ΕΞΩΓΗΙΝΗ ΖΩΗ ΤΙ ΑΝΑΖΗΤΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΟΥ ΕΝ ΕΧΟΜΕΝΩΣ ΘΑ ΒΡΕΘΕΙ
|
|
- ŌἈμφίων Κουβέλης
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 ΕΞΩΓΗΙΝΗ ΖΩΗ ΤΙ ΑΝΑΖΗΤΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΟΥ ΕΝ ΕΧΟΜΕΝΩΣ ΘΑ ΒΡΕΘΕΙ Πολυχρόνης Σ. Καραγκιοζίδης Χηµικός M.Sc Σχολικός Σύµβουλος Φυσικών, Χηµικών, Βιολόγων και Γεωλόγων ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης Site: ΤΙ ΑΝΑΖΗΤΟΥΜΕ; Έχει άραγε αποσαφηνισθεί τι είναι η ζωή και είµαστε σε θέση να την αναγνωρίσουµε, αν συναντήσουµε οποιαδήποτε µορφή της, εκτός Γης, όπως επί παραδείγµατι στον δορυφόρο του Κρόνου Τιτάνα ή στον πλανήτη Άρη; Από πολλούς έχει ειπωθεί ότι µια από τις δυσκολίες στην έρευνα αναζήτησης εξωγήινης ζωής είναι το γεγονός ότι οι βιολόγοι δεν έχουν καταλήξει σε κοινώς αποδεκτό ορισµό της ζωής. Αυτό όµως δεν πρέπει να θεωρείται σοβαρό εµπόδιο, καθώς οι ορισµοί που διατυπώθηκαν κατά καιρούς, προσπαθούν κυρίως να αντιδιαστείλουν τη ζωή από κάποια ανθρώπινα κατασκευάσµατα, όπως το αυτοκίνητο, τα robots, τους ιούς των ηλεκτρονικών υπολογιστών και άλλα παρόµοια. Αν ανακαλύψουµε όµως έναν περίπλοκο µηχανισµό εξωγήινης προέλευσης, κάθε άλλο παρά θα απογοητευθούµε, διότι η ύπαρξή του θα σηµαίνει και την ύπαρξη νοήµονων όντων ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΟΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Σύµφωνα µε την επιστήµη της φυσικής η ζωή σχετίζεται µε την «αποµάκρυνση από τη θερµοδυναµική ισορροπία». Οι χηµικοί τη συσχετίζουν µε την ύπαρξη νουκλεϊκών οξέων, πρωτεϊνών και άλλων παρόµοιων συνθέτων µορίων. Οι περισσότεροι βιολόγοι συµφωνούν ότι «η κατάσταση που διαχωρίζει τους οργανισµούς από την ανόργανη ύλη, είναι ότι χαρακτηρίζονται από φαινόµενα όπως η ανάπτυξη, ο µεταβολισµός, η αναπαραγωγή και η προσαρµογή». Σύµφωνα µε την άποψη αυτή, οι ιοί δεν είναι έµβια όντα διότι δεν τρέφονται, εποµένως δεν µεταβολίζουν και επίσης δεν αναπτύσσονται. Η µόνη λειτουργία που επιτελεί ο ιός είναι να αναπαράγει τον εαυτό του καταστρέφοντας το µόριο του DNA των κυττάρων που προσβάλει. Σηµαντική µερίδα βιολόγων ορίζουν τη ζωή ως «κάθε σύστηµα που αναπαράγεται, µεταβάλλεται και αναπαράγει τις µεταβολές του». Ο ορισµός αυτός περιλαµβάνει τους ιούς. Υπάρχουν όµως και απλούστερα χηµικά συστήµατα από τους ιούς που έχουν την ικανότητα να αναπαράγουν τον εαυτό τους, όπως είναι τα prions. Πρόκειται για µολυσµατικά σωµατίδια µε πρωτεϊνική δοµή που προκαλούν ένα σύνολο ασθενειών µεταξύ των οποίων τη νόσο των τρελών αγελάδων. Αν οι ιοί δεν συµπεριλαµβάνονται στα έµβια όντα, κατά µείζονα λόγο δεν θα πρέπει να συµπεριλαµβάνονται και τα prions. Αν όµως συµπεριλάβουµε τους ιούς στα έµβια όντα, εύλογα θα αναρωτηθούµε µήπως πρέπει να συµπεριληφθούν και τα prions; Αν ταξινοµήσουµε ένα µεγάλο αριθµό κατάλληλων χηµικών ενώσεων και χηµικών συστηµάτων, από τα απλούστερα στα περιπλοκότερα, θα δυσκολευτούµε να τα οριοθετήσουµε µε µια γραµµή σε άβια και έµβια. Σίγουρα όµως θα χαρακτηρίσουµε τα περισσότερα από αυτά ως έµβια ή άβια, ενώ θα υπάρχουν και κάποια διφορούµενα. Μεταξύ των ταξινοµούµενων ουσιών θα περιλάβουµε και τους κρυστάλλους οι οποίοι αναπαράγονται αλλά δεν θα τους χαρακτηρίσουµε ως έµβια όντα. Ο Γάλλος ανθρωπολόγος και εθνολόγος Claude Lévi-Strauss ο οποίος διερεύνησε τις µυθολογίες πολλών πολιτισµών, είχε διαπιστώσει µια βαθιά τάση των ανθρώπων να συµπτύσσουν τις σύνθετες καταστάσεις σε υπεραπλουστευµένες διχοτοµήσεις: φίλος 1
2 και εχθρός, παράδεισος και κόλαση, καλό και κακό. Η ιστορία της επιστήµης αποκαλύπτει ότι οι επιστήµονες δεν ξεφεύγουν από αυτή τη λογική. Πολλοί από τους ορισµούς που προτάθηκαν για τη ζωή, έχουν ως στόχο την οριοθέτηση µεταξύ έµβιων και άβιων όντων. Θεωρώ ότι δεν έχει σηµασία για την έρευνα εξωγήινης ζωής αν οι ιοί ή τα prions είναι ή όχι έµβια όντα. Αν επαληθευθεί η άποψη της αυθόρµητης δηµιουργίας πολύπλοκων χηµικών ενώσεων από απλούστερες, αυτό από µόνο του θα είναι µια σηµαντική ανακάλυψη, όπως σηµαντική ήταν η υπόθεση του Oparin και η ανακάλυψη του Muller. Ο βιοχηµικός Alexander Oparin το 1923, διατύπωσε την άποψη ότι µίγµα των ενώσεων CH 4, ΝΗ 3 και Η 2 Ο, προσροφώντας ενέργεια ηλιακή ή γεωθερµική ή ηλεκτρικών εκκενώσεων, είναι πιθανόν να οδήγησε στη σύνθεση βιολογικών µορίων. Το 1953 ο Stanley Miller µε την πρόκληση ηλεκτρικών εκκενώσεων σε µίγµα των αερίων CH 4, ΝΗ 3 και Η 2 Ο, κατάφερε να συνθέσει τα αµινοξέα γλυκίνη, αλανίνη και γλουταµινικό οξύ, επιβεβαιώνοντας µε τον τρόπο αυτό την υπόθεση του Oparin. Από φασµατοσκοπικές αναλύσεις µεσοαστρικής ύλης, καθώς και από χηµικές αναλύσεις µετεωριτών, προέκυψε το συµπέρασµα ότι πολύπλοκες οργανικές ενώσεις υπάρχουν και έξω από τη Γη. Από το γεγονός αυτό ο Λόρδος Kelvin, το 1862, διατύπωσε την άποψη της προέλευσης της ζωής από το ιάστηµα. Στηριζόµενος στην υπόθεση του Kelvin, ο Νοµπελίστας χηµικός Svante Arrhenius το 1908 διατύπωσε τη θεωρία της Κοσµικής Σποράς ή "Πλανητικής Πανσπερµίας" σύµφωνα µε την οποία κάποιοι µικροοργανισµοί ταξιδεύουν στο διάστηµα και αποικούν κάθε κατάλληλο πλανήτη στον οποίο θα τύχει να πέσουν. Στη συνέχεια εξελίσσονται σύµφωνα µε τη αρβινική θεωρία. Κατά την άποψή µου η δηµιουργία των χηµικών στοιχείων στα άστρα, ο σχηµατισµός ανόργανων ενώσεων καθώς και οργανικών αβιογενούς προέλευσης σε κάποιες περιοχές του σύµπαντος και ο σχηµατισµός του µορίου DNA, ίσως µόνον στη Γη, αποτελούν µέρος µιας διεργασίας την οποία θα ονοµάσω αυθαίρετα «αντιεντροπία». Η εισαγωγή τέτοιου όρου στην προσπάθεια ορισµού της ζωής δεν αποτελεί πρωτοτυπία, καθώς ο Schrodinger το 1944, δηλαδή πριν την ανακάλυψη της δοµής του DNA, στην προσπάθειά του να διατυπώσει έναν ορισµό της ζωής, χρησιµοποίησε τον όρο: «αρνητική εντροπία». (η εντροπία εκφράζει µέτρο της αταξίας ενός συστήµατος). Θεωρώ δεδοµένη την ύπαρξη τάσης (έννοιας) η οποία αντιµάχεται στην εντροπία, διότι αν στη Γη δέσποζε µόνον η εντροπία, η Γη δεν θα υπήρχε ή δεν θα ήταν όπως είναι. Η Γη είναι µέρος του σύµπαντος. Όπως επίσης αν στο Σύµπαν επικρατούσε µόνον η βαρύτητα και δεν υφίστατο η διαστολή του Σύµπαντος, την οποία θα ονοµάσω αυθαίρετα «αντιβαρύτητα», το Σύµπαν δεν θα υπήρχε. Ίσως η ζωή να είναι το αποτέλεσµα της τάσης των χηµικών στοιχείων να σχηµατίζουν χηµικές ενώσεις, αν βρεθούν σε κατάλληλες συνθήκες, καθώς και µιας τάσης κάποιων χηµικών ενώσεων να συνθέτουν πολυπλοκότερες, όταν επίσης βρεθούν σε κατάλληλο περιβάλλον. Όλοι όµως συµφωνούν ότι η ζωή, όπως την εννοούµε, σχετίζεται µε την παρουσία πολύπλοκων µεγαλοµοριακών ενώσεων, δηλαδή σύνθετων µορίων, των οποίων η ικανότητα αντιγραφής του εαυτού τους είναι αποτυπωµένη στην πολυπλοκότητα της δοµής τους. Τέτοιου είδους ενώσεις σχηµατίζουν µόνον δύο χηµικά στοιχεία, ο άνθρακας και το πυρίτιο, τα οποία συναντώνται σε µεγάλες ποσότητες στο Σύµπαν. Το πυρίτιο µάλλον θα πρέπει να το αποκλείσουµε, διότι πολύπλοκες ενώσεις του παρασκευάσθηκαν µόνον στο εργαστήριο µε περίπλοκες διαδικασίες. Αντίθετα πολύπλοκες ενώσεις του άνθρακα υπάρχουν στη Γη, στο Σύµπαν ή παράγονται µε απλές διαδικασίες, όπως απέδειξε µε τα πειράµατά του ο Stanley Lloyd Miller. Οι συνθήκες όµως που απαιτούνται για το σχηµατισµό των προαναφερθεισών ενώσεων υπάρχουν σε σχετικώς ελάχιστα ουράνια αντικείµενα. 2
3 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΑΠΟΨΕΩΝ ΠΕΡΙ ΕΞΩΓΗΙΝΗΣ ΖΩΗΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ 19 ο ΑΙΩΝΑ Μετά τη δηµοσιοποίηση των απόψεων του Κοπέρνικου, περί του ηλιοκεντρικού συστήµατος, προέκυψε και η ιδέα ύπαρξης εξωγήινων όντων, κατοίκων των άλλων πλανητών. Στις 17/2/1600 ο Giordano Bruno καταδικάσθηκε από την ιερά εξέταση στον δια πυρός θάνατο, µε την κατηγορία ότι υποστήριξε την ύπαρξη άλλων κόσµων εκτός Γης. Κατά τον 18 ο αιώνα ήταν διαδεδοµένη η άποψη ότι και οι άλλοι πλανήτες αποτελούν κατοικία έµβιων όντων και µάλιστα µε νοηµοσύνη, γνωστή ως «θεωρία περί οικήσεως των πλανητών και περί πληθύος των κόσµων», η οποία ξεκίνησε στη υτική Ευρώπη από µερικούς προοδευτικούς στοχαστές, του 16 ου και 17 ου αιώνα, όπως ο Nicola de Cusa, ο Giordano Bruno και ο Bernard de Fontenelle. εν επρόκειτο για επιστηµονικές θεωρίες, αλλά για κράµα συζητήσεων επιστηµονικής και θεολογικής φύσης, σύµφωνα µε τις οποίες ο Θεός δεν δηµιούργησε τους άλλους πλανήτες άσκοπα, αλλά για να αποτελέσουν άλλους κόσµους, πιθανώς κατοικηµένους από λογικά όντα. Η «θεωρία» αυτή πλαισιωνόταν συνήθως από τη θρησκευτική διαµάχη των «πολλαπλών ενσαρκώσεων», σύµφωνα µε την οποία τα λογικά αυτά όντα, κάτοικοι των άλλων πλανητών, ως τέκνα του Θεού θα έπρεπε να τυγχάνουν της ίδιας µέριµνας από Αυτόν, όπως και οι άνθρωποι στη Γη. Εποµένως ετίθετο το ερώτηµα: πόσες φορές ενσαρκώθηκε ο Υιός προς χάριν όλων των όντων της δηµιουργίας του; Στον ελληνικό χώρο τον 18 ο αιώνα ο Ιώσηπος Μοισιόδαξ, ένας από τους πρώτους που ασχολήθηκαν µε την περίεργη «θεωρία», υποστήριζε ότι η πίστη στην οίκηση των πλανητών δεν ήταν νέα αλλά αρχαιότατη. ΑΠΟΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΕΞΩΓΗΙΝΗΣ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ 19 ο ΑΙΩΝΑ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ Ο αµιγώς επιστηµονικός προβληµατισµός για την ύπαρξη εξωγήινων νοήµονων όντων, προέκυψε όταν ο Ιταλός αστρονόµος Schiaparelli το 1877 ανακοίνωσε ότι παρατήρησε µε το τηλεσκόπιό του ρωγµές ή αυλάκια στην επιφάνεια του Άρη. Οι σχηµατισµοί όµως αυτοί δεν ήταν πραγµατικοί, αλλά οφείλονταν στη µεγάλη µεγέθυνση που επεδίωκε µε το ατελές όργανο που διέθετε. Κατά τη µετάφραση των ερευνών του Schiaparelli στα αγγλικά, η ιταλική λέξη canale, που σηµαίνει αυλάκι, µεταφράσθηκε ως canal, που σηµαίνει διώρυγα, δηλαδή τεχνητό έργο. Το γεγονός αυτό έδωσε το έναυσµα για συζητήσεις περί ύπαρξης τεχνολογικά προηγµένων όντων στον Άρη. Περίπου 15 χρόνια αργότερα ο Αµερικανός αστρονόµος Percival Lowell, χρησιµοποιώντας τελειότερο τηλεσκόπιο, αλλά επιχειρώντας να πετύχει πολύ µεγάλη µεγέθυνση η οποία ξεπερνούσε τις δυνατότητες του οργάνου, είδε παρόµοιους σχηµατισµούς στην επιφάνεια του Άρη, για τους οποίους ισχυριζόταν ότι επρόκειτο για τεχνητά έργα. Οι απόψεις του περιέχονται σε τρία συγγράµµατά του: Mars (1895), Mars and Its Canals (1906), and Mars As the Abode of Life (1908). Ισχυριζόταν µάλιστα ότι στο παρελθόν ο Άρης κατοικήθηκε από νοήµονα όντα µε τεχνολογικές γνώσεις ανώτερες των ανθρώπων, τα οποία κατασκεύασαν ένα περίπλοκο σύστηµα καναλιών, προκειµένου να παροχετεύσουν νερό από τους πόλους σε περιοχές µε µικρότερο γεωγραφικό πλάτος του πλανήτη τους, ο οποίος γινόταν σταδιακά περισσότερο άνυδρος. Παρά την τεχνολογική τους όµως πρόοδο δεν µπόρεσαν να αποτρέψουν µια πλανητική καταστροφή. Οι παρατηρήσεις όµως µε σύγχρονα τηλεσκόπια όπως το Hubble, καθώς και οι έρευνες διαστηµοσυσκευών, οι οποίες περιφέρονται γύρω από τον Άρη ή κινούνται στην επιφάνειά του, δεν επαλήθευσαν τις υποθέσεις του Percival Lowell, περί ύπαρξης τεχνητών έργων. Στον Άρη δεν βρέθηκαν µέχρι σήµερα έµβια όντα έστω και µικροσκοπικά, αλλά η ύπαρξή τους δεν έχει αποκλεισθεί. Η έρευνα συνεχίζεται. Ερευνητές του 20 ου αιώνα επιδίδονται στην αναζήτηση σηµάτων εξωγήινων πολιτισµών. Εξ άλλου η αναζήτηση αυτή είναι σαφώς ευκολότερη και λιγότερο δαπανηρή σε σχέση µε την αναζήτηση ιχνών ζωής σε άλλους πλανήτες, καθώς η 3
4 έρευνα τέτοιων ιχνών σ αυτούς, προϋποθέτει µετάβαση ανθρώπων ή µηχανηµάτων. Αντίθετα η θέαση του έναστρου ουρανού µε τα δισεκατοµµύρια γαλαξίες και τα δισεκατοµµύρια αστέρες που περιέχει κάθε γαλαξίας, προσφέρεται για έρευνα από την επιφάνεια της Γης µε µικρότερο κόστος. Οι σκέψεις αυτές οδήγησαν στην έρευνα S.E.T.I. που προκύπτει από τα αρχικά των λέξεων: Search for Extra-Terrestrial Intelligence. Συγκεκριµένα τον Σεπτέµβριο του 1959, οι Philip Morrison και ο Giuseppe Cocconi, φυσικοί στο Πανεπιστήµιο του Cornell, δηµοσίευσαν άρθρο στο περιοδικό Nature µε τον πρωτοποριακό τίτλο: "έρευνα για τις διαστρικές επικοινωνίες". Στο άρθρο αυτό υποστήριξαν ότι δεν µπορούµε να αποκλείσουµε την πιθανότητα ύπαρξης εξωγήινων πολιτισµών και διετύπωσαν την υπόθεση ότι πολλοί από αυτούς ίσως να είναι παλαιότεροι και περισσότερο εξελιγµένοι τεχνολογικά από τον ανθρώπινο, καθώς και ότι θα επιθυµούσαν επικοινωνία µε άλλον τεχνολογικά προηγµένο πολιτισµό. Έτσι, σύµφωνα µε τους Morrison και Cocconi, το βασικό ερώτηµα, είναι τι µέσο θα επέλεγαν, οι εξωγήινοι, για να έλθουν σε επαφή µαζί µας; Θεώρησαν προφανή την απάντηση: «την ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία». Η επόµενη κρίσιµη ερώτηση ήταν: «ποια συχνότητα θα επέλεγαν;» Θεώρησαν λογική την επιλογή συχνότητας µεταξύ 1 και MHz, διότι τις συχνότητες αυτές τις απορροφούν ελάχιστα οι πλανητικές ατµόσφαιρες, και ο θόρυβος ακτινοβολίας από το γαλαξία µας είναι επίσης ελάχιστος. Οι δύο νεαροί φυσικοί υποστήριξαν ακόµη ότι οι εξωγήινοι είναι πιο πιθανό να επέλεξαν τη συχνότητα 1420 MHz που αντιστοιχεί σε µήκος κύµατος 21cm, δηλαδή τη συχνότητα εκποµπής του ατόµου του υδρογόνου, του αφθονότερου στοιχείου στο σύµπαν. Ολοκλήρωσαν το άρθρο τους µε µια «επιτυχηµένη» φράση: "Η πιθανότητα της επιτυχίας είναι δύσκολο να υπολογιστεί αλλά εάν δεν ψάξουµε ποτέ, η πιθανότητα της επιτυχίας είναι µηδενική". Σηµαντικό γεγονός στην έρευνα SETI υπήρξε η αποστολή κωδικοποιηµένου µηνύµατος το 1974 από το ραδιοτηλεσκόπιο του Arecibo στο Πουέρτο Ρίκο προς το µεγάλο σφαιρωτό σµήνος του Ηρακλή (Μ13) που απέχει από τη Γη έτη φωτός. Τα µήνυµα αποτελείται από µία σειρά 1679 στοιχείων. (αριθµός που είναι γινόµενο των πρώτων αριθµών 73x23). Οι δύο διαστηµοσυσκευές Βόγιατζερ 1 και Βόγιατζερ 2 που εκτοξεύθηκαν το 1977, εκτός από τον επιστηµονικό τους εξοπλισµό, µεταφέρουν µηνύµατα προς πιθανούς παραλήπτες εξωγήινους. Με µηνύµατα προς εξωγήινους ήταν εφοδιασµένα και τα διαστηµικά σκάφη Πάιονηρ 10 και Πάιονηρ 11, που εκτοξεύθηκαν µερικά χρόνια νωρίτερα. ΠΥΘΑΝΟΙ ΤΟΠΟΙ ΕΞΩΓΗΙΝΩΝ ΟΝΤΩΝ ΣΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Στη συνέχεια θα περιηγηθούµε, µε εικόνες και σχήµατα, σε δύο µεγάλους δορυφόρους του ηλιακού συστήµατος, οι οποίοι έχουν σηµαντικές οµοιότητες µε τη Γη σε ότι αφορά τις συνθήκες για την ύπαρξη πολύπλοκων µεγαλοµοριακών ενώσεων και ίσως χηµικών συστηµάτων που έχουν την ιδιότητα να αντιγράφουν τον εαυτό τους. Ο δορυφόρος του ία Ευρώπη, έχει µέγεθος λίγο µικρότερο από εκείνο της Σελήνης. Ολόκληρη η επιφάνειά της καλύπτεται από στρώµα πάγου 2-3Km και κάτω από αυτό υπάρχει ένας τεράστιος ωκεανός νερού. Η ύπαρξη του υγρού αυτού µε την παρουσία διαλυµένων αλάτων πιστοποιήθηκε από τις µετρήσεις µεταβολής του µαγνητικού πεδίου της Ευρώπης, καθώς και της αλληλεπίδρασης του µε το µαγνητικό πεδίο του πλανήτη ία. Αλλά και πριν από την ανακάλυψη αυτή, υπήρχαν βάσιµες υπόνοιες ύπαρξης υγρού νερού από τις παλοιρριογόνες δυνάµεις που ασκούνται στο δορυφόρο Ευρώπη από τον πλανήτη ία και τους άλλους µεγάλους δορυφόρους που περιφέρονται σε τροχιές πέραν της Ευρώπης. Η «γεωθερµική» ενέργεια του δορυφόρου θα µπορούσε ενδεχοµένως να συµβάλει στην ύπαρξη ζωής στους ωκεανούς του, όπως συµβαίνει µε τις µορφές ζωής που υπάρχουν σε µεγάλα βάθη στους γήινους ωκεανούς, κυρίως στις περιοχές των υποθαλάσσιων ηφαιστείων. Λόγω της οµοιότητας των συνθηκών εκεί µε τις οµοιότητες στους γήινους ωκεανούς, ενδεχοµένως κάποιες γήινες µορφές ζωής θα µπορούσαν να ευδοκιµήσουν και στους ωκεανούς της Ευρώπης. 4
5 Ο Τιτάνας του Κρόνου είναι ο δεύτερος σε µέγεθος δορυφόρος του ηλιακού συστήµατος και µεγαλύτερος από τον πλανήτη Ερµή. Καλύπτεται από πυκνή ατµόσφαιρα, το αφθονότερο συστατικό της οποίας είναι το άζωτο, όπως και στον πλανήτη Γη. Άλλα συστατικά της ατµόσφαιράς του είναι διάφοροι υδρογονάνθρακες µε µικρό αριθµό ατόµων άνθρακα, κυρίως µεθάνιο, αλλά και αµµωνία. Οι συνθήκες πίεσης και θερµοκρασίας που επικρατούν εκεί, χαρακτηρίζουν το «τριπλό σηµείο του µεθανίου». Αυτό σηµαίνει ότι το µεθάνιο στον Τιτάνα βρίσκεται στις τρεις φυσικές καταστάσεις, όπως το νερό στη Γη. Το µεθάνιο στον Τιτάνα σχηµατίζει νέφη τα οποία συµπυκνώνονται σε βροχή και σχηµατίζονται ποταµοί οι οποίοι γεµίζουν τεράστιες λίµνες υγρού µεθανίου, στη στερεά επιφάνεια του δορυφόρου, όπως φαίνεται στη φωτογραφία της διαστηµοσυσκευής Huygens (48). Κάτω από τη στερεά επιφάνεια υπάρχουν επάλληλα στρώµατα, γύρω από έναν τεράστιο βραχώδη πυρήνα. Μεταξύ των στρωµάτων αυτών συµπεριλαµβάνεται µανδύας υγρού νερού µεγάλου πάχους, όπως φαίνεται στο σχήµα της εικόνας (49). Οι συνθήκες πίεσης και θερµοκρασίας, καθώς και η συνύπαρξη υδρογονανθράκων, νερού και αµµωνίας, ευνοούν το σχηµατισµό πολύπλοκων οργανικών ενώσεων, ίσως ικανών να φέρουν τα χαρακτηριστικά των βιολογικών µορίων. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Έχω την άποψη ότι σύµφωνα µε όσα έχουν προαναφερθεί, το ερώτηµα που τέθηκε στην αρχή : «τι αναζητούµε:», ενδεικτικά θα µπορούσε να απαντηθεί ως εξής: Αν από κάποιο µακρινό ουράνιο αντικείµενο αντιληφθούµε την εκποµπή σηµάτων τα οποία να σχηµατίζουν ακολουθίες συνεχόµενων πρώτων αριθµών, αυτό θα αποτελέσει ένδειξη ύπαρξης εξωγήινης νοηµοσύνης, δεδοµένου ότι καµιά φυσική διεργασία δεν παράγει πρώτους αριθµούς. (παράδειγµα το ηχητικό σήµα που ακολουθεί). Αν ανακαλύψουµε κάποιο απολίθωµα, δηλαδή σηµάδι, παλαιότερης ζωής πχ στον Άρη, ή κάποιο χηµικό σύστηµα το οποίο θα έχει την ιδιότητα να αναπαράγει τον εαυτό του, πχ στο δορυφόρο του ία Ευρώπη, θα έχουµε πετύχει τη σηµαντικότερη ανακάλυψη όλων των εποχών. Ίσως η αναζήτηση ενός «βολικού» ορισµού της ζωής για τις ανάγκες των διαστηµικών ερευνών, βοηθήσει στη διατύπωση πληρέστερου ορισµού της ζωής, όπως αυτή υπάρχει στη Γη. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Κυριακίδης ηµήτριος. Η προέλευση της ζωής. Ένα χηµικό µυστήριο. Εκδώσεις Ζήτη Θεσσαλονίκη Γεωργάτσος Ι. Γ. Γένεση και πρώιµη εξέλιξη της ζωής. Πανεπιστηµιακές Εκδώσεις Κρήτης. Ηράκλειο Γεωργάτσος Ι. Γ. Εισαγωγή στη βιοχηµεία. Εκδώσεις Γιαχούδη-Γιαπούλη, Θεσσαλονίκη Λαµνής Στέλιος. Τα µαθηµατικά και ο νεοελληνικός διαφωτισµός επί τουρκοκρατίας. Εκδώσεις ΙΟΝ Θεσσαλονίκη Schrodinger E. What is life? Oxford Univ. Press, London Από το internet
6 temid=
Η ΕΜΦΑΝΗΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΩΣ ΧΗΜΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ Κείμενο από τη διάλεξη στην Τούμπα. Οργάνωση ΕΕΦ Θεσσαλονίκης
Η ΕΜΦΑΝΗΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΩΣ ΧΗΜΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ Κείμενο από τη διάλεξη στην Τούμπα. Οργάνωση ΕΕΦ Θεσσαλονίκης ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΑΠΟΨΕΩΝ ΠΕΡΙ ΕΞΩΓΗΙΝΗΣ ΖΩΗΣ Μετά τη δημοσιοποίηση των απόψεων του Κοπέρνικου,
Διαβάστε περισσότεραΗ ΕΜΦΑΝΗΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΩΣ ΧΗΜΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ
Η ΕΜΦΑΝΗΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΩΣ ΧΗΜΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ www.polkarag.gr Πολυχρόνης Καραγκιοζίδης χημικός. Σχολικός Σύμβουλος ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΑΠΟΨΕΩΝ ΠΕΡΙ ΕΞΩΓΗΙΝΗΣ ΖΩΗΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ 19 ο ΑΙΩΝΑ Μετά τη δημοσιοποίηση
Διαβάστε περισσότεραΟΜΙΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ 1 ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΟΜΙΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ 1 ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Αστρονομία τι θα κάνουμε δηλαδή??? Ήλιος, 8 πλανήτες και πάνω από 100 δορυφόροι τους. Το πλανητικό μας σύστημα Οι πλανήτες
Διαβάστε περισσότεραΕθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Κοσμάς Γαζέας Το Ηλιακό Σύστημα Το Ηλιακό Σύστημα αποτελείται κυρίως από τον Ήλιο και τους πλανήτες που περιφέρονται γύρω από αυτόν. Πολλά και διάφορα ουράνια
Διαβάστε περισσότεραΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. ΉΛΙΟΣ Βρίσκεται στο κέντρο του Ηλιακού Συστήματος, ένα κίτρινο αστέρι της κύριας ακολουθίας ηλικίας περίπου 5 δισεκατομμυρίων χρόνων.
ΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Ως ηλιακό σύστημα θεωρούμε τον Ήλιο και όλα τα αντικείμενα που συγκροτούνται σε τροχιά γύρω του χάρης στη βαρύτητα, που σχηματίστηκαν όλα πριν 4,6 δις έτη σε ένα γιγάντιο μοριακό νέφος.
Διαβάστε περισσότερα"Στην αρχή το φως και η πρώτη ώρα που τα χείλη ακόμα στον πηλό δοκιμάζουν τα πράγματα του κόσμου." (Οδυσσέας Ελύτης)
"Στην αρχή το φως και η πρώτη ώρα που τα χείλη ακόμα στον πηλό δοκιμάζουν τα πράγματα του κόσμου." (Οδυσσέας Ελύτης) Το σύμπαν δεν υπήρχε από πάντα. Γεννήθηκε κάποτε στο παρελθόν. Τη στιγμή της γέννησης
Διαβάστε περισσότεραΗ πρόβλεψη της ύπαρξης και η έµµεση παρατήρηση των µελανών οπών θεωρείται ότι είναι ένα από τα πιο σύγχρονα επιτεύγµατα της Κοσµολογίας.
Η πρόβλεψη της ύπαρξης και η έµµεση παρατήρηση των µελανών οπών θεωρείται ότι είναι ένα από τα πιο σύγχρονα επιτεύγµατα της Κοσµολογίας. Παρ' όλα αυτά, πρώτος ο γάλλος µαθηµατικός Λαπλάςτο 1796 ανέφερε
Διαβάστε περισσότεραΒ. ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ
Α. Μια σύντοµη περιγραφή της εργασίας που εκπονήσατε στο πλαίσιο του µαθήµατος της Αστρονοµίας. Β. ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ Για να απαντήσεις στις ερωτήσεις που ακολουθούν αρκεί να επιλέξεις την ή τις σωστές
Διαβάστε περισσότεραΘΑΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ
ΘΑΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ Μέλη ομάδας Οικονόμου Γιώργος Οικονόμου Στέργος Πιπέρης Γιάννης Χατζαντώνης Μανώλης Χαυλή Αθηνά Επιβλέπων Καθηγητής Βασίλειος Βαρσάμης Στόχοι: Να μάθουμε τα είδη των
Διαβάστε περισσότεραΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΑΚΟΥΕΙ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ... Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα ερευνούν το Διάστημα (έχουν τη μαγεία τους)
Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΑΚΟΥΕΙ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ... Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα ερευνούν το Διάστημα (έχουν τη μαγεία τους) 1 Το ραδιοτηλεσκόπιο είναι ειδικό όργανο δέκτης ραδιοκυμάτων σε μορφή κατευθυντικής ραδιοφωνικής κεραίας
Διαβάστε περισσότερα18 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής 2013 Φάση 3 η : «ΙΠΠΑΡΧΟΣ»
Θέμα 1 ο (Σύντομης ανάπτυξης): 18 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής 2013 Φάση 3 η : «ΙΠΠΑΡΧΟΣ» Θέματα του Γυμνασίου (Α) Ποιοι πλανήτες ονομάζονται Δίιοι; (Β) Αναφέρατε και
Διαβάστε περισσότεραβαρυτικά συστήματα αστέρων, γαλαξιακών αερίων, αστρικής σκοτεινής ύλης. Η ετυμολογία της λέξης αναφέρεται στον δικό μας
Οι γαλαξίες αποτελούν τεράστια βαρυτικά συστήματα αστέρων, γαλαξιακών αερίων, αστρικής σκόνης και (πιθανώς) αόρατης σκοτεινής ύλης. Η ετυμολογία της λέξης προέρχεται από τα ελληνικά και σημαίνει άξονας
Διαβάστε περισσότεραΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Aτµόσφαιρα της Γης - Η σύνθεση της ατµόσφαιρας Προέλευση του Οξυγόνου - Προέλευση του Οξυγόνου
ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Aτµόσφαιρα της Γης - Η σύνθεση της ατµόσφαιρας Προέλευση του Οξυγόνου - Προέλευση του Οξυγόνου ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Aτµόσφαιρα της Γης Ατµόσφαιρα είναι η αεριώδης µάζα η οποία περιβάλλει
Διαβάστε περισσότεραBΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ
BΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 1. ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 2. BΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ Ι. ΑΤΟΜΑ ΚΑΙ ΜΟΡΙΑ ΙΙ. ΧΗΜΙΚΟΙ ΔΕΣΜΟΙ ΙΙΙ. ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ
Διαβάστε περισσότεραΚοσµολογία. Το παρελθόν, το παρόν, και το µέλλον του Σύµπαντος.
Κοσµολογία Το παρελθόν, το παρόν, και το µέλλον του Σύµπαντος. Τι είναι όµως η Κοσµολογία; Ηκοσµολογία είναι ο κλάδος της φυσικής που µελετά την δηµιουργία και την εξέλιξη του Σύµπαντος. Με τον όρο Σύµπαν
Διαβάστε περισσότεραΕισαγωγή στην Αστροφυσική
Εισαγωγή στην Αστροφυσική Ενότητα: Ασκήσεις Ξενοφών Μουσάς Τμήμα: Φυσικής Σελίδα 2 1. Ασκήσεις... 4 Σελίδα 3 1. Ασκήσεις Άσκηση 1 α. Τι είναι οι κηλίδες; β. Πώς δημιουργούνται; Αναπτύξτε την σχετική θεωρία
Διαβάστε περισσότεραΗ ασφάλεια στον LHC Ο Μεγάλος Επιταχυντής Συγκρουόµενων εσµών Αδρονίων (Large Hadron Collider, LHC) είναι ικανός να επιτύχει ενέργειες που κανένας άλλος επιταχυντής έως σήµερα δεν έχει προσεγγίσει. Ωστόσο,
Διαβάστε περισσότεραΦάκελος Ερευνητικής Εργασίας Σχολείο:Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήμα:Α 1-Α 2
Φάκελος Ερευνητικής Εργασίας Σχολείο:Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήμα:Α 1-Α 2 Θέμα: Θρησκευτικές και επιστημονικές αντιλήψεις για την δημιουργία του σύμπαντος Ονοματεπώνυμα μαθητών: Αλέξανδρος Λάσκος, Γαρυφαλένια
Διαβάστε περισσότεραΕρευνητική Εργασία με θέμα: «Ερευνώντας τα χρονικά μυστικά του Σύμπαντος»
Ερευνητική Εργασία με θέμα: «Ερευνώντας τα χρονικά μυστικά του Σύμπαντος» Σωτήρης Τσαντίλας (PhD, MSc), Μαθηματικός Αστροφυσικός Σύντομη περιγραφή: Χρησιμοποιώντας δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο
Διαβάστε περισσότεραΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Γενικά περί ατµόσφαιρας
ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Γενικά περί ατµόσφαιρας Τι είναι η ατµόσφαιρα; Ένα λεπτό στρώµα αέρα που περιβάλει τη γη Η ατµόσφαιρα είναι το αποτέλεσµα των διαχρονικών φυσικών, χηµικών και βιολογικών αλληλεπιδράσεων του
Διαβάστε περισσότεραΚεφάλαιο 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 130 Κεφάλαιο 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α. Απαντήσεις στις ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. α, β 2. γ 3. ε 4. β, δ 5. γ 6. α, β, γ, ε Β. Απαντήσεις στις ερωτήσεις συµπλήρωσης κενού 1. η αρχαιότερη
Διαβάστε περισσότεραΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ & ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΗΣ. Β' Τάξη Γενικού Λυκείου
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ & ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΗΣ Β' Τάξη Γενικού Λυκείου Ομάδα συγγραφής: Κων/νος Γαβρίλης, καθηγητής Μαθηματικών Β/θμιας Εκπαίδευσης. Μαργαρίτα Μεταξά, Δρ. Αστροφυσικής, καθηγήτρια Φυσικής του Τοσιτσείου-Αρσακείου
Διαβάστε περισσότεραΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΞΩΗΛΙΑΚΩΝ ΠΛΑΝΗΤΩΝ Κ.Ν. ΓΟΥΡΓΟΥΛΙΑΤΟΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΞΩΗΛΙΑΚΩΝ ΠΛΑΝΗΤΩΝ Κ.Ν. ΓΟΥΡΓΟΥΛΙΑΤΟΣ ΩΡΙΩΝ, 9/1/2008 Η ΘΕΣΗ ΜΑΣ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ Γη, ο τρίτος πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος Περιφερόμαστε γύρω από τον Ήλιο, ένα τυπικό αστέρι της κύριας ακολουθίας
Διαβάστε περισσότεραΑφροδίτη, Κρόνος, Ερμής, Ουρανός, Δίας, Ποσειδώνας, Άρης
Αφροδίτη, Κρόνος, Ερμής, Ουρανός, Δίας, Ποσειδώνας, Άρης Το χρώμα της Αφροδίτη είναι κίτρινο προς κόκκινο. Το μέγεθός της είναι 9,38-10 χλ. Η απόσταση από τη γη είναι 41.400.000 χλ. Δεν είναι αρκετή απόσταση
Διαβάστε περισσότεραΕθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Κοσμάς Γαζέας Το Ηλιακό Σύστημα Οι τέσσερις εσωτερικοί πλανήτες, ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη και ο Άρης αποτελούν τους λεγόμενους γήινους πλανήτες και αποτελούνται
Διαβάστε περισσότεραΙσορροπία στη σύσταση αέριων συστατικών
Ισορροπία στη σύσταση αέριων συστατικών Για κάθε αέριο υπάρχουν μηχανισμοί παραγωγής και καταστροφής Ρυθμός μεταβολής ενός αερίου = ρυθμός παραγωγής ρυθμός καταστροφής Όταν: ρυθμός παραγωγής = ρυθμός καταστροφής
Διαβάστε περισσότεραΕθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Κοσμάς Γαζέας Η γέννηση της Αστροφυσικής Οι αστρονόμοι μελετούν τα ουράνια σώματα βασισμένοι στο φως, που λαμβάνουν από αυτά. Στα πρώτα χρόνια των παρατηρήσεων,
Διαβάστε περισσότεραΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Μέρος 8ο (Πλανήτες) Ν. Στεργιούλας ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ Γη Άρης Αφροδίτη Ερμής Πλούτωνας ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ Δίας Κρόνος Ουρανός Γη Ποσειδώνας Πλούτωνας ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ Ήλιος Γη Δίας Πλούτωνας
Διαβάστε περισσότεραΙανουάριος Δευτέρα Τρίτη Τετάρτη Πέμπτη Παρασκευή Σάββατο Κυριακή
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΕΝΙΔΙΟΥ Ε - ΣΤ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2015 Στην ελληνική μυθολογία ο Ήλιος ήταν προσωποποιημένος ως θεότητα που οδηγούσε το πύρινο άρμα του στον ουρανό. Σαν πλανήτης είναι ο αστέρας του ηλιακού συστήματος
Διαβάστε περισσότεραΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οργάνωση της ζωής βιολογικά συστήματα 1.1 Τα μόρια της ζωής Καινούριες γνώσεις Ποια μόρια συμμετέχουν στη δομή και στις λειτουργίες των οργανισμών. Ποια είναι η σημασία του νερού για τη ζωή
Διαβάστε περισσότεραΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΙΔΕΩΝ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΕΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΙΔΕΩΝ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΕΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ Πτυχιακή Εργασία Πέτρου Μαρία Επιβλέπων Καθηγητής Βλάχος Λουκάς «Ο πιο σπουδαίος απλός παράγοντας που επηρεάζει τη μάθηση είναι
Διαβάστε περισσότεραΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ. Πρόγραμμα βραδιών παρατηρήσεων Μάιος 2009 7 Μαΐου 14 Μαΐου 21 Μαΐου 28 Μαΐου
ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Πρόγραμμα βραδιών παρατηρήσεων Μάιος 2009 7 Μαΐου 14 Μαΐου 21 Μαΐου 28 Μαΐου www.ea.gr/ep/cosmos www.discoveryspace.net Οι βραδιές παρατήρησης υποστηρίζονται από τα
Διαβάστε περισσότεραΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ είναι ο τομέας τις ϕυσικής που προσπαθεί να εξηγήσει την γένεση και την εξέλιξη του σύμπαντος χρησιμοποιώντας παρατηρήσεις και τ
ΗΡΑΚΛΕΙΟ, 10 Οκτωβρίου, 2017 ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΑΡΧΑΡΙΟΥΣ Πανεπιστήμιο Κρήτης 1- ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ είναι ο τομέας τις ϕυσικής που προσπαθεί να εξηγήσει την γένεση και την εξέλιξη του σύμπαντος χρησιμοποιώντας
Διαβάστε περισσότεραΔρ. Μανώλης Ξυλούρης, Φεβρουάριος 2004
Αστρονομία στο Υπέρυθρο - Ένας Αθέατος Κόσμος Δρ. Μανώλης Ξυλούρης, Φεβρουάριος 2004 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗΣ, ΕΑΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝA 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΥΠΕΡΥΘΡΟ 2. ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ 3. ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ
Διαβάστε περισσότεραΤι είναι η σελήνη; Πως Δημιουργήθηκε; Ποιες είναι οι κινήσεις της; Σημάδια ζωής στη σελήνη. Πόσο απέχει η σελήνη από την γη; Τι είναι η πανσέληνος;
Τι είναι η σελήνη; Πως Δημιουργήθηκε; Ποιες είναι οι κινήσεις της; Σημάδια ζωής στη σελήνη. Πόσο απέχει η σελήνη από την γη; Τι είναι η πανσέληνος; Μαγνητικό πεδίο. Κρατήρες. Ο πρώτος άνθρωπος που πήγε
Διαβάστε περισσότεραΜ αρέσει να κοιτάω ψηλά. Αλλά τι είναι αυτό που βλέπω;;
Μ αρέσει να κοιτάω ψηλά Αλλά τι είναι αυτό που βλέπω;; Ο ουρανός από πάνω μας : Η ανάλυση Όποιος έχει βρεθεί μακριά από τα φώτα της πόλης κοιτώντας τον νυχτερινό ουρανό αισθάνεται δέος μπροστά στο θέαμα
Διαβάστε περισσότεραΚύκλος σεμιναρίων Εισαγωγή στην Παρατηρησιακή Αστρονομία
Κύκλος σεμιναρίων Εισαγωγή στην Παρατηρησιακή Αστρονομία Εισαγωγή στην Παρατηρησιακή Αστρονομία Ο ουράνιος θόλος είναι ένα μέρος που μπορεί να προσφέρει σε όλους, χωρίς καμία εξαίρεση, άπειρες συγκινήσεις.
Διαβάστε περισσότεραΚατακόρυφη πτώση σωμάτων
Κατακόρυφη πτώση σωμάτων Τα ερωτήματα Δύο σώματα έχουν το ίδιο σχήμα και τις ίδιες διαστάσεις με το ένα να είναι βαρύτερο του άλλου. Την ίδια στιγμή τα δύο σώματα αφήνονται ελεύθερα να πέσουν μέσα στον
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΠΛΑΝΗΤΙΚΟ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑ. Οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Αφροδίτη
ΤΟ ΠΛΑΝΗΤΙΚΟ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑ Οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος Αφροδίτη Η Αφροδίτη, ο δεύτερος πλανήτης από τον Ήλιο, είναι ο θερμότερος κόσμος του ηλιακού μας συστήματος (μαζί με τον δορυφόρο του Δία
Διαβάστε περισσότεραΓΕΝΝΗΣΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ ΑΣΤΕΡΩΝ
ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ ΑΣΤΕΡΩΝ Πολυχρόνης Καραγκιοζίδης Mcs χημικός www.polkarag.gr Μετά τη δημιουργία του Σύμπαντος 380.000 έτη 6000 ο C Τα ηλεκτρόνια μπορούν να συνδεθούν με τα πρωτόνια ή τους άλλους
Διαβάστε περισσότεραΛέανδρος Περιβολαρόπουλος Καθηγητής Παν/μίου Ιωαννίνων
Open page Λέανδρος Περιβολαρόπουλος http://leandros.physics.uoi.gr Καθηγητής Παν/μίου Ιωαννίνων Αρχείο παρουσίασης διαθέσιμο μέσω του συνδέσμου: https://dl.dropbox.com/u/20653799/talks/eie.ppt Κλίμακες
Διαβάστε περισσότερακείμενο αφήγησης Ι. ΖΩΗ ΣΤΗ ΓΗ
Ι. ΖΩΗ ΣΤΗ ΓΗ Όλα όσα γνωρίζουμε για την ζωή προέρχονται από την μελέτη του ίδιου μας του πλανήτη και των έμβιων οργανισμών που φιλοξενεί. Υπάρχει, όμως, ζωή πέρα από την Γη; Καθημερινά, σχεδόν, ανακαλύπτουμε
Διαβάστε περισσότεραΚοσμολογία. Η δομή, η εξέλιξη του Σύμπαντος και τα πειράματα στο CERN. Γιάννης Νταλιάνης (PhD)
Κοσμολογία Η δομή, η εξέλιξη του Σύμπαντος και τα πειράματα στο CERN Γιάννης Νταλιάνης (PhD) Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών Ε. Μ. Πολυτεχνείο Ελληνική Ομάδα Εκλαΐκευσης Γη Τοπική
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Το ηλιακό μας σύστημα απαρτίζεται από τον ήλιο (κεντρικός αστέρας) τους 8 πλανήτες, (4 εσωτερικούς ή πετρώδεις: Ερμής, Αφροδίτη, Γη και Άρης, και 4 εξωτερικούς: Δίας,
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΠΛΗΘΩΡΙΣΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΩΡΙΩΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΤΡΑΣ Κ. Ν. ΓΟΥΡΓΟΥΛΙΑΤΟΣ ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2004
ΤΟ ΠΛΗΘΩΡΙΣΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΩΡΙΩΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΤΡΑΣ Κ. Ν. ΓΟΥΡΓΟΥΛΙΑΤΟΣ ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2004 ΣΥΝΟΨΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Το μοντέλο της Μεγάλης έκρηξης εξηγεί με ακρίβεια
Διαβάστε περισσότεραΌξινη βροχή. Όξινη ονομάζεται η βροχή η οποία έχει ph μικρότερο από 5.6.
Όξινη βροχή Οξύτητα είναι η συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου σε μια ουσία όπως αυτή ορίζεται από τον αρνητικό λογάριθμο της συγκέντρωσης των ιόντων του υδρογόνου (ph). Το καθαρό νερό έχει ουδέτερο ph ίσο με
Διαβάστε περισσότεραΙνστιτούτο Αστρονομίας & Αστροφυσικής, ΕΑΑ
Παιχνίδια Προοπτικής στο Σύμπαν Ελένη Χατζηχρήστου Ινστιτούτο Αστρονομίας & Αστροφυσικής, ΕΑΑ Όταν δυο ουράνια αντικείμενα βρίσκονται στην ίδια περίπου οπτική γωνία αν και σε πολύ διαφορετικές αποστάσεις
Διαβάστε περισσότερα2. Η παρακάτω φωτογραφία δείχνει (επιλέξτε τη µοναδική σωστή απάντηση):
1 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισµός Αστρονοµίας για µαθητές Δηµοτικού 1. Το διαστηµικό τηλεσκόπιο Χάµπλ (Hubble) πήρε πρόσφατα αυτή την φωτογραφία όπου µπορείτε να διακρίνετε ένα «χαµογελαστό πρόσωπο».
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε Ν Α Τ Ο ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ Στο κεφάλαιο αυτό θα περιγράψουμε το φαινόμενο της ζωής από τη σκοπιά της επιστήμης της Αστρονομίας. Είμαστε μόνοι στο
Διαβάστε περισσότεραΚατακόρυφη πτώση σωμάτων. Βαρβιτσιώτης Ιωάννης Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αγίων Αναργύρων Μάιος 2015
Κατακόρυφη πτώση σωμάτων Βαρβιτσιώτης Ιωάννης Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αγίων Αναργύρων Μάιος 2015 Α. Εισαγωγή Ερώτηση 1. Η τιμή της μάζας ενός σώματος πιστεύετε ότι συνοδεύει το σώμα εκ κατασκευής
Διαβάστε περισσότεραΑρχή και Πορεία του Κόσμου (Χριστιανική Κοσμολογία) Διδ. Εν. 9
Αρχή και Πορεία του Κόσμου (Χριστιανική Κοσμολογία) Διδ. Εν. 9 Κόσμος Κόσμημα δηλ. στολίδι, που χαρακτηρίζεται από την ποικιλία, την τάξη και την αρμονία Φυσικός κόσμος μακρόκοσμος μικρόκοσμος Πως έγινε
Διαβάστε περισσότεραΑστροφυσικοί πίδακες: Εκροή ύλης από μαύρες τρύπες
Αστροφυσικοί πίδακες: Εκροή ύλης από μαύρες τρύπες Νίκος Κυλάφης Πανεπιστήμιο Κρήτης Μια περιήγηση στις τελευταίες επιστημονικές ανακαλύψεις που αφορούν στις μαύρες τρύπες. Ηράκλειο 9-12-17 Εισαγωγή Η
Διαβάστε περισσότεραΡωμέση Χριστιάνα Τσιγγέλη Δήμητρα
Ρωμέση Χριστιάνα Τσιγγέλη Δήμητρα Ηλιακό σύστημα Ως Ηλιακό Σύστημα θεωρούμε τον Ήλιο και όλα τα αντικείμενα που συγκρατούνται σε τροχιά γύρω του χάρις στη βαρύτητα, που σχηματίστηκαν όλα πριν 4,6 δις έτη
Διαβάστε περισσότεραΦύλλο Εργασίας. Μάθημα 5: Το φαινόμενο του Θερμοκηπίου και η Κλιματική Αλλαγή. Σχολείο: Τάξη: Ημερομηνία:.
Φύλλο Εργασίας Μάθημα 5: Το φαινόμενο του Θερμοκηπίου και η Κλιματική Αλλαγή Σχολείο: Τάξη: Ημερομηνία:. Δραστηριότητα 1: Τα φαινόμενα (5 λεπτό) Παρακολουθείστε τις εικόνες για να διατυπώσετε τα ερωτήματά
Διαβάστε περισσότεραΠροέλευση & Εξέλιξη Των Οργανισμών
Προέλευση & Εξέλιξη Των Οργανισμών Εισαγωγή Στην εργασία μας, θα μιλήσουμε για την προέλευση και την εξέλιξη των οργανισμών. Δηλαδή θα εξηγήσουμε το φαινόμενο της δημιουργίας του κόσμου, αλληλένδετα και
Διαβάστε περισσότεραΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8. ΓΕΝΕΣΗ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΙΣΟΤΟΠΩΝ Τμήμα Χημικών Μηχανικών
ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΙΣΟΤΟΠΩΝ Τμήμα Χημικών Μηχανικών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8. ΓΕΝΕΣΗ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Ιωάννα Δ. Αναστασοπούλου Βασιλική Δρίτσα ΑΔΕΙΑ ΧΡΗΣΗΣ 2 Το
Διαβάστε περισσότεραΠαχνίδης Άγγελος Περιβολάρη Ναταλία Πετρολέκα Γεωργία Πετρουτσάτου Σταυρίνα Σαμαρά Ελένη Σκορδαλάκη Μαρίνα Βθ1 Σχ.έτος: Ερευνητική εργασία:
Παχνίδης Άγγελος Περιβολάρη Ναταλία Πετρολέκα Γεωργία Πετρουτσάτου Σταυρίνα Σαμαρά Ελένη Σκορδαλάκη Μαρίνα Βθ1 Σχ.έτος:2015-16 Ερευνητική εργασία: Διάστημα ΑΣΤΕΡΙΑ Τα αστέρια ειναι : Κυρίως ήλιοι άλλων
Διαβάστε περισσότεραx ν+1 =ax ν (1-x ν ) ή αλλιώς η απλούστερη περίπτωση ακολουθίας αριθμών με χαοτική συμπεριφορά.
1 x ν+1 =ax ν (1-x ν ) ή αλλιώς η απλούστερη περίπτωση ακολουθίας αριθμών με χαοτική συμπεριφορά. Πριν λίγα χρόνια, όταν είχε έρθει στην Ελλάδα ο νομπελίστας χημικός Ilya Prigogine (πέθανε πρόσφατα), είχε
Διαβάστε περισσότεραΑστρική Εξέλιξη. Η ζωή και ο θάνατος των αστέρων. Κοσμάς Γαζέας. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Αστρική Εξέλιξη Η ζωή και ο θάνατος των αστέρων Κοσμάς Γαζέας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Αστρική εξέλιξη Η εξέλιξη ενός αστέρα καθορίζεται από την κατανάλωση διαδοχικών «κύκλων» πυρηνικών
Διαβάστε περισσότεραΕκροή ύλης από μαύρες τρύπες
Εκροή ύλης από μαύρες τρύπες Νίκος Κυλάφης Πανεπιστήµιο Κρήτης Η µελέτη του θέµατος ξεκίνησε ως διδακτορική διατριβή του Δηµήτρη Γιαννίου (Princeton) και συνεχίζεται. Ιωάννινα, 8-9-11 Κατ αρχάς, πώς ξέρομε
Διαβάστε περισσότεραΚοσμολογία & Αστροσωματιδική Φυσική Μάγδα Λώλα CERN, 28/9/2010
Κοσμολογία & Αστροσωματιδική Φυσική Μάγδα Λώλα CERN, 28/9/2010 Η φυσική υψηλών ενεργειών µελετά το µικρόκοσµο, αλλά συνδέεται άµεσα µε το µακρόκοσµο Κοσµολογία - Μελέτη της δηµιουργίας και εξέλιξης του
Διαβάστε περισσότεραΘεωρητική Εξέταση. 23 ος Πανελλήνιος Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής η φάση: «ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ»
23 ος Πανελλήνιος Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής 2018 4 η φάση: «ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ» Θεωρητική Εξέταση 23 ος Πανελλήνιος Διαγωνισμός Αστρονομίας 2018 4 η φάση Θεωρητική Εξέταση 1 Παρακαλούμε, διαβάστε
Διαβάστε περισσότεραδιατήρησης της μάζας.
6. Ατομική φύση της ύλης Ο πρώτος που ισχυρίστηκε ότι η ύλη αποτελείται από δομικά στοιχεία ήταν ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Δημόκριτος. Το πείραμα μετά από 2400 χρόνια ήρθε και επιβεβαίωσε την άποψη αυτή,
Διαβάστε περισσότεραΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ 1. ΦΥΣΙΚΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΙΣΟΤΟΠΩΝ Τμήμα Χημικών Μηχανικών
ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΙΣΟΤΟΠΩΝ Τμήμα Χημικών Μηχανικών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 1. ΦΥΣΙΚΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ Ιωάννα Δ. Αναστασοπούλου Βασιλική
Διαβάστε περισσότερα3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Ανάλυση θεωρίας
Κεφάλαιο Εξέλιξη 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ανάλυση θεωρίας Πολλές από τις επιστημονικές απόψεις που έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί δεν γίνονται εύκολα αποδεκτές, διότι αντιβαίνουν την αντίληψη που οι άνθρωποι διαμορφώνουν
Διαβάστε περισσότεραAΣΤΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΝΟΗΣΕΙΣ Ι: H ΣΕΛΗΝΗ
AΣΤΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΝΟΗΣΕΙΣ Ι: H ΣΕΛΗΝΗ 1. Η Σελήνη μας είναι ο πέμπτος σε μέγεθος δορυφόρος του Ηλιακού μας συστήματος (εικόνα 1) μετά από τον Γανυμήδη (Δίας), τον Τιτάνα (Κρόνος), την Καλλιστώ (Δίας) και
Διαβάστε περισσότεραSTAR WARS. Βασίλης Μπαντέκας Βασίλης Μόρφος Χάρης Μπαλοδήμας Δημήτρης Παρασκευάς Μάριο Λίτο
STAR WARS Βασίλης Μπαντέκας Βασίλης Μόρφος Χάρης Μπαλοδήμας Δημήτρης Παρασκευάς Μάριο Λίτο Θέμα: ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΕΣ ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΕΞΩΓΗΙΝΗΣ ΖΩΗΣ ΥΠΟΘΕΜΑ ΟΜΑΔΑΣ: Διαστημικά φαινόμενα ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ
Διαβάστε περισσότεραΜαθαίνω και εξερευνώ: ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ
Μαθαίνω και εξερευνώ: ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ Μαθαίνω και εξερευνώ: ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ Περιεχόμενα Τι είναι το Διάστημα;... 2 Το ηλιακό σύστημα... 4 Οι πλανήτες... 6 Ο Ήλιος... 10 Η Σελήνη... 12 Αστέρια και κομήτες... 14
Διαβάστε περισσότεραΦΩΤΟΡΥΠΑΝΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ. Πολυχρόνης Καραγκιοζίδης Σχολικός Σύμβουλος φυσικών επιστημών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
ΦΩΤΟΡΥΠΑΝΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Πολυχρόνης Καραγκιοζίδης Σχολικός Σύμβουλος φυσικών επιστημών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ΦΩΤΟΡΥΠΑΝΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Διαβάστε περισσότερα19 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικής 2014
Θέµα ο (Ανάπτυξης) 9 ος Πανελλνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Αστρονομίας και Διαστημικς 04 Φάση η : «ΙΠΠΑΡΧΟΣ» Ενδεικτικές Λύσεις στα Θέματα Λυκείου Σε διάφορες εποχές ανάπτυξης της Αστρονοµίας διατυπώθηκαν
Διαβάστε περισσότερα1ο Σχέδιο Κριτηρίου Αξιολόγησης του Μαθητή
ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ 102 1ο Σχέδιο Κριτηρίου Αξιολόγησης του Μαθητή ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ:... ΤΑΞΗ:... ΤΜΗΜΑ:... ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ: Αστρονοµικές Παρατηρήσεις και Όργανα ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... ΙΑΡΚΕΙΑ
Διαβάστε περισσότεραΣύγχρονη Φυσική : Πυρηνική Φυσική και Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων 11/04/16
Σύγχρονη Φυσική - 06: Πυρηνική Φυσική και Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων /04/6 Διάλεξη 0: Πυρηνοσύνθεση Εισαγωγή Ένας από τους πλέον ενδιαφέροντες κλάδους της πυρηνικής φυσικής είναι ο τομέας της πυρηνικής
Διαβάστε περισσότεραΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ. Νικολέτα Δριγκάκη Ευαγγελία Δαβίλλα Θέλξη Κιμπιζή ΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤHΜΑ.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ Νικολέτα Δριγκάκη Ευαγγελία Δαβίλλα Θέλξη Κιμπιζή ΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤHΜΑ. Το Ηλιακό Σύστημα. Το ηλιακό σύστημα δημιουργήθηκε από την κατάρρευση ενός τεράστιου μοριακού νέφους
Διαβάστε περισσότερα< > Ο ΚΕΝΟΣ ΧΩΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ, ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ Η ΕΞΗΓΗΣΗ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΝΕΥΜΑ
Κ. Γ. ΝΙΚΟΛΟΥΔΑΚΗΣ 1 < > Ο ΚΕΝΟΣ ΧΩΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ, ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ Η ΕΞΗΓΗΣΗ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΝΕΥΜΑ Επαναλαμβάνουμε την έκπληξή μας για τα τεράστια συμπλέγματα γαλαξιών, τις πιο μακρινές
Διαβάστε περισσότεραΗ ατμόσφαιρα και η δομή της
1 Η ατμόσφαιρα και η δομή της Ατμόσφαιρα λέγεται το αεριώδες στρώμα που περιβάλλει τη γη και το οποίο την ακολουθεί στο σύνολο των κινήσεών της. 1.1 Έκταση της ατμόσφαιρας της γης Το ύψος στο οποίο φθάνει
Διαβάστε περισσότεραΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΘΕΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ
1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΘΕΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΤΣΟΥΠΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΕ03 1 ου ΓΕΝ ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Αφορμή για την παρουσίαση αυτή το γεγονός ότι τα τρία τελευταία
Διαβάστε περισσότεραΕΜΕΙΣ ΚΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ. Λεονάρδος Γκουβέλης. Διημερίδα Αστροφυσικής 4-5 Απριλίου
ΕΜΕΙΣ ΚΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ Λεονάρδος Γκουβέλης Διημερίδα Αστροφυσικής 4-5 Απριλίου Συνοπτικά: Κοσμολογικές θεωρίες ανά τους αιώνες Σύγχρονη κοσμολογική άποψη Αστρονομικές αποδείξεις της θεωρίας του Big Bang Μεγάλα
Διαβάστε περισσότεραΤα φωτόνια από την μεγάλη έκρηξη Τι είναι η Ακτινοβολία υποβάθρου.
Τα φωτόνια από την μεγάλη έκρηξη Τι είναι η Ακτινοβολία υποβάθρου. Σύμφωνα με την θεωρία της «μεγάλης έκρηξης» (big bang), το Σύμπαν, ξεκινώντας από μηδενικές σχεδόν διαστάσεις (υλικό σημείο), συνεχώς
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ: Cassini Scientist for a Day Essay. Για µαθητές από ετών
ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2010 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ: Cassini Scientist for a Day Essay. Για µαθητές από 10-18 ετών Καλωσορίσατε στην 9η έκδοση του παγκόσµιου διαγωνισµού ''Επιστήµονας του Κασίνι για µια µέρα'' (Cassini-Scientist
Διαβάστε περισσότεραΜΑΘΗΜΑΤΑ STEM. Μάθημα 2. Μοντέλο Ηλιακού Συστήματος
ΜΑΘΗΜΑΤΑ STEM Μάθημα 2 Μοντέλο Ηλιακού Συστήματος 2 Ένα μοντέλο του Ηλιακού μας Συστήματος Εισαγωγή Το ηλιακό μας σύστημα απαρτίζεται από τον ήλιο (κεντρικός αστέρας) τους 8 πλανήτες, (4 εσωτερικούς ή
Διαβάστε περισσότεραΕρωτήσεις Λυκείου 21 ου Πανελλήνιου Διαγωνισμού Αστρονομίας Διαστημικής 2016
ΠΡΟΣΟΧΗ: Αυτό το έγγραφο ΔΕΝ θα το αποστείλετε ηλεκτρονικά (μέσω e-mail). Απλά το αναρτήσαμε για την δική σας διευκόλυνση. Μόλις βρείτε τις απαντήσεις που γνωρίζετε και τις σημειώσετε σ αυτό το έντυπο,
Διαβάστε περισσότεραΚάθε άτομο στο σώμα σου προέρχεται από έκρηξη άστρου και τα άτομα του αριστερού σου χεριού πιθανόν να προέρχονται από διαφορετικό άστρο απ ότι του
Είμαστε αστερόσκονη Είμαστε αστερόσκονη Αν θέλετε να ακουμπήσετε, να πιάσετε στα χέρια σας το εσωτερικό ενός άστρου αρκεί να χαϊδέψετε το πρόσωπό σας ή κάποιο αντικείμενο δίπλα σας. Όλα αυτά αποτελούνται
Διαβάστε περισσότεραΑτμόσφαιρα. Αυτό τo αεριώδες περίβλημα, αποτέλεσε την πρώτη ατμόσφαιρα της γης.
Ατμόσφαιρα Η γη, όπως και ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα, αναπτύχθηκε μέσα από ένα τεράστιο σύννεφο σκόνης και αερίων, πριν από 4,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Τότε η γη, περικλειόταν από ένα αεριώδες περίβλημα
Διαβάστε περισσότεραΓενικές αρχές ακτινοφυσικής Π. ΓΚΡΙΤΖΑΛΗΣ
Γενικές αρχές ακτινοφυσικής Π. ΓΚΡΙΤΖΑΛΗΣ Μέρος πρώτο ΣΚΟΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Να εξηγηθούν βασικές έννοιες της φυσικής, που θα βοηθήσουν τον φοιτητή να μάθει: Τι είναι οι ακτίνες Χ Πως παράγονται Ποιες είναι
Διαβάστε περισσότεραηλιακού μας συστήματος και ο πέμπτος σε μέγεθος. Ηρακλή, καθώς και στην κίνηση του γαλαξία
Sfaelos Ioannis 1. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ Η Γη είναι ο τρίτος στη σειρά πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος και ο πέμπτος σε μέγεθος. έ θ Η μέση απόστασή της από τον Ήλιο είναι 149.600.000 km.
Διαβάστε περισσότεραΜάθημα 16. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ \ ΜΕ ΤΟΝ ΑΕΡΑ Η ατμοσφαιρική ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και η τρύπα του όζοντος. Η ρύπανση του αέρα
Μάθημα 16 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ \ ΜΕ ΤΟΝ ΑΕΡΑ Η ατμοσφαιρική ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και η τρύπα του όζοντος Στο μάθημα αυτό θα αναφερθούμε στην ατμοσφαιρική ρύπανση και στις συνέπειές της. Επιπλέον,
Διαβάστε περισσότεραΚοσμολογική ερυθρομετατόπιση Ιδιότητα του διαστελλόμενου χώρου. Όπως το Σύμπαν διαστέλλεται το μήκος κύματος του φωτονίου διαστέλλεται ανάλογα με τον παράγοντα διαστολής [συντελεστής Κοσμικής κλίμακας,
Διαβάστε περισσότεραΟ Ήλιος, το Ηλιακό Σύστηµα και η δηµιουργία του Ηλιακού Συστήµατος! Παρουσίαση Βαονάκη Μαρία Βασιλόγιαννου Βασιλική
Ο Ήλιος, το Ηλιακό Σύστηµα και η δηµιουργία του Ηλιακού Συστήµατος! Παρουσίαση Βαονάκη Μαρία Βασιλόγιαννου Βασιλική Εισαγωγή Η πιο κάτω παρουσίαση είναι η αρχή του δρόµου στη µακριά λεωφόρο της γνώσης
Διαβάστε περισσότεραΠρόγραμμα Ευέλικτης Ζώνης Θέμα: Το ηλιακό μας σύστημα
Πρόγραμμα Ευέλικτης Ζώνης Θέμα: Το ηλιακό μας σύστημα Αφορμή για την επιλογή του θέματος υπήρξε η ενότητα «Το ηλιακό μας σύστημα» του κεφαλαίου «Μαθαίνουμε για τη Γη» από το μάθημα της Γεωγραφίας. Οι μαθητές
Διαβάστε περισσότεραΜερικές αποστάσεις σε έτη φωτός: Το φως χρειάζεται 8,3 λεπτά να φτάσει από τον Ήλιο στη Γη (απόσταση που είναι περίπου δεκάξι εκατομμυριοστά του
ΦΩΣ Το έτος φωτός είναι μονάδα μέτρησης μήκους - απόστασης (και όχι χρόνου). Ορίζεται ως η απόσταση που θα ταξιδέψει ένα φωτόνιο, κινούμενο στο κενό, μακριά από μάζες και ηλεκτρομαγνητικά πεδία, σε ένα
Διαβάστε περισσότεραΧαρίλαος Μέγας Ελένη Φωτάκη Ελευθέριος Νεοφύτου
Χαρίλαος Μέγας Ελένη Φωτάκη Ελευθέριος Νεοφύτου Απαντήσεις στις ερωτήσεις: Πρόλογος Το βιβλίο αυτό γράφτηκε για να βοηθήσει το μαθητή της Γ Γυμνασίου στην κατανόηση των θεμελιωδών γνώσεων της Βιολογίας
Διαβάστε περισσότεραΌ,τι θα θέλατε να μάθετε για το Σύμπαν αλλά δεν τολμούσατε να ρωτήσετε! Γιώργος Καρανάνας. École Polytechnique Fédérale de Lausanne
Ό,τι θα θέλατε να μάθετε για το Σύμπαν αλλά δεν τολμούσατε να ρωτήσετε! Γιώργος Καρανάνας École Polytechnique Fédérale de Lausanne Η κοσμολογία είναι ο κλάδος της Φυσικής που μελετάει την εξέλιξη του Σύμπαντος.
Διαβάστε περισσότεραΈνα μέτριο αστέρι και γύρω οι πλανήτες, κάπου πριν 5-6 δις έτη...
Ένα μέτριο αστέρι και γύρω οι πλανήτες, κάπου πριν 5-6 δις έτη... Αυξανόμενης της απόστασης από τον ήλιο, μειώνεται η ταχύτητα των πλανητών... Η Γη απέχει από τον ήλιο 1A.U. 1,5 10 11 m Ηλιακός άνεμος
Διαβάστε περισσότεραΕρωτήσεις Γυμνασίου 22 ου Πανελλήνιου Διαγωνισμού Αστρονομίας Διαστημικής 2017
ΠΡΟΣΟΧΗ: Δεν θα συμπληρώσετε τίποτα πάνω σε αυτό το έγγραφο, ούτε θα το αποστείλετε ηλεκτρονικά (μέσω e-mail). Απλά το αναρτήσαμε για την δική σας διευκόλυνση. Μόλις βρείτε τις απαντήσεις που γνωρίζετε,
Διαβάστε περισσότεραΕθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Κοσμάς Γαζέας ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η επιστήμη της Αστρονομίας βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στο φως και τις πληροφορίες που λαμβάνουμε από τα φωτόνια που συλλέγουμε και
Διαβάστε περισσότεραΑ.Τ.Ι.Α. Τι είναι τα Α.Τ.Ι.Α. ;;;
Α.Τ.Ι.Α. Τι είναι τα Α.Τ.Ι.Α. ;;; Όταν θέσει κάποιος σε μία παρέα το ερώτημα τι επιτέλους είναι τα ΑΤΙΑ, μπορεί να πάρει πλήθος διαφορετικών απαντήσεων. Όλοι οι επιστήμονες και οι ερευνητές, έχουν χωριστεί
Διαβάστε περισσότεραΉλιος. Αστέρας (G2V) με Ζ= Μάζα: ~ 2 x 1030 kg (99.8% του ΗΣ) Ακτίνα: ~700,000 km. Μέση απόσταση: 1 AU = x 108 km
Το Ηλιακό Σύστημα Ήλιος Αστέρας (G2V) με Ζ=0.012 Μάζα: ~ 2 x 1030 kg (99.8% του ΗΣ) Ακτίνα: ~700,000 km Μέση απόσταση: 1 AU = 1.496 x 108 km Τροχιές των πλανητών Οι νόμοι του Kepler: Ελλειπτικές τροχιές
Διαβάστε περισσότεραΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΦΑΣΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΗ ΙΟΝΙΖΟΥΣΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΦΑΣΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΗ ΙΟΝΙΖΟΥΣΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ Οποτε ακούτε ραδιόφωνο, βλέπετε τηλεόραση, στέλνετε SMS χρησιµοποιείτε ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία (ΗΜΑ). Η ΗΜΑ ταξιδεύει µε
Διαβάστε περισσότερα(βλ. σελ. 174 του βιβλίου ΚΣ). Το y έχει τεθεί για τη διόρθωση λόγω μη KΕΦΑΛΑΙΟ 12: ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΓΗ
KΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΓΗ Σελ. : 03 έως 16 του βιβλίου ΚΣ 0 ο VIDO, 11013 0λ έως 8:40λ : Σχόλια στα αποτελέσματα της εξέτασης προόδου 8:40λ έως το τέλος: Σε ένα πλανήτη η βαρυτική του αυτοενέργεια
Διαβάστε περισσότερα