, θα συµβάλει σηµαντικά στην παγκόσµια οικονοµική συνεργασία µεταξύ όλων των κρατών στη βάση της ισότητας, καθώς και στην κατάργηση των διακρίσεων στο διεθνές εµπόριο, και συνακόλουθα, στην ευηµερία όλων των λαών» και περαιτέρω ότι «η υιοθέτηση µιας Σύµβασης για τις διεθνείς πωλήσεις εµπορευµάτων, η οποία θα λαµβάνει υπόψη τα διαφορετικά κοινωνικά, οικονοµικά και νοµικά συστήµατα των Κρατών και θα αίρει τις υφιστάµενες αβεβαιότητες και ασάφειες όσον αφορά τα δικαιώµατα και τις υποχρεώσεις πωλητών και αγοραστών, θα συµβάλει αποφασιστικά στην αρµονική ανάπτυξη του διεθνούς εµπορίου» 1, η Γενική Συνέλευση των Ηνωµένων Εθνών, στις 16 Δεκεµβρίου του 1978, κήρυξε την έναρξη της Διάσκεψης για τις Συµβάσεις Διεθνούς Πώλησης Εµπορευµάτων που έλαβε χώρα στη Βιέννη την άνοιξη του 1980 και οδήγησε στην υιοθέτηση της Σύµβασης που αποτελεί το αντικείµενο της παρούσας διατριβής. Η Σύµβαση, η οποία είναι ευρύτερα γνωστή µε τα αρχικά CISG, από τον τίτλο που φέρει στην Αγγλική (United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods), µία από τις έξι επίσηµες γλώσσες στις οποίες συντάχθηκε το πρωτότυπο κείµενο της Σύµβασης 2, τέθηκε προς υπογραφή στην τελική σύνοδο της Διάσκεψης του 1980, την 11 η Απριλίου του 1980 και άρχισε να ισχύει την Η «Σύµβαση των Ηνωµένων Εθνών για τις διεθνείς πωλήσεις κινητών πραγµάτων», όπως αποδόθηκε ο τίτλος κατά τη µεταγλώττιση της στην Ελληνική, γνωστή και ως «Σύµβαση της Βιέννης», κυρώθηκε από τη χώρα µας µε το Νόµο 1 U.N. Official Record xiii xiv, Resolution 33/93 : General Assembly Resolution convening the United Nations Conference on Contracts for the International Sale of Goods. 2 Βλ. άρθρο 101 της Σύµβασης όπου ορίζεται : «Έγινε στη Βιέννη στις 11 Απριλίου 1980 σε ένα πρωτότυπο, του οποίου τα κείµενα στην αραβική, κινεζική, αγγλική, γαλλική, ρωσική και ισπανική γλώσσα είναι εξίσου δεσµευτικά.» : Ν. 2532/1997 (ΦΕΚ 32 Α / )

11 2 2532/1997 (ΦΕΚ 32 Α / ) και αποτελεί ισχύον ελληνικό δίκαιο από την 1 η Φεβρουαρίου Από τη θέση της σε ισχύ, η Σύµβαση της Βιέννης αντικατέστησε το εφαρµοστέρο, βάσει των κανόνων του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου, δίκαιο, όσον αφορά τις συµβάσεις διεθνούς πώλησης κινητών πραγµάτων που εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής της, για τα ζητήµατα που καλύπτονται από το ρυθµιστικό της πλαίσιο. Η Σύµβαση της Βιέννης εφαρµόζεται ειδικότερα σε συµβάσεις πώλησης, αστικού ή εµπορικού χαρακτήρα 4, που συνδέονται µε περισσότερες έννοµες τάξεις και θεωρούνται για το λόγο αυτό «διεθνείς». Ο ορισµός της «διεθνούς πώλησης» για τους σκοπούς της Σύµβασης, δίνεται στο πρώτο άρθρο του Πρώτου Μέρους, όπου οριοθετείται και το πεδίο εφαρµογής της. Σύµφωνα µε το άρθρο αυτό, η Σύµβαση εφαρµόζεται σε πωλήσεις που συνάπτονται µεταξύ µερών που έχουν την εγκατάστασή τους σε διαφορετικά Συµβαλλόµενα στη Σύµβαση κράτη, καθώς και όταν οι κανόνες του Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου υποδεικνύουν ως εφαρµοστέο το δίκαιο Συµβαλλόµενου κράτους 5. Από πλευράς περιεχοµένου, η Σύµβαση θεσπίζει οµοιόµορφο ουσιαστικό δίκαιο για τις διεθνείς πωλήσεις και περιλαµβάνει ένα αυτόνοµο πλέγµα ρυθµιστικών διατάξεων, τόσο για τη σύναψη όσο και για τον καθορισµό των υποχρεώσεων των συµβαλλοµένων µερών και για τις συνέπειες από την παράβασή τους 6. Η Σύµβαση αποτελείται από συνολικά 101 άρθρα που υποδιαιρούνται σε τέσσερα µέρη. Στα δύο κεφάλαια του Πρώτου Μέρους (άρθρα 1-13) οριοθετείται το πεδίο εφαρµογής της Σύµβασης και θεσπίζονται γενικές διατάξεις και κανόνες ερµηνείας της Σύµβασης, εφαρµοστέες στα επόµενα δύο µέρη. Το Δεύτερο Μέρος (άρθρα 14-24) 3 Σύµφωνα µε την παρ. 2 του άρθρου 99 του Τέταρτου Μέρους της Σύµβασης, που φέρει τον τίτλο Τελικές Διατάξεις, «Όταν ένα Κράτος κυρώνει, αποδέχεται, εγκρίνει ή προσχωρεί στην παρούσα Σύµβαση, µετά την κατάθεση του δέκατου εγγράφου κύρωσης, αποδοχής, έγκρισης ή προσχώρησης, η Σύµβαση τίθεται σε ισχύ ως προς το Κράτος αυτό κατά την πρώτη ηµέρα του µήνα που αρχίζει µετά την πάροδο δωδεκαµήνου, αφότου κατατέθηκε το έγγραφο κύρωσης, αποδοχής, έγκρισης ή προσχώρησης». Η Ελλάδα προσχώρησε στη Σύµβαση της Βιέννης καταθέτοντας το σχετικό έγγραφο στη Γραµµατεία των Ηνωµένων Εθνών την , συνεπώς η Σύµβαση τέθηκε σε ισχύ ως προς την Ελλάδα την Βλ. Εισηγητική Έκθεση στο Σχέδιο νόµου «Κύρωση της Σύµβασης των Η.Ε. για τις διεθνείς πωλήσεις κινητών πραγµάτων» (Ν. 2532/1997), ΙΙΙ - Βλ. και αναλυτικά π.κ. Κεφ. 1 ο IV.4.δ. Βλ. και Φλάµπουρας Δ., Η Διεθνής Πώληση, σε Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών, Χ. Παµπούκη, εκδ. Νοµική Βιβλιοθήκη, 2010, Κεφ.2, Παρ. 1, σ. 283 περ. 560, 284 περ Άρθρο 1 παρ. 1 α, β της Σύµβασης της Βιέννης 6 Βλ. Witz Claude & Καπνοπούλου Ν. Ελισάβετ, Η Σύµβαση της Βιέννης περί διεθνούς πωλήσεως εµπορευµάτων και η πρόσφατη νοµολογία, ΕΕΕυρΔ 3 : 1995 σ. 563.

12 3 περιλαµβάνει διατάξεις σχετικές µε τη σύναψη των συµβάσεων πώλησης και ακολουθεί στο Τρίτο Μέρος (άρθρα 25 88) η ουσιαστική ρύθµιση της πώλησης µε κανόνες που διέπουν τα δικαιώµατα, τις υποχρεώσεις και τα έννοµα βοηθήµατα των συµβαλλόµενων µερών. Στο Τέταρτο και τελευταίο Μέρος (άρθρα ) θεσπίζονται κανόνες δηµοσίου διεθνούς δικαίου, που απευθύνονται στα συµβαλλόµενα κράτη, και ρυθµίζουν τη σχέση της CISG µε άλλες Διεθνείς Συµβάσεις και Συµφωνίες, τις επιφυλάξεις που επιτρέπεται να διατυπώσουν τα κράτη που κυρώνουν τη Σύµβαση ή προσχωρούν σ αυτήν, καθώς και µεταβατικές διατάξεις για τα χρονικά όρια ισχύος της Σύµβασης και τη θέση της σε ισχύ. ΙΙ. Η επιτυχία της Σύµβασης της Βιέννης σε σχέση µε το προϊσχύον διεθνές οµοιόµορφο δίκαιο για τις πωλήσεις. Αντικείµενο ρύθµισης της Σύµβασης της Βιέννης είναι η σύµβαση της πώλησης. Η πώληση αποτελεί το πρότυπο αµφοτεροβαρούς ενοχικής σύµβασης, και είναι ένας από τους αρχαιότερους εµπορικούς θεσµούς, µε τεράστια οικονοµική αξία στην εµπορική πρακτική, ο σηµαντικότερος αρωγός στη διακίνηση αγαθών στην εγχώρια και διεθνή οικονοµία. Στο νευραλγικό αυτόν τοµέα του ενοχικού δικαίου, η Σύµβαση της Βιέννης κατάφερε, για πρώτη φορά στην ιστορία των διεθνών προσπαθειών για την ενοποίηση του δικαίου της πώλησης, να συνδυάσει στοιχεία από τις αντίστοιχες ρυθµίσεις των µεγάλων οικογενειών του δικαίου, εκφράζοντας ταυτόχρονα τις σύγχρονές συναλλακτικές αντιλήψεις και ανάγκες, και να εξισορροπήσει αντιτιθέµενα συµφέροντα χωρών µε διαφορετικά οικονοµικοπολιτικά και κοινωνικά συστήµατα. Αυτός ήταν και ο λόγος που η Σύµβαση της Βιέννης γνώρισε µεγάλη επιτυχία παγκοσµίως και κυρώθηκε από πλήθος χωρών σε ολόκληρο τον κόσµο.μέχρι σήµερα, η Σύµβαση της Βιέννης έχει κυρωθεί από 78 συνολικά χώρες 7, µεταξύ των οποίων οι µεγαλύτερες οικονοµικές δυνάµεις του κόσµου, αλλά 7 Βλ. για το σύνολο των κρατών που έχουν κυρώσει τη Σύµβαση της Βιέννης : & United Nations Commission on International Trade Law (UNCITRAL), Texts & Status Σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία της Επιτροπής των Ηνωµένων Εθνών για το Διεθνές Εµπορικό Δίκαιο (UNCITRAL), που εκπόνησε τη Σύµβαση της Βιέννης, η Σύµβαση έχει ήδη κυρωθεί µέχρι τον Φεβρουάριο 2012, από 78 συνολικά χώρες : Αλβανία, Αργεντινή, Αρµενία, Αυστραλία, Αυστρία, Λευκορωσία, Βέλγιο, Βοσνία Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Μπουρούντι, Καναδάς, Χιλή, Κίνα, Κολοµβία, Κροατία, Κούβα, Κύπρος, Τσεχία, Δανία, Δοµινικανή Δηµοκρατία, Εκουαδόρ, Αίγυπτος, Ελ Σαλβαδόρ, Εσθονία, Φιλανδία, Γαλλία, Γκαµπόν, Γεωργία, Γερµανία, Ελλάδα, Γουινέα, Ανδόρα, Ουγγαρία, Ισλανδία, Ιράκ, Ισραήλ, Ιταλία, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Κιρζικστάν, Λετονία, Λίβανος,

13 4 και χώρες από όλες τις ηπείρους µε ποικίλα επίπεδα ανάπτυξης, ενώ τείνει να εξελιχθεί ως το κοινό δίκαιο της πώλησης και στον ενιαίο ευρωπαϊκό οικονοµικό χώρο, αφού έχει κυρωθεί από όλα σχεδόν τα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, µε εξαίρεση το Ηνωµένο Βασίλειο, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία. Μία από τις χώρες στις οποίες η Σύµβαση τέθηκε σε ισχύ τα τελευταία χρόνια είναι και η Κύπρος (01/04/2006), ενώ στην Τουρκία, η Σύµβαση τέθηκε σε ισχύ µόλις την 12 η Ιουλίου Με αυτό το νοµοθετικό περιεχόµενο και ενόψει της ευρύτατης αποδοχής της σε παγκόσµιο επίπεδο, εύλογα η Σύµβαση της Βιέννης θεωρείται το σηµαντικότερο νοµοθετικό επίτευγµα των τελευταίων ετών στο χώρο του οµοιόµορφου διεθνούς εµπορικού δικαίου, ορόσηµο στην πορεία των εξελίξεων για τη διεθνή ενοποίηση του δικαίου των συµβάσεων, ενώ έχει χαρακτηριστεί από έγκριτους νοµικούς σε ολόκληρο τον κόσµο ως µία σύγχρονη «lex mercatoria», έκφραση της υπερεθνικής νοµικής σκέψης και λογικής 8. ΙΙΙ. Η κύρωση της Σύµβασης της Βιέννης από την Ελλάδα Η Ελλάδα κύρωσε τη Σύµβαση της Βιέννης στα τέλη του έτους 1997, µία δεκαετία σχεδόν αφότου αυτή είχε τεθεί το πρώτον σε ισχύ, την 1η Ιανουαρίου 1988, και ενώ γνώριζε ήδη µεγάλη επιτυχία διεθνώς, αφού είχε κυρωθεί από 45 χώρες µεταξύ των οποίων και 9 κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έκτοτε η απήχηση της Σύµβασης εξακολούθησε και εξακολουθεί να εξαπλώνεται ραγδαία, αφού στο διάστηµα των πέντε περίπου ετών που µεσολάβησαν µέχρι σήµερα, ο αριθµός των Συµβαλλοµένων κρατών αυξήθηκε σε 78 9 και είναι βέβαιο ότι θα εξακολουθήσει να αυξάνεται µε τους ίδιους ρυθµούς και στο µέλλον, εντείνοντας ταυτόχρονα τη σπουδαιότητα και την πρακτική αξία της Σύµβασης για το παγκόσµιο εµπόριο. Λεσόθο, Λιβερία, Λιθουανία, Λουξεµβούργο, FYROM, Μαυριτανία, Μεξικό, Μολδαβία, Μογγολία, Μαυροβούνιο, Λαική Δηµοκρατία του Μπενίν, Κάτω Χώρες, Νέα Ζηλανδία, Νορβηγία, Παραγουάη, Περού, Πολωνία, Ρουµανία, Ρωσική Οµοσπονδία, Αγ. Βικέντιος και Γρεναδίνες, Αγιος Μαρίνος, Σιγκαπούρη, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Συρία, Τουρκία, Ουγκάντα, Ουκρανία, Η.Π.Α., Ουρουγουάη, Ουζµπεκιστάν, Ζάµπια. 8 Winship P. The Scope of the Vienna Convention on International Sales Contracts, σε : Galston M. N. & Smit H., International Sales, The U.N. Convention on Contracts for the International Sale of Goods, Κεφ. 1, σ Βλ. και Σταθόπουλο Μ, Η υπό κύρωση Σύµβαση των Ηνωµένων Εθνών για τις Διεθνείς πωλήσεις κινητών και το δίκαιο του Α.Κ. Καινοτοµίες επί συµβατικών παραβάσεων, ΝοΒ 45 (1997) σ Βλ. π.π. υποσηµ. 7

14 5 Παρά την εµφανή καθυστέρηση ως προς την κύρωσή της, η στάση του Έλληνα Νοµοθέτη απέναντι στη Σύµβαση της Βιέννης υπήρξε εξ αρχής ιδιαίτερα θετική. Το δίκαιο της Σύµβασης θεωρήθηκε σε µεγάλο βαθµό όµοιο µε το δίκαιο της πώλησης του Α.Κ. και οι κανόνες της οικείοι, κατά το µεγαλύτερο µέρος τους, στον Έλληνα νοµικό, ενώ όπου υπήρχαν διαφορές, συνιστούσαν πρόοδο σε σχέση µε το εσωτερικό µας δίκαιο, είτε από δογµατική άποψη, είτε από άποψη νοµοθετικής πολιτικής 10. Αυτός ίσως ήταν και ο λόγος που οδήγησε εν τέλει στην ανεπιφύλακτη κύρωση της Σύµβασης από τη χώρα µας, χωρίς να γίνει χρήση καµίας από τις προβλεπόµενες δυνατότητες διατύπωσης επιφυλάξεων 11. Η θετική αυτή στάση του Έλληνα νοµοθέτη εκφράσθηκε ρητά στην Εισηγητική Έκθεση του σχεδίου νόµου για την κύρωση της Σύµβασης της Βιέννης. Η νοµοπαρασκευαστική επιτροπή, αφού επεσήµανε τη µεγάλη οµοιότητα µεταξύ των δύο συστηµάτων δικαίου και την υπεροχή του δικαίου της Σύµβασης στα σηµεία όπου οι κανόνες της διέφεραν από τους αντίστοιχους κανόνες του Ελληνικού δικαίου της πώλησης, τόνισε ότι, στα σηµεία αυτά υπεροχής της Σύµβασης, θα σηµειωθεί πρόοδος στην έννοµη τάξη του ιδιωτικού µας δικαίου και περαιτέρω, ότι θα ήταν ευκταίο ορισµένες νέες ρυθµίσεις να καταστούν ισχύον δίκαιο και για τις εγχώριες πωλήσεις. Η τελευταία αυτή ευχή πραγµατοποιήθηκε µε τη θέση σε ισχύ του νέου νόµου 3043/2002 (ΦΕΚ 192/ ), µε τον οποίο ενσωµατώθηκε στο εσωτερικό δίκαιο η Οδηγία 1999/44/ΕΚ και τροποποιήθηκε το δίκαιο της πώλησης του Α.Κ. κατά τρόπο ώστε οι ρυθµίσεις του να προσεγγίσουν ακόµη περισσότερο τους κανόνες 10 Βλ. Εισηγητική Έκθεση στο Σχέδιο του Ν.2532/1997 «Κύρωση της Σύµβασης των Η.Ε. για τις διεθνείς πωλήσεις κινητών πραγµάτων» σε Κουτσούκης Δηµήτριος, Η Σύµβαση των Ηνωµένων Εθνών για τις διεθνείς πωλήσεις κινητών πραγµάτων, εκδ. Σάκκουλας, Αθήνα Κοµοτηνή 2000, σ. 95 Βλ και Σταθόπουλος Μ. : Η υπό κύρωση Σύµβαση των Ηνωµένων Εθνών για τις Διεθνείς πωλήσεις κινητών και το δίκαιο του Α.Κ. Καινοτοµίες επί συµβατικών παραβάσεων, ΝοΒ 45 (1997) σ επ. Βλ. και ΕφΛαµ. 63/2006. Επισκ. Ε.Δ. 2006, σ επ., όπου το δικαστήριο, κάνοντας αναφορά στη ρύθµιση των συνεπειών των συµβατικών παραβάσεων κατά τη Σύµβαση της Βιέννης, επισηµαίνει ότι : «.. παρά τη ριζικά διαφορετική δοµή και φιλοσοφία των ρυθµίσεων της Σύµβασης από τη δοµή των ρυθµίσεων του Α.Κ., πολλές από τις λύσεις που δίνονται στη Σύµβαση δεν αφίστανται ουσιωδώς, κατ αποτέλεσµα, από τις λύσεις που ήδη ισχύουν στο ελληνικό δίκαιο, είτε επειδή προβλέπονται µε ρητές διατάξεις του Α.Κ., είτε επειδή έχουν καθιερωθεί µε την ερµηνεία, ιδίως του άρθρου 288 Α.Κ.». 11 Άρθρα 92, 94, 95 και 96 της Σύµβασης της Βιέννης.

15 6 της Σύµβασης σε πολλά από τα σηµεία όπου υπήρχαν µεταξύ τους ουσιαστικές διαφορές 12. Πέραν της όποιας οµοιότητας των δύο συστηµάτων δικαίου, η κύρωση της Σύµβασης από τη χώρα µας, στο χρόνο που συντελέστηκε, είχε πλέον καταστεί επιβεβληµένη, και οι δικαιοπολιτικοί λόγοι που την επέβαλαν συνοψίζονται στην καταληκτική παράγραφο της Εισηγητικής Έκθεσης του κυρωτικού νόµου, όπου επί λέξει αναφέρεται ότι : «Βασικό πλεονέκτηµα της κύρωσης θα είναι η ένταξη της χώρας µας στην Κοινότητα Δικαίου, ως προς το αντικείµενο της Σύµβασης, στην οποία ανήκουν οι περισσότερες προηγµένες χώρες του κόσµου (και της Ευρωπαϊκής Ένωσης), µε τις οποίες συνεργάζεται η Ελλάδα και διατηρεί εµπορικές σχέσεις. Η οµοιοµορφία των κανόνων του διεθνούς εµπορίου είναι σηµαντικό όφελος» 13. Στην σκέψη αυτή αποτυπώνεται η επιτυχία της Σύµβασης της Βιέννης και η υλοποίηση του απώτερου στόχου των εµπνευστών της, που οραµατίστηκαν ότι η υιοθέτηση οµοιόµορφων κανόνων για τις συµβάσεις διεθνούς πώλησης κινητών πραγµάτων, οι οποίοι θα λαµβάνουν υπόψη τα διαφορετικά κοινωνικά, οικονοµικά και νοµικά συστήµατα, θα συµβάλει στην άρση των νοµικών εµποδίων στις διεθνείς συναλλαγές και θα προωθήσει την ανάπτυξη του διεθνούς εµπορίου στη βάση της ισότητας και των αµοιβαίων ωφεληµάτων, γεγονός που µε τη σειρά του θα συµβάλει αποφασιστικά στην προώθηση των φιλικών σχέσεων µεταξύ των κρατών Βλ. Κορνηλάκη, Ειδικό Ενοχικό Δίκαιο, σ Βλ. Εισηγητική Έκθεση σε : Κουτσούκη Δ., Η Σύµβαση των Ηνωµένων Εθνών για τις διεθνείς πωλήσεις κινητών πραγµάτων, σ. 93 επ. 14 Ν 2532/1997 (ΦΕΚ 32 Α / ), Προοίµιο

16 7 ΙV. Οι πρώτες προσπάθειες ενοποίησης του διεθνούς ιδιωτικού δικαίου της πώλησης Οι Συµβάσεις της Χάγης του Οι εργασίες του Διεθνούς Ινστιτούτου για την Ενοποίηση του Ιδιωτικού Δικαίου «UNIDROIT». Οι στόχοι που επιτεύχθηκαν µε τη Σύµβαση της Βιέννης δεν τέθηκαν για πρώτη φορά στη Διάσκεψη των Ηνωµένων Εθνών του Η ανάγκη καθιέρωσης ενός οµοιόµορφου ουσιαστικού δικαίου για τις διεθνείς πωλήσεις ανατρέχει στις αρχές της δεκαετίας του 30. Χρειάστηκαν 50 ολόκληρα χρόνια έρευνας και εργασιών και αρκετές αποτυχηµένες προσπάθειες για να καταλήξουµε σε ένα ευρέως αποδεκτό σύστηµα οµοιόµορφων κανόνων για το δίκαιο της πώλησης, όπως αυτό που ενσωµατώθηκε στη Σύµβαση της Βιέννης. Οι πρώτες προσπάθειες για την ενοποίηση του ιδιωτικού δικαίου για τις διεθνείς πωλήσεις ξεκίνησαν το 1930, υπό την αιγίδα του Διεθνούς Ινστιτούτου για την Ενοποίηση του Ιδιωτικού Δικαίου (International Institute For the Unification of Private Law - στο εξής «UNIDROIT»), ενός διακυβερνητικού οργανισµού µε έδρα τη Ρώµη. Το Ινστιτούτο ανέλαβε το έργο αυτό τον Απρίλιο του 1930, µε αφορµή µία αναφορά του Καθηγητή Ερνέστου Ράµπελ (Prof. Ernst Rabel), διευθυντή τότε του Ινστιτούτου για το Αλλοδαπό και το Διεθνές Δίκαιο του Βερολίνου. Στην αναφορά αυτή ο Καθ. Ράµπελ εξέθετε τις απόψεις του για το ευκταίο ενός οµοιόµορφου ουσιαστικού δικαίου για τις διεθνείς πωλήσεις εµπορευµάτων και τη δυνατότητα επίτευξής του. Το 1935, η Διοίκηση του Ινστιτούτου ανέθεσε σε µία Επιτροπή από διακεκριµένους Ευρωπαίους νοµικούς να προετοιµάσει ένα προκαταρκτικό σχέδιο οµοιόµορφου νόµου για τις διεθνείς πωλήσεις εµπορευµάτων. Η Επιτροπή, στην οποία µετείχαν εκπρόσωποι από την Γαλλία, τη Γερµανία το Ηνωµένο Βασίλειο και τη Σκανδιναβία, δηλαδή εκπρόσωποι των τεσσάρων κυρίαρχων συστηµάτων δικαίου του δυτικού κόσµου (Λατινικό, Γερµανικό, Αγγλοαµερικανικό και Σκανδιναβικό), κατέληξε σε ένα Σχέδιο Οµοιόµορφου Νόµου. Το Σχέδιο της Επιτροπής διατέθηκε στις Κυβερνήσεις των ενδιαφερόµενων κρατών για παρατηρήσεις και σχόλια, οι εργασίες ωστόσο προς το σκοπό αυτό διακόπηκαν το 1939, εξ αιτίας του Β 15 Βλ. αναλυτικά για την ιστορική εξέλιξη του οµοιόµορφου διεθνούς δικαίου της πώλησης : Πουλιάδη, Συρροή Κανόνων ειδικού και γενικού ενοχικού δικαίου στην αστική ευθύνη του πωλητή, τοµ. 1, 9 σελ. 84 επ.

17 8 παγκοσµίου πολέµου και ξεκίνησαν εκ νέου την δεκαετία του 50, επί τη βάσει του αρχικού Σχεδίου της Επιτροπής. 2. Η πρώτη Διεθνής Διάσκεψη της Χάγης, του Το 1951, η Ολλανδική Κυβέρνηση συγκάλεσε Διεθνή Διάσκεψη στη Χάγη για να εξετάσει το προτεινόµενο κείµενο και να αποφασίσει για την περαιτέρω πορεία των εργασιών. Η Διάσκεψη, στην οποία µετείχαν 20 χώρες µε αντιπροσώπους και πέντε χώρες ως απλοί παρατηρητές, προερχόµενοι ως επί το πλείστον από τις αναπτυγµένες χώρες του δυτικού κόσµου 16, αποφάσισε την εξακολούθηση των εργασιών και συγκρότησε µία νέα Επιτροπή για να αναλάβει το έργο αυτό. Η νέα Επιτροπή επεξεργάστηκε το αρχικό Σχέδιο Νόµου και συνέταξε ένα αναθεωρηµένο κείµενο. Το κείµενο αυτό διατέθηκε το έτος 1956 στις Κυβερνήσεις των κρατών για παρατηρήσεις και σχόλια, επί τη βάσει των οποίων διαµορφώθηκε εν τέλει, το έτος 1963, ένα τελικό Σχέδιο Οµοιόµορφου Νόµου για τις Διεθνείς Πωλήσεις. Όλα τα παραπάνω κείµενα περιελάµβαναν κανόνες για τα δικαιώµατα και τις υποχρεώσεις των συµβαλλόµενων µερών από τη σύµβαση της πώλησης και τις συνέπειες από την παράβαση των υποχρεώσεών αυτών. Άφηναν ωστόσο αρρύθµιστα τα ζητήµατα που αφορούσαν τη σύναψη των συµβάσεων πώλησης, δηµιουργώντας σοβαρό κενό δικαίου, δεδοµένου ότι πολλές από τις ρυθµίσεις τους, κατά τα λοιπά, αναφέρονταν στον χρόνο σύναψης των συµβάσεων πώλησης, χωρίς να προσδιορίζουν το σηµείο αυτό. Το γεγονός αυτό προβληµάτισε τους ιθύνοντες του Διεθνούς Ινστιτούτου της Ρώµης (UNIDROIT), οι οποίοι αποφάσισαν να συγκροτήσουν µία ακόµη Επιτροπή, αποτελούµενη από εκπροσώπους από τη Γαλλία, την Αυστρία, το Ηνωµένο Βασίλειο, την Ιταλία, το Περού και τη Σουηδία, για να προετοιµάσει ένα ακόµη Σχέδιο Οµοιόµορφου Νόµου που θα περιελάµβανε κανόνες αποκλειστικά για τη σύναψη των διεθνών πωλήσεων. 16 Στην Διάσκεψη του 1951 µετείχαν µε αντιπροσώπους ή παρατηρητές οι ακόλουθες χώρες: Αυστρία, Βέλγιο, Βολιβία, Χιλή, Κούβα, Δανία, Φιλανδία, Γαλλία, Γερµανία, Μ. Βρετανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Ιαπωνία, Λουξεµβούργο, Κάτω Χώρες, Νορβηγία, Πορτογαλία, Σαν Μαρίνο, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Βατικανό, Γιουγκοσλαβία και οι Η.Π.Α. µε απλό παρατηρητή. Βλ. Rabel E : The Hague conference on the Unification of the Sales Law, Am. J. Comp. L. 1 (1952) σ. 58

18 9 3. Η δεύτερη Διεθνής Διάσκεψη της Χάγης, του 1964 και οι Συµβάσεις «ULIS» και «ULF». Το 1964, και αφού τα δύο Σχέδια Οµοιόµορφων Νόµων (ένα για τα δικαιώµατα και τις υποχρεώσεις των συµβαλλοµένων µερών που εκπόνησε η Επιτροπή της Διάσκεψης των Η.Ε. του 1951 και ένα για τη σύναψη των συµβάσεων πώλησης που εκπόνησε η Επιτροπή του Ινστιτούτου της Ρώµης) είχαν φθάσει στην τελική τους µορφή, η Ολλανδική κυβέρνηση συγκάλεσε νέα Διπλωµατική Διάσκεψη στη Χάγη, όπου τα δύο κείµενα υποβλήθηκαν εκ νέου προς εξέταση. Η Διάσκεψη της Χάγης έλαβε χώρα το Απρίλιο του 1964, και διήρκεσε τρεις εβδοµάδες. Η εκπροσώπηση ήταν ευρύτερη από εκείνη της προηγούµενης Διάσκεψης του 1951, αφού αυτή τη φορά συµµετείχαν µε αντιπροσώπους 28 χώρες, η πλειοψηφία ωστόσο προερχόταν και πάλι από τον αναπτυγµένο δυτικό κόσµο. 17 Αξίζει πάντως να σηµειωθεί, ότι στην Διάσκεψη της Χάγης του 1964 µετείχαν και οι Η.Π.Α. Αυτή ήταν και η πρώτη φορά, στην ιστορία των Η.Π.Α., που εκπροσωπήθηκαν επίσηµα, µε διπλωµατικούς αντιπροσώπους, σε Διεθνή Διάσκεψη για το δίκαιο της πώλησης 18. Η Διάσκεψη του 1964 υιοθέτησε εν τέλει τα δύο Κείµενα Οµοιόµορφων Νόµων τα οποία προσαρτήθηκαν ως Παραρτήµατα σε δύο αντίστοιχες Διεθνείς Συµβάσεις και ειδικότερα : 17 Από τις 28 χώρες που µετείχαν στη Διάσκεψη της Χάγης του 1964, οι 19 προέρχονταν από τη Δυτική Ευρώπη. Από την Ανατολική Ευρώπη µετείχαν µόνον η Βουλγαρία, η Ουγγαρία και η Γιουγκοσλαβία. Από τη Λατινική Αµερική µόνον η Κολοµβία. Από την Ασία µόνον η Ιαπωνία και από την Αφρική µόνον η Κέντρο-Αφρικανική Δηµοκρατία, Βλ. Honnold J. : The Draft Convention on Contracts for the International Sale of Goods - An Overview, Am.J.Comp.L. 27 (1979) σ Οι Η.Π.Α. είχαν εξ αρχής κληθεί από το Διεθνές Ινστιτούτο για την Ενοποίηση του Ιδιωτικού Δικαίου (UNIDROIT) να µετάσχουν στην προετοιµασία των Σχεδίων Νόµων για το οµοιόµορφο δίκαιο της πώλησης. Ωστόσο, µόλις το Δεκέµβριο του 1963, τέσσερις περίπου µήνες πριν τη Διπλωµατική Διάσκεψη της Χάγης, που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1964, το Κογκρέσο νοµιµοποίησε τη συµµετοχή των Η.Π.Α., για πρώτη φορά, τόσο στο Διεθνές Ινστιτούτο όσο και στην Διάσκεψη της Χάγης για το Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο (ένα µόνιµό µη κυβερνητικό Οργανισµό µε έδρα τη Χάγη και µε αντικείµενο την επίλυση προβληµάτων συγκρούσεως νόµων). Υπό την πίεση του χρόνου, η Κυβέρνηση των Η.Π.Α. οργάνωσε µια αντιπροσωπεία για να την εκπροσωπήσει στη Διπλωµατική Διάσκεψη του 1964, οι εκπρόσωποί της ενεπλάκησαν εντούτοις στην εκπνοή των εργασιών για την προετοιµασία των δύο Οµοιόµορφων Νόµων για το δίκαιο της πώλησης, µε µικρή πλέον δυνατότητα παρέµβασης στο σχεδιασµό των κειµένων. Για το λόγο αυτό και η συµβολή των Η.Π.Α. στη µετέπειτα τύχη των δύο Διεθνών Συµβάσεων της Χάγης (ULIS και ULF) δεν ήταν καθοριστική, αφού οι Η.Π.Α. δεν πρόλαβαν να επέµβουν αποφασιστικά στη µορφή και το περιεχόµενο των κειµένων. Βλ. Honnold J., The Draft Convention on Contracts for the International Sale of Goods - An Overview, Am.J.Comp.L. 27 (1979) σ. 224, και Farnsworth A., Some Basic differences between the American Law of Sales and the Draft Uniform Law on the International Sale of Goods, Am. J. Comp. L. 14 ( ) σ.228

19 10 A) Τη Σύµβαση οµοιόµορφου νόµου για τις διεθνείς πωλήσεις ενσώµατων αγαθών, γνωστή ως «Σύµβαση της Χάγης του 1964 για τις πωλήσεις» καθώς και µε τα αρχικά «ULIS» και B) Τη Σύµβαση οµοιόµορφου νόµου για τη σύναψη συµβάσεων διεθνούς πώλησης ενσώµατων αγαθών, γνωστή ως «Σύµβαση της Χάγης του 1964 για τη σύναψη» καθώς και µε τα αρχικά «ULF» 19. Το αυθεντικό κείµενο των δύο Συµβάσεων και των Οµοιόµορφων Νόµων συντάχθηκε στην Αγγλική και Γαλλική γλώσσα, και κάθε χώρα που κύρωνε µία Σύµβαση ή προσχωρούσε σ αυτήν έπρεπε να ενσωµατώσει τους οµοιόµορφους κανόνες, σε µετάφραση, στο εσωτερικό της δίκαιο, ως το δίκαιο που θα διέπει τις διεθνείς πωλήσεις που ενέπιπταν στο πεδίο εφαρµογής της κάθε Σύµβασης 20. Οι δύο Συµβάσεις της Χάγης τέθηκαν προς υπογραφή την 1 η Ιουλίου 1964, και άρχισαν να ισχύουν το 1972, στις 18 Αυγούστου 1972 η Σύµβαση για τις πωλήσεις και στις 23 Αυγούστου 1972 η Σύµβαση για τη σύναψη, µετά την κύρωσή τους από τις πέντε πρώτες χώρες. Ωστόσο, δεν γνώρισαν ευρεία αποδοχή. Και οι δύο κυρώθηκαν από πολύ µικρό αριθµό χωρών - οκτώ συνολικά χώρες κύρωσαν την ULIS και 7 µόνον χώρες την ULF - κυρίως της Δυτικής Ευρώπης Η αποτυχία των Συµβάσεων της Χάγης και η Επιτροπή των Η.Ε. για το Δίκαιο του Διεθνούς Εµπορίου «UNCITRAL» 19 Ο πλήρης τίτλος των δύο Συµβάσεων της Χάγης στην Ελληνική είναι αυτός που δίνεται στο Ελληνικό κείµενο της Σύµβασης της Βιέννης, στο άρθρο 99 παρ.3 20 Για να βοηθήσει την οµοιόµορφη ερµηνεία και εφαρµογή των κανόνων της Σύµβασης της Χάγης για τις πωλήσεις (ULIS) ο καθηγητής Andre Tunk, που διαδραµάτισε κύριο ρόλο στην δηµιουργία των κανόνων αυτών, συνέγραψε έναν ανεπίσηµο κατ άρθρον σχολιασµό της Σύµβασης, που ενσωµατώθηκε στα επίσηµα Αρχεία των Εργασιών της Διάσκεψης της Χάγης του 1964 (Official Records) βλ. Tunc A., Commentary on the Hague Conventions of the 1 st of July 1964 on International Sale of Goods and the Formation of the Contract of Sale : : 21 Οι χώρες που κύρωσαν και έθεσαν σε ισχύ τη Σύµβαση της Χάγης για τις πωλήσεις (ULIS), ήταν: το Βέλγιο, η Οµοσπονδιακή Δηµοκρατία της Γερµανίας, το Ηνωµένο Βασίλειο µε την επιφύλαξη της εφαρµογής του οµοιόµορφου νόµου µόνον εφ όσον τα συµβαλλόµενα µέρη το επέλεξαν ως το εφαρµοστέο δίκαιο, η Γκάµπια, το Ισραήλ, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες και το Σαν Μαρίνο. Οι ίδιες χώρες, µε εξαίρεση το Ισραήλ, κύρωσαν και έθεσαν σε ισχύ την ULF. Βλ. U.N. Official Records 3-5: Document A/CONF.97/5, Historical Introduction to the Draft Convention on Contracts for the International Sale of Goods, prepared by the Secretariat. Bλ. και Honnold J., The Draft Convention on Contracts for the International Sale of Goods - An Overview, ο.π. σ. 224

20 11 Το ενδεχόµενο της µικρής απήχησης των δύο Συµβάσεων της Χάγης και οι δυσκολίες όσον αφορά την αποδοχή τους από την πλειοψηφία των κρατών, είχαν εξ αρχής προβλεφθεί από την Διάσκεψη του Προνοώντας για το ενδεχόµενο αυτό, στην Τελική Πράξη, µε την οποία η Διάσκεψη υιοθέτησε τα Κείµενα των δύο Συµβάσεων, συµπεριλήφθηκε η Σύσταση (Recommendation) ότι σε περίπτωση που οι δύο Συµβάσεις δεν είχαν τεθεί σε ισχύ ως την 1 η Μαΐου 1968, µε την κύρωσή τους από πέντε τουλάχιστον χώρες, το Διεθνές Ινστιτούτο για την Ενοποίηση του Ιδιωτικού Δικαίου (UNIDROIT), θα έπρεπε να συστήσει µία νέα Επιτροπή για να προχωρήσει σε περαιτέρω ενέργειες προς αυτόν το σκοπό. Δύο περίπου χρόνια µετά την Διάσκεψη του 1964 και πριν ακόµη οι δύο Συµβάσεις της Χάγης τεθούν σε ισχύ, η Γενική Συνέλευση των Ηνωµένων Εθνών, επιβεβαιώνοντας την αρχική πρόβλεψη ότι η αποδοχή των Συµβάσεων αυτών από την πλειοψηφία των χωρών θα ήταν προβληµατική, συνέστησε η ίδια, στα τέλη του 1966, µία Ειδική Επιτροπή για το Δίκαιο του Διεθνούς Εµπορίου, γνωστή µε τα αρχικά «UNCITRAL» (United Nations Commission on International Trade Law) 22. Το έργο της Επιτροπής αυτής θα ήταν, µεταξύ άλλων, να διερευνήσει τη στάση των χωρών απέναντι στις δύο Συµβάσεις της Χάγης και να προβεί σε τυχόν περαιτέρω ενέργειες, προκειµένου οι οµοιόµορφοι κανόνες για το δίκαιο της πώλησης να γίνουν ευρέως αποδεκτοί. Στην Επιτροπή ανατέθηκε εν γένει το έργο της ενοποίησης του ιδιωτικού δικαίου του διεθνούς εµπορίου, ωστόσο, όταν το 1968 ξεκίνησε να διαµορφώνει το πρόγραµµα των εργασιών της προς το σκοπό αυτό, µε κοινή συναίνεση όλων των µελών της, δόθηκε προτεραιότητα στο δίκαιο για τις διεθνείς πωλήσεις. Η διαφορά της UNCITRAL από το Διεθνές Ινστιτούτο της Ρώµης και τους υπόλοιπους διεθνείς οργανισµούς που δραστηριοποιούνταν ήδη στον τοµέα της ενοποίησης του ιδιωτικού δικαίου και ιδίως του δικαίου του διεθνούς εµπορίου, ήταν ότι στους κόλπους της Επιτροπής αυτής υπήρχε πραγµατικά παγκόσµια συµµετοχή. Στην Επιτροπή εκπροσωπούνταν όλες σχεδόν οι γεωγραφικές περιοχές και όλα τα κυρίαρχα δικαιϊκά συστήµατα του κόσµου 23. Πέρα από τα τακτικά κράτη-µέλη, η 22 Η Επιτροπή των Η.Ε. για το Διεθνές Εµπορικό Δίκαιο συστήθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Η.Ε. µε την υπ αριθµόν 2205 (ΧΧΙ) Απόφαση (Resolution) της 17 ης Δεκεµβρίου 1966, η οποία προσδιόριζε το αντικείµενο και τους όρους εργασίας της Επιτροπής. Βλ. U.N. Official Records xiii xiv : Resolution 33/93 : General Assembly Resolution convening the United Nations Conference on Contracts for the International Sale of Goods.

21 12 Επιτροπή ενθάρρυνε και τη συµµετοχή άλλων ενδιαφερόµενων κρατών και διεθνών οργανισµών, που συνέβαλαν ως παρατηρητές στη λήψη των αποφάσεών της. Όλες οι αποφάσεις της λαµβάνονταν µε οµοφωνία, που επιτυγχανόταν µέσα από διαπραγµάτευση και αµοιβαίους συµβιβασµούς. Με τον τρόπο αυτό, η Επιτροπή κατάφερε να ελαχιστοποιήσει την πολιτική αντιπαράθεση επιτρέποντας το νοµοπαρασκευαστικό της έργο να εκτελείται µε δηµιουργικό πνεύµα και σταθερούς ρυθµούς. Η πολύπλευρη σύνθεση και ο τρόπος εργασίας της UNCITRAL είναι ίσως ένας από τους κυριότερους παράγοντες που συνέβαλαν στην επιτυχία του τελικού κειµένου της Σύµβασης της Βιέννης που εκπονήθηκε στους κόλπους της Οι εργασίες της «UNCITRAL» για την αναθεώρηση του διεθνούς οµοιόµορφου δικαίου της πώλησης. Η Επιτροπή των Ηνωµένων Εθνών για το Δίκαιο του Διεθνούς Εµπορίου, συνήλθε για πρώτη φορά το έτος Από την πρώτη στιγµή τα µέλη της αποφάσισαν, ότι το κυριότερο ζήτηµα που έπρεπε να επιλύσουν σε σχέση µε τις δύο Συµβάσεις της Χάγης, οι οποίες δεν είχαν ακόµη τεθεί σε ισχύ, ήταν κατά πόσο οι όποιες προσπάθειες για την προώθηση των Συµβάσεων καθαυτών θα µπορούσαν να φέρουν αποτέλεσµα, ή αν θα ήταν προτιµότερο να επεξεργαστούν εκ νέου τους οµοιόµορφους κανόνες και να προετοιµάσουν νέα κείµενα για ψήφιση. Για τον σκοπό αυτό η Επιτροπή ζήτησε από τον Γενικό Γραµµατέα των Ηνωµένων Εθνών να διαβιβάσει τα κείµενα των δύο Οµοιόµορφων Νόµων στις Κυβερνήσεις των Κρατών, µαζί µε ένα ερωτηµατολόγιο σχετικά µε τις προθέσεις τους να προσχωρήσουν ή όχι στις δύο Διεθνείς Συµβάσεις. Οι απαντήσεις στα ερωτήµατα της Επιτροπής υποβλήθηκαν στη δεύτερη σύνοδό της, το έτος Από αυτές γινόταν σαφές ότι οι δύο Συµβάσεις της Χάγης, ως είχαν, δεν επρόκειτο να γίνουν αποδεκτές από την πλειοψηφία των χωρών. Οι κυριότεροι λόγοι για τη µειωµένη απήχηση των δύο Συµβάσεων εντοπίζονταν, αφενός σε ορισµένες ατυχείς δικαιοπολιτικές επιλογές, όσον αφορά το περιεχόµενο 23 Ο αριθµός των κρατών-µελών της UNCITRAL ανέρχεται σε 36, κάθε ένα από τα οποία εκλέγεται για θητεία έξι ετών, µε κριτήρια ως επί το πλείστον γεωγραφικά ώστε να εξασφαλίζεται η συµµετοχή όλων των περιοχών ανά τον κόσµο. 24 Βλ. Kazyaki S., The Role of UNCITRAL,σε Galston M.Ν. & Smit H., International Sales, The U.N. Convention on Contracts for the International Sale of Goods, Κεφ. 4, σ. 4-1 ως 4-10

22 13 των οµοιόµορφων κανόνων και αφετέρου στην διατύπωση των διατάξεων των δύο κειµένων, πολλές από τις οποίες στερούνταν καθαρότητας και σαφήνειας, µε αποτέλεσµα να δηµιουργούν σύγχυση και αµφιβολίες ως προς το νόηµα και την ερµηνεία τους. Οι τεχνικές αυτές αδυναµίες, τις οποίες συµµερίζονταν και τα µέλη της Επιτροπής, οφείλονταν σε µεγάλο βαθµό στο γεγονός, ότι στη διαδικασία προετοιµασίας των Οµοιόµορφων Νόµων δεν υπήρχε παγκόσµια εκπροσώπηση. Πράγµατι, παρά τις προσπάθειες που είχε καταβάλει το Διεθνές Ινστιτούτο της Ρώµης (UNIDROIT) προκειµένου να εξασφαλίσει την ευρύτερη δυνατή συµµετοχή, οι δύο Συµβάσεις της Χάγης ήταν ως επί το πλείστον προϊόν του ηπειρωτικού δικαίου της Δυτικής Ευρώπης 25. Ήταν εποµένως αναµενόµενο, χώρες όπως τα τότε σοσιαλιστικά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης και οι αναπτυσσόµενες χώρες του τρίτου κόσµου, να µην επιθυµούν να προσχωρήσουν στις Συµβάσεις αυτές, οι οποίες δεν λάµβαναν καθόλου υπόψη τις ανάγκες τους, αφού είχαν εκπονηθεί σχεδόν αποκλειστικά από εκπροσώπους χωρών µε διαφορετικά δικαιϊκά συστήµατα και διαφορετικά οικονοµικοπολιτικά και κοινωνικά δεδοµένα. Εκτιµώντας τα παραπάνω, η Επιτροπή συγκρότησε µία Οµάδα Εργασίας, αποτελούµενη από 14 κράτη-µέλη, τα οποία αργότερα αυξήθηκαν σε 15 26, στην οποία ανέθεσε το έργο της αναθεώρησης των δύο Οµοιόµορφων Νόµων του 1964 και την προετοιµασία νέων κειµένων, που θα µπορούσαν να γίνουν αποδεκτά από περισσότερες χώρες µε διαφορετικά νοµικά, οικονοµικά και κοινωνικά συστήµατα. Με πρόεδρο τον Μεξικανό Καθηγητή Jorge Barera Graf, η Οµάδα ολοκλήρωσε επιτυχώς το έργο της σε 9 ετήσιες συναντήσεις 27. Τα δύο αναθεωρηµένα κείµενα Οµοιόµορφων Νόµων που προετοίµασε η Οµάδα Εργασίας, ένα για τις πωλήσεις και 25 Βλ. π.π. σηµ. 11 σχετικά µε τη σύνθεση της Διεθνούς Διπλωµατικής Διάσκεψης της Χάγης του Τα 14 πρώτα κράτη µέλη της Οµάδας Εργασίας της UNCITRAL ήταν οι : Βραζιλία. Γαλλία. Γκάνα, Ουγγαρία, Ινδία, Ιράν, Ιαπωνία, Κένυα, Μεξικό, Νορβηγία, Τυνησία, Σοβιετική Ένωση, Ηνωµένο Βασίλειο και Η.Π.Α.. Αργότερα τα µέλη της αυξήθηκαν σε 15, ενώ κάποια από τα παλαιά µέλη που αντικαταστάθηκαν µε νέα. Οι νέες χώρες που συµµετείχαν στην Επιτροπή µετά την αύξηση του αριθµού των µελών της σε 15 ήταν : η Αυστρία, η Τσεχοσλοβακία, οι Φιλιππίνες και η Σιέρα Λεόνε. 27 Στις επτά πρώτες συναντήσεις η Οµάδα Εργασίας επεξεργάστηκε το Κείµενο της ULIS και κατέληξε σε ένα αναθεωρηµένο κείµενο Σύµβασης Οµοιόµορφου Νόµου για τις πωλήσεις το οποίο υπέβαλε το έτος 1976 στην UNCITRAL. Στις δύο τελευταίες συναντήσεις της η Οµάδα Εργασίας επεξεργάστηκε αντίστοιχα το κείµενο της ULF και ετοίµασε ένα αναθεωρηµένο κείµενο σύµβασης Οµοιόµορφου Νόµου για τη σύναψη, το οποίο επίσης υπέβαλε στην UNCITRAL το έτος 1978.

23 14 ένα για τη σύναψη, υιοθετήθηκαν από την Επιτροπή τα έτη 1977 και 1978, στην 10 η και 11 η σύνοδο της Επιτροπής αντίστοιχα. Στην 11 η σύνοδό της, το έτος 1978, η Επιτροπή αποφάσισε επίσης να ενσωµατώσει τους κανόνες για τις πωλήσεις και τους κανόνες για τη σύναψη σε ένα ενιαίο Σχέδιο Σύµβασης για τις Διεθνείς Πωλήσεις Κινητών Πραγµάτων. 28 V. Η κατάληξη των διεθνών προσπαθειών Η Σύµβαση της Βιέννης του 1980 «CISG». 1. Η Διεθνής Διάσκεψη της Βιέννης του 1980 και η υιοθέτηση της «CISG». Το Σχέδιο Σύµβασης της UNCITRAL, που ολοκληρώθηκε το 1978, υποβλήθηκε στη Γενική Συνέλευση των Ηνωµένων Εθνών. Η Γενική Συνέλευση αποφάσισε να συγκαλέσει νέα Διεθνή Διάσκεψη των αντιπροσώπων των Κρατών- Μελών των Ηνωµένων Εθνών, προκειµένου να εξετάσουν το Σχέδιο της UNCITRAL και να υιοθετήσουν µία νέα Σύµβαση για τις Διεθνείς Πωλήσεις, καθώς και ένα Πρωτόκολλο στη Σύµβαση της Νέας Υόρκης του 1974 για την Παραγραφή στις Διεθνείς Πωλήσεις 29, ώστε να εναρµονιστούν οι διατάξεις των δύο αυτών Συµβάσεων. Η Διάσκεψη έλαβε χώρα στη Βιέννη της Αυστρίας 30, από τις 10 Μαρτίου έως τις 10 Απριλίου του Η αντιπρόσωποι επεξεργάστηκαν το Σχέδιο του 1978, το οποίο, µε ελάχιστες τροποποιήσεις, αποτέλεσε το τελικό κείµενο της Σύµβασης της Βιέννης για τις Διεθνείς πωλήσεις κινητών, όπως ισχύει σήµερα. Η Σύµβαση υιοθετήθηκε από τη Διάσκεψη στις 10 Απριλίου, και τέθηκε προς υπογραφή µία ηµέρα µετά, στις 11 Απριλίου Ταυτόχρονα, η Διάσκεψη υιοθέτησε και 28 Για την ιστορική εξέλιξη του διεθνούς οµοιόµορφου δικαίου της πώλησης µέχρι το Σχέδιο Σύµβασης του 1978 βλ. αναλυτικά : (1) U.N Official Records 3-5 : Document A/CONF.97/5, Historical Introduction to the Draft Convention on Contracts for the International Sale of Goods, prepared by the Secretariat (2) Honnold J., The Draft Convention on Contracts for the International Sale of Goods - An Overview, Am.J.Comp.L. 27 (1979) σ (3) Winship P., The Scope of the Vienna Convention on International Sales Contracts σε Galston M.Ν. & Smit H.: International Sales, The U.N. Convention on Contracts for the International Sale of Goods, Κεφ. 1 (4) Rabel Ε. : The Hague conference on the Unification of the Sales Law, Am. J. Comp. L. 1 (1952) σ H Σύµβαση αυτή, που στην Αγγλική φέρει τον τίτλο «Convention on the Limitation Period in the International Sale of Goods», υιοθετήθηκε στη Νέα Υόρκη, στις 14 Ιουνίου Η επιλογή αυτή έγινε για το λόγο ότι η Βιέννη ήταν κατά το χρόνο εκείνο η έδρα του Παραρτήµατος για το Διεθνές Εµπορικό Δίκαιο του Γραφείου Νοµικών Υποθέσεων των Ηνωµένων Εθνών.

24 15 έθεσε προς υπογραφή και ένα Τροποποιητικό Πρωτόκολλο στη Σύµβαση της Νέας Υόρκης για την παραγραφή στις Διεθνείς Πωλήσεις. Θεµατοφύλακας της Σύµβασης και του Πρωτοκόλλου ορίστηκε ο Γενικός Γραµµατέας των Ηνωµένων Εθνών. 31 Η µεγαλύτερη επιτυχία της Διπλωµατικής Διάσκεψης του 1980, και η ουσιαστική διαφορά της από τις δύο προηγούµενες Διασκέψεις που ασχολήθηκαν µε το οµοιόµορφο δίκαιο της πώλησης - του 1951 και του ήταν η ευρύτατη εκπροσώπηση χωρών από όλες τις ηπείρους του πλανήτη. Στη Διάσκεψη της Βιέννης µετείχαν µε αντιπροσώπους 62 συνολικά χώρες, εκ των οποίων 22 αναπτυγµένες χώρες του δυτικού κόσµου, 11 σοσιαλιστικές και 29 χώρες του «τρίτου κόσµου» (11 χώρες της Νότιας Αµερικής, 7 Αφρικανικές και 11 Ασιατικές). 32 Συµµετείχαν ακόµη ως παρατηρητές αντιπρόσωποι από τους κυριότερους διεθνείς κυβερνητικούς και µηκυβερνητικούς Οργανισµούς που δραστηριοποιούνταν στο χώρο του Διεθνούς Εµπορίου 33. Γεγονός είναι, ότι όσο πιο ετερογενής είναι η σύνθεση µιας Διεθνούς Διάσκεψης για την ενοποίηση του δικαίου, τόσο σκληρότερη είναι η διαπραγµάτευση και τόσο περισσότερες υποχωρήσεις και συµβιβασµοί απαιτούνται προκειµένου να επιτευχθεί ένα κοινώς αποδεκτό αποτέλεσµα, που να συνδυάζει διαφορετικά νοµικά συστήµατα και να ανταποκρίνεται ως επί το πλείστον στις ανάγκες χωρών µε διαφορετικά οικονοµικοκοινωνικά και πολιτικά δεδοµένα. Από τη σκοπιά αυτή, το έργο των διπλωµατικών αντιπροσώπων στις Διασκέψεις του 1951 και του 1964 ήταν πολύ πιο εύκολο απ ότι στη Διάσκεψη της Βιέννης του 1980, αφού στις δύο πρώτες 31 U.N. Official Records : Document A/CONF.97/18, Final Act of the UN Conference on Contracts for the International Sale of Goods. 32 Σύµφωνα µε την Τελική Πράξη της Διάσκεψης του 1980 Βλ. ο.π. U.N. Official Records στη διάσκεψη µετείχαν αντιπρόσωποι από τις ακόλουθες χώρες : Αργεντινή, Αυστραλία, Αυστρία, Βέλγιο, Βολιβία, Βραζιλία, Βουλγαρία, Βιρµανία, Λευκορωσία, Καναδάς, Χιλή, Κίνα, Κολοµβία, Κόστα Ρίκα, Κύπρος, Τσεχοσλοβακία, Δανία, Εκουαδόρ, Αίγυπτος, Φιλανδία, Γαλλία, Γερµανία, Γκάνα, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ινδία, Ιράν, Ιράκ, Ιρλανδία, Ισραήλ, Ιταλία, Ιαπωνία, Κένυα, Λιβύη, Λουξεµβούργο, Μεξικό, Κάτω Χώρες, Νιγηρία, Νορβηγία, Πακιστάν, Παναµάς, Περού, Φιλιππίνες, Πολωνία, Πορτογαλία, Κορέα, Ρουµανία, Σιγκαπούρη, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Ταϊλάνδη, Τυνησία, Τουρκία, Ουκρανία, Ρωσία, Ηνωµένο Βασίλειο Μεγάλης Βρετανίας και Νότιας Ιρλανδίας, Η.Π.Α., Ουρουγουάη, Γιουγκοσλαβία και Ζαΐρ. Στη Διάσκεψη µετείχε και η Βενεζουέλα µε παρατηρητή. 33 Στη Διάσκεψη του 1980 έστειλαν παρατηρητές: Από τους µη-κυβερνητικούς Διεθνείς Οργανισµούς: το Διεθνές Εµπορικό Επιµελητήριο και από τους κυβερνητικούς Διεθνείς Οργανισµούς : η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισµών, το Κεντρικό Γραφείο Διεθνών Σιδηροδροµικών Μεταφορών, το Συµβούλιο της Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Οικονοµική Κοινότητα, η Διάσκεψη της Χάγης για το Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο, το Διεθνές Ινστιτούτο για την Ενοποίηση του Ιδιωτικού Δικαίου (UNIDROIT) καθώς και η Παγκόσµια Τράπεζα. Βλ. ο.π. U.N. Official Records

25 16 συµµετείχαν κυρίως αναπτυγµένες χώρες του δυτικού κόσµου, µε αιώνες εµπορικής παράδοσης και µακροχρόνια, υψηλού επιπέδου, νοµική εµπειρία. Χρειάστηκαν εποµένως πολύ λιγότεροι συµβιβασµοί για να καταλήξουν σε ένα γενικώς αποδεκτό σύστηµα οµοιόµορφων κανόνων, αυτό της ULIS και της ULF, που να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες και στις ανάγκες τους, οι οποίες δεν διαφοροποιούνταν ιδιαίτερα µεταξύ τους. Αντίθετα στην Διάσκεψη του 1980, αλλά και στους κόλπους της UNCITRAL, η οποία προετοίµασε το Σχέδιο Σύµβασης που τέθηκε υπόψη της Διασκέψεως, υπήρχε πολυσχιδής συµµετοχή εκπροσώπων από όλα σχεδόν τα γεωγραφικά τµήµατα του πλανήτη και νοµική πολυφωνία. Υπήρχε επίσης έντονος διάλογος µε τους σηµαντικότερους διεθνείς οργανισµούς στο χώρο του παγκόσµιου εµπορίου, οι οποίοι µετείχαν ως παρατηρητές και εξέφραζαν τις απόψεις τους για το περιεχόµενο και τη µορφή των κανόνων, τόσο στο στάδιο της προετοιµασίας όσο και στο στάδιο της ψήφισής τους. Είναι φυσικό, σε διαπραγµατεύσεις αυτού του είδους, όπου συγκρούονται οι ανάγκες και τα συµφέροντα χωρών µε διαφορετικά οικονοµικά, κοινωνικά και πολιτικά δεδοµένα και νοµικά συστήµατα, η επίτευξη οµοφωνίας να είναι εξαιρετικά δύσκολή. Οι αναπτυγµένες χώρες, µε ελεύθερη οικονοµία και µεγάλη εµπειρία στο διεθνές, εξαγωγικό κυρίως, εµπόριο, επιδιώκουν την κατά το δυνατόν εξασφάλιση της αρχής της ελευθερίας των συµβάσεων και τη δηµιουργία κανόνων που να προσανατολίζονται στην προστασία του πωλητή (seller-oriented rules). Στον αντίποδα, οι αναπτυσσόµενες χώρες ενδιαφέρονται κυρίως για την προστασία του αγοραστή (buyer-oriented rules), ως το αδύναµο µέρος της σύµβασης, ενώ οι χώρες µε ελεγχόµενη οικονοµία, όπως οι τότε σοσιαλιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, τάσσονταν κατά της απόλυτης ελευθερίας των συµβάσεων και της κατάργησης των περιορισµών στη σύναψη και εκτέλεση τους, την οποία αντιµετώπιζαν µε καχυποψία και επιφύλαξη Smidt F. : The International Contract Law in the Context of Some of its Sources, Am. J. Comp. L. 14 ( ) σ βλ. κυρίως Συµπέρασµα (Conclusions) σ και Kritzer H.Α., Guide to Practical Applications of the UN Convention on Contracts for the International Sale of Goods, Εισαγωγή (Introduction) σ. 8-10