Άρθρο 36 του Καν. 178/2002 Η επιστημονική συνεργασία για την ασφάλεια των τροφίμων στην Ευρώπη

Transcript

1 Άρθρο 36 του Καν. 178/2002 Η επιστημονική συνεργασία για την ασφάλεια των τροφίμων στην Ευρώπη Δρ. Ειρήνη Τσιγαρίδα Προϊσταμένη Δ/νσης Διατροφικής Πολιτικής & Ερευνών Κεντρική Υπηρεσία ΕΦΕΤ 21/10/2016 Aριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσ/κης

2 EΦΕΤ Η Κεντρική Υπηρεσία Περιφερειακές Διευθύνσεις Δ/νση Ελέγχων Επιχειρήσεων Αττικής (έδρα Αθήνα) Δ/νση Εργαστηριακών Ελέγχων Κεντρικής Μακεδονίας (Θεσ/κη) Διεύθυνση Αξιολόγησης Εγκρίσεων Δυτικής Ελλάδος (Πάτρα) Δ/νση Εκπαίδευσης, Ενημέρωσης και Πληροφορικής Δ/νση Διατροφικής Πολιτικής και Ερευνών Δ/νση Διοικητικής Υποστήριξης Κρήτης (Ηράκλειο) Θεσσαλίας (Λάρισα) Ηπείρου (Ιωάννινα) Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Κομοτηνή) Βορείου Αιγαίου (Μυτιλήνη) Πελοποννήσου (Τρίπολη)

3 Εργαλεία: Εκδόσεις/ ενημέρωση Διατροφικές μελέτες Μελέτες συμπεριφοράς καταναλωτή Συνεργασία σε εθνικό και διεθνές επίπεδο EFSA Codex Alimentarius WHO Μελέτη για προγράμματα ελέγχου/ δοκιμών ΔΔΠΕ Κύρια αντικείμενα Παρακολούθηση επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων Συμμετοχή σε όργανα Ευρωπαϊκών και Διεθνών Οργανισμών Χρηματοδοτούμενα έργα Μελέτες για την ασφάλεια των τροφίμων Καθορισμός προδιαγραφών ποιότητας Συνεργασία με άλλες Δ/νσεις Νομική βάση: ΠΔ 223/2000

4 Κανονισμός 178/ Γενικές αρχές για την ασφάλεια των τροφίμων Εμπεριστατωμένη και ολοκληρωμένη προσέγγιση Ιχνηλασιμότητα Ευθύνη των επιχειρήσεων τροφίμων Ενημέρωση του κοινού και δημόσια διαβούλευση Αρχή της προφύλαξης Ανάλυση της επικινδυνότητας (risk analysis) 2. Ίδρυση της EFSA 3. Σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης (RASFF) 4. Διαχείριση διατροφικών κρίσεων

5 Ανάλυση επικινδυνότητας Αξιολόγηση της επικινδυνότητας Διαχείριση της επικινδυνότητας Επικοινωνία της επικινδυνότητας Ε.Ε.

6 Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ερώτηση? Κράτη μέλη EFSA ( self tasking ) Γνώμη Εκτίμηση της επικινδυνότητας Καταναλωτές ΜΜΕ Βιομηχανία Εταίρους Επικοινωνία της επικινδυνότητας Διαχείριση της Επικινδυνότητας

7 Γενικά ερωτήματα (1) Ποιες κατηγορίες τροφίμων παρουσιάζουν υψηλή επικινδυνότητα ως προς ένα συγκεκριμένο μικροοργανισμό; Και σε ποιο βαθμό; Clostridium, Bacillus cereus and other Bacillus spp σε τρόφιμα, Listeria monocytogenes σε έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα (2) Ποιες είναι οι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία από την αύξηση του επιπέδου για την αφλατοξίνη συνολικά από 4 μg / kg σε 10 μg / kg για τα καρύδια, εκτός από τα αμύγδαλα, φουντούκια και φιστίκια; (3) Ποια είναι η επίδραση διάφορων μέτρων/παραγόντων στη μείωση της μικροβιακής επικινδυνότητας; Επίδραση των νιτρικών και νιτρωδών σε προϊόντα κρέατος Χρήση και δράση των βακτηριοφάγων στη διατροφική αλυσίδα Ιονισμός τροφίμων

8 Αξιολόγηση και έγκριση προϊόντων Περίπου 37 Νομοθετήματα της ΕΕ Παραπροϊόντα ζωικής προελευσης Πρόσθετα τροφίμων Πρόσθετα ζωωοτροφών Ύλικά σε επαφή με τρόφιμα Συστατικά τροφίμων (βιταμίνες κ.α.) ΓΤΟ Φυτοπροστατευτικές ουσίες Επιχείρηση τροφίων EFSA Διάθεση στην αγορά Επιτροπή (διαβούλευση με ΚΜ)

9 EFSA ΚΜ: Επιστημονική Συνεργασία Επιστημονική συνεργασία ΚΜ

10 Γιατί Επιστημονική Συνεργασία; Ευκολότερη αναγνώριση της κατάλληλης τεχνογνωσίας όταν και όπου χρειάζεται Καλύτερη επικοινωνία με τους εταίρους της αλυσίδας τροφίμων Πληρέστερη αξιολόγηση επικινδυνότητας Ασφαλέστερα τρόφιμα Καλύτερη αξιοποίηση πόρων Εκτενέστερη δικτύωση Βελτίωση πρακτικών και μεθοδολογίας Καλύτερη αντίληψη των επιστημονικών εξελίξεων

11 EFSA ΚΜ: Επιστημονική Συνεργασία Συμβουλευτικό Σώμα Εστιακό Σημείο Επαφής ΚΜ

12 EFSA ΚΜ: Επιστημονική Συνεργασία Συμβουλευτικό Σώμα της EFSA Συμβουλευτικό Σώμα (Advisory Forum - AF) 28 Κράτη Μέλη της ΕΕ, Νορβηγία, Ελβετία & παρατηρητές Διασφάλιση: συνεργασίας EFSA ΚΜ αποφυγή της αναπαραγωγής των ίδιων μελετών/ ερευνών μεταξύ των ΚΜ και της EFSA προώθηση του Ευρωπαϊκού Δικτύου των συναρμόδιων φορέων Συμβουλευτικό ρόλο σε: επιστημονικά θέματα καθορισμό προτεραιοτήτων προγράμματα εργασίας ανάδειξη νέων κινδύνων Συμμετοχή του ΕΦΕΤ Μέλος του AF: Τακτικό μέλος ο Πρόεδρος του ΕΦΕΤ Τακτικές συνεδριάσεις 4 φορές/ έτος

13 Ελληνικό Εστιακό Σημείο (Δεκέμβριος 2007) Ο ΕΦΕΤ ορίζεται ως εθνικό εστιακό σημείο για την Ελλάδα σε τεχνικά και επιστημονικά ζητήματα. Η συμφωνία υπεγράφη από τον Πρόεδρο του ΕΦΕΤ και την Executive Director της EFSA

14 Ο ρόλος του Ελληνικού Εστιακού Σημείου Υποστήριξη της Επιστημονικής Συνεργασίας Υποστήριξη των οργανισμών του άρθρου 36 (ένταξη, δικτύωση, κ.ά.) Επιστημονικά Δίκτυα της EFSA Υποστήριξη δράσεων για την αξιολόγηση της επικινδυνότητας Ανταλλαγή τεχνογνωσίας και δεδομένων Δικτύωση σε εθνικό επίπεδο Διεθνής συνεργασία με οργανισμούς εκτός ΕΕ Προβολή του έργου της EFSA Επιστημονικές γνωμοδοτήσεις Επιστημονική πληροφόρηση προς το ευρύ κοινό (ημερίδες, εκδόσεις) Δυνατότητες συνεργασίας (διαγωνισμοί, υποτροφίες, θέσεις εργασίας, διαβουλεύσεις, κ.ά.)

15 EFSA ΚΜ: Επιστημονική Συνεργασία Συμβουλευτικό Σώμα Εστιακό Σημείο Επαφής ΚΜ Επιστημονικά Δίκτυα Οργανισμοί του άρθρου 36 του Καν. (ΕΚ) 178/2002

16 Η Επιστημονική συνεργασία στην Ελλάδα

17 EFSA ΚΜ: Επιστημονική Συνεργασία Συμβουλευτικό Σώμα Εστιακό Σημείο Επαφής ΚΜ Επιστημονικά Δίκτυα Οργανισμοί του άρθρου 36 του Καν. (ΕΚ) 178/2002

18 Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Πανεπισ τήμιο Κρήτης Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο/ Χημ. Μηχανικοί Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) AF Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός - ΔΗΜΗΤΡΑ Υπουργείο Αγροτικής ανάπτυξης και Τροφίμων Γενικό Χημείο του Κράτους, Υπουργείο Οικονομικών ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος Ελληνικό Ίδρυμα Υγείας ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Ελλάδα: 16 οργανισμοί

19 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσ/κης Αρχικά εντάχθηκε στο Δίκτυο Οργανισμών του Άρθρου 36 ως: Εργαστήριο Ιατροδικαστικής & Τοξικολογίας (Department of Forensic Medicine & Toxicology) Το 2016, λόγω υποχρεωτικής ένταξης ως νομική οντότητα & όχι ως αυτοτελές τμήμα: Επικαιροποιήθηκε και εκπροσωπείται στο Δίκτυο συνολικά ως Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Επομένη επικαιροποίηση: το 2017 (διότι θα έχει παρέλθει τριετία για τα οικονομικά στοιχεία -αναφέρονται στο 2014 )

20 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σημεία επαφής Σύμφωνα με το ερωτηματολόγιο που έχει κατατεθεί: - Κωνσταντίνος Παπαπαναγιώτου - Γεωργία Πετρίδου - Θεόδωρος Λαόπουλος

21 Τα Σημεία Επαφής των οργανισμών και ο Ρόλος τους Διάχυση όλης της σχετικής πληροφορίας στο σύνολο των ενδιαφερομένων εντός του οργανισμού ΚΑΙ τακτική επικαιροποίηση του περιεχομένου του ερωτηματολογίου. Στην περίπτωση περισσότερων του ενός σημείων επαφής, θα πρέπει ένα από αυτά να είναι το κύριο σημείο επαφής. Προτείνεται η χρήση διευθύνσεων ( s) που συνδέονται με τη θέση και όχι με το πρόσωπο για διευκόλυνση της επικοινωνίας με τον οργανισμό, ακόμα και στην περίπτωση που το αρχικό φυσικό πρόσωπο που είχε οριστεί ως σημείο επαφής αποχωρήσει.

22 Νομική βάση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τον καθορισμό των γενικών αρχών και απαιτήσεων της νομοθεσίας για τα τρόφιμα, για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων και τον καθορισμό διαδικασιών σε θέματα ασφαλείας των τροφίμων ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) 2230/2004 της Επιτροπής για τους όρους εφαρμογής του 178/2002 όσον αφορά το δίκτυο των οργανισμών που ασκούν δραστηριότητες σε τομείς συναφείς με εκείνους της αποστολής της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων

23 Διαδικασία ένταξης Αίτηση του οργανισμού στην EFSA Στοιχεία τεκμηρίωσης Καταστατικό, εκθέσεις πεπραγμένων, οικονομικά στοιχεία, κ.λπ. Έλεγχος συμμόρφωσης με τα κριτήρια ένταξης από EFSA και ΚΜ Πρόταση ένταξης του οργανισμού στον κατάλογο του άρθρου 36 από το ΚΜ στην EFSA Επικαιροποίηση στοιχείων σε τακτική βάση (3ετία) Απόφαση ένταξης από το ΔΣ της EFSA

24 Νομική οντότητα Επιστημονική επάρκεια και συνάφεια Ακεραιότητα και ανεξαρτησία Χρηματοδότηση Οικονομικά συμφέροντα Τεκμηρίωση Για το ΣΥΝΟΛΟ του οργανισμού

25 Ποια καθήκοντα μπορεί να ανατεθούν από την EFSA (άρθρο 4 του 2230/2004); Διάδοση καλών πρακτικών και αναβάθμιση μεθόδων για τη συλλογή και την ανάλυση επιστημονικών και τεχνικών δεδομένων Συλλογή και ανάλυση δεδομένων που αφορούν κοινή προτεραιότητα (κυρίως στα πλαίσια του γενικού σχεδίου για τη διαχείριση κρίσεων) και διευκολύνουν την EFSA στην αξιολόγηση της επικινδυνότητας Παραγωγή επιστημονικών δεδομένων ή διεκπεραίωση επιστημονικών εργασιών σχετικές με τις προτεραιότητες της EFSA Εκτέλεση προπαρασκευαστικών εργασιών για: Επιστημονικές γνωμοδοτήσεις της EFSA Αξιολόγηση φακέλων για προϊόντα που χρειάζονται άδεια Εναρμόνιση μεθοδολογιών για την αξιολόγηση κινδύνων Διάδοση αποτελεσμάτων κοινού ενδιαφέροντος

26 Παραδείγματα έργων για τους οργανισμούς του άρθρου 36 Δημιουργία δεδομένων παρουσίας της κιτρινίνης σε τρόφιμα (GP/EFSA/BIOCONTAM/2015/01) Συλλογή τουλάχιστον 1000 δειγμάτων από τουλάχιστον 3 ΚΜ (σιτηρά και προϊόντα τους, όσπρια, κ.λπ. ανάλυση με επικυρωμένη μέθοδο Δυνατότητα υλοποίησης από μεμονωμένο εταίρο ή κοινοπραξία Μέγιστη χρηματοδότηση Συγχρηματοδότηση δαπανών 90%

27 Παραδείγματα έργων για τους οργανισμούς του άρθρου 36 Ανάπτυξη μεθοδολογίας για την αξιολόγηση της επικινδυνότητας (GP/EFSA/AFSCO/2016/01) 3 έργα: Μέθοδοι/ συστήματα για τον εντοπισμό αναδυόμενων κινδύνων Μεθοδολογίες αξιολόγησης της επικινδυνότητας μιγμάτων μυκοτοξινών σε τρόφιμα και ζωοτροφές Μέθοδοι αξιολόγησης αποτελεσμάτων για την εκτίμηση της απουσίας νόσου από πληθυσμούς ζώων Υλοποίηση από κοινοπραξία (2+ οργανισμοί από 2+ ΚΜ) Μέγιστη χρηματοδότηση ανά έργο Συγχρηματοδότηση δαπανών 50% Προθεσμία υποβολής 06/10/2016

28 Διαγωνισμοί Συγχρηματοδοτούμενα έργα Διαγωνισμοί (procurement) Συγχρηματοδοτούμενα έργα (grants) Αγορά αγαθών/ υπηρεσιών Σκοπός Επιδότηση EFSA Κυριότητα αποτελεσμάτων Ωφελούμενοι Συμφωνηθείσα τιμή Τίμημα Καταμερισμός των εξόδων Κερδοσκοπική Αρχή Μη κερδοσκοπική Πρόσκληση για προσφορές Διαδικασία Πρόσκληση για προτάσεις Συμβόλαιο Είδος νομικής δέσμευσης Συμφωνητικό Οικονομικός Κανονισμός Τίτλος V Νομική βάση Οικονομικός Κανονισμός Τίτλος VI

29 Σημεία αναζήτησης????...νέα ιστοσελίδα...

30 Νέα δεδομένα διαχείρισης της λίστας του Άρθρου 36 Ο στόχος της EFSA είναι η μετάβαση σε ένα δίκτυο οργανισμών: Ευέλικτο, ως προς τις ανάγκες που προκύπτουν Δραστήριο, ως προς τη δικτύωση και τη συνεργασία Ευκολότερο στη διαχείριση, σε σχέση με την υπάρχουσα κατάσταση. Η νομική βάση θα παραμείνει ως έχει, αλλά τα κριτήρια ένταξης και η διαδικασία επικαιροποίησης ενδέχεται να τροποποιηθούν Η νέα πρόταση αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2017

31 EFSA ΚΜ: Επιστημονική Συνεργασία Επιστημονική συνεργασία ΚΜ

32

33 Δυνατότητες & νέες ευκαιρίες συμμετοχής

34 Ευρωπαϊκή ατζέντα για την αξιολόγηση της επικινδυνότητας Ανάπτυξη ενός πλαισίου για την έναρξη κοινών έργων με τα κράτη μέλη για θέματα ασφάλειας τροφίμων που έχουν συμφωνηθεί ως προτεραιότητες. Μια συνεχή δραστηριότητα κατά τα επόμενα έτη.

35 Ευρωπαϊκή ατζέντα για την αξιολόγηση EU RISK ASSESSMENT AGENDA (EU RAA) της επικινδυνότητας EU RAA Delphi study completed Template of lead projects Interested partners EC Services & MS Agencies Priorities are defined and attained collaboratively - MS together with EFSA

36 Ευρωπαϊκή ατζέντα για την αξιολόγηση της επικινδυνότητας

37 ENGAGEMENT Step 1 National level (by MS) - research Institutions; Art. 36 organisations; competent authorities; regional programmes Step 2 EU level (by EFSA) Step 3 NGOs and other stakeholders International partners

38 Εργαλεία δικτύωσης Εργαλείο αναζήτησης εταίρων της EFSA ( Συμμετοχή σε εκδηλώσεις της EFSA Συμμετοχή με εμπειρογνώμονες σε ομάδες εργασίας της EFSA Δυνατότητα διακίνησης στοχευμένων εκδηλώσεων ενδιαφέροντος από τα Εστιακά Σημεία Η ροή πληροφορίας εντός του οργανισμού είναι σημαντική!

39 Σημεία ενδυνάμωσης συνεργασίας Συμμετοχή σε διαβουλεύσεις της EFSA για: Το σχέδιο προγράμματος για τους πιθανούς μελλοντικούς διαγωνισμούς και τα συγχρημα-τοδοτούμενα έργα Το περιεχόμενο (και τις δράσεις υλοποίησης) της Ευρωπαϊκής ατζέντας για την αξιολόγηση της επικινδυνότητας Τις προτάσεις της EFSA για ερευνητικά έργα εντός του Horizon 2020 Υποστήριξη της EFSA, π.χ. μέσω παροχής δεδομένων, εμπειρογνωμόνων, κ.ά. Συνεργασία σε εθνικό επίπεδο (συναφείς φορείς, οργανισμοί άρθρου 36, κ.ά.)

40 Άλλες δυνατότητες συνεργασίας με την EFSA Προγράμματα μαθητείας (traineeships) Νέοι, απόφοιτοι πανεπιστημίου σε αντικείμενο συναφές με το έργο της EFSA Διάρκεια 6-12 μήνες Μηνιαία αποζημίωση 1071,19 Η πρώτη πρόκληση δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο Αναμένεται νέα εντός του Επισκέψεις εργασίας (study visits) Φοιτητές, υποψήφιοι διδάκτορες, νέοι απόφοιτοι Διάρκεια 1-6 μήνες για τους υποψήφιους διδάκτορες μέχρι 12 μήνες με δυνατότητα ανανέωσης έως τους 24 μήνες Δεν υπάρχει αποζημίωση το κόστος πρέπει να καλύπτεται από άλλες πηγές (π.χ. υποτροφία, ερευνητικό έργο, κ.λπ.)

41 44 Ευχαριστώ για την προσοχή σας Tηλ