ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΦΥΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ» ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ «Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΣΤΟ ΣΠΡΙΝΤ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΣΤΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΣΕΙΣ ΣΕ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΕΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΕΣ» ΚΥΡΑΝΟΥΔΗΣ ΑΓΓΕΛΟΣ (Α.Μ. 175) Εγκεκριμένη από το καθηγητικό σώμα: Κύριος επιβλέπων: Ζάκας Αθανάσιος, Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α.,Α.Π.Θ. Μέλη: Γαλαζούλας Χρήστος, Επίκουρος Τ.Ε.Φ.Α.Α., Α.Π.Θ. Μιχαηλίδης Χαράλαμπος, Επίκουρος Τ.Ε.Φ.Α.Α., Α.Π.Θ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2013 [1]

2 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΦΥΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ» ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ «Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΣΤΟ ΣΠΡΙΝΤ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΣΤΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΣΕΙΣ ΣΕ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΕΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΕΣ» ΚΥΡΑΝΟΥΔΗΣ ΑΓΓΕΛΟΣ (Α.Μ. 175) Εγκεκριμένη από το καθηγητικό σώμα: Κύριος επιβλέπων: Ζάκας Αθανάσιος, Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α.,Α.Π.Θ. Μέλη: Γαλαζούλας Χρήστος, Επίκουρος Τ.Ε.Φ.Α.Α., Α.Π.Θ. Μιχαηλίδης Χαράλαμπος, Επίκουρος Τ.Ε.Φ.Α.Α., Α.Π.Θ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2013 [2]

3 2013 ΚΥΡΑΝΟΥΔΗΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ALL RIGHTS RESERVED [3]

4 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα ήθελα να ευχαριστήσω, μέσα από την καρδιά μου: Τον κ. Ζάκα Αθανάσιο, Καθηγητή και κύριο επιβλέπων της μεταπτυχιακής μου διατριβής, για την αμέριστη βοήθειά του, σε όλα τα επίπεδα και την υπομονή που έδειξε όλο αυτό το διάστημα. Τον κ. Γαλαζούλα Χρίστο, Επίκουρο και μέλος της τριμελούς επιτροπής, για την πολύτιμη βοήθειά του και τη συμβολή του στην μεταπτυχιακή μου διατριβή. Τον κ. Μιχαηλίδη Χαράλαμπο, Επίκουρο και μέλος της τριμελούς επιτροπής, για τις συμβουλές του στην εκπόνηση της διατριβής. Τον κ. Σεντελίδη Θωμά, Επίκουρο και μέντορά μου για την αμέριστη ηθική συμπαράστασή του σε ότι έχω κάνει και τις αρχές και τις κατευθύνσεις που μου έδωσε στην ζωή μου και τέλος, Την γυναίκα μου, Μαρία και τα παιδιά μου Στράτο και Εβελίνα, για την υπομονή που έδειξαν και την στήριξη που μου παρείχαν σε όλη τη διάρκεια των μεταπτυχιακών μου σπουδών. [4]

5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΥΡΑΝΟΥΔΗΣ: «Η επίδραση της εξειδικευμένης προθέρμανσης στο σπριντ μετά από στατικές και δυναμικές διατάσεις σε ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές» (Υπό την επίβλεψη του καθηγητή κ. Ζάκα Αθανάσιου) Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνηθεί ο ρόλος της εξειδικευμένης προθέρμανσης του ποδοσφαίρου στο σπριντ 20μ. μετά από στατικές και δυναμικές διατάσεις σε 16 υγιείς ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές, ηλικίας 21,41±3,28 ετών. Οι συμμετέχοντες εκτέλεσαν σε διαφορετικές ημέρες και με τυχαία σειρά πρόγραμμα προθέρμανσης που περιλάμβανε γενική προθέρμανση, στατική ή δυναμική διάταση στα κάτω άκρα, εξειδικευμένη προθέρμανση του αθλήματος και τρεις μετρήσεις σπριντ 20 μέτρων. H πρώτη μέτρηση του σπριντ έγινε μετά τη γενική προθέρμανση, η δεύτερη μετά τη στατική ή τη δυναμική διάταση και η τρίτη μετά την εξειδικευμένη προθέρμανση. Ο χρόνος του σπριντ μετρήθηκε με φωτοκύτταρα. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν χειροτέρευση του χρόνου σπριντ μετά το πρωτόκολλο της στατικής διάτασης (p<0.05) και αναστροφή του (p<0.005) με την εφαρμογή του εξειδικευμένου μέρους της προθέρμανσης. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν, ακόμη, ότι η επίδοση στο σπριντ δεν επηρεάζεται θετικά ούτε και αρνητικά μετά την εφαρμογή του πρωτοκόλλου της δυναμικής διάτασης και της εξειδικευμένης προθέρμανσης που ακολουθεί. Από τα αποτελέσματα συμπεραίνεται ότι η εξειδικευμένη προθέρμανση του ποδοσφαίρου που εφαρμόζεται στο τρίτο μέρος της προθέρμανσης, όχι μόνο εξαλείφει τις αρνητικές επιδράσεις που προκαλούνται από τη στατική διάταση στο σπριντ, αλλά βελτιώνει και την επίδοσή του στους ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές. Επίσης, ο τύπος αυτός της προθέρμανσης δεν επηρεάζει το σπριντ μετά τις δυναμικές διατάσεις. Λέξεις κλειδιά: εξειδικευμένη προθέρμανση, στατική διάταση, δυναμική διάταση, σπριντ, ποδόσφαιρο. [5]

6 ABSTRACT AGGELOS KYRANOUDIS : The effect of specialized warm-up on sprint after static and dynamic stretching in amateur football players. (Under the supervision of Professor Zakas Athanasios) The purpose of the present study was to investigate the role of specialized warm-up in soccer on 20 m sprint after static and dynamic stretching in a sample of 16 healthy amateur football players, aged 21,41±3,28 years. All participants performed on different days and in random order, a warm-up program that included general warm up, static or dynamic stretching of lower extremities, a specialized warm-up of the sport and three measurements of 20 m sprint. The first sprint measurement was made after the general warm up, the second after the static or dynamic stretching and the third after the specialized warm-up. The time of sprint was measured by photocells. The results of the study showed a decline of the sprint time after the static stretching protocol (p<0.05) and reversal (p<0.005) after the application of the specific part of the warm-up. The results also showed that the sprint performance isn t affected neither positively nor negatively, after the implementation of dynamic stretching protocol and the specialized warm-up that follows. It is concluded that the specialized soccer warm-up which is applied to the third part of the warm-up, not only eliminates the negative effects caused by static stretching on sprint, but also improves the performance in amateur football players. Moreover this type of warm-up doesn t affect the sprint after the dynamic stretching. Keywords: specialized warm-up, static stretching, dynamic stretching, sprint, football [6]

7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 5 ABSTRACT.6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 7 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ..8 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΣΧΗΜΑΤΩΝ..8 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΕΙΚΟΝΩΝ..8 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 10 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ..12 Προβληματισμός..16 Σημαντικότητα έρευνας 16 Σκοπός έρευνας..16 Επεξήγηση όρων...17 Οριοθέτηση της έρευνας...17 Περιορισμοί...18 Ερευνητικές υποθέσεις...18 Στατιστικές υποθέσεις...19 Σχεδιασμός έρευνας...20 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ..21 Δείγμα 21 Διαδικασία εφαρμογής του πρωτοκόλλου...21 Περιγραφή στατικών διατάσεων.24 Περιγραφή δυναμικών διατάσεων...27 [7]

8 Πρωτόκολλο εξειδικευμένης προθέρμανσης...31 Περιγραφή οργάνων μέτρησης 36 Περιγραφή δοκιμασίας σπριντ 20μ..37 Στατιστική ανάλυση..37 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ..38 ΣΥΖΗΤΗΣΗ..40 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 47 Συμπεράσματα..47 Προτάσεις.47 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ..48 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1. Ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά δείγματος (μέση τιμή±τυπική απόκλιση)..21 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 1.Αγωνιστικό παιχνίδι 5 εναντίον Σχήμα 2.Τακτική άσκηση συνεργασίας...35 Σχήμα 3. α,β. Σπριντ σε ευθεία και σπριντ με αλλαγή κατεύθυνσης.. 36 Σχήμα 4. Σχηματική παράσταση δοκιμασίας σπριντ.37 Σχήμα 5. Σπριντ 20μ. ερασιτεχνών ποδοσφαιριστών, πριν την εφαρμογή στατικών διατάσεων, αμέσως μετά τη στατική διάταση και αμέσως μετά την εξειδικευμένη ποδοσφαιρική προθέρμανση 38 Σχήμα 6. Σπριντ 20μ. ερασιτεχνών ποδοσφαιριστών, πριν την εφαρμογή δυναμικώνν διατάσεων, αμέσως μετά τη δυναμική διάταση και αμέσως μετά την εξειδικευμένη [8]

9 ποδοσφαιρική προθέρμανση...39 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1. Διάταση πρόσθιων μυών μηρού..24 Εικόνα 2. Διάταση οπίσθιων μηριαίων μυών..25 Εικόνα 3. Διάταση προσαγωγών μυών 25 Εικόνα 4. Διάταση λαγονοψοΐτη μυ.26 Εικόνα 5. Διάταση οπίσθιων μυών κνήμης.26 Εικόνα 6. Διάταση γλουτιαίων μυών...27 Εικόνα 7. Δυναμική διάταση πρόσθιων μυών μηρού.27 Εικόνα 8. Δυναμική διάταση οπίσθιων μηριαίων μυών.28 Εικόνα 9 α, β. Δυναμική διάταση προσαγωγών μυών 29 Εικόνα 10 α, β. Δυναμική διάταση καμπτήρων μυών ισχίου (λαγονοψοΐτης).29 Εικόνα 11. Δυναμική διάταση γλουτιαίων μυών 30 Εικόνα 12. Δυναμική διάταση οπίσθιων μυών κνήμης.30 Εικόνα 13(1-8).Ρυθμική άσκηση προσαγωγών...31 Εικόνα 14(1-8). Ρυθμική άσκηση απαγωγών..32 Εικόνα 15(1-8). Ρυθμική άσκηση οπίσθιων μηριαίων...33 Εικόνα 16. Ρυθμική άσκηση γλουτιαίων μυών...33 Εικόνα 17. Ρυθμική άσκηση λαγονοψοϊτη..34 Εικόνα 18. Φωτοκύτταρα Newtest Powertimer [9]

10 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η προθέρμανση αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της προπονητικής διαδικασίας, αλλά και του αγώνα σε όλα τα αθλήματα και αγωνίσματα. Σύμφωνα με τον Hedrick (1992), αυτή ορίζεται ως μια περίοδος προπαρασκευαστικής άσκησης για την αύξηση του ανταγωνισμού στο παιχνίδι ή της απόδοσης στην προπόνηση. Βελτίωση στην απόδοση μετά την προθέρμανση αναφέρουν και οι Fradkin, Zazryn, και Smoliga (2010). Η εφαρμογή της αποσκοπεί στη φυσική και νοητική προετοιμασία του αθλητή για τη βελτιστοποίηση της απόδοσης και τη μείωση του κινδύνου τραυματισμού (Young & Behm, 2002). Στους στόχους της προθέρμανσης, περιλαμβάνεται και η αύξηση της θερμοκρασίας των μυών του σώματος (Bishop, 2003; Gelen, 2010; Hedrick, 2000; Smith, 1994), η βελτίωση της ευκαμψίας των αρθρώσεων (Bishop, 2003; Smith, 1994), η αύξηση της ροής του αίματος προς την περιφέρεια (Bishop, 2003; Smith, 1994), η προετοιμασία του σώματος για γρήγορη εργασία (Hedrick, 2000), καθώς και η βελτίωση της συντονισμένης κίνησης (Smith, 1994). Οι τεχνικές προθέρμανσης περιλαμβάνουν δύο κατηγορίες, που είναι η παθητική και η ενεργητική (Bishop, 2003). Η παθητική προθέρμανση περιλαμβάνει την αύξηση της θερμοκρασίας των μυών του σώματος μέσω εξωτερικών παραγόντων, όπως είναι η σάουνα, οι διαθερμίες και τα ζεστά λουτρά, χωρίς να εξαντλεί τα ενεργειακά αποθέματα και να αυξάνει την απόδοση, ενώ η ενεργητική περιλαμβάνει ασκήσεις και κινήσεις, παρουσιάζοντας μεγαλύτερες μεταβολικές και καρδιοαγγειακές μεταβολές από την παθητική (Bishop, 2003). Η παραδοσιακή προθέρμανση στις αθλοπαιδιές περιλαμβάνει, τυπικά, τρεις φάσεις, από τις οποίες η πρώτη αφορά την αερόβια περίοδο, που περιλαμβάνει κυρίως τρέξιμο χαμηλής έντασης και γυμναστικές ασκήσεις, οι οποίες βοηθούν στην αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος και οδηγούν στη βελτίωση της νευρομυϊκής λειτουργίας (Behm & Chaouachi, 2011; Fradkin et al., 2010; Young & Behm, 2002). Η δεύτερη αποτελεί τη φάση των διατάσεων συγκεκριμένων μυϊκών ομάδων με σκοπό τη βελτίωση της ευκαμψίας των αρθρώσεων (Behm & Chaouachi, 2011; Fradkin et al., 2010; Gelen, 2010; Young & Behm, 2002) και η τρίτη τις κινητικές ενέργειες που έχουν σχέση με το άθλημα (Behm & Chaouachi, 2011; Fradkin et al., 2010; Young & Behm, 2002). Η τρίτη φάση, που αποτελεί την περίοδο της ειδικής προθέρμανσης, έχει το πλεονέκτημα ότι, εκτός από την αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, επιτρέπει την εκτέλεση των κινήσεων του αθλήματος πιο οικονομικά και με καλύτερο νευρομυϊκό συντονισμό, εξαιτίας της βελτίωσης των νευρικών ώσεων (Hedrick, 2000). [10]

11 Η δεύτερη φάση στην προθέρμανση στις αθλοπαιδιές και ειδικά στο ποδόσφαιρο συνδέει την πρώτη με την τρίτη και αποβλέπει στην αύξηση της ευκαμψίας των αρθρώσεων των παικτών, εν όψει των επικείμενων επιβαρύνσεων. Ως ευκαμψία ορίζεται η ικανότητα μιας ή περισσοτέρων γειτονικών αρθρώσεων να εκδηλώνουν το ανατομικό τους κινητικό εύρος, όπως αυτό καθορίζεται από την αρχιτεκτονική των αρθρώσεων (Ζάκας, 2009). Από τους διάφορους τύπους βελτίωσης της ευκαμψίας η πιο δημοφιλής στους αθλητές και τους προπονητές είναι η τεχνική της στατικής διάτασης (Hedrick, 2000; Yamaguchi & Ishii, 2005), εξαιτίας της ευκολίας εφαρμογής της (Zakas, 2005; Yamaguchi & Ishii, 2005), καθώς και του μειωμένου ρίσκου για τραυματισμό (Sady, Wortman, και Blanke, 1982). Τα τελευταία χρόνια όμως, οι δυναμικές ασκήσεις καταλαμβάνουν μεγαλύτερη έκταση στην προπονητική διαδικασία, λόγω των πολλών πλεονεκτημάτων που εμφανίζουν (Faigenbaum, McFarland, Schwerdtman, Ratamess, Kang, και Hoffman, 2006; Hedrick, 2000; Needman, Morse, και Degens, 2009; Yamaguchi & Ishii, 2005). Αν και οι στατικές διατάσεις, πριν την άσκηση και τον αγώνα εφαρμόζονται για δεκαετίες από τους αθλητές με σκοπό την αύξηση της απόδοσης και τη μείωση του κινδύνου τραυματισμών (Kovacs, 2006), ωστόσο νεότερες έρευνες αμφισβητούν τις παραπάνω απόψεις (Alikhajeh, Rahimi, Fazeli, και Rahimi, 2012; Chaouachi,Α., Chamari, Wong, Castagna, Chaouachi, M., Moussa-Chamari, και Behm, 2008; Curry, Chengkalath, Crouch, Romance και Manns, 2009; Faigenbaum et al., 2006; Fletcher & Jones, 2004; Fletcher & Monte-Colombo, 2010; Fowles, Sale, και MacDougall, 2000; Gelen, 2010; Little & Williams, 2006; McHugh και Cosgrave, 2010; Needman et al., 2009; Nelson, Driscoll, Landin, Young, και Schexnayder, 2005; Pearce, Kidgell, Zois, και Carlson, 2009; Power, Behm, Cahill, Carroll και Young, 2004; Sayers, Farley, Fuller, Jubenville, και Caputo, 2008; Winchester, Nelson, Landin, Young, και Schexnayder, 2008;). Οι ερευνητές αυτοί βρίσκουν μειώσεις στο κάθετο άλμα και την ισχύ των κάτω άκρων μετά τις στατικές διατάσεις (Faigenbaum et al., 2006; Fletcher & Monte-Colombo, 2010; Pearce et al., 2009;), στη μυϊκή δύναμη (Fowles et al., 2000; Power et al, 2004) και στην ευκινησία (Alikhajeh et al., 2012; Little & Williams, 2006). Ο Chaouachi και συν. (2008), ο Nelson και συν. (2005), και ο Sayers και συν. (2008), βρίσκουν μειώσεις στην επιτάχυνση και ο Alikhajeh και συν. (2012), ο Chaouachi και συν. (2008), οι Fletcher & Jones (2004), οι Fletcher & Monte-Colombo (2010), ο Gelen (2010), ο Needman και συν. (2009), ο Sayers και συν. (2008) και ο Winchester και συν. (2008) βρίσκουν μειώσεις στο σπριντ. Οι μειώσεις αυτές στις ικανότητες φυσικής κατάστασης δεν εμφανίζονται μόνο [11]

12 αμέσως μετά την εφαρμογή των στατικών διατάσεων, αλλά διαρκούν για 30 λεπτά (Curry et al.,2009; Pearce et al., 2009), 60 λεπτά (Fowles et al., 2000), ή ακόμη και 120 λεπτά (Power et al., 2004) μετά το τέλος του πρωτοκόλλου. Σε αντίθεση με τη στατική διάταση, οι δυναμικές διατάσεις φαίνεται να συντελούν στην αύξηση της απόδοσης και συγκεκριμένα στην ισχύ (Faigenbaum et al., 2006; Fletcher & Monte-Colombo, 2010; Needman et al., 2009), στη μυϊκή δύναμη (Yamaguchi & Ishii, 2005), στην επιτάχυνση (Needman et al., 2009) και στο σπριντ (Fletcher & Jones, 2004; Fletcher & Monte-Colombo, 2010; Gelen, 2010; Needman et al., 2009; Winchester et al., 2008). Αν και η πλειονότητα των ερευνητών βρίσκει μειώσεις στις ικανότητες μυϊκής δύναμης και ισχύος μετά τις στατικές διατάσεις, ωστόσο τα πρωτόκολλά τους εξέτασαν την απόδοση μετά την εφαρμογή των στατικών ή των δυναμικών διατάσεων σε συνθήκες εργαστηρίου και όχι σε πραγματικές συνθήκες εφαρμογής τους στη διάρκεια της προπόνησης ή του αγώνα. Όμως, στις αθλοπαιδιές και ειδικά στο ποδόσφαιρο, αμέσως μετά τη φάση των διατάσεων εκτελείται εξειδικευμένη προθέρμανση που περιλαμβάνει δραστηριότητες παρόμοιες με αυτές του αθλήματος του ποδοσφαίρου, όπως είναι οι μεταβιβάσεις σε κοντινή ή μακρινή απόσταση, τα σουτ, το οδήγημα της μπάλας, τα άλματα για κεφαλιά, το σπριντ, η αλλαγή κατεύθυνσης, κ.ά. Δεδομένου, ότι η πλειονότητα των ποδοσφαιριστών τείνει να εκτελεί εξειδικευμένη προθέρμανση πριν τον αγώνα, θα ήταν χρήσιμο να διερευνηθεί ο ρόλος της στην απόδοση του σπριντ αμέσως μετά την εφαρμογή των στατικών και δυναμικών διατάσεων. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Όπως προαναφέρθηκε, η στατική διάταση αποτελούσε για πολλά χρόνια το σημαντικότερο στοιχείο εφαρμογής της δεύτερης φάσης της προθέρμανσης, γιατί θεωρούνταν παράγοντας βελτίωσης της απόδοσης και μείωσης των τραυματισμών. Όμως, νεότερες έρευνες δείχνουν ότι οι στατικές διατάσεις όχι μόνο δε μειώνουν τον κίνδυνο τραυματισμού, αλλά αποτελούν και ανασταλτικό παράγοντα στην αύξηση της απόδοσης αμέσως μετά την εφαρμογή τους. Οι διατάσεις δυναμικού τύπου απ την άλλη πλευρά, όχι μόνο δε μειώνουν την απόδοση μετά την εφαρμογή τους, αλλά φαίνεται να συμβάλλουν στη βελτίωσή της. Όμως, η εξειδικευμένη προθέρμανση μετά την εφαρμογή στατικών ή δυναμικών διατάσεων φαίνεται να προκαλεί περαιτέρω βελτιώσεις ή και θετικές αναστροφές στην απόδοση (Αληπασαλή, 2012; Alikhajeh et al., 2012; Little και Williams, [12]

13 2006; Murphy, Di Santo, Alkanani και Behm, 2010; Pearce et al., 2009; Turki, Chaouachi, Behm, Chtara, H., Chtara, M., Bishop, Chamari, και Amri, 2012). Ο Fowles και συν. (2000) βρήκε μειώσεις στην ισομετρική δύναμη των καμπτήρων μυών του πέλματος κατά 28% σε ενήλικες αθλούμενους σε δραστηριότητες αναψυχής, μετά από στατικές διατάσεις συνολικής διάρκειας 30 λεπτών περίπου, που εκτελούνταν 135 δευτερόλεπτα για 13 φορές (13Χ135 ). Μειώσεις (9.5%) στην ισομετρική δύναμη των πρόσθιων μυών του μηρού βρήκε και ο Power και συν.(2004) ύστερα από την εφαρμογή στατικών διατάσεων διάρκειας 2 λεπτών και 25 δευτερολέπτων. Την επίδραση της εφαρμογής των στατικών διατάσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα στο σπριντ (Chaouachi et al., 2008), καθώς και την άμεση επίδρασή της στο σπριντ εξέτασαν αρκετοί ερευνητές (Nelson et al., 2005; Sayers et al., 2008; Winchester et al., 2008). Ο Chaouachi και συν. (2008) βρήκε βελτίωση στο σπριντ των 30μ., σε μαθητές 13 έως 15 ετών, μετά την εφαρμογή στατικής διάτασης στους μυς του μηρού στην προθέρμανση, συνολικής διάρκειας 40 δευτερολέπτων (2Χ20 ) ύστερα από χρονική διάρκεια 6 εβδομάδων. Χειροτέρευση στο σπριντ 20 μέτρων αμέσως μετά τη στατική διάταση στους μυς του μηρού και της κνήμης, συνολικής διάρκειας 120 δευτερολέπτων που εκτελούνταν 4 φορές για 30 δευτερόλεπτα (4Χ30 ), βρήκε ο Nelson και συν.(2005) σε άνδρες και γυναίκες άλτες και δεκαθλητές. Παρόμοια αποτελέσματα, σε ανάλογο δείγμα δεκαθλητών, βρήκε στην έρευνά του και ο Winchester και συν. (2008) στο σπριντ 40 μέτρων μετά την εκτέλεση στατικών διατάσεων στις ίδιες μυϊκές ομάδες και στον ίδιο χρόνο (4Χ30 =120 ). Σε μια άλλη έρευνα, ο Sayers και συν. (2008) βρήκε αυξημένο χρόνο στο σπριντ των 30 μέτρων σε γυναίκες ποδοσφαιρίστριες, μετά την εφαρμογή στατικών διατάσεων στις ίδιες μυϊκές ομάδες συνολικής διάρκειας 90 δευτερολέπτων (3Χ30 =90 ). Πολλοί ερευνητές εξέτασαν την άμεση επίδραση των στατικών και των δυναμικών διατάσεων στην απόδοση των αθλητών, εφαρμόζοντας στα πρωτόκολλά τους και τους δύο τύπους διάτασης (Curry et al., 2009; Faigenbaum et al., 2006; Fletcher και Jones, 2004; Fletcher και Monte-Colombo, 2010; Gelen, 2010; Needman et al., 2009; Yamaguchi et al., 2005). Ο Curry και συν. (2009) βρήκε μείωση στο ύψος του κάθετου άλματος, σε γυναίκες που συμμετείχαν σε δραστηριότητες αναψυχής, αμέσως μετά από στατικές διατάσεις, στους [13]

14 μυς των κάτω άκρων, διάρκειας 36 δευτερολέπτων (3Χ12 ). Αντίθετα, το ύψος του άλματος παρουσίασε βελτίωση, όταν οι γυναίκες εκτέλεσαν το ίδιο πρωτόκολλο με δυναμικές διατάσεις των 20 επαναλήψεων (2Χ10) σε κάθε σκέλος. Αύξηση στη δύναμη των εκτεινόντων μυών του γόνατος, μετά από δυναμικές διατάσεις, βρήκε και ο Yamaguchi και συν. (2005) σε αθλούμενους φοιτητές σε γενικές φυσικές δραστηριότητες, και τάσεις μείωσης στην ικανότητα αυτή μετά την εφαρμογή στατικών διατάσεων διάρκειας 30 δευτερολέπτων. Βελτίωση στην ισχύ των κάτω άκρων βρήκε και ο Faigenbaum και συν. (2006) σε έφηβες κοπέλες, μετά την εφαρμογή δυναμικών διατάσεων μέτριας και υψηλής έντασης στους μυς των κάτω άκρων, σε σχέση με τα αποτελέσματα μετά από στατικές διατάσεις συνολικής διάρκειας 60 δευτερολέπτων (2Χ30 ). Οι Fletcher και Jones (2004), εφαρμόζοντας πρωτόκολλο στατικών και δυναμικών διατάσεων σε ερασιτέχνες αθλητές του ράγκμπι, βρήκαν καλυτέρευση του χρόνου σπριντ 20μ. μετά από δυναμικές διατάσεις στους μυς των κάτω άκρων, διάρκειας 20 επαναλήψεων σε κάθε σκέλος, σε αντίθεση με την χειροτέρευση του χρόνου στο σπριντ που παρατηρήθηκε μετά από στατικές διατάσεις διάρκειας 20 δευτερολέπτων. Παρόμοια αποτελέσματα στην ίδια απόσταση, βρήκε και ο Needman και συν. (2009) σε επίλεκτους ποδοσφαιριστές, ηλικίας ετών, μετά από δυναμικές διατάσεις μέτριας και υψηλής έντασης, σε σχέση με τα αντίστοιχα αποτελέσματα, μετά από στατικές διατάσεις διάρκειας 30 δευτερολέπτων (2Χ15 ). Οι Fletcher και Monte-Colombo (2010) καθώς και ο Gelen (2010), βρήκαν βελτίωση στο σπριντ 20μ. και 30μ. αντιστοίχως, σε ημιεπαγγελματίες και επαγγελματίες ποδοσφαιριστές, μετά την εφαρμογή δυναμικών διατάσεων στους μυς των κάτω άκρων, ύστερα από την εκτέλεση 2 σειρών των 12 επαναλήψεων ανά άσκηση και 2 σειρών των 15 μ. αντίστοιχα στις μυϊκές αυτές ομάδες, και χειροτέρευση στο σπριντ μετά από στατικές διατάσεις 30 και 40 δευτερολέπτων αντιστοίχως. Στις παραπάνω έρευνες, οι μετρήσεις στην απόδοση έγιναν αμέσως μετά την εφαρμογή των στατικών ή των δυναμικών διατάσεων ή και του συνδυασμού των δύο τεχνικών διάτασης. Όμως, φαίνεται ότι τα αποτελέσματα των διατάσεων στην απόδοση και ειδικότερα των στατικών, είναι λιγότερο εμφανή, όταν οι τεχνικές αυτές συνδυάζονται με δραστηριότητες που περιλαμβάνονται στο τρίτο μέρος της προθέρμανσης, όπως είναι δραστηριότητες του αθλήματος ή δυναμικές κινητικές προσπάθειες χαμηλής έντασης (McHugh & Cosgrave, 2010). Οι έρευνες που εξέτασαν την επίδραση των δυναμικών κινητικών προσπαθειών στην απόδοση, μετά την εφαρμογή στατικής ή δυναμικής διάτασης είναι λιγοστές και τα [14]

15 αποτελέσματά τους είναι αντικρουόμενα (Αληπασαλή, 2012; Alikhajeh et al., 2012; Little και Williams, 2006; Murphy et al., 2010; Pearce et al., 2009; Turki, et al., 2012). Ο Pearce και συν. (2009) εξέτασε, σε άνδρες και γυναίκες, την επίδραση ποικίλων κινητικών ενεργειών στο κάθετο άλμα, μετά από στατικές διατάσεις 30 δευτερολέπτων και δυναμικές των 20 επαναλήψεων (2Χ10) ανά άσκηση στους μυς των κάτω άκρων. Οι συγγραφείς αυτοί βρήκαν μικρή βελτίωση του άλματος κατά 3% μετά τη δυναμική διάταση και περαιτέρω βελτίωση κατά 7,2% μετά την εφαρμογή των δυναμικών κινητικών ενεργειών. Αντιθέτως, βρήκαν χειροτέρευση του άλματος μετά την εφαρμογή των στατικών διατάσεων και τάσεις βελτίωσης μετά τις δυναμικές κινητικές ενέργειες. Βελτίωση στο ύψος άλματος βρήκε και ο Murphy και συν. (2010) σε άνδρες ασκούμενους σε δραστηριότητες αναψυχής αλλά και σε αγωνιστικά αθλήματα, με την εκτέλεση τρεξίματος σε κυλιόμενο τάπητα, διάρκειας 5 λεπτών, αμέσως μετά τις στατικές διατάσεις. Οι Little και Williams (2006) βρήκαν βελτιώσεις στο σπριντ σε επαγγελματίες ποδοσφαιριστές, με την εφαρμογή της εξειδικευμένης προθέρμανσης μετά την εκτέλεση στατικών και δυναμικών διατάσεων στους μύες των κάτω άκρων. Αντιθέτως, ο Alikhajeh και συν. (2012) βρήκε βελτιώσεις στο σπριντ με την εφαρμογή της εξειδικευμένης προθέρμανσης μετά την εκτέλεση δυναμικών διατάσεων, όχι, όμως, μετά την εφαρμογή των στατικών. Ο Turki και συν. (2012) εξετάζοντας την επίδραση της εξειδικευμένης προθέρμανσης μετά τις δυναμικές προσπάθειες ποικίλης διάρκειας, βρήκε βελτιώσεις στο σπριντ 20μ. σε ποδοσφαιριστές και χειροσφαιριστές, μετά την εφαρμογή μικρής διάρκειας δυναμικών προσπαθειών και χειροτέρευση του σπριντ, όταν η διάρκεια της διάτασης ήταν μεγάλη. Χειροτέρευση στο σπριντ με αλλαγές κατεύθυνσης μετά από στατικές διατάσεις διάρκειας 45 δευτερολέπτων (3Χ15 ) βρήκε και η Αληπασαλή (2012) σε πετοσφαιρίστριες εφηβικής ηλικίας και βελτιώσεις στη συνέχεια στην ίδια δοκιμασία, ύστερα από την εφαρμογή της εξειδικευμένης προθέρμανσης της πετοσφαίρισης. Η αντιστροφή αυτή, όμως στο σπριντ, κυμαίνονταν κάτω από τις αρχικές τιμές. Τα αντικρουόμενα αποτελέσματα των παραπάνω ερευνών, πιθανόν, να οφείλονται στη διαφορετική μεθοδολογική προσέγγιση που έγινε ως προς την εφαρμογή των δυναμικών κινητικών προσπαθειών των εξεταζόμενων. [15]

16 Προβληματισμός Μολονότι στο σημερινό ποδόσφαιρο το σπριντ θεωρείται από τα βασικότερα στοιχεία ενός ποδοσφαιρικού αγώνα και οι παίκτες τείνουν να εκτελούν στατικές διατάσεις στο δεύτερο μέρος της προθέρμανσης, ωστόσο, στη βιβλιογραφία φαίνεται ότι η εφαρμογή των στατικών διατάσεων χειροτερεύει την απόδοση στο σπριντ των αθλητών. Στη βιβλιογραφία, επίσης φαίνεται, ότι οι κινητικές δραστηριότητες δυναμικού τύπου συμβάλλουν στη βελτίωση της απόδοσης σε δραστηριότητες δύναμης και ισχύος, όταν εφαρμόζονται μετά τη στατική διάταση. Όμως, τα πρωτόκολλα αυτά έγιναν σε συνθήκες εργαστηρίου και όχι σε πραγματικές συνθήκες του αγώνα, όπου στο τρίτο μέρος της προθέρμανσης επακολουθεί η φάση της εξειδικευμένης προθέρμανσης του αθλήματος, το περιεχόμενο της οποίας αποτελείται από δυναμικές κινητικές προσπάθειες και ενέργειες του αθλήματος. Σημαντικότητα της έρευνας Επειδή οι αθλητές γενικά, και ειδικότερα οι ποδοσφαιριστές εφαρμόζουν στατικές διατάσεις κατά τη διάρκεια της προθέρμανσης, πριν την προπόνηση ή τον αγώνα και η άμεση επίδρασή της στο σπριντ φαίνεται να είναι αρνητική, σε αντίθεση με τις διατάσεις δυναμικού τύπου, θα ήταν χρήσιμο για τους προπονητές ποδοσφαίρου, αλλά και τους ίδιους τους παίκτες, να γνωρίζουν το ρόλο που διαδραματίζει η εξειδικευμένη προθέρμανση στο σπριντ, αμέσως μετά την εφαρμογή των στατικών και δυναμικών διατάσεων κατά τη διάρκεια της προθέρμανσης, δεδομένου ότι στο ποδόσφαιρο το μέρος αυτό της προθέρμανσης περιλαμβάνει δυναμικές κινητικές ενέργειες που προσομοιάζουν στις αγωνιστικές κινήσεις του αθλήματος, αφού στη βιβλιογραφία αναφέρεται ότι οι κινητικές δραστηριότητες αυτού του τύπου αντιστρέφουν την αρνητική επίδραση που προκαλεί η στατική διάταση στο σπριντ, το οποίο αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την απόδοση των παικτών στο παιχνίδι. Σκοπός της έρευνας Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνηθεί ο ρόλος της εξειδικευμένης προθέρμανσης στο σπριντ 20μ., σε ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές, αμέσως μετά την εφαρμογή στατικών και δυναμικών διατάσεων. [16]

17 Επεξήγηση όρων Εξειδικευμένη προθέρμανση: Είναι το τελικό μέρος της προθέρμανσης όπου επιδιώκεται η περαιτέρω αύξηση των λειτουργιών που ενεργοποιήθηκαν στο γενικό μέρος, με τη αύξηση της έντασης εκτέλεσης των προσπαθειών. Περιλαμβάνει κινήσεις και ενέργειες σχετικές με το άθλημα που θα υλοποιηθούν στο κυρίως μέρος της προπόνησης ή του αγώνα. Στατική διάταση: Είναι τεχνική βελτίωσης της ευκαμψίας. Εκτελείται από τον ίδιο τον ασκούμενο ή με τη βοήθεια συνασκούμενου και περιλαμβάνει την παθητική επιμήκυνση ενός μυός ή μιας μυϊκής ομάδας με αργό ρυθμό μέχρι την τελική θέση σε σημείο που να μην προκαλείται πόνος. Η επιμήκυνση αυτή διατηρείται για ένα προκαθορισμένο διάστημα, ώστε να αποτραπεί η ενεργοποίηση του μυοτατικού αντανακλαστικού. Δυναμική διάταση: Είναι τεχνική βελτίωσης της ευκαμψίας. Περιλαμβάνει γυμναστικές ασκήσεις ή δυναμικές προσπάθειες που εκτελούνται σε πλήρη τροχιά με ενεργητικό τρόπο από το ίδιο το άτομο ή από συνασκούμενο, με παραλλαγές στην αρχική ή στην τελική θέση της τροχιάς των κινήσεων. Σπριντ: Είναι η ικανότητα εκτέλεσης της κυκλικής ταχύτητας με εκρηκτικό τρόπο, σε ευθεία κυρίως, γραμμή. Οριοθέτηση της έρευνας Στην έρευνα αυτή αξιολογήθηκαν εθελοντικά υγιείς ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες πραγματοποιήθηκαν όλες οι μετρήσεις ήταν ίδιες για όλους τους συμμετέχοντες.(θερμοκρασία περιβάλλοντος, ώρα εφαρμογής). Οι συμμετέχοντες δε συμμετείχαν σε καμία αθλητική δραστηριότητα την προηγούμενη ημέρα, καθώς και την ημέρα εφαρμογής του πρωτοκόλλου. Οι συμμετέχοντες δεν παρουσίαζαν μυοσκελετικά προβλήματα και τραυματισμούς τουλάχιστον τους τρεις τελευταίους μήνες πριν τη δοκιμασία. Οι εξεταστές ενημέρωσαν τους συμμετέχοντες για όλες τις λεπτομέρειες που περιλαμβάνονταν στο πρωτόκολλο της έρευνας. [17]

18 Στους συμμετέχοντες προηγήθηκε εξοικείωση στην εκτέλεση των ασκήσεων και των διαδικασιών των μετρήσεων του πρωτοκόλλου. Ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να φορούν τον ίδιο εξοπλισμό σε όλες τις μετρήσεις. Το πρωτόκολλο της έρευνας εφαρμόστηκε σε ανοιχτό γήπεδο ποδοσφαίρου με φυσικό χλοοτάπητα, σε πραγματικές αγωνιστικές συνθήκες. Κατά τη διάρκεια των μετρήσεων δινόταν προφορική παρακίνηση στους συμμετέχοντες. Περιορισμοί Οι ποδοσφαιριστές που συμμετείχαν στην έρευνα ήταν ερασιτέχνες αποτελέσματα δεν μπορούν να γενικευτούν και για τους επαγγελματίες παίκτες. και τα Η προηγούμενη αθλητική ενασχόληση των συμμετεχόντων είναι πιθανόν να επηρέασε τα αποτελέσματα, γεγονός που δεν μπορεί να ελεγχθεί αντικειμενικά. Τα αποτελέσματα πιθανόν να επηρεάστηκαν και από την απειρία των συμμετεχόντων σε τέτοιου τύπου πρωτόκολλα, έστω και αν είχε προηγηθεί εξοικείωση. Δεν μπορούσε να ελεγχθεί η ψυχολογική κατάσταση των συμμετεχόντων, η οποία μπορεί να επηρέασε την επίδοση. Δεν μπορούσε να ελεγχθεί απόλυτα η μέγιστη απόδοση των παικτών κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του σπριντ. Ερευνητικές υποθέσεις Η στατική διάταση μετά τη γενική προθέρμανση θα έχει αρνητική επίδραση στην απόδοση του σπριντ των ποδοσφαιριστών. Η δυναμική διάταση μετά τη γενική προθέρμανση θα έχει θετική επίδραση στην απόδοση του σπριντ των ποδοσφαιριστών. Η εξειδικευμένη προθέρμανση του αθλήματος θα έχει θετική επίδραση στην απόδοση του σπριντ των ποδοσφαιριστών, μετά τη στατική διάταση. Η εξειδικευμένη προθέρμανση του αθλήματος θα έχει θετική επίδραση στην απόδοση του σπριντ των ποδοσφαιριστών, μετά τη δυναμική διάταση. [18]

19 Στατιστικές υποθέσεις Μηδενική υπόθεση: Η στατική διάταση μετά τη γενική προθέρμανση δε θα έχει αρνητική επίδραση στην απόδοση στο σπριντ των ποδοσφαιριστών. Εναλλακτική υπόθεση: Η στατική διάταση μετά τη γενική προθέρμανση θα έχει αρνητική επίδραση στην απόδοση στο σπριντ των ποδοσφαιριστών. Μηδενική υπόθεση: Η δυναμική διάταση μετά τη γενική προθέρμανση δε θα έχει θετική επίδραση στην απόδοση στο σπριντ των ποδοσφαιριστών. Εναλλακτική υπόθεση: Η δυναμική διάταση μετά τη γενική προθέρμανση θα έχει θετική επίδραση στην απόδοση στο σπριντ των ποδοσφαιριστών. Μηδενική υπόθεση: Η εξειδικευμένη προθέρμανση του αθλήματος μετά τη στατική διάταση δε θα έχει θετική επίδραση στην απόδοση στο σπριντ των ποδοσφαιριστών. Εναλλακτική υπόθεση: Η εξειδικευμένη προθέρμανση του αθλήματος μετά τη στατική διάταση θα έχει θετική επίδραση στην απόδοση στο σπριντ των ποδοσφαιριστών. Μηδενική υπόθεση: Η εξειδικευμένη προθέρμανση του αθλήματος μετά τη δυναμική διάταση δε θα έχει θετική επίδραση στην απόδοση στο σπριντ των ποδοσφαιριστών. Εναλλακτική υπόθεση: Η εξειδικευμένη προθέρμανση του αθλήματος μετά τη δυναμική διάταση θα έχει θετική επίδραση στην απόδοση στο σπριντ των ποδοσφαιριστών. [19]

20 Σχεδιασμός της έρευνας Ο σχεδιασμός της έρευνας προκύπτει από την ανάλυση των ανεξάρτητων μεταβλητών και των επιπέδων τους. Υπάρχει μία ανεξάρτητη μεταβλητή, η μεταβλητή Α, με δύο επίπεδα. Η εξαρτημένη μεταβλητή είναι ο χρόνος του σπριντ και περιλαμβάνει 3 επίπεδα. Ανεξάρτητη μεταβλητή Α: Πρόγραμμα παρέμβασης με δύο επίπεδα. 1 ο επίπεδο: Οι στατικές διατάσεις (διάρκεια: 2 σειρές Χ 10 δευτερολέπτων) και εξειδικευμένη προθέρμανση 2 ο επίπεδο: Οι δυναμικές διατάσεις (2 σειρές Χ 20 δευτερολέπτων) και εξειδικευμένη προθέρμανση Εξαρτημένη μεταβλητή B: Η επίδοση στο σπριντ 20μ. των διατάσεων. Αρχική μέτρηση: Αμέσως μετά την γενική προθέρμανση και πριν την εφαρμογή Ενδιάμεση μέτρηση: Αμέσως μετά την εφαρμογή των διατάσεων. Τελική μέτρηση: Αμέσως μετά την εξειδικευμένη προθέρμανση. [20]

21 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Δείγμα Στη μελέτη έλαβαν μέρος εθελοντικά 16 ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές ηλικίας 21,41±3,28 ετών, ύψους 176±0,40cm και βάρους 71,44±6,089 kg, όπως φαίνεται στον πίνακα 1, οι οποίοι δεν είχαν μυοσκελετικά προβλήματα και τραυματισμούς τους τελευταίους τρεις μήνες πριν τη διεξαγωγή της έρευνας. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τις αρχές του Κώδικα Δεοντολογίας Ερευνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η εξοικείωση με τα πρωτόκολλα έγινε σε ξεχωριστή μέρα από τις ημέρες των μετρήσεων. ΠΛΗΘΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ (n=16) ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ (Μ.Τ) ΤΥΠ. ΑΠΟΚΛΙΣΗ (T.A) ΗΛΙΚΙΑ (έτη) 21,41 ±3,28 ΥΨΟΣ (cm) 1,76 ±0,40 ΒΑΡΟΣ (Kg) 71,44 ±6,089 Πίνακας 1. Ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά δείγματος [(ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ (Μ.Τ) ± ΤΥΠΙΚΗ ΑΠΟΚΛΙΣΗ (Τ.Α)] Διαδικασία εφαρμογής του πρωτοκόλλου Όλοι οι ποδοσφαιριστές εκτέλεσαν εξατομικευμένα δύο διαφορετικά πρωτόκολλα άσκησης, ως προς τον τύπο των διατάσεων, σε διαφορετικές ημέρες, που απείχαν μεταξύ τους μία εβδομάδα. Τα πρωτόκολλα αυτά περιλάμβαναν: α) γενική προθέρμανση 8 λεπτών β) αρχική μέτρηση σπριντ 20μ. γ) στατική διάταση, διάρκειας 6 λεπτών το πρώτο πρωτόκολλο και δυναμική διάταση, διάρκειας 6 λεπτών το δεύτερο δ) επανάληψη της μέτρησης σπριντ 20μ. ε) εξειδικευμένη προθέρμανση διάρκειας 13 λεπτών και στ) τελική μέτρηση σπριντ. [21]

22 Η γενική προθέρμανση περιλάμβανε: Χαλαρό τρέξιμο σε ευθεία γραμμή (jogging) για 2 λεπτά Χαλαρό τρέξιμο με γόνατα ελαφρά ψηλά Χαλαρό τρέξιμο με κλωτσιές μπροστά Χαλαρό τρέξιμο με πλάγια βήματα Χαλαρό τρέξιμο με διαγώνια βήματα εμπρός-πίσω Χαλαρό τρέξιμο με σταυρωτά βήματα εμπρός -πίσω Χαλαρό τρέξιμο προς τα πίσω σε ευθεία. Χαλαρό τρέξιμο σε ευθεία γραμμή (jogging) για 30 δευτερόλεπτα 2 υπομέγιστα σπριντ 30μ. 1 λεπτό ενεργητικό διάλειμμα Η δοκιμασία στο σπριντ των 20μ. εκτελέστηκε μία φορά με μέγιστη ένταση. Το πρόγραμμα των στατικών διατάσεων περιλάμβανε διατατικές ασκήσεις στατικού τύπου στους μυς των κάτω άκρων (πρόσθιοι και οπίσθιοι μυς του μηρού, προσαγωγοί, λαγονοψοΐτες, οπίσθιοι μυς της κνήμης και γλουτιαίοι). Κάθε διατατική άσκηση διαρκούσε 10 δευτερόλεπτα, εναλλάξ σε κάθε σκέλος και επαναλαμβανόταν 2 φορές (2Χ10 ) για κάθε σκέλος, χωρίς να μεσολαβεί διάλειμμα. Όλες οι διατάσεις εκτελούνταν στο μεγαλύτερο δυνατό κινητικό εύρος της άρθρωσης, χωρίς να προκαλείται μυϊκός πόνος. Το πρόγραμμα των δυναμικών ασκήσεων περιλάμβανε δυναμικού τύπου ασκήσεις στις ίδιες μυϊκές ομάδες των κάτω άκρων, οι οποίες συμμετέχουν στις ποδοσφαιρικές προσπάθειες, αλλά και στο σπριντ. Κάθε άσκηση εκτελούνταν για 10 δευτερόλεπτα, εναλλάξ σε κάθε σκέλος και επαναλαμβάνονταν συνολικά 2 φορές (2Χ10 ) για κάθε σκέλος, χωρίς να παρεμβάλλεται διάλειμμα, εκτός της δυναμικής άσκησης για τους πρόσθιους μυς του μηρού, όπου οι φτερνισμοί διαρκούσαν 20 δευτερόλεπτα (10 για κάθε σκέλος) και επαναλαμβάνονταν για άλλα 20 δευτερόλεπτα μετά από διάλειμμα 10 δευτερολέπτων. Επίσης, η δυναμική άσκηση των γαστροκνημίων εκτελούνταν ταυτόχρονα για τα δύο σκέλη για 10 δευτερόλεπτα και μετά από διάλειμμα 10 δευτερολέπτων επαναλαμβάνονταν άλλη μία φορά. [22]

23 Η εξειδικευμένη προθέρμανση εκτελούνταν με υψηλότερη ένταση και εναλλασσόμενο ρυθμό και περιλάμβανε κινήσεις που προσομοιάζουν αυτές του αγώνα. Το περιεχόμενό της εξειδικευμένης προθέρμανσης περιλάμβανε: Δυναμικές κινητικές ασκήσεις ενεργοποίησης των μυών των κάτω άκρων, που εκτελούνταν ρυθμικά, για 15μ., εναλλάξ στα δύο άκρα. Παιχνίδι 5 παικτών εναντίον 5, διάρκειας 2 λεπτών, σε χώρο 40Χ30μ. Ενεργητικό διάλειμμα ανάληψης, μεταξύ του παιχνιδιού και της επόμενης άσκησης, διάρκειας 1 λεπτού. Άσκηση τακτικής συνεργασίας σε υψηλή ένταση διάρκειας 3 λεπτών. Ενεργητικό διάλειμμα ανάληψης, μεταξύ της τακτικής άσκησης και της επόμενης, διάρκειας 1 λεπτού. 2Χ10μ. σπριντ σε ευθεία γραμμή, με ενδιάμεσο ενεργητικό διάλειμμα 30 δευτερολέπτων. 2Χ10μ. σπριντ με αλλαγή κατεύθυνσης και ενδιάμεσο ενεργητικό διάλειμμα 30 δευτερολέπτων. 1 λεπτό ενεργητικό διάλειμμα ανάληψης. Το ενεργητικό διάλειμμα περιλάμβανε, πάντα, απλό βάδην και αναπνευστικές ασκήσεις, χωρίς στατική ή δυναμική διάταση. Για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο εφαρμογής των πρωτοκόλλων, το δείγμα χωρίστηκε σε δύο υποομάδες των 10 παικτών. Επειδή 4 συμμετέχοντες, για διάφορους λόγους, δεν εμφανίστηκαν, αντικαταστάθηκαν από άλλους ποδοσφαιριστές που βοήθησαν στην συμπλήρωση των ομάδων για την εκτέλεση του παιχνιδιού και της τακτικής άσκησης συνεργασίας, χωρίς να εκτελέσουν τις διατάσεις. Τα πρωτόκολλα εφαρμόστηκαν στον αγωνιστικό χώρο του γηπέδου από δύο έμπειρους εξεταστές, οι οποίοι επιτελούσαν συγκεκριμένη εργασία. Σε όλη τη διάρκεια της έρευνας ο ίδιος εξεταστής ήταν υπεύθυνος για τις ίδιες αρμοδιότητες. Στους εξεταζόμενους δόθηκαν προκαταρκτικές οδηγίες σχετικά με την υλοποίηση του πρωτοκόλλου και παρακίνηση κατά την εκτέλεση του σπριντ. [23]

24 Τα αποτελέσματα των μετρήσεων καταγράφονταν σε ένα ειδικό πρωτόκολλο καταγραφής δεδομένων από τον ίδιο εξεταστή. Περιγραφή στατικών διατάσεων 1. Άσκηση διάτασης πρόσθιων μηριαίων μυών Ο συμμετέχων βρισκόταν στην όρθια θέση με το ένα σκέλος λυγισμένο στο γόνατο δίπλα στο πόδι στήριξης και την παλάμη του χεριού της αντίστοιχης πλευράς του σώματος να κρατά τον αστράγαλο του λυγισμένου σκέλους. Από τη θέση αυτή εκτελούσε μέγιστη έλξη του λυγισμένου σκέλους προς τον αντίστοιχο γλουτό, για την επιμήκυνση των πρόσθιων μυών του μηρού. Για την καλύτερη ισορροπία του, ο παίκτης ακουμπούσε σε σταθερό σημείο με το ελεύθερο χέρι του. Η διατατική άσκηση εκτελούνταν εναλλάξ στα δύο σκέλη, μέχρι την ολοκλήρωση του καθορισμένου χρόνου για κάθε σκέλος (εικόνα 1). Εικόνα 1:Διάταση πρόσθιων μυών μηρού 2. Άσκηση διάτασης οπίσθιων μηριαίων μυών Ο συμμετέχων βρισκόταν στην όρθια στάση. Από τη θέση αυτή προέβαλε το ένα σκέλος μπροστά τεντωμένο στο γόνατο και το πέλμα στηρίζονταν στο έδαφος. Το άλλο σκέλος ήταν λυγισμένο στο γόνατο και σε επαφή το πέλμα με το έδαφος για καλύτερη ισορροπία. Από τη θέση αυτή ο παίκτης εκτελούσε κάμψη του κορμού από τα ισχία με ταυτόχρονη τάση των χεριών στο τεντωμένο σκέλος για την επιμήκυνση των οπίσθιων μυών του μηρού. Από την ίδια αφετηρία ο ποδοσφαιριστής εκτελούσε την ίδια διάταση και στο άλλο σκέλος μέχρι την ολοκλήρωση του χρόνου του πρωτοκόλλου (εικόνα 2). [24]

25 Εικόνα 2: Διάταση οπίσθιων μηριαίων μυών. 3. Άσκηση διάτασης προσαγωγών μυών Ο συμμετέχων βρισκόταν σε διάσταση των σκελών του με τα πέλματα παράλληλα, έχοντας το ένα σκέλος λυγισμένο στο γόνατο και το άλλο τεντωμένο, εκτελώντας μέγιστη στατική διάταση στους προσαγωγούς μυς του τεντωμένου σκέλους. Από τη θέση αυτή εκτελούσε την ίδια κίνηση και στο άλλο σκέλος, μέχρι την ολοκλήρωση του χρόνου του πρωτοκόλλου (εικόνα 3). Εικόνα 3: Διάταση προσαγωγών μυών 4. Άσκηση διάτασης καμπτήρων ισχίου (λαγονοψοΐτης μυς) Ο συμμετέχων βρισκόταν στη γονάτιση. Από τη θέση αυτή το ένα σκέλος προέβαλε λυγισμένο στο γόνατο, στηριγμένο στο πέλμα του, ενώ το άλλο εκτείνονταν λυγισμένο προς τα πίσω, εκτελώντας μέγιστη στατική διάταση στο λαγονοψοΐτη μυ του οπίσθιου σκέλους. Από την ίδια αφετηρία ο παίκτης εκτελούσε την ίδια κίνηση και στο άλλο σκέλος, μέχρι την ολοκλήρωση του χρόνου του πρωτοκόλλου (εικόνα 4). [25]

26 Εικόνα 4: Διάταση λαγονοψοΐτη μυ. 5. Άσκηση διάτασης οπίσθιων μυών της κνήμης Από την όρθια στάση ο συμμετέχων εκτελούσε προβολή του ενός σκέλους, λυγισμένο στο γόνατο και το άλλο τεντωμένο. Στην αφετηρία αυτή η φτέρνα του οπίσθιου τεντωμένου σκέλους εφάπτονταν με το έδαφος, το πρόσθιο μέρος του πέλματος είχε κατεύθυνση προς τα εμπρός και τα χέρια τοποθετούνταν στο λυγισμένο γόνατο του σκέλους προβολής για καλύτερη ισορροπία του σώματος. Από τη θέση αυτή ο παίκτης εκτελούσε μέγιστη στατική διάταση των οπίσθιων μυών της κνήμης, εναλλάξ στα δύο σκέλη, μέχρι την ολοκλήρωση του χρόνου του πρωτοκόλλου (εικόνα 5). Εικόνα 5: Διάταση οπίσθιων μυών κνήμης. [26]

27 6. Άσκηση διάτασης εκτεινόντων ισχίου (γλουτιαίος) Ο συμμετέχων βρίσκονταν στην όρθια στάση, κρατώντας με τα δυο του χέρια το ένα σκέλος λυγισμένο στο γόνατο, ακουμπώντας ταυτόχρονα το μηρό στο στήθος. Από τη θέση αυτή ο παίκτης εκτελούσε μέγιστη έλξη του λυγισμένου σκέλους, επιμηκύνοντας τους γλουτιαίους μυς εναλλάξ στα δύο σκέλη, μέχρι την ολοκλήρωση του χρόνου του πρωτοκόλλου (εικόνα 6). Εικόνα 6: Διάταση γλουτιαίων μυών. Περιγραφή δυναμικών διατάσεων 1. Άσκηση δυναμικής διάτασης πρόσθιων μυών του μηρού Ο συμμετέχων βρίσκονταν στην όρθια στάση. Από τη θέση αυτή εκτελούσε φτερνισμό στον αντίστοιχο γλουτό, εναλλάξ στα δύο σκέλη, επιμηκύνοντας δυναμικά τους πρόσθιους μυς του μηρού, μέχρι την ολοκλήρωση του χρόνου των 20 δευτερολέπτων (10 για κάθε σκέλος). Η άσκηση επαναλαμβάνονταν άλλα 20 δευτερόλεπτα, μετά από διάλειμμα 10 δευτερολέπτων (εικόνα 7). Εικόνα 7 Δυναμική διάταση πρόσθιων μυών μηρού [27]

28 2. Άσκηση δυναμικής διάτασης οπίσθιων μυών του μηρού Ο συμμετέχων βρίσκονταν στην όρθια στάση. Από τη θέση αυτή εκτελούσε πλήρη κάμψη του ισχίου με το γόνατο εντελώς τεντωμένο και επιστροφή του σκέλους στην αρχική θέση για 10 δευτερόλεπτα. Η ίδια κίνηση εκτελούνταν εναλλάξ στο άλλο σκέλος, στον ίδιο χρόνο, επιμηκύνοντας δυναμικά τους οπίσθιους μυς του μηρού. Η άσκηση επαναλαμβάνονταν δυο φορές εναλλάξ στα δύο σκέλη, χωρίς ενδιάμεσο διάλειμμα. Κατά την κάμψη του σκέλους και την επιστροφή του στην αρχική θέση εκτελούνταν ταυτόχρονη μικρή αναπήδηση στο σκέλος στήριξης (εικόνα 8). Εικόνα 8: Δυναμική διάταση οπίσθιων μηριαίων μυών 3. Άσκηση δυναμικής διάτασης προσαγωγών Ο συμμετέχων βρίσκονταν στην όρθια στάση. Από τη θέση αυτή απήγε σε ακραία θέση το ισχίο, επιμηκύνοντας δυναμικά τους προσαγωγούς μυς και στη συνέχεια το προσήγε, σταυρώνοντας το κάτω άκρο μπροστά από το σκέλος στήριξης. Η ίδια κίνηση εκτελούνταν εναλλάξ και στο άλλο σκέλος, στον ίδιο χρόνο των 10 δευτερολέπτων. Η άσκηση επαναλαμβάνονταν άλλη μια φορά εναλλάξ στα δύο σκέλη, χωρίς ενδιάμεσο διάλειμμα (εικόνα 9 α,β). [28]

29 α β Εικόνα 9 α,β: Δυναμική διάταση προσαγωγών μυών. 4. Άσκηση δυναμικής διάτασης καμπτήρων ισχίου (λαγονοψοΐτης μυς) Ο συμμετέχων βρίσκονταν στην όρθια στάση. Από τη θέση αυτή έκαμπτε το ισχίο και στη συνέχεια το εξέτεινε σε ακραία θέση, χωρίς αυτό να μετακινείται, επιμηκύνοντας τον λαγονοψοΐτη μυ. Η άσκηση εκτελούνταν για 10 δευτερόλεπτα. Κατά την κάμψη και την έκταση του ισχίου το γόνατο παρέμενε λυγισμένο. Η άσκηση εκτελούνταν και στο άλλο σκέλος στην ίδια χρονική διάρκεια. Αυτή επαναλαμβάνονταν άλλη μια φορά με τον ίδιο τρόπο και την ίδια χρονική διάρκεια, εναλλάξ στα δύο σκέλη (εικόνα 10α,β). α β Εικόνα 10 α,β: Δυναμική διάταση καμπτήρων μυών του ισχίου (λαγονοψοΐτης) 5. Άσκηση δυναμικής διάτασης εκτεινόντων ισχίου (γλουτιαίος) Ο συμμετέχων βρίσκονταν στην όρθια στάση. Από τη θέση αυτή εκτελούσε κάμψη του ενός σκέλους με λυγισμένο το γόνατο μέχρι το ύψος του στήθους, επιμηκύνοντας δυναμικά τους μυς του γλουτού. Από τη θέση αυτή το σκέλος επέστρεφε ρυθμικά στην αρχική θέση. Η κάμψη του σκέλους και η επιστροφή του στην αρχική θέση εκτελούνταν συνολικά [29]

30 για 10 δευτερόλεπτα και επαναλαμβάνονταν για άλλα 10 δευτερόλεπτα στο άλλο σκέλος. Η άσκηση επαναλαμβάνονταν άλλη μια φορά με τον ίδιο τρόπο και την ίδια χρονική διάρκεια, εναλλάξ στα δύο σκέλη. Κατά την κάμψη του σκέλους και την επιστροφή του στην αρχική θέση εκτελούνταν ταυτόχρονη μικρή αναπήδηση στο σκέλος στήριξης (εικόνα 11). Εικόνα 11:Δυναμική διάταση γλουτιαίων μυών 6. Άσκηση δυναμικής διάτασης οπίσθιων μυών της κνήμης Ο συμμετέχων βρίσκονταν στην όρθια στάση. Από τη θέση αυτή τοποθετούσε το πρόσθιο μέρος των πελμάτων επάνω σε σκαλοπάτι, ώστε το υπόλοιπο μέρος τους να βρίσκεται στον αέρα κι έξω από αυτό. Στηριγμένος σε σταθερό σημείο, ο συμμετέχων εκτελούσε ρυθμικές ταλαντεύσεις των φτερνών σε όλο το κινητικό εύρος των ποδοκνημικών αρθρώσεων για 10 δευτερόλεπτα, εκτελώντας δυναμική επιμήκυνση των οπισθίων μυών των κνημών. Η άσκηση επαναλαμβάνονταν άλλη μία φορά στην ίδια χρονική διάρκεια, ύστερα από διάλειμμα 10 δευτερολέπτων (εικόνα 12). Εικόνα12: Δυναμική διάταση οπίσθιων μυών της κνήμης [30]

31 Πρωτόκολλο εξειδικευμένης προθέρμανσης Ρυθμικές ασκήσεις ενεργοποίησης μυών κάτω άκρων Άσκηση 1 η : Προσαγωγοί: Ο συμμετέχων βρίσκονταν στην όρθια στάση και πλάγια προς την κατεύθυνση κίνησης. Από τη θέση αυτή εκτελούσε κάμψη του ενός σκέλους, με το γόνατο λυγισμένο στο ύψος του ισχίου και με στροφή προσήγε το σκέλος προς την κατεύθυνση κίνησης, τοποθετώντας το στο έδαφος, με ταυτόχρονη στροφή του κορμού προς την αντίθετη πλευρά και ελαφρά αναπήδηση, ώστε να μπορεί να κάνει εναλλαγή των πελμάτων. Από τη θέση αυτή επαναλάμβανε το ίδιο στο άλλο πόδι. Η κίνηση επαναλαμβάνονταν μέχρι την ολοκλήρωση των 15μ. (εικόνα 13: σειρά εικόνων 1-8) Εικ.13 (1-8): Ρυθμική άσκηση προσαγωγών (η σειρά των φωτογραφιών της εικόνας 13, είναι από το περιοδικό «Success in soccer», τεύχος 4, Ιούλιος 2011). Άσκηση 2 η : Απαγωγοί: Ο συμμετέχων βρίσκονταν σε όρθια στάση. Από τη θέση αυτή εκτελούσε άρση του ενός σκέλους, με λυγισμένο το γόνατο, στο ύψος του ισχίου, το απήγε προς τα έξω και το τοποθετούσε στο έδαφος, διαγώνια προς την κατεύθυνση κίνησης, εκτελώντας, ταυτόχρονα, επιτόπια αναπήδηση, ώστε να μπορεί να κάνει εναλλαγή των πελμάτων. Από τη θέση αυτή [31]

32 επαναλάμβανε το ίδιο στο άλλο πόδι. Η κίνηση επαναλαμβάνονταν μέχρι την ολοκλήρωση των 15μ. (εικόνα 14: σειρά εικόνων 1-8) Εικ. 14 (1-8): Ρυθμική άσκηση απαγωγών (η σειρά των φωτογραφιών της εικόνας 14, είναι από το περιοδικό «Success in soccer», τεύχος 4, Ιούλιος 2011). Άσκηση 3 η : Οπίσθιοι μηριαίοι: Ο συμμετέχων βρίσκονταν στην όρθια στάση. Από τη θέση αυτή εκτελούσε άρση του σκέλους εμπρός, με το γόνατο ελαφρώς τεντωμένο και στη συνέχεια το τοποθετούσε στο έδαφος, στην κατεύθυνση κίνησης, εκτελώντας, ταυτόχρονα, αναπήδηση, ώστε να μπορεί να κάνει εναλλαγή των πελμάτων. Από τη θέση αυτή επαναλάμβανε το ίδιο στο άλλο πόδι. Η κίνηση επαναλαμβάνονταν μέχρι την ολοκλήρωση των 15μ. (εικόνα 15: σειρά εικόνων 1-8, αντίστροφη σειρά) [32]

33 Εικ. 15 (1-8, αντίστροφη σειρά): Ρυθμική άσκηση οπίσθιων μηριαίων (η σειρά των φωτογραφιών της εικόνας 15, είναι από το περιοδικό «Success in soccer», τεύχος 4, Ιούλιος 2011). Άσκηση 4 η : Γλουτιαίοι μυς Ο συμμετέχων βρίσκονταν στην όρθια στάση. Από τη θέση αυτή εκτελούσε άρση του γόνατος στο ύψος του ισχίου και κατόπιν το τοποθετούσε στο έδαφος στην κατεύθυνση της κίνησης, εκτελώντας, ταυτόχρονα, αναπήδηση ώστε να μπορεί να κάνει εναλλαγή των πελμάτων. Από τη θέση αυτή επαναλάμβανε το ίδιο στο άλλο πόδι. Η κίνηση επαναλαμβάνονταν μέχρι την ολοκλήρωση των 15μ. (εικόνα 16). Εικόνα 16: Ρυθμική άσκηση γλουτιαίων μυών. Άσκηση 5 η : Λαγονοψοΐτης Ο συμμετέχων βρίσκονταν στην όρθια στάση. Από τη θέση αυτή εκτελούσε κάμψη του ισχίου και ταυτόχρονη έκταση του ενός σκέλους, με ανάταση του αντίθετου χεριού για διατήρηση της ισορροπίας. Κατόπιν τοποθετούσε το πόδι έκτασης στο έδαφος μπροστά από [33]

34 το πόδι στήριξης,στην κατεύθυνση της κίνησης, εκτελώντας, ταυτόχρονα, αναπήδηση ώστε να μπορεί να κάνει εναλλαγή των πελμάτων. Από τη θέση αυτή επαναλάμβανε το ίδιο στο άλλο πόδι. Η κίνηση επαναλαμβάνονταν μέχρι την ολοκλήρωση των 15μ. (εικόνα 17). Εικόνα 17: Ρυθμική άσκηση λαγονοψοΐτη Αγωνιστική άσκηση 1 η : Αγωνιστικό παιχνίδι 5 εναντίον 5 Σε χώρο 40Χ30μ. οι παίκτες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες των 5 παικτών η καθεμία. Η διάταξη των παικτών της μιας ομάδας ήταν 4-1 και της άλλης 3-2. Γύρω από το χώρο υπήρχαν διασκορπισμένες μπάλες για γρήγορη επανέναρξη του παιχνιδιού, όταν αυτό διακόπτεται λόγω κακής μεταβίβασης της μπάλας. Οι ομάδες έπαιζαν παιχνίδι 5 εναντίον 5, προσπαθώντας να παίξουν όσο το δυνατόν με λιγότερες επαφές (σχήμα 1). Η διάρκεια του παιχνιδιού ήταν 2 λεπτά. Σχήμα 1: Αγωνιστικό παιχνίδι 5 εναντίον 5 (Για τη δημιουργία του σχήματος χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα γραφικών easy sports graphic 5) [34]

35 Αγωνιστική άσκηση 2 η : Τακτική άσκηση συνεργασίας Οι παίκτες ήταν τοποθετημένοι στις θέσεις που δείχνει το σχήμα 2: δύο παίκτες στα πλάγια σε κάθε πλευρά του γηπέδου που αντιστοιχούν στις θέσεις του πλάγιου αμυντικού και του πλάγιου μεσοεπιθετικού, δύο κεντρώοι παίκτες, δύο κεντρικοί επιθετικοί και δύο κεντρικοί αμυντικοί. Από αυτές τις θέσεις οι παίκτες εκτελούσαν συνδυαστικές κινήσεις με σκοπό την επίτευξη τέρματος με την εξής σειρά: ο ακραίος παίκτης (πλάγιος αμυντικός) οδηγούσε την μπάλα για λίγα μέτρα, την οποία τη μεταβίβαζε στον μεσοεπιθετικό παίκτη που βρίσκονταν εσωτερικά (1). Αυτός στη συνέχεια την επέστρεφε με μία επαφή (2). Ο ακραίος παίκτης υποδέχονταν την μπάλα και μετά από σύντομο οδήγημά της (3) τη μεταβίβαζε σε δύο κεντρικούς επιθετικούς με μακρινή σέντρα στη μεγάλη περιοχή (4). Οι επιθετικοί παίκτες κινούνταν με αντίθετη κίνηση (χιαστί) στους χώρους που βρίσκονται μπροστά από τα δύο δοκάρια (5) και προσπαθούσαν στη συνέχεια να σκοράρουν με όποιο τρόπο μπορούσαν, αποφεύγοντας τους δύο κεντρικούς αμυντικούς, οι οποίοι προσπαθούσαν να απομακρύνουν την μπάλα (6). Μετά την τελική ενέργεια των δύο επιθετικών, ο παίκτης που κινήθηκε στο χώρο του δοκαριού που βρίσκεται προς την πλευρά της μπάλας, λάμβανε τέτοια θέση, ώστε να δεχτεί πάσα (7) από τον παίκτη της μεσαίας γραμμής που βρίσκονταν στην πλευρά του, μετά από οδήγημα της μπάλας ολίγων μέτρων, την οποία την επέστρεφε (8) στον ίδιο παίκτη για την εκτέλεση σουτ (9). Οι ίδιες κινήσεις γίνονταν από την άλλη πλευρά. Μετά την εκτέλεση των κινήσεων και από τις δύο πλευρές, οι παίκτες στα πλάγια άλλαζαν θέση μεταξύ τους. Σχήμα 2: Τακτική άσκηση συνεργασίας (Για τη δημιουργία του σχήματος χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα γραφικών easy sports graphic 5) [35]

36 Αγωνιστική άσκηση 3 η : Σπριντ 10μ. σε ευθεία γραμμή Οι συμμετέχοντες εκτελούσαν 2 σπριντ των 10μ. σε ζευγάρια σε ευθεία γραμμή, με ενδιάμεσο διάλειμμα 30 δευτερολέπτων, που εκτελούνταν με βάδην μέχρι την αφετηρία. (σχήμα 3 α). Αγωνιστική άσκηση 4 η : Σπριντ 10 μ. με αλλαγή κατεύθυνσης Οι συμμετέχοντες εκτελούσαν 2 σπριντ των 10μ. σε ζευγάρια με αλλαγή κατεύθυνσης, όπως φαίνεται στο σχήμα 3β. Οι κώνοι ήταν τοποθετημένοι σε απόσταση 5 μέτρων μεταξύ τους. Οι συμμετέχοντες βρίσκονταν στον πρώτο κώνο και μετά από ακουστικό σύνθημα ξεκινούσαν με σπριντ, διαγώνια προς το δεύτερο κώνο και άλλαζαν κατεύθυνση προς τον τρίτο κώνο. Μετά από βάδην μέχρι την αφετηρία διάρκειας 30 δευτερολέπτων, οι παίκτες άλλαζαν θέση για την εκτέλεση του δεύτερου σπριντ (σχήμα 3 β). Σχήμα 3 α, β : Σπριντ 10μ. σε ευθεία (α) και σπριντ με αλλαγή κατεύθυνσης 10μ.(β). (Για τη δημιουργία του σχήματος χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα γραφικών easy sports graphic 5) Περιγραφή των οργάνων μέτρησης Οι μετρήσεις έγιναν με τα φωτοκύτταρα τύπου Newtest Powertimer 300, (PC Upgrade Kit, FIN oulu, Finland). Εικόνα 18. Powertimer 300 Φωτοκύτταρα Newtest [36]

37 Περιγραφή δοκιμασίας σπριντ 20μ. Κάθε συμμετέχων ξεκινούσε 40 εκατοστά, πριν από το πρώτο φωτοκύτταρο, όπως ορίζεται από τον κατασκευαστή και ανέπτυσσε μέγιστη ταχύτητα μέχρι τον τελικό κώνο, που ήταν τοποθετημένος 5 μέτρα μετά το δεύτερο φωτοκύτταρο, ώστε να εξασφαλίζεται η αποφυγή μείωσης της ταχύτητας πριν τη γραμμή των 20μ. Τα φωτοκύτταρα ήταν τοποθετημένα σε ύψος 80 εκατοστών από το έδαφος (Σχήμα 4). Οι συμμετέχοντες παρακινούνταν από τους εξεταστές κατά τη διάρκεια του σπριντ. Σχήμα 4: Σχηματική παράσταση δοκιμασίας σπριντ 20μ. (Για τη δημιουργία του σχήματος χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα γραφικών easy sports graphic 5) ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Για τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε η ανάλυση διακύμανσης με επαναλαμβανόμενες μετρήσεις. Το επίπεδο σημαντικότητας ορίστηκε στο p<0.05. [37]

38 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Με τη μέθοδο της απλής συσχετισμένης ανάλυσης διακύμανσης με επαναλαμβανόμενες μετρήσεις (one way anova repeated measures) παρατηρήθηκε σημαντική επίδραση του χρόνου του σπριντ (F 2.30 =6.022, Ρ<0.006) και στις τρεις καταστάσεις που εξετάστηκαν στο πρωτόκολλο της στατικής διάτασης (Σχήμα 5), δείχνοντας ότι η στατική διάταση, όπως και η εξειδικευμένη προθέρμανση που την ακολουθεί, επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την επίδοση στο σπριντ. Σύμφωνα με τον έλεγχο Bonferroni η επίδοση στο σπριντ χειροτέρευσε μετά την εφαρμογή της στατικής διάτασης (ΧΡΟΝΟΣ 2), ρ<0.05, και βελτιώθηκε μετά την εφαρμογή της εξειδικευμένης προθέρμανσης (ΧΡΟΝΟΣ 3), ρ< Δεν παρατηρήθηκαν διαφορές στην επίδοση μεταξύ του αρχικού σπριντ (ΧΡΟΝΟΣ 1) που εκτελέστηκε, πριν τη στατική διάταση και του τελικού σπριντ (ΧΡΟΝΟΣ 3), που εφαρμόστηκε μετά την εξειδικευμένη προθέρμανση. Δεν παρατηρήθηκε, επίσης επίδραση του χρόνου του σπριντ (F 2.30 =1.274, Ρ>0.05) και στις τρεις καταστάσεις που εξετάστηκαν στο πρωτόκολλο της δυναμικής διάτασης (Σχήμα 6), δείχνοντας ότι η δυναμική διάταση, όπως και η εξειδικευμένη προθέρμανση που την ακολουθεί, δεν επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την επίδοση στο σπριντ. * ** Σχήμα 5. Σπριντ 20μ. ερασιτεχνών ποδοσφαιριστών, πριν την εφαρμογή στατικών διατάσεων (χρόνος 1), αμέσως μετά τη στατική διάταση (χρόνος 2) και αμέσως μετά την εξειδικευμένη ποδοσφαιρική προθέρμανση (χρόνος 3) (**p<0.01, *p<0.05) [38]

39 Σχήμα 6. Σπριντ 20μ. ερασιτεχνών ποδοσφαιριστών, πριν την εφαρμογή των δυναμικών διατάσεων (χρόνος 1),αμέσως μετά τη δυναμική διάταση (χρόνος 2) και αμέσως μετά την εξειδικευμένη ποδοσφαιρική προθέρμανση (χρόνος 3). [39]