Action A1: Preliminary activities for the development of the innovative carbon footprint software tool

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Action A1: Preliminary activities for the development of the innovative carbon footprint software tool"

Ισίδωρα Δουρέντης
6 χρόνια πριν
Προβολές:

An initiative of the Food Sector for the protection of the

Preliminary activities for the development of the innovative carbon

1bc Χαρτογράφηση των πηγων εκπομπών GHG της παραγωγής προϊόντων

της βιβλιογραφίας σχετικά με τις διαδικασίες που ακολουθούνται και

1 An initiative of the Food Sector for the protection of the environment LIFE+ FOODPRINT LIFE13 ENV/GR/ Action A1: Preliminary activities for the development of the innovative carbon footprint software tool Παραδοτέο A.1bc Χαρτογράφηση των πηγων εκπομπών GHG της παραγωγής προϊόντων ζαχαροπλαστικής και λοιπών που σχετίζονται με το αλεύρι / Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τις διαδικασίες που ακολουθούνται και τα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί από κάθε στάδιο της αλυσίδας εφοδιασμού. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΑ Αθήνα, Αύγουστος 2016 Έκδοση2

3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ο στόχος του παραδοτέου A1(bc) είναι διττός: Χαρτογράφηση των πηγών εκπομπών ισοδυνάμων CO 2 της παραγωγής προϊόντων ζαχαροπλαστικής και λοιπών που σχετίζονται με το αλεύρι Ποσοτικοποίηση των εκπομπών ισοδυνάμων CO 2 με βάση τη βιβλιογραφική ανασκόπηση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από κάθε στάδιο της αλυσίδας εφοδιασμού. Στάδιο Α: Χαρτογράφηση των πηγών εκπομπών ισοδυνάμων CO 2 της παραγωγής προϊόντων ζαχαροπλαστικής και λοιπών που σχετίζονται με το αλεύρι. Αυτή η δράση περιλαμβάνει μια γενική χαρτογράφηση των πηγών αερίων των θερμοκηπίου, η οποία θα χρησιμεύσει ως προπαρασκευαστική εργασία για την ποσοτικοποίηση του αποτυπώματος άνθρακα της βιομηχανίας προϊόντων ζαχαροπλαστικής και λοιπών που σχετίζονται με το αλεύρι. Στάδιο Β: Ποσοτικοποίηση των εκπομπών ισοδυνάμων CO 2 με βάση τη βιβλιογραφική ανασκόπηση των στοιχείων που συλλέχθηκαν από κάθε στάδιο της αλυσίδας εφοδιασμού. Αυτή η δράση περιλαμβάνει την ποσοτικοποίηση των ισοδυνάμων CO 2 με βάση τα δεδομένα που θα συλλεχθούν για όλες τις πηγές που εντοπίστηκαν στο στάδιο Α καθώς και την επισκόπηση της βιβλιογραφίας της οποίας τα δεδομένα δεν ήταν διαθέσιμα. Η συλλογή δεδομένων είναι υψίστης σημασίας στη διαδικασία προσδιορισμού του αποτυπώματος άνθρακα των προϊόντων. Ως εκ τούτου, η δράση αυτή έχει ως στόχο αφενός να συλλέξει τα απαραίτητα στοιχεία που σχετίζονται με την αλυσίδα εφοδιασμού της βιομηχανίας προϊόντων ζαχαροπλαστικής και λοιπών που σχετίζονται με το αλεύρι και συγκεκριμένα στα εξής στάδια: στη φάρμα, στην επεξεργασία τροφίμων, στη συσκευασία, στη διανομή αλλά και στοιχεία για τη λιανική πώληση χρησιμοποιώντας μια συγκεκριμένη εταιρεία τροφίμων (εφεξής ΕΤΑΙΡΕΙΑ) ως μελέτη περίπτωσης. Η συλλογή δεδομένων θα πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα δεδομένα δραστηριότητας (πχ. λίτρα καυσίμου που καταναλώνονται ανά μονάδα προϊόντος), την επιλογή των κατάλληλων παραγόντων εκπομπών που θα αξιολογηθούν κριτικά (πχ. Ισοδύναμα kg CO 2 ανά λίτρο καυσίμου) και τη χρήση πρωτογενών δεδομένων που θα βασίζονται σε πραγματικές μετρήσεις ή αρχεία για τον προσδιορισμό των ισοδυνάμων CO 2 των δραστηριοτήτων των εκπομπών. Εκτός από τα προαναφερθέντα πρωτογενή δεδομένα, θα συλλέγονται και δεδομένα για τις δραστηριότητες που δυνητικά έχουν υψηλές τιμές εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Πρέπει να τονιστεί ότι είναι υψίστης σημασίας η παροχή όσο το δυνατόν περισσότερων FOODPRINT: LIFE13 ENV/GR/ Σελίδα3 6

4 πρωτογενών δεδομένων σε κάθε ένα από τα προαναφερθέντα στάδια της βιομηχανίας προϊόντων ζαχαροπλαστικής και αλεύρωνχρησιμοποιώντας την upstreamdownstream εφοδιαστική αλυσίδα της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ. Η διαδικασία συλλογής πρωτογενών δεδομένων είναι κρίσιμη, δεδομένου ότι τα στοιχεία αυτά απεικονίζουν τις πραγματικές συνθήκες σε σύγκριση με τους ποσοτικούς προσδιορισμούς του αποτυπώματος άνθρακα της βιομηχανίας εκτιμώντας ότι υπάρχουν σημαντικοί περιορισμοί σε σχέση με τις διαθέσιμες και αξιόπιστες ελληνικές βάσεις δεδομένων που σχετίζονται με το σύνολο των διαδικασιών της εφοδιαστικής αλυσίδας της βιομηχανίας τροφίμων. Εν ολίγοις, σε ότι αφορά στο αποτύπωμα άνθρακα των πρώτων υλών, αρχικά εντοπίστηκαν και χαρτογραφήθηκαν τα στάδια παραγωγής κάθε προϊόντος, ενώ καταγράφηκαν οι εισροές των υλικών και ενέργειας.οι κύριες κατηγορίες των εισροών και εκροών που λαμβάνονται υπόψη είναι τα λιπάσματα, τα φυτοφάρμακα, η ηλεκτρική ενέργεια, τα καύσιμα, οι πρώτες ύλες και τα παραπροϊόντα. Τα στάδια της παραγωγής περιλαμβάνουν στην ουσία το αγρόκτημα, όπου γίνεται η καλλιέργεια ή η εκτροφή των ζώων, το στάδιο της επεξεργασίας, όπου τα γεωργικά προϊόντα επεξεργάζονται σε εργοστάσια, πριν την αποστολή τους στην ΕΤΑΙΡΕΙΑ ως πρώτη ύλη. Ακολούθως, σε όλες τις εισόδους και εξόδους των διαφορετικών σταδίων παραγωγής κατανεμήθηκαν κατάλληλοι συντελεστές εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, προκειμένου να υπολογιστεί το αποτύπωμα άνθρακα της κάθε πρώτης ύλης. Η λειτουργική μονάδα για τους υπολογισμούς του αποτυπώματος άνθρακα ήταν ένας τόνος των πρώτων υλών, ενώ τα όρια του συστήματος συμπεριλάμβαναν τα στάδια καλλιέργειας/εκτροφής, μεταφοράς στο εργοστάσιο, επεξεργασίας στο εργοστάσιο και συσκευασίας, δηλαδή «από το αγρόκτημα στην πύλη». Η εκτίμηση του αποτυπώματος άνθρακα των τεσσάρων βασικών πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται στην ΕΤΑΙΡΕΙΑ (αλεύρι, ζάχαρη, γάλα, κακάο) έδειξε ότι το υψηλότερο αποτύπωμα άνθρακα προέρχεται από την παραγωγή του γάλακτος ( kg ισοδ. CO 2 ), ακολουθούμενο από τη ζάχαρη (884 kg ισοδ. CO 2 ), το αλεύρι (482 kg ισοδ. CO 2 ) και το κακάο (320 kg ισοδ. CO 2 ) ανά τόνο προϊόντος. Το υψηλό αποτύπωμα άνθρακα του γάλακτος,οφείλεται κυρίως στις υψηλές τιμές ισοδύναμων εκπομπών CO 2 λόγω των εκπομπών CH 4 κατά την εντερική ζύμωση των αγελάδων. Σε ότι αφορά τη ζάχαρη, το υψηλό αποτύπωμα άνθρακα του σακχάρου οφείλεται κυρίως στην υψηλή κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στο εργοστάσιο ζάχαρης για την παραγωγή ατμού (50% του συνόλου των εκπομπών του προϊόντος). Οι κόκκοι κακάο οι οποίοι καλλιεργούνται σε αναπτυσσόμενες χώρες κοντά στον ισημερινό, καλλιεργούνται με low material inputs και έτσι η παραγωγή κακάο έχει χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα αναφορικά με τις διεργασίες που πραγματοποιούνται «στη φάρμα». Ωστόσο, οι εκπομπές που οφείλονται σε μεταβολές των χρήσεων γης δεν έχουν ληφθεί υπόψιν στην παρούσα αξιολόγηση. Λαμβάνοντας υπόψιν, ότι οι κόκκοι κακάο καλλιεργούνται σε τροπικά δάση, εάν η χρήση γης λαμβάνονταν υπόψιν, το αποτύπωμα άνθρακα θα ήταν σημαντικά υψηλότερο. FOODPRINT: LIFE13 ENV/GR/ Σελίδα4 6

5 Διάγραμμα 1: Εκτίμηση αποτυπώματος άνθρακα από τις τέσσερις βασικές πρώτες ύλης (αλεύρι, ζάχαρη, γάλα, κακάο) 1 Αναφορικά με την κατανάλωση ενέργειας, η ομάδα εργασίας επικεντρώθηκε στα ακόλουθα: Επισκόπηση των πρόσφατων μεθόδων μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου σε όλους τους συνδεδεμένους τομείς της αλυσίδας παραγωγής τροφίμων Τεχνικές αναλύσεις της παραγωγής της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ και στοχευμένων διαδικασιών Σύγκριση των καλύτερων διαθέσιμων τεχνικών σε υπάρχουσες μεθόδους της γραμμής παραγωγής της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Ανάπτυξη διαδικασιών και μεθόδων για τη συλλογή δεδομένων από την επεξεργασία τροφίμων (πιλοτική) Συλλογή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο για συγκεκριμένα κομμάτια της παραγωγής της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Χαρτογράφηση των διεργασιών με καταγραφή δεδομένων ροής μάζας και ενέργειας Ανάλυση των τεχνικών προτεινόμενων λύσεων της αγοράς με αναλυτικές εκτιμήσεις κόστους Προετοιμασία της έκθεσης «Καλύτερες Διαθέσιμες Επενδύσεις» για αποτελεσματικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων (πιλοτική) Η παραπάνω έρευνα κρίνεται αναγκαία για τον εντοπισμό των βέλτιστων χαρακτηριστικών που θα έχουν διαθέσιμα τα λογισμικά που θα αναπτυχθούν, προκειμένου να προκύψει ένα εργαλείο που να αποδειχθεί σημαντικά βοηθητικό για τον τομέα της βιομηχανίας τροφίμων, το οποίο όχι μόνο θα παρέχει πληροφορίες για τα αέρια του θερμοκηπίου, αλλά 1 Φάρμα (μπλε), Μεταφορές (κόκκινο), Παραγωγή (πράσινο) FOODPRINT: LIFE13 ENV/GR/ Σελίδα5 6

6 θα υποστηρίζει τις αποφάσεις που θα κλιθούν να πάρουν οι παραγωγοί και οι επενδυτές προς μια πιο επωφελή κατεύθυνση. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να αναφερθεί ότι, σε ότι αφορά την ποσοτικοποίηση της κατανάλωσης θερμικής ενέργειας στις επιμέρους διεργασίες για κάθε προϊόν, απαιτείται ειδικός εξοπλισμός. Η ποσοτικοποίηση αυτή, βασίζεται στην μέτρηση της ροής του θερμικού μέσου (νερό ή πετρέλαιο) και τη διαφορά θερμοκρασίας πριν και μετά την αναλλαγή θερμότητας. Για το σκοπό αυτό, ειδικός εξοπλισμός έχει διατεθεί στο εργοστάσιο της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ενώ έχει λάβει χώρα τεχνική εκπαίδευση σε εξειδικευμένο προσωπικό της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ,προκειμένου να είναι σε θέση να εγκαταστήσουν και να βαθμονομήσουν τα όργανα, να επαναπρογραμματίσουν τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό και να συγκεντρώσουν και να αποθηκεύσουν τα κατάλληλα ηλεκτρονικά δεδομένα πριν και μετά την νέα εγκατάσταση σε καινούργιο σημείο που θα πραγματοποιούνται οι μετρήσεις. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να επαναληφθεί αρκετές φορές, προκειμένου να αποκτηθούν όλα τα απαραίτητα δεδομένα από κάθε στάδιο της διαδικασίας παραγωγής και από όλα τα προϊόντα. Ειδικά για τους εναλλάκτες θερμότητας ατμού, θα λάβει χώρα μια διεξοδική αξιολόγηση του εξοπλισμού προκειμένου να προσδιοριστεί η βέλτιστη μέθοδος μέτρησης. Οι σωλήνες ατμού, δεν είναι πάντα γεμάτοι με ξηρό ατμό, αλλά με ένα μίγμα ατμού και (υπέθερμου) νερού. Το γεγονός αυτό ενώ δεν αποτελεί πρόβλημα για τη διαδικασία παραγωγής μπορεί να επηρεάσει τους μετρητές ροής. Οι μετρητές φυσικού αερίου θα χρησιμοποιηθούν προκειμένου να υπολογιστούν οι ανάγκες θέρμανσης σε περίπτωση που δεν υπάρχει άλλη ασφαλής μέθοδος μέτρησης της απορροφούμενης θερμότητας. Σε σχέση με τον ψυκτικό εξοπλισμό, δεδομένου ότι: Η διάχυση θερμότητας τελικά λαμβάνει χώρα στον πύργο ψύξης με εξάτμιση Οι ανάγκες ψύξης είναι ανάλογες με τη θερμοκρασία και το θερμικό φορτίου του περιβάλλοντος Είναι προφανές ότι οι μετρήσεις των αναγκών ψύξης για την ίδια διεργασία και το ίδιο προϊόν εξαρτώνται από την εποχή, έτσι θα πρέπει να εξεταστεί μια συλλογή ετήσιων δεδομένων με σκοπό να επιτευχθεί η «ανεξάρτητη από τον καιρό» ανάγκη για ψύξη της διεργασίας. Τελικά δεδομένα θα παρουσιαστούν και θα αναλυθούν σε μελλοντική έκθεση. FOODPRINT: LIFE13 ENV/GR/ Σελίδα6 6

Σχετικά έγγραφα

Αλέξανδρος Φλάμος. Δανάη Μανωλή

Αλέξανδρος Φλάμος. Δανάη Μανωλή Ανάλυση του κύκλου ζωής Αποτύπωμα Άνθρακα Αλέξανδρος Φλάμος Επίκουρος Καθηγητής e-mail: aflamos@unipi.gr Δανάη Μανωλή e-mail: danai@unipi.gr Researcher FP7 GreenEcoNet Τμήμα Βιομηχανικής Διοίκησης & Τεχνολογίας