ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ G.P.S. ΚΑΙ G.I.S. ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ.

Transcript

1

2 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ G.P.S. ΚΑΙ G.I.S. ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ. ΚΑΡΙΩΤΗΣ Γεώργιος 1, ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Ελευθέριος 2, ΚΑΡΙΩΤΟΥ Γλυκερία 3, ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑΣ Νικόλαος 4 (1) Καθηγητής Εφαρμογών Τμήμα Γεωπληροφορικής και Τοπογραφίας Τ.Ε.Ι. Σερρών Τέρμα Μαγνησίας, Σέρρες, Τηλ , . gkar@teiser.gr (2) Καθηγητής Εφαρμογών Τμήμα Γεωπληροφορικής και Τοπογραφίας Τ.Ε.Ι. Σερρών Τέρμα Μαγνησίας, Σέρρες, Τηλ , . epanag@teiser.gr (3) Εργαστηριακή Συνεργάτης Τμήμα Γεωπληροφορικής και Τοπογραφίας Τ.Ε.Ι. Σερρών Τέρμα Μαγνησίας, Σέρρες, Τηλ, , kargly@teiser.gr, (4) Επιστημονικός Συνεργάτης Τμήμα Γεωπληροφορικής και Τοπογραφίας Τ.Ε.Ι. Σερρών karanik@auth.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην εργασία αυτή επιχειρείται η δημιουργία ενός διαδραστικού Ψηφιακού Τουριστικού Χάρτη, ο οποίος θα προσαρμόζεται στις επιθυμίες του χρήστη και θα παρέχει σ αυτόν θεματικές πληροφορίες. Ο ψηφιακός χάρτης θα παρέχει πληροφορίες τουριστικού κυρίως ενδιαφέροντος. Οι πληροφορίες αυτές, ταξινομημένες σε θεματικές ομάδες ιστορικού, θρησκευτικού, πολιτισμικού, περιβαλλοντικού και αθλητικού ενδιαφέροντος, θα προβάλλονται επί χαρακτηριστικών σημείων επί του χάρτη της περιοχής μελέτης. Η περιοχή μελέτης αποτελείται από τμήματα των τριών κρατών της ΝΑ Βαλκανικής Χερσονήσου και οριοθετείται : Νότια από τη νοητή γραμμή που συνδέει τη Σόφια με τη Βάρνα, μέχρι τη Θάσο και Σαμοθράκη. Ανατολικά από τη νοητή γραμμή που συνδέει τη Σόφια με τις εκβολές του ποταμού Στρυμόνα, περιλαμβάνοντας ολόκληρο το Ν. Σερρών και φτάνοντας μέχρι Κωνσταντινούπολη (περιλαμβάνοντας όλο το Ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας) Το υπόβαθρο του χάρτη θα εμπλουτίζεται με πληροφορίες σχετικές με το οδικό, σιδηροδρομικό και υδρογραφικό δίκτυο, τα ονόματα και τις θέσεις πόλεων και οικισμών, με δυνατότητα προβολής σε τέσσερα επίπεδα χωρικών πληροφοριών εκ των οποίων στο τέταρτο θα εμφανίζονται πληροφορίες μόνον για τα σημεία ενδιαφέροντος που επέλεξε ο συγκεκριμένος χρήστης. Ο χάρτης θα παρέχει προτεινόμενες ενδιαφέρουσες διαδρομές και περιγραφικά στοιχεία για τα σημεία ενδιαφέροντος ιστορικά, περιβαλλοντικά, διαμονής, παρεχομένων υπηρεσιών, φωτογραφικό υλικό. Το χαρτογραφικό υπόβαθρο και η επεξεργασία των στοιχείων θα συνταχθεί με την βοήθεια λογισμικών χαρτογραφίας, G.I.S. καθώς και σχεδιασμού πολυμεσικών και διαδικτυακών εφαρμογών. Τα στοιχεία του τετάρτου επιπέδου πληροφορίας συλλέγονται δειγματοληπτικά, με την χρήση G.P.S. φορητών ή προσαρμοσμένων σε όχημα και πραγματοποιείται λήψη φωτογραφικού υλικού ή / και Video σε επιλεγμένα σημεία ενδιαφέροντος, με σκοπό ο χρήστης να είναι ενήμερος για αυτό που θα συναντήσει. Κύριος στόχος της εργασίας είναι η δημιουργία της κατάλληλης υποδομής του ψηφιακού χάρτη, ώστε να μπορεί να προσαρμοστεί σε τρεις μορφές, Multimedia, Internet και Mobile, ανάλογα με τις προτιμήσεις του χρήστη. Ο ολιστικός

3 συνδυασμός νέων τεχνικών και εργαλείων της επιστήμης της Γεωπληροφορικής (GPS και Σ.Γ.Π. συνδυαστικά με την πολυμεσική απόδοση της πληροφορίας) προσδίδει στον χάρτη νέες δυνατότητες γεωγραφικής τεκμηρίωσης. Η εργασία εκτελείται στα πλαίσια του Ερευνητικού Προγράμματος «Ανθρωπογενές περιβάλλον και τεκμηρίωση του, με τεχνολογία G.I.S. Χωρική ανάπτυξη, Δρόμοι και διαδρομές της Βαλκανικής», που χρηματοδοτείται από την πράξη «Αρχιμήδης: Ενίσχυση ερευνητικών ομάδων στα ΤΕΙ (ΕΕΟΤ)» και εκπονείται από ομάδα επιστημόνων του Τμήματος Γεωπληροφορικής και Τοπογραφίας του ΤΕΙ Σερρών και εξωτερικών συνεργατών. ABSTRACT The creation of a digital, interactive tourist map, which can be transformed according to users needs, is the main focus of this research. The digital map will provide information of tourist interest mainly. Information is classified to groups of historic, religious, cultural, environmental, and athletic interest. Area of interest is constitute of segments of three countries of the northeastern Balkan Peninsula and can be described as follows: South from the imaginable line which connects Sofia with Varna (Bulgary), to Thasos and Samothraki (Greece). East from Sofia to Serres (Greece) and including the whole European part of Turkey. The cartographic background is enriched with information relative to road, rail and hydrographic network, all the towns and villages of three countries, and using the ability of portraying data to four levels of territorial information. The fourth level of information is information of points of interest selected by the user. Map has the ability to recommend particular paths giving information (historic, environmental, services, photographs, etc.) for all the points of interest on every path. Mapping and all the process of the data will succeeded using software from G.I.S. and mapping enriched with software of multimedia and internet applications. Data of the fourth level of information are collected sampling with the use of G.P.S. equipment and using photographs and video, so that the user will be aware of his destination. Main focus of this research is the creation of a map which can be modulated into three formats, a multimedia format, an internet digital map and finally a mobile map which can be used using a mobile phone. The holistic combination of new techniques and tools of Geoinformatics enriched with the use of multimedia visualization of information gives to the map new abilities of geographic documentation. This paper is a part of the research program Human environment and documentation with the technology of G.I.S. Spatial development, roads and paths of the Balkan, which is financed by the act: Archimedes: Support to research groups of Technical Institutes of Greece and is elaborated from a research team of Department of Geoinformatics and Surveying in Serres, Greece. 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην παρούσα εργασία γίνεται χρήση της γεωμετρικής και περιγραφικής πληροφορίας η οποία σχετίζεται με κάθε σημείο ενδιαφέροντος και τελικά χρησιμοποιείται για τη χαρτογραφική και γεωγραφική τεκμηρίωση του. Με τον όρο «τεκμηρίωση» νοείται στα πλαίσια της εργασίας η καταγραφή και αρχειοθέτηση, όλων των πληροφοριών που σχετίζονται με το σημείο ενδιαφέροντος,

4 εξομοιώνοντας την επιφάνεια σε σημείο. Το σύνολο της πληροφορίας το οποίο πρέπει να διατεθεί για τη τεκμηρίωση, χωρίζεται ως προς τον τύπο του, σε γραφική (όπως π.χ. χάρτες, σχέδια, φωτογραφίες κλπ) και περιγραφική (μη-γραφική) (όπως π.χ. ιστορικά αρχεία, γεωγραφικές περιγραφές κλπ). Ο τρόπος διαχείρισης πρέπει να χαρακτηρίζεται από ευελιξία και να δίνει τη δυνατότητα συσχέτισης μεταξύ των διαφορετικού τύπου δεδομένων. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, θα πρέπει να υπάρξει αφ' ενός μεν κάποια ταξινόμηση, αφ' ετέρου δε δομική οργάνωση της πληροφορίας. Είναι εμφανές ότι με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας είναι δυνατή η οργάνωση της πληροφορίας σε επίπεδα ενδιαφέροντος. Έτσι θα παρέχονται τα απαραίτητα εφόδια στους χρήστες για πλοήγηση, ενημέρωση, εικονική επαφή με το σημείο ενδιαφέροντος, ώστε να διαμορφώνεται προσωπική άποψη, αν εντάσσεται στα ατομικά ενδιαφέροντα του εκάστοτε χρήστη και να κλιμακώνεται η προτεραιότητα επίσκεψης μεταξύ εναλλακτικών προτάσεων. Η ψηφιακή τεκμηρίωση παρέχει επιπλέον τη δυνατότητα της τοπολογικής οργάνωσης και συσχέτισης των δεδομένων. 1.1 Περιοχή μελέτης Για την μελέτη-εφαρμογή επιλέχθηκε μία περιοχή γύρω από την έδρα του ΤΕΙ Σερρών, αποτελούμενη από τμήματα των τριών κρατών της Νότιας-Ανατολικής Βαλκανικής χερσονήσου. Από την Ελλάδα περιλαμβάνεται η Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη, από την Τουρκία το Ευρωπαϊκό τμήμα αυτής και από την Βουλγαρία το Νότιο Ανατολικό τμήμα. Η περιοχή οριοθετείται από τέσσερις μεγάλες πόλεις τη Θεσσαλονίκη, τη Κωνσταντινούπολη, τη Βάρνα και τη Σόφια. Το μέλλον της περιοχής μελέτης και της ευρύτερης περιοχής του Ευξείνου Πόντου συνδέεται, εξ ανάγκης, με τους σχεδιασμούς και τις εκφράσεις της νέας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής, που ομοιάζει όλο και περισσότερο με συνομοσπονδία κρατών ή περιφερειών. Στη νέα αυτή Ευρώπη το κάθε έθνος, ο κάθε λαός, η κάθε μειονότητα μπορεί να βρει τη θέση της και να συνυπάρξει με τους άλλους αρμονικά και δημιουργικά. 1.2 Δίκτυα - Χωρική ανάπτυξη τουριστική δραστηριότητα Η συμβολή των δρόμων θεωρείται καθοριστική στην εξέλιξη μιας περιοχής. Για να περιγραφεί διαχρονικά ένας ιστορικός, γεωγραφικός τόπος και να αποδοθούν οι δυνατότητες διασυνοριακής πολιτισμικής επικοινωνίας, είναι εύλογο να αναζητηθούν οι άξονες - διαδρομές που διατρέχουν τον χώρο αυτό, ανά τους αιώνες. Αυτοί οι διαχρονικοί άξονες, δρόμοι εμπορίου και πολιτισμού, στην περιοχή του ενδιαφέροντός μας (νοτιοανατολική Βαλκανική χερσόνησος) δημιουργούν κατά καιρούς εστίες ισχυρών πολιτισμικών συνεργειών. Η Ειρήνη και η Ασφάλεια στην περιοχή καθορίζονται ως οι βασικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη, η οποία και περνά μέσα από τον αμοιβαίο σεβασμό των συνόρων, των κυριαρχικών δικαιωμάτων κάθε χώρας, της θρησκείας, αλλά και των ίδιων των πολιτών. Η Ασφάλεια και η Σταθερότητα αποτελούν βασική προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη και την εκδήλωση επενδυτικού ενδιαφέροντος. Διασφαλίζονται δε αποτελεσματικότερα με την ανάπτυξη μακρόπνοων δικτύων και δράσεων αλληλεπίδρασης παρά από οποιοδήποτε σχήμα στρατιωτικής ασφάλειας. Οι ανάγκες για ανάπτυξη με γρήγορους ρυθμούς, απαιτεί στενή συνεργασία σε πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτισμικό επίπεδο, παράλληλα με την ανταλλαγή εμπειριών και τη στήριξη δομών. Η τουριστική δραστηριότητα είναι σημαντικός κρίκος της υλοποίησης των βασικών προϋποθέσεων για τη χωρική ανάπτυξη, αλλά και την ανταλλαγή εμπειριών. Το φυσικό περιβάλλον μεταβάλλεται ανάλογα με την ένταση της ανθρωπογενούς δραστηριότητας, αναδεικνύοντας την πολυπολιτισμικότητα ως μια πραγματικότητα ανά τους αιώνες. Οι μετανάστες, με οποιαδήποτε

5 μορφή (ως κατακτητές ή οικονομικοί μετανάστες) προς τις αναπτυγμένες κοινωνίες συνδράμουν στη δημιουργία πολυπολιτισμικών κοινωνιών. Η κοινωνική και οικονομική πολιτική που στηρίζεται στις αρχές της διαπολιτισμικότητας εισάγει την προοπτική της ενδοπολιτισμικής συναλλαγής που ενοποιεί χωρίς να ισοπεδώνει τις διαφορές και τις ιδιαιτερότητες. Η αποδοχή και η υιοθέτηση της διαπολιτισμικής συνεργασίας είτε μεταξύ των κοινωνικών ομάδων ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητες τους στο εσωτερικό μιας χώρας, είτε μεταξύ των χωρών, επιτρέπει την αξιοποίηση όλου του ανθρώπινου δυναμικού, αφού περιορίζει την περιθωριοποίηση και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Ο πολιτισμός όχι μόνο δεν έρχεται σε αντίθεση με την οικονομία αλλά της προσδίδει την ανθρώπινη υπόστασή της και αποτελεί ουσιαστικό μοχλό για τη χωρική ανάπτυξη της περιοχής. Η διερεύνηση και η απεικόνιση των δικτύων αυτών καθώς και ο καθορισμός ενός πλαισίου παρέμβασης για την ανάδειξη και αναβίωση ορισμένων από αυτές σε συνδυασμό με σημαντικά μνημεία με στόχο την βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής αποτελούν αντικείμενο αυτής της εργασίας. Η δημιουργία του ψηφιακού διαδραστικού τουριστικού χάρτη αποτελεί διεπιστημονικό αντικείμενο πολλών ειδικοτήτων, διότι για τη συλλογή, επεξεργασία και αρχειοθέτηση των δεδομένων θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν συγκεκριμένες τεχνικές και τεχνολογίες που να παρέχουν εύχρηστη και ποιοτική πληροφορία στον χρήστη. 2 ΣΚΟΠΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η παρούσα εργασία αποσκοπεί στο να επισημάνει, αλλά και να τονίσει τη σπουδαιότητα των συνοριακών περιοχών της χώρας μας για την ευρύτερη περιοχή σε πολιτισμικό επίπεδο, αλλά και φυσικό περιβάλλον. Η ανάδειξη μέσω της τουριστικής δραστηριότητας συμβάλλει στη βιώσιμη χωρική ανάπτυξη, την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και του φυσικού περιβάλλοντος, εμμέσως δε καταδεικνύει την ανάγκη ολοκλήρωσης των δικτύων μεταφορών. Οι ανθρωπογενείς πόροι (οικοδομικά κελύφη, υποδομές, γνώση, πλούτος, κλπ.) είναι ανανεώσιμοι, όσο δεν δαπανώνται φυσικοί πόροι για τη δημιουργία τους. Αντίθετα, τα έργα των παλαιότερων γενεών, που αποτελούν πολιτιστική κληρονομιά, πρέπει να θεωρούνται μη ανανεώσιμα. Στα πλαίσια επομένως της αειφορίας και της διατήρησης των ευαίσθητων περιοχών, απαιτείται μια νέα θεώρηση της τουριστικής δραστηριότητας βασιζόμενη μεν στην επίτευξη ανόδου της ποιότητας και ενημέρωσης των ενδιαφερομένων, αλλά και της προσεκτικής διαχείρισης των τουριστικών πόρων, ανάδειξης «αφανών», με καθορισμό χωρητικότητας επισκεπτών και ορίων κορεσμού. Με την εργασία αυτή επιχειρείται η δημιουργία ενός διαδραστικού Ψηφιακού Τουριστικού Χάρτη, ο οποίος θα προσαρμόζεται στις επιθυμίες του χρήστη και θα παρέχει χωρικές συνθετικές και περιγραφικές πληροφορίες, οι οποίες δεν θα ήταν δυνατόν να επιτευχθούν, με τους μέχρι σήμερα αναλογικούς χάρτες. Σε αντιδιαστολή με την κλασσική ενημέρωση χρήστη, η οποία έχει τα δεδομένα της αποθηκευμένα σε διαφορετικά μέσα και υλικά και ως εκ τούτου παρουσιάζει προβλήματα άμεσης πρόσβασης σε αυτά, η ψηφιακή ενημέρωση διαθέτει το πλεονέκτημα της ενιαίας διαχείρισης όλων των δεδομένων στο περιβάλλον του ΗΥ και έχει ως αποτέλεσμα α) την αύξηση της ακρίβειας των συλλεγομένων γεωμετρικών και θεματικών στοιχείων και β) την αύξηση της πυκνότητας της πληροφορίας. Επέκταση του παραγόμενου ψηφιακού χάρτη είναι η διαθεσιμότητα με τρεις τρόπους πρόσβασης Multimedia, Internet και Mobile, ώστε ο χρήστης ανάλογα με τις προτιμήσεις του να έχει τη δυνατότητα ανάληψης της πληροφορίας.

6 3 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 3.1 Περιεχόμενο ταξινόμηση στοιχείων διαδραστικού χάρτη Η πληροφορία υπάρχει, αλλά είναι κατακερματισμένη, διάσπαρτη, δυσπρόσιτη και καθιστά δύσκολη έως σχεδόν αδύνατη την ολιστική αποτελεσματική αξιοποίηση και χρήση της. Η γραφική πληροφορία έχει διαφορετική κλίμακα και σύστημα αναφοράς. Στην 1 η προσέγγιση σχεδιασμού του τελικού προϊόντος τέθηκαν τα παρακάτω ερωτήματα: Ποια χωρικά και σημειακά δεδομένα πρέπει να απεικονίζονται στο χάρτη; Τα σημεία ενδιαφέροντος κατηγοριοποιήθηκαν σε αυτά που ανήκουν στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Οι τελικές κατηγορίες που επιλέχθηκαν είναι έξι (6). Τα κριτήρια για την κατάταξη των σημείων ενδιαφέροντος στις 6 αυτές κατηγορίες, άπτονται των ενδιαφερόντων του ταξιδιώτη εκδρομέα. Σαν τελική επιλογή ο ενδιαφερόμενος θα μπορεί να επιλέξει ολόκληρη κατηγορία ή και μεμονωμένα σημεία από μία ή περισσότερες κατηγορίες, ώστε οι τελικά προκύπτουσες διαδρομές ή διαδρομή να ανταποκρίνεται κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις επιθυμίες του Κατηγορίες φυσικού περιβάλλοντος 11. Υδροβιότοποι, 12. Δρυμοί, 13. Περιπατητικές διαδρομές, 14. Σπήλαια, 15. Καταρράκτες, 16. Δασικά χωριά, 17. Λιμάνια γραφικά. 18. Λίμνες γραφικές. 19. Κέντρα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Κατηγορίες ανθρωπογενούς περιβάλλοντος Θρησκευτικά κέντρα, μνημεία 21. Βυζαντινές εκκλησίες, 22. Μοναστήρια, 23. Θρησκευτικά κέντρα, 24. Τζαμιά, 25. Θρησκευτικά μουσεία, 26. Εβραϊκές συναγωγές, 27. Κατακόμβες, 28. Σχολές Παραδοσιακοί οικισμοί, κτίρια, τέχνη 31. Παραδοσιακοί οικισμοί ή τμήματα οικισμών,

7 32. Παραδοσιακά κτίρια, 33. Πινακοθήκες, 34. Λαογραφικά μουσεία, 35. Πάρκα και πλατείες εντός ή εκτός πόλεων. Ιστορικά μνημεία σύνολα 41. Αρχαιολογικοί χώροι, 42. Αρχαίες πόλεις 43. Αρχαιολογικά μουσεία, 44. Θέατρα, 45. Κάστρα Αθλητικά κέντρα 51. Χιονοδρομικά κέντρα, 52. Θέσεις rafting, 53. Θέσεις αναρριχήσεων. 54. Κέντρα μηχανοκίνητου αθλητισμού Εκδηλώσεις 61. Καρναβάλια, 62. Εκδηλώσεις νεολαίας, 63. Ήχος και φως, 64. Αναστενάρια, 65. Χοροί παραδοσιακοί, 66. Εμποροπανηγύρεις Αξιολόγηση των σημείων θεματικών χαρτών Η γενίκευση της πληροφορίας ακολουθεί την ταξινόμηση σε τρία επίπεδα ως εξής: 1. Πολύ αξιόλογο. Με την επιλογή αυτής της κατηγορίας θα εμφανίζονται μόνο τα πλέον αξιόλογα σημεία, δηλαδή σημεία που ενδιαφέρουν το πλατύ κοινό. 2. Ιδιαίτερο. Με την επιλογή αυτής της κατηγορίας εμφανίζονται τα ιδιαίτερα σημεία που απευθύνονται σε κοινό που εκδράμει για «θεματική διαδρομή», ή σε χρήστη που αναζητά κάποιο σημείο σε συγκεκριμένη θέση για αναζήτηση νέας γνώσης. Βεβαίως συμπεριλαμβάνονται τα σημεία της προηγούμενης κατηγορίας. 3. Εξειδικευμένο. Απευθύνεται σε χρήστες που επιζητούν κάτι το ιδιαίτερο, κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό και αποτελεί καθαρά θεματική επιλογή. Με την επιλογή αυτής της κατηγορίας εμφανίζονται όλα τα σημεία της κατηγορίας.

8 Οργάνωση Πληροφοριών του διαδραστικού ψηφιακού χάρτη Ψηφιακοί χάρτες Ψηφιακά σχέδια (π.χ όψεις κατόψεις) Διαδρομές με G.P.S. Αναλογικοί χάρτες Δορυφορικές Φωτογραφίες Μορφή διανύσματος Μορφή ψηφιδωτού Ιστορικά Λαογραφικά Περιβαλλοντικά Διαμονής Γραφική πληροφορία αλφαριθμητική μη γραφική Video ήχος ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΒΑΣΕΩΝ Διαδραστικός ψηφιακός τουριστικός χάρτης Σχήμα 1. Οργάνωση πληροφοριών του διαδραστικού ψηφιακού χάρτη

9 3.1.2 Τι είδους περιγραφική πληροφορία ενδιαφέρει τον μέσο χρήστη; Γενική: χώρα, θέση, ονομασία χώρου ή μνημείου, χρήση, διοικητικές πληροφορίες, κλιματολογικά στοιχεία. Μπορεί να γίνει επιλογή μιας μόνον χώρας ή περισσοτέρων οπότε «καταργούνται» τα σύνορα και σχεδιάζονται διαδρομές περνώντας βέβαια από τις διασυνοριακές πύλες που λειτουργούν σήμερα. Η απόσταση από το πλησιέστερο αστικό κέντρο, που υπάρχει στον χάρτη, και ο τρόπος σύνδεσης με την πόλη, οι πλησιέστεροι τόποι διαμονής. Εάν υπάρχει η δυνατότητα προστίθεται τοπικός χάρτης της περιοχής που περιγράφει αυτή την διαδρομή. Εάν υπάρχουν εναλλακτικές διαδρομές προσέγγισης αναφέρονται και αυτές. Ιστορική: σχετικά με τα ιστορικά γεγονότα που συνδέουν το χώρο. Λόγοι που το καθιστούν αξιόλογο για τα προσελκύσουν ή μπορούν να προσελκύσουν υπέρ τοπικό τουρισμό. Αρχαιολογική: αποτελέσματα αρχαιολογικής έρευνας (ανασκαφή, στρωματογραφικό δοκίμιο, χαρακτικά νομίσματα κλπ). Αναφορά στον χρόνο που απαιτείται για την περιήγηση του χώρου, όπου είναι δυνατόν. Αναφορά στις ημέρες και ώρες επίσκεψης, τον τρόπο ξενάγησης, την απαραίτητη οργάνωση που ενδείκνυται να φέρει ο επισκέπτης. Αρχιτεκτονική: σύνθεση της κτιριακής κατασκευής (είδος κατασκευής, τοιχοποιίες, κλπ), τις διακοσμητικές λεπτομέρειες, τη χωροταξική οργάνωση - προκειμένου για αρχαιολογικό χώρο ή σύνολο μνημείων λαογραφική: έργα τέχνης (πχ έπιπλα, μουσικά όργανα, χειρόγραφα, μηχανές κλπ), γκραβούρες, εθνολογική πληροφορία, λαογραφικά αντικείμενα και παραδόσεις (λαογραφικές αφηγήσεις, λαογραφική μουσική, ήθη και έθιμα κλπ) Περιβαλλοντική: χλωρίδα, πανίδα Εικόνες: Το κείμενο θα έχει έκταση από 2 μέχρι 5 σελίδες, θα είναι συνοπτικό με ένθετες εικόνες. Μπορούν να συμπεριληφθούν μέχρι 20 φωτογραφίες του σημείου, επιλέγοντας όπου είναι διαθέσιμες πανοραμικές φωτογραφίες που εμφανίζουν το μέγεθος του σημείου και κατόπιν ενδεικτικές φωτογραφίες για το τι θα δει ο περιηγητής. Σκαριφήματα: διαγράμματα της περιοχής με τις διαδρομές, τα σημεία επίσκεψης, εισόδου, εξόδου. Πηγές Δεδομένων: πηγές από τις οποίες ελήφθησαν τα στοιχεία (σχετική βιβλιογραφία γενικού και επιστημονικού χαρακτήρα) και πηγές που μπορεί να ανατρέξει κάποιος για να βρει περισσότερα στοιχεία. 3.2 Υφιστάμενη κατάσταση Στην 2 η προσέγγιση σχεδιασμού του τελικού προϊόντος τέθηκαν τα παρακάτω ερωτήματα : Πως σκιαγραφείται η υφιστάμενη κατάσταση ενημέρωσης των χρηστών από τα τουριστικά γραφεία; Από την αξιολόγηση του διαφημιστικού-πληροφοριακού υλικού που διανέμεται από τα τουριστικά πρακτορεία προέκυψε ένα δείγμα της υφιστάμενης κατάστασης ενημέρωσης των χρηστών. Η πληροφορία είναι καθαρά περιγραφική (διαδρομές, σημεία ενδιαφέροντος), ακόμη και για εκδρομές κατά τίτλο με θεματικό περιεχόμενο (π.χ. θρησκευτικός τουρισμός), διανθίζοντας το κείμενο με εικόνες των σημαντικότερων σημείων. Η πληροφορία είναι ασυσχέτιστη με τον περιβάλλοντα χώρο. Στην καλλίτερη περίπτωση αποδίδεται σε χάρτη σχηματικά η περιοχή επίσκεψης με τις σημαντικότερες πόλεις, λίμνες και ποταμούς και εικονική παράσταση των σημαντικότερων σημείων κάθε περιοχής. Ο χρήστης δεν έχει δυνατότητα πρόσθετης πληροφόρησης.

10 Ενώ στην κλασσική ενημέρωση χρήστη το σχέδιο ή ο χάρτης ως παράγοντας τεκμηρίωσης ήταν σε δεύτερη μοίρα, αποτελώντας κυρίως συνοδευτικό στοιχείο των εντύπων ενημέρωσης, στην ψηφιακή τεκμηρίωση αναβαθμίζεται ο ρόλος του και αποκτά αποφασιστική σημασία. Το βασικό στοιχείο στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι το σχέδιο ή ο χάρτης. Η συμβολή των GPS για εντοπισμό σημείων επί του χαρτογραφικού υποβάθρου ή της καταγραφής διαδρομών οι οποίες δεν απεικονίζονται σε διαγράμματα συμβάλουν θετικά στη δημιουργία του ψηφιακού χάρτη. Η χρήση των GIS συντελούν τα μέγιστα στη λειτουργία της διαδραστικότητα του ψηφιακού χάρτη, που ουσιαστικά είναι το κίνητρο προσέλκυσης του χρήστη. Η αλφαριθμητική ή οποιαδήποτε άλλη πληροφορία αποκτά οντότητα μέσα από τα γραφικά δεδομένα του προβλήματος. Συνδυάζοντας υποκειμενικές και αντικειμενικές αξιολογήσεις με τεχνολογίες αιχμής Κοινωνικο-οικονομικά σημεία Οικοσυστημικές λειτουργίες Ιστορικο-πολιτικά σημεία Ατομικές προτιμήσεις Αξιολόγησηση περιβαλλοντικών ιστορικών πολιτιστικών δεδομένων Προσφερόμενες υπηρεσίες στο τουριστικό τομέα μέσω ερωτηματολογίου Αξιολόγηση των προσφερομένων υπηρεσιών Σύγκριση των επιμέρους αξιολογήσεων και εξαγωγή συμπερασμάτων Η συμβολή των GPS και GIS στην πληροφορία Διαδραστικός ψηφιακός τουριστικός χάρτης Σχήμα 2. Συνδυάζοντας υποκειμενικές και αντικειμενικές αξιολογήσεις με τεχνολογίες αιχμής

11 3.2.2 Πως ήταν δυνατή μια προεκτίμηση της απήχησης που θα είχε ο ψηφιακός χάρτης με τη θεματική και περιγραφική πληροφορία από τα τουριστικά γραφεία; Η προεκτίμηση της απήχησης που θα είχε ο ψηφιακός χάρτης με τη θεματική και περιγραφική πληροφορία από τα τουριστικά γραφεία θα προέλθει από την επεξεργασία κατάλληλου ερωτηματολογίου το οποίο έχει συνταχθεί και αποσταλεί σε τουριστικά γραφεία σχεδόν σε όλη την Ελλάδα. Πρέπει να σημειωθεί η σημαντική συμβολή των σπουδαστών του τμήματος Γεωπληροφορικής και Τοπογραφίας στη διανομή του ερωτηματολογίου και τη μέριμνα σύνταξης. Το ερωτηματολόγιο συντάχθηκε με σκοπό αφενός του ενημερωτικού χαρακτήρα για τη τρέχουσα εργασία και αφ ετέρου για τη καταγραφή των απόψεων με την εισαγωγή της ηλεκτρονικής τεχνολογίας και της αποδοχής, τόσο ως μέσο ενημέρωσης, όσο και διαφημιστικής προβολής του τουριστικού τους γραφείου, μέσω αυτής της διαδραστικής επικοινωνίας. Επιμερίζεται σε τέσσερα τμήματα : Το 1 ο περιλαμβάνει ενημερωτικό σημείωμα και περιέχει εξ (6) γενικά ερωτήματα για σχετικά με την επιχείρηση, ώστε να είναι δυνατή η κατά βάρος αξιολόγηση των αποτελεσμάτων (π.χ. μορφή επιχείρησης (ατομική, Ο.Ε, Α.Ε.), χρόνια δραστηριότητας, ιδιόκτητα λεωφορεία, αυτόνομη οργάνωση ταξιδιών ή σε συνεργασία με άλλα πρακτορεία) Το 2 ο αναφέρει το θεματικό περιεχόμενο που θα περιλαμβάνει ο ψηφιακός χάρτης, περιέχει επτά (7) ερωτήματα και καταγράφονται συγκεκριμένες περιοχές και εκδηλώσεις προτείνοντας την αξιολόγηση των σημείων ενδιαφέροντος από τους υπεύθυνους των τουριστικών γραφείων, από τη μέχρι τώρα εμπειρία τους στην οργάνωση των περιηγήσεων και των προτιμήσεων των χρηστών. Το 3 ο περιέχει δέκα εννέα (19) ερωτήματα, με τα οποία γίνεται προσπάθεια καταγραφής των χορηγήσεων από χαρτογραφικό υλικό προς ενημέρωση των χρηστών και παράλληλα της εκτίμησής τους για δημιουργία θέσης Η/Υ ενημέρωσης του κοινού από τον διαδραστικό ψηφιακό τουριστικό χάρτη. Στο 4 ο έχει τη δυνατότητα ο υπεύθυνος του τουριστικού γραφείου να καταγράψει τις απόψεις του. Καταληκτική ημερομηνία συλλογής των ερωτηματολογίων έχει οριστεί η 10 η Ιανουαρίου ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ 4.1 Συμβολισμός πληροφοριών Η επισήμανση των θέσεων των εν λόγω σημείων ενδιαφέροντος, θα γίνεται με τη βοήθεια ειδικών εικονογραφημένων συμβόλων, τα οποία πρέπει να γενικεύονται σύμφωνα με τις αλλαγές κλίμακας από τον χρήστη. Είναι ένα σημαντικό αντικείμενο απόδοσης της πληροφορίας με γραφική μορφή, ώστε να είναι εύληπτα από τον χρήστη. 4.2 Ικανές και αναγκαίες πληροφορίες Ο ψηφιακός διαδραστικός χάρτης, θα πρέπει να ικανοποιεί τις παρακάτω ικανές και αναγκαίες συνθήκες : να παρέχει τη δυνατότητα στο χρήστη να σχηματίζει μια πραγματική εικόνα για το αντικείμενο, στο μέτρο πάντοτε του δυνατού (σμίκρυνσημεγέθυνση περιοχής με πεπερασμένα όρια, λόγω της συνυπάρχουσας ψηφιδωτής πληροφορίας), παρέχοντας του, την άμεση επαφή με το σημείο ενδιαφέροντος, μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή.

12 το σύνολο των επί μέρους πληροφοριών να είναι απευθείας και άμεσα διαθέσιμες στο χρήστη να οργανώνει και να διαχειρίζεται τοπολογικά την όλη πληροφορία, με τον ορισμό σχέσεων μεταξύ των επί μέρους στοιχείων που συνθέτουν την επιθυμία του. να γίνεται συσχέτιση μεταξύ γραφικών δεδομένων διανυσματικής μορφής (σχέδια και χάρτες) και μορφής ψηφιδωτού (φωτογραφίες και εικόνες από video). ευκολία χρήσης και εξαγωγής πληροφοριών από το σύστημα ενημέρωσης. δυνατότητα συσχέτισης του σημείου ενδιαφέροντος με τον περιβάλλοντα χώρο. αύξηση της ακρίβειας των γεωμετρικών στοιχείων (εισαγωγή δεδομένων με GPS και διανυσματικά δεδομένα). Αυτό σημαίνει ότι οι ψηφιακοί χάρτες και τα ψηφιακά σχέδια είναι ανεξάρτητα από την κλίμακα απόδοσης σε σχέση με τους αναλογικούς χάρτες. Η ακρίβεια και η ποιότητα των γεωμετρικών δεδομένων μπορεί να είναι η μέγιστη δυνατή, εξαντλώντας στο σημείο αυτό τις δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας. Βασιζόμενοι στη λογική που προαναφέρθηκε, στη φύση των δεδομένων (γεωμετρικά και περιγραφικά) και στον τρόπο τοπολογικής οργάνωσης κατά την αποθήκευση της πληροφορίας εκτιμάται ότι η βασική πληροφορία που πρέπει να εισαχθεί στο σύστημα ενημέρωσης-πλοήγησης, ώστε αυτό να καθίσταται πλήρως αξιοποιήσιμο από τους χρήστες, είναι η απόδοση δρόμων, δικτύων και διαδρομών πρόσβασης, δηλαδή η απεικόνιση της σύνδεσης μεταξύ των σημείων ενδιαφέροντος. Συγκεκριμένα στον χάρτη θα απεικονίζεται το οδικό, σιδηροδρομικό και υδρογραφικό δίκτυο, τα ονόματα και οι θέσεις πόλεων και οικισμών, με δυνατότητα προβολής σε τέσσερα επίπεδα χωρικών πληροφοριών. Στο τέταρτο θα εμφανίζονται πληροφορίες μόνον τα σημεία ενδιαφέροντος που επέλεξε ο συγκεκριμένος χρήστης. Τα στοιχεία του τετάρτου επιπέδου πληροφορίας συλλέγονται δειγματοληπτικά, με την χρήση G.P.S. και πραγματοποιείται λήψη φωτογραφικού υλικού ή/και Video στα επιλεγμένα σημεία ενδιαφέροντος. Το κριτήριο για την επιλογή της κλίμακας θα είναι η έκταση του σημείου ενδιαφέροντος σε συνδυασμό με την ευρύτερη περιοχή απεικόνισης, ώστε αφενός να αποφεύγεται η σύμπτωση των συμβόλων και αφετέρου να υπάρχει ευκρίνεια διαδρομής. Ανάλογα με τα σημεία ενδιαφέροντος θα υπάρχουν περιγραφικά στοιχεία όπως χαρτογραφικά, οδοιπορικά, ιστορικά, διαμονής, παρεχομένων υπηρεσιών, φωτογραφικό υλικό, κλπ. 4.3 Ευχρηστία χρήση λογισμικών Βασικό ερώτημα στην εργασία είναι και παραμένει «πόσο εύκολη είναι η δημιουργία της διαδραστικότητας σε απλοϊκή μορφή, χωρίς να υποχρεώνεται ο χρήστης να διαθέτει συγκεκριμένο λογισμικό». Για προετοιμασία του ψηφιακού χάρτη επιλέχθηκε η χρήση των λογισμικών AutoCad Map και ArcGIS για δημιουργία τοπολογίας και διαδρομών και η εξαγωγή των αποτελεσμάτων σε Flash Macromedia σε μορφή html, ώστε η πληροφορία να είναι διαθέσιμη σε κάθε χρήστη που διαθέτει Η/Υ, σε συνδυασμό με τα προαναφερόμενα δεδομένα που θα καταχωρηθούν. 5 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με τη δημιουργία του διαδραστικού ψηφιακού τουριστικού χάρτη ο χρήστης, έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί σε «περιβάλλον γραφείου», έχοντας ταυτόχρονη πρόσβαση στο σύνολο των πληροφοριών που είναι διαθέσιμες για το σημείο ενδιαφέροντος, συνδυάζοντας και άλλα στοιχεία.

13 Ισάξιο με τον εντοπισμό και την περιγραφική πληροφορία που συνδέει τα σημεία ενδιαφέροντος και προσδίδει τον χαρακτήρα του διεπιστημονικού έργου, είναι οι δρόμοι και διαδρομές και τα δίκτυα που συνδέουν αυτά τα σημεία και παρέχουν στον χρήστη ολιστική γνώση του υπαρκτού χώρου. «Στη ζωή μας ακολουθούμε δρόμους, φωτεινούς, σκοτεινούς, ομιχλώδεις. Βρισκόμαστε σε δρόμους στην πόλη, στην ύπαιθρο, πάνω στις ράγες των τραίνων. Οι δρόμοι είναι πάντα υπαρκτοί στη ζωή μας, δρόμοι τις ζωής αλλά και δρόμοι των τόπων. Δρόμοι του βίου και των μεταφορών. Μέσα σε αυτούς τους δρόμους οι άνθρωποι επιδιώκουν τους στόχους τους, περπατούν την ζωή τους, συνδιαλέγονται». Οι δρόμοι είναι απεικονίσεις της ανθρώπινης μετάπλασης. Σχεδόν πάντα δίνουν σημάδια του παρελθόντος τους και προδίδουν την αξία της δημιουργίας. Δείχνουν τα σωστά και τα λάθη του ανθρώπου, πως έζησε, πως ζει. Ο εντοπισμός και το οδοιπορικό των δρόμων των ανθρώπων αναδεικνύει την ανθρώπινη κατάσταση, εκεί που ο άνθρωπός ποτέ δεν μένει για πολύ, αλλά κοντοστέκεται και προχωράει στην αποκλειστική του παροδικότητα. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. I.C.A. Workshop, 1996, «Electronic Atlases and Cartographic Multimedia Products from CD-ROM to Internet», Workbook. 2. Monmonier S. Mark, 1982, Computer-Assisted Cartography, Principles and prospects. 3. Ormeling F., 1993, «Ariadne s thread structure in multimedia atlases», Proceedings 16th ICA Conference, Koeln, pp Schneider Barbara, 1999, «Integration of Analytical GIS-Functions in Multimedia Atlas Information Systems». 5. Καρανικόλας Ν. και Παπαδόπουλος Κ., 2002, «Ηλεκτρονικός Άτλαντας της νήσου Λέσβου», Πρακτικά 7ου Εθνικού Συνεδρίου Χαρτογραφίας, της Χαρτογραφικής Επιστημονικής Εταιρίας Ελλάδος (ΧΕΕΕ), Μυτιλήνη. 6. Καρανικόλας Ν., Μυρίδης Μ, 2000, «Σύμβολα και γραφισμός στους θεματικούς χάρτες: Μια διαχρονική προσέγγιση», 6ο Εθνικό Συνέδριο Χαρτογραφίας, ΧΕΕΕ, Αθήνα, Ελλάδα. 7. Καρανικόλας Ν., Παπαδόπουλος Κ., 2000, «Η χρήση της τεχνολογίας των πολυμέσων στη παρουσίαση αστικών πληροφοριών. Μια χαρτογραφική προσέγγιση», Πρακτικά του 6ου Εθνικού Συνεδρίου Χαρτογραφίας, Χ.Ε.Ε.Ε., Αθήνα, 22-24, σελ Λιβιεράτος Ε., 1985, «Γενική Χαρτογραφία και εισαγωγή στη Θεματική Χαρτογραφία», Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη.