ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΕ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Transcript

1 ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΕ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ AΝΕΠΑΡΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ (COMPROMISED FAMILY COPING) ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΤΖΙΑΦΕΡΗ 1

2 AΝΕΠΑΡΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ (COMPROMISED FAMILY COPING) ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΤΖΙΑΦΕΡΗ H Ανεπαρκής υποστήριξη από την οικογένεια σχετίζεται με την έλλειψη διαχείρισης της κρίσης μέσα σε αυτή και τις ποικίλες προκλήσεις που προκύπτουν και συχνά διαφαίνεται μέσω του βαθμού της ικανότητας να αναγνωρίζει αποτελεσματικά και μη, σχέδια διαχείρισης, να εκφράζει την αίσθηση ελέγχου, να αναφέρει την μείωση αρνητικών αισθημάτων, να τροποποιεί τον τρόπο ζωής αν απαιτείται. Άμεσα σχετιζόμενη είναι η κοινωνική υποστήριξη, που όταν υφίσταται εκφράζεται μέσω της επιθυμίας της πρόσκλησης των άλλων για παροχή βοηθείας και της συναισθηματικής στήριξης που αυτοί προσφέρουν. Στην ψυχολογία η ανεπαρκής υποστήριξη ορίζεται ως η διαδικασία της ελλιπούς υποστήριξης σε δυσκολίες της ζωής σε μια προσπάθεια να ξεπεραστούν ή να εργαστούν οι άνθρωποι, μέσω αυτών. Σε επίπεδο οικογένειας, ορίζεται ως η κατάσταση κατά την οποία ένα συνήθως υποστηρικτικό πρόσωπο- σημαντικός άλλος, (μέλος της οικογένειας ή στενός φίλος) παρέχει ανεπαρκή, αναποτελεσματική, ή θέτει σε κίνδυνο την, υποστήριξη, την άνεση, την ενθάρρυνση ή ό, τι μπορεί να απαιτείται από το κάθε άτομο για τη διαχείριση της ψυχικής ή/και σωματικής υγείας ή τον έλεγχο προσαρμοστικών διεργασιών που σχετίζονται με αυτή. Ακολούθως αναφέρονται κάποια παραδείγματα μελετών διαχείρισης ποικίλων προβλημάτων υγείας, μέσω οικογενειακών και κοινωνικών υποστηρικτικών δικτύων, της πρόσφατης διεθνούς βιβλιογραφίας. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Gloucestershire του Ηνωμένου Βασιλείου, εξέτασε την συμμόρφωση των κατοίκων της πόλης με δύο ξεχωριστές ειδοποιήσεις σχετικά με την καταλληλότητα του πόσιμου νερού. Κατά την διάρκεια σοβαρής πλημμύρας το 2007, σπίτια στο Gloucestershire έμειναν χωρίς πόσιμο νερό για 17 ημέρες. Οι κάτοικοι αρχικά ειδοποιήθηκαν ώστε να μην πίνουν το νερό, ενώ στην συνέχεια ειδοποιήθηκαν να βράζουν το νερό. Από την μελέτη βρέθηκε ότι οι κάτοικοι της συγκεκριμένης περιοχής, κατά την διάρκεια της κρίσης, προτίμησαν να ενημερώνονται μέσω του τοπικού ραδιοφώνου, αλλά και μέσω της οικογένειας, των 2

3 φίλων και των γειτόνων. Επιπλέον, υψηλότερα ποσοστά συμμόρφωσης παρατηρήθηκαν με την ειδοποίηση βρασίματος του νερού σε σχέση με την ειδοποίηση ακαταλληλότητάς του προς βρώση, λόγω της πεποίθησης των κατοίκων περί προστασίας που παρέχει το βράσιμο του νερού. Φαίνεται ότι προσοχή πρέπει να δοθεί ώστε να ενισχυθεί η διασπορά της πληροφορίας στα τοπικά μέσα επικοινωνίας αλλά και τα διαπροσωπικά δίκτυα, καθώς επίσης έμφαση πρέπει να δοθεί και στην εκπαίδευση των πολιτών όσο αφορά τις ορθές προστατευτικές ενέργειες σε περιόδους κρίσης. Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην Γερμανία από τους Boorsma και συν, διερευνήθηκαν οι παράγοντες που επηρεάζουν την εφαρμογή αλλά και την διατήρηση ενός μοντέλου φροντίδας, του interrai-ltcf, σε 10 αστικές μονάδες φροντίδας. Οι παράγοντες διευκόλυνσης αλλά και παρεμπόδισης τόσο της εφαρμογής όσο και της διατήρησης του συγκεκριμένου μοντέλου φροντίδας ήταν παρεμφερείς και αφορούσαν την θετική γνώμη του προσωπικού και της διοίκησης, την συνεχή υποστήριξη του προσωπικού και την διάθεση κατάλληλου ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Στο Χόνγκ Κόνγκ της Κίνας, ερευνητική μελέτη εκτίμησε την αξιοπιστία και την εγκυρότητα ενός ερωτηματολογίου που στόχο έχει να μετρήσει τους διάφορους ψυχοκοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν την συμπεριφορά των παιδιών απέναντι στην άσκηση και τον χρόνο που σπαταλάται μπροστά από μια οθόνη. Από την μελέτη βρέθηκε ότι η συμπεριφορά των νεαρών Κινέζων απέναντι στην φυσική δραστηριότητα, επηρεάζεται κυρίως από τους συνομηλίκους, ενώ ο χρόνος που σπαταλούν μπροστά από την οθόνη επηρεάζεται από την συμπεριφορά των γονέων που λειτουργούν σαν πρότυπα. Τέλος, η μελέτη υποστηρίζει την χρήση του συγκεκριμένου ερωτηματολογίου για την εξέταση των ψυχοκοινωνικών και των περιβαλλοντικών παραγόντων που επιδρούν στην φυσική δραστηριότητα και τον χρόνο που χάνεται μπροστά από την οθόνη, μεταξύ των παιδιών του Χονγκ Κόνγκ στην Κίνα. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε στον Καναδά, θέλησε να αναπτύξει εργαλεία αναγνώρισης των προσωπικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που επηρεάζουν το επίπεδο της φυσικής δραστηριότητας σε δυστροπούσες κοινωνικοοικονομικά μητέρες, καθώς και να καθορίσει τους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες που 3

4 ωθούν ή εμποδίζουν την ενασχόληση των γυναικών αυτών με την φυσική δραστηριότητα. Από την μελέτη προέκυψε ότι η έλλειψη διαθέσιμων, οικονομικά προσιτών, αλλά και προσβάσιμων προγραμμάτων φυσικής αγωγής που να ανταποκρίνονται στις κοινωνικές νόρμες και στην κουλτούρα των κοινωνικών αυτών ομάδων, αποτελούν τους βασικούς παράγοντες αποχής των γυναικών αυτών από την άσκηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 60% των γυναικών αυτών βρέθηκε να είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες. Η ανάπτυξη κατάλληλων προγραμμάτων φυσικής δραστηριότητας μπορεί να καταπολεμήσει το υπερβάλλον σωματικό βάρος των γυναικών αυτών. Ανασκοπική μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην Ιαπωνία, είχε σαν σκοπό να συνοψίσει τους παράγοντες που επηρεάζουν την διάρκεια του θηλασμού στην Ιαπωνία, καθώς και να παρέχει πληροφορίες σχετικά με την προώθηση προγραμμάτων θηλασμού. Από την μελέτη προέκυψε ότι το κάπνισμα, το χαμηλό βάρος γέννησης του βρέφους, καθώς και η αντίληψη της μητέρας περί ανεπαρκών αποθεμάτων μητρικού γάλακτος, επηρεάζουν δυσμενώς την διάρκεια του θηλασμού, ενώ η υποστήριξη από τους συζύγους- συντρόφους φάνηκε να παρατείνει την διάρκειά του. Επιπλέον, οι αντιφατικές γνώσεις απέναντι στα οφέλη του θηλασμού, αλλά και οι ακατάλληλες νοσοκομειακές πρακτικές, σχετίζονται με την μειωμένη διάρκεια του θηλασμού στην Ιαπωνία. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην Αυστραλία, είχε σαν σκοπό να εκτιμήσει την υγεία και τις ψυχοκοινωνικές και οικονομικές επιδράσεις των οικογενειών που φροντίζουν παιδί με σπάνιο νόσημα. Από την μελέτη βρέθηκε ότι οι οικογένειες της Αυστραλίας που έχουν υπό την φροντίδα τους παιδί με γενετικές μεταβολικές διαταραχές, έρχονται αντιμέτωπες με σημαντικές καθυστερήσεις στον χρόνο διάγνωσης της νόσου, καθώς και με την έλλειψη εύκολης πρόσβασης στις ανάλογες ομάδες υποστήριξης. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην Σουηδία, είχε σαν σκοπό να διερευνήσει τις εμπειρίες και τις εντυπώσεις οικογενειών των Βαλκανίων, για την ζωή τους πριν και κατά την διάρκεια του πολέμου, όπως και κατά την διάρκεια της διαφυγής τους από την χώρα και της νέας τους ζωής στην Σουηδία. Οι οικογένειες που εξετάστηκαν στην παρούσα μελέτη βρέθηκε ότι είχαν φυσιολογική ζωή στις χώρες προέλευσής 4

5 τους, ωστόσο βιώνοντας την εμπειρία του πολέμου θέλησαν να μεταναστεύσουν σε μια καινούρια χώρα, ξεκινώντας μια νέα ζωή. Οι σκέψεις τους τριγύριζαν γύρω από το περιορισμένο μέλλον που φοβόντουσαν ότι θα έχουν στην νέα πατρίδα, ωστόσο ήλπιζαν στο να βρουν δουλειά και να φροντίσουν τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Η ανάπτυξη προγραμμάτων υποστήριξης των προσφύγων από εξειδικευμένο προσωπικό, ευνοεί την προσαρμογή τους στο νέο κοινωνικό σύστημα και τους βοηθά ως προς την ανάκτηση της συνοχής τους, συντελώντας έτσι ευεργετικά στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής ευημερίας. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην νότια Αυστραλία από τους Short και συν, είχε σαν σκοπό να καθορίσει την αναλογία των εφήβων που η ώρα του ύπνου τους ορίζεται από τους γονείς, καθώς και να εκτιμήσει εάν η ορισμένη από τους γονείς ώρα ύπνου σχετίζεται με νωρίτερο ξάπλωμα για ύπνο, περισσότερες ώρες ύπνου και καλύτερη λειτουργία κατά την διάρκεια της ημέρας. Το 17.5% των εφήβων ανέφεραν ότι η ώρα του ύπνου τους κατά την σχολική περίοδο καθορίζεται από τους γονείς. Οι συγκεκριμένοι έφηβοι φάνηκε να κοιμούνται νωρίτερα, περισσότερες ώρες και να βιώνουν μικρότερα ποσοστά κούρασης κατά την διάρκεια της ημέρας σε σύγκριση με τους εφήβους των οποίων η ώρα ύπνου δεν καθορίζεται από τους γονείς. Από την μελέτη προκύπτει ότι καθορισμός της ώρας ύπνου από τους γονείς στους εφήβους, αποτελεί μια απλή μέθοδο βελτίωσης του ύπνου και της ποιότητας ζωής των δεύτερων. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε στις Η.Π.Α, προσπάθησε να αναπτύξει ένα ενιαίο και πρακτικό μοντέλο εφαρμογής οικογενειακών προγραμμάτων που να μπορεί να εφαρμοστεί σε οικογένειες που προέρχονται από χώρες μικρού ή και μεσαίου εισοδήματος. Η μελέτη βρήκε ότι οι στρατηγικές αξιολόγησης του πεδίου στο οποίο απευθύνονται οι αλλαγές, η αποδοχή των καινοτομιών από τους χρήστες, η ανάπτυξη υποστήριξης των αλλαγών (πχ. μέσω της εκπαίδευσης), η εφαρμογή, επεξήγηση και ενσωμάτωση της αλλαγής στις ομάδες χρήσης, αλλά και η διασπορά της καινοτομίας μέσω του κοινωνικού δικτύου, απαιτούνται ώστε να παρατηρηθούν αποτελεσματικές αλλαγές στην χρήση καινοτόμων προγραμμάτων υγείας στις οικογένειες χωρών με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα. 5

6 Συστηματική ανασκόπηση που εκπονήθηκε στην Βόρεια Καρολίνα, είχε σαν σκοπό να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο οι παρεμβάσεις που στοχεύουν στην ενθάρρυνση της συμμετοχής των ασθενών στην θεραπεία τους, εφαρμόστηκαν στις μελέτες ελεγχόμενων δοκιμών. Από την μελέτη προέκυψε ότι παρά την ενδιαφέρουσα συμβολή της συμμετοχής του ασθενούς στην θεραπεία και συνεπώς στην μεγαλύτερη ασφάλειά του, υπάρχουν ανεπαρκή δεδομένα που να υποστηρίζουν την εφαρμογή της σε πραγματικές συνθήκες. Περεταίρω έρευνα πρέπει να πραγματοποιηθεί ώστε να εξαχθούν τεκμηριωμένα συμπεράσματα σχετικά με την συμβολή της συμμετοχής των ασθενών και της οικογένειας στην θεραπεία και την ασφάλεια του ασθενούς Ανασκοπική μελέτη που εκπονήθηκε στο Μόναχο της Γερμανίας, εξέτασε εάν η συχνότητα των πονοκεφάλων σε παιδιά σχολικής ηλικίας έχει αυξηθεί και αν ναι ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με αυτή την αύξηση. Από την μελέτη προέκυψε ότι η συχνότητα των πονοκεφάλων στα παιδιά αλλά και στους εφήβους έχει αυξηθεί και σχετίζεται κυρίως με σωματικούς και συναισθηματικούς παράγοντες, όπως η ανεπαρκής λειτουργία της οικογένειας, η συστηματική κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης, το κάπνισμα, η μειωμένη φυσική δραστηριότητα, η σωματική ή και συναισθηματική εκμετάλλευση, ο εκφοβισμός από τους συνομηλίκους, η άδικη μεταχείριση στο σχολικό χώρο και τέλος ο ανεπαρκής ελεύθερος χρόνος. Στην Harare της Ζιμπάμπουε, μελέτη που πραγματοποιήθηκε είχε σαν σκοπό να ενημερώσει για τον σχεδιασμό ενός προγράμματος υποστήριξης των φροντιστών παιδιών με τον ιό του HIV και να ωθήσει στην αποκέντρωση της φροντίδας των παιδιών αυτών προς τα πρωτοβάθμια κέντρα φροντίδας. Από την μελέτη βρέθηκε ότι η απόσταση για το νοσοκομείο, τα έξοδα μεταφοράς, ο φόβος της αποκάλυψης για την μόλυνση με τον ιό στο παιδί ή σε τρίτους, οι ασταθείς οικογενειακές δομές καθώς και παράγοντες που σχετίζονται με φυσικές και υλικές ανεπάρκειες των κέντρων περίθαλψης, αποτελούν τους επικρατέστερους παράγοντες περιορισμού της πρόσβασης των παιδιών με HIV στα κέντρα περίθαλψης. Η μελέτη κατέληξε ότι η αποκέντρωση της φροντίδας των παιδιών με HIV προς τα πρωτοβάθμια κέντρα περίθαλψης, μπορεί να αμβλύνει τις ανησυχίες περί μακρινής απόστασης και υψηλού 6

7 κόστους μεταφοράς, ωστόσο μπορεί να αποδειχτεί ανεπαρκής στην διασφάλιση της παρατεταμένης συμμετοχής στα προγράμματα περίθαλψης. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην Φιλαδέλφεια της Αμερικής, συνέκρινε την επίδραση ενός προγράμματος διαχείρισης του πόνου (PAIN) σε εφήβους με δρεπανοκυτταρική αναιμία, με ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης γύρω από την νόσο (DISEASE ED), ως προς την μείωση του πόνου και την βελτίωση των μεταβλητών που σχετίζονται με την νόσο καθώς και την βελτίωση των ψυχοκοινωνικών παραγόντων. Η μελέτη δεν κατάφερε να καταλήξει σε στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο παραπάνω προγραμμάτων. Διεξοδικές παρεμβάσεις που απευθύνονται σε ένα ευρύ φάσμα ικανοτήτων σχετικών με την διαχείριση της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας ίσως φανούν περισσότερο αποτελεσματικές στην υποστήριξη των εφήβων κατά την μετάβασή τους στα ιατροφαρμακευτικά κέντρα περίθαλψης. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Chicago των Η.Π.Α, εξέτασε τις συνήθειες ύπνου ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1, καθώς και την σχέση του ύπνου με την παχυσαρκία, τον διαβήτη και την αντίσταση στην ινσουλίνη. Από τη μελέτη προέκυψε ότι ο ανεπαρκής ύπνος είναι φαινόμενο που συναντάται συχνά σε ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1, και ειδικότερα στα παιδιά και τους εφήβους. Χαμηλότερο ποσοστό λίπους σχετίζεται με τακτικούς υπνάκους στους έφηβους ασθενείς. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η έλλειψη ύπνου στους ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία. Στην Βαλτιμόρη εκπονήθηκε συστηματική ανασκόπηση ώστε να εξετάσει την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων που ασκούνται στο σπίτι ως προς την πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας. Τα δεδομένα που ανιχνεύτηκαν δεν μπορούν να υποστηρίξουν την αποτελεσματικότητα των οικιακών παρεμβατικών προγραμμάτων για την πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας. Περαιτέρω έρευνα απαιτείται ώστε να αξιολογηθούν οι τεχνικές πρόληψης στο σπίτι, και ειδικότερα εκείνες που σχετίζονται με τις μεθόδους που ακολουθούν οι γονείς, αλλά και οι επιρροές του περιβάλλοντος. Τέλος, συστηματική ανασκόπηση που εκπονήθηκε στο Λονδίνο, είχε σαν στόχο να εκτιμήσει τον επιπολασμό της ενδοοικογενειακής βίας σύμφωνα με τις διαφορετικές 7

8 κατηγορίες ψυχικών διαταραχών και το φύλλο. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όλες οι κατηγορίες ψυχικών διαταραχών (κατάθλιψη, διαταραχές άγχους, ψυχώσεις, μετα-τραυματική αγχώδης διαταραχή), αυξάνουν την εμφάνιση της ενδοοικογενειακής βίας, τόσο στους άντρες, όσο και στις γυναίκες, εν συγκρίσει με άτομα χωρίς ψυχολογικές διαταραχές. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - Ηλεκτρονικές πηγές πληροφόρησης Rundblad G, Knapton O, Hunter PR. Communication, perception and behaviour during a natural disaster involving a Do Not Drink and a subsequent Boil Water notice: a postal questionnaire study. BMC Public Health 2010, 10:641. Boorsma M, Langedijk E, Frijters DHM, Nijpels G, Elfring T, Hout HPJ. Implementation of geriatric assessment and decision support in residential care homes: facilitating and impeding factors during initial and maintenance phase. BMC Health Services Research 2013, 13:8. Huang YG, Wong SH, Salmon J, Hui SS. Reliability and validity of psychosocial and environmental correlates measures of physical activity and screen-based behaviors among Chinese children in Hong Kong. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity 2011, 8:16. Mansfield ED, Ducharme N, Koski KG. Individual, social and environmental factors influencing physical activity levels and behaviours of multiethnic socio-economically disadvantaged urban mothers in Canada: A mixed methods approach. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity 2012, 9:42. Inoue M, Binns CW, Otsuka K, Jimba M, Matsubara M. Infant feeding practices and breastfeeding duration in Japan: A review. International Breastfeeding Journal 2012, 7:15. 8

9 Anderson M, Elliott EJ, Zurynski YA. Australian families living with rare disease: experiences of diagnosis, health services use and needs for psychosocial support. Orphanet Journal of Rare Diseases 2013, 8:22. Björn GJ, Gustafsson PA, Sydsjö G, Berterö C. Family therapy sessions with refugee families; a qualitative study. Conflict and Health 2013, 7:7. Short MA, Sci(Hons) BB, Gradisar M, Wright H, Lack LC, Dohnt H, Carskadon MA. Time for Bed: Parent-Set Bedtimes Associated with Improved Sleep and Daytime Functioning in Adolescents. SLEEP 2011, 34(6): Bradley EH, Curry LA, Taylor LA, Pallas SW, Talbert-Slagle K, Yuan C, Fox A, Minhas D, Ciccone DK, Berg D, Pérez-Escamilla R. A model for scale up of family health innovations in low-income and middleincome settings: a mixed methods study. BMJ Open 2012, 2:e doi: /bmjopen Berger Z, Flickinger TE, Pfoh E, Martinez KA, Dy SM. Promoting engagement by patients and families to reduce adverse events in acute care settings: a systematic review. BMJ Qual Saf 2014, 23: Straube A, Heinen F, Ebinger F, Kries R. Headache in School Children: Prevalence and Risk Factors. Dtsch Arztebl Int 2013; 110(48): Busza J, Dauya E, Bandason T, Mujuru H, Ferrand RA. I don t want financial support but verbal support. How do caregivers manage children s access to and retention in HIV care in urban Zimbabwe? Journal of the International AIDS Society 2014, 17: Barakat LP, Schwartz LA, Salamon KS, Radcliffe J. A Family-Based Randomized Controlled Trial of Pain Intervention for Adolescents with Sickle Cell Disease. J Pediatr Hematol Oncol. 2010, 32(7): Estrada CL, Danielson KK, Drum ML, Lipton RB. Insufficient Sleep in Young Patients with Diabetes and Their Families. Biol Res Nurs 2012, 14(1):

10 Showell NN, Fawole O, Segal J, Wilson RF, Cheskin LJ, Bleich SN, Wu Y, Lau B, Wang Y. A Systematic Review of Home-Based Childhood Obesity Prevention Studies. PEDIATRICS 2013, 132(1):e193- e200. Trevillion K, Oram S, Feder G, Howard LM. Experiences of Domestic Violence and Mental Disorders: A Systematic Review and Meta-Analysis. PLoS ONE 2012, 7(12): e

11 1. ΣΧΕΔΙΟ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ A. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ: AΝΕΠΑΡΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ (COMPROMISED FAMILY COPING) Ορισμός: Tο σύνηθες κύριο υποστηρικτικό πρόσωπο [μέλος οικογενείας ή στενός φίλος (σημαντικό άλλο πρόσωπο)] παρέχει μη ικανοποιητική, αναποτελεσματική ή ανεπαρκής υποστήριξη, άνεση, βοήθεια ή ενθάρρυνση που ενδεχόμενα χρειάζεται το άτομο για τη διαχείριση ή τον έλεγχο ενεργειών προσαρμογής που σχετίζονται με την πρόκληση της υγείας του. Σχετιζόμενοι Παράγοντες Στοιχεία καθημερινότητας που εμποδίζουν την ύπαρξη υποστήριξης Κρίσεις που μπορεί να αντιμετωπίζει το σημαντικό άλλο πρόσωπο Ύπαρξη χρόνιου νοσήματος/ανικανότητας, προβληματικής κατάστασης, που εξαντλεί τη δυνατότητα υποστήριξης των σημαντικών άλλων προσώπων Εξάντληση της δυνατότητας υποστήριξης από το σημαντικό πρόσωπο Ανεπαρκή/ λανθασμένη κατανόηση της γνώσης από το κύριο πρόσωπο Έλλειψη αμοιβαίας υποστήριξης ελάχιστη παρεχόμενη υποστήριξη από το άτομο στο κύριο πρόσωπο, (μη ρεαλιστικές προσδοκίες του ατόμου/του σημαντικού άλλου προσώπου ή του ενός για το άλλο Προσωρινή αποδιοργάνωση της οικογένειας/αλλαγές των ρόλων της [Έλλειψη δεξιοτήτων αμοιβαίας λήψης αποφάσεων] [Διαφορετικοί συνασπισμοί των μελών της οικογένειας] 11

12 Προσδιοριστικά χαρακτηριστικά ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΑ Εκδήλωση προβληματικής σχέσης μεταξύ του ατόμου και των σημαντικών άλλων, με κύρια χαρακτηριστικά αυτής την έλλειψη ενδιαφέροντος, έλλειψη γνώσεων, συναισθηματικών διαταραχών ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ Ο νοσηλευτής θα παρατηρεί Έλλειψη ουσιαστικής βοήθειας και υποστήριξης από τα μέλη της οικογένειας Προβληματική επικοινωνία μεταξύ του ατόμου και των σημαντικών άλλων Απουσία/ απομάκρυνση του υποστηρικτικού δικτύου [Εκρήξεις συναισθημάτων/ συναισθηματικής αστάθειας ή συμμετοχή του σημαντικού άλλου προσώπου στις αναγκαίες νοσηλευτικές/ ιατρικές παρεμβάσεις] 12

13 Β. ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΚΒΑΣΕΙΣ/ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ-Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΘΑ: Επικοινωνεί λεκτικά και μη, εκφράζοντας την ανάγκη βοηθείας και τους τρόπους διαχείρισης της κατάστασης Ενεργοποιεί δια-δραστική σχέση στη διαδικασία επίλυσης του προβλήματος Εξατομικεύει τη διαχείριση προσαρμόζοντας τη στις ατομικές ιδιαιτερότητες Αναγνωρίζει και εκπαιδεύεται μαθαίνοντας για το συγκεκριμένο πρόβλημα Προσεγγίζει και συνδιαλέγεται με ευθύτητα, ειλικρίνεια και αμεσότητα Δέχεται και επιζητά τη συμβουλή ειδικών και συμμετέχει στη δι-επαγγελματική ομαδική συνεργασία Συμπεριφορά προς - Ενεργοποίηση κοινωνικού υποστηρικτικού δικτύου - Συμμετοχή της οικογένειας/σημαντικών άλλων στη μέθοδο διαχείρισης του προβλήματος Βαθμολόγηση με 1: καθόλου, 2: σπάνια, 3: μερικές φορές, 4: συχνά, 5: συνεχώς, ΜΕ: μη εφαρμόσιμο) Αρχική βαθμολογία:... Τελική βαθμολογία:... Το άτομο: Δείκτες Αποδέχεται την ύπαρξη προβλήματος και το συζητά Εκφράζει συναισθήματα, σκέψεις, προβληματισμό καθόλου 1 σπάνια 2 μερικές φορές 3 συχνά 4 συνεχώς 5 μη εφαρμόσιμο ΜΕ 13

14 και ανικανότητα στη διαχείριση άγχους Περιγράφει περιστατικά αναποτελεσματικής διαχείρισης λόγω της έλλειψης υποστήριξης και έχοντας επίπεδο χαμηλής αυτοεκτίμησης Ενδιαφέρεται για ενημέρωση και εφαρμογή μεθόδων υποστήριξής του μέσω της βοήθειας ειδικών ενεργοποιώντας τη συμμετοχή μελών της οικογένειας Επιθυμεί και προσπαθεί για την εμπλοκή των σημαντικών άλλων, με επιμονή και συνέπεια Είναι συνεπές στις προγραμματισμένες συνεδρίες και τηρεί αρχείο των θεμάτων που αναλύονται καθώς και των σχεδίων διαχείρισης των προβλημάτων Ακολουθεί το προσαρμοσμένο πρόγραμμα στις ανάγκες και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ιδίου και της οικογένειας, χωρίς να υποκρύπτει την αληθινή κατάσταση και τις υπαρκτές δυνατότητες Στην περίπτωση φαρμακοθεραπείας, 14

15 ακολουθεί τις συστάσεις και αναφέρει όποια παρενέργεια/ αρνητική επίπτωση Προσδιορίζει τα εμπόδια στη χρήση συστημάτων στήριξης Παρατηρεί το βαθμό οικογενειακής / κοινωνικής υποστήριξης πηγές ενίσχυσης ατομικών δυνάμεων και ικανοτήτων 15

16 Γ. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ / ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ 1 ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ. Αξιολόγηση των αιτιολογικών/συμμετεχόντων παραγόντων: Αξιολόγηση του ιστορικού υγείας και του οικογενειακού ιστορικού με επισήμανση προηγούμενων συμπεριφορών στη διαχείριση προβλημάτων. Επισήμανση αδυναμιών και προσκόλληση σε προβληματικές καταστάσεις χωρίς την ύπαρξη προσπάθειας επίλυσης τους (π.χ. στο άτομο συνέβη καρδιακή ανακοπή κατά τη διάρκεια ερωτικής πράξης και ο σύντροφος φοβάται κάθε δραστηριότητα που μπορεί να προκαλέσει το ίδιο) ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ/ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ Θρησκευτικά πιστεύω και διαπολιτισμικά στοιχεία που επηρεάζουν την ορθή λήψη αποφάσεων και εμποδίζουν την εφαρμογή θεραπευτικών μοντέλων Βαρύτητα και χρονιότητα της κατάστασης που θέτει τη ζωή σε νέες συνθήκες και συνήθειες με αλλαγή προτεραιοτήτων και διαχείριση εκ νέου αναπηριών/δυσλειτουργιών ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ/ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Συλλογή πληροφοριών και εκτίμηση των υπαρκτών τρόπων διαχείρισης κρίσεων στην οικογένεια/ δίαυλοι επικοινωνίας και ροής της πληροφορίας από άτομο σε άτομο, βάσει του μοντέλου της οικογενείας Διαλεκτική και αναγνώριση μεθόδων ρεαλιστικής αντιμετώπισης του προβλήματος. Ύπαρξη κοινών στόχων από όλα τα μέλη Εκτίμηση της επίδρασης του προβλήματος στη ζωή και σύνθεση της οικογένειας, με επαναπροσδιορισμό των ρόλων της καθώς και άλλων στοιχείων που πιθανώς να επηρεάζουν 16

17 2 ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Παροχή βοηθείας στην οικογένεια για την επανεφαρμογή/ ανάπτυξη δεξιοτήτων αντιμετώπισης της παρούσας κατάστασης: Ακρόαση των σκέψεων, επιχειρημάτων, επιθυμιών του ατόμου/ σημαντικών άλλων προσώπων. Επισήμανση μη λεκτικών συμπεριφορών και/ή αντιδράσεων και συμφωνιών Ενθάρρυνση των μελών της οικογενείας για ελευθερη/ σαφή λεκτική έκφραση συναισθημάτων Συζήτηση με την οικογένεια των υποκείμενων αιτιών των συμπεριφορών για την παροχή βοήθειας κατανόησης και αποδοχής/ αντιμετώπισης των συμπεριφορών του ατόμου ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ/ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Επισήμανση των νέων ρόλων που υιοθετεί το κάθε μέλος στη νέα υπαρκτή κατάσταση, κοινή προσέγγιση και αποφυγή αλληλο-κατηγοριών Καλλιέργεια δεξιοτήτων επίλυσης συγκρούσεων με τη βοήθεια εδικών 3 ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ- Προαγωγή της ευεξίας (εκπαίδευση/ παράγοντες σχεδιασμού εξόδου): Ενημέρωση του υποστηρικτικού δικτύου για την πραγματική κατάσταση και αξιολόγηση των πιθανών λύσεων/τρόπων αντιμετώπισης ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ/ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ: Συνεχής και συνεπής η συμμετοχή του ατόμου και των σημαντικών άλλων στο σχέδιο της φροντίδας. Αυξάνεται η δέσμευση στο σχέδιο. Προσαρμογή του σχεδίου φροντίδας σε ατομικές/οικογενειακές προτιμήσεις, διευκολύνοντας την αποτελεσματική εφαρμογή του (π.χ. διαιτητικές συνήθειες, ενασχολήσεις στον ελεύθερο χρόνο) 17

18 ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΕΣ Κλήση ειδικών/ ενεργοποίηση της δι-επαγγελματικής ομαδικής συνεργασίας στη διαδικασία διαχείρισης του προβλήματος (π.χ. συμβουλευτική, ψυχοθεραπεία, οικονομική, πνευματική βοήθεια) Συναισθηματικές διαταραχές- αποτίμηση επιπέδου ετοιμότητας υποστήριξης από την οικογένεια ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ -Χρήσιμοι Σχετικοί Ηλεκτρονικοί Σύνδεσμοι Πατηράκη Κουρμπάνη Ε., (2009), Οδηγός Ανάπτυξης Σχεδίου Νοσηλευτικής Φροντίδας Διαγνώσεις, Παρεμβάσεις και Αιτιολογήσεις, 11 η Αγγλική Έκδοση 1 η Ελληνική Έκδοση, Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης. Επιμέλεια του: Doenges M. E., Moorhouse M. F., Murr A., (2008), Nurse s pocket guide diagnoses, prioritized interventions and rationales, 11 th edition, F. A. Davis Company Philadelphia

19 Family_Coping_Compromised_Ineffective.html neffectivecoping_ pdf 19

20 2. ΕΝΤΥΠΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ 20

21 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΥΠΕ ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ / ΙΑΤΡΕΙΟ Α. ΕΝΤΥΠΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΒΑΘΜΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ Υποκειμενικά δεδομένα (προσωπικές αναφορές) Οικογενειακή κατάσταση (σημειώστε): Άγαμος/η:... Έγγαμος/η:. Ζει με:.. Διαζευγμένος/η: Χήρος/α:. Χρονική διάρκεια σχέσης:.. Αντίληψη για τη σχέση: Ανησυχίες/άγχος:. Οικογενειακός ρόλος: Αριθμός/ ηλικία παιδιών: Αντίληψη της σχέσης με τα μέλη της οικογένειας:... Διευρυμένη οικογένεια:.. Άλλα άτομα που τον στηρίζουν: Εθνικοί/ πολιτισμικοί δεσμοί:... Ισχύς εθνικής ταυτότητας:. Διαμονή σε κοινότητα ομοεθνών: Αισθήματα (περιγράψτε): Απώλεια εμπιστοσύνης:..απόρριψη:.δυστυχία:..μοναξι ά/απομόνωση:.προβλήματα που σχετίζονται με ασθένεια/κατάσταση:. Προβλήματα επικοινωνίας:..(π.χ. ομιλία, διαφορετική γλώσσα, εγκεφαλική βλάβη): Χρήση βοηθημάτων λόγου/ επικοινωνίας (καταγράψτε): Ανάγκη διερμηνέως:. Μητρική γλώσσα:.. Οικογενειακό δέντρο: (διάγραμμα σε ξεχωριστή σελίδα): Αντικειμενικά δεδομένα (ευρήματα) Επικοινωνία/ Λόγος: Σαφής:..Χαώδης:.Χαμηλού νοητικού επιπέδου:..αφασικός:..χρήση μη συνηθισμένου τρόπου ομιλίας/ διαταραχή:.λαρυγγεκτομή:..λεκτική/ μη λεκτική επικοινωνία με την οικογένεια/ σημαντικούς άλλους:... Τρόπος οικογενειακός αλληλεπίδρασης:. 21

22 Β. ΈΝΤΥΠΟ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ Ανεπαρκής υποστήριξη από την οικογένεια Όπως φαίνεται από: Την εμφανή έλλειψη υποστήριξης και την παραδοχή αυτής Την ύπαρξη ψυχολογικής βίας Την έλλειψη ικανότητας να ανταποκριθεί κάθε μέλος της οικογένειας σε υποχρεώσεις 22

23 Γ. ΕΝΤΥΠΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΕΠΙΘΥΜΗΤΩΝ ΕΚΒΑΣΕΩΝ: Συμπεριφορά προς ενίσχυση της υποστήριξης από την οικογένεια/ σημαντικούς άλλους Προηγούμενη Βαθμολόγηση κλίμακας εκβάσεων: Το άτομο: Δείκτες καθόλου 1 σπάνια 2 μερικές φορές 3 συχνά 4 συνεχώς 5 μη εφαρμόσιμο ΜΕ Αποδέχεται την ύπαρξη προβλήματος και το συζητά Εκφράζει συναισθήματα, σκέψεις, προβληματισμό και ανικανότητα στη διαχείριση άγχους Περιγράφει περιστατικά αναποτελεσματικής διαχείρισης λόγω της έλλειψης υποστήριξης και έχοντας επίπεδο χαμηλής αυτοεκτίμησης Ενδιαφέρεται για ενημέρωση και εφαρμογή μεθόδων υποστήριξής του μέσω της βοήθειας ειδικών ενεργοποιώντας τη συμμετοχή μελών της οικογένειας Επιθυμεί και προσπαθεί για την εμπλοκή των σημαντικών άλλων, με επιμονή και συνέπεια Είναι συνεπές στις προγραμματισμένες συνεδρίες και τηρεί αρχείο 23

24 των θεμάτων που αναλύονται καθώς και των σχεδίων διαχείρισης των προβλημάτων Ακολουθεί το προσαρμοσμένο πρόγραμμα στις ανάγκες και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ιδίου και της οικογένειας, χωρίς να υποκρύπτει την αληθινή κατάσταση και τις υπαρκτές δυνατότητες Στην περίπτωση φαρμακοθεραπείας, ακολουθεί τις συστάσεις και αναφέρει όποια παρενέργεια/ αρνητική επίπτωση Προσδιορίζει τα εμπόδια στη χρήση συστημάτων στήριξης Παρατηρεί το βαθμό οικογενειακής / κοινωνικής υποστήριξης πηγές ενίσχυσης ατομικών δυνάμεων και ικανοτήτων Τελική βαθμολόγηση κλίμακας εκβάσεων:

25 Δ. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ: Ενημέρωση για πηγές πληροφόρησης: o ΜΜΕ/διαδίκτυο o Υποστήριξη/ συμβουλευτική μέσω τηλεφώνου o Έντυπα υλικό (αφίσες κλπ) o Ημερίδες/σεμινάρια Επικύρωση χρονοδιαγράμματος συνεδριών για το άτομο/ ενήλικα-ηλικιωμένο/ γυναίκα/άνδρας Ημερομηνία:.. /.. /.. Ονομασία προληπτικού μέτρου/ μέτρου αγωγής υγείας/ χαρακτηριστικών ποιότητας ζωής/ πιθανής φαρμακοθεραπείας: Συχνότητα:... Τρόπος εφαρμογής, λήψης φαρμάκων: Προγραμματισμός νέας συνεδρίας (αν απαιτείται): Μη συμμόρφωση στις συστάσεις: