«ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΚΡΑΣΙΚΗ ΕΞΟΤΙΑ»

Transcript

1 ΣΑΜΟΤΛΟΤ ΑΝΑΣΑΙΑ-ΔΙΟΝΤΙΑ Αριθμόσ Μητρώου: «ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΚΡΑΣΙΚΗ ΕΞΟΤΙΑ» Εργαςύα ςτο μϊθημα του υνταγματικού Δικαύου (α εξϊμηνο) Έτοσ: Διδϊςκων Καθηγητόσ: Ανδρϋασ Γ. Δημητρόπουλοσ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΨΝ ΣΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗ ΦΟΛΗ ΠΡΨΣΟ ΕΣΟ 1

2 ΠΕΡΙΕΦΟΜΕΝΑ ΕΙΑΓΨΓΗ «Σο θϋμα» 3 ΠΡΨΣΟ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Η ΕΝΝΟΙΑ ΣΗ ΚΡΑΣΙΚΗ ΕΞΟΤΙΑ ΕΠΙΜΕΡΟΤ ΕΝΝΟΙΕ ΚΡΑΣΟΤ ΚΑΙ ΕΞΟΤΙΑ α) Η ϋννοια του κρϊτουσ 4 β) Η ϋννοια τησ εξουςύασ..5 Η ΚΡΑΣΙΚΗ ΕΞΟΤΙΑ 5 ΣΑ ΦΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΚΡΑΣΙΚΗ ΕΞΟΤΙΑ α) Σα τρύα βαςικϊ γνωρύςματα τησ κρατικόσ εξουςύασ 8 β) Η αδιαιρετότητα τησ κρατικόσ εξουςύασ...10 ΠΕΡΙΛΗΧΗ..12 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΑ 13 2

3 ΕΙΑΓΨΓΗ Σο θέμα Η παρούςα μελϋτη αφορϊ την ϋννοια και τα χαρακτηριςτικϊ τησ κρατικόσ εξουςύασ. Εκπονόθηκε ςτα πλαύςια του μαθόματοσ του υνταγματικού Δικαύου που διδϊςκεται ςτο πρώτο εξϊμηνο του πρώτου ϋτουσ τησ Νομικόσ χολόσ Αθηνών με διδϊςκοντα ςτο τρύτο κλιμϊκιο τον καθηγητό Ανδρϋα Δημητρόπουλο. την εργαςύα αυτό γύνεται λόγοσ για το ποια εύναι η κρατικό εξουςύα, ποιοσ ο ρόλοσ τησ και τα ιδιαύτερα χαρακτηριςτικϊ τησ. Ιδιαύτερα για τον κλϊδο του Δημοςύου Δικαύου και κυρύωσ για το υνταγματικό Δύκαιο η ϋννοια τησ κρατικόσ εξουςύασ εύναι ύψιςτησ ςημαςύασ. Αντικεύμενο ϋρευνασ τησ επιςτόμησ του υνταγματικού Δικαύου αποτελούν οι κανόνεσ δικαύου, οι οπούοι όντασ ιδιϊζοντεσ προσ τισ ανϊγκεσ τησ εκϊςτοτε κοινωνύασ και περιβεβλημϋνοι με μεγϊλο κύροσ ρυθμύζουν τον τρόπο με τον οπούο ςυγκροτεύται και αςκεύται η κρατικό εξουςύα. Προτού όμωσ μελετόςουμε διεξοδικϊ την ϋννοια τησ κρατικόσ εξουςύασ και αναφερθούμε ςτα χαρακτηριςτικϊ τησ θα όταν ςκόπιμο να αναλύςουμε τουσ 2 όρουσ που την ςυναπαρτύζουν, το κρϊτοσ (>κρατικό) και την εξουςύα. 3

4 ΚΕΥΑΛΑΙΟ ΠΡΨΣΟ 1. Η ΕΝΝΟΙΑ ΣΗ ΚΡΑΣΙΚΗ ΕΞΟΤΙΑ i. ΕΠΙΜΕΡΟΤ ΕΝΝΟΙΕ ΚΡΑΣΟΤ ΚΑΙ ΕΞΟΤΙΑ α) Η έννοια του κράτους Σο κρϊτοσ ςτη νομικό επιςτόμη νοεύται ωσ η οργανωμϋνη κοινωνύα ανθρώπων, εγκατεςτημϋνων ςε ςυγκεκριμϋνη χώρα, η οπούα αςκεύ ςτα μϋλη τησ αυτοδύναμη εξουςύα κι ϋχει τη μορφό νομικού προςώπου. υγκεκριμϋνα, κϊθε κρϊτοσ εύναι ϋνα ξεχωριςτό νομικό πρόςωπο αλλϊ και κϊθε κρϊτοσ αποτελεύ το ανώτερο νομικό πρόςωπο ςτην επικρϊτεια του καθώσ αποτελεύ και την ύψιςτη μορφό κοινωνικόσ ςυμβύωςησ. Αυτό ςυμβαύνει διότι ςτα πλαύςια του επιδιώκεται ςυςτηματικϊ η διαςφϊλιςη των ςυμφερόντων των πολιτών καθώσ και η προςταςύα και διατόρηςη τησ ςυνϋχειασ του ύδιου ςτο χρόνο. Κρϊτοσ δεν θεωρεύται ςαφώσ οποιαδόποτε ομϊδα ανθρώπων, όςο πολυμελόσ κι αν εύναι αυτό. Για να υπϊρχει κρϊτοσ πρϋπει να πληρούνται οριςμϋνεσ προώποθϋςεισ που δεν εύναι ϊλλεσ από τα τρύα ςτοιχεύα που διακρύνουμε ςε ϋνα κρατικό μόρφωμα. Αυτϊ εύναι ο λαόσ (ανθρώπινο ςτοιχεύο), η χώρα (επικρϊτεια) και η εξουςύα. το Δημόςιο Δύκαιο και ςυγκεκριμϋνα ςτο υνταγματικό ο «λαόσ» ϋχει δύο ϋννοιεσ, την ευρεύα και την ςτενό. Κατϊ την ευρεύα ϋννοια ωσ λαόσ νοεύται το ςύνολο των πολιτών, όςων δηλαδό ϋχουν την ιθαγϋνεια του αυτού κρϊτουσ. Κατϊ την ςτενό ϋννοια ο λαόσ εύναι όργανο το κρϊτοσ, εύναι το εκλογικό ςώμα, όςο δηλαδό από τουσ πολύτεσ του αςκούν το εκλογικό τουσ δικαύωμα. Η χώρα εύναι η γεωγραφικό ϋκταςη ςτην οπούα ενεργοποιεύται ο κρατικόσ μηχανιςμόσ. Σο κϊθε κρϊτοσ αςκεύ εξουςύα ςε όςουσ, ημεδαπούσ και αλλοδαπούσ, διαμϋνουν ςτην επικρϊτεια του. Ο τρόποσ με τον οπούο η χώρα ςυνδϋεται με το κρϊτοσ γύνεται φανερό ότι δεν νοεύται κρατικό οργϊνωςη χωρύσ την ύπαρξη μόνιμησ εγκατϊςταςησ, ςτα πλαύςια τησ οπούασ αςκεύται. Σο τρύτο ςτοιχεύο του κρϊτουσ εύναι η εξουςύα. Αναπόφευκτα λοιπόν οδηγούμαςτε ςτην μελϋτη τησ ϋννοιϊσ τησ παρακϊτω ωσ μύασ από τισ προώποθϋςεισ ςυγκρότηςησ του κρϊτουσ. 4

5 β) Η έννοια της εξουσίας Η εξουςύα ωσ ςυςτατικό ςτοιχεύο του κρϊτουσ διαφϋρει ριζικϊ από κϊθε ϊλλο εύδοσ εξουςύασ. Η ϋννοια «εξουςύα» γύνεται γενικϊ αντιληπτό ωσ η αναγνωριζόμενη από το δύκαιο ικανότητα επιβολόσ αποφϊςεων. υγκεκριμϋνα, ο όροσ ςυρρικνώνεται εννοιολογικϊ ςτην δυνατότητα ςχηματιςμού και επιβολόσ αποφϊςεων. Γι αυτό και διακρύνεται επιμϋρουσ ςε τρύα ςτοιχεύα που την απαρτύζουν: τη βούληςη, την απόφαςη και την εκτϋλεςη των αποφϊςεων αυτών. Από τα τρύα αυτϊ ςτοιχεύα μεγαλύτερησ ςημαςύασ φαύνεται να εύναι η δυνατότητα εκτϋλεςόσ τουσ χωρύσ να απαςχολεύ το δύκαιο ποιοσ τισ λαμβϊνει και αν ο εκτελών εύναι ο φορϋασ τουσ. Εξουςύα εύναι ακόμη και η θεςμοποιημϋνη ϊςκηςη δύναμησ. Με τον όρο δύναμη διαγρϊφεται η ανϊγκη ύπαρξησ ανιςότητασ και ιεραρχύασ. ε αντύθετη περύπτωςη κανϋνα νόημα δεν ϋχει η εξουςύα, αν δεν υφύςταται δηλαδό ο κατώτεροσ που θα διαμορφώςει την δραςτηριότητϊ του ςτη βϊςη τησ βούληςησ του ανωτϋρου. Προώποτύθεται λοιπόν η ύπαρξη δύο ό περιςςότερων προςώπων για την ϊςκηςό τησ. ii. Η ΚΡΑΣΙΚΗ ΕΞΟΤΙΑ Κρατικό (ό πολιτικό) εξουςύα εύναι η αυτοδύναμη ικανότητα του κρϊτουσ να επιτϊςςει ελεύθερουσ ανθρώπουσ και να τουσ εξαναγκϊζει να τηρούν τισ επιταγϋσ του. Σϋτοια εξουςύα ϋχει μόνο το κρϊτοσ και κανεύσ ϊλλοσ. Η εξουςύα του κρϊτουσ διακρύνεται κατ αρχόν από τισ ϊλλεσ (παραδεύγματοσ χϊριν τισ εξουςύεσ που αναγνωρύζονται από κανόνεσ ιδιωτικού δικαύου) διότι ϋχει χαρακτόρα ρυθμιςτικό, η βούληςη δηλαδό του κρϊτουσ επιβϊλλεται με τρόπο αναγκαςτικό ςτουσ πολύτεσ μϋςω των κανόνων δικαύου. Η εμφϊνιςη των ϋννομων ςυνεπειών ςτισ οπούεσ αποβλϋπουν οι κανόνεσ αυτού ςηματοδοτεύ και την ύπαρξη ορθόσ κρατικόσ εξουςύασ. Η αποτελεςματικότητα τησ με ϊλλα λόγια εύναι ςυνϊμα και απόρροια αλλϊ και προώπόθεςη τησ ιςχύοσ τησ. Η κρατικό εξουςύα διακρύνεται ςε τρεισ τυπικϋσ μορφϋσ, τη νομοθετικό, την εκτελεςτικό και την δικαςτικό που ανταποκρύνονται αντιςτούχωσ ςτισ τρεισ λειτουργύεσ του κρϊτουσ. Κατϊ το Γϊλλο διαφωτιςτό ςυγγραφϋα και κοινωνικό φιλόςοφοmontesquieuη προςταςύα τησ πολιτικόσ ελευθερύασ και η 5

6 εξαςφϊλιςη κοινωνικόσ ομαλότητασ προώποθϋτει την ϊςκηςη των εξουςιών αυτών από διαφορετικϊ όργανα, που πρϋπει όςο εύναι δυνατόν να εύναι ανεξϊρτητα μεταξύ τουσ. Με την ϊςκηςη τησ κρατικόσ εξουςύασ αυτό ενεργοποιεύται προκειμϋνου να επιβληθεύ κατϊ το επιδιωκόμενο επύ των ατόμων, των κοινωνικών ομϊδων και τησ κοινωνύασ ςτο ςύνολό τησ. Γενικότερα η κρατικό εξουςύα εύναι αυςτηρϊ οργανωμϋνη ώςτε να διαρκεύ. Με την οργϊνωςη αυτό διακρύνεται από την απλό βύα που εκδηλώνεται ςτην καθημερινό ζωό ςτισ ςχϋςεισ μεταξύ των πολιτών. Σην παρϊνομη βύα την νομιμοποιεύ η ρυθμιςτικό δύναμη των πραγματικών γεγονότων. Η κρατικό εξουςύα κατϋχει το μονοπώλιο τησ νόμιμησ θεςμοθετημϋνησ βύασ χωρύσ όμωσ να επεμβαύνει ςτην ελευθερύα και να βλϊπτει τα ςυμφϋροντα των μελών του κρϊτουσ αλλϊ αντιθϋτωσ προαςπύζοντϊσ τα. Αυτό ύςωσ μοιϊζει εκ πρώτησ όψεωσ οξύμωρο καθώσ δεν εύναι δυνατόν ςτην ςκϋψη του απλού, χωρύσ νομικό κατϊρτιςη πολύτη κανόνεσ ετερόνομοι, εξουςιαςτικού και αναγκαςτικού να υπηρετούν την ελευθερύα. Για εκεύνον όμωσ που ϋχει εμβαθύνει ςτην ουςύα τησ κατεύθυνςησ τησ νομικόσ ςκϋψησ εύναι εύκολο να αντιληφθεύ την ικανότητα αυτό τησ κρατικόσ εξουςύασ εφόςον τύθεται προώποθϋςεισ για ϋλλογη ϊςκηςό τησ ςτουσ κανόνεσ Δικαύου και κυρύωσ ςτουσ ςυνταγματικούσ κανόνεσ. Η οργϊνωςη τησ κρατικόσ εξουςύασ, ςυνεπώσ, αυτοπεριορύζεται προκειμϋνου να ανταποκριθεύ ςτισ ανϊγκεσ των πολιτών και να ικανοποιόςει τα ςυμφϋροντϊ τουσ. Πώσ επιτυγχϊνεται όμωσ η οργϊνωςη τησ κρατικόσ εξουςύασ; Με τη δημιουργύα αρμόδιων οργϊνων που εκφρϊζουν την κρατικό βούληςη. τα δημοκρατικϊ πολιτεύματα ιδιαιτϋρωσ δεν εύναι δυνατόν να υπϊρχει μύα κρατικό βούληςη. Ο πλουραλιςμόσ επιτρϋπει την διατύπωςη ποικύλων βουλόςεων οι οπούεσ κρύνονται, ςυνεκτιμώνται ςε ςυνϊρτηςη με τισ ανϊγκεσ και τα δεδομϋνα κϊθε κοινωνύασ και επικρατεύ μύα που ϋπειτα από απόφαςη δεύχνει να ανταποκρύνεται καλύτερα την τρϋχουςα εποχό ςτα προαναφερθϋντα. Επιπλϋον ςτη δημοκρατύα η δημιουργύα μεγϊλου αριθμού κρατικών οργϊνων και η κατανομό τησ εξουςύασ μεταξύ τουσ εύναι επιβαλλόμενη καθώσ κανεύσ δεν δύναται να αναλϊβει ςύμπαςα την εξουςύα αλλϊ και κανεύσ δεν πρϋπει να απεμπολόςει την υπϊρχουςα υποχρϋωςη του να την αςκόςει. Αναφϋρθηκε ςτη ςελύδα 4, ςτην παρϊγραφο για την ϋννοια του κρϊτουσ, πωσ αυτό αποτελεύ νομικό πρόςωπο. Και η κρατικό εξουςύα αποτελεύ και η 6

7 ύδια νομικό πρόςωπο εύτε με τη μορφό νομικού προςώπου δημοςύου δικαύου εύτε με τη μορφό νομικού προςώπου ιδιωτικού δικαύου. Με κριτόριο μϊλιςτα τον τρόπο οργϊνωςησ τησ κρατικόσ εξουςύασ η ςύγχρονη νομικό θεωρύα διακρύνει τα κρϊτη ςε δύο διαφορετικούσ τύπουσ, τα ενιαύα και τα ςύνθετα (ομοπονδιακϊ). Σα ενιαύα εύναι τα κρϊτη εκεύνη ςτα οπούα η πολιτικό εξουςύα βρύςκεται ςυγκεντρωμϋνη ςτα χϋρια ενόσ φορϋα που την αςκεύ ςε όλη την επικρϊτεια. Από την ϊλλη, ςύνθετα κρϊτη (ομοςπονδιακϊ κρϊτη ό ομοςπονδύεσ κρατών) χαρακτηρύζονται εκεύνα των οπούων οι ιςοδύναμεσ ϋννομεσ τϊξεισ των ομόςπονδων κρατών υπόκεινται ςτην υπερκεύμενη ϋννομη τϊξη του ςύνθετου κρϊτουσ. Η κρατικό εξουςύα, επομϋνωσ, ωσ ςτοιχεύο του κρϊτουσ αποτελεύται από κϊποιουσ βαςικούσ ϊξονεσ (τριμερόσ διϊκριςη εξουςιών, οργϊνωςη, ϊςκηςη, νομικό φύςη) που πρϋπει να διερευνηθούν για την όςο την δυνατόν πιο ολοκληρωμϋνη προςϋγγιςη τησ ϋννοιϊσ τησ. 2. ΣΑ ΦΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΚΡΑΣΙΚΗ ΕΞΟΤΙΑ 7

8 α) Τα τρία βασικά γνωρίσματα της κρατικής εξουσίας Η κρατικό εξουςύα, η ικανότητα δηλαδό όπωσ προαναφϋρθηκε του κρϊτουσ να επιβϊλλει τη θϋληςη του ςε ελεύθερουσ ανθρώπουσ ϋχει τρύα βαςικϊ χαρακτηριςτικϊ για να αναγνωρύζεται ωσ τϋτοια. Εύναι πρωτογενόσ, αυτοδύναμη, ανώτατη. Πρωτογενής εύναι η κρατικό εξουςύα καθώσ ςυνιςτϊ την εξουςύα εκεύνη που δεν αρύεται την υπόςταςό τησ από καμύα ϊλλη εξουςύα ούτε κατϊ τη γϋνεςη ούτε κατϊ την ϊςκηςη τησ. Εύναι η πρώτη, εκεύνη από την οπούα πηγϊζουν και αποκτούν νόημα και ιςχύ και οι λοιπϋσ εξουςύεσ. τα δημοκρατικϊ πολιτεύματα η εξουςύα αυτό πηγϊζει και αςκεύται ςτο όνομα του λαού ενώ ςτα μοναρχικϊ πηγό τησ εύναι ο μονϊρχησ αλλϊ και από το θεό η δύναμη του οπούου θεωρεύται ότι ενςαρκώνεται ςτο πρόςωπο του απόλυτου ϊρχοντα. Λύγη ςημαςύα όμωσ ϋχει η μορφό του πολιτεύματοσ και κατ επϋκταςη ποιοσ αςκεύ ςε κϊθε περύπτωςη τησ εξουςύα καθώσ ςε όλεσ τισ περιπτώςεισ αυτό διατηρεύ τον πρωτογενό τησ χαρακτόρα. τισ πολιτεύεσ που ϋχουν θεςπιςμϋνο ύνταγμα η εξουςύα κατοχυρώνεται και ςτα ϊρθρα του. Επομϋνωσ, εκτόσ από την αναπόςπαςτη ςύνδεςη κρϊτουσ και πολιτικόσ εξουςύασ ϋνα ανϊλογο δϋςιμο υπϊρχει και μεταξύ αυτόσ και του υντϊγματοσ που τη θεμελιώνει και τη νομιμοποιεύ. την περύπτωςη αυτό γύνεται λόγοσ και για ςυντακτικό εξουςύα. Για το λόγο αυτό η κρατικό εξουςύα χαρακτηρύζεται και ωσ πρωτογενόσ, αφού πηγϊζει από τον ανώτερο νόμο του κρϊτουσ την ύδια ςτιγμό που οι λοιπϋσ εξουςύεσ προκύπτουν από την ύδια την κρατικό εξουςύα, υπϊρχουν ςτο μϋτρο και με τισ προδιαγραφϋσ που η ύδια θϋτει. Γι αυτό και εύναι δευτερογενεύσ, απαρϊγωγεσ, δοτϋσ εξουςύεσ. Οι εξουςύεσ αυτϋσ εύναι εκεύνεσ που εύτε απαντώνται ςτα πλαύςια του κρϊτουσ (παραδεύγματοσ χϊριν οι οργανιςμού τοπικόσ αυτοδιούκηςησ) εύτε και ϋξω από αυτό (διεθνεύσ οργανώςεισ και οργανιςμού). τισ μϋρεσ μασ ωσ τρύτο ςτοιχεύο τησ ϋννοιασ του κρϊτουσ η πρωτογενόσ εξουςύα νοεύται ςτην περύπτωςη που δημιουργεύται εξ υπαρχόσ ϋνα νϋο κρϊτοσ, όπωσ για παρϊδειγμα με την ύδρυςη αποικιών, όταν μετϊ την κατϊρρευςη πολιτικού δικτατορικού- κυρύωσ καθεςτώτοσ επϋρχεται πολιτικό κενό που καλύπτει η δημιουργύα νϋου κρϊτουσ και ςτην περύπτωςη που δύο η περιςςότερα κρϊτη ςυνενώνονται υπό κοινό εξουςύα θεςπύζοντασ μύα υπερδημόςια ϋννομη τϊξη. Αυτοδύναμη χαρακτηρύζεται ακόμη η κρατικό εξουςύα αφενόσ όςον 8

9 αφορϊ τη διαδικαςύα παραγωγόσ τησ και αφετϋρου όςον αφορϊ την υλοπούηςό τησ ςτα πλαύςια του εκϊςτοτε κρϊτουσ. Με την πρώτη ϋννοια η ϋννοια τησ αυτοδυναμύασ ταυτύζεται με το χαρακτηριςμό τησ ωσ πρωτογενούσ εφόςον η κρατικό εξουςύα δεν πηγϊζει από καμύα ϊλλη μορφό εξουςύασ αλλϊ αντλεύ την δύναμη και την ιςχύ τησ από τον ύδιο τησ το εαυτό. Εύναι επομϋνωσ η ανώτατη και καμύα ϊλλη δεν νοεύται που να υπερτερεύ αυτόσ, να την θεμελιώνει και να την περιορύζει. Με την δεύτερη ϋννοια η πολιτικό εξουςύα εύναι αυτοδύναμη καθώσ διαθϋτει όργανα επιλεγμϋνα επιτηδεύωσ από την ύδια για την εφαρμογό και ϊςκηςό τησ. Σα όργανα αυτϊ που εκλϋγονται με αυςτηρϋσ διαδικαςύεσ κατανϋμονται μεταξύ τουσ την εξουςύα με ςκοπό την κατϊ το δυνατόν αποτελεςματικότερη υλοπούηςη τησ και με γνώμονα πϊντοτε την εξυπηρϋτηςη των ςυμφερόντων των πολιτών του κρϊτουσ. Η δεύτερη αυτό ϋννοια απαντϊται και ςε ϊλλεσ, δευτερογενεύσ μορφϋσ εξουςύασ. ε κϊθε περύπτωςη όμωσ η αναγκαςτικό υπεροχό τησ κρατικόσ εξουςύασ εύναι πϊντοτε iuspropriumτου κρϊτουσ. Κυρίαρχη εύναι τϋλοση κρατικό εξουςύα. Η κυριαρχύα θα μπορούςε να χαρακτηριςτεύ με τη ςτενό ϋννοια του όρου ωσ η τϋλεια και πλόρησ κρατικό εξουςύα, ο ανώτατοσ εξουςιαςμόσ ςτα πλαύςια ενόσ κρϊτοσ όποια κι αν εύναι η μορφό του πολιτεύματοσ. Με την ευρύτερη όμωσ ϋννοια του όρου ορύζεται αναφορικϊ και με τισ υπόλοιπεσ εξουςύεσ αποτελώντασ ταυτόχρονα βαςικό ιδιότητα τησ κρατικόσ εξουςύασ. Η κρατικό εξουςύα εύναι κυρύαρχη με την ϋννοια ότι εύναι ανώτερη, πϊνω από όλα ςε ϋνα οργανωμϋνο κρϊτοσ αλλϊ και ϋξω από τα ςύνορα αυτού καθώσ νομικϊ υπερϋχει όλων των υπόλοιπων εξουςιών του και τισ διαμορφώνει. Η κυριαρχύα επομϋνωσ ςυνιςτϊ χαρακτηριςτικό τησ κρατικόσ εξουςύασ που προκύπτει από την ιεραρχικό κατανομό όλων των εξουςιών ςε μύα θεςμοθετημϋνη κοινωνύα. Η κρατικό εξουςύα υπό αυτόν την ϋννοια ϋχει δύο πεδύα εμβϋλειασ. Σο πρώτο εύναι η χώρα που αναφϋρθηκε και προηγουμϋνωσ, η επικρϊτεια του κρϊτουσ, και εντόσ του οπούου και μόνο η κρατικό εξουςύα διαθϋτει και μπορεύ να αςκόςει το προνόμιο του ϋννομου καταναγκαςμού ϋναντι των πολιτών που διαμϋνουν ς αυτόν. την περύπτωςη αυτό γύνεται λόγοσ για την εςωτερικό κατεύθυνςη τησ εξουςύασ αυτόσ (εξουςύα μϋςα ςτο κρϊτοσ). Σαυτόχρονα όμωσ η κρατικό εξουςύα ϋχει κι ϋνα δεύτερο πεδύο μϋςα ςτο οπούο εφαρμόζεται, το διεθνϋσ (εξουςύα προσ τα ϋξω). ε εξωκρατικό επύπεδο, η κρατικό εξουςύα καθύςταται 9

10 φορϋασ τησ νομικόσ ανεξαρτηςύασ του κρϊτουσ που υπηρετεύ ϋναντι ϊλλων κρατών -πιθανόν ιςχυρότερων- διατρανώνοντασ την ιςότητα όλων των κρατών μεταξύ τουσ. Αυτό ϋχει και πρακτικϋσ ςυνϋπειεσ ωσ προσ το ςεβαςμό τησ εδαφικόσ ακεραιότητασ κϊθε λαού ςτη βϊςη των αρχών τησ εθνικόσ ανεξαρτηςύασ και αυτοδιϊθεςησ κϊθε λαού. Όςον αφορϊ τη δεύτερη αυτό κατεύθυνςη τησ κρατικόσ εξουςύασ, την εξωκρατικό, γύνεται αντιληπτό ότι οι διεθνεύσ οργανιςμού και γενικώσ τα διακρατικϊ όργανα καθώσ και οι ςυνομοςπονδύεσ δεν εύναι μορφώματα ανώτερα των οποιωνδόποτε κρατών αλλϊ προώόντα των ύδιων που κυριαρχούν. Γι αυτό και η εξουςύα που παραχωρεύται ς αυτϊ εύναι ανακλητό ώςτε κϊθε ςτιγμό υπϊρχει δυνατότητα από τα κρϊτη να αποκτούν πύςω το μερύδιο εξουςύασ που εκούςια τουσ εκχώρηςαν. Σο κυρύαρχο κρϊτοσ εύναι το μόνο που ϋχει την αποκλειςτικότητα να ϋχει την αρμοδιότητα τησ αρμοδιότητασ (Kompetenz-Kompetenz), όπωσ ορύζεται αυτό του η υπεροχό. Σο κυρύαρχο κρϊτοσ, όμωσ, λόγω τησ ανωτερότητασ του που προκύπτει από την αυτορρύθμιςη τουδεν ςημαύνει πωσ δεν υπόκειται ςε οριςμϋνουσ περιοριςμούσ. Ένασ από αυτούσ εύναι ο περιοριςμόσ του αφ ησ ςτιγμόσ προςχωρεύ ςε διεθνεύσ οργανιςμούσ και διεθνεύσ ενώςεισ. Με την εύςοδό του ςε αυτούσ οφεύλει να προςαρμόςει τη λειτουργύα του και ςτισ δικϋσ τουσ επιδιώξεισ χωρύσ όμωσ να μεταβϊλλει ριζικϊ το χαρακτόρα του. Κϊτι τϋτοιο δεν φαύνεται να ςυμβαύνει και ςτισ περιπτώςεισ ύδρυςησ ομοςπονδιακού κρϊτουσ ό ομοςπονδύασ κρατών καθώσ κϊθε κρϊτοσ οφεύλει να ςυμμορφώνεται και να ρυθμύζει τη λειτουργύα του ςύμφωνα με όςα προβλϋπονται ςτην ϋννομη τϊξη του ομοςπονδιακού μορφώματοσ. Σο κυρύαρχο κρϊτοσ εν κατακλεύδι εύναι ϋνα κρϊτοσ αυτοπεριοριζόμενο αφού μπορεύ το ύδιο να ελϋγξει, να αξιολογόςει και να μεταβϊλλει αν χρειαςτεύ τον τρόπο ϊςκηςησ τησ εξουςύασ του. Σο κρϊτοσ κυριαρχύασ πϊντοτε ϊρχει την επικρϊτεια και τουσ πολύτεσ του, ϊρα τον ύδιο του τον εαυτό. Δεν υπόκειται ςτην εξουςύα κανενόσ. β) Η αδιαιρετότητα της κρατικής εξουσίας Η κρατικό εξουςύα εκτόσ από πρωτογενόσ, αυτοδύναμη και κυρύαρχη ϋχει και ϋνα επιπλϋον γνώριςμα. Εύναι ενιαύα και αδιαύρετη, ανόκει δηλαδό ςε ϋνα και μόνο πρόςωπο, το κρϊτοσ. Η ςύλληψη αυτό για το αδιαύρετο τησ κρατικόσ εξουςύασ ανόκει ςτον Γϊλλο πολιτικό ςυγγραφϋα και δημοςιολόγο 10

11 JeanBodin( ) και διατυπώθηκε ςτην κλαςικό του θεωρύα. Η ιδϋα αυτό εύναι απόρροια τησ επιρροόσ που ϊςκηςαν τα γαλλικϊ επαναςτατικϊ υντϊγματα καθώσ και τα γαλλικϊ υντϊγματα των ετών που ακολούθηςαν. Ο όροσ αυτόσ «μύα και αδιαύρετη» ωσ χαρακτηριςτικό του πολιτεύματοσ του Ελληνικού Κρϊτουσ απαντϊται ςτο χϋδιο υντϊγματοσ του Ρόγα, το οπούο ϋχει θεωρηθεύ ωσ απόδοςη ςτη βαλκανικό του γαλλικού υντϊγματοσ του 1783 με λύγεσ απλοποιόςεισ και προςαρμογϋσ (Κουτςουμπύνασ τϋφανοσ). Έκτοτε η ενιαύα φύςη τησ θεωρεύται δεδομϋνη ςτην ϋννομα τϊξη τησ Ελληνικόσ Δημοκρατύασ. Σϋλοσ, εύναι απαραύτητο να γύνει η εξόσ διευκρύνιςη: η κρατικό εξουςύα εύναι μεν μύα και αδιαύρετη η ϊςκηςό τησ όμωσ εύναι διαιρετό και την αναλαμβϊνουν τα όργανα που το ύδιο το κρϊτοσ θεςπύζει. Αυτϊ εύναι εν ςτενό εννούα ο λαόσ, η βουλό, ο Πρόεδροσ τησ Δημοκρατύασ, η Κυβϋρνηςη, οι Οργανιςμού Σοπικόσ Αυτοδιούκηςησ κλπ. Κϊθε όργανο επομϋνωσ του κρϊτουσ αςκεύ ϋνα ποςοςτό μόνο τησ κρατικόσ εξουςύασ το οπούο αποτελεύ και την αρμοδιότητϊ του. ΠΕΡΙΛΗΧΗ 11

12 Μϋςα από την εργαςύα αυτό γύνεται πλϋον κατανοητό ότι η κρατικό εξουςύα αποτελεύ μύα από τισ τρεισ ςυνιςτώςεσ τησ ϋννοιασ του κρϊτουσ και χωρύσ αυτόν εύναι αδύνατο να νοηθεύ ο κρατικόσ μηχανιςμόσ. Η κρατικό εξουςύα εύναι ενιαύα αλλϊ ταυτόχρονα η ϊςκηςό τησ διανϋμεται μεταξύ οργϊνων που θεςπύζονται από το ύδιο το κρϊτοσ. Η κρατικό ό αλλιώσ πολιτικό εξουςύα ϋχει τρύα βαςικϊ χαρακτηριςτικϊ ανεξϊρτητα από τη μορφό του πολιτεύματοσ. Εύναι πρωτογενόσ, αυτοδύναμη, κυρύαρχη. Εύναι η ανώτερη μορφό εξουςύασ ςτα πλαύςια ενόσ κρϊτουσ και εκεύνη από την οπούα πηγϊζουν οι λοιπϋσ εξουςύεσ. Γι αυτό και ϋχει ιδιαύτερη θϋςη μϋςα ς ϋνα κρϊτοσ και αςκεύ ςημαντικό επιρροό ςτουσ πολύτεσ του. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΑ 12

13 Δημητρόπουλοσ Ανδρϋασ, «ύςτημα υνταγματικού Δικαύου» Β Έκδοςη, Εκδόςεισ ϊκκουλα, 2011, ς. 117,126, Μϊνεςησ Αριςτόβουλοσ, «υνταγματικό Θεωρύα και Πρϊξη » Σόμοσ I, Εκδόςεισ ϊκκουλα, 1980, ς.11,12,14 Μαυριϊσ Κωνςταντύνοσ, «υνταγματικό Δύκαιο» Σϋταρτη Έκδοςη Επαυξημϋνη, Εκδόςεισ ϊκκουλα, 2005, ς Παντελόσ Αντώνιοσ, «Εγχειρύδιο υνταγματικού Δικαύου» 2 η Έκδοςη, Εκδόςεισ Λιβϊνη, 2007, ς. 23, πυρόπουλοσ Υύλιπποσ, «Ειςαγωγό ςτο υνταγματικό Δύκαιο», Εκδόςεισ ϊκκουλα, 2006, ς. 19, 24 13