Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 18 Ιουλίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 18 Ιουλίου 2013 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Πληθαίνουν τα καλά νέα για την ανάκαμψη της οικονομίας και την έξοδο από την κρίση, παρά τις όποιες αδυναμίες και καθυστερήσεις στην εφαρμογή της οικονομικής πολιτικής. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι εισέρχονται στην αγορά εργασίας αυξάνοντας το εργατικό δυναμικό της χώρας, που από μόνο του προοιωνίζεται υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στο μέλλον. Έτσι, η απασχόληση αυξάνει εντυπωσιακά τους τελευταίους μήνες. Αν και οι συνθήκες απασχόλησης μπορεί να μην είναι οι καλύτερες δυνατές στην βαθιά ύφεση που διέρχεται η οικονομία μας, το γεγονός παραμένει ότι αποκαθίστανται σταδιακά όροι και προϋποθέσεις ώστε οι άνθρωποι να γίνονται και πάλι παραγωγικοί, να αποκτούν εξειδικεύσεις και να συνεισφέρουν στο οικογενειακό εισόδημα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ για τον Απρίλιο η απασχόληση κατέγραψε μεγάλη αύξηση σε μηνιαία βάση για 2 ο συνεχή μήνα και μάλιστα εκτός της τουριστικής περιόδου. Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει τα στοιχεία που προκύπτουν από το σύστημα ροών απασχόλησης ΕΡΓΑΝΗ και από τα στοιχεία του ΣΕΠΕ που δείχνουν σαφώς σημαντική αύξηση των προσλήψεων και της απασχόλησης στο 1 ο 6μηνο του Επιπλέον, επιβεβαιώνουν τις προβλέψεις για ουσιαστική επιβράδυνση της πτωτικής πορείας του ΑΕΠ της χώρας από το 2 ο 3μηνο του Ειδικότερα, σύμφωνα με τα μη εποχικά προσαρμοσμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθμός των απασχολουμένων (15-74 ετών) αυξήθηκε αισθητά κατά 76,9 χιλ. άτομα τον Απρ.2013, μετά την αύξησή τους κατά 14,9 χιλ. άτομα και τον Μάρτ.2013, με αποτέλεσμα οι απασχολούμενοι να αυξηθούν στις 3.656,3 χιλ. τον Απρ.2013, έναντι 3.579,4 χιλ. τον Μάρτ.2013 και 3.564,5 χιλ. τον Φεβρ Σε ετήσια βάση ο αριθμός των απασχολούμενων σημείωσε πτώση κατά -4,1%,έναντι της μεγαλύτερης πτώσης του κατά -6,0% τον Μάρτ.2013 και κατά -7,8% τον Απρ Αυτή η εντυπωσιακή αύξηση της απασχόλησης σε μηνιαία βάση τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2013, επιβεβαιώνει την αύξηση της απασχόλησης που παρατηρείται στους ίδιους μήνες με βάση τα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, καθώς και με βάση τα στοιχεία του ΣΕΠΕ. Ωστόσο, παρά τη μεγάλη αύξηση της απασχόλησης, κατεγράφη νέα αύξηση της ανεργίας στις 1.390,8 χιλ. τον Απρ.2013 (27,6% του εργατικού δυναμικού), από 1.321,0 χιλ. τον Μάρτ Αυτή η αύξηση της ανεργίας μονοπώλησε το ενδιαφέρον των ελληνικών μέσων ενημέρωσης και όχι μόνο. Πουθενά δεν αναφέρθηκε η εντυπωσιακή αύξηση της απασχόλησης κατά 77 χιλ. άτομα τον Απρ.2013, που, ωστόσο, είναι το κύριο θέμα για τις οικονομικές εξελίξεις στη χώρα στην τρέχουσα περίοδο. Αυτή η μεγάλη αύξηση της απασχόλησης δεν οδήγησε σε σημαντική μείωση της ανεργίας, διότι συγχρόνως κατεγράφη μια εντυπωσιακή αύξηση του εργατικού δυναμικού της χώρας κατά 146,7 χιλ. άτομα μέσα σε ένα μήνα, τον Απρ Έτσι, το εργατικό δυναμικό της χώρας ανήλθε στα 5.047,1 χιλ. άτομα τον Απρ. 13 και ήταν αυξημένο κατά 1,65% (82,3 χιλ. άτομα) έναντι του Απρ.2012 και κατά 2,0% έναντι του Σε σχέση με την εντυπωσιακή αύξηση του εργατικού δυναμικού στην Ελλάδα τον Απρ.2013 θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο σύνολό της αυτή η αύξηση προήλθε από αντίστοιχη μείωση του μη ενεργού πληθυσμού που μειώθηκε επίσης κατά 146,6 χιλ. άτομα τον Απρ Αυτό σημαίνει ότι περίπου 150 χιλ άτομα που ήταν εκτός αγοράς εργασίας τον Μάρτ. 13 εισήλθαν ομαδικά στην αγορά εργασίας τον Απρ. 13. Επομένως, αυτό που παρουσιάζεται ως αύξηση της ανεργίας τον Απρ.2013 είναι το γεγονός ότι κάποια άτομα που δήλωναν ότι ήταν εκτός αγοράς εργασίας τον Μάρτ.2013, ξαφνικά τον Απρ.2013 δήλωσαν ότι ψάχνουν για εργασία. Αυτή η εξέλιξη είναι μάλλον ενθαρρυντική για μια χώρα στην οποία το ποσοστό του πληθυσμού που χαρακτηριζόταν ως μη ενεργός ήταν έως πρόσφατα από τα υψηλότερα στον κόσμο. Η αύξηση της απασχόλησης και του ποσοστού ανεργίας συνοδεύεται από μεταβολές στη σύνθεση των ανέργων. Σημειώνεται ιδιαίτερα ότι τον Απρ.2013 μειώθηκε σημαντικά στο 57,5% το ποσοστό ανεργίας των νέων στο κλιμάκιο ηλικιών έτη, από 58,3% τον Μάρτ.2013 και από 64,2% τον Φεβρ.2013., έναντι 51,1% τον Απρ. 12 και 43,5% τον Απρ. 11. Η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι ένα μεγάλο μέρος από την αύξηση της απασχόλησης τον Μάρτ και τον Απρ αφορά την ένταξη στην αγορά εργασίας νέων ετών. Σε κάθε περίπτωση, από πολλές πλευρές παρουσιάζονται τώρα στοιχεία που δείχνουν ότι η αγορά εργασίας στη χώρα σταθεροποιείται σταδιακά πριν ακόμη η χώρα εξέλθει από τη μεγάλη ύφεση που καθήλωσε κάθε μορφή παραγωγικής δραστηριότητας στα τελευταία τρία έτη. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην εκλογίκευση της λειτουργίας της αγοράς εργασίας που θεσμοθετήθηκε τα τελευταία έτη και αποκαλύπτει τις σημαντικές προοπτικές που υπάρχουν για ταχύτερη από ότι αναμενόταν έως σήμερα αύξηση της απασχόλησης με την ανάκαμψη της οικονομίας. Ταυτόχρονα, στον τομέα της δημοσιονομικής προσαρμογής γίνονται σημαντικά βήματα προόδου στην πορεία για την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος. Οι λειτουργικές δαπάνες έχουν ήδη περικοπεί σημαντικά σε μόνιμη βάση ενώ, λόγω της μεγάλης ύφεσης, τα φορολογικά έσοδα βρίσκονται σε καθοδική πορεία, παρά τις αυξημένες φορολογικές επιβαρύνσεις που επιβάλλονται στους συνεπείς φορολογουμένους. Με την ανάκαμψη της οικονομίας και, εφόσον δεν αρχίσουν πάλι οι προσλήψεις και οι σπατάλες, και εφόσον σημειωθεί πρόοδος στην πάταξη της φοροδιαφυγής, τα έσοδα αναμένεται να ανακάμψουν εντυπωσιακά, οδηγώντας σε βιώσιμα πρωτογενή πλεονάσματα. Στο πλαίσιο αυτό, η συζήτηση περί δημοσιονομικού κενού και αδυναμίας

2 πρόσβασης στις αγορές είναι κενή περιεχομένου. Μια χώρα που διατηρεί πρωτογενή πλεονάσματα σε μόνιμη βάση είναι σε θέση να δανείζεται τα σχετικώς μικρά ποσά που απαιτούνται (γύρω στα 8-10 δισ. τον χρόνο σε χρεολύσια από το 2016 και μέχρι το 2050), ακόμη και με υψηλό λόγο χρέους προς ΑΕΠ. Είναι, λοιπόν, αναγκαίο να αποκτήσουμε πρόσβαση στις αγορές μέσα στο 2014, όπως προβλέπεται στο πρόγραμμα, διότι το 2015 τα χρεολύσια ανέρχονται σε 16 δισ. περίπου και δεν υπάρχει χρηματοδότηση από την Τρόικα. Αν και το δημόσιο θα μπορούσε να δανεισθεί το ποσό αυτό με έντοκα γραμμάτια από τις τράπεζες, κάτι τέτοιο δεν είναι επιθυμητό στο βαθμό που θα στερούσε ισόποση τραπεζική χρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα, σε μια φάση που η οικονομία επιβάλλεται να ανακάμψει. Το θέμα λοιπόν, είναι να πετύχουμε βιώσιμα πρωτογενή πλεονάσματα ώστε να αποκατασταθεί η πρόσβαση της χώρας στις αγορές, και όχι να αναζητούμε μαγικές λύσεις χρηματοδότησης, ζητιανεύοντας για ελάφρυνση του χρέους, που διαιωνίζει την εικόνα της Ελλάδας ως χώρας-παρία στην διεθνή κοινότητα. Πιο συγκεκριμένα, τα δημοσιονομικά στοιχεία δείχνουν την αναμφισβήτητα καλύτερη εκτέλεση του προϋπολογισμού σε αυτό το 6μηνο, τόσο έναντι του 1 ου 6μήνου του 2012 όσο και έναντι των στόχων που είχαν τεθεί για τα βασικά του μεγέθη. Σε κάθε περίπτωση, η εξέλιξη του προϋπολογισμού στο 1 ο 6μηνο του 2013 ενισχύει περαιτέρω την πολύ σημαντική προοπτική για επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος στη γενική κυβέρνηση από το Πιο αναλυτικά: Η εκτέλεση του Π2013 στο 1 ο 6μηνο 2013 διαμορφώνεται καλύτερα από τους στόχους που έχουν τεθεί, καθώς το πρωτογενές έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης περιορίστηκε στα 1,52 δισ., έναντι του στόχου για έλλειμμα 3,88 δισ. και έναντι ελλείμματος 3,32 δισ. στο 1 ο 6μηνο Η μείωση αυτή του ελλείμματος οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μεγάλη μείωση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. κατά - 11,5% σε ετήσια βάση και επιτεύχθηκε παρά το ότι σημαντικά έσοδα του Τ.Π. (ύψους άνω των 1,0 δις) που επρόκειτο να εισπραχθούν στο 1 ο 6μηνο.2013, μεταφέρθηκαν τελικά στο 2 ο 6μηνο Αυτή η μεταφορά εσόδων στο 2 ο 6μηνο.2013 αντισταθμίζει την υστέρηση των δαπανών του ΠΔΕ κατά 1,07 δις στο 1 ο 6μηνο.2013 και την μεταφορά τους επίσης στο 2 ο 6μηνο Οι επιστροφές φόρων είναι σημαντικά μειωμένες στο 1 ο 6μηνο του 2013 διότι σημαντικά μειωμένα είναι και τα έσοδα από τους φόρους εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, καθώς και τα έσοδα από τον ΦΠΑ και από άλλους έμμεσους φόρους τόσο το 2012 όσο και στο 1 ο 6μηνο του Όταν τα έσοδα που εισπράττονται από τους φόρους αυτούς είναι σημαντικά μειωμένα, σημαντικά μειωμένες θα είναι φυσιολογικά και οι επιστροφές φόρων. Άλλωστε, το πρόβλημα της χώρας δεν είναι η καθυστέρηση της πληρωμής των επιστροφών φόρων (όπου οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του Δημοσίου από επιστροφές φόρων μειώθηκαν στα 309,6 εκατ. τον Μάιο του 2013, από 723,6 εκατ. τον Δεκ.2012), αλλά η μη πληρωμή από τους ιδιώτες των βεβαιωμένων φόρων στο δημόσιο (όπου οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των ιδιωτών προς το Δημόσιο αυξήθηκαν κατά 3,05 δις μόνο κατά το 1 ο 5μηνο 2013, χωρίς να περιλαμβάνονται σε αυτά οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τα Ασφαλιστικά Ταμεία). Σε κάθε περίπτωση οι επιστροφές φόρων το 2013 θα είναι μειωμένες έναντι του 2012 πολύ περισσότερο από ότι έχει λανθασμένα προγραμματιστεί. Γενικά ακόμη και μετά τις αναγκαίες προσαρμογές για μεταφορές φόρων και δαπανών στο 2 ο 6μηνο.2013, το προσαρμοσμένο πρωτογενές έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού στο 1 ο 6μηνο.2013 εξακολουθεί να είναι μικρότερο κατά περίπου 2,0 δις από τον στόχο που είχε τεθεί. Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει τις προσδοκίες για περιορισμό του ελλείμματος κεντρικής κυβέρνησης το 2013 στα 0,5 δις, έναντι του στόχου για έλλειμμα 2,04 δις που είχε τεθεί στο ΜΠΔΣ Αυτό μπορεί να είναι το αποτέλεσμα: α) Της εκτέλεσης του ΠΔΕ όπως έχει προϋπολογιστεί τόσο από την πλευρά των εσόδων (είσπραξη 5,14 δις.) όσο και από την πλευρά των δαπανών (πληρωμές 6,85 δισ.). Στην περίπτωση αυτή αν δεν εισπραχθούν τα έσοδα θα μειωθούν προφανώς και οι δαπάνες. β) Της πτώσης των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. κατά -7,5% το 2013 ως σύνολο, έναντι της ήδη καταγεγραμμένης πτώσης τους κατά -11,5% στο 1 ο 6μηνο Η εξέλιξη αυτή καλύπτει ευχερώς τις αναμενόμενες αυξημένες επιχορηγήσεις των ασφαλιστικών ταμείων και του ΕΟΠΥΥ στο 2 ο 6μηνο του Σημειώνεται ότι η πτώση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. οφείλεται πρωτίστως στα σημαντικά μέτρα μείωσής τους που ελήφθησαν τον Νοέμβριο του γ) Της νέας πτώσης των καθαρών εσόδων του Τ.Π. κατά -3,3% το 2013, όπως έχει προϋπολογιστεί, έναντι της πτώσης τους κατά -3,9% στο 1 ο 6μηνο Η εξέλιξη αυτή θα είναι το αποτέλεσμα: (1) Των εισπράξεων των φορολογικών εσόδων που δεν εισπράχθηκαν στο 1 ο 6μηνο.2013 λόγω της καθυστέρησης ή της μετάθεσης της υποβολής των δηλώσεων του Φόρου Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων (ΦΕΦΠ) και του Φόρου Εισοδήματος Νομικών Προσώπων (ΦΕΝΠ) για τους επόμενους μήνες, λόγω της απεργίας των εφοριακών στις τελευταίες ημέρες του Ιουν.2013 και λόγω της μεταφοράς των εισπράξεων των τόκων των προνομιούχων μετοχών από τις τράπεζες. (2) Των αυξημένων εισπράξεων από το ΦΠΑ στο 2 ο 6μηνο.2013 λόγω της πολύ καλύτερης τουριστικής περιόδου στο τρέχον έτος και επίσης λόγω των αναμενόμενων αυξημένων σε ετήσια βάση πωλήσεων πετρελαίου θέρμανσης στο 3μηνο Οκτ.- Δεκ (3) Λόγω των αυξημένων εισπράξεων από τις ρυθμίσεις φορολογικών οφειλών που τέθηκαν σε εφαρμογή από τα τέλη Ιουν (4) Λόγω της συζητούμενης επιβολής του ΦΑΠ των ετών 2011 και 2012 στους επόμενους μήνες. 2

3 Παγκόσμια Οικονομία Λίγο πιο απαισιόδοξο για τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία εμφανίσθηκε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) στις προβλέψεις που ανακοινώθηκαν στα μέσα Ιουλίου Εκτιμά τώρα ότι η αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ δεν θα υπερβεί το 3,1% το 2013 και το 3,8% το 2014,(από 3,3% και 4,0% αντίστοιχα που προέβλεπε τον Απρ Η προς τα κάτω αναθεώρηση της ανάπτυξης οφείλεται στην εκτίμηση για την εξασθένιση της εγχώριας ζήτησης και της επιβράδυνσης της ανάπτυξης στις κύριες αναπτυσσόμενες χώρες, στις οποίες λαμβάνονται ήδη μέτρα για αποκλιμάκωση της ταχείας πιστωτικής επέκτασης που είχε οδηγήσει σε αύξηση του πληθωρισμού, καθώς και στην παρατεταμένη ύφεση στην Ευρωζώνη που εκτιμάται τώρα να είναι ακόμη πιο σημαντική από προηγούμενες προβλέψεις. Γενικά, η αύξηση στο παγκόσμιο εμπόριο εκτιμάται τώρα στο 3,1% το 2013 (από 3,6% που προβλεπόταν τον Απρ. 13) και στο 5,4% το 2014, έναντι 2,5% το Η δυναμικότερη ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας απαιτεί τώρα την ταχύτερη προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και την σταθεροποίηση χρηματοοικονομικού συστήματος στην Ευρώπη και την άμβλυνση των σημαντικών παγκόσμιων μακροοικονομικών ανισορροπιών με επιτάχυνση της αύξησης της εγχώριας ζήτησης στις πλεονασματικές χώρες και με σημαντική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ελλειμματικών χωρών. Στις ΗΠΑ, το ΔΝΤ εκτιμά ότι τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής που εφαρμόζονται από την αρχή του έτους είχαν τελικά αρνητική επίπτωση στην εγχώρια καταναλωτική δαπάνη, με αποτέλεσμα η άνοδος του ΑΕΠ να εκτιμάται τώρα στο 1,7% το 2013 (από 1,9%) και 2,7% το 2014, έναντι 2,2% το Η ανάπτυξη στις ΗΠΑ συνεχίζεται, σύμφωνα με το ΔΝΤ, λόγω της στήριξης που παρέχει η εφαρμοζόμενη νομισματική πολιτική. Η προοπτική συνέχισης της πολιτικής αυτής στο μέλλον έχει περιοριστεί τους τελευταίους μήνες, λόγω των τοποθετήσεων και των ανακοινώσεων της FED, αλλά τα στελέχη της FED προσπαθούν να καθησυχάσουν τις αγορές τονίζοντας ότι τόσο η μείωση των αγορών κρατικών ομολόγων από την FED όσο και η ανατροπή της πολιτικής των μηδενικών επιτοκίων παρέμβασης δεν θα συμβούν πριν αυτό να επιβληθεί από τις ικανοποιητικές εξελίξεις στα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη και ιδιαίτερα στην αγορά εργασίας. Όσον αφορά την Ιαπωνία το ΔΝΤ εκτιμά ότι η οικονομική ανάπτυξη θα κινηθεί σε υψηλότερους ρυθμούς (στο 2,0% το 2013), λόγω ενίσχυσης της κατανάλωσης και των εξαγωγών ενώ για την Κίνα εκτιμά ότι το ΑΕΠ της Κίνας θα αυξηθεί κατά 7,8% το 2013 και 7,7% το 2014 (από 8,1% και 8,3% που προέβλεπε αντίστοιχα τον Απρ.2013). Σημειώνεται ότι οι προβλέψεις αυτές του ΔΝΤ είναι σχετικά αισιόδοξες συγκριτικά με διεθνείς επενδυτικούς οίκους που θέλουν το ΑΕΠ της Κίνας να αυξάνεται με ρυθμό κάτω του 7,0% το Ήδη, στο 2 ο 3μηνο.2013 το ΑΕΠ της Κίνας αυξήθηκε κατά 7,5% σε ετήσια βάση (επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις της αγοράς), έναντι +7,7% στο 1 ο 3μηνο Η κυβέρνηση της Κίνας έχει θέσει ως στόχο αύξησης του ΑΕΠ το +7,5% το 2013, ήτοι το χαμηλότερο ποσοστό ανάπτυξης των τελευταίων 20 ετών. Τέλος, για τη Ζώνη του Ευρώ το ΔΝΤ προβλέπει ότι η πτώση του ΑΕΠ θα διαμορφωθεί στο -0,6% το 2013, όπως και το 2012, και να υπάρξει ανάκαμψη στο 0,9% το Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν άλλωστε και οι προειδοποιήσεις του υπουργείου οικονομικών των ΗΠΑ, περί εμφανή κίνδυνου στασιμότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας για μακρό χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα να απαιτείται με κάθε τρόπο ένα βιώσιμο σχέδιο για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρώπη. Εν τω μεταξύ, στον ευρωπαϊκό νότο και κυρίως στην Ιβηρική χερσόνησο συνεχίζονται οι πολιτικές αναταράξεις. Στην Πορτογαλία, τα τρία κόμματα που μετέχουν στην κυβέρνηση της χώρας συμφώνησαν να έλθουν σε συμφωνία για κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας μέχρι την , προκειμένου να συνεχιστεί η πορεία της χώρας προς τη σταθεροποίηση και την έξοδο από την κρίση χωρίς πολιτικές αναταράξεις. Όπως είναι γνωστό, η αδυναμία συμφωνίας στον σχεδιασμό του αναγκαίου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων οδήγησε πρόσφατα σε παραίτηση δύο υπουργούς της πορτογαλικής κυβέρνησης και σε κυβερνητική κρίση που τώρα καταβάλλεται προσπάθεια να διευθετηθεί. Σημειώνεται ότι το επιτόκιο του 10ετούς ομολόγου της Πορτογαλίας κυμαινόταν στο 6,95% την , από υψηλό κοντά στο 8,0% που είχε σημειώσει τις προηγούμενες ημέρες. Στην Ισπανία, η κυβέρνηση καλείται να αντιμετωπίσει εκτός των μαζικών διαδηλώσεων των πολιτών εξαιτίας των επιδεινούμενων συνθηκών διαβίωσης και της υψηλής ανεργίας και τις κατηγορίες για παράνομες χρηματοδοτήσεις προς το κυβερνών κόμμα. Σημειώνεται ότι το χρέος της γενικής κυβέρνησης της Ισπανίας ανήλθε στο 89,1% του ΑΕΠ τον Μάιο.2013, από 87,4% τον Απρ και αναμένεται να διαμορφωθεί στο 91,4% του ΑΕΠ στο τέλος του Επίσης, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των τραπεζών στην Ισπανία ανήλθαν στο 10,87% του συνόλου τον Απρ. 13, από 10,4% ( 167,5 δις) στο τέλος του 2012 και 7,8% στο τέλος του Σημειώνεται ότι περίπου στεγαστικά δάνεια, αξίας 50,6 δις, μεταφέρθηκαν σε τράπεζα εκκαθάρισης (bad bank), την SAREB, τον Δεκ.2012 και τον Φεβρ.2013 σε μια τιμή που αντιστοιχούσε στο 47% της λογιστικής τους αξίας., Εν μέσω των πολιτικών εξελίξεων στον ευρωπαϊκό νότο, ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings, προέβη σε υποβάθμιση του αξιόχρεου της Γαλλίας σε AA+, από AAA, διατηρώντας ωστόσο σταθερές τις προοπτικές. Η απόφαση του οίκου αποτελεί συνέχεια της προειδοποίησης που είχε κάνει περί τα τέλη του περασμένου έτους, ότι η χώρα μπορεί να απολέσει την άριστη αξιολόγηση ΑΑΑ, εάν δεν κατορθώσει να 3

4 περιορίσει το δημόσιο χρέος και να βελτιώσει τις επιδόσεις της οικονομίας της. Στην αιτιολογική έκθεση του ο οίκος σχολιάζει την αύξηση του δημοσίου χρέους, τους κινδύνους που μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη αλλά και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που καλείται να φέρει εις πέρας η κυβέρνηση. Ειδικότερα για το χρέος ο οίκος εκτιμά ότι θα ανέλθει στο 96% του ΑΕΠ το 2014 για να αρχίσει να υποχωρεί μέχρι το 2017 στο επίπεδο του 92% του ΑΕΠ. Ο Fitch ήταν ο μόνος από τους μεγάλους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης που διατηρούσε τη Γαλλία στην άριστη κατηγορία, καθώς τόσο η Moody s τον Νοέμβριο.2012 (Aa1) όσο και η S&P τον Ιανουάριο.2013 (AA+), είχαν υποβαθμίσει το αξιόχρεο της Χώρας. Ωστόσο, παρά την υποβάθμιση η πιστοληπτική αξιολόγηση της Γαλλίας εξακολουθεί να θεωρείται ως ιδιαιτέρως υψηλή. Σε συνέχεια της κίνησης υποβάθμισης της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Γαλλίας, ο οίκος Fitch υποβάθμισε την μακροπρόθεσμη αξιολόγηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) σε ΑΑ+ από AAA, ωστόσο οι προοπτικές του EFSF χαρακτηρίζονται σταθερές και δεν προβλέπεται στο άμεσο μέλλον άλλη υποβάθμισή του. Τέλος, στον απόηχο της υποβάθμισης της Ιταλίας σε ΒΒΒ από ΒΒΒ+, ο οίκος αξιολόγησης S&P υποβάθμισε την μακροπρόθεσμη αξιολόγηση 9 ιταλικών τραπεζών. Συγκεκριμένα ο οίκος υποβάθμισε σε ΒΒΒ από ΒΒΒ+ την αξιολόγηση των UniCredit, UniCredit Leasing, Intesa Sanpaolo, Banca IMI, Banca Fideuram, Mediobanca, Cariparma, Banca Nazionale del Lavoro και Istituto del Credito Sportivo Στις αγορές, οριακή άνοδο εμφάνισαν σε εβδομαδιαία βάση οι τιμές των ομολόγων στην Ευρώπη, ενώ οι μικτές ήταν οι τάσεις στην αγορά των 5ετών CDS / μβ / μβ Ελλάδα 10,55% 10,93% 0, Ισπανία B 4,78% 4,68% 0, Ιταλία O 4,49% 4,38% 0, C Πορτογαλία N 7,44% 6,93% 0, D Γαλλία D 2,20% 2,26% 0, S Ολλανδία S 1,98% 2,08% 0, Ιρλανδία 3,89% 3,94% 0, Γερμανία 1,56% 1,70% 0, Πηγή: Bloomberg Η διαφορά απόδοσης του 10ετούς ισπανικού ομολόγου με εκείνη του αντίστοιχου 10ετούς γερμανικού, αυξήθηκε στις 322 μ.β., από 298 μ.β. που ήταν προ εβδομάδος, καθώς το όνομα του πρωθυπουργού της Ισπανίας εμπλέκεται σε σκάνδαλο διαφθοράς και η αντιπολίτευση ζητά μετ' επιτάσεως την αντικατάσταση του. Οι αναταράξεις σε πολιτικό επίπεδο που καταγράφονται σε Ισπανία και Πορτογαλία στην αύξηση του κόστους δανεισμού επί των νέων εκδόσεων. Το γαλλικό δημόσιο σε δημοπρασία έντοκων γραμματίων (ΕΓ) την άντλησε συνολικά το ποσό των 7,756 δισ.. Συγκεκριμένα, μέσω 3-μηνων ΕΓ αντλήθηκε το ποσό των 3,975 δισ. με μέσο κόστος 0,027% έναντι 0,018% στην αντίστοιχη τελευταία δημοπρασία, μέσω 6-μηνων ΕΓ αντλήθηκε το ποσό των 1,796 δισ. με μέσο επιτόκιο 0,048% έναντι 0,038% και μέσω των 12-μηνων ΕΓ, συγκεντρώθηκαν 1,995 δισ. με μέσο κόστος δανεισμού 0,124% έναντι 0,098%. Εξελίξεις στην πραγματική οικονομία: Στις ΗΠΑ, η άνοδος των λιανικών πωλήσεων κατά μόλις 0,4% σε μηνιαία βάση τον Ιούνιο.2013, έναντι εκτιμήσεως της αγοράς για αύξηση 0,8% από +0,5% τον Μάιο.2013 απογοήτευσε μερικώς τους επενδυτές. Εξαιρουμένων των αυτοκινήτων, της βενζίνης και των δομικών υλικών, οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν οριακά μόλις κατά 0,1% σε μηνιαία βάση τον Ιούνιο.2013 από 0,2% τον Μάιο Η πορεία των λιανικών πωλήσεων ενισχύει την άποψη ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί περαιτέρω το 2ο 3μηνο.2013, καθώς οι λιανικές πωλήσεις συνθέτουν το 30% της καταναλωτικής δαπάνης. Σε επίπεδο καταναλωτή, ο προσωρινός δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης Reuters/ University of Michigan μειώθηκε στο 83,9 τον Ιούλιο.2013 από 84,1 τον Ιούνιο.2013, κυρίως λόγω της υποχώρησης του υποδείκτη των προσδοκιών για τις οικονομικές εξελίξεις (Ιούλιος.2013: 73,8, Ιούνιος.2013: 77,8). Στην αγορά εργασίας οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας, σημείωσαν απρόσμενη αύξηση κατά την εβδομάδα έως και διαμορφώθηκαν στις που αποτελεί υψηλό δύο μηνών. Ο μέσος όρος 4 εβδομάδων, κατέγραψε αύξηση επίσης κατά στις Οι εβδομαδιαίες αιτήσεις είναι συνήθως δύσκολο να προσαρμοσθούν αυτό το μήνα, καθώς διακόπτουν τη λειτουργία τους αρκετές μονάδες της αυτοκινητοβιομηχανίας λόγω της καλοκαιρινής περιόδου και της αργίας για την Ημέρα της Ανεξαρτησίας στις αρχές του μήνα. Στη Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ), δεν αποτέλεσε έκπληξη η πτώση της βιομηχανικής παραγωγής κατά -0,3% σε μηνιαία βάση τον Μάιο.2013 για πρώτη φορά από την αρχή του έτους, καθώς οι δείκτες ΡΜΙ στη μεταποίηση μας έχουν ήδη προϊδεάσει για μια τέτοια εξέλιξη. Η μείωση της βιομηχανικής παραγωγής σε οφείλεται κυρίως στην πτώση της παραγωγής κεφαλαιουχικών αγαθών και διαρκών καταναλωτικών αγαθών. Στη Γερμανία, η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε σε ετήσια βάση κατά -0,8% τον Μάιο.2013, όπως άλλωστε είχε δείξει και η πτώση των βιομηχανικών παραγγελιών. Ωστόσο, τα μέχρι σήμερα οικονομικά στοιχεία συνηγορούν ότι η βιομηχανική παραγωγή στη Γερμανία θα έχει θετική συμβολή στο ΑΕΠ το 2ο 3μηνο.2013 από μηδενική μεταβολή το προηγούμενο τρίμηνο. Ωστόσο, ανησυχία προκαλεί η υποχώρηση του δείκτη εμπιστοσύνης επενδυτών (ZEW) στο 36,3 τον Ιούλιο.2013 από 38,5 τον Ιούνιο.2013, κυρίως λόγω των πολιτικών εξελίξεων στην Πορτογαλία. Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε σε ετήσια βάση στη Γαλλία, την Ολλανδία, την Πορτογαλία, ενώ 4

5 σημείωσε μεγάλη πτώση στην Ιταλία, την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Ισπανία. Τέλος, στις αγορές συναλλάγματος, το ευρώ εμφανίζεται αδύναμο να κινηθεί άνω του επιπέδου των 1,3050 EUR/USD με αποτέλεσμα να αυξάνουν οι πιθανότητες ενίσχυσης του δολαρίου-ηπα στην περιοχή των 1,2950 EUR/USD. Η βελτίωση της αγοράς απασχόλησης και των ακινήτων στις ΗΠΑ δημιουργεί προϋποθέσεις ενίσχυσης του δολαρίου. Το ενδιαφέρον των επενδυτών είναι στραμμένο στη διήμερη εξαμηνιαία κατάθεση του προέδρου της Fed στο Κογκρέσο, που ξεκινά την και κατά την οποία θα καταθέσει για τη νομισματική πολιτική της ομοσπονδιακής τραπέζης, ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών για να εμφανισθεί την επομένη ημέρα ενώπιον της Γερουσίας στην Επιτροπή Τραπεζικών Υποθέσεων. Το ευρώ διαπραγματευόταν την στα 1,3000 EUR/USD (βλέπε διάγραμμα) από 1,2842 EUR/USD που ήταν την Η βρετανική λίρα σε εβδομαδιαία βάση καταγράφει απώλειες της τάξεως του 0,3% έναντι του Ευρώ, καθώς διαπραγματευόταν την στις 0,8645 GBP/EUR. Την ίδια ημερομηνία, το ελβετικό φράγκο διαπραγματευόταν στα 1,2385 CHF/EUR. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Προϋπολογισμός 2013: Η εκτέλεση του Π2013 στο 1 ο 6μηνο του 2013 συνεχίζει να διαμορφώνεται καλύτερα του στόχου καθώς το πρωτογενές έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης στο διάστημα αυτό ανήλθε στα 1,517 δισ., έναντι του στόχου για το διάστημα αυτό για έλλειμμα 3,877 δισ. και έναντι ελλείμματος 3,316 δισ. το αντίστοιχο διάστημα Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται και πάλι στη μεγάλη μείωση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π., ενώ τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. σημείωσαν νέα μεγαλύτερη πτώση τον Ιούν.2013, λόγω και της μετάθεσης της υποβολής των δηλώσεων του Φόρου Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων (ΦΕΦΠ) και του Φόρου Εισοδήματος Νομικών Προσώπων (ΦΕΝΠ). Το έλλειμμα στον κρατικό Προϋπολογισμό (συμπεριλαμβανομένων και των τόκων) διαμορφώθηκε στο 4,997 δισ. το 1 ο 6μηνο. 13, από 12,476 δισ. το 1 ο 6μηνο. 12 και έναντι του στόχου για έλλειμμα 7,194 δισ. για το διάστημα αυτό του Ειδικότερα: Οι Πρωτογενείς Δαπάνες του Τ.Π ήταν σημαντικά μειωμένες και πάλι κατά -11,3% σε ετήσια βάση και διαμορφώθηκαν κατά 1,915 δισ. χαμηλότερα από τον στόχο που είχε τεθεί για το 1 ο 6μηνο του 2013 και κατά 2,795 δισ. χαμηλότερα από το ύψος τους στο 1 ο 6μηνο του Για το 2013 ο στόχος είναι για μείωση των δαπανών αυτών κατά -4,2% έναντι του 2012, ή κατά -6,6% για να επιτευχθεί και η δημιουργία αποθεματικού ύψους 1,1 δις το Επιπλέον των ανωτέρω, οι δαπάνες για καταπτώσεις εγγυήσεων ήταν αυξημένες στα 733 εκατ. στο 1 ο 6μηνο του 2013, από 174 εκατ. στο 1 ο 6μηνο. 12, ενώ για το 2013 οι πληρωμές στον τομέα αυτό αναμένεται να ανέλθουν στα 1,027 δισ. Συνολικά, οι πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π. αναμένεται τώρα να διαμορφωθούν στα 45,0 δισ. το 2013 (44,05 δις χωρίς το αποθεματικό των 1,1 δις), από 47,14 δισ. το Η υλοποίηση του Π2013 στο 6μηνο Ιαν.- Μάιος 2013, σηματοδοτεί τη δυνατότητα υλοποίησης του Π2013 από την πλευρά των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. καλύτερα από ότι έχει προγραμματιστεί, με βάση τα μέτρα μείωσης αυτών των δαπανών που έχουν ήδη ληφθεί και εφαρμόζονται. Αναγκαία προϋπόθεση, ωστόσο, είναι να επιτευχθεί η ανάκαμψη των εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων στους επόμενους μήνες (και, επομένως, η συγκράτηση των επιχορηγήσεων των Α.Τ. στα προγραμματισμένα επίπεδα). Καθαρά Έσοδα Τ.Π.: Αντίθετα με τις πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π., πολύ αρνητική εξακολουθεί να είναι η πορεία των καθαρών εσόδων του Τακτικού Προϋπολογισμού (Τ.Π.), τα οποία σημείωσαν πτώση κατά -3,9% σε ετήσια βάση στα 20,84 δισ. στο 1 ο 6μηνο. 13, έναντι μικρής πτώσης τους κατά -0,6% στο 1 ο 6μηνο Επιπλέον, τα έσοδα αυτά υπολείπονται κατά 907 εκατ. από τον στόχο που είχε τεθεί για το 1 ο 6μηνο Ειδικότερα, χαμηλότερα κατά 1,617 δισ. από τον στόχο για το 1 ο 6μηνο του 2013 ήταν τα έσοδα πριν την αφαίρεση των επιστροφών φόρων, ενώ οι επιστροφές φόρων ήταν χαμηλότερες κατά 684 εκατ. Ειδικότερα, τον Ιούν. 13 τα καθαρά έσοδα μειώθηκαν κατά -3,6% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσής τους κατά -2,9% τον Μάιο 13. Συνολικά για το 2013 τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. έχουν προγραμματιστεί να σημειώσουν και πάλι πτώση κατά -3,3%, έναντι της πτώσης τους κατά -3,5% το 2012, γεγονός που δείχνει ότι ο νέος περιορισμός του ελλείμματος του Τ.Π. που έχει προϋπολογιστεί για το 2013 θα προέλθει αποκλειστικά από τις περικοπές δαπανών, παρά την επιβάρυνση που έχουν υποστεί οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι έως σήμερα, και παρά την προγραμματισμένη αύξηση των εσόδων από τους Φόρους στην Περιουσία κατά 11,2% το 2013 και από άμεσους φόρους ΠΟΕ κατά 82,5%, συμπεριλαμβανομένων και των εσόδων από του Φόρους Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ) του 2010 (έχει ήδη εισπραχθεί), του 2011 και του 2012 (αναμένεται να εισπραχθούν στο 2 ο 6μηνο Πιο συγκεκριμένα οι μεγαλύτερες αποκλίσεις έναντι του στόχου στο 1 ο 6μηνο του 2013, καταγράφονται στις εξής κατηγορίες εσόδων: 5

6 α) Στον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (ΦΕΦΠ) κατά 178 εκατ., λόγω της παράτασης που δόθηκε στην υποβολή φορολογικών δηλώσεων. Πάντως, τα έσοδα από τον ΦΕΦΠ ήταν μειωμένα κατά -9,5% στο 1 ο 5μηνο.2013, ενώ για το έτος ως σύνολο αναμένεται πτώση τους κατά -22,2%. β) Στους άμεσους φόρους ΠΟΕ κατά 109 εκατ., λόγω της καθυστέρησης αποστολής ειδοποιητηρίων για τους ΦΑΠ 2011 και Σημειώνεται, ωστόσο, ότι οι εισπράξεις από τους Άμεσους Φόρους ΠΟΕ ανήλθαν στα 1,39 δις στο 1 ο 5μηνο.2013 και ήταν αυξημένοι κατά 36,0%. Συνολικά για το 2013 έχει προγραμματιστεί να εισπραχθούν 3,31 δις από τους φόρους αυτούς. γ) Στους φόρους κατανάλωσης υπάρχει απώλεια εσόδων κατά 145 εκατ. έναντι των στόχων, κυρίως λόγω των απωλειών από τον ΕΦΚ καυσίμων λόγω των χαμηλών πωλήσεων πετρελαίου θέρμανσης. δ) Στον ΦΠΑ όλων των κατηγοριών τα έσοδα υπολείπονται του στόχου κατά 114 εκατ., λόγω των μειωμένων εσόδων κατά 187 εκατ. στο 5μηνο.2013 από τον ΦΠΑ πετρελαιοειδών για τους λόγους που προαναφέρθηκαν. Συνολικά, οι εισπράξεις από τον ΦΠΑ ήταν μειωμένες κατά -13% στο 1 ο 5μηνο.2013, ενώ στο έτος 2013 ως σύνολο έχει προγραμματιστεί η πτώση τους κατά -10,5%. Λαμβάνοντας υπόψη την αναμενόμενη βελτίωση της είσπραξης των εσόδων αυτών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (λόγω της πολύ καλής τουριστικής περιόδου), αναμένεται ότι ο στόχος των εσόδων από τον ΦΠΑ το 2013 θα υπερκαλυφθεί. ε) Στα μη-τακτικά έσοδα σημειώνεται απόκλιση κατά 707 εκατ. που οφείλεται στην καθυστέρηση είσπραξης από τα πιστωτικά ιδρύματα της απόδοσης 10% επί του εισφερόμενου κεφαλαίου από το Δημόσιο στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και στη μετάθεση είσπραξης των αποδόσεων από τη διακράτηση ομολόγων του δημοσίου στα χαρτοφυλάκια των κεντρικών τραπεζών του Ευρωσυστήματος (ANFAs). Τέλος, σημειώνεται ότι ένα μέρος της υστέρησης των φορολογικών εσόδων ύψους 200 εκατ. περίπου οφείλεται στην απεργία των εφοριακών τις δύο τελευταίες εργάσιμες ημέρες τον Ιούν. 13. Με βάση τα ανωτέρω, η υλοποίηση του Π2013 από την πλευρά των καθαρών εσόδων του Τακτικού Προϋπολογισμού (Τ.Π.) μπορεί ακόμη να πραγματοποιηθεί καλύτερα από ότι έχει προγραμματιστεί. Ειδικότερα, τα έσοδα αυτά έχουν προγραμματιστεί να μειωθούν κατά -5,9% και να διαμορφωθούν στα 46,7 δις το 2013, έναντι 49,66 δισ. το Με μια καλύτερη λειτουργία του φοροεισπρακτικού μηχανισμού στο 2 ο 6μηνο του 2013 μπορεί ακόμη τα έσοδα να ανέλθουν στα 47,0 δις το 2013, από 20,84 δις στο 1 ο 6μηνο Τέλος, όσον αφορά στο ισοζύγιο του ΠΔΕ ήταν ελαφρά ελλειμματικό το 1 ο 6μηνο 13 στα 42 εκατ. έναντι ελλείμματος 530 εκατ. το 1 ο 6μηνο. 12 και έναντι του στόχου για έλλειμμα 1,17 δισ. Η καλύτερη της αναμενόμενης πορείας του ΠΔΕ προήλθε από την αύξηση των εσόδων αυτής της κατηγορίας κατά 15,1% σε ετήσια βάση το 1 ο 6μηνο. 13, ενώ από την άλλη πλευρά, σημειώνεται η εκ νέου μεγάλη υστέρηση των δαπανών του ΠΔΕ, τα οποία διαμορφώθηκαν μόλις στα 1,77 δισ. το 1 ο 6μηνο. 13 έναντι του στόχου για 2,85 δισ. και έναντι 2,0 δις στο 1 ο 6μηνο 12. Ωστόσο, υποθέτουμε ότι το ΠΔΕ θα υλοποιηθεί όπως έχει προγραμματιστεί τόσο από την πλευρά των εσόδων όσο και από την πλευρά των δαπανών. Οι δαπάνες για τόκους περιορίσθηκαν σημαντικά στα 3,48 δισ. το 1 ο 6μηνο 13, από 9,16 δισ. το αντίστοιχο διάστημα Σε αυτές τις δαπάνες για τόκους θα πρέπει να προστεθούν και τα 112 εκατ. το 1 ο 6μηνο. 13 που αφορούν προμήθειες εκταμίευσης των ομολόγων του EFSF. Απασχόληση-Ανεργία με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού (ΕΕΔ) της ΕΛΣΤΑΤ: Σύμφωνα με τα μη εποχικά προσαρμοσμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθμός των απασχολουμένων (15-74 ετών) αυξήθηκε αισθητά κατά 76,9 χιλ. άτομα τον Απρ. 13, μετά την αύξησή τους κατά 14,9 χιλ. άτομα και τον Μαρ. 13, με αποτέλεσμα οι απασχολούμενοι να αυξηθούν στις 3.656,3 χιλ. τον Απρ. 13, έναντι 3.579,4 χιλ. τον Μάρτ.2013 και 3.564,5 χιλ. τον Φεβ. 13. Σε ετήσια βάση ο αριθμός των απασχολούμενων σημείωσε πτώση κατά - 4,1%,έναντι της πτώσης της κατά -6,0% τον Μάρ. 13 και κατά -7,8% τον Απρ. 12. Παρά την εντυπωσιακή αύξηση της απασχόλησης σε μηνιαία βάση τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2013, που επιβεβαιώνει την αύξηση της απασχόλησης που παρατηρείται στους αυτούς μήνες με βάση τα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, Η ΕΛΣΤΑΤ καταγράφει νέα αύξηση της ανεργίας στις 1.390,8 χιλ. τον Απρ.2013, από 1.321,0 χιλ. τον Μάρτ Αυτή η αύξηση της ανεργίας μονοπώλησε το ενδιαφέρον των ελληνικών μέσων ενημέρωσης και όχι μόνο αυτών. Πουθενά δεν αναφέρθηκε η εντυπωσιακή αύξηση της απασχόλησης κατά 77 χιλ. άτομα τον Απρ.2013, που, ωστόσο, είναι το κύριο θέμα για τις οικονομικές εξελίξεις στη χώρα. Η μεγάλη αύξηση της απασχόλησης δεν οδήγησε σε σημαντική μείωση της ανεργίας, διότι η ΕΛΣΤΑΤ κατέγραψε μια εντυπωσιακή αύξηση του εργατικού δυναμικού της χώρας κατά 146,7 χιλ. άτομα μέσα σε ένα μήνα. Έτσι, το εργατικό δυναμικό ανήλθε στα 5.047,1 χιλ. άτομα τον Απρ. 13 και ήταν αυξημένο κατά 1,65% (82,3 χιλ. άτομα) έναντι του Απρ. 12 και κατά 2,0% έναντι του Ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε στα 1.390,8 χιλ. άτομα τον Απρ. 13, έναντι 1.321,0 χιλ. ατόμων τον Μάρτ. 13, με αποτέλεσμα το ποσοστό ανεργίας να διαμορφωθεί στο 27,6% του εργατικού δυναμικού τον Απρ. 13 από 27,0% τον Μάρτ. 13. Επίσης, ο αριθμός των ανέργων παρουσιάζεται αυξημένος κατά 270,7 χιλ. άτομα έναντι του Απρ. 12. Η άνοδος του ποσοστού ανεργίας συνοδεύεται από μεταβολές στη σύνθεση των ανέργων, ως προς το 6

7 φύλο, την ηλικιακή διάρθρωση και το εκπαιδευτικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, μειώθηκε σημαντικά το ποσοστό ανεργίας των νέων στο κλιμάκιο ηλικιών έτη στο 57,5% τον Απρ. 13, από 58,3% τον Μάρτ. 13 και από 64,2% τον Φεβ. 13, έναντι 51,1% τον Απρ. 12 και 43,5% τον Απρ. 11. Η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι ένα μεγάλο μέρος από την αύξηση της απασχόλησης τον Μάρτ και τον Απρ αφορά την ένταξη στην αγορά εργασίας νέων ετών. Στο κλιμάκιο ηλικιών η ανεργία αυξήθηκε στο 36,0% τον Απρ. 13, από 34,6% τον Μάρτ. 13 και από 36,2% τον Φεβ. 13. Στο κλιμάκιο ηλικιών η ανεργία αυξήθηκε στο 23,4% (Απρ. 12: 19,7%, Απρ. 11: 13,2%). Τέλος, στο κλιμάκιο ηλικιών η ανεργία αυξήθηκε στο 21,3% (Απρ. 12: 17,2%, Απρ. 11: 11,0%). Το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας εξακολουθεί να εντοπίζεται στην Ήπειρο-Δυτική Μακεδονία (Απρ. 13: 30,2%, Απρ. 12: 24,8%), στη Μακεδονία και Θράκη (Απρ. 13: 29,4%, Απρ. 12: 24,3%), στην Αττική (Απρ. 13: 27,7%, Απρ. 12: 23,5%) και ακολουθούν η Θεσσαλία-Στερεά Ελλάδα (Απρ. 13: 26,5%, Απρ. 12: 24,7%), η Κρήτη (Απρ. 13: 25,3%, Απρ. 12: 22,7%), η Πελοπόννησος-Δυτική Ελλάδα και Ιόνια Νησιά (Απρ. 13: 23,8%, Απρ. 12: 19,9%) και τα νησιά του Αιγαίου (Απρ. 13: 20,0%, Απρ. 12: 14,9%). Τιμές Εισροών και Εκροών και Εμπορία Αγροτικών Προϊόντων: Βελτιώθηκαν σημαντικά οι όροι εμπορίου στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας στους πρώτους μήνες του Ειδικότερα, ο ρυθμός μεταβολής των τιμών που απολαμβάνουν οι παραγωγοί (χωρίς τις επιδοτήσεις) αυξήθηκε κατά +3,1% στο 1 ο 5μηνο 13, σε ετήσια βάση, έναντι μείωσής τους κατά -4,5% στο 1 ο 5μηνο 12, ενώ οι καταβαλλόμενες τιμές για εισροές αυξήθηκαν με αισθητά μικρότερο ρυθμό (1 ο 5μηνο 13: +2,2%, 1 ο 5μηνο 12: +3,3%). Η ευνοϊκή αυτή εξέλιξη στις τιμές εμπορίας των αγροτικών προϊόντων, καθώς και ή σημαντική αύξηση της αξίας των γεωργικών εξαγωγών κατά +5,8% στους πρώτους μήνες του 2013 σε συνδυασμό με την τελευταία μεταβολή της ΚΑΠ (2008), που διευρύνει τις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες των αγροτών, συνηγορούν στην αύξηση του πραγματικού κατά κεφαλήν αγροτικού εισοδήματος στο τρέχον έτος. Η άνοδος των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων κατά +5,8% στο 1 ο 4μηνο 13 ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη της αντίστοιχης ανόδου του συνόλου των εξαγωγών της Χώρας χωρίς καύσιμα (+0,8%), με αποτέλεσμα την αύξηση της συμμετοχής των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων στις συνολικές εξαγωγές αγαθών στο 31,9% το 1 ο 4μηνο 13, έναντι 30,9% συνολικά το Σημειώνεται η εντυπωσιακή άνοδος των γεωργικών εξαγωγών που πραγματοποιήθηκε το 2012 (+9,8%). Κατά συνέπεια ο αγροτικός τομέας δείχνει τη δυναμικότητά του εν μέσω της οικονομικής κρίσης και κατά το Ήδη, στην περίοδο οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων παρουσίασαν μέση ετήσια αύξηση +7,0%, έναντι αντίστοιχης ανόδου +2,0% του συνόλου των εξαγωγών της Χώρας χωρίς καύσιμα. Αναφορικά με τη διάρθρωση του εμπορίου των γεωργικών προϊόντων, σημειώνονται τα ακόλουθα: Α. Από τον Πίνακα των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων προκύπτει η μεγάλη αύξηση στο 1 ο 4μηνο.2013 των εξαγωγών: ελαιολάδου (+164,0%), ελαιούχων σπόρων και καρπών (+33,6%), φρούτων και λαχανικών (+9,1%), των γαλακτοκομικών προϊόντων (+17,0%) σε συνέχεια της ταχείας αύξησής τους τα τελευταία έτη, των προϊόντων διατροφής και παρασκευασμάτων (+10,8%), του κρέατος και παρασκευασμάτων του (+8,6%), των ακατέργαστων ζωικών και φυτικών υλών (+15,0%), των ζωοτροφών (+24,7%), της οικοδομήσιμης ξυλείας (+19,1%) και των δερμάτων (+11,8%). Σε σημαντικό επίπεδο διατηρούνται οι εξαγωγές αλιευμάτων, καπνού και δημητριακών και παρασκευασμάτων καθώς και των φυσικών και υφαντικών ινών (κυρίως βάμβακος). Επισημαίνεται ότι οι εξαγωγές φρούτων και λαχανικών αποτελούσαν στο 1 ο 4μηνο 13 το 33,3% του συνόλου των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων. ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Ιαν.-Απρ. Ιαν.-Απρ. % ΜΕΤΑΒΟΛΗ 2013/2012 σε εκατ ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 1.672, ,9 5,8% Φρούτα & Λαχανικά 539,7 588,8 9,1% Έλαια & λίπη 118,9 313,9 164,0% Ψάρια & Παρασκευάσματα ψαριών 187,9 171,4-8,8% Καπνός & Προϊόντα καπνού 171,5 128,6-25,0% Γαλακτοκομικά προϊόντα & αυγά πουλιών 108,1 126,5 17,0% Δημητριακά & Παρασκευάσματα δημητριακών 90,4 81,7-9,7% Προϊόντα διατροφής & Παρασκευάσματα 62,1 68,8 10,8% Φυσικές υφαντικές ίνες 165,3 63,8-61,4% Ποτά 60,7 51,7-14,8% Δορές, Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργαστα 33,4 37,3 11,8% Ζάχαρες & Παρασκευάσματα, Μέλι 40,7 32,1-21,2% Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 23,6 31,5 33,6% Κρέατα & Παρασκευάσματα κρέατος 17,2 18,6 8,6% Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ. 16,1 17,5 9,2% Ζωοτροφές 13,9 17,3 24,7% Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 11,9 13,6 15,0% Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) 8,4 3,8-55,2% Ξυλεία & Φελλός 2,3 2,7 19,1% Καουτσούκ φυσικό 0,4 0,3-30,7% Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 0,1 0,0-23,6% Πηγή ΕΛ.ΣΤΑΤ. Β. Οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων αυξήθηκαν κατά +1,2% στο 1 ο 4μηνο 13 σε ετήσια βάση. Γενικά, οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων δεν φαίνεται να υποκύπτουν στην ύφεση και στη μεγάλη πτώση της ζήτησης στην εγχώρια οικονομία. Συγκεκριμένα, ενώ οι συνολικές εισαγωγές χωρίς καύσιμα στην περίοδο μειώθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό -11,2%, στα αγροτικά προϊόντα ο πτωτικός ρυθμός περιορίσθηκε στο -2,3%. Από τον Πίνακα των εισαγωγών επισημαίνεται το σημαντικό ύψος των εισαγωγών κρεάτων και παρασκευασμάτων (1 ο 4μηνο 13: 318,3 εκατ., 1 ο 4μηνο.2012: 324,3 εκατ., 2012: 1.145,8 εκατ.) αποτελώντας το πρώτο σημαντικότερο εισαγόμενο αγροτικό προϊόν. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι εισαγωγές κρεάτων αποτελούσαν το 2012 το 18,8% του συνόλου των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων, έναντι 17,7% το Σημειώνεται επίσης η μεγάλη αύξηση των εισαγωγών γαλακτοκομικών προϊόντων (1 ο 4μηνο 13: +4,0%), φρούτων και λαχανικών (1 ο 4μηνο 13:+9.7%), δημητριακών & παρασκευασμάτων (+6,0%), ελαιολάδου (+7,2%), ελαιούχων σπόρων καρπών (+29,1%) και δερμάτων (+13,0%). 7

8 Από τα στοιχεία του ανωτέρω πίνακα δεν προκύπτει ακόμη σημαντική υποκατάσταση εισαγωγών αγροτικών προϊόντων από ανταγωνιστική εγχώρια παραγωγή. Πιο ισχυρή τάση αναμένεται στον τομέα αυτό στα επόμενα 3μηνα. Ήδη η γαλακτοπαραγωγός κτηνοτροφία ανέρχεται σταθερά με σημαντικές επενδύσεις στη Βόρεια Ελλάδα, με στόχο, προφανώς, την ανταγωνιστική υποκατάσταση των εισαγωγών προϊόντων κρέατος. Παράλληλα το βαμβάκι και ό καπνός και τα αλιεύματα συνεχίζουν να έχουν δυναμικό παρόν. Από την άλλη πλευρά, η πορεία των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων τα τελευταία έτη δεν είναι συμβατή με μια οικονομία της οποίας η ιδιωτική κατανάλωση καταποντίζεται με ετήσιο ρυθμό -9,0% ετησίως. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Ιαν.-Απρ. Ιαν.-Απρ. % ΜΕΤΑΒΟΛΗ 2013/2012 σε εκατ ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 2.025, ,1 1,2% Κρέατα & Παρασκευάσματα κρέατος 324,3 318,3-1,8% Γαλακτοκομικά προϊόντα & αυγά πουλιών 240,5 250,3 4,0% Φρούτα & Λαχανικά 211,1 231,5 9,7% Δημητριακά & Παρασκευάσματα δημητριακών 192,4 204,0 6,0% Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ. 131,9 127,9-3,0% Ψάρια & Παρασκευάσματα ψαριών 145,1 123,4-14,9% Προϊόντα διατροφής & Παρασκευάσματα 108,8 114,6 5,3% Ζωοτροφές 106,2 113,3 6,7% Έλαια & λίπη 82,8 88,7 7,2% Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 68,4 88,2 29,1% Ζάχαρες & Παρασκευάσματα, Μέλι 98,7 82,5-16,5% Καπνός & Προϊόντα καπνού 75,5 77,0 2,0% Ποτά 78,8 70,1-11,1% Δορές, Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργαστα 59,2 66,9 13,0% Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 40,8 38,8-4,9% Ξυλεία & Φελλός 34,8 32,2-7,3% Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) 16,1 14,5-10,4% Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 2,8 2,7-2,8% Φυσικές υφαντικές ίνες 4,4 2,6-40,7% Καουτσούκ φυσικό 3,2 2,5-23,4% Πηγή ΕΛ.ΣΤΑΤ. ΣΕ ΕΚΑΤ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΕΛΛΑΔΑ-ΚΟΣΜΟΣ Α' 4ΜΗΝΟ Α 4ΜΗΝΟ 2012 Α 4ΜΗΝΟ 2013 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΛΛΕΙΜΜΑ Γ. Τέλος, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου αγροτικών προϊόντων περιορίσθηκε σημαντικά στο 1 ο 4μηνο 13 υποχωρώντας στα 280,2 εκατ., από 353,5 εκατ. στο 1 ο 4νηνο 12 (βλ. Διάγραμμα), λόγω της σημαντικής αύξησης των εξαγωγών και της μικρότερης αύξησης των εισαγωγών. Παγκόσμια Οικονομία ΔΝΤ: Το ΔΝΤ, στις προβλέψεις του τον Ιούλ. 13 αναθεώρησε προς τα κάτω την αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ για το 2013 και το 2014, στο 3,1% και 3,8% αντίστοιχα (από 3,3% και 4,0% που προέβλεπε τον Απρ. 13), από 3,1% το Ο κύριος λόγος της πτωτικής αναθεώρησης είναι η εξασθένιση της παγκόσμιας ζήτησης, η μικρότερη ανάπτυξη στις βασικές αναπτυσσόμενες χώρες και η παρατεταμένη ύφεση στη ΖτΕ. Στη ΖτΕ η μεγαλύτερη ύφεση αποδίδεται στη μεγάλη πτώση στους δείκτες εμπιστοσύνης, στην εξασθενημένη ζήτηση και την πολύ περιοριστική δημοσιονομική πολιτική που εφαρμόζεται όχι μόνο στις χώρες που αντιμετωπίζουν υψηλά ελλείμματα αλλά και στις πλεονασματικές χώρες. Στις ΗΠΑ, η ανάπτυξη διαμορφώνεται επίσης σε χαμηλότερα επίπεδα, καθώς τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής που είχαν θεσπιστεί στα προηγούμενα έτη και τέθηκαν σε ισχύ από την αρχή του 2013 και από τον Απρίλιο του 2013 (το λεγόμενο sequester) είχαν τελικά αρνητική επίπτωση στην ιδιωτική κατανάλωση. Αντίθετα, στην Ιαπωνία, το ΑΕΠ αυξάνεται με υψηλότερο ρυθμό του αναμενομένου, λόγω της ενίσχυσης της κατανάλωσης και των εξαγωγών με τα μέτρα της νέας Κυβέρνησης από τις αρχές του Επιπλέον, νέοι κίνδυνοι έχουν εμφανιστεί που επηρεάζουν την παγκόσμια ανάπτυξη, όπως η μεγάλη πιθανότητα σημαντικής επιβράδυνσης των αναπτυσσόμενων οικονομιών λόγω και των προωθούμενων μέτρων περιορισμού της πιστωτικής επέκτασης των χωρών αυτών, ειδικά αν η FED εγκαταλείψει την πολιτική ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας, όπως αναμένεται. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το ΑΕΠ της Κίνας θα αυξηθεί κατά 7,8% το 2013 και κατά 7,7% το 2014 (από 8,1% και 8,3% που προέβλεπε αντίστοιχα τον Απρ. 13). Το ΔΝΤ αναγνωρίζει ότι έχει επανέλθει η μεταβλητότητα στις διεθνείς αγορές τον Μάιο- Ιούν. 13, όπως αποτυπώνεται στην αύξηση των αποδόσεων των μακροπρόθεσμων κρατικών ομολόγων στις αναπτυγμένες οικονομίες, και κυρίως στις χώρες της περιφέρειας της ΖτΕ, ενώ στις αναπτυσσόμενες οικονομίες παρατηρείται μεγάλη εκροή κεφαλαίων πτώση στις χρηματιστηριακές τιμές και υποτίμηση νομισμάτων. ΔΝΤ: Εκτιμήσεις για την αύξηση του ΑΕΠ και του παγκόσμιου εμπορίου, Ιούλιος Παγκόσμιο ΑΕΠ 3,9 3,1 3,1 3,8 Παγκόσμιο εμπόριο 6,0 2,5 3,1 5,4 ΗΠΑ 1,8 2,2 1,7 2,7 ΖτΕ 1,5-0,6-0,6 0,9 Γερμανία 3,1 0,9 0,3 1,3 Γαλλία 2,0 0,0-0,2 0,8 Ιταλία 0,4-2,4-1,8 0,7 Ισπανία 0,4-1,4-1,6 0,0 Ην. Βασίλειο 1,0 0,3 0,9 1,5 Ιαπωνία -0,6 1,9 2,0 1,2 Χώρες Κεντ. Και Ανατ. Ευρώπης 5,4 1,4 2,2 2,8 Κίνα 9,3 7,8 7,8 7,7 Ινδία 6,3 3,2 5,6 6,3 Βραζιλία 2,7 0,9 2,5 3,2 Ρωσία 4,3 3,4 2,5 3,3 Πηγή: ΔΝΤ Στις ΗΠΑ, η ανάπτυξη προβλέπεται στο 1,7% το 2013 (από 1,9% που ήταν η προηγούμενη εκτίμηση) και στο 2,7% το 2014 (2,9%), έναντι 2,2% το Γίνεται η υπόθεση ότι η νομισματική πολιτική θα συνεχίζει να στηρίζει την οικονομία (προφανώς δεν προβλέπεται κάποια εσπευσμένη αυστηροποίηση αυτής της πολιτικής), ενώ και η ιδιωτική ζήτηση θα παραμείνει ενισχυμένη, καθώς βελτιώνονται και οι συνθήκες στην αγορά κατοικίας αλλά και στην αγορά εργασίας, υπάρχουν ενδείξεις ότι αυξάνεται σταδιακά και ο πλούτος των νοικοκυριών. 8

9 Στη ΖτΕ η αδυναμία μιας πιο αποτελεσματικής εφαρμογής των μέτρων για την επίλυση της κρίσης χρέους σε πολλές χώρες μέλη, οδηγεί σε μεγαλύτερη ύφεση το 2013, με πτώση του ΑΕΠ της Ζώνης του Ευρώ κατά -0,6% (από -0,4% που ήταν η προηγούμενη εκτίμηση), ενώ και το 2014 η ανάκαμψη θα είναι περιορισμένη, με αύξηση του ΑΕΠ κατά μόλις 0,9% (από 1,0%). Γενικά, η αύξηση στο παγκόσμιο εμπόριο εκτιμάται μόλις 3,1% το 2013 (από 3,6% που προβλεπόταν τον Απρ. 13) και στο 5,4% το 2014, από 2,5% το Βασική προϋπόθεση για την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας είναι η εφαρμογή διαρθρωτικών αλλαγών από τις μεγάλες οικονομίες και η άμβλυνση των διεθνών ανισορροπιών μέσω πολιτικών αύξησης της κατανάλωσης στην Κίνα και των επενδύσεων στη Γερμανία και της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας στις ελλειμματικές χώρες. ΗΠΑ: Απογοητευτική ήταν η άνοδος των λιανικών πωλήσεων κατά 0,4% σε μηνιαία βάση τον Ιούν. 13 (έναντι εκτιμήσεων για αύξηση κατά 0,8%), από +0,5% τον Μάιο 13. Παρόλα αυτά, σε ετήσια βάση η αύξηση ήταν 5,7%. Επιπλέον, οι λιανικές πωλήσεις εξαιρουμένων των αυτοκινήτων, της βενζίνης και των δομικών υλικών, που αποτελούν αντιπροσωπευτικό δείγμα της καταναλωτικής τάσης αυξήθηκαν μόλις κατά 0,1% σε μηνιαία βάση τον Ιούν. 13, από 0,2% τον Μάιο 13, και κατά 3,9% σε ετήσια βάση. Η εξέλιξη αυτή ενισχύει την εκτίμηση ότι η αυξητική πορεία του ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί περαιτέρω το 2 ο 3μηνο. 13, καθώς οι λιανικές πωλήσεις αποτελούν το 30% της καταναλωτικής δαπάνης. Ωστόσο, αναμένεται ενίσχυση της καταναλωτικής δαπάνης από το 2 ο 6μηνο. 13, λόγω της σημαντικής βελτίωσης στην αγορά εργασίας. Από την άλλη πλευρά, ο προσωρινός δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης Reuters/ University of Michigan μειώθηκε στο 83,9 τον Ιούλ. 13, από 84,1 τον Ιούν. 13, μικρή χειροτέρευση που οφείλεται στην υποχώρηση του υποδείκτη των προσδοκιών για τις οικονομικές εξελίξεις (Ιούλ. 13: 73,8, Ιούν. 13: 77,8), ενώ αντίθετα ο υποδείκτης των τωρινών οικονομικών συνθηκών βελτιώθηκε στο 99,7 τον Ιούλ. 13, από 93,8 τον Ιούν. 13. Ο πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ αυξήθηκε στο 1,8% τον Ιούν. 13, από 1,4% τον Μάιο. 13 και 1,1% τον Απρ. 13, ενώ ο δομικός πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ μειώθηκε ελαφρά στο 1,6%, από 1,7% τον Μάιο 13. Η αύξηση προήλθε κυρίως από την μεγάλη αύξηση στην τιμή της ενέργειας κατά 3,4% σε μηνιαία βάση τον Ιούν. 13, από 0,4% τον Μάιο 13, και κατά 3,2% σε ετήσια βάση. Παρά την αύξησή τον Ιούν. 13, ο πληθωρισμός δεν εγείρει ανησυχίες αφού παραμένει κάτω από τον στόχο του 2,0% που έχει θέσει η FED και επομένως επιτρέπει στην FED να προχωρήσει σε περιορισμό του προγράμματος ποσοτικής ενίσχυσης QE3 από τον Σεπτ. 13. Σημειώνεται ότι η τιμή της βενζίνης αυξήθηκε σημαντικά κατά 6,3% σε μηνιαία βάση τον Ιούν. 13, έναντι μηδενικής μεταβολής τον Μάιο 13 (+2,8% σε ετήσια βάση τον Ιούν. 13, -4,1% τον Μάιο 13). Επίσης, η τιμή των τροφίμων αυξήθηκε οριακά κατά 0,2% σε μηνιαία βάση τον Ιούν. 13, έναντι μείωσης - 0,1% τον Μάιο 13 και +1,4% σε ετήσια βάση τον Ιούν. 13. Μείωση των τιμών σε μηνιαία βάση σημειώθηκε μόνο στα αεροπορικά εισιτήρια (Ιούν. 13: -1,7%, Μάιος 13: +2,2%), ενώ αντίθετα, αυξήσεις σημειώθηκαν σε αρκετούς βασικούς κλάδους όπως η στέγαση (0,2%), τα ενοίκια (0,2%), τα ενδύματα (0,9%), οι μεταφορές (1,9%), η νοσοκομειακή περίθαλψη (0,4%). Στον τομέα της παραγωγής, ενθαρρυντικά είναι τα στοιχεία αφού η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 0,3% σε μηνιαία βάση τον Ιούν. 13, έναντι μηδενικής μεταβολής τον Μάιο 13, ενώ σε ετήσια βάση η παραγωγή αυξήθηκε κατά 2,0%, από 1,6% τον Μάιο 13. Επίσης, η παραγωγή της μεταποιητικής βιομηχανίας αυξήθηκε περισσότερο του αναμενομένου κατά 0,3% σε μηνιαία βάση τον Ιούν. 13, από 0,2% τον Μάιο 13 (+1,8% σε ετήσια βάση). Η βιομηχανική παραγωγή θα συνεχίζει να στηρίζει την ανάπτυξη και το 2 ο 6μηνο. 13, αν και προβλέπεται με περιορισμένο ρυθμό, λόγω της επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας αλλά και της μείωσης των κυβερνητικών δαπανών. Στην αγορά εργασίας, οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας σημείωσαν αύξηση κατά 16 χιλ. την εβδομάδα έως και διαμορφώθηκαν στις 360 χιλ. ενώ ο μέσος όρος 4 εβδομάδων, διαμορφώθηκε στις 351,75 χιλ. Απογοητευτική ήταν η άνοδος των λιανικών πωλήσεων κατά 0,4% σε μηνιαία βάση τον Ιούν. 13 (έναντι εκτιμήσεων για αύξηση κατά 0,8%), από +0,5% τον Μάιο 13. Παρόλα αυτά, σε ετήσια βάση η αύξηση ήταν 5,7%. Επιπλέον, οι λιανικές πωλήσεις εξαιρουμένων των αυτοκινήτων, της βενζίνης και των δομικών υλικών, που αποτελούν αντιπροσωπευτικό δείγμα της καταναλωτικής τάσης αυξήθηκαν μόλις κατά 0,1% σε μηνιαία βάση τον Ιούν. 13, από 0,2% τον Μάιο 13, και κατά 3,9% σε ετήσια βάση. Η εξέλιξη αυτή ενισχύει την εκτίμηση ότι η αυξητική πορεία του ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί περαιτέρω το 2 ο 3μηνο. 13, καθώς οι λιανικές πωλήσεις αποτελούν το 30% της καταναλωτικής δαπάνης. Ωστόσο, αναμένεται ενίσχυση της καταναλωτικής δαπάνης από το 2 ο 6μηνο. 13, λόγω της σημαντικής βελτίωσης στην αγορά εργασίας. Εξελίξεις στην Χρηματιστηριακή Αγορά: O Δείκτης S&P-500 είναι από τους λίγους χρηματιστηριακούς δείκτες παγκοσμίως που έχει σημειώσει νέα ιστορικά υψηλά μέσα στο 2013 μετά τα ιστορικά υψηλά των περισσότερων δεικτών που έγιναν μέσα στο 2007 πριν από την κρίση. Η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2007 και η ύφεση στην παγκόσμια οικονομία συνέβαλαν σε σημαντική πτώση των χρηματιστηριακών αγορών έως τις αρχές του 2009, απ όπου άρχισε η νέα άνοδος που συνεχίζεται ως και σήμερα. Ουσιαστικά, η άνοδος των δεικτών των ΗΠΑ οφείλεται στην ασυνήθιστης διάρκειας ποσοτική χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής με τα σχεδόν μηδενικά επιτόκια και τις μαζικές αγορές κρατικών 9

10 ομολόγων όπως και ομολόγων καλυμμένων με στεγαστικά δάνεια ύψους $ 85 δισ. ανά μήνα. Άλλα σημαντικά χρηματιστήρια που τον περασμένο Μάιο έκαναν νέα ιστορικά υψηλά ήταν αυτά της Γερμανία και του Ην. Βασιλείου, ενώ από τα μικρότερα χρηματιστήρια εκείνο της Δανίας έκανε νέα ιστορικά υψηλά με την Νορβηγία πολύ κοντά στα υψηλά του Δείκτες Κλείσιμο 12/7/2013 Απόδοση 2013 Υψηλά Απόσταση από τα 2007 * υψηλά του 2007 S&P 500 (Δείκτης ΗΠΑ) 1.680,2 17,81% 1.565,2 7,35% MXWD (Παγκόσμια Αγορά) 370,3 8,99% 427,6 13,41% Πηγή: Bloomberg * Σημείωση: Υψηλό 2007: S&P's 9/10/2007, MXWD: 31/12/2007 Το γεγονός ότι το χρηματιστήριο ΗΠΑ ξεπέρασε τα υψηλά του 2007 κατά 7,35% όταν η παγκόσμια χρηματιστηριακή αγορά είναι κάτω από τα ιστορικά υψηλά του 2007 κατά 13,41%, χαιρετίσθηκε σαν η απαρχή μιας μακροχρόνιας χρηματιστηριακής ανόδου των ΗΠΑ προς τις μονάδες. Η κοινή εκτίμηση της αγοράς για το τέλος του 2013 δείχνει τον S&P-500 στις περίπου μονάδες. Η αγορά επίσης εκτιμά τα κέρδη ανά μετοχή των μετοχών που συμμετέχουν στον S&P-500 να αυξάνουν κατά 6,8% το 2013 και κατά 9,6% το 2014 μετά από επίσης άνοδο κατά 12% το 2012 ενώ το αναμενόμενο Ρ/Ε για το 2013 είναι στο 13,6 και για το 2014 στο 12,4. Τεχνικά, η τάση παραμένει ανοδική και ο δείκτης VIX, που μετρά την μεταβλητότητα των τιμών του S&P-500 κινείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα δηλώνοντας ανοδική τάση στον S&P-500 *. Παρόλη την παρατηρούμενη μακροχρόνια ανοδική πορεία της αγοράς, νευρικότητα συνεισφέρουν τα νέα που έρχονται από την FED όσον αφορά την συνέχεια ή όχι της ασκούμενης πολιτικής της ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας στην οικονομία. Έτσι, μετά τις δηλώσεις του προέδρου της FED μέσα στον Μάιο για ανάγκη μη συνέχισης της διευκολυντικής πολιτικής από το τέλος του 2013, η χρηματιστηριακή αγορά υποχώρησε κατά 5,8% από τις 1, μονάδες στις 21/5/13 ως τις 1, μονάδες στις 24/6/2013 και μετά από νέες καθησυχαστικές δηλώσεις της FED μέσα στον Ιούνιο για συνέχιση της ασκούμενης νομισματικής πολιτικής στο επόμενο διάστημα ανέβηκε πάλι προς τις 1, μονάδες (12/7/2013) (άνοδος 6,81%). Η άνοδος από τα χαμηλά του 2009 μέχρι σήμερα ανέρχεται στο 148,35% (μέση ετήσια άνοδος: 26,0%). Η άνοδος των χρηματιστηριακών αγορών των ΗΠΑ υποβοηθείται και από το γεγονός ότι από το 1 ο 3μηνο.2013 φαίνεται να ξεκίνησε μια αξιοσημείωτη τελικά άνοδος των μακροπρόθεσμων επιτοκίων των κρατικών ομολόγων, όπως διαφαίνεται και από δηλώσεις σημαντικών διαχειριστών χαρτοφυλακίων ομολόγων (π.χ., της Pimco) κατά τους οποίους η λεγόμενη bull market των ομολόγων ευρίσκεται σε φάση κορύφωσης και κατά πάσα πιθανότητα η *. Ο Δείκτης μεταβλητότητας VIX κινείται αντίθετά από τον S&P-500 στο 80% των περιπτώσεων, δείχνοντας έτσι σημαντική αρνητική συσχέτιση. μακροχρόνια πτωτική πορεία των ομολογιακών αποδόσεων έχει ήδη αντιστραφεί. Συνεπώς από τις κλασσικές επιλογές των επενδυτών σε μετοχέςομόλογα και μετρητά υπερισχύουν τώρα οι τοποθετήσεις σε μετοχές, με διάμεσο τοποθετήσεων των επαγγελματιών διαχειριστών σε μετοχές κατά 55% και σε ομόλογα μόλις κατά 33%. Τα μακροοικονομικά δεδομένα των ΗΠΑ δείχνουν ικανοποιητικά υπό τις παρούσες συνθήκες καθώς η ανεργία έχει υποχωρήσει στο 7,6% με πτωτική τάση, το ΑΕΠ εκτιμάται να αυξάνει κατά 1,7% περίπου το 2013 και με ισχυρότερο ρυθμό το 2014 και επιπλέον οι τιμές των κατοικιών συνεχίζουν να αυξάνονται τα τελευταία 3μηνα. Τα ανωτέρω μεταφράζονται σε άνοδο κερδών και μερισμάτων των εταιριών όπως δείχνουν τα στοιχεία από το 2009 έως και σήμερα. Από τα αποτελέσματα μεγάλων εταιριών των ΗΠΑ όσον αφορά το 2 ο 3μηνο.2013, φαίνεται σημαντική άνοδος στην κερδοφορία τους. Για παράδειγμα, ανακοινώθηκε ότι τα κέρδη της Citibank αυξήθηκαν κατά 42% το 2 ο 3μηνο Από την άλλη πλευρά, όπως προαναφέρθηκε, οι λιανικές πωλήσεις τον Ιούν.2013 αυξήθηκαν λιγότερο του αναμενομένου (κατά 0,4% σε μηνιαία βάση). Εξαίρεση είχαμε στις αγορές αυτοκινήτων που αυξήθηκαν με μεγαλύτερο ρυθμό τον περασμένο Ιούνιο. Το γεγονός αυτό ίσως εξηγείται από την αύξηση του πλούτου των νοικοκυριών όπως απεικονίζεται και από την άνοδο του χρηματιστηρίου όπως και την άνοδο των τιμών των κατοικιών τους τελευταίους 12-μήνες. Στην κατεύθυνση ισχύος της αγοράς συμβάλλουν και οι αυξανόμενες δαπάνες των εταιριών για κεφαλαιουχικά αγαθά στις ΗΠΑ. Οι επενδυτικές αυτές δαπάνες αυξάνουν συνεχώς εδώ και τρεις μήνες με θετικές προοπτικές και για το αμέσως επόμενο διάστημα. Τέλος, και ο δείκτης Conference Board αυξήθηκε το 2 ο 3μηνο του 2013 στο 62 από 54 που ήταν το 1 ο 3μηνο του ΖτΕ: Αναμενόμενη ήταν η πτώση της βιομηχανικής παραγωγής κατά -0,3% σε μηνιαία βάση τον Μάιο 13 (πρώτη μείωση της παραγωγής από τον Ιαν. 13), έναντι αύξησης 0,5% τον Απρ. 13, ενώ σε ετήσια βάση η παραγωγή μειώθηκε κατά -1,3% τον Μάιο 13, από -0,6% τον Απρ. 13. Η μείωση της παραγωγής σε μηνιαία βάση οφείλεται στην πτώση της παραγωγής κεφαλαιουχικών αγαθών 10