Βραβείο Ζαχάρωφ 2011 για τα ανθρώπινα

Transcript

1 Βραβείο Ζαχάρωφ 2011 για τα ανθρώπινα δικαιώματα Η Αραβική Άνοιξη, στο πρόσωπο διακεκριμένων ακτιβιστών, κέρδισε το φετινό βραβείο Ζαχάρωφ του ΕΚ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Στο αφιέρωμα που ακολουθεί θα βρείτε πληροφορίες για το βραβείο και πορτρέτα των νικητών και των άλλων υποψήφιων με πληροφορίες για τις μάχες που έδωσαν για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Εκτός από τους πέντε ακτιβιστές που επελέγησαν να εκπροσωπήσουν το τεράστιο κίνημα που είναι η αραβική άνοιξη, φιναλίστ για το φετινό βραβείο ήταν επίσης ο Dzmitry Bandarenka ακτιβιστής και επαγγελματίας, επαγγελματίας δημοσιογράφος, μέλος της Ένωσης Συντακτών της Λευκορωσίας και η Κοινότητα του San José de Apartadó από την Κολομβία που αρνείται κάθε σχέση με τις διάφορες ένοπλες ομάδες που συγκρούονται στη χώρα και αγωνίζεται για την ελευθερία και την ασφάλεια για όλους τους πολίτες της πολύπαθης χώρας. Οι τρείς φιναλίστ επελέγησαν από τα μέλη των επιτροπών και υποεπιτροπών Εξωτερικών Υποθέσεων, Ανάπτυξης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΕΚ ενώ τον τελικό νικητή θα επιλέξουν οι επικεφαλής των πολιτικών ομάδων, με την ανακοίνωση να γίνεται στις 27 Οκτωβρίου στο Στρασβούργο. Η τελετή απονομής θα γίνει κατά τη διάρκεια της ολομέλειας του Δεκεμβρίου, επίσης στο Στρασβούργο. Η τελετή πραγματοποιείται κάθε χρόνο λίγο μετά την επέτειο της υπογραφής, στις 10 Δεκεμβρίου 1948, της Διακήρυξης του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Στον περυσινό νικητή, Κουβανό αντικαθεστωτικό, Guillermo Fariñas, δεν επετράπη από την κυβέρνηση της χώρας του να παρευρεθεί στην τελετή στο Στρασβούργο Το βραβείο παίρνει το όνομά του από τον διάσημο σοβιετικό πυρηνικό φυσικό και αντικαθεστωτικό Αντρέι Ζαχάρωφ, τον πατέρα της Σοβιετικής Βόμβας που αργότερα αντιτάχθηκε στο πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας του και εκτοπίσθηκε στη Σιβηρία. Με τις μεταρρυθμίσεις του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και λίγο πριν πεθάνει, έγινε μέλος του σοβιετικού κοινοβουλίου το 1989, ενώ ίδρυσε την οργάνωση προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Memorial, που συνεχίζει τον αγώνα. EL Υπηρεσία Τύπου Διεύθυνση Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης Διευθυντής - Εκπρόσωπος Τύπου : Jaume DUCH GUILLOT Αριθμός αναφοράς: fcs29297 Αριθμός επικοινωνίας με την υπηρεσία τύπου: (32-2) /18

2 Βραβείο Ζαχάρωφ: Οι νικητές εκφράζουν ευγνωμοσύνη για την υποστήριξη της Ευρώπης "Απονέμοντας το Βραβείο Ζαχάρωφ στους πέντε ακτιβιστές της Αραβικής Άνοιξης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγνωρίζει τις προσπάθειες όλων εκείνων που αγωνίζονται για την αξιοπρέπεια, τις βασικές ελευθερίες και την πολιτική αλλαγή στον αραβικό κόσμο", δήλωσε ο πρόεδρος του ΕΚ, Jerzy Buzek, κατά την τελετή απονομής του Βραβείου Ζαχάρωφ την Τετάρτη, 14 Δεκεμβρίου 2011, στο Στρασβούργο. Ο κ. Buzek επεσήμανε ότι "τα ιστορικά γεγονότα μας υπενθυμίζουν τις ευθύνες μας, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης να υποστηρίξουμε μια αναδυόμενη και ζωντανή κοινωνία των πολιτών", ενώ υπογράμμισε ακόμη τον "καθοριστικό ρόλο που διαδραμάτισαν οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της Αραβικής άνοιξης". Οι νικητές εξέφρασαν την ευγνωμοσύνη τους για το βραβείο το οποίο αποτελεί, όπως οι ίδιοι υποστήριξαν, ένα σημαντικό σύμβολο της ζωτικής σημασίας υποστήριξης της Ευρώπης κατά τη διάρκεια των εξεγέρσεων της αραβικής άνοιξης. Αναφέρθηκαν επίσης στις σημαντικές προκλήσεις τις οποίες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι χώρες τους στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην προσπάθειά τους να ανοικοδομήσουν και να δημιουργήσουν πραγματικά δημοκρατικά καθεστώτα που θα σέβονται τη δικαιοσύνη και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Δύο μόλις νικητές κατάφεραν να παρευρεθούν στη τελετή απονομής του βραβείου: η Asmaa Mahfouz, νεαρή μπλόγκερ από την Αίγυπτο και ο Ahmed El-Senussi, ο "κρατούμενος για λόγους συνείδησης" με τη μακρύτερη παραμονή σε φυλακές στη Λιβύη. Το ΕΚ κράτησε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη του Mohamed Bouazizi, η αυτοθυσία του οποίου, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την καταστολή των αρχών της Τυνησίας, αποτέλεσε το έναυσμα για τις διαμαρτυρίες στην Τυνησία και ο οποίος τιμήθηκε με το βραβείο μετά θάνατον. Κατά την παραλαβή του βραβείου η Asmaa Mahfouz δήλωσε τα εξής: "Η επιβράβευση αυτή αφιερώνεται σε όλους εκείνους τους ανθρώπους της Αιγύπτου οι οποίοι φάνηκαν πολύ πιο τολμηροί από εμένα και θυσίασαν πραγματικά τη ζωή τους στους δρόμους. Θέλω ειλικρινά να σας πω πόσο περήφανη είμαι για όλους τους μάρτυρες της αραβικής επανάστασης. Εμείς δεν θα τους προδώσουμε, θα ακολουθήσουμε το δρόμο που αυτοί χάραξαν." Ο Ahmed El-Senussi επεσήμανε τη σημασία της συμφιλίωσης υπογραμμίζοντας ότι "πρέπει να ανοικοδομήσουμε τη χώρα μας, δείχνοντας ανοχή ακόμη και σε εκείνους που διέπραξαν εγκλήματα που παραβίασαν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια." Ευχαρίστησε τους Ευρωπαίους γείτονες της Λιβύης, τους πρώτους που έσπευσαν για παροχή βοήθειας, για την "ξεκάθαρη διπλωματική και στρατιωτική υποστήριξή" τους. Ο σκιτσογράφος από τη Συρία, Ali Farzat, ο οποίος βρίσκεται εξόριστος στο Κουβέιτ, έστειλε ένα μαγνητοσκοπημένο βίντεο στο οποίο εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του για το βραβείο και επίσης τη θλίψη και οδύνη του για τον αριθμό των θυμάτων στη χώρα του, τη Συρία, ο οποίος "αυξάνεται διαρκώς". Η δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τη Συρία, Razan Zaitouneh, η οποία κρύβεται από τις αρχές, έστειλε επιστολή στην οποία ανέφερε, μεταξύ άλλων, τα εξής: "Θα ήθελα να ευχαριστήσω το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και όλους όσους υποστήριξαν την εξέγερση του λαού μας καθοιονδήποτε τρόπο, για ένα καλύτερο αύριο χωρίς καταπίεση, φυλακές, και αιματοχυσίες. Για όλους τους γενναίους ανθρώπους στην Τυνησία, την Αίγυπτο, τη Λιβύη, την Υεμένη, το Μπαχρέιν και άλλες χώρες. Γι' αυτούς που κέρδισαν την ελευθερία τους, και για εκείνους που εξακολουθούν να αγωνίζονται για αυτήν. " Οι νικητές του Βραβείου Ζαχάρωφ 2011 Asmaa Mahfouz Η Asmaa Mahfouz είναι μία νεαρή μπλόγκερ της οποία τα βίντεο στο Youtube κινητοποίησαν τους Αιγύπτιους να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους στην πλατεία Ταχρίρ ενάντια στο καθεστώς Μουμπάρακ FCS /18

3 Ahmed El-Senussi Ο Ahmed al-sanusi, επίσης γνωστός και ως ο "κρατούμενος για λόγους συνείδησης" με τη μακρύτερη παραμονή σε φυλακές, πέρασε 31 χρόνια στις φυλακές της Λιβύης, ως αποτέλεσμα μιας απόπειρας πραξικοπήματος κατά του συνταγματάρχη Καντάφι. Mohamed Bouazizi Ο Mohamed Bouazizi αυτοπυρπολήθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας και η δημόσια οργή και συμπαράσταση για την πράξη αυτή ενέπνευσαν το κίνημα που οδήγησε στην πτώση του αυταρχικού καθεστώτος της Τυνησίας. Ali Farzat Ο κ. Farzat σατιρίζει τους πολιτικούς και είναι γνωστός για τις καρικατούρες του που σατίριζαν Άραβες δικτάτορες. Έφυγε από τη Συρία μετά την επίθεση που δέχθηκε τον Αύγουστο, όπου του έσπασαν τα δύο του χέρια. Razan Zaitouneh Η κ. Zaitouneh, δικηγόρος που ασχολείται με τα ανθρώπινα δικαιώματα, δημιούργησε το συριακό blog Σύνδεσμος Πληροφοριών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (Syrian Human Rights Information Link), το οποίο παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις τρέχουσες ωμότητες που λαμβάνουν χώρα στη Συρία. Οι δημοσιεύσεις της έχουν καταστεί σημαντική πηγή πληροφοριών για τα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Σήμερα, η ίδια κρύβεται από τις αρχές, οι οποίες την κατηγορούν ότι είναι ξένος πράκτορας. Βραβείο Ζαχάρωφ για την ελευθερία της σκέψης Το βραβείο Ζαχάρωφ για την ελευθερία της σκέψης, που πήρε το όνομα του από το Σοβιετικό επιστήμονα και αντικαθεστωτικό Andrei Sakharov, δημιουργήθηκε από το ΕΚ το Δεκέμβριο του 1988, και απονέμεται σε πρόσωπα ή οργανώσεις που αφιερώνουν τη ζωή τους στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας FCS /18

4 Συνέντευξη: Asmaa Mahfouz Φάκελος Στο YouTube, το Twitter και το Facebook, η Asmaa Mahfouz πολέμησε το αιγυπτιακό καθεστώς, φέρνοντας τον κόσμο στο δρόμο και συμβάλλοντας αποφασιστικά στην ανατροπή του Χόσνι Μουμπάρακ. Για τη δράση της, το ΕΚ τη βράβευση με το Ζαχάρωφ, όμως η ίδια γνωρίζει καλά ότι η απονομή δεν σηματοδοτεί το τέλος του αγώνα. Της μιλήσαμε στο Στρασβούργο λίγο πριν από την απονομή του βραβείου. Πόσο σημαντικά ήταν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και γενικότερα το ίντερνετ στα όσα συνέβησαν στην Αίγυπτο; Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν για μας ένα εναλλακτικό μέσο ενημέρωσης. Μέσα από αυτά δείξαμε στον έξω κόσμο τι ήταν το καθεστώς Μουμπάρακ και αναγγέλλοντας τις διαδηλώσεις κινητοποιήσαμε τον κόσμο και τον βγάλαμε στο δρόμο. Ήταν ο παράγοντας που έδωσε στο κίνημα την κρίσιμη μάζα του. Ωστόσο, το σημερινό καθεστώς έχει περάσει στην αντεπίθεση: δημιουργεί ψεύτικους λογαριασμούς των ακτιβιστών, παράγει ψευδείς πληροφορίες και διασπείρει φήμες δημιουργώντας την εντύπωση ότι τώρα οι διαδηλωτές το στηρίζουν. Το καθεστώς, το Ανώτατο Συμβούλιο Ενόπλων Δυνάμεων έχει συνειδητοποιήσει τα λάθη που έκανε ο Μουμπάρακ έναντι της επανάστασης και προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τα ίδια τα μέσα που χρησιμοποιούμε εμείς εναντίον μας. Φοβάστε μια επιστροφή του παλαιού καθεστώτος; Το σημερινό καθεστώς είναι μέρος του προηγούμενου άρα δεν μπορούμε να πούμε ότι το καθεστώς ανετράπη. Η διαφορά είναι ότι οι νέοι είναι ακόμα σκληρότεροι από τους παλιούς και μετέρχονται κάθε μέσου για να τιμωρήσουν όσους ζητούν να μπει τέρμα στο στρατιωτικό καθεστώς. Κάνουν κάτι εξαιρετικά επικίνδυνο: κάνουν στρατό και λαό εχθρούς, κάτι που πριν δεν υπήρχε. Όσοι μέσα στο καθεστώς διαφωνούν με τις θηριωδίες που διαπράττει φυλακίζονται και βασανίζονται. Τι γνώμη έχετε για τις επιτυχίες των ισλαμιστών στην Τυνησία και την Αίγυπτο; Πρέπει να καταβάλλουμε την προσπάθεια να καταλάβουμε το Ισλάμ καλύτερα και να μην βλέπουμε μόνο τους ισλαμιστές. Όπως είπε χθες η κ. Ashton, το Ισλάμ είναι μια μεγάλη θρησκεία και δεν πρέπει να μας ξεγελά η παραμορφωμένη εκδοχή του που προβάλλουν ορισμένοι εξτρεμιστές. Τι μπορούν να κάνουν ΕΕ και ΕΚ για να στηρίξουν την μετάβαση του αραβικού κόσμου στη δημοκρατία; Είμαι αντίθετη σε κάθε μορφή ξένης παρέμβασης αλλά νομίζω ότι το ΕΚ θα πρέπει να επιμείνει στα ανθρώπινα δικαιώματα. Πρέπει να αξιοποιήσει τη σχέση του με τις κυβερνήσεις για να τις πείσει να πάψουν να στηρίζουν το στρατό. Ωστόσο ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι κάτι που θα πρέπει να πετύχει η ίδια η αιγυπτιακή κοινωνία. Το βραβείο Ζαχάρωφ θα βοηθήσει; Μπορεί να μην φανεί χρήσιμο για τα όσα προσπαθώ να πετύχω στην Αίγυπτο αλλά θα με βοηθήσει σε διεθνές επίπεδο. Στόχος μας είναι να αναπτύξουμε σχέσεις με άλλες χώρες. Όταν όλοι έχουν κερδίσει το σεβασμό των δικαιωμάτων τους τότε θα μπορέσουν να φανούν παραγωγικότεροι και πιο δημιουργικοί FCS /18

5 Συνέντευξη: Ahmet el Senussi Φάκελος Άλλωστε ο μακροβιότερος πολιτικός κρατούμενους στη Λιβύη, ο Ahmet el Senussi είναι σήμερα στις πρώτες γραμμές της νέας τάξης πραγμάτων στη χώρα. Δέχθηκε να απαντήσει στις ερωτήσεις μας λίγο πριν από την απονομή του βραβείο Ζαχάρωφ. Το βραβείο θα βοηθήσει τη Λιβύη; Θα βοηθήσει και μάλιστα πολύ τόσο εμένα προσωπικά όσο και το λαό της Λιβύης. Είναι η πρώτη φορά που ένας βραβεύεται έτσι, άρα αν το βραβείο με βοηθήσει να κάνω σωστά τη δουλειά μου θα είναι προς όφελος όλου του λαού της Λιβύης. Πως θα μπορούσε να βοηθήσει τη Λιβύη η ΕΕ και ειδικότερα το ΕΚ; Η ΕΕ μπορεί να βοηθήσει πολύ γιατί προσπαθούμε τώρα να ξαναχτίσουμε τη χώρα μας και λόγω του Β'Π.Π. οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν τεράστια πείρα ανοικοδόμησης. Εμείς αρχίζουμε από το "α" κι έτσι χρειαζόμαστε κάθε μορφής βοήθεια. Ποια είναι η κατάσταση στη Λιβύη σήμερα; Ο λαός της Λιβύης είναι τρομερά ευτυχισμένος γιατί απηλλάγη από τον δικτάτορα και προσδοκά ένα μέλλον δημοκρατίας και ελευθερίας έκφρασης. Ορισμένοι ίσως νομίζουν ότι η Λιβύη θα φθάσει στον εμφύλιο όμως αυτό αποκλείεται να συμβεί. Ο κόσμος θα κάνει το παν για να διατηρήσει την ελευθερία που κέρδισε Στην Αίγυπτο και την Τυνησία έγιναν εκλογές. Στη Λιβύη πότε θα γίνουν; Η Αίγυπτος και η Τυνησία είναι διαφορετικές περιπτώσεις γιατί ήδη είχαν έτοιμο σύστημα, με σώματα ασφαλείας και ένοπλες δυνάμεις. Στη Λιβύη δεν έχουμε τίποτα και πρέπει να αρχίσουμε από την αρχή, άρα προς το παρόν δεν μπορούν να πούμε πότε θα γίνουν οι εκλογές. Πρώτα πρέπει να οικοδομήσουμε κράτος, να αποκτήσουμε σώματα ασφαλείας και στρατό και μετά θα κάνουμε και εκλογές. Περάσατε 30 χρόνια στη φυλακή.. Απελπισθήκατε ποτέ; Ποτέ. Κατ' αρχήν είμαι Μουσουλμάνος και πιστεύω ότι πρέπει να υπομένεις τις δυσκολίες. Αυτά τα 31 χρόνια ήταν για μένα μια δοκιμασία και κατάφερα να επιβιώσω. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι πίστευα απόλυτα σε αυτό που έκανα (σ.σ. απόπειρα πραξικοπήματος κατά του Καντάφι) και αυτό με βοήθησε να αντέξω στη φυλακή. Τώρα επιβραβεύομαι και χαίρομαι πάρα πολύ γι αυτό. Θα συγχωρούσατε εκείνους που σας έκλεψαν τη ζωή σας; Τους συγχωρώ γιατί ξέρω ότι μερικές φορές ο άνθρωπος κάνει πράγματα που δεν πιστεύει. Υπάρχει κάποιος που με βασάνιζε στη φυλακή και τον βλέπω τώρα στη Βεγγάζη αλλά δεν σκέφτηκα ποτέ να του κάνω κάτι. Τον αφήνω να παλέψει με τη συνείδησή του. Το όνειρό μου έγινε πραγματικότητα. Δεν ψάχνω για εκδίκηση FCS /18

6 Η αραβική άνοιξη κερδίζει το Βραβείο Ζαχάρωφ 2011 Το φετινό βραβείο Ζαχάρωφ του ΕΚ για την ελευθερία της σκέψης θα απονεμηθεί σε πέντε εκπροσώπους του αραβικού κόσμου, προς αναγνώριση και στήριξη των προσπαθειών τους για την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η επίσημη απονομή του βραβείου έγινε από τον Πρόεδρο Jerzy Buzek στην σύνοδο του ΕΚ στο Στρασβούργο, στις 14 Δεκεμβρίου. Το βραβείο Ζαχάρωφ 2011 του ΕΚ απονέμεται στην Asmaa Mahfouz (Αίγυπτος), τον Ahmed al-zubair Ahmed al-sanusi (Λιβύη), τη Razan Zaitouneh (Συρία), τον Ali Ferzat (Συρία) και, μετά θάνατον, στον Mohamed Bouazizi (Τυνησία), οι οποίοι αγωνίστηκαν με θάρρος για τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Η υποψηφιότητα των πέντε αυτών προσώπων υποβλήθηκε από κοινού από τις πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλιστών, των Φιλελευθέρων και των Πρασίνων. Μετά την απόφαση της Διάσκεψης των Προέδρων (Πρόεδρος του EK και επικεφαλής των πολιτικών ομάδων), την Πέμπτη το πρωί, ο Πρόεδρος Buzek υπογράμμισε ότι "οι άνθρωποι αυτοί συνέβαλαν στη συντέλεση ιστορικών αλλαγών στον αραβικό κόσμο και αυτό το βραβείο επιβεβαιώνει την αλληλεγγύη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τη σταθερή του υποστήριξη στον αγώνα τους για ελευθερία, δημοκρατία και κατάργηση των αυταρχικών καθεστώτων". Σημείωσε ακόμη ότι η απονομή του βραβείου στα πρόσωπα αυτά αποτελεί "ένα σύμβολο για όλους εκείνους που εργάζονται για την αξιοπρέπεια, τη δημοκρατία και τα θεμελιώδη δικαιώματα στον αραβικό κόσμο και όχι μόνο". Mohamed Bouazizi Ο Mohamed Bouazizi, ένας τυνήσιος μικροπωλητής, αυτοπυρπολήθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη συνεχή ταπείνωση και παρενόχληση από την αστυνομία. Η δημόσια οργή και συμπαράσταση για την πράξη αυτή ενέπνευσαν το κίνημα που οδήγησε στην εκδίωξη του προέδρου της Τυνησίας, Zine El Abidine Ben Ali. Η αυτοθυσία του Mohamed Bouazizi ενέπνευσε και άλλες εξεγέρσεις σε αραβικές χώρες όπως η Αίγυπτος και η Λιβύη. Οι εξεγέρσεις αυτές αποκαλούνται σήμερα "αραβική άνοιξη". Ali Ferzat Ο κ. Ferzat σατιρίζει τους πολιτικούς και είναι γνωστός για την κριτική που ασκεί στο συριακό καθεστώς και στον Προέδρο του Bashar al-assad. Ο κ. Ferzat άρχισε, μετά την έναρξη των εξεγέρσεων το Μάρτιο του 2011, να περνάει πιο ξεκάθαρα μηνύματα μέσω των σκίτσων του. Οι καρικατούρες του που σατίριζαν το καθεστώς του Bashar al-assad ενέπνευσαν την εξέγερση στη Συρία. Τον Αύγουστο του 2011, οι συριακές δυνάμεις ασφαλείας τον ξυλοκόπησαν, σπάζοντας "ως προειδοποίηση" τα δύο του χέρια, ενώ κατέσχεσαν και όλα τα σχέδιά του. Razan Zaitouneh Η κ. Zaitouneh, δικηγόρος που ασχολείται με τα ανθρώπινα δικαιώματα, δημιούργησε το συριακό blog Σύνδεσμος Πληροφοριών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (Syrian Human Rights Information Link), το οποίο παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις τρέχουσες ωμότητες που λαμβάνουν χώρα στη Συρία. Η ίδια αποκάλυψε δημοσίως δολοφονίες και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται από το συριακό στρατό και την αστυνομία. Οι δημοσιεύσεις της έχουν καταστεί σημαντική πηγή πληροφοριών για τα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Σήμερα, η ίδια κρύβεται από τις αρχές, οι οποίες την κατηγορούν ότι είναι ξένος πράκτορας, ενώ ο σύζυγος της και ο μικρότερος αδελφός της έχουν ήδη συλληφθεί. Ahmed Al-Zubair Ahmed al-sanusi Ο κ. Ahmed al-sanusi, επίσης γνωστός και ως ο "κρατούμενος για λόγους συνείδησης" με τη μακρύτερη παραμονή σε φυλακές, πέρασε 31 χρόνια στις φυλακές της Λιβύης, ως αποτέλεσμα μιας απόπειρας πραξικοπήματος κατά του συνταγματάρχη Καντάφι. Σήμερα, ο κ. Ahmed al-sanusi είναι μέλος του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου και εργάζεται για την επίτευξη ελευθερίας και την εφαρμογή δημοκρατικών αξιών στην μετα-καντάφι Λιβύη FCS /18

7 Asmaa Mahfouz Η κ. Mahfouz προσχώρησε το 2008 στο αιγυπτιακό Κίνημα Νεολαίας της 6ης Απριλίου, βοηθώντας στην οργάνωση απεργιών υπέρ των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η συνεχής παρενόχληση των δημοσιογράφων και ακτιβιστών από το καθεστώς του Μουμπάρακ και της Τυνησίας οδήγησε την κ. Mahfouz να οργανώσει τις δικές της διαμαρτυρίες. Τα βίντεο της στο Youtube και οι δημοσιεύσεις της στο Facebook και το Twitter κινητοποίησαν τους Αιγύπτιους να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους στην πλατεία Ταχρίρ. Μετά την κράτηση της από το Ανώτατο Συμβούλιο των Ενόπλων Δυνάμεων, αφέθηκε ελεύθερη με περιοριστικούς όρους χάρη στην πίεση που άσκησαν εξέχοντες ακτιβιστές. Βραβείο Ζαχάρωφ για την ελευθερία της σκέψης Το βραβείο Ζαχάρωφ για την ελευθερία της σκέψης, που πήρε το όνομα του από το Σοβιετικό επιστήμονα και αντικαθεστωτικό Andrei Sakharov, δημιουργήθηκε από το ΕΚ το Δεκέμβριο του 1988, και απονέμεται σε πρόσωπα ή οργανώσεις που αφιερώνουν τη ζωή τους στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας. Το βραβείο συνοδεύεται από ένα έπαθλο Οι άλλοι δύο φιναλίστ για φέτος ήταν ο Λευκορώσος ακτιβιστής και δημοσιογράφος Dzmitry Bandarenka, και η ειρηνευτική κοινότητα San José de Apartado από την Κολομβία FCS /18

8 Mohamed Bouazizi Φάκελος Ο Mohamed Bouazizi είναι ο ένας που διέψευσε τη θεωρία ότι ιστορία γράφουν οι μεγάλοι ηγέτες, οι κατακτητές και οι πολιτικοί. Μικροπωλητής σε λαϊκή σε μια μικρή επαρχιακή πόλη της Τυνησίας ο Bouazizi ήταν ένας από τα εκατομμύρια που δεν άντεχαν άλλο την καταπίεση και την έλλειψη κάθε προοπτικής. Είχε διαμαρτυρηθεί πολλές φορές για την κακομεταχείρισή του από την αστυνομία αλλά το Δεκέμβριο του 2010, μετά την κατάσχεση της πραμάτειας του κάτι έσπασε. Αυτοπυρπολήθηκε μπροστά το κυβερνείο της πόλης και παρά τις προσπάθειες των περαστικών να σβήσουν τις φλόγες ο ίδιος δεν μπορούσε πια να σωθεί. Πέθανε στις 4 Ιανουαρίου Για να ηρεμήσει τη λαϊκή οργή ο Τυνήσιος πρόεδρος Μπεν Αλί τον επισκέφθηκε στο νοσοκομείο αλλά τελικά ο ίδιος ο Μπεν Αλί ήταν ο πρώτος ηγέτης - θύμα της οργής που απελευθέρωσε ο θάνατος του Bouazizi σε ένα κύμα που έχει ήδη σαρώσει την Αίγυπτο, τη Λιβύη και τη Συρία FCS /18

9 Ali Ferzat Φάκελος Όπλο του Ferzat είναι η πένα του. Γελοιογράφος και πρόεδρος της Ένωσης Αράβων Σκιτσογράφων έχει στο ενεργητικό του περισσότερες από γελοιογραφίες που, με το πέρασμα των δεκαετιών, έχουν χλευάσει κάθε είδος δικτάτορα. για ένα ουδόλως κολακευτικό σκίτσο του, ο Σαντάμ Χουσεΐν ζήτησε μάλιστα την εκτέλεσή του το ενώ το έργο του απαγορευόταν στη Λιβύη και την Ιορδανία. Παρά τον προφανή κίνδυνο, ο Ali Ferzat ουδέποτε έπαψε να χτυπάει την εξουσία στη Συρία και το εξωτερικό αλλά η επέκταση της Αραβικής Άνοιξης στη χώρα του τον απελευθέρωσε και τα σκίτσα του, τολμηρότερα από ποτέ τροφοδότησαν την εξέγερση. Το καθεστώς δεν έχει την ίδια αίσθηση του χιούμορ. Στις 25 Αυγούστου κουκουλοφόροι έσυραν τον Faezat από το αυτοκίνητό του στο κέντρο της Δαμασκού, την πλατεία Ουμαγιάτ. Περαστικοί τον βρήκαν πολύ αργότερα σωριασμένο στο δρόμο του αεροδρομίου με κατάγματα και στα δύο χέρια. Ο χαρτοφύλακάς του, γεμάτος σκίτσα, δεν βρέθηκε. Τα στελέχη της συριακής αντιπολίτευσης αντέδρασαν με οργή και στο Facebook πολλοί ακτιβιστές άλλαξαν τη φωτογραφία τους με εκείνη του Farzat στο νοσοκομείο. «"Αφιέρωσα τη ζωή μου στα σύγχρονα ιδανικά: την ελευθερία, τη δημοκρατία, την αγάπη και την ειρήνη. Τα έριξα στη μάχη κόντρα στην αδικία, την καταπίεση, τη δικτατορία, την τρομοκρατία, την καταστροφή του περιβάλλοντος και τη διαφθορά"» Ali Ferzat FCS /18

10 Razan Zaitouneh Φάκελος Ίσως για πρώτη φορά, το ΕΚ αποφάσισε να μη δημοσιεύσει φωτογραφία νικητή του βραβείου Ζαχάρωφ, συγκεκριμένα της Razan Zaitouneh που μοιράζεται το φετινό Ζαχάρωφ αλλά εξακολουθεί να διώκεται από το συριακό καθεστώς. Δημοσιογράφος και δικηγόρος ειδικευμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα, η Zaitouneh βρίσκεται πίσω από το blog "Syrian Rights Information Link" (SHRIL) που καταγράφει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Συρία, αποκαλύπτοντας τη βία και το θάνατο που σκορπούν ο στρατός και οι δυνάμεις ασφαλείας της χώρας. Οι αναρτήσεις της στο Blog και τα tweet της έχουν γίνει σημαντική πηγή ενημέρωσης για τα διεθνή Μέσα Ενημέρωσης αλλά η ίδια κρύβεται γιατί για τις αρχές, που έχουν ήδη συλλάβει τον άντρα και τον αδερφό της είναι "πράκτορας των ξένων". Προηγουμένως η Zaitouneh υπερασπιζόταν τους πολιτικούς κρατούμενους στη Συρία, συγκεντρώνοντας χρήματα για την απελευθέρωσή τους και καταγγέλλοντας τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το καθεστώς. Δεδηλωμένος στόχος της είναι η ανατροπή του προέδρου Μπασάρ Αλ Ασαντ και η παραπομπή του στη Χάγη. Κατόπιν όλων αυτών στις 12 Μαΐου η αστυνομία εισέβαλλε στο σπίτι της για να τη συλλάβει αλλά η ίδια είχε εξαφανισθεί και αντί άλλου συνελήφθησαν και κρατήθηκαν για τρείς μήνες ο άντρας και ο αδερφός της ενώ οι γονείς τους πρόλαβαν και εκείνοι να εξαφανισθούν. Στις 8 Σεπτεμβρίου, η Zaitouneh έκανε την τελευταία εμφάνισή της στο Twitter ενώ σε τηλεφωνική συνέντευξη που παραχώρησε στις 14 Νοεμβρίου ανέφερε ότι μόνο στη Δαμασκό τα θύματα ξεπερνούν τις που έχει καταγγείλει ο ΟΗΕ. «"Το ομορφότερο στη συριακή επανάσταση είναι το ηθικό του συριακού λαού που μετέτρεψε τις διαδηλώσεις σε πραγματικό καρναβάλι με τραγούδια και χορούς παρά τις σφαίρες, τις συλλήψεις και τα τανκς."» Razan Zaitouneh FCS /18

11 Ahmed al-zubair Ahmed al-sanusi Φάκελος Γνωστός και ως Zubeir Ahmed El-Sharif, ο Ahmed al-zubair Ahmed al-sanusi είναι ανιψιός του Βασιλιά Ίντρις της Λιβύης και πρώην πραξικοπηματίας. Αν το προφίλ του είναι κάπως ασυνήθιστο για κάποιον που βραβεύεται για τις μάχες του για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι αγώνες του αποδεικνύουν ότι οι πρώτες εντυπώσεις δεν είναι πάντα οι πιο σωστές. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, λίγο μετά το πραξικόπημα με το οποίο ο Μουαμάρ Καντάφι ανέλαβε την εξουσία, ο al-sanusi συμμετείχε σε αποτυχημένο αντι-πραξικόπημα για το οποίο καταδικάσθηκε μεν σε θάνατο όμως ουδέποτε εκτελέσθηκε καθώς η ποινή του μετεβλήθη σε ουσιαστικά ισόβια κάθειρξη, το μεγαλύτερο διάστημα σε πλήρη απομόνωση. Επισκέψεις επετράπησαν για πρώτη φορά 18 χρόνια μετά τον εγκλεισμό του ενώ το 2001 έλαβε χάρη επ' ευκαιρία της 32ης επετείου της ανατροπής της μοναρχίας. Συνολικά, έμεινε στη φυλακή περισσότερο και από ότι ο Νέλσον Μαντέλα. Σήμερα συμμετέχει στο εθνικό μεταβατικό συμβούλιο και αν και διατηρεί προσωπικά τα σύμβολα της μοναρχίας, δηλώνει ότι δεν επιθυμεί την αποκατάστασή της, εξηγώντας ότι "στη δημοκρατία ο λαός συμμετέχει στην εξουσία". «"Αν πιστεύεις στον αγώνα σου δε σε σταματά τίποτα"» Ahmed al-zubair Ahmed al-sanusi FCS /18

12 Asmaa Mahfouz Φάκελος Δεν είναι παρά ένα απλό βίντεο: μια νέα γυναίκα κοιτάει το φακό, μιλάει σιγά αλλά με πάθος, δεν υπάρχει μουσική υπόκρουση, δεν υπάρχουν κραυγές και πολεμικές ιαχές. Είναι τέσσερα και κάτι λεπτά ομιλίας, τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο. Αυτό το απλό βίντεο της Asmaa Mahfouz, μια έκκληση σε όλους να ενωθούν με την τότε ακόμα μικρή ομάδα διαδηλωτών, μαζί με τις εκκλήσεις της στο Facebook και το Twitter έφεραν χιλιάδες στην πλατεία Ταχρίρ στο Κάιρο το Φεβρουάριο του Αργότερα είπε ότι δέχθηκε απειλές για τη ζωή της αλλά αυτό δεν τη σταμάτησε. Τον Αύγουστο του 2011, μετά την επανάσταση, συνελήφθη για "προσβολή του Ανωτάτου συμβουλίου των Ενόπλων Δυνάμεων" που κυβερνά τη χώρα από την πτώση του Χόσνι Μουμπάρακ, για να αφεθεί ελεύθερη υπό όρους μετά τη γενική κατακραυγή που προκάλεσε η σύλληψή της. Η Asmaa Mahfouz συμβόλισε έτσι τη δύναμη του ατόμου, του ενός παθιασμένου ατόμου που μπορεί να επηρεάσει μια ολόκληρη κοινωνία και να θέσει σε κίνηση τις δυνάμεις ανατροπής ενός ολόκληρου καθεστώτος. Γεννήθηκε το 1985 και σπούδασε οικονομικά στο πανεπιστήμιο του Καΐρου για να εργασθεί στη συνέχεια σε εταιρία πληροφορικής. Το 2008 εντάχθηκε στο "Κίνημα της 6ης Απριλίου" και άνοιξε σελίδα στο Facebook, επιστρατεύοντας άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Twitter για να στηρίξει την απεργία της 6ης Απριλίου 2008 στην εργατούπολη του El- Mahalla el-kubra. Μέσα σε λίγες εβδομάδας η σελίδα της στο Facebook είχε μέλη ενώ η απεργία κατέληξε σε βιαιότατες συγκρούσεις των εργατών με την αστυνομία και την επιβολή δρακόντειων περιορισμών στο ίντερνετ και τους διαδικτυακούς ακτιβιστές. Όμως είχε ήδη αποδείξει τη δύναμη του διαδικτύου. Τον Απρίλιο του 2011, μιλώντας στην κάμερα έδωσε στη συσσωρευμένη αγανάκτηση φωνή, πρόσωπο και διέξοδο. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία που ακόμα γράφεται. «"Ποτέ μη λες ότι δεν υπάρχει ελπίδα. Η ελπίδα χάνεται μόνο όταν πεις ότι δεν υπάρχει".» Asmaa Mahfouz FCS /18

13 Οι τρείς φιναλίστ του φετινού βραβείου Ζαχάρωφ Φάκελος Πέντε ακτιβιστές της Αραβικής Άνοιξης, ο Λευκορώσος δημοσιογράφος Dzmitry Bandarenka και η "Κοινότητα Ειρήνης" του San José de Apartadó από την Κολομβία είναι οι τρείς φιναλίστ του φετινού βραβείου Ζαχάρωφ. Ο νικητής θα ανακοινωθεί στις 27 Οκτωβρίου ενώ η τελετή απονομής θα πραγματοποιηθεί στο Στρασβούργο στις 14 Δεκεμβρίου. Πέντε εκπρόσωποι της "Αραβικής Άνοιξης", της εξέγερσης που άρχισε από την Τυνησία και απλώθηκε σε όλη τη Βόρειο Αφρική και τη Μέση Ανατολή επελέγησαν για να εκπροσωπήσουν τα εκατομμύρια των Αράβων που διακινδύνευσαν τα πάντα για τη δημοκρατία, τα θεμελιώδη δικαιώματα και την αξιοπρέπεια Οι πέντε είναι ο Mohamed Bouazizi που αυτοπυρπολήθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον οικονομικό και πολιτικό μαρασμό στην Τυνησία, μια κίνηση που απετέλεσε τη θρυαλλίδα όλης της επανάστασης. Την εξέγερση στην Αίγυπτο εκπροσωπεί η Asmaa Mahfouz, εκείνη στη Λιβύη ο Ahmed al-zubair Ahmed al-sanusi ενώ τη συνεχιζόμενη εξέγερση στη Συρία εκπροσωπούν οι Razan Zaitouneh και Ali Farzat. Τους πέντε προτείνουν από κοινού το ΕΛΚ, οι Σοσιαλιστές, οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι. Ο Dzmitry Bandarenka είναι δημοσιογράφος και ακτιβιστής, ιδρυτικό στέλεχος της οργάνωσης προάσπισης των πολιτικών δικαιωμάτων και ελευθεριών "Chapter 97" και συντονιστής της καμπάνιας "Ευρωπαϊκή Λευκορωσία" που προωθεί την ένταξη της χώρας στην ΕΕ. Τον προτείνει η ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών. Η Κοινότητα Ειρήνης του San José de Apartadó αποτελείται από Κολομβιανούς campesinos ή χωρικούς που έχουν γίνει διεθνές σύμβολο θάρρους και αφοσίωσης στις αξίες της ειρήνης και της δικαιοσύνης. Σε μια χώρα που επί δεκαετίες σπαράσσεται από εμφύλιες συγκρούσεις, τα μέλη της κοινότητας αρνούνται κάθε σχέση ή δεσμό με οποιαδήποτε από τις αντιμαχόμενες πλευρές, διεκδικώντας ελευθερία για τους απλούς πολίτες. Τους προτείνει η ομάδα της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς FCS /18

14 Βραβείο Ζαχάρωφ 2011: οι υποψηφιότητες έκλεισαν Πέντε άτομα και οργανώσεις προτάθηκαν για το βραβείο Ζαχάρωφ 2011, μεταξύ αυτών εκπρόσωποι της "Αραβικής Άνοιξης" Στις 14 Δεκεμβρίου θα πραγματοποιηθεί στο Στρασβούργο η τελετή απονομής του βραβείου στον τελικό νικητή Πέντε είναι οι υποψήφιοι για το φετινό βραβείο Ζαχάρωφ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και μεταξύ αυτών το κίνημα της "αραβικής Άνοιξης", εκπροσωπούμενο από επιλεγμένους Τυνήσιους, Αιγύπτιους, Λίβυους και Σύριους ακτιβιστές. Πέραν αυτών υποψήφιοι για το βραβείο είναι ο Παλαιστίνιος γιατρός και ακτιβιστής Ιζελντίν Αμπουελάις, ο Λευκορώσος δημοσιογράφος Dzimitry Bandarenka, ο συγγραφέας Boris Pahor και οι εκπρόσωποι Κολομβιανής κοινότητας που μάχεται για την ειρήνη και την εθνική συμφιλίωση. Ιζελντίν Αμπουελάις: Παλαιστίνιος γιατρός και ιδρυτής της οργάνωσης "Daughters for Life". Οι τρείς κόρες του σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια ισραηλινής επιχείρησης στη Γάζα τον Ιανουάριο του Τον προτείνουν μέλη της ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών. Έχει αφιερώσει τη ζωή του στην ειρήνευση στη Μέση Ανατολή και τη συμφιλίωση Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Έχει αποκληθεί "μαγική και μυστική γέφυρα" μεταξύ των δύο λαών. Αραβική Άνοιξη: Πρόταση τεσσάρων πολιτικών ομάδων (ΕΛΚ, Σοσιαλιστές, Φιλελεύθεροι, Πράσινοι), το κίνημα της λεγόμενης "Αραβικής Άνοιξης" εκπροσωπείται από ακτιβιστές από διάφορες χώρες της περιοχής. Όπως σημειώνουν οι ευρωβουλευτές "η Αραβική Άνοιξη είναι σύμβολο για όλους όσους μάχονται για την αξιοπρέπεια, τη δημοκρατία και τα δικαιώματα των Αράβων". Οι επιλεγμένοι εκπρόσωποι του κινήματος είναι οι Μοχάμεντ Μπουαζίζι (Τυνησία), Ασμά Μαχφούζ (Αίγυπτος), Αχμέντ αλ Ζουμπάιρ Αχμέντ Αλ Σανουσί (Λιβύη), Ραζάν Ζειτουνέ και Αλί Φαρζάτ (Συρία), που επελέγησαν και για την προσωπική τους συμβολή στις τεράστιες αλλαγές στις χώρες τους. Dzimitry Bandarenka: Πρόταση μελών των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών, ο Bandarenka είναι δημοσιογράφος, ιδρυτικό στέλεχος της οργάνωσης "Charter '97" που μάχεται για την δημοκρατική αλλαγή και συντονιστής της εκστρατείας "Ευρωπαϊκή Λευκορωσία" που επιδιώκει την ένταξη της χώρας στην ΕΕ. Boris Pahor: Σλοβένος που ζει στην Ιταλία ο Pahor είναι γνωστός για τους αγώνες του για την ελευθερία της σκέψης και κατά κάθε απολυταρχικού καθεστώτος. Έγινε γνωστός γράφοντας για τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Γράφει στα σλοβένικα αλλά ζει πάντα στη γενέτειρά του, την Τεργέστη μάχεται και για τα δικαιώματα των μειονοτήτων και των γλωσσών τους. Προτάθηκε από τον Σλοβένο ευρωβουλευτή Milan Zver (ΕΛΚ) και 51 άλλους ευρωβουλευτές. The San José de Apartadó Peace Community: Πρόταση της ομάδας της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς /Αριστεράς των Πρασίνων των Βορείων Χωρών, που χαρακτηρίζει τους "campesinos" διεθνές σύμβολο δύναμης και προσήλωσης στην ειρήνη και τη δικαιοσύνη σε έναν περίγυρο βίας και καταστροφής". "Σε μια χώρα που ζει εδώ και δεκαετίες τον εμφύλιο πόλεμο, είναι μια κοινότητα που απορρίπτει κάθε σχέση με οποιαδήποτε από τις αντιμαχόμενες πλευρές διεκδικώντας την ελευθερία για τους απλούς ανθρώπους", σημειώνει η ομάδα. Βραβείο Ζαχάρωφ Το βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία Σκέψης παίρνει το όνομά του από τον Σοβιετικό φυσικό και αντιφρονούντα, Αντρέι Ζαχάρωφ. Απονέμεται από το ΕΚ κάθε χρόνο από το 1988 σε άτομα και οργανώσεις που είχαν ουσιαστική συμβολή στη μάχη για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας. Προηγούμενοι νικητές FCS /18

15 Ο Κουβανός αντικαθεστωτικός Guillermo Fariñas, στον οποίο απονεμήθηκε το βραβείο για το 2010 πολεμά το καθεστώς στη χώρα του με μοναδικό όπλο την απεργία πείνας, ενώ με το βραβείο έχουν τιμηθεί παλαιότερα προσωπικότητες όπως ο Νέλσον Μαντέλα, ο γ.γ. του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν και η Aung Sang Suu Kyi από τη Μιανμάρ. Η διαδικασία Οι υποψηφιότητες παρουσιάσθηκαν επισήμως σε κοινή συνεδρίαση των επιτροπών Εξωτερικών Υποθέσεων και Ανάπτυξης και της υποεπιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις 5 Οκτωβρίου 2011, οπότε και επελέγησαν οι τρείς φιναλίστ. Η Διάσκεψη των Προέδρων του ΕΚ θα επιλέξει το νικητή στις 27 Οκτωβρίου στο Στρασβούργο. Η τελετή απονομής θα πραγματοποιηθεί, επίσης στο Στρασβούργο στις 14 Δεκεμβρίου FCS /18

16 Guillermo Fariñas: "Το Ζαχάρωφ δυνάμωσε την αντίσταση στο καθεστώς" Συνέντευξη (τον Δεκέμβριο του 2010) του Guillermo Fariñas που τιμήθηκε με το βραβείο Ζαχάρωφ του 2010 "Θέλω να στείλω μήνυμα σε όλους τους Ευρωπαίους που εκπροσωπούνται από το ΕΚ: μην πάψετε ποτέ να παρακολουθείτε και να ενδιαφέρεστε για την κατάσταση στην Κούβα" Η άδεια καρέκλα του τιμώμενου προσώπου κυριάρχησε στη σημερινή απονομή του βραβείου Ζαχάρωφ στο Κουβανό αντικαθεστωτικό Guillermo Fariñas, ακριβώς όπως συνέβη και στην απονομή του Νόμπελ ειρήνης. Ωστόσο, τη Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου μπορέσαμε να του μιλήσουμε τηλεφωνικά. Μας είπε ότι για τον ίδιο η απονομή του Ζαχάρωφ είναι περισσότερο από οτιδήποτε άλλο ευθύνη και τόνισε τη σημασία του βραβείου για όσους το λαμβάνουν. Εξέφρασε, τέλος, την αντίθεσή του σε οποιαδήποτε μεταβολή της στάσης της ΕΕ έναντι της Κούβας. Ποιά αισθήματα σας προκάλεσε η απονομή του Ζαχάρωφ, ειδικά καθώς πριν από εσάς με το ίδιο βραβείο τιμήθηκαν διάσημες προσωπικότητες όπως ο Νέλσον Μαντέλα και η Aung San Suu Kyi; Αίσθημα ευθύνης έναντι της πατρίδας μου, μεγάλο αίσθημα ευθύνης. Η απεργία πείνας ως όπλο κατά του καθεστώτος Για μένα είναι μόνο η έσχατη λύση γιατί η υγεία μου έχει καταστραφεί. Έχω θρόμβωση στην αριστερή πλευρά του σώματός μου και κάθε απεργία πείνας είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Ωστόσο αν η καταπίεση με οδηγήσει στα άκρα δεν θα έχω άλλη λύση από το να πεθάνω με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αξιοπρέπεια. Πιστεύετε ότι η ΕΕ πρέπει να αλλάξει τη στάση της έναντι της Κούβας; Όχι. Σέβομαι εκείνους που βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά αλλά πιστεύω ότι η ΕΕ πρέπει να σκληρύνει κι άλλο τη στάση της έναντι της Κούβας. Ειδικότερα θα πρέπει να διατηρήσει την υπάρχουσα Κοινή Θέση και να μην επιχειρήσει να διαπραγματευθεί με μια κυβέρνηση που έχει ήδη προδώσει την Ένωση. Θα θυμάστε ότι είχε αναλάβει διάφορες δεσμεύσεις έναντι της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μετά, εμφανίσθηκε το καθεστώς Τσάβεζ στη Βενεζουέλα που της παρείχε οικονομική βοήθεια και αμέσως εγκατέλειψε τις διαπραγματεύσεις και δεν άλλαξε τίποτα. Δεν πιστεύω η ΕΕ να πέσει για δεύτερη φορά στην ίδια παγίδα και να ακούσει τις κουβανέζικες σειρήνες. Εκείνο που πρέπει να κάνει είναι να θέσει συγκεκριμένους στόχους και να πει στο καθεστώς ότι αν δεν τους εκπληρώσει δεν θα υπάρξουν διαπραγματεύσεις. Είστε ο τρίτος Κουβανός που το ΕΚ τιμά με το Ζαχάρωφ τα τελευταία οκτώ χρόνια. Πιστεύετε ότι το βραβείο έχει αλλάξει κάτι στην Κούβα; Το πιστεύω. Υπάρχει η περίπτωση του Oswaldo Payá και του προγράμματος Varela που ανάγκασε την κυβέρνηση να δεχθεί ότι παραβίαζε η ίδια τους νόμους και το σύνταγμα της χώρας. Ήταν εξαιρετικά σημαντικό γιατί ποτέ δεν είχε συμβεί κάτι τέτοιο δημόσια. Το πρόγραμμα απέδειξε ότι η κυβέρνηση δεν τηρεί ούτε τους νόμους που η ίδια επιβάλλει, πόσο μάλλον το διεθνές δίκαιο. Σε ότι αφορά τις "Γυναίκες στα Λευκά", η βράβευσή τους άλλαξε πολλά καθώς το αντιστασιακό κίνημα, ειδικά σε ότι αφορά την οργάνωση ειρηνικών διαδηλώσεων, είχε παραλύσει μετά το κύμα διώξεων του Όμως η οργάνωση τις επανέφερε. Θεωρώ έτσι ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό το βραβείο γιατί αναζωογόνησε το αντιστασιακό κίνημα που μέσα σε τρείς ημέρες είχε ακρωτηριασθεί. Αυτή ήταν η μεγάλη προσφορά των "Γυναικών" γιατί απέδειξαν ότι παρά την αδικία, τις απειλές, τις εξορίες, ο κόσμος δεν φοβόταν πια. Για εσάς προσωπικά τι σημαίνει το Ζαχάρωφ; Κυρίως ότι για πρώτη φορά η κυβέρνηση, παρά τις προσπάθειές της να κερδίσει την υποστήριξη της ισπανικής κυβέρνησης και, μέχρι ένα βαθμό, του Βατικανού, υποχρεώθηκε να υποχωρήσει λόγω εσωτερικών παραγόντων, κάτι που δεν είχε ξανασυμβεί. Η κυβέρνηση πάντα προσπαθεί να αποδείξει ότι δεν είναι σε πόλεμο με τον λαό αλλά με άλλες χώρες ή ομάδες χωρών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, με εμένα ετοιμοθάνατο και τη διεθνή κοι FCS /18

17 νότητα να καταδικάζει έντονα το θάνατο του Orlando Zapata η κυβέρνηση βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση. Στη συνέχεια υποχρεώθηκε να παρέμβει η εκκλησία, η μεσολάβηση της οποίας πάντα διατηρεί μια κάποια αξιοπιστία, για να περιορίσει τον εξευτελισμό της χώρας. Γιατί δεν δεχθήκατε να φύγετε εξόριστος στην Ισπανία: Ούτε στην Ισπανία πάω ούτε πουθενά αλλού. Δεν έχω την παραμικρά πρόθεση να αυτοεξοριστώ. Σέβομαι τα αδέρφια μου που διάλεξαν την εξορία αλλά πιστεύω ότι πρέπει να πολεμήσουμε εδώ. Θεού θέλοντος θα ζήσω, Θεού θέλοντος δεν θα με δολοφονήσουν τα ενεργούμενα των δικτατόρων. Πιστεύω ότι πρέπει να πολεμήσουμε εδώ καθώς, με στρατιωτικούς όρους, το μέτωπο είναι εδώ στην Κούβα. Κενή καρέκλα στο Νόμπελ ειρήνης, κενή καρέκλα στο βραβείο Ζαχάρωφ. Πώς σας φαίνεται; Συμφωνήσαμε να υπάρξει άδεια καρέκλα με τη σημαία της Κούβας. Θα ήθελα να στείλω μήνυμα σε όλους τους ευρωπαίους που εκπροσωπούνται από το ΕΚ: μην πάψετε ποτέ να παρακολουθείτε και να ενδιαφέρεστε για την κατάσταση στην Κούβα γιατί κάθε μέρα πληθαίνουν οι ενδείξεις κοινωνικής έκρηξης, ακόμα και από Κουβανούς που δεν έχουν καμία σχέση με το αντικαθεστωτικό κίνημα. Το ίδιο το καθεστώς, γεμάτο υπεροψία μετά 52 χρόνια στην εξουσία είναι ανά πάσα στιγμή ικανό να σφάξει τους συμπατριώτες μου και το ΕΚ και εκείνοι που εκπροσωπεί πρέπει να είναι έτοιμοι FCS /18

18 Πορτρέτο του Αντρέι Ζαχάρωφ, εμπνευστή του ομώνυμου βραβείου Το βραβείο Ζαχάρωφ για το 2011 θα απονεμηθεί στα μέσα Δεκεμβρίου Πορτρέτο του ονόματος πίσω από το βραβείο Ο Αντρέι Ζαχάρωφ είναι γνωστός από το ομώνυμο βραβείο που απονέμει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάθε χρόνο σε άτομα που μάχονται υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανά τον κόσμο. Λίγοι όμως γνωρίζουν πολλά για τη ζωή αυτού του διεθνούς φήμης πυρηνικού φυσικού, υπέρμαχου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κατόχου νόμπελ Ειρήνης, που έγραψε σε δοκίμιό του για την ειρήνη το 1968 ότι "η πνευματική ελευθερία είναι απαραίτητη για την ανθρώπινη κοινωνία". Μια ματιά στη ζωή του εμπνευστή του βραβείου Ζαχάρωφ. 1921: Ο Αντρέι Ζαχάρωφ γεννιέται στη Μόσχα, στις 21 Μαΐου. Ο πατέρας του ήταν δάσκαλος Φυσικής : Αποκτά πτυχίο Φυσικής (με διάκριση) και κάνει διδακτορικό. 1948: Γίνεται μέλος μιας ομάδας διακεκριμένων σοβιετικών επιστημόνων, δουλειά των οποίων είναι η ανάπτυξη της ατομικής βόμβας (βόμβας υδρογόνου). Τέλη του 1950: Αρχίζει να ανησυχεί για τις ηθικές επιπτώσεις του έργου του και υποστηρίζει τη συνθήκη του 1963 περί μερικής απαγόρευσης των πυρηνικών δοκιμών : Το 1967 γράφει επιστολή προς τη σοβιετική ηγεσία για να την παροτρύνει να δεχθεί την πρόταση των ΗΠΑ για την απόρριψη της αντι-πυραυλικής άμυνας, που αναμένεται να οδηγήσει σε μια κούρσα εξοπλισμών και εγκυμονεί κίνδυνο πολεμικής σύρραξης. Καθώς το αίτημά του αγνοείται, το επόμενο έτος εκφράζει τους φόβους αυτούς στο δοκίμιο "Σκέψεις για την πρόοδο, την ειρηνική συνύπαρξη και την πνευματική ελευθερία", σύμφωνα με το οποίο "η ελευθερία της σκέψης είναι η μόνη εγγύηση ότι μια επιστημονική και δημοκρατική προσέγγιση στην πολιτική, την οικονομία και τον πολιτισμό είναι δυνατή". Το -απαγορευμένο- δοκίμιό του δημοσιεύεται παράνομα στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα να χάσει ο κ. Ζαχάρωφ ορισμένα προνόμια, αλλά και το δικαίωμα να εργάζεται σε απόρρητα θέματα. 1970: Βοηθά στην ίδρυση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Μόσχας. 1975: Βραβεύεται με το νόμπελ Ειρήνης. Η σύζυγός του Elena Bonner εκφωνεί την ομιλία με την οποία αποδέχεται το βραβείο : Λόγω της κριτικής που ασκεί στη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν, εξορίζεται μαζί με τη γυναίκα του στην κλειστή πόλη Νίζνι Νόβγκοροντ μέχρι το : Ο Mikhail Gorbatchev τον απελευθερώνει από τον κατ' οίκον περιορισμό. 1988: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δημιουργεί προς τιμήν του βραβείο που επιβραβεύει τον αγώνα υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ("βραβείο Ζαχάρωφ"). Μάρτιος του 1989: Εκλέγεται μέλος του νέου σοβιετικού κοινοβουλίου. Δεκέμβριος του 1989: Πεθαίνει από καρδιακή προσβολή στο διαμέρισμά του. Το ΕΚ, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η κληρονομιά του Αντρέι Ζαχάρωφ: Το ΕΚ αναπτύσσει ανέκαθεν έντονο αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλο τον κόσμο, μεταξύ άλλων και με τις συνεδριάσεις και άλλες δραστηριότητες της υποεπιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αλλά το βραβείο Ζαχάρωφ είναι ίσως η πιο ορατή έκφανση της μάχης αυτής. Η τελετή απονομής του Βραβείου θα πραγματοποιηθεί το Δεκέμβριο στο Στρασβούργο FCS /18