Η αγορά φυσικού αερίου στην Ελλάδα Ρυθμιστικό πλαίσιο

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: Θεωρία και Πολιτική του Ανταγωνισμού και της Εποπτείας των Δικτύων ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΛΙΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Η αγορά φυσικού αερίου στην Ελλάδα Ρυθμιστικό πλαίσιο ΒΥΛΛΙΩΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΜ: ΜΟΠ492 ΖΑΜΠΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΜ: ΜΟΠ496 ΤΖΑΓΚΑΡΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΜ: ΜΟΠ502 ΧΑΣΚΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΜ: ΜΟΠ509 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ 16 / 6 / 2017

2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το προϊόν του φυσικού αερίου Εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα Χρήσεις του φυσικού αερίου Στη βιομηχανία Στον εμπορικό τομέα Στον οικιακό τομέα Στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Στη μετακίνηση ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Επίγεια δίκτυα μεταφοράς Υποθαλάσσια μεταφορά Υγροποίηση και θαλάσσια μεταφορά Η ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΩΣ ΚΡΑΤΙΚΟ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΑΝΟΙΓΜΑΤΟΣ Η ΑΓΟΡΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑΣ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ Ιστορική αναδρομή Η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου ΔΕΠΑ Α.Ε Η Εταιρεία Παροχής Αερίου Θεσσαλονίκης - ΕΠΑ Θεσσαλονίκης Α.Ε. και η Εταιρεία Παροχής Αερίου Θεσσαλίας ΕΠΑ Θεσσαλίας Α.Ε Κατασκευή Εγκατάστασης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου Η Εταιρεία Παροχής Αερίου Αττικής ΕΠΑ Αττικής Α.Ε Περεταίρω ανάπτυξη της Αγοράς Φυσικού Αερίου Ο διαχωρισμός της αγοράς του Δικτύου Μεταφοράς και Αποθήκευσης από τη ΔΕΠΑ Α.Ε

4 3.8 Η αγορά προμήθειας του Φυσικού Αερίου σήμερα ΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Ιστορικά στοιχεία Μετοχική σύνθεση ΔΕΣΦΑ Α.Ε Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Σημεία Εισαγωγής και Εξαγωγής Φυσικού Αερίου Υγροποιημένο φυσικό αέριο (ΥΦΑ) Ανάπτυξη του Εθνικό Σύστηματος Φυσικού Αερίου Υπηρεσίες του ΔΕΣΦΑ Διαδικασία δημοπρασιών για τη δέσμευση και κατανομή δυναμικότητας στο Σημείο Διασύνδεσης Kulata Σιδηρόκαστρο Νόμοι, Οδηγίες και Κανονισμοί Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) Τελευταία νέα και εξελίξεις ΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Νομοθετικό Πλαίσιο Η Διαδικασία ανοίγματος της αγοράς Οι Υπηρεσίες Διανομής φυσικού Αερίου Η Εταιρεία Διανομής Αερίου Αττικής ΕΔΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε Ιστορικά στοιχεία Η μετοχική σύνθεση της ΕΔΑ Αττικής Το Δίκτυο Διανομής του φυσικού αερίου Αττικής Η Εταιρεία Διανομής Αερίου Θεσσαλονίκης Θεσσαλίας ΕΔΑ ΘΕΣΣ Α.Ε Το Δίκτυο Διανομής του φυσικού αερίου Θεσσαλονίκης - Θεσσαλίας Η μετοχική σύνθεση της ΕΔΑ Θεσσαλονίκης Θεσσαλίας Η Εταιρεία Διανομής Αερίου Λοιπής Ελλάδος - ΔΕΔΑ Α.Ε

5 5.4.1 Το Δίκτυο Διανομής του φυσικού αερίου ΔΕΔΑ Α.Ε Μελλοντική επέκταση του Δικτύου Διανομής στην υπόλοιπη Ελλάδα Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΡΥΘΜΙΣΤΗ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ Αρμοδιότητες της ΡΑΕ Παρακολούθηση και εποπτεία της αγοράς ενέργειας Προστασία των καταναλωτών Παρακολούθηση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας Χορήγηση αδειών Εποπτεία επί των Ανεξάρτητων Διαχειριστών Μεταφοράς Έγκριση τιμολογίων μη ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων Χορήγηση εξαίρεσης από υποχρεώσεις παροχής πρόσβασης τρίτων Παρακολούθηση πρόσβασης στις ενεργειακές διασυνδέσεις Λήψη ρυθμιστικών μέτρων για την εύρυθμη λειτουργία των ενεργειακών αγορών Τιμολογιακή πολιτική Πελάτες Τιμολόγια Προμήθειας φυσικού αερίου Κανονισμός Τιμολόγησης ( παρ. 1 του άρθρου 88 του ν. 4001/2011 αντικαθίσταται ως ακολούθως) Κατάρτιση Τιμολογίων (Η παρ. 4 του άρθρου 88 του ν. 4001/2011 αντικαθίσταται ως ακολούθως): ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ... 59

6 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Το προϊόν του φυσικού αερίου Τα τελευταία χρόνια η αγορά του φυσικού αερίου έχει γνωρίσει μεγάλη ανάπτυξη σε σύγκριση με την περίοδο μέχρι τα μέσα του Κατά τη δεκαετία του 2000 η ζήτηση για φυσικό αέριο στην Ευρώπη παρουσίασε σημαντική αύξηση χρήσης σε διαφόρους τομείς, δεδομένου του ολοένα και πιο σημαντικού ρόλου του φυσικού αερίου ως καύσιμο στο ενεργειακό σύστημα εξαιτίας των χαμηλότερων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προκύπτουν από την καύση του. Το φυσικό αέριο είναι ένα μίγμα αέριων υδρογονανθράκων αποτελούμενο κυρίως από μεθάνιο (CH4) σε ποσοστό 70-90%, ενώ μπορεί να περιέχει και άλλους υδρογονάνθρακες σε μικρότερα ποσοστά (π.χ. αιθάνιο, προπάνιο). Το κύριο συστατικό του το μεθάνιο, έχει σημείο βρασμού 154 C ενώ το σημείο βρασμού για το αιθάνιο είναι 89 C, για το προπάνιο είναι 42 C και τέλος για το βουτάνιο είναι 0,5 C. Το φυσικό αέριο είναι σε αέρια φάση σε θερμοκρασία άνω των 161 C. Το ανωτέρω μίγμα δύναται να περιέλθει σε οποιαδήποτε κατάσταση με μεταβολή των φυσικών συνθηκών, όπως συμπίεση, ψύξη ή υγροποίηση. Είναι άχρωμο και άοσμο και λόγω των ιδιοτήτων του έχει χαμηλότερους ρύπους σε σχέση με τα υπόλοιπα συμβατικά καύσιμα γι αυτό θεωρείται και οικολογικό.

7 Απαντάται σε κοιτάσματα στο υπέδαφος είτε χερσαία είτε υποθαλάσσια. Εντός των κοιτασμάτων, το αέριο διατηρείται «παγιδευμένο» μεταξύ στρωμάτων από πορώδη ιζηματογενή πετρώματα ενώ ένα ανώτερο στρώμα πυκνότερου και μη διαπερατού πετρώματος το εμποδίζει να διαφύγει. Προκειμένου λοιπόν να εξαχθεί πραγματοποιούνται γεωτρήσεις, και καθώς το αέριο βρίσκεται υπό πίεση μέσα στο κοίτασμα διαφεύγει προς την ατμόσφαιρα, ενώ η εμπορική εκμετάλλευσή του απαιτεί εγκαταστάσεις καθαρισμού και συστήματα αγωγών τα οποία θα το μεταφέρουν προς τον τόπο κατανάλωσης. 1.2 Εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα Ένας επιπλέον λόγος που το φυσικό αέριο προτιμάται σε πολλές περιπτώσεις έναντι άλλων καυσίμων, είναι ο χαμηλότερος συντελεστής εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, παράγοντας που απέκτησε ιδιαιτέρως μεγάλη σημασία δεδομένης της ευρωπαϊκής και της παγκόσμιας πολιτικής μειώσεως των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, στα πλαίσια αντιμετώπισης του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής. Χαρακτηριστικά, ο συντελεστής εκπομπών του σημαντικότερου αερίου του θερμοκηπίου, του διοξειδίου του άνθρακα (CO2 ) είναι περίπου 56t CO2/TJ για το φυσικό αέριο, ενώ συγκριτικά για τα υγρά καύσιμα (αργό πετρέλαιο, βενζίνη, πετρέλαιο Diesel) είναι περίπου 70t CO2/TJ, για τον άνθρακα είναι περίπου 100t CO2/TJ. 1.3 Χρήσεις του φυσικού αερίου Στη βιομηχανία Η χρήση του φυσικού αερίου στη βιομηχανία μπορεί να χωριστεί σε τρεις βασικές κατηγορίες: Απευθείας θερμική χρήση, κυρίως από βιομηχανίες παραγωγής κατασκευαστικών υλικών (τσιμέντου, μετάλλων, κεραμικών υλικών). Έμμεση θερμική χρήση (συνήθως μέσω της παραγωγής ατμού), κυρίως από χημικές βιομηχανίες και βιομηχανίες χαρτιού, τροφίμων υφαντουργίες κ.α. Ως πρώτη ύλη από βιομηχανίες αμμωνίας, μεθανίου, αιθυλενίου, προπυλενίου Στον εμπορικό τομέα Το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται ευρέως στον εμπορικό τομέα κυρίως για θέρμανση, παραγωγή ζεστού νερού, στη μαγειρική, καθώς και σε άλλες εξειδικευμένες χρήσεις. Εκτιμάται ότι μέχρι το 2020 η κατανάλωση αερίου από τον εμπορικό τομέα θα έχει αυξηθεί στο 33% της συνολικής κατανάλωσης αερίου από τα δίκτυα χαμηλής πίεσης.

8 1.3.3 Στον οικιακό τομέα Η ανάπτυξη της χρήσης του αερίου ως καυσίμου στον οικιακό τομέα χρονολογείται από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Η χρήση του στη μαγειρική, τη θέρμανση νερού και χώρων (με λέβητες φυσικού αερίου ), καθώς και τον κλιματισμό έχει προσφέρει μεγάλη ευκολία, ταχύτητα και οικονομία, αντικαθιστώντας έτσι τις άλλες πηγές ενέργειας, όπως το πετρέλαιο και τον ηλεκτρισμό. Σε διεθνές επίπεδο, το 1/3 περίπου της παραγωγής φυσικού αερίου χρησιμοποιείται από τον οικιακό τομέα. Η πίεση στην οποία δουλεύουν οι οικιακές συσκευές είναι 18-23mbar με συνέπεια να υπάρχει πληθώρα συσκευών και αυτοματισμών ώστε να διατηρείται σταθερή η πίεση αυτή. Ανάλογα με την προέλευση του φυσικού αερίου μεταβάλλεται και η θερμογόνος δύναμή του. Έτσι η θερμογόνος δύναμη του αερίου μεταβάλλεται ανάλογα μεταξύ των τιμών 7.224Kcal και Kcal Στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Με τη συνεχή ανάπτυξη και βελτίωση της τεχνολογίας, οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε συνδυασμένο κύκλο και η από κοινού παραγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού από τις υπάρχουσες ενεργείς εγκαταστάσεις είναι οι καλύτερες δυνατές επιλογές από πλευράς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με χαμηλή περιβαλλοντολογική επίπτωση Στη μετακίνηση Η πρώτη χρήση του φυσικού αερίου στη μεταφορά καταγράφηκε σχεδόν ταυτόχρονα με την είσοδο των μηχανών εσωτερικής καύσης από τον τομέα της μεταφοράς.

9 Παγκοσμίως, υπάρχει μια συνεχής αυξανόμενη χρήση του αερίου για μετακίνηση και ειδικότερα από τα μέσα μαζικής μεταφοράς, λεωφορεία και φορτηγά, λόγω της οικονομίας που προσφέρει ως καύσιμο και της φιλικότητάς του προς το περιβάλλον. Αλλά και η χρήση του σε ιδιωτικά οχήματα συνεχώς αυξάνεται. Μεγάλοι κατασκευαστές αυτοκινήτων αναπτύσσουν με ταχείς ρυθμούς τη σχετική τεχνολογία για τη χρήση του αερίου ως υποκατάστατου και ανταγωνιστικού καυσίμου.

10 2. ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Επειδή ανάμεσα στους καταναλωτές και τα παραγωγικά κέντρα οι αποστάσεις είναι μεγάλες, αναπτύχθηκαν κυρίως τρεις τρόποι μεταφοράς του φυσικού αεριού, σε φυσική κατάσταση με επίγειους αγωγούς, σε υποθαλάσσιους αγωγούς και σε υγροποιημένη μορφή με δεξαμενόπλοια. Το φυσικό αέριο μπορεί να υγροποιηθεί με ψύξη στους -163 C (Liquefied Natural Gas, LNG) και υπό πίεση να διοχετευθεί μέσω αγωγών σε μεγάλες αποστάσεις ή με κρυογόνα τάνκερ (Cryogenic Tankers) να μεταφερθεί μέσω θαλάσσης σε άλλες περιοχές. Η Ελλάδα διαθέτει σημαντικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου στη νήσο Ρεβυθούσα απέναντι από την Πάχη των Μεγάρων. Συστήματα μεταφοράς Τα συστήματα μεταφοράς του φυσικού αερίου που επιλέγονται σε κάθε περίπτωση ανάλογα με τα πολιτικά, γεωγραφικά και τεχνικά δεδομένα, είναι τα εξής: Επίγεια δίκτυα μεταφοράς. Υποθαλάσσια δίκτυα μεταφοράς. Υγροποίηση και θαλάσσια μεταφορά. 2.1 Επίγεια δίκτυα μεταφοράς. Το μεγαλύτερο ποσοστό των διακινούμενων ποσοτήτων αερίου διεθνώς μεταφέρεται μέσω χαλύβδινων πιεστικών δικτύων. Η αύξηση της ικανότητας μεταφοράς επιτυγχάνεται με την αύξηση της πίεσης στους αγωγούς. Οι σύγχρονες γραμμές μεταφοράς λειτουργούν σε πιέσεις 67,5 ή 80bar με προοπτική στο μέλλον να λειτουργούν στα 120bar. Τα παρουσιαζόμενα όμως τεχνικά όρια στην διάμετρο των αγωγών μεταφοράς, εμφανίζονται και στην πίεση μεταφοράς με αποτέλεσμα τον περιορισμό της πίεσης λειτουργίας και την χρησιμοποίηση ενδιάμεσων σταθμών συμπίεσης. Μετά από υπολογισμούς διαπιστώθηκε ότι για διηπειρωτικά δίκτυα μεταφοράς (500 km και άνω) απαιτείται ένας σταθμός συμπίεσης κάθε 100 με 400km που οδηγεί στο βέλτιστo (από οικονομικής πλευράς) αριθμό σταθμών συμπίεσης μεταξύ 30 και 40. Γενικά, η βελτιστοποίηση μεγάλων συστημάτων μεταφοράς είναι απαραίτητη λόγω των πολλών παραμέτρων που επηρεάζουν την λειτουργία τους. Οι αγωγοί μεταφοράς τοποθετούνται μέσα στο έδαφος σε βάθος 2-2,5m. Οι σωλήνες έχουν καθοδική προστασία με συνεχές ρεύμα και προστασία έναντι της σκουριάς.

11 Στα σημεία του δικτύου με το χαμηλότερο ύψος τοποθετούνται κατάλληλες διατάξεις απομάκρυνσης των συμπυκνωμάτων που δημιουργούν οι βαρύτεροι υδρογονάνθρακες. Το συνολικό μήκος των δικτύων φυσικού αερίου σήμερα, υπερβαίνει τα 10 6 km πιεστικών αγωγών. 2.2 Υποθαλάσσια μεταφορά Μια ιδιαίτερη μέθοδος μεταφοράς φυσικού αερίου πραγματοποιείται μέσω υποθαλάσσιων αγωγών. Η υποθαλάσσια μεταφορά εφαρμόζεται σε δύο περιπτώσεις: για την σύνδεση πηγών που βρίσκονται σε θαλάσσιο χώρο, με την ξηρά (π.χ. πηγές στη Βόρεια θάλασσα). για την μεταφορά αερίου από μια πηγή που βρίσκεται στην ξηρά σε καταναλωτές στην απέναντι όχθη (π.χ. υποθαλάσσιος αγωγός μεταξύ Αλγερίας και Σικελίας). Αυτήν την στιγμή υπάρχουν υποθαλάσσιοι αγωγοί με μήκος 450 km (Βόρεια Θάλασσα) ενώ στο στάδιο της μελέτης βρίσκονται αγωγοί με μήκος 1000 km. Το μεγαλύτερο βάθος συναντά ο αγωγός Τυνησίας- Σικελίας και φθάνει τα 600 m. Οι σταθμοί συμπίεσης που χρησιμοποιούνται για την κάλυψη των απωλειών πίεσης, κατασκευάζονται σε θαλάσσιες εξέδρες και η πίεση λειτουργίας τους φθάνει τιμές μέχρι και 150 bar.

12 2.3 Υγροποίηση και θαλάσσια μεταφορά Το υγροποιημένο φυσικό αέριο LNG (Liquefied Natural Gas) δεν είναι τίποτα άλλο παρά το φυσικό αέριο των υπογείων κοιτασμάτων, το οποίο κάτω από ειδική επεξεργασία μεταβαίνει από την αέρια στην υγρή κατάσταση (υγροποίηση) με σκοπό τη μεταφορά του με ειδικά δεξαμενόπλοια. Η μεταφορά με δεξαμενόπλοια είναι απαραίτητη όταν το κοίτασμα απέχει από τη κατανάλωση τόσο ώστε η μεταφορά με υποθαλάσσιους αγωγούς να είναι αδύνατη ή οικονομικά ασύμφορη. Τα ήδη υπάρχοντα υποθαλάσσια δίκτυα μεταφοράς παρουσίασαν με το χρόνο μία εξέλιξη στα μήκη τους αλλά η τεχνική εμπειρία γύρω από αυτά αφορά μόνο μικρά βάθη. Ένας υποθαλάσσιος αγωγός που συνδέει την Τυνησία με την Ιταλία φτάνει τα εξακόσια μέτρα βάθος. Η νεότερη τεχνολογία μπορεί να αντιμετωπίσει και βάθη μέχρι δύο χιλιάδες μέτρα αλλά στερείται πλήρως εμπειρίας. Για τους παραπάνω λόγους ξεκίνησαν προσπάθειες με στόχο τη μεταφορά με πλοίο υγροποιημένου φυσικού αερίου, που είχαν ως αποτέλεσμα το 1959 να γίνει το πρώτο πειραματικό ταξίδι. Από το 1964 ξεκινά η συστηματική μεταφορά ποσότητας m 3

13 μεταξύ Arzew (Αλγερία) και (Convey) Αγγλία ενώ ταχύτατα δημιουργούνται και άλλοι θαλάσσιοι δρόμοι μεταφοράς LNG. Η χωρητικότητα των πλοίων μεταφοράς εξελίχθηκε σταδιακά, και έτσι από τα m 3 ανέβηκε στα m 3 για να φτάσει στα m 3 των σημερινών πλοίων. Με την εξέλιξη των πλοίων περιορίστηκε το κόστος με αποτέλεσμα να μειωθεί και ο χρόνος εκφόρτωσης ακόμα και στο ένα 24ωρο.

14 3. Η Αγορά του φυσικού αερίου ως κρατικό μονοπώλιο και τα πρώτα βήματα ανοίγματος Η Αγορά Προμήθειας του Φυσικού Αερίου σήμερα 3.1 Ιστορική αναδρομή Η είσοδος του φυσικού αερίου στη χώρα μας συνιστά μια μεγάλη εθνική προσπάθεια που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα συμβάλλοντας καθοριστικά στον εξορθολογισμό του εθνικού ενεργειακού ισοζυγίου προς εναρμόνιση με τα ισχύοντα στις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες. Τα πρώτο σημαντικό βήμα για την εισαγωγή του φυσικού αερίου στην Ελλάδα έγινε το Ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας, Ανδρέας Παπανδρέου, και ο τότε υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας Αναστάσιος Πεπονής, κατανοώντας την ανάγκη εκσυγχρονισμού της χώρας στον ενεργειακό τομέα, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, την προστασία του περιβάλλοντος και τη μείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο, προχώρησαν στις 7 Οκτωβρίου 1987 στην υπογραφή διακρατικής συμφωνίας μεταξύ της Ελλάδας και της τότε Σοβιετικής Ένωσης για τον βασικό εφοδιασμό της χώρας με φυσικό αέριο, που στη συνέχεια εξειδικεύθηκε με σύμβαση μεταξύ των ενεργειακών φορέων των δύο χωρών, δηλαδή της Δημόσιας Επιχείρησης Πετρελαίου (ΔΕΠ) και της ρωσικής Sojuzgazexport (σήμερα Gazprom- Export). Τον Φεβρουάριο του 1988 υπογράφεται επίσης σύμβαση μεταξύ των ενεργειακών φορέων Ελλάδας και Αλγερίας, δηλαδή της ΔΕΠ και της Sonatrach, για τον εφοδιασμό της χώρας μας με υγροποιημένο φυσικό αέριο. 3.2 Η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου ΔΕΠΑ Α.Ε. Τον Σεπτέμβριο του 1988 ιδρύεται η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου (ΔΕΠΑ) ως θυγατρική της ΔΕΠ. Στόχοι της ΔΕΠΑ είναι: Η απόκτηση, αποθήκευση, μεταφορά, διανομή και εμπορία φυσικών αερίων υδρογονανθράκων (φυσικού αερίου), που θα προέρχονται από εγχώρια κοιτάσματα ή θα εισάγονται από το εξωτερικό. Η κατεργασία βιομάζας ή άλλων υλών για την παραγωγή αερίων υδρογονανθράκων. Η ανάληψη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την κατεργασία φυσικού αερίου για την παραγωγή νέων προϊόντων.

15 Η κατασκευή, λειτουργία και εκμετάλλευση αγωγών και δικτύων μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίου, καθώς και των εγκαταστάσεων που είναι αναγκαίες για την επιδίωξη των σκοπών της. Τον Δεκέμβρη του 1988 η ΔΕΠΑ υπογράφει την πρώτη σημαντική συμφωνία κατασκευής αγωγού για τη μεταφορά φυσικού αερίου, μήκους 512 χλμ., από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα ως την Αττική. Μετά απο 2 χρόνια, δηλαδή το 1990, ξεκινάνε χωματουργικές και λιμενικές εργασίες στη νήσο Ρεβυθούσα. Σκοπός του έργου είναι να δημιουργηθεί ένας τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου, όπου θα γίνεται παραλαβή του φυσικού αερίου σε υγρή κατάσταση από δεξαμενόπλοια, αποθήκευσή του, στη συνέχεια μετατροπής του από την υγρή στην αέρια κατάσταση (vaporization) και έγχυσή του στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (ΕΣΜΦΑ). Την επόμενη χρονιά ξεκινά η μεταφορά με πλοία από εργοστάσια παραγωγής της Γερμανίας και της Ιταλίας, στο Βόλο, των χαλύβδινων σωλήνων για την κατασκευή του κεντρικού αγωγού φυσικού αερίου. Εκεί σε ειδικές εγκαταστάσεις, υποβάλλονται σε επεξεργασία επικάλυψης, εξωτερικά με τρεις στρώσεις από πολυαιθυλένιο και εσωτερικά με εποξειδική βαφή. Οι επικαλύψεις αυτές έχουν σκοπό την αντιδιαβρωτική προστασία του αγωγού και την ομαλή εσωτερικά ροή του αερίου. Συνολικά χρησιμοποιήθηκαν χιλιάδες τόνοι και απασχολήθηκαν χιλιάδες άτομα σε όλα τα στάδια της κατασκευής του. Η χρηματοδότηση των έργου του φυσικού αερίου στηρίχτηκε τόσο σε εθνικά όσο και σε κοινοτικά κεφάλαια, μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων του Ελληνικού Δημοσίου και μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την ένταξη της ΔΕΠΑ στο πρώτο κοινοτικό πλαίσιο στήριξης και στην κοινοτική πρωτοβουλία Regen Ι. Επιπλέον τον ίδιο χρόνο υπογράφεται συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, για τη δανειοδότηση των έργων ενώ ένα χρόνο αργότερα, δηλαδή το 1992, υπογράφεται σύμβαση δανεισμού με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ). Το 1994, η ΔΕΠΑ υπογράφει την πρώτη σύμβαση πώλησης φυσικού αερίου με τον μεγαλύτερο καταναλωτή της χώρας, τη ΔΕΗ, σύμβαση που αποτέλεσε τη βάση για την περαιτέρω ανάπτυξη του έργου φυσικού αερίου, ενώ το ίδιο έτος ξεκινά και η χρηματοδότηση των έργων φυσικού αερίου από το δεύτερο κοινοτικό πλαίσιο στήριξης. Το 1995, θεσπίζεται ο πρώτος νόµος για την εισαγωγή, μεταφορά, εμπορία και διανομή φυσικού αερίου (Ν.2364), όπου μεταξύ άλλων διαμορφώνεται το πλαίσιο για την ίδρυση περιφερειακών Εταιρειών Διανοµής Αερίου, επιπλέον των Εταιρειών Διανομής για τις

16 περιοχές της Αττικής, Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης, καθώς και για την ίδρυση των Εταιρειών Παροχής Αερίου Α.Ε. µε τη συμμετοχή της ΔΕΠΑ και ιδιωτών επενδυτών. Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με τον νόμο: Η ΔΕΠΑ έχει το δικαίωμα αγοράς εισαγωγής, εξαγωγής, μεταφοράς, αποθήκευσης, επεξεργασίας και προσθήκης οσμητικών ουσιών, πώλησης, διανομής και γενικά εμπορίας του φυσικού αερίου. Επίσης διατηρεί το δικαίωμα πώλησης φυσικού αερίου: α) στις Εταιρείες Διανομής και στις Εταιρείες Παροχής Αερίου που προβλέπονται στο άρθρο 4 του νόμου αυτού, β) στους Μεγάλους Καταναλωτές, δηλαδή σε καταναλωτές που καταναλώνουν ετησίως, για δική τους χρήση, όγκο αερίου μεγαλύτερο του αντιστοίχου των 100 γιγαβατωρών Ανώτερης Θερμογόνου Δύναμης, γ) για κίνηση οχημάτων και δ) κατά το χρονικό διάστημα μέχρι την έκδοση της αντίστοιχης άδειας διανομής φυσικού αερίου, που προβλέπεται στην παράγραφο 4 του άρθρου 4 του νόμου αυτού, σε βιομηχανικούς και άλλους καταναλωτές φυσικού αερίου ανεξαρτήτως ύψους κατανάλωσης. Η ΔΕΠΑ έχει το δικαίωμα προγραμματισμού, μελέτης, σχεδιασμού, κατασκευής, κυριότητας και εκμετάλλευσης των Συστημάτων Διανομής Φυσικού Αερίου, που απαιτούνται για να τροφοδοτεί τους προαναφερθέντες πελάτες της. Συστήνονται οι Εταιρείες Διανομής Αερίου (ΕΔΑ) απο την ΔΕΠΑ. και λειτουργούν με τη μορφή ανωνύμων εταιρειών, με γεωγραφικά όρια δραστηριότητας τις περιοχές Αττικής, Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης αντίστοιχα. Στις Εταιρείες Διανομής Αερίου (ΕΔΑ) ανατίθεται ο προγραμματισμός, η μελέτη, ο σχεδιασμός, η κατασκευή, η κυριότητα και εκμετάλλευση του συστήματος Διανομής Φυσικού Αερίου στη γεωγραφική περιοχή δραστηριότητάς τους. Επίσης επωμίζονται την πώληση φυσικού αερίου σε καταναλωτές που καταναλώνουν ετησίως όγκο αερίου μέχρι και του αντίστοιχου των εκατό γιγαβατωρών Ανώτερης Θερμογόνου Δύναμης. Από τα δικαιώματα των ΕΔΑ ή της ΔΕΠΑ, δηλαδή τον προγραμματισμό, τη μελέτη, το σχεδιασμό, την κατασκευή, την εκμετάλλευση του Συστήματος Διανομής Φυσικού Αερίου και την πώληση φυσικού αερίου, για τις ΕΔΑ εντός των γεωγραφικών ορίων δραστηριότητάς τους και για τη ΔΕΠΑ εντός των γεωγραφικών ορίων που αυτή θεωρεί σκόπιμο, επιτρέπεται να εισφερθούν μόνο σε Ανώνυμη Εταιρία Παροχής Αερίου (ΕΠΑ). Η άσκηση των ανωτέρω

17 δικαιωμάτων από τις ΕΠΑ επιτρέπεται μόνο μετά από προηγούμενη Άδεια Διανομής Φυσικού Αερίου, χρονικής ισχύος από 25 μέχρι 35 έτη, η οποία μπορεί να παρατείνεται ανά πενταετία με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Κάθε περιορισμός αναφορικά με το ανώτατο επιτρεπτό ποσοστό συμμετοχής ιδιωτών επενδυτών στο μετοχικό κεφάλαιο των ΕΠΑ καταργείται. Ο νόμος αυτός ουσιαστικά δημιούργησε το πλαίσιο στο οποίο επρόκειτο να κινηθούν μετέπειτα οι ΔΕΠΑ, ΕΠΑ και ΕΔΑ. Όπως θα δούμε και στη συνέχεια οι ΕΔΑ καθυστέρησαν να δημιουργηθούν. Μέρος των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων που διατυπώνει ο νόμος οτι θα είχαν, πέρασαν στις ΕΠΑ, με την έναρξη λειτουργίας τους, και τα υπόλοιπα τα επωμίστηκε η ΔΕΠΑ. Το 1995 επίσης ξεκινούν οι εργασίες για την κατασκευή του δικτύου χαμηλής πίεσης στις πόλεις Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βόλο, Λάρισα και Ασπρόπυργο. Οι εργασίες διήρκησαν 5 χρόνια και κατασκευάστηκαν χλμ. δικτύου. Στις αρχές του 1996 ολοκληρώνεται η κατασκευή του κεντρικού αγωγού και του Μετρητικού Σταθμού Συνόρων Σιδηροκάστρου, και τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους το φυσικό αέριο εισάγεται στον αγωγό και πραγματοποιούνται οι πρώτες δοκιμές. Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους ο πρώτος πελάτης- καταναλωτής φυσικού αερίου (Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης στη Λάρισα) τροφοδοτείται από το δίκτυο. Το 1997 εγκαινιάζεται το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου και ξεκινά η εμπορική δραστηριότητα της ΔΕΠΑ. Το ίδιο έτος η ΔΕΠΑ εξαγοράζει τη ΔΕΦΑ, δηλαδή τη Δημοτική Επιχείρηση Φωταερίου Αθηνών, το δίκτυο της οποίας αποτέλεσε τον πυρήνα ανάπτυξης του φυσικού αερίου στην πρωτεύουσα, κληροδοτώντας στην εταιρεία οικιακούς και εμπορικούς καταναλωτές. Επίσης το 1997 ξεκινά η τροφοδοσία με φυσικό αέριο της μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ στο Κερατσίνι. Η ΔΕΗ αποφάσισε την πλήρη αντικατάσταση της χρήσης μαζούτ με φυσικό αέριο, για περιβαλλοντικούς λόγους και για καλύτερη ενεργειακή απόδοση. Την αμέσως επόμενη χρονιά αρχίζουν επίσης να εφοδιάζονται και οι εγκαταστάσεις της ΔΕΗ στο Λαύριο με φυσικό αέριο προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες λειτουργίας του σταθμού. Εντωμεταξύ η χρηματοδότηση των έργων συνεχίζεται από το Δεύτερο Κοινοτικό Πλαίσια Στήριξης (ΚΠΣ ΙΙ), την κοινοτική πρωτοβουλία INTEREG II και τα προγράμματα ΤΕΝ (Διευρωπαϊκά Δίκτυα Ενέργειας).

18 3.3 Η Εταιρεία Παροχής Αερίου Θεσσαλονίκης - ΕΠΑ Θεσσαλονίκης Α.Ε. και η Εταιρεία Παροχής Αερίου Θεσσαλίας ΕΠΑ Θεσσαλίας Α.Ε. Το 2000 μετά από την επιτυχή κατάληξη διεθνούς πλειοδοτικού διαγωνισμού για την επιλογή ιδιωτών επενδυτών, ιδρύονται οι δύο πρώτες Εταιρείες Παροχής Αερίου (ΕΠΑ) στην περιοχή της Θεσσαλονίκης και της Θεσσαλίας. Η ΔΕΠΑ συμμετέχει με ποσοστό 51% στο μετοχικό κεφάλαιο των εταιρειών, ενώ το υπόλοιπο 49% ανήκει στην ENI Hellas Spa, η οποία έχει και την ευθύνη της διαχείρισης και διοίκησης των εταιριών. Από κοινού οι δύο εταιρείες ασκούσαν τα αποκλειστικά δικαιώματα (α) προγραμματισμού, (β) μελέτης, (γ) σχεδιασμού, (δ) κατασκευής, (ε) εκμετάλλευσης και πώλησης φυσικού αερίου στους Δήμους και Κοινότητες της γεωγραφικής περιφέρειας του Νομού Θεσσαλονίκης και της περιφέρειας Θεσσαλίας αντίστοιχα. Σύμφωνα με την υπ αριθ. Απόφασης Δ1/Γ/Φ7/11819 (Φ.Ε.Κ. 1086/ ) του Υπουργείου Ανάπτυξης, παραχωρούσε στην ΕΠΑ Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας αποκλειστική τριακονταετή άδεια για την διαχείριση της Υπηρεσίας διανομής Φυσικού Αερίου στην Γεωγραφική περιφέρεια της Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας αντίστοιχα, για την προώθηση και διάθεση φυσικού αερίου σε πελάτες με κατανάλωση χαμηλότερη των 100 GWh. 3.4 Κατασκευή Εγκατάστασης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου Το 2000, ολοκληρώνεται και η κατασκευή της εγκατάστασης προσωρινής αποθήκευσης και αεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) στη νήσο Ρεβυθούσα. Πραγματοποιούνται λοιπόν το ίδιο έτος οι πρώτες παραλαβές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από την Αλγερία. H μεταφορά του γίνεται με ναυλωμένο δεξαμενόπλοιο, χωρητικότητας κυβικών μέτρων LNG. Η βασική υποδομή του έργου περιλαμβάνει δυο δεξαμενές υγροποιημένου φυσικού αερίου, συνολικής χωρητικότητας κ.μ., εγκαταστάσεις ελλιμενισμού δεξαμενοπλοίων, κρυογενικές εγκαταστάσεις και αεριοποιητές για την επαναεριοποίηση του υγροποιημένο αερίου. Ο σταθμός συνδέεται μέσω υποθαλάσσιων αγωγών με το κεντρικό σύστημα μεταφοράς. Πιο συγκεκριμένα κατασκευάστηκε δίδυμος αγωγός που συνδέει την Ρεβυθούσα με την ακτή της Αγίας Τριάδας και στη συνέχεια συναντά τον κύριο αγωγό στη θέση Πάτημα (Ελευσίνα). Επίσης το 2000 η ΔΕΠΑ αποκτά έναν ακόμα σημαντικό πελάτη, καθώς υπογράφεται σύμβαση πώλησης φυσικού αερίου μεταξύ της ΔΕΠΑ και του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών.

19 3.5 Η Εταιρεία Παροχής Αερίου Αττικής ΕΠΑ Αττικής Α.Ε. To 2001 Ιδρύεται η Εταιρία Παροχής Αερίου (ΕΠΑ) Αττικής. Σκοπός της εταιρίας είναι να αναπτύξει το σύστημα διανομής φυσικού αερίου μέσω της κατασκευής νέων δικτύων και να παρέχει φυσικό αέριο στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της Αττικής. Το μοντέλο που ακολουθήθηκε και εδώ είναι παρόμοιο με των ΕΠΑ Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας τόσο ως προς την δομή όσο και στις υποχρεώσεις. Η ΔΕΠΑ συμμετέχει με 51%, ενώ το υπόλοιπο 49% ανήκει στην Attiki Denmark, η οποία έχει αναλάβει και τη διοίκηση της εταιρείας. Η ΕΠΑ επωμίζεται την προώθηση και διάθεση φυσικού αερίου σε πελάτες με κατανάλωση χαμηλότερη των 100 GWh στην περιοχή της Αττικής. 3.6 Περεταίρω ανάπτυξη της Αγοράς Φυσικού Αερίου Την ίδια χρονιά ένας ακόμα σταθμός της ΔΕΗ και συγκεκριμένα αυτός της Κομοτηνής στρέφεται για την τροφοδοσία του στο φυσικό αέριο. Επίσης στην Αθήνα η ΔΕΠΑ ξεκινά να δραστηριοποιείται στο χώρο της αεριοκίνησης με την έναρξη λειτουργίας του σταθμού ανεφοδιασμού οχημάτων με φυσικό αέριο στα Άνω Λιόσια Αττικής. Ο σταθμός, ο οποίος είναι ένας από τους μεγαλύτερους της Ευρώπης, ανεφοδιάζει λεωφορεία του ΟΑΣΑ και απορριμματοφόρα δήμων. Το 2002 ξεκινά η χρηματοδότηση των επενδύσεων, για την περίοδο , από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, με την ένταξη μιας σειράς έργων στο επιχειρησιακό πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα στο πλαίσιο του Τρίτου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (ΚΠΣ ΙΙΙ) και στα προγράμματα ΤΕΝ. Τα έργα που εντάχθηκαν, αφορούν σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: Πρόσβαση σε εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας (ελληνοτουρκικός αγωγός). Αναβάθμιση της δυναμικότητας του Σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στη Ρεβυθούσα με στόχο να τριπλασιαστεί η χωρητικότητα του. Διείσδυση σε μεγάλους βιομηχανικούς και εμπορικούς καταναλωτές και στον τομέα των μεταφορών (Αεριοκίνηση). Στα πλαίσια της πρώτης κατηγορίας υπογράφεται μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ ΔΕΠΑ και BOTAS για τη διασύνδεση των δικτύων Ελλάδας-Τουρκίας. Την ίδια χρονιά κιόλας ξεκινούν οι μελέτες για την επέκταση του συστήματος μεταφοράς έως τα ελληνοτουρκικά σύνορα και την υλοποίηση της διασύνδεσή του με το τουρκικό δίκτυο. Τον Ιούλιο του 2002 υπογράφεται επίσης μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ ΔΕΠΑ και EDISON GAS, για τη μελέτη κατασκευής αγωγού που θα συνδέσει τα δίκτυα Ελλάδας-

20 Ιταλίας. Τον Αύγουστο, η BOTAS συνυπογράφει το μνημόνιο συμμετέχοντας στις σχετικές διαδικασίες. Έτσι παράλληλα με τον σχεδιασμό της διασύνδεσης του ελληνοτουρκικού δικτύου, ξεκινά και ο σχεδιασμός του Ελληνοιταλικού αγωγού. Το 2003 ουσιαστικά επικυρώνεται το μνημόνια συνεργασίας τον ΔΕΠΑ και BOTAS, αφού υπογράφεται επίσημη διακρατική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τη διασύνδεση των συστημάτων φυσικού αερίου των δυο χωρών. Ο Ελληνοτουρκικός αγωγός επρόκειτο να αποτελέσει τον βασικό σύνδεσμο του ευρύτερου «Διακασπιακού συστήματος αγωγών φυσικού αερίου», μέσω του οποίου θα μεταφέρονται σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της Κασπίας και της Μέσης Ανατολής, προς την Ευρωπαϊκή ήπειρο. Το 2004 το δίκτυο του φυσικού αερίου αποκτά έναν ακόμα σημαντικό πελάτη, την ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ. Υπογράφεται λοιπόν σύμβαση πώλησης φυσικού αερίου, μεταξύ ΔΕΠΑ και την εταιρεία "ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΕΛΛΑΣ) ΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε. "(ΕΛΛΑΣ) ΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε. 3.7 Ο διαχωρισμός της αγοράς του Δικτύου Μεταφοράς και Αποθήκευσης από τη ΔΕΠΑ Α.Ε. Το 2005, ψηφίζεται από τη Βουλή των Ελλήνων ο Ν.3428 για την απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου, ο οποίος προβλέπει τη δημιουργία θυγατρικής εταιρείας της ΔΕΠΑ µε την επωνυμία Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ ΑΕ). Ο νόµος προβλέπει απόσπαση του κλάδου Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου και μεταβίβασή του στον ΔΕΣΦΑ ΑΕ και λειτουργική ανεξαρτησία των δύο νομικά διαχωρισμένων πλέον εταιρειών. Την ίδια χρονιά ξεκινάνε οι εργασίες για την υλοποίηση της συμφωνίας Ελλάδας-Τουρκίας με την έναρξη της κατασκευής διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου, που θα ενώνει τα δίκτυα των δύο χωρών. Επίσης υπογράφεται διακρατική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, με την οποία οι δύο χώρες δεσμεύονται να υποστηρίξουν το έργο Italy-Greece Interconnector (IGI) που αποτελεί προτεραιότητα για τη σύνδεση του ιταλικού και του ελληνικού δικτύου φυσικού αερίου. Το 2006 εγκαινιάζεται ο σταθμός ανεφοδιασμού οχημάτων με φυσικό αέριο στην Ανθούσα Αττικής. Μαζί με το σταθμό των Άνω Λιοσίων εφοδιάζουν το 20% των λεωφορείων του ΟΑΣΑ στην Αττική καθώς και 102 απορριμματοφόρα δήμων, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης στο λεκανοπέδιο. 3.8 Η αγορά προμήθειας του Φυσικού Αερίου σήμερα Το πλήρες άνοιγμα στην αγορά του φυσικού αερίου επέφερε σημαντικές αλλαγές στη δομή της αγοράς. Η παντοδυναμία, οι ευθύνες και οι αρμοδιότητες της ΔΕΠΑ άρχιζαν με

21 την πάροδο του χρόνου να ελαττώνονται, και να κατανέμονται σε θυγατρικές της επιχειρήσεις. Πλέον η αγορά σήμερα έχει την εξής μορφή: Η διαχείριση του Δικτύου Μεταφοράς και Αποθήκευσης είναι υπό την πλήρη ευθύνη της ΔΕΣΦΑ. Η Διαχείριση του Δικτύου Διανομής είναι υπό την ευθύνη των ΔΕΔΑ και των αντίστοιχων ΕΔΑ. Η Αγορά Προμήθειας είναι υπό την ευθύνη των ΔΕΠΑ και ΕΠΑ. Πιο συγκεκριμένα η ΔΕΠΑ είναι υπεύθυνη για την πώληση φυσικού αέριου σε επιλέγοντες-μεγάλους πελάτες (άρθρο 82 του νόμου 4336/2015) και σε πελάτες που βρίσκονται σε περιοχές, όπου δεν υπάρχουν ΕΠΑ. Οι υπόλοιποι πελάτες απευθύνονται για την αγορά του φυσικού αερίου στις ΕΠΑ. Στις αρμοδιότητες της ΔΕΠΑ έχει παραμείνει η σύναψη διεθνών συμβάσεων, όπως έγινε στο παρελθόν με την Gazprom, την Sonatrach, και την Botas, για την εισαγωγή φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Επίσης πολύ σημαντική αλλαγή είναι και η εξάλειψη των γεωγραφικών περιορισμών που είχαν τεθεί στις ΕΠΑ για την πώληση φυσικού αερίου. Πλέον κάθε ΕΠΑ μπορεί να πουλήσει φυσικό αέριο σε οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδας ανεξάρτητα την γεωγραφική της έδρα, έτσι για παράδειγμα η ΕΠΑ ΑΤΤΙΚΗΣ μπορεί να πουλήσει φυσικό αέριο στη περιοχή της Θεσσαλονίκης. Το 2017 είχαμε μια ακόμα σημαντική εξέλιξη στην αγορά του φυσικού αερίου. Οι ΕΠΑ Θεσσαλονίκης και ΕΠΑ Θεσσαλίας συγχωνεύτηκαν σε μία, την ΕΠΑ ΘΕΣΣ Α.Ε. Τέλος με την έλευση του 2018 έρχεται μια ακόμα μεγάλη αλλαγή. Στα πλαίσια της περεταίρω ανάπτυξης της αγοράς του φυσικού αερίου, έχει αποφασιστεί το πλήρες άνοιγμα της αγοράς. Πιο συγκεκριμένα από το 2018 και έπειτα θα μπορούν συσταθούν πλήρως ιδιωτικές εταιρίες προμήθειας φυσικού αερίου, που έχουν την δυνατότητα να πωλούν και αυτές φυσικό αέριο στους καταναλωτές πέρα από τις υπάρχουσες ΕΠΑ. Με αυτό το τρόπο αναμένεται αύξηση του ανταγωνισμού, με τους καταναλωτές να καρπώνονται καλύτερες υπηρεσίες και καλύτερες τιμές.

22 4. Το άνοιγμα της Αγοράς Μεταφοράς και Αποθήκευσης του φυσικού αερίου 4.1 Ιστορικά στοιχεία Βάση του Νόμου Ν. 3428/2005 για την απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου (ΦΕΚ 313/ στις 30/3/2007 ιδρύεται o Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ). Η ΔΕΣΦΑ βάση του συγκεκριμένου νόμου δημιουργείται ως θυγατρική εταιρεία της ΔΕΠΑ Α.Ε. καθώς και τι δηκτικό της συμβούλιο ορίζεται από την Κυβέρνηση για τα 10 πρώτα χρονιά. Η ΔΕΠΑ Α.Ε. μεταβίβασέ στο ΔΕΣΦΑ το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) που περιλαμβάνει: το σύστημα αγωγών με πίεση πάνω από 19 barg και τον σταθμό ΥΦΑ της Ρεβυθούσας Επιπλέον κατά τη μεταβίβαση ο ΔΕΣΦΑ διαθέτει αποκλειστικό δικαίωμα στη Λειτουργία Συντήρηση Διαχείριση Εκμετάλλευση Ανάπτυξη Του εθνικού συστήματος φυσικού αεριού καθώς και είναι ο ιδιοκτήτης του. Επιπλέων ο Κώδικα Διαχείρισης ΕΣΦΑ που εκδόθηκε την 1η Απριλίου 2010 αποτελεί τον σημαντικότερο σταθμό στη λειτουργία του ΕΣΦΑ. 4.2 Μετοχική σύνθεση ΔΕΣΦΑ Α.Ε. Ο ΔΕΣΦΑ ΑΕ αποτελεί 100% θυγατρική εταιρεία της ΔΕΠΑ ΑΕ σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 2190/1920. Η παρακάτω εικόνα παρουσιάζει τη μετοχική σύνθεση του ΔΕΣΦΑ ΑΕ.

23 4.3 Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου μεταφέρει φυσικό αέριο από τα ελληνοβουλγαρικά ( BULGARTRANSGAZ) και ελληνοτουρκικά (BOTAS) σύνορα. Ο κεντρικός αγωγός μεταφοράς, συνολικού μήκους 512 χλμ. και πίεσης σχεδιασμού 70 barg, εκτείνεται από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα (Προμαχώνας) έως την Αττική. Από τον κεντρικό αγωγό μεταφοράς ξεκινούν κλάδοι μεταφοράς φυσικού αερίου μήκους 947 χλμ., με σκοπό την τροφοδοσία με φυσικού αέριου. ΚΛΑΔΟΙ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Μήκος (χλμ) Κλάδος Αντικύρων (Μαυρονέρι Βοιωτίας AdG) 28,06 Κλάδος Κομοτηνής/Κήπων (Καρπερή Σερρών Κήποι Έβρου) 300,25 Κλάδος Πλατέος (Τρίκαλα Ημαθίας Πλατύ Ημαθίας) 10,97 Κλάδος Λαυρίου (Πάτημα Μαγούλας Λαύριο Αττικής) 101,60 Κλάδος Κερατσινίου (Πάτημα Μαγούλας Κερατσίνι Αττικής) 24,42 Κλάδος HAR (Ασπρόπυργος - Αθήνα HAR) 1,81 Κλάδος Αγ. Θεοδώρων (Μέγαρα Αττικής Motor Oil Κορινθίας) 42,00 Κλάδος Βόλου (Αμπελιά Φαρσάλων Βόλος) 40,87 Κλάδος Τρικάλων (Αμπελιά Φαρσάλων Τρίκαλα) 71,93 Κλάδος Οινοφύτων (Ασωπός Οινόφυτα) 20,57 Κλάδος ΕΚΟ (Πεντάλοφος Διαβατά Θεσσαλονίκης ΕΚΟ) 9,74 Κλάδος ΗΡΩΝΑ (περιοχή Θήβας) 0,65 Κλάδος Ασβεστοχωρίου (Δρυμός Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης) 24,73 Κλάδος Θίσβης (Βάγια Βοιωτίας Θίσβη Βοιωτίας) 28,13 Κλάδος Αλιβερίου (Στεφάνη Βοιωτίας Αλιβέρι Ευβοίας) 73,19 Κλαδος Μεγαλόπολης (Άγιοι Θεόδωροι - Μεγαλόπολη) 167,99 Για την ομαλή λειτουργία του κεντρικού αγωγού και των κλάδων φυσικού αεριού έχουν δημιουργηθεί Κέντρα λειτουργίας και συντήρησης, Σταθμοί μέτρησης / ρύθμισης Σταθμοί Συμπίεσης,

24 Κέντρα ελέγχου και κατανομής φορτιού, Σύστημα Τηλελέγχου και Τηλεπικοινωνιών με σκοπό την λειτουργία και συντήρηση του συνόλου των εγκαταστάσεων, τον έλεγχο της ομαλής λειτουργίας και την αδιάλειπτη μεταφορά και παροχή αεριού. 4.4 Σημεία Εισαγωγής και Εξαγωγής Φυσικού Αερίου Από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ορίζονται 3 σημεία εισόδου φυσικού αερίου στη χώρα (Σιδηρόκαστρο, Κήποι και LNG )και 34 σημεία εξόδου. Από την εφημερίδα της κυβέρνησης Απρίλιος 2010 ορίζονται τα σημεία εισόδου και εξόδου. Ως Σημείο Εισαγωγής Φυσικού Αερίου (Σημείο Εισαγωγής) ορίζεται το σημείο από το οποίο Φυσικό Αέριο εισέρχεται στο ΕΣΦΑ από Σύστημα Φυσικού Αερίου άλλης χώρας στα σύνορα της ελληνικής επικράτειας, ή από ΑΣΦΑ. Στην περίπτωση Εγκατάστασης ΥΦΑ που εντάσσεται στο ΕΣΦΑ, ως Σημείο Εισαγωγής νοείται το Σημείο Παράδοσης ΥΦΑ της Εγκατάστασης. Ως Σημείο Εξαγωγής Φυσικού Αερίου (Σημείο Εξαγωγής) ορίζεται το σημείο από το οποίο Φυσικό Αέριο εξέρχεται από το ΕΣΦΑ προς Σύστημα Φυσικού Αερίου άλλης χώρας στα σύνορα της ελληνικής επικράτειας, ή ΑΣΦΑ ή Δίκτυο Διανομής ή Εγκατάσταση Απόληψης Φυσικού Αερίου. 4.5 Υγροποιημένο φυσικό αέριο (ΥΦΑ) Το υγροποιημένο φυσικό αέριο είναι φυσικό αέριο που έχει μετατραπεί προσωρινά σε υγρή μορφή για τη διευκόλυνση της αποθήκευσης ή της μεταφοράς του. Κατά την διαδικασία υγροποίησης απαιτείται προ-επεξεργασία για την αφαίρεση των προσμείξεων. Προέρχεται από χώρες με μεγάλα αποθέματα φυσικού αερίου όπως Αλγερία, την Αυστραλία, το Μπρουνέι, την Ινδονησία, την Λιβύη, τη Μαλαισία, τη Νιγηρία, το Ομάν, το Κατάρ, και το Τρινιντάντ & Τομπάγκο. Το ΥΦΑ μεταφέρεται σε ειδικές μονωμένες δεξαμενές αποθήκευσης που είναι συνήθως κάτω από το έδαφος και διατηρούν το υγρό σε χαμηλή θερμοκρασία. Από το 1999 λειτουργεί στη Ρεβυθούσα Τερματικός Σταθμός Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου και είναι μία από τις τρεις πηγές τροφοδοσίας του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου. Τον Οκτώβριο του 2007 πραγματοποιήθηκε η πρώτη φάση αναβάθμισης του σταθμού ΥΦΑ της Ρεβιθούσας από τον ΔΕΣΦΑ αυξάνοντας την παραλαβή φορτίων και αποθήκευσης καθώς και τη δυνατότητα αεριοποίησης.τώρα βρισκόμαστε στη 2 η φάση αναβάθμισης όπου θα κατασκευαστεί νέα δεξαμενή αποθήκευσης καθώς και αύξηση της αεριοποίησης. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι τον Απρίλιο του 2009 ο σταθμός ΥΦΑ είναι ενεργειακά ανεξάρτητος καθώς λειτουργεί μονάδα Συμπαραγωγής

25 Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ). Λειτουργεί μα καύσιμο φυσικό αέριο παρέχει ηλεκτρική αυτονομία στην ΥΦΑ καθώς και παράγει Θερμική ενέργεια από τη συμμετοχή της στην αεριοποίηση του φυσικού αεριού. Ένα μεγάλο ποσοστό της ενέργειας αυτής δίνεται προς πώλησης μέσω της ΔΕΣΜΗΕ. 4.6 Ανάπτυξη του Εθνικό Σύστηματος Φυσικού Αερίου Σύμφωνα με το άρθρο 91 του Κώδικα Διαχείρισης ΕΣΦΑ έχει ανακοινωθεί από το ΔΕΣΦΑ μελέτη ανάπτυξης του εθνικού συστήματος φυσικού αερίου για τα έτη Στη μελέτη αυτή αναφέρονται οι: Τις προβλέψεις της ΔΕΣΦΑ για την ετήσια ζήτηση Φυσικού Αερίου (ωριαία και ημερήσια ζήτηση ανά περιφέρεια ) Τις εκτιμήσεις της ΔΕΣΦΑ για δυνατότητες κάλυψης της απαιτούμενης ζήτησης Τις εκτιμήσεις της ΔΕΣΦΑ για επέκταση του δικτύου της ΕΣΦΑ. Στη συγκεκριμένη μελέτη γίνονται αναφορές στα ιστορικά στοιχεία ζήτησης φυσικού αεριού. Όπου παρατηρούμε μείωση της ζήτησης με μεγίστη ζήτηση το 2011 και από εκεί και μετά τη σταδιακή πτώση της. Δυο βασικοί λόγοι για την μείωση αυτή είναι: Η παρατεταμένη οικονομική κρίση της χωράς και Οι αλλαγές στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας της χωράς. Η συμβολή του φυσικού αεριού στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας τα τελευταία 3 χρόνια: Παρατηρούμε αύξηση των εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας και των ΑΠΕ σε σχέση με το φυσικό αέριο. Για το έτος 2015 τα ποσοστά συμμετοχής της προμήθειας φυσικού αερίου ανά Σημείο Εισόδου διαμορφώθηκαν ως εξής: Σημείο Εισόδου Σιδηρόκαστρο 62%, σημείο εισόδου

26 Κήποι 20% και ΥΦΑ 18%. Είναι προφανές ότι το κύριο σημείο εισόδου φυσικού αεριού στην χώρα είναι το Σιδηρόκαστρο. Επιπλέον στη μελέτη αυτή μπορούμε να δούμε την πρόβλεψη ζήτησης για το την εκτίμηση ζήτησης φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή και εκτίμηση συνολικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας για την επόμενη δεκαετία, λαμβάνοντας υπόψη πολλούς παράγοντες όπως την εκτίμηση τιμών προμήθειας Φυσικού Αερίου τις προβλέψεις διεθνών οργανισμών για την τιμή πετρελαίου τα επόμενα έτη,τα ιστορικά δεδομένα για την ημερήσια κατανάλωση, τα ιστορικά θερμοκρασιακά δεδομένα προηγούμενων ετών κ.α. Εκτίμηση μεταβολής ρυθμού αύξησης κατανάλωσης φυσικού αερίου:

27 Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) είναι υπεύθυνη για την παρακολούθηση των νέων έργων για την ανάπτυξη του ΕΣΦΑ, λαμβάνοντας υπόψη την μελέτη που αναφέραμε παραπάνω καθώς και την υφιστάμενη προσφορά και ζήτησης φυσικού αεριού την απόδοση του ΕΣΦΑ την τροφοδοσία νέων περιοχών και την βιωσιμότητα των έργων που εντάσσονται. Κατασκευή αγωγού υψηλής πίεσης από τη Μάνδρα Αττικής ως την εγκατάσταση των ΕΛΠΕ στην Ελευσίνα για τη σύνδεση με το ΕΣΦΑ και του σχετικού μετρητικού σταθμού Κατασκευή αγωγού Υψηλής πίεσης Μαυρομάτι (Βάγια)-Λάρυμνα και του απαραίτητου Μετρητικού Σταθμού για τη σύνδεση της ΛΑΡΚΟ Γ.Μ.Μ Α.Ε. με το ΕΣΦΑ Σταθμός Συμπίεσης στους Κήπους Σταθμός Μ/Ρ στην Κομοτηνή Σταθμός Μ/Ρ στην Ν. Μεσήμβρια για την σύνδεση του ΕΣΜΦΑ με τον TAP Αγωγός Υψηλής Πίεσης Κομοτηνή Θεσπρωτία (τμήμα ενταγμένο στο ΕΣΦΑ) 2η αναβάθμιση του τερματικού σταθμού ΥΦΑ της νήσου Ρεβυθούσας 2ηΑναβάθμιση Μετρητικού Συνοριακού Σταθμού (ΜΣΣ)Σιδηροκάστρου Μελέτη, προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία εξοπλισμού SCADA Πεδίου Αναβάθμιση ηλεκτρολογικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, συστήματος τιμολόγησης και εξοπλισμού SCADA πεδίου σε Σταθμούς M/R 1ης γενιάς ( ) Επεκτάσεις και αναβαθμίσεις μετρητικών σταθμών Βόρειας και Ανατολικής Θεσ/νίκης Αναβάθμιση του συστήματος σταθερών επικοινωνιών του ΕΣΦΑ Έργα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών

28 Έργα εκσυγχρονισμού ΕΣΦΑ Το σύνολο του προϋπολογισμού για τα παραπάνω έργα ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού είναι στα ευρώ. Επιπλέων η ΔΕΣΦΑ ανακοινώνει κάθε χρόνο και ένα κατάλογο με μικρά έργα το 2016 το σύνολο τους έφτασε στα ευρώ. 4.7 Υπηρεσίες του ΔΕΣΦΑ Ο ΔΕΣΦΑ παρέχει ρυθμιζόμενες υπηρεσίες όπως : Υπηρεσίες χρήσης συστήματος μεταφοράς Υπηρεσίες εξισορρόπησης φορτιού Υπηρεσίες χρήσης εγκατάστασης ΥΦΑ Διεξαγωγή δημοπρασιών Καθώς και μη ρυθμιζόμενες υπηρεσίες όπως : Επικουρικές υπηρεσίες μεταφοράς Πρόσθετες υπηρεσίες εγκατάσταση ΥΦΑ Λοιπές μη ρυθμιζόμενες Υπηρεσίες Οι Υπηρεσίες Μεταφοράς περιλαμβάνουν: Την παραλαβή από τον Διαχειριστή Ποσότητας Φυσικού Αερίου από ένα ή περισσότερα Σημεία Εισόδου Τη μεταφορά της Ποσότητας Φυσικού Αερίου μέσω του ΕΣΜΦΑ. Την παράδοση Ποσότητας Φυσικού Αερίου από το Διαχειριστή σε ένα ή περισσότερα Σημεία Εξόδου. Την εκτέλεση των αναγκαίων μετρήσεων μέσω των μετρητικών διατάξεων στα Σημεία Εισόδου και Εξόδου Για τις υπηρεσίες μεταφοράς απαιτείται σύναψη συμβάσης μεταξύ της ΔΕΣΦΑ και του χρήστη (ο χρήστης ανήκει Μητρώο Χρηστών του ΕΣΦΑ). Η σύμβαση περιέχει: Συμβατική Διάρκεια(Ημερομηνία Έναρξης Παροχής Λήξης Παροχής Υπηρεσιών) Υποχρεώσεις Συμβαλλομένων Μερών Τιμολόγηση και Πληρωμές Μετρήσεις και Δοκιμές Ευθύνη των Συμβαλλομένων Μερών Εγγυήσεις Υποκατάσταση Λύση Καταγγελία Υποχρέωση Εχεμύθειας Εφαρμοστέο Δίκαιο Επίλυση Διαφορών Δωσιδικία Τροποποιήσεις Σύμβασης Υπηρεσιών Ημερομηνία

29 Τελικοί Όροι Καθώς και Δέσμευση Μεταφορικής Ικανότητας Παράδοσης σε Σημεία Εισόδου, Σημεία Εισόδου Αντίστροφης Ροής και Δέσμευση Μεταφορικής Ικανότητας Παραλαβής σε Σημεία Εξόδου, Σημεία Εξόδου Αντίστροφης Ροής. Οι Υπηρεσίες χρήσης εγκατάστασης ΥΦΑ Την Εκφόρτωση ΥΦΑ η οποία συνίσταται στη Σύνδεση πλοίου ΥΦΑ, την Έγχυση ΥΦΑ και την Αποσύνδεση πλοίου ΥΦΑ Τη διάθεση στο Χρήστη ΥΦΑ αποθηκευτικού χώρου στην Εγκατάσταση ΥΦΑ για την προσωρινή αποθήκευση του Φορτίου ΥΦΑ (Προσωρινή Αποθήκευση ΥΦΑ). Την αεριοποίηση του Φορτίου ΥΦΑ και την εν συνεχεία έγχυσή του στο Σύστημα Μεταφοράς μέσω του Σημείου Εισόδου ΥΦΑ. Την εκτέλεση των αναγκαίων μετρήσεων καθώς και κάθε ενέργειας που απαιτείται για την αποτελεσματική, ασφαλή και οικονομικά αποδοτική λειτουργία της Εγκατάστασης ΥΦΑ, στο πλαίσιο παροχής των υπηρεσιών που αναφέρονται στα ανωτέρω. Για τις υπηρεσίες χρήσης εγκατάστασης ΥΦΑ απαιτείται σύναψη συμβάσης μεταξύ της ΔΕΣΦΑ και του χρήστη (ο χρήστης ανήκει Μητρώο Χρηστών του ΕΣΦΑ καθώς αντίστοιχες συμβάσεις και για τα δυο μέλη χρησιμοποιούνται). 4.8 Διαδικασία δημοπρασιών για τη δέσμευση και κατανομή δυναμικότητας στο Σημείο Διασύνδεσης Kulata Σιδηρόκαστρο Με απόφαση της ΡΑΕ 518 /2016 ορίζεται η διαδικασία δημοπρασιών για τη δέσμευση και κατανομή δυναμικότητας στο Σημείο Διασύνδεσης Kulata Σιδηρόκαστρο. Προβλέπεται ότι θα γίνεται αποκλείστηκα μέσω της πλατφόρμας Regional Booking Platform (RBP).Δικαίωμα συμμέτοχης έχουν οι χρήστες μεταφοράς καθώς και οι εγγεγραμμένοι χρήστες στο μητρώο Δυνητικών Αντισυμβαλλομένων Χρηστών. Υπάρχουν δυο προϊόντα που δημοπρατούνται: Αδιάλειπτη Μεταφορική Ικανότητα Παράδοσης διάρκειας τριών μηνών Αδιάλειπτη Μεταφορική Ικανότητα Παράδοσης διάρκειας εννέα μηνών Ο τύπος της δημοπρασίας είναι ascend clock auction. Ο ΔΕΣΦΑ ορίζει την ποσότητα καθώς και μια ελάχιστη τιμή. Επιπλέον ορίζει μικρά και μεγάλα bid steps. Σε περίπτωση που δεν έχει υπερβεί την ποσότητα της δημοπρασίας ο κάθε χρήσης παίρνει την αντίστοιχη ποσότητα που ζήτησε στην συγκεκριμένη τιμή. Αν η ποσότητα ζήτησης είναι μεγαλύτερη από την διαθέσιμη ποσότητα η δημοπρασία μπαίνει σε pit stop φάση.

30 Ανάλογα τον γύρο η τιμή αυξάνεται και οι χρήστες δηλώνουν νέα ποσότητα. Η τιμή αυξάνεται ανάλογα αν έχουν επιλεχτεί μικρά ή μεγάλα bid steps. Ο διαγωνισμός λήγει όταν η ποσότητα ζήτησης είναι ίση ή μικρότερη της προσφερόμενης ποσότητας. 4.9 Νόμοι, Οδηγίες και Κανονισμοί Για την παροχή κίνητρων στις κάθετα ολοκληρωμένες επιχειρήσεις να κάνουν επενδύσεις καθώς και για αποφύγει εκμετάλλευσης του δικτύου θα πρέπει να γίνει διαχωρισμός των δικτυών από την παραγωγή μεταφορά και προμήθεια. Οι παρακάτω νομοί, οδηγίες και κανονισμοί έχουν οριστεί για τον σκοπό αυτό: ν. 4001/2011 (ΦΕΚ Α 179) «Για τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου, για Έρευνα, Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσεις», όπως ισχύει, και ιδίως του άρθρου 69 αυτού. ν. 2773/1999 «Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας Ρύθμιση θεμάτων ενεργειακής πολιτικής και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 286), όπως ισχύει. π.δ. 139/2001 «Κανονισμός Εσωτερικής Λειτουργίας και Διαχείρισης της ΡΑΕ» (ΦΕΚ Α 121), όπως ισχύει. ν. 3428/2005 «Απελευθέρωση αγοράς φυσικού αερίου» (ΦΕΚ Α 313), όπως ισχύει. Οδηγία 2009/73/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Ιουλίου 2009 «Σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά Φυσικού Αερίου και την κατάργηση της Οδηγίας 2003/55/ ΕΚ» (ΕΕ L 211/ ). Κανονισμός (ΕΚ) 715/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Ιουλίου 2009 «Σχετικά με τους όρους πρόσβασης στα δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1775/2005 (EE L 211/ ). Τον Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 984/2013 της Επιτροπής της 14ης Οκτωβρίου 2013 για τη θέσπιση κώδικα δικτύου σχετικά με μηχανισμούς κατανομής δυναμικότητας στα συστήματα μεταφοράς αερίου και για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 715/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (EE L 273/ ). Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 312/2014 της Επιτροπής της 26ης Μαρτίου 2014 για τη θέσπιση κώδικα δικτύου όσον αφορά την εξισορρόπηση του φορτίου φυσικού αερίου στα δίκτυα μεταφοράς (EE L 91/ ). Κανονισμός (ΕΕ) αριθμ. 703/2015 της Επιτροπής της 30ης Απριλίου 2015 για τη θέσπιση κώδικα δικτύου όσον αφορά τους κανόνες για τη δια λειτουργικότητα και την ανταλλαγή δεδομένων (ΕΕ L 113/ ). Στους παραπάνω νόμους και διατάξεις ορίζονται έννοιες όπως η κατοχή του φυσικού αεριού και πραγματοποιείται διαχωρισμός (ο διαχειριστής δεν έχει κυριότητα του φυσικού αεριού κατά τη μεταφορά του μέσω του δικτύου του ΕΣΦΑ). Ορίζονται τα

31 σημεία εισόδου, εξόδου και αποθήκευσης. Ορίζονται τα σημεία εξόδου διανομής (ΣΕΔΔ) και η ποιότητα του φυσικού αεριού. Επιπλέον οριοθετείτε η παροχή υπηρεσιών μεταφοράς φυσικού αεριού σε αδιάληπτη βάση καθώς και σε διακοπτόμενη βάση. Τα καθήκοντα μεταφοράς, αποθήκευσης ή/και ΥΦΑ των διαχειριστών συστημάτων Να εκμεταλλεύεται, συντηρεί και αναπτύσσει το δίκτυο μεταφοράς για τη διασφάλιση ενιαίας αγοράς, Να μη κάνει διακρίσεις μεταξύ των χρηστών του δικτύου Να παρέχει επαρκείς πληροφορίες στους υπόλοιπους διαχειριστές μεταφοράς και αποθήκευσης για αποτελεσματική λειτουργία του δικτύου Να παρέχει στους χρήστες του δικτύου τις πληροφορίες που χρειάζονται Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) Τα Ανεξάρτητα Συστήματα Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) είναι Συστήματα Φυσικού Αερίου πέραν του ΕΣΦΑ, ανεξαρτήτως διασύνδεσης με αυτό. Για τη δημιουργία ΑΣΦΑ χρειάζεται ιδική άδεια η οποία να πληροί τα παρακάτω κριτήρια. Εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος Εξυπηρέτηση περιοχών που δεν τροφοδοτούνται με φυσικό αέριο, Ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού της Χώρας Προστασία του περιβάλλοντος. Την χρηματοοικονομική δυνατότητα του αιτούντος του για ασφαλή, αξιόπιστη και οικονομικά αποτελεσματική λειτουργία του έργου. Στην παροχή πρόσβασης τρίτων στο ΑΣΦΑ με άμεσο και οικονομικό τρόπο. Μέχρι σήμερα λειτουργεί μόνο το Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου Αλεξανδρούπολης, που είναι ένας πλωτός σταθμός αεριοποίησης του υγροποιημένου φυσικού αερίου Τελευταία νέα και εξελίξεις Λειτουργία και η συντήρηση του αγωγού ΤΑΡ.Το συγκεκριμένο έργο το αναλαμβάνει η κοινοπραξία που θα ιδρυθεί μεταξύ ΔΕΣΦΑ και ALBGAZ καθώς θα διαθέτει τη συντήρηση και λειτουργία του στο αλβανικό έδαφος και η ΔΕΣΦΑ την συντήρηση και λειτουργία του ΤΑP στο ελληνικό έδαφος. Νομοσχέδιο που προβλέπει διαγωνισμό για την πώληση του 66% των μετοχών του ΔΕΣΦΑ (35% από τα ΕΛΠΕ και 31% από το ΤΑΙΠΕΔ) έως το τέλος του 2017, ενώ το υπόλοιπο 34% θα μεταβιβασθεί στο Δημόσιο.

32 Συγκεκριμένα στο νέο διαγωνισμό που θα πραγματοποιηθεί για την πώληση οι συμμετέχοντες θα είναι : από την Ιταλία - Snam ( μέτοχοι του αγωγού TAP του ΔΕΣΦΑ),απο Ισπανία Enegas από το Βέλγιο η Fluxys στους ενδιαφερόμενους συγκαταλέγεται επίσης η ολλανδική Gasunie, η ρουμανική Transgaz, καθώς επίσης και νέοι παίκτες σαν την γαλλική GRTgas, αλλά και funds όπως τα SFPI και Marguerite (θα πρέπει να συμμετάσχουν σε σχήματα με κάποιο ευρωπαίο διαχειριστή, καθώς αυτό αποτελεί πλέον προϋπόθεση για την διεκδίκηση της ΔΕΣΦΑ ). Το τελευταίο 10ετές επενδυτικό πρόγραμμα του ΔΕΣΦΑ δείχνει ότι η εταιρεία παραμένει μια ιδιαίτερα ελκυστική περίπτωση για σοβαρούς επενδυτές, με ισχυρές επιχειρηματικές προοπτικές. Η προκήρυξη θα απευθύνεται μόνο σε ευρωπαϊκούς διαχειριστές δικτύου και ο διαγωνισμός για την πώληση του 66% θα γίνει με διαδικασίες fast track, προκειμένου να έχει ολοκληρωθεί ως το τέλος του 2017.

33 5. Το άνοιγμα της Αγοράς Διανομής του φυσικού αερίου 5.1 Νομοθετικό Πλαίσιο Η Διαδικασία ανοίγματος της αγοράς Οι δραστηριότητες Διανομής και Διαχείρισης Δικτύων Διανομής φυσικού αερίου στην Ελλάδα ασκούνταν μέχρι την 31/12/2016 αποκλειστικά από την ΔΕΠΑ Α.Ε., την ΕΠΑ Θεσσαλίας Α.Ε., την ΕΠΑ Θεσσαλονίκης Α.Ε. και την ΕΠΑ Αττικής Α.Ε. στις αντίστοιχες γεωγραφικές περιοχές δραστηριότητάς τους. Με τους νόμους 4336/2015, 4414/2016 και 4425/2016 τροποποιήθηκε ο ν. 4001/2011 και επιβλήθηκε στις ως άνω εταιρείες η υποχρέωση για νομικό και λειτουργικό διαχωρισμό των δραστηριοτήτων διανομής από τις λοιπές δραστηριότητές τους μέχρι την 1η Ιανουαρίου Έγινε ενσωμάτωση των οδηγιών 2009/73/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τους κανόνες για την εσωτερική αγορά Φυσικού Αερίου. Σε συμμόρφωση με το ως άνω νομοθετικό πλαίσιο, η ΔΕΠΑ Α.Ε. προχώρησε στην απόσχιση του κλάδου Διανομής και στην εισφορά του στη νεοσυσταθείσα για τον σκοπό αυτό «ΕΔΑ Λοιπής Ελλάδος» η οποία ασκεί τις δραστηριότητες της Διανομής και της Διαχείρισης του Δικτύου Διανομής Λοιπής Ελλάδος. Οι δραστηριότητες Διανομής και Διαχείρισης των Δικτύων Διανομής Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης ασκούνται από την ΕΔΑ ΘΕΣΣ και του Δικτύου Διανομής Αττικής από την ΕΔΑ Αττικής, από τις οποίες έχουν αποσχιστεί οι δραστηριότητες της προμήθειας φυσικού αερίου Οι Υπηρεσίες Διανομής φυσικού Αερίου Ο Διαχειριστής υποχρεούται να παρέχει στους Χρήστες Διανομής και στους Τελικούς Πελάτες Υπηρεσίες Διανομής (Βασική Δραστηριότητα) κατά τον πλέον οικονομικό, διαφανή και άμεσο τρόπο, χωρίς διακρίσεις μεταξύ των Χρηστών Διανομής ή των Τελικών Πελατών: Παραλαβή από τον Διαχειριστή ποσοτήτων Φυσικού Αερίου στα Σημεία Εισόδου. Διοχέτευση των ποσοτήτων Φυσικού Αερίου μέσω του Δικτύου Διανομής. Παράδοση ποσοτήτων Φυσικού Αερίου από τον Διαχειριστή στα Σημεία Παράδοσης. Εξασφάλιση της ομαλής, ασφαλούς, αξιόπιστης και αδιάλειπτης τεχνικής λειτουργίας του Δικτύου Διανομής, και παρακολούθηση μέσω των συστημάτων ελέγχου. Μέτρηση της ποσότητας Φυσικού Αερίου που παραδίδεται στα Σημεία Παράδοσης. Στη Βασική Δραστηριότητα του Διαχειριστή περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:

34 Παροχή πρόσβασης χρήσης του Δικτύου Διανομής στους Χρήστες Διανομής, με αντικειμενικά και αμερόληπτα κριτήρια, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η ομαλή και ασφαλή λειτουργία του Δικτύου Διανομής, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στον παρόντα Κώδικα και την οικεία νομοθεσία. Ανάπτυξη (σχεδιασμός και κατασκευή) του Δικτύου Διανομής. Επιθεώρηση, συντήρηση, αντικατάσταση και αναβάθμιση του Δικτύου Διανομής. Διαχείριση του Δικτύου Διανομής, με διαφανή, αντικειμενική και χωρίς διακρίσεις πρόσβαση σε όλους τους Χρήστες Διανομής. Εξασφάλιση της ασφάλειας του Δικτύου Διανομής, διαχείριση και άμεση ανταπόκριση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, διαχείριση κρίσεων. Θεώρηση μελετών Εσωτερικών Εγκαταστάσεων και διενέργεια αυτοψίας σε νέες οικοδομές. Θεώρηση μελετών Εσωτερικών Εγκαταστάσεων, έλεγχος Εσωτερικών Εγκαταστάσεων για την έκδοση της Άδειας Χρήσης Εσωτερικής Εγκατάστασης όπως προβλέπονται στους τεχνικούς κανονισμούς εσωτερικών εγκαταστάσεων (ΦΕΚ 236/ & ΦΕΚ 976/ ), όπως αυτοί εκάστοτε ισχύουν. Δειγματοληπτικός έλεγχος σε Εσωτερικές Εγκαταστάσεις που έχει παρέλθει διάστημα άνω των τεσσάρων (4) ετών από την πρώτη ενεργοποίηση της Εσωτερικής Εγκατάστασης. Προμήθεια, εγκατάσταση και συντήρηση σταθμών μέτρησης και ρύθμισης πίεσης που δεν προορίζονται για την τροφοδοσία Τελικού Πελάτη. Προώθηση της χρήσης του Φυσικού Αερίου μέσω μεθόδων αγοράς για την ανάπτυξη του Δικτύου Διανομής και τη σύνδεση νέων Τελικών Πελατών με το Δίκτυο Διανομής. Ανάπτυξη και λειτουργία εύχρηστων και ασφαλών πληροφοριακών συστημάτων, για την εκτέλεση των δραστηριοτήτων του Διαχειριστή. Διαχείριση διαδικασιών αλλαγής Χρήστη Διανομής σε Σημείο Παράδοσης. Συλλογή, διαβίβαση και αποθήκευση δεδομένων συστημάτων τηλελέγχου και τηλεχειρισμού υποδομών Δικτύου Διανομής. Εγκατάσταση, συντήρηση και βαθμονόμηση μετρητικών συστημάτων και έλεγχος καλής λειτουργίας διορθωτών όγκου που είναι εγκατεστημένοι στα Σημεία Παράδοσης. Εγκατάσταση αποσυμπίεσης Φυσικού Αερίου, καθώς και εγκατάσταση αποθήκευσης φιαλών Συμπιεσμένου Φυσικού Αερίου για τη διασφάλιση της αδιάλειπτης τροφοδοσίας Φυσικού Αερίου. Αγορά ποσότητας Φυσικού Αερίου για την πλήρωση νέου τμήματος του Δικτύου Διανομής (Αέριο Πλήρωσης) ή για υφιστάμενο τμήμα, εάν για λόγους συντήρησης απαιτήθηκε η μερική εκτόνωσή του. Όσμηση Φυσικού Αερίου. Καθοδική προστασία. Λειτουργία τηλεφωνικής υπηρεσίας έκτακτης ανάγκης σε 24ωρη βάση.

35 Διαχείριση και επικοινωνία με Χρήστες Διανομής, Τελικούς Πελάτες και τρίτους για την ορθή, ομαλή και αποδοτική παροχή υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών σημείων εξυπηρέτησης. Έλεγχος και διασφάλιση ποιότητας υλικών που σχετίζονται με την κατασκευή του Δικτύου Διανομής. Εγκατάσταση εξοπλισμού τηλεμέτρησης σε υφιστάμενα Σημεία Παράδοσης για λόγους ασφαλείας κατόπιν πρωτοβουλίας του Διαχειριστή, συμπεριλαμβανομένου του απαραίτητου εξοπλισμού υποστήριξης. Ενεργοποίηση Μετρητών. Σύμφωνα με το άρθρο 80Β του νόμου 4336/2015 τα Δίκτυα Διανομής που έχουν κατασκευαστεί εντός της ελληνικής επικράτειας είτε από τη ΔΕΠΑ Α.Ε. είτε από τις ΕΠΑ Αττικής, Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης, παραμένουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΔΕΠΑ Α.Ε. Έργα επέκτασης των υφιστάμενων Δικτύων Διανομής που θα εκτελεστούν από τις ΕΔΑ που συστήνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 80Α του παρόντος νόμου, ανήκουν στην αποκλειστική κυριότητα αυτών. 5.2 Η Εταιρεία Διανομής Αερίου Αττικής ΕΔΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε. Η Εταιρεία διανομής Φυσικού Αερίου Αττικής λειτουργεί ως ο Διαχειριστής του Δικτύου Διανομής στην περιοχή της Αττικής. Η κύρια δραστηριότητα της εταιρείας είναι η λειτουργία, η συντήρηση και η ανάπτυξη του δικτύου διανομής στην Αττική, καθώς και η μέριμνα για τη σύνδεση των κατοίκων του λεκανοπεδίου με τρόπο ασφαλή και αποδοτικό. Η λειτουργιά της εταιρείας είναι ρυθμιζόμενη και διέπεται από τις αρχές της διαφανούς και αμερόληπτης μεταχείρισης των παραγόντων της αγοράς και της ισότιμης πρόσβασης των χρηστών του δικτύου σε αυτό Ιστορικά στοιχεία Το έτος 1998 η Πρωτεύουσα τροφοδοτείται με φυσικό αέριο που εισάγεται από τη Ρωσία μέσω αγωγών και αργότερα από την Αλγερία με ειδικά δεξαμενόπλοια LNG και μεταφέρεται από τα δίκτυα της ΔΕΠΑ. Όπως προαναφέρθηκε, το 2001 ιδρύθηκε η Εταιρεία Παροχής Αερίου (ΕΠΑ) Αττικής Α.Ε. με κύρια δραστηριότητα την αποκλειστική διανομή αλλά και εμπορία του φυσικού αερίου στην Αττική. Χρονολογία ορόσημο το έτος 2015 όπου ψηφίζεται η τροποποίηση του νόμου 4001/2011 που προβλέπει το σταδιακό άνοιγμα της αγοράς της λιανικής αγοράς φυσικού αερίου και υπαγορεύει το διαχωρισμό των δραστηριοτήτων διανομής και εμπορίας της ΕΠΑ Αττικής. Το 2017 η ΕΔΑ Αττικής ξεκινά τη λειτουργία της ως ο αποκλειστικός Διαχειριστής του Δικτύου Διανομής Φυσικού Αερίου στην Αττική.

36 5.2.2 Η μετοχική σύνθεση της ΕΔΑ Αττικής Η ΕΔΑ Αττικής είναι ανώνυμη εταιρεία στην οποία συμμετέχουν κατά 51% η ΔΕΠΑ (Δημόσια Επιχείρηση Αερίου) και κατά 49% η εταιρεία Shell Gas B.V. που είναι μέλος του ομίλου Royal Dutch / Shell Group, της διεθνούς υπερδύναμης στους τομείς του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας και διατηρεί ηγετική παρουσία στην παραγωγή κι επεξεργασία του υγροποιημένου φυσικού αερίου, σε περισσότερες από σαράντα χώρες Το Δίκτυο Διανομής του φυσικού αερίου Αττικής Το δίκτυο Μεταφοράς και Αποθήκευσης του φυσικού αερίου είναι αρμοδιότητα του ΔΕΣΦΑ. Το δίκτυο διανομής της ΕΔΑ Αττικής τροφοδοτείται με φυσικό αέριο από το δίκτυο μεταφοράς του ΔΕΣΦΑ από πέντε σημεία εισόδου στην Αττική. Η διανομή του φυσικού αερίου στην περιοχή της Αττικής γίνεται μέσα από τα δίκτυα μέσης και χαμηλής πίεσης. Σήμερα η ΕΔΑ Αττικής μέσω ενός σύγχρονου δικτύου αγωγών χαμηλής και μέσης πίεσης μήκους 3.350km διανέμει το φυσικό αέριο καθημερινά με ασφάλεια σε χιλιάδες νοικοκυριά κι επιχειρήσεις σε πάνω από 65 Δήμους στην Αττική. Στους Δήμους: Αγία Βαρβάρα, Αγία Παρασκευή, Άγιοι Ανάργυροι, Άγιος Δημήτριος, Άγιος Ιωάννης Ρέντης, Άγιος Στέφανος, Αθήνα, Αιγάλεω, Άλιμος, Άνοιξη, Αργυρούπολη, Ασπρόπυργος, Αχαρνές, Βούλα, Βριλήσσια, Βύρωνας, Γαλάτσι, Γλυκά Νερά, Γλυφάδα, Δάφνη, Δραπετσώνα, Ελευσίνα, Ελληνικό, Ζωγράφου, Ηλιούπολη, Ηράκλειο, Θρακομακεδόνες, Ίλιον, Καισαριανή, Καλλιθέα, Καματερό, Κερατσίνι, Κηφισιά, Κορυδαλλός, Κορωπί, Κρυονέρι, Λυκόβρυση, Μάνδρα Μαρούσι, Μελίσσια, Μεταμόρφωση, Μοσχάτο, Νέα Ερυθραία, Νέα Ιωνία, Νέα Πεντέλη, Νέα Φιλαδέλφεια, Νέα Χαλκηδόνα, Νέο Ψυχικό, Νίκαια, Παλαιό Φάληρο, Παλαιό Ψυχικό, Παλλήνη, Παπάγος, Πειραιάς, Πέραμα, Περιστέρι, Πετρούπολη, Πεύκη, Ταύρος, Υμηττός, Φιλοθέη, Χαϊδάρι, Χαλάνδρι και Χολαργός. Το δίκτυο μέσης πίεσης αποτελείται από 320km αγωγών μέσης πίεσης, σωλήνες χάλυβα με ονομαστική πίεση λειτουργίας 19bar ή 10bar, στους οποίους συνδέονται μεγάλοι βιομηχανικοί καταναλωτές καθώς και οι σταθμοί διανομής οι οποίοι τροφοδοτούν τα δίκτυα χαμηλής πίεσης. Το δίκτυο χαμηλής πίεσης αριθμεί περίπου χιλιόμετρα αγωγών χαμηλής πίεσης μέσω του οποίου εξυπηρετούνται οικιακές, εμπορικές και βιομηχανικές χρήσεις. Το δίκτυο αποτελείται από περίπου χιλιόμετρα με ονομαστική πίεση λειτουργίας 4bar και υλικό κατασκευής πολυαιθυλένιο καθώς και από 500 χιλιόμετρα παλαιού δικτύου - με ονομαστική πίεση λειτουργίας

37 23mbar και υλικό κατασκευής πολυαιθυλένιο ή χυτοσίδηρο - που συναντάται κυρίως στην περιοχή του κέντρου της Αθήνας και σταδιακά αντικαθίσταται. Τα έργα κατασκευής δικτύου φυσικού αερίου στην Αττική πραγματοποιούνται βάσει σύγχρονων και αυστηρών προδιαγραφών. Η λειτουργία του δικτύου παρακολουθείται 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, 365 μέρες το χρόνο με ειδικό ηλεκτρονικό σύστημα (SCADA) στο σύγχρονο κέντρο ελέγχου της εταιρείας. Η Εταιρεία Διανομής Αερίου Αττικής λειτουργεί με αξιοπιστία και ασφάλεια το δίκτυο διανομής φυσικού αερίου στην Αττική, διαθέτοντας προσωπικό υψηλής εξειδίκευσης και κατάρτισης με πολυετή εμπειρία στην εταιρεία. Επιπλέον γίνονται προληπτικοί και συστηματικοί επιτόπιοι έλεγχοι καλής λειτουργίας από εξειδικευμένους τεχνικούς. 5.3 Η Εταιρεία Διανομής Αερίου Θεσσαλονίκης Θεσσαλίας ΕΔΑ ΘΕΣΣ Α.Ε. Η ΕΔΑ Θεσσαλονίκης Θεσσαλίας Α.Ε. ιδρύθηκε το 2017 έχοντας ως κύριο ρόλο την άσκηση των δραστηριοτήτων του Διαχειριστή Δικτύου Διανομής Φυσικού Αερίου εντός των γεωγραφικών περιοχών του Νομού Θεσσαλονίκης και της περιφέρειας Θεσσαλίας οι οποίες ορίζονται στις υπ αριθμ. Δ1/Γ/Φ7/11819/ (ΦΕΚ Β 1086) και Δ1/Γ/Φ7/11818/ (ΦΕΚ Β 1087) Υπουργικές Αποφάσεις, κατά τα προβλεπόμενα στην κείμενη νομοθεσία Το Δίκτυο Διανομής του φυσικού αερίου Θεσσαλονίκης - Θεσσαλίας Το δίκτυο της ΕΔΑ Θεσσαλονίκης-Θεσσαλίας Α.Ε., εξυπηρετεί 12 Καλλικρατικούς Δήμους του Νομού Θεσσαλονίκης και 7 Καλλικρατικούς Δήμους της περιφέρειας Θεσσαλίας, οι οποίοι έχουν ήδη ενεργοποιημένο δίκτυο φυσικού αερίου. Μέσω ενός σύγχρονου δικτύου αγωγών που αναπτύσσεται διαρκώς, και έχοντας ως γνώμονα τις ανάγκες των πολιτών και το περιβάλλον, η ΕΔΑ Θεσσαλονίκης-Θεσσαλίας Α.Ε. διανέμει το φυσικό αέριο με ασφάλεια. Είναι υπεύθυνη για τη διανομή και διοχέτευση Φυσικού Αερίου μέσω αγωγών, έως 19bar, με σκοπό την τροφοδότηση Πελατών, μέσω του Δικτύου Διανομής, καθώς και διαχείριση των δικτύων. Η επέκταση, λειτουργία και συντήρηση των δικτύων διανομής πραγματοποιείται στις περιοχές της Αδείας της. Δήμοι Θεσσαλονίκης με υφιστάμενο δίκτυο: Θεσσαλονίκης, Κορδελιού Ευόσμου, Νεάπολης Συκεών, Παύλου Μελά, Αμπελοκήπων Μενεμένης, Πυλαίας Χορτιάτη, Χαλκηδόνος, Δέλτα, Ωραιοκάστρου, Θερμαϊκού, Θέρμης και Καλαμαριάς.

38 Δήμοι περιφέρειας Θεσσαλίας με υφιστάμενο δίκτυο: Λάρισας, Βόλου Νέας Ιωνίας, Τρικκαίων, Καρδίτσας, Αλμυρού, Κιλελέρ και Φαρσάλων. Η ΕΔΑ Θεσσαλονίκης-Θεσσαλίας Α.Ε., με γνώμονα τη διαφύλαξη της Υγείας και της Ασφάλειας των εργαζομένων και τρίτων, εφαρμόζει Σύστημα Διαχείρισης Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία (ΥΑΕ) σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προτύπου OHSAS. Η Εταιρεία υπόκειται σε προγραμματισμένη ετήσια επιτήρηση του Συστήματος Διαχείρισης ΥΑΕ με σκοπό να ελέγχεται η συνέχιση εφαρμογής των απαιτήσεων του προτύπου. Η Εταιρεία Διανομής Αερίου Θεσσαλονίκης - Θεσσαλίας Α.Ε. έχει θεσπίσει τον Κανονισμό Προμηθειών και Υπηρεσιών, καθώς και τον Κανονισμό Ανάθεσης και Εκτέλεσης Έργων. Ο Κανονισμός Προμηθειών και Υπηρεσιών καθορίζει την διαδικασία σύναψης, καθώς και τους όρους εκτέλεσης συμβάσεων που καταρτίζονται από την Εταιρεία, για την προμήθεια και παραλαβή πάσης φύσεως αγαθών, υλικών, εφοδίων, εξοπλισμών και την παροχή προς αυτήν υπηρεσιών από φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Ο Κανονισμός Ανάθεσης και Εκτέλεσης Έργων καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις με τους οποίους συνάπτονται και εκτελούνται συμβάσεις ανάθεσης και εκτέλεσης έργων της Εταιρείας, απαραίτητων για την κατασκευή, λειτουργία, επισκευή, συντήρηση, ασφάλεια, βελτίωση, εκσυγχρονισμό και επέκταση των εγκαταστάσεών της. Τέλος, η Εταιρεία Διανομής Αερίου Θεσσαλονίκης - Θεσσαλίας Α.Ε. έχει θεσπίσει το Ετήσιο Πρόγραμμα Συντήρησης Δικτύου Διανομής Θεσσαλονίκης & Δικτύου Διανομής Θεσσαλίας Σύμφωνα με τον Κώδικα Διαχείρισης Δικτύου Διανομής (ΦΕΚ Β 487/ ) Η μετοχική σύνθεση της ΕΔΑ Θεσσαλονίκης Θεσσαλίας Στην ΕΔΑ Θεσσαλονίκης- Θεσσαλίας Α.Ε. συμμετέχει κατά 51% η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου Α.Ε. (ΔΕΠΑ) και κατά 49% ξένος στρατηγικός επενδυτής (η Εταιρεία ENI) ο οποίος και ασκεί το management. Δυνάμει του υπ αριθμόν 1/30/12/2016 πρακτικού του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας, τα εκτελεστικά καθήκοντα έχουν ανατεθεί στον Γενικό Διευθυντή της Εταιρείας κ. Λεωνίδα Μπακούρα, ο οποίος και εκπροσωπεί νόμιμα την Εταιρεία σύμφωνα με απόσπασμα από τη σχετική δημοσίευση στο ΓΕΜΗ. Το οργανόγραμμα της εταιρείας

39 5.4 Η Εταιρεία Διανομής Αερίου Λοιπής Ελλάδος - ΔΕΔΑ Α.Ε. Η Εταιρεία Διανομής Αερίου Λοιπής Ελλάδας είναι 100% θυγατρική της ΔΕΠΑ και σε αυτήν εντάσσονται τα νέα δίκτυα διανομής αερίου, όποτε αυτά γίνουν σε νέες αστικές περιοχές όπως η Χαλκίδα, η Λαμία, η Θήβα, η Λειβαδιά και άλλες περιοχές. Η νέα θυγατρική θα είναι πλήρως λειτουργικά και διοικητικά διαχωρισμένη από τη μητρική ΔΕΠΑ, η οποία δεν θα έχει λόγο ούτε στην επιλογή της διοίκησης της θυγατρικής. Η μητρική ΔΕΠΑ η εταιρία που θα μείνει μετά την απόσχιση του κλάδου Διανομής- θα ασχολείται με την προμήθεια, την εμπορία αερίου, και τις διεθνείς συμβάσεις.

40 5.4.1 Το Δίκτυο Διανομής του φυσικού αερίου ΔΕΔΑ Α.Ε. Η Εταιρεία Διανομής Αερίου Λοιπής Ελλάδος είναι ο κύριος υπεύθυνος για τη διαχείριση των δικτύων διανομής φυσικού αερίου των εξής περιοχών: Δίκτυο Στερεάς Ελλάδος Δίκτυο Κορίνθου Δίκτυο Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Δίκτυο Κεντρικής Μακεδονίας Μελλοντική επέκταση του Δικτύου Διανομής στην υπόλοιπη Ελλάδα Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΔΑ Λοιπής Ελλάδος Α.Ε., με απόφασή του, την 1η Απριλίου 2017, είχε εγκρίνει την ένταξη στο πενταετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης της κατασκευής και λειτουργίας των δικτύων διανομής αερίου στους δήμους Κορίνθου, Άργους, Τριπόλεως, Καλαμάτας και Σπάρτης. Βασική προϋπόθεση για την υλοποίηση του προγράμματος είναι η χρηματοδότησή του και προς την κατεύθυνση αυτή, η ΕΔΑ Λοιπής Ελλάδας, θα εκπονήσει έως τα τέλη του έτους την απαραίτητη μελέτη βιωσιμότητας. Μόλις ολοκληρωθεί, η μελέτη θα υποβληθεί για έγκριση στη Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Πελοποννήσου, προκειμένου να εξευρεθούν οι απαιτούμενες ενισχύσεις. Το σχέδιο ανάπτυξης της ΕΔΑ Λοιπής Ελλάδος προβλέπει τον υπερδιπλασιασμό του δικτύου, με την κατασκευή άνω των 1000km μέσης και χαμηλής πίεσης που θα διευρύνει το πελατολόγιο. Αναλυτικά, το αναπτυξιακό σχέδιο της εταιρίας προβλέπει για την Κεντρική Ελλάδα επενδύσεις 99 εκατ. ευρώ ώστε να κατασκευαστούν 320 χλμ. δικτύου μέσης πίεσης, 7,25 χλμ. δικτύου χαμηλής πίεσης και 4 μετρητικοί σταθμοί στη Χαλκίδα, το Καρπενήσι, την Άμφισσα, τη Λαμία, τη Λιβαδειά και τη Θήβα. Σκοπός είναι να διασυνδεθούν οικιακοί και εμπορικοί καταναλωτές. Στην Κεντρική Μακεδονία προγραμματίζει επενδύσεις 78 εκατ. ευρώ για την κατασκευή δικτύων 327 χλμ. μέσης πίεσης, 9 χλμ. χαμηλής και 7 μετρητικούς σταθμούς σε Αλεξάνδρεια, Βέροια, Κιλκίς, Γιαννιτσά, Κατερίνη και Σέρρες. Με αυτά τα έργα το αέριο θα φτάσει σε οικιακούς και εμπορικούς πελάτες. Οι μεγαλύτερες επενδύσεις 141 εκατ. ευρώ θα γίνουν στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη με την κατασκευή 485 χλμ. δικτύου μέσης πίεσης, 9 χλμ. χαμηλής πίεσης και 9 μετρητικών σταθμών στην Αλεξανδρούπολη, την Κομοτηνή, την Ξάνθη, τη Δράμα, την Ορεστιάδα και την Καβάλα. Έτσι, θα εξυπηρετηθούν οικιακοί και εμπορικοί καταναλωτές.

41 Το επενδυτικό πρόγραμμα της εταιρίας θα υλοποιηθεί σε δύο φάσεις. Η πρώτη ( ) αναμένεται να δώσει άμεσες νέες θέσεις εργασίας και στη διάρκεια των έργων 700 έμμεσες.

42 6. Ο ρόλος του ρυθμιστή πολιτικές τιμολόγησης 6.1 Αρμοδιότητες της ΡΑΕ Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) είναι ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή, η οποία συστήθηκε με το ν.2773/1999, στο πλαίσιο εναρμόνισης με τις Οδηγίες 2003/54/ΕΚ και 2003/55/ΕΚ για τον ηλεκτρισμό και το φυσικό αέριο, με κύρια αρμοδιότητά της να εποπτεύει την εγχώρια αγορά ενέργειας, σε όλους τους τομείς της, εισηγούμενη προς τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας και λαμβάνοντας η ίδια μέτρα για την επίτευξη του στόχου της απελευθέρωσης των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Με το ν. 2773/1999, και κυρίως με τις τροποποιήσεις του που ακολούθησαν, ανατέθηκαν στη ΡΑΕ αρμοδιότητες, κυρίως γνωμοδοτικές, παρακολούθησης και ελέγχου της αγοράς ενέργειας σε όλους τους τομείς, ήτοι στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικά καύσιμα, από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και φυσικό αέριο. Περαιτέρω, η ΡΑΕ ανέλαβε συγκεκριμένες αρμοδιότητες σε σχέση με την αγορά των πετρελαιοειδών. Με την έκδοση του ν.3851/2010, επήλθαν ουσιώδεις αλλαγές σε σχέση με το υφιστάμενο νομοθετικό καθεστώς που διέπει τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, καθώς και τις αρμοδιότητες της ΡΑΕ στο πλαίσιο αυτό. Οι αλλαγές αυτές αφορούν τόσο τη διαδικασία αδειοδότησης των σταθμών ΑΠΕ, όσο και τη διαδικασία αξιολόγησης των αιτήσεων για χορήγηση άδειας παραγωγής. Ειδικότερα, όσον αφορά τη διαδικασία αδειοδότησης, η ΡΑΕ ανέλαβε πλέον αποφασιστικό ρόλο στη χορήγηση αδειών παραγωγής, με το ΥΠΕΚΑ να ασκεί τον έλεγχο της νομιμότητας των αποφάσεων της ΡΑΕ, ο οποίος έλεγχος καταργήθηκε με τις ρυθμίσεις του ν.4001/2011. Ο ρόλος της ΡΑΕ ως εθνικής ρυθμιστικής αρχής ενέργειας αναβαθμίστηκε από το 2011 και μετά, με την επαύξηση και ενίσχυση των αποφασιστικών αρμοδιοτήτων της σχετικά με τη ρύθμιση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, αρμοδιοτήτων που ανατέθηκαν σε αυτήν κατ επιταγήν της Τρίτης Ευρωπαϊκής Ενεργειακής Δέσμης, η οποία και ανάγει τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές ενέργειας σε «εγγυητές» της εύρυθμης λειτουργίας των ενεργειακών αγορών. Συγκεκριμένα, στις 3 Σεπτεμβρίου 2009, υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση η λεγόμενη Τρίτη Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Δέσμη (Third Energy Package), η οποία αποτελείται από: Την Οδηγία 2009/72/ΕΚ, «σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενεργείας και για την κατάργηση της οδηγίας 2003/54/ΕΚ». Την Οδηγία 2009/73/ΕΚ, «σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου και την κατάργηση της οδηγίας 2003/55/ΕΚ». Τον Κανονισμό (ΕΚ) 713/2009, «για την ίδρυση Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας». Τον Κανονισμό (ΕΚ) 714/2009, «σχετικά με τους όρους πρόσβασης στο δίκτυο για τις διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικής ενεργείας και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1228/2003». Τον Κανονισμό (ΕΚ) 715/2009, «σχετικά με τους όρους πρόσβασης στα δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1775/2005».

43 Σύμφωνα με το ενωσιακό δίκαιο, οι Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί τυγχάνουν άμεσης εφαρμογής από τα Κράτη-Μέλη, χωρίς την ανάγκη διαδικασίας ενσωμάτωσής τους στις εθνικές νομοθεσίες. Οι συγκεκριμένοι ως άνω Κανονισμοί τέθηκαν σε ισχύ στις 3 Μαρτίου Οι Ευρωπαϊκές Οδηγίες 2009/72/ΕΚ και 2009/73/ΕΚ μεταφέρθηκαν στην ελληνική έννομη τάξη με τον Ενεργειακό Νόμο 4001/2011, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 22 Αυγούστου 2011 (ΦΕΚ Α 179). Με το Νόμο αυτό, μεταξύ άλλων, επαναπροσδιορίστηκε η φύση και ο ρόλος της ΡΑΕ, ώστε αυτή να «αποτελεί την εθνική ρυθμιστική αρχή σε θέματα ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, κατά την έννοια των Οδηγιών 2009/72/ΕΚ και 2009/73/ΕΚ» (άρθρο 4 του νόμου). Σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.4001/2011, η ΡΑΕ διαθέτει αυτοτελή νομική προσωπικότητα, καθώς και διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, και είναι επιφορτισμένη με νέες, σημαντικά αυξημένες, εκτελεστικές αρμοδιότητες. Σύμφωνα με το Κεφάλαιο Γ «Αρμοδιότητες της ΡΑΕ», του Α Μέρους του Ενεργειακού Νόμου 4001/2011 και με τις τροποποιήσεις που έγιναν από τους ν.4203/2013 και ν. ν.4336/2015, οι κυριότερες, αποφασιστικού χαρακτήρα, αρμοδιότητες της ΡΑΕ στον ηλεκτρισμό και το φυσικό αέριο, συνοπτικά αφορούν: Παρακολούθηση και εποπτεία της αγοράς ενέργειας Η ΡΑΕ παρακολουθεί και εποπτεύει τη λειτουργία της εγχώριας αγοράς ενέργειας, εκπονεί μελέτες, συντάσσει, δημοσιεύει και υποβάλλει εκθέσεις, προβαίνει σε συστάσεις, αποφασίζει ή εισηγείται στα αρμόδια όργανα τη λήψη αναγκαίων μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της έκδοσης κανονιστικών και ατομικών πράξεων, ιδίως για την τήρηση των κανόνων του ανταγωνισμού και των ρυθμιστικών υποχρεώσεων που τίθενται με το ν.4001/2011, την προστασία των καταναλωτών, την εκπλήρωση υποχρεώσεων παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, την προστασία του περιβάλλοντος, την ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού και την ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για το σκοπό αυτό, η ΡΑΕ παρακολουθεί και εποπτεύει ιδίως: Το βαθμό και την αποτελεσματικότητα του ανταγωνισμού στην εγχώρια αγορά ενέργειας, σε επίπεδο χονδρικής και λιανικής. Τις τιμές για τους οικιακούς καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων προπληρωμής, το ποσοστό αλλαγής προμηθευτή, το ποσοστό διακοπής παροχής, την παροχή υπηρεσιών συντήρησης και τα σχετικά τέλη, καθώς και τα παράπονα των πελατών. Την εμφάνιση στρεβλώσεων ή περιορισμών του ανταγωνισμού και περιοριστικών συμβατικών πρακτικών, όπως ρητρών αποκλειστικότητας που ενδέχεται να εμποδίζουν πελάτες να συνάπτουν συμβάσεις ταυτόχρονα με περισσότερους από ένα προμηθευτές, ή να περιορίζουν τη δυνατότητα επιλογής προμηθευτή. Τη συμβατότητα των όρων συμβάσεων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου με δυνατότητα διακοπής, καθώς και των μακροπρόθεσμων συμβάσεων προμήθειας, με το εθνικό και ευρωπαϊκό δίκαιο.

44 Την τήρηση των ειδικών ρυθμιστικών υποχρεώσεων που βαρύνουν τις επιχειρήσεις που ασκούν ενεργειακές δραστηριότητες, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και τους όρους των αδειών που τους έχουν χορηγηθεί. Στο πλαίσιο των ανωτέρω, η ΡΑΕ δύναται να εκδίδει μη δεσμευτικές προς τρίτους οδηγίες και κατευθύνσεις, σχετικά με θέματα που εμπίπτουν στο πεδίο των αρμοδιοτήτων της και τον τρόπο άσκησης αυτών, προκειμένου έτσι να διασφαλίζεται η ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή του κανονιστικού πλαισίου του ενεργειακού νόμου και η πληρέστερη πληροφόρηση των ενδιαφερομένων. Επίσης, η ΡΑΕ οφείλει να παρακολουθεί το επίπεδο διαφάνειας, συμπεριλαμβανομένων των τιμών χονδρικής, και να διασφαλίζει τη συμμόρφωση των επιχειρήσεων που ασκούν ενεργειακές δραστηριότητες προς τις υποχρεώσεις τους περί διαφάνειας. Η ΡΑΕ παρακολουθεί το διαχωρισμό των λογαριασμών των επιχειρήσεων που ασκούν Ενεργειακές Δραστηριότητες, σύμφωνα με τις ειδικότερες διατάξεις των άρθρων 89 για το Φυσικό Αέριο και 141 για την ηλεκτρική ενέργεια, καθώς και των Διαχειριστών των Συστημάτων και των Δικτύων Διανομής, έχει πρόσβαση σε αυτούς και εξασφαλίζει ότι δεν υπάρχουν διασταυρούμενες επιδοτήσεις μεταξύ των δραστηριοτήτων παραγωγής, μεταφοράς, διανομής, προμήθειας ή/και εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και μεταξύ των δραστηριοτήτων μεταφοράς, διανομής, προμήθειας, μεταπώλησης, αποθήκευσης φυσικού αερίου, καθώς και διαχείρισης εγκαταστάσεων Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ).» (ν.4336/2015) Προστασία των καταναλωτών Η ΡΑΕ ασκεί την εποπτεία της εφαρμογής των μέτρων προστασίας των καταναλωτών, όπως αυτά προσδιορίζονται στο Β Μέρος του Ενεργειακού Νόμου 4001/2011. Όσον αφορά καταγγελίες που υποβάλλουν καταναλωτές κατά ενεργειακών επιχειρήσεων, αυτές εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Αρχής μόνο εφ όσον απορρέουν από ή αφορούν ζητήματα ρυθμιστικής εποπτείας που προβλέπονται από τον ενεργειακό νόμο και εξειδικεύονται στις κανονιστικές αποφάσεις που εκδίδονται κατ εξουσιοδότησή του, αλλά όχι ζητήματα διαφορών αμιγώς αστικής ή εμπορικής φύσεως Παρακολούθηση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας Η ΡΑΕ παρακολουθεί την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, ιδίως σε σχέση με το ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης στην ελληνική αγορά ενέργειας, το επίπεδο της προβλεπόμενης μελλοντικής ζήτησης, το προβλεπόμενο πρόσθετο δυναμικό παραγωγής, μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου που βρίσκεται υπό προγραμματισμό ή υπό κατασκευή, την ποιότητα και το επίπεδο συντήρησης και αξιοπιστίας των Συστημάτων Μεταφοράς και των Δικτύων Διανομής, την εφαρμογή μέτρων για την κάλυψη της αιχμής ζήτησης, καθώς και τις συνθήκες της αγοράς ενέργειας σε σχέση με τη δυνατότητα ανάπτυξης νέου παραγωγικού δυναμικού. Επίσης, παρακολουθεί την υλοποίηση των μέτρων διασφάλισης που λαμβάνονται σε περίπτωση αιφνίδιας κρίσης στην ενεργειακή αγορά.

45 Ειδικά για το φυσικό αέριο, η ΡΑΕ έχει οριστεί ως η Αρμόδια Εθνική Αρχή (Competent Authority) για τη διασφάλιση της εφαρμογής των μέτρων που καθορίζονται στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό Ασφάλειας Εφοδιασμού του Φυσικού Αερίου 994/2010, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ης Οκτωβρίου 2010 (L 295) Χορήγηση αδειών Η ΡΑΕ αποφασίζει για τη χορήγηση, την τροποποίηση και την ανάκληση των αδειών για την άσκηση ενεργειακών δραστηριοτήτων, σύμφωνα με τις ειδικότερες διατάξεις του ενεργειακού νόμου, υπό την προϋπόθεση της τήρησης των αρχών της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης, και λαμβάνοντας υπ όψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των αιτούντων, την προστασία των καταναλωτών, την προστασία του περιβάλλοντος και τη διασφάλιση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού. Ειδικότερα, η ΡΑΕ, κατά τη χορήγηση αδειών, προβαίνει σε κάθε αναγκαία ενέργεια προκειμένου αυτές να είναι σύμφωνες με τις προβλέψεις του Μακροχρόνιου Ενεργειακού Σχεδιασμού της χώρας, καθώς και με τυχόν περιορισμούς που περιλαμβάνονται σε αυτόν ή σε δεσμευτικό κείμενο που υποβάλλεται από την Ελληνική Δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή σε Διεθνείς Οργανισμούς. Η ΡΑΕ παρακολουθεί και ελέγχει τον τρόπο άσκησης των δικαιωμάτων που παρέχονται με τις άδειες αυτές, καθώς και την τήρηση των υποχρεώσεων των κατόχων αδειών. Ακολουθεί η αλλαγή με το νόμο ν.4336/ Τροποποίηση Αδειών Φυσικού Αερίου Σε περίπτωση αλλαγής της μετοχικής σύνθεσης κατόχου Αδείας υπό την έννοια του άρθρου 2 του Κανονισμού Αδειών Φυσικού Αερίου (Β' 464), λόγω μεταβίβασης μετοχών από την ανώνυμη εταιρία με την επωνυμία «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α. Ε.» προς άλλο πρόσωπο, η οποία επέρχεται στο πλαίσιο διαδικασίας αξιοποίησης περιουσιακού στοιχείου που έχει περιέλθει σε αυτήν, και εφόσον δεν συντρέχει άλλος λόγος τροποποίησης της Αδειας, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) αποφασίζει σχετικά με την τροποποίηση ή μη της Αδειας σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου και κατά παρέκκλιση των διατάξεων των άρθρων 14 και 15 του Κανονισμού Αδειών Φυσικού Αερίου. Με την επιφύλαξη του δεύτερου εδαφίου της παρούσας παραγράφου, η απόφαση της ΡΑΕ της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου εκδίδεται εντός προθεσμίας είκοσι (20) ημερών από την υποβολή στη ΡΑΕ: (α) επικυρωμένου αντιγράφου της σύμβασης, δυνάμει της οποίας επέρχεται η αλλαγή της μετοχικής σύνθεσης του κατόχου της Αδείας και (β) της τυχόν εγκριτικής απόφασης των αρχών ανταγωνισμού, όταν σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, η αλλαγή της μετοχικής σύνθεσης συνιστά μεταβολή ελέγχου και εμπίπτει στη διαδικασία προληπτικού ελέγχου συγκεντρώσεων. Η ΡΑΕ μπορεί, εντός της ανωτέρω προθεσμίας των είκοσι (20) ημερών, να ζητήσει από τον αιτούντα την υποβολή, εντός τακτής προθεσμίας που δεν θα υπερβαίνει τις δέκα (10) ημέρες, διευκρινίσεων ή στοιχείων συμπληρωματικών των ήδη υποβληθέντων, που κατά την κρίση της

46 απαιτούνται για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης της αίτησης. Στην περίπτωση αυτή, η προθεσμία των είκοσι (20) ημερών για την απόφαση της ΡΑΕ της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, άρχεται από την υποβολή των ως άνω πρόσθετων στοιχείων Εποπτεία επί των Ανεξάρτητων Διαχειριστών Μεταφοράς Πιστοποίηση Η ΡΑΕ αποφασίζει σχετικά με την πιστοποίηση επιχειρήσεων φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με τα κριτήρια των Ευρωπαϊκών Οδηγιών και του Ενεργειακού Νόμου, προκειμένου οι επιχειρήσεις αυτές να οριστούν ως Διαχειριστές Συστήματος Μεταφοράς, παρακολουθεί δε την από μέρους των Διαχειριστών αυτών διαρκή συμμόρφωσή τους προς τα εν λόγω κριτήρια. Τηρώντας την εμπιστευτικότητα των εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών, η Αρχή δύναται να ζητεί οποιαδήποτε πληροφορία και στοιχείο από τους Διαχειριστές των Συστημάτων Μεταφοράς και τις επιχειρήσεις που ασκούν οποιαδήποτε από τις δραστηριότητες παραγωγής ή προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου Εποπτικό Συμβούλιο και Υπεύθυνος Συμμόρφωσης Η τοποθέτηση ή η απομάκρυνση του Υπευθύνου Συμμόρφωσης Ανεξάρτητων Διαχειριστών Μεταφοράς, καθώς και οι όροι της σχετικής εντολής που αυτοί λαμβάνουν από το Εποπτικό Συμβούλιο του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς, υπόκεινται σε προηγούμενη έγκριση της ΡΑΕ. Επιπλέον, η Αρχή ελέγχει κατά πόσον ικανοποιείται το κριτήριο περί επαγγελματικής ανεξαρτησίας από τα μισά μείον ένα (1) μέλη του Εποπτικού Συμβουλίου και του Διοικητικού Συμβουλίου του Διαχειριστή Παρακολούθηση Προγράμματος Ανάπτυξης Η ΡΑΕ αποφασίζει σχετικά με τροποποιήσεις των Προγραμμάτων Ανάπτυξης που καταρτίσθηκαν από τους αρμόδιους Διαχειριστές Μεταφοράς, εξετάζοντας εάν το Πρόγραμμα Ανάπτυξης: (α) καλύπτει όλες τις ανάγκες που έχουν προσδιοριστεί, και (β) είναι σύμφωνο προς το αντίστοιχο διακοινοτικό, μη δεσμευτικό, δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης των Συστημάτων Μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου που καταρτίζεται σύμφωνα με τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς 714/2009 και 715/2009. Η ΡΑΕ παρακολουθεί και αξιολογεί την εφαρμογή των ως άνω Προγραμμάτων Ανάπτυξης. Επίσης, παρακολουθεί το χρόνο που χρειάζονται οι Διαχειριστές των Συστημάτων Μεταφοράς και των Δικτύων Διανομής για την πραγματοποίηση των συνδέσεων χρηστών, την υλοποίηση επισκευών και την παροχή υπηρεσιών στους

47 χρήστες των Συστημάτων και των Δικτύων τους. Δύναται, επίσης, να καθορίζει προθεσμίες σχετικά με τα ανωτέρω, καθώς και ποινικές ρήτρες που καταπίπτουν υπέρ των χρηστών σε περίπτωση μη τήρησης των προθεσμιών Έγκριση τιμολογίων μη ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων Η ΡΑΕ αποφασίζει τη μεθοδολογία για τον υπολογισμό των τιμολογίων μη ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων, καθώς και το ύψος αυτών, κατά τρόπο ώστε τα τιμολόγια αυτά να μην εισάγουν διακρίσεις και να αντικατοπτρίζουν το κόστος των παρεχόμενων υπηρεσιών, λαμβάνοντας υπ όψη της την ανάγκη για τη θέσπιση βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων κινήτρων για τους Διαχειριστές των Συστημάτων Μεταφοράς και των Δικτύων Διανομής, προκειμένου να βελτιώνεται η αποδοτικότητα των δικτύων τους, να προωθείται η ανάπτυξη της αγοράς ενέργειας και η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού Χορήγηση εξαίρεσης από υποχρεώσεις παροχής πρόσβασης τρίτων Η ΡΑΕ αποφασίζει σχετικά με τη χορήγηση απαλλαγής τμήματος ή του συνόλου της δυναμικότητας Συστήματος φυσικού αερίου και διασυνδέσεων με Συστήματα Μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας άλλων χωρών, από την υποχρέωση παροχής πρόσβασης σε τρίτους ή από την υποχρέωση Ιδιοκτησιακού Διαχωρισμού. Προς το σκοπό αυτό, συνεργάζεται με τις Ρυθμιστικές Αρχές άλλων Κρατών-Μελών, τυχόν τρίτου εμπλεκόμενου κράτους, με τον Οργανισμό Συνεργασίας των Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER), με τα όργανα της Ενεργειακής Κοινότητας και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Παρακολούθηση πρόσβασης στις ενεργειακές διασυνδέσεις Η ΡΑΕ θεσπίζει, παρακολουθεί και εποπτεύει την εφαρμογή των κανόνων πρόσβασης στις διασυνδέσεις, συμπεριλαμβανόμενων των σχετικών τιμολογίων και της μεθοδολογίας υπολογισμού αυτών, του μηχανισμού κατανομής και αποδέσμευσης της δυναμικότητας και διαχείρισης της συμφόρησης, καθώς και της παροχής των υπηρεσιών εξισορρόπησης, της διαδικασίας εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών που αναφύονται κατά την εφαρμογή των ανωτέρω, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. Προς τούτο, η ΡΑΕ, ζητά από τους αρμόδιους Διαχειριστές των Συστημάτων Μεταφοράς σχετική γνώμη. Η ΡΑΕ συνεργάζεται, για το σκοπό αυτό, με τις Ρυθμιστικές Αρχές άλλων χωρών, με τις οποίες υφίσταται ενεργειακή διασύνδεση της χώρας μας.

48 6.1.9 Λήψη ρυθμιστικών μέτρων για την εύρυθμη λειτουργία των ενεργειακών αγορών Η ΡΑΕ δύναται να επιβάλει σε επιχειρήσεις που ασκούν ενεργειακές δραστηριότητες μέτρα και όρους, ανάλογους προς το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, οι οποίοι κρίνονται αναγκαίοι προκειμένου να διασφαλίζονται η εφαρμογή των διατάξεων του ενεργειακού νόμου και η ύπαρξη συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού και εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς. Από όλα τα ανωτέρω, καθίσταται σαφές το ιδιαίτερα εκτεταμένο εύρος αρμοδιοτήτων που έχει επωμιστεί η Αρχή, καθώς και ο τεράστιος όγκος του έργου που αυτό συνεπάγεται. Προκειμένου να ασκήσει αποτελεσματικά τις αρμοδιότητές της και να επιτελέσει επιτυχώς το ρυθμιστικό της έργο, με τις διατάξεις του ν.4001/2011 παρέχονται στη ΡΑΕ συγκεκριμένα, πολύ σημαντικά, πρόσθετα εργαλεία, όπως είναι η δυνατότητα συλλογής πάσης φύσεως στοιχείων, διεξαγωγής ερευνών, εξέτασης καταγγελιών και συνακόλουθης επιβολής κυρώσεων, λήψης προσωρινών μέτρων, κ.λπ. Η ΡΑΕ λειτουργεί σύμφωνα με τον ισχύοντα Κανονισμό Εσωτερικής Λειτουργίας και Διαχείρισης της (Προεδρικό Διάταγμα 139/2001, ΦΕΚ Α 121/ ).

49 6.2 Τιμολογιακή πολιτική Πελάτες ΕΠΙΛΕΓΟΝΤΕΣ: Οι Επιλέγοντες Πελάτες έχουν δικαίωμα ελεύθερης επιλογής Προμηθευτή. ΜΗ ΕΠΙΛΕΓΟΝΤΕΣ: Δεν έχουν δικαίωμα επιλογής. Σύμφωνα με το Άρθρο 82 Επιλέγοντες πελάτες πρέπει να είναι οι ακόλουθοι: Οι κάτοχοι άδειας ηλεκτροπαραγωγής οι οποίοι χρησιμοποιούν φυσικό αέριο για την παραγωγή ενέργειας. Εντός των γεωγραφικών περιοχών που ανήκουν στην αρμοδιότητα των ΕΠΑ Αττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας: Όλοι οι Πελάτες που προμηθεύονται φυσικό αέριο με σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο σε κινητήρες μέσων θαλάσσιας και χερσαίας μεταφοράς. Όλοι οι Πελάτες που προμηθεύονται φυσικό αέριο για βιομηχανική χρήση, συμπεριλαμβανομένης της συμπαραγωγής, η οποία, κατά τους τελευταίους δώδεκα μήνες είχαν πραγματική κατανάλωση μεγαλύτερη των 2,2 GWh ανά θέση κατανάλωσης. Από 1ης Ιανουαρίου 2017 όλοι οι Μη Οικιακοί Πελάτες, οι οποίοι είχαν πραγματική κατανάλωση μεγαλύτερη των 2,2GWh ανά θέση κατανάλωσης. Από 1ης Ιανουαρίου 2018 όλοι οι Μη Οικιακοί Πελάτες ανεξαρτήτως κατανάλωσης. Από 1η Ιανουαρίου 2018 όλοι οι Οικιακοί Πελάτες. Οι υφιστάμενες ΕΠΑ που συστάθηκαν δυνάμει των διατάξεων του ν. 2346/1995 και ορίζονται στην παρ. 1 του άρθρου 21 του ν. 3428/2005, πριν από το νομικό διαχωρισμό που περιγράφεται στο άρθρο 80Α, καθίστανται Επιλέγοντες Πελάτες: τόσο για την προμήθεια Ποσοτήτων Φυσικού Αερίου, πέραν της ετήσιας συμβατικής ποσότητας η οποία καθορίζεται για το έτος 2010 από την ισχύουσα, κατά την έναρξη ισχύος του ν. 3428/2005, σύμβαση καθεμιάς ΕΠΑ με τη ΔΕΠΑ ΑΕ, και έως τη λήξη κάθε σύμβασης και από τη λήξη των συμβάσεων αυτών για κάθε Ποσότητα Φυσικού Αερίου όσο και για Ποσότητες Φυσικού Αερίου που προορίζονται για την Προμήθεια αποκλειστικά Πελατών που καθίστανται Επιλέγοντες, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου. 1. Για την κατάταξη Πελάτη στην κατηγορία των Μεγάλων Πελατών, κατά την έννοια της περίπτωσης ιζ της παρ. 2 του άρθρου 2, η Ποσότητα Φυσικού Αερίου που προμηθεύεται ο Πελάτης ανά θέση κατανάλωσης, προσδιορίζεται:

50 Από το μέσο όρο της κατανάλωσης καυσίμου κατά τα τελευταία δύο δωδεκάμηνα πριν από τη σύναψη συμβάσεως προμήθειας Φυσικού Αερίου ή την παράταση υφιστάμενης σύμβασης προμήθειας Φυσικού Αερίου. Προκειμένου για νέες εγκαταστάσεις, από την ισχύ αυτών. Προκειμένου για επέκταση της εγκατεστημένης ισχύος υφιστάμενων εγκαταστάσεων, από τις ποσότητες που υπολογίζονται σύμφωνα με το στοιχείο α και τη νέα εγκατεστημένη ισχύ. 2 Πελάτες, περιλαμβανομένων των Οικιακών, που είναι εγκατεστημένοι εντός των γεωγραφικών περιοχών που ανήκουν στην αρμοδιότητα των ΕΠΑ Αττικής, Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης και δεν έχουν ακόμη καταστεί Επιλέγοντες, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 και δεν έχουν ακόμη συνδεθεί με το Δίκτυο, δύνανται να απευθύνουν έγγραφη εκδήλωση ενδιαφέροντος σύνδεσης με το Δίκτυο προς τις εκάστοτε ΕΠΑ ή τις ΕΔΑ που συστήνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 80Α. Οι ΕΠΑ, ή από τη σύστασή τους οι ΕΔΑ, οφείλουν εντός προθεσμίας ενός μηνός από την ως άνω εκδήλωση ενδιαφέροντος, να γνωστοποιήσουν εγγράφως προς τον ενδιαφερόμενο πελάτη αν είναι εφικτή η πραγματοποίηση του έργου σύνδεσης εντός τριών (3) μηνών, σύμφωνα με το εγκεκριμένο πρόγραμμα ανάπτυξης. Εφόσον η σύνδεση είναι εφικτή, κοινοποιείται εντός της ως άνω προθεσμίας του ενός μηνός και η προσφορά σύνδεσης. 3 Πελάτης που έχει υποβάλει έγγραφη εκδήλωση ενδιαφέροντος σύνδεσης με το Δίκτυο, κατά τα οριζόμενα στην αμέσως προηγούμενη παράγραφο, προς τις εκάστοτε ΕΠΑ ή τις ΕΔΑ που συστήνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 80Α, καθίσταται Επιλέγων, ανεξαρτήτως κατανάλωσης: από την ημερομηνία κοινοποίησης, εντός της προθεσμίας της αμέσως προηγούμενης παραγράφου, της άρνησης σύνδεσης,_ σε περίπτωση που παρέλθει η προθεσμία της παραγράφου 2, χωρίς η εκάστοτε ΕΠΑ ή η ΕΔΑ, ανά περίπτωση, να κοινοποιήσει εγγράφως στον πελάτη την προσφορά σύνδεσης και έχει δικαίωμα να προμηθεύεται φυσικό αέριο από εναλλακτικούς προμηθευτές. 4 Πελάτες που δεν έχουν ακόμη καταστεί Επιλέγοντες, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος, προμηθεύονται φυσικό αέριο από τις εκάστοτε ΕΠΑ, σύμφωνα με Ρυθμιζόμενα Τιμολόγια Προμήθειας που εκδίδονται κατά τις διατάξεις του άρθρου Οι ΕΠΑ υποχρεούνται, τουλάχιστον δύο μήνες πριν από τις ημερομηνίες που αναφέρονται στην παράγραφο 1, ανά κατηγορία πελατών να ενημερώσουν εγγράφως τους μη Επιλέγοντες Πελάτες που προμηθεύονται φυσικό αέριο από τις ΕΠΑ για τη δυνατότητά τους να αλλάξουν Προμηθευτή, όταν καταστούν

51 Επιλέγοντες. Προς το σκοπό αυτόν οι ΕΠΑ οφείλουν να κοινοποιήσουν στους εν λόγω Πελάτες: o τα σχετικά ιστορικά στοιχεία κατανάλωσης, κατά το προηγούμενο έτος, συμπεριλαμβανομένων της συνολικής χρέωσης του Πελάτη και της χρέωσης ανά MWh κατανάλωσης, o σύγκριση με τα στοιχεία κατανάλωσης κατά την αντίστοιχη περίοδο χρέωσης του αμέσως προηγούμενου έτους ή την εξέλιξη κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο του κυλιόμενου μέσου όρου κατανάλωσης ανά περίοδο χρέωσης. 6 Η κατά την παράγραφο 6 έγγραφη ενημέρωση δύναται να παρέχεται είτε σε ειδικό χώρο του λογαριασμού κατανάλωσης είτε με ξεχωριστό ενημερωτικό σημείωμα που επισυνάπτεται στο λογαριασμό. Επιπλέον των πληροφοριών της παραγράφου 6, η έγγραφη ενημέρωση περιλαμβάνει ευκρινή παραπομπή στην ιστοσελίδα της ΡΑΕ, όπου αναρτάται κατάλογος των κατόχων άδειας προμήθειας. 7 Οι ΕΠΑ ή οι ΕΔΑ, που συστήνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 80Α, υποχρεούνται να επιτρέπουν την πρόσβαση Προμηθευτών στα Δίκτυα Διανομής τα οποία διαχειρίζονται, εφόσον αυτό απαιτείται για την τροφοδότηση Πελατών που καθίστανται Επιλέγοντες σύμφωνα με τις παραγράφους 1 και 3 του παρόντος. Άρνηση πρόσβασης επιτρέπεται μόνον στις περιπτώσεις, κατά τις οποίες η πρόσβαση συνεπάγεται παράβαση από τις ΕΠΑ ή τις ΕΔΑ των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας ή των όρων της Άδειας Διαχείρισης Δικτύου Διανομής φυσικού αερίου ή θέτει σε κίνδυνο την ασφαλή λειτουργία του Δικτύου Διανομής. Για την πρόσβαση σε Δίκτυο Διανομής, οφείλεται στις ΕΠΑ ή τις ΕΔΑ αντάλλαγμα χρήσης του Δικτύου αυτού, το ύψος του οποίου καθορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 88.» Τιμολόγια Προμήθειας φυσικού αερίου Σύμφωνα με το Άρθρο 87 όπως διαμορφώθηκε με την αντικατάσταση τα Τιμολόγια Προμήθειας Φυσικού Αερίου καθορίζονται ως εξής: Η Προμήθεια Φυσικού Αερίου σε μη Επιλέγοντες Πελάτες από τις ΕΠΑ διενεργείται βάσει Ρυθμιζόμενων Τιμολογίων που εγκρίνονται από τη ΡΑΕ, μετά από εισήγηση των ΕΠΑ, η οποία πρέπει να υποβληθεί στη ΡΑΕ μέχρι την 31η Οκτωβρίου Τα Ρυθμιζόμενα Τιμολόγια Προμήθειας: (α) πληρούν τις αρχές της απλότητας και διαφάνειας της πληροφόρησης σχετικά με τις εφαρμοζόμενες χρεώσεις και τις προσφερόμενες υπηρεσίες, τη μη διακριτική μεταχείριση μεταξύ των μη Επιλεγόντων Πελατών και των Επιλεγόντων Πελατών που παρουσιάζουν ανάλογα χαρακτηριστικά κατανάλωσης, (β) εξασφαλίζουν την ανάκτηση του πραγματικού κόστους της προσφερόμενης υπηρεσίας και αντανακλούν το πραγματικό κόστος Προμήθειας,

52 επιπλέον των τυχόν ρυθμιζόμενων χρεώσεων που μετακυλίονται στους Πελάτες για τη χρήση των Δικτύων και των διασυνδεδεμένων συστημάτων φυσικού αερίου, το κόστος της δραστηριότητας εμπορίας και διαχείρισης των Πελατών και το εύλογο κέρδος των ΕΠΑ, (γ) δεν δημιουργούν διακρίσεις μεταξύ μη Επιλεγόντων Πελατών της ίδιας κατηγορίας και με ανάλογα χαρακτηριστικά κατανάλωσης, (δ) δεν επιφέρουν σταυροειδείς επιδοτήσεις μεταξύ των διάφορων κατηγοριών Επιλεγόντων και μη Επιλεγόντων Πελατών, (ε) εφόσον επέλθει ο λογιστικός και ο νομικός διαχωρισμός των δραστηριοτήτων Διανομής κατά τις διατάξεις του άρθρου 80Α, εμφανίζουν ως διακριτές χρεώσεις την παροχή των υπηρεσιών διανομής και μεταφοράς Για τη θέσπιση των Ρυθμιζόμενων Τιμολογίων λαμβάνονται υπόψη το συνολικό απολογιστικό κόστος των ΕΠΑ κατά το αμέσως προηγούμενο έτος, ο προϋπολογισμός του κόστους για το τρέχον έτος, το ποσοστό της εύλογης απόδοσης για τη δραστηριότητα των ΕΠΑ Η προμήθεια φυσικού αερίου σε Επιλέγοντες Πελάτες από τις ΕΠΑ διενεργείται βάσει των όρων της Άδειας Προμήθειας που χορηγείται σε αυτές σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 81 για όλη την Ελληνική Επικράτεια και των διατάξεων του Κώδικα Προμήθειας που εκ δίδεται σύμφωνα με τα άρθρα 51 και Για την αντιμετώπιση της διαμόρφωσης τιμών του φυσικού αερίου σε επίπεδα που δεν δικαιολογούνται, σύμφωνα με τους κανόνες του υγιούς ανταγωνισμού και τις ειδικές συνθήκες της διεθνούς και εγχώριας αγοράς, επιτρέπεται ο καθορισμός ανώτατου περιθωρίου κέρδους των Προμηθευτών για όλες ή ορισμένες κατηγορίες Πελατών με απόφαση της ΡΑΕ. Η ισχύς της ανωτέρω απόφασης διαρκεί για όσο χρόνο επιβάλλεται από τις συνθήκες και πάντως για διάστημα που δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τους δύο (2) μήνες. Μετά τη λήξη της ισχύος της ανωτέρω απόφασης η ΡΑΕ μπορεί να παρατείνει την ισχύ αυτής για ίσο χρονικό διάστημα, μετά από επανεξέταση των συνθηκών και εφόσον κρίνεται αναγκαίο Για τον καθορισμό ανώτατου περιθωρίου κέρδους, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, λαμβάνονται υπόψη οι παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές πώλησης φυσικού αερίου, όπως η μεσοσταθμική τιμή προμήθειας Φυσικού Αερίου στα σημεία εισόδου Συστήματος Φυσικού Αερίου, που διαμορφώνεται βάσει των συμβάσεων προμήθειας τις οποίες έχουν συνάψει οι Προμηθευτές, το κόστος χρήσης του Συστήματος Φυσικού Αερίου που χρησιμοποιείται για την παράδοση του Φυσικού Αερίου στις επί μέρους κατηγορίες καταναλωτών και η φορολογική επιβάρυνση του Φυσικού Αερίου.»

53 Με τη δημοσιοποίηση της μεσοσταθμικής αυτής τιμής εισαγωγής Φυσικού Αερίου, σε συνδυασμό με την Ημερήσια Τιμή Αερίου Εξισορρόπησης που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του ΔΕΣΦΑ Α.Ε., παρέχεται πλέον σε υφιστάμενους και δυνητικούς συμμετέχοντες στην αγορά, σημαντική πληροφόρηση σχετικά με τις συνθήκες τιμών που επικρατούν στην ελληνική αγορά, κάτι που επιτρέπει την αξιοποίηση επιχειρηματικών ευκαιριών και, συνεπώς, την ανάπτυξη ανταγωνισμού προς όφελος των καταναλωτών Φυσικού Αερίου. Περαιτέρω, η δημοσιοποίηση στοιχείων χονδρεμπορικών τιμών, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την οργάνωση, μεταγενέστερα, χονδρεμπορικής αγοράς Φυσικού Αερίου, όπου οι τιμές θα διαμορφώνονται βάσει της σχέσης προσφοράς και ζήτησης, σε πραγματικό χρόνο Κανονισμός Τιμολόγησης ( παρ. 1 του άρθρου 88 του ν. 4001/2011 αντικαθίσταται ως ακολούθως) Με τον Κανονισμό Τιμολόγησης, ο οποίος εκδίδεται από τη ΡΑΕ, μετά από εισήγηση του κατά περίπτωση αρμόδιου Διαχειριστή Δικτύου Διανομής Φυσικού Αερίου και δημόσια διαβούλευση, ρυθμίζεται η μεθοδολογία καθορισμού τιμολογίων για τη χρέωση κάθε Βασικής Δραστηριότητας. Κατά τη ρύθμιση της μεθοδολογίας τιμολόγησης για κάθε Βασική Δραστηριότητα επιδιώκεται: Η σταθερότητα των τιμών προς όφελος των Χρηστών.

54 Η εύλογη απόδοση των απασχολούμενων, από τον Διαχειριστή του Συστήματος ή του Δικτύου Φυσικού Αερίου, κεφαλαίων. Η παροχή υπηρεσιών, περιλαμβανόμενων υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, κατά τον πλέον αξιόπιστο, οικονομικό και φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο. Η κάλυψη των δαπανών του Διαχειριστή Συστήματος ή Διανομής Φυσικού Αερίου για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων κοινής ωφέλειας που του έχουν επιβληθεί. Η ενίσχυση του ελεύθερου ανταγωνισμού στην αγορά Φυσικού Αερίου. Η τήρηση της αρχής της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της αμεροληψίας. Η παροχή βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων κινήτρων για την αποδοτική λειτουργία, το συνετό προγραμματισμό και την ανάπτυξη της υποδομής που απαιτείται για την άσκηση της Βασικής Δραστηριότητας, την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού και την υποστήριξη ερευνητικών δραστηριοτήτων των διαχειριστών που σχετίζονται με τις αρμοδιότητές τους. Η συνεκτίμηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της εκάστοτε αγοράς, όπως η τυχόν διαφοροποίηση κόστους που οφείλεται στην τοπολογία του Συστήματος ή του Δικτύου. Η παροχή κινήτρων για χρεώσεις που αφορούν νέους καταναλωτές και εγκατάσταση έξυπνων συστημάτων μέτρησης. Η πραγματοποίηση νέων επενδύσεων σε Συστήματα ή Δίκτυο Διανομής Φυσικού Αερίου για την ασφαλή τροφοδοσία, τη βιωσιμότητά τους και την εξυπηρέτηση της αναμενόμενης μελλοντικής ζήτησης. Η κάλυψη του κόστους του ανταλλάγματος που καταβάλλεται από τον Διαχειριστή του Δικτύου Διανομής στον κύριο αυτού για την παραχώρηση της χρήσης, διαχείρισης και εκμετάλλευσης του Δικτύου.» Κατάρτιση Τιμολογίων (Η παρ. 4 του άρθρου 88 του ν. 4001/2011 αντικαθίσταται ως ακολούθως): Τα τιμολόγια με βάση τα οποία ο Διαχειριστής Δικτύου Διανομής εισπράττει οποιοδήποτε αντάλλαγμα για κάθε Βασική Δραστηριότητα καταρτίζονται από τον Διαχειριστή, σύμφωνα με τη μεθοδολογία που προσδιορίζεται στον Κανονισμό Τιμολόγησης, υποβάλλονται προς έγκριση στη ΡΑΕ, η οποία οφείλει να αποφασίσει επ

55 αυτών εντός τριών (3) μηνών από το χρόνο υποβολής τους, και ισχύουν από τη δημοσίευσή τους στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.»