LROAD SAFETY INSTITUTE C ENGINEERS "GIORGOS M. MAVRIKIOS"

Transcript

1 L C ENGINEERS

2 ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΟ 1 MODULE CLOSE TO Στόχοι: Άµβλυνση τάσης για επικίνδυνη οδήγηση ανάµεσα στους νεαρούς / αρχάριους οδηγούς Μέθοδος: Peer to peer education Γενικό πλαίσιο 5 2 ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ Ποιος συντονίζει το Module Close to στην Κύπρο Οι µέντορες: Από πού προέρχονται και ποιός τους προετοιµάζει Πώς προετοιµαζονται οι εκπαιδευτές για το 10 Module Close to Πως ενσωµατώνονται οι παρουσιάσεις του Module Close to στο πρόγραµµα εκπαίδευσης της Ε.Φ Πώς οι Μέντορες παρουσιάζονται στις Μονάδες της Ε.Φ Όλα τα απαιτούµενα βήµατα µε µια µατιά ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΜΕΝΤΟΡΩΝ Στόχοι Οργάνωση / Προετοιµασία Μαθηµάτων Πρόγραµµα σεµιναρίου Περιεχόµενο σεµιναρίου / Μεθόδοι 15 4 ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ Στόχοι Οργάνωση Πρόγραµµα Σεµιναρίου Περιεχόµενο Σεµιναρίου / Μεθόδοι 25 5 ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΣΕ ΜΟΝΑ Α ΤΗΣ Ε.Φ Στόχοι Οργάνωση και ροή της συνάντησης Περιεχόµενο / Μεθόδοι 35 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (Α) Σηµειώσεις Παρουσιάσεων 1

3 1 Module Close to 1 Module Close to Το Πρόγραµµα Module Close to είναι ένα εκπαιδευτικό πρόγραµµα αποτροπής τροχαίων ατυχηµάτων που στοχεύει στην ανάπτυξη µιας νέας πρακτικής εκπαιδευτικής ενότητας στην εκµάθηση της οδήγησης. Το σηµαντικότερο στοιχείο του Προγράµµατος Module Close to είναι η εισαγωγή στην εκπαίδευση των αρχάριων οδηγών του στοιχείου της συναισθηµατικής εκπαίδευσης (emotional learning) µέσω της ενηµέρωσης τους από νεαρούς οδηγούς που προκάλεσαν τροχαία ατυχήµατα ή είχαν τραυµατικές εµπειρίες µετά από δυστύχηµα. Ο µέντορας είναι στην ίδια ηλικία µε τους εκπαιδευόµενους/αρχάριους οδηγούς, δηλαδή είναι ηλικίας 17 µέχρι 24 ετών. Αυτό επίσης εξηγεί το όνοµα του Προγράµµατος "Close to". Λόγω της ηλικίας του ο µέντορας είναι "πιο κοντά" στην συναισθηµατική κατάσταση των νεαρών αρχάριων οδηγών. Χειρίζεται επίσης την γλώσσα µε τον ίδιο τρόπο. Επιπλέον, η ιστορία του µέντορα είναι αυθεντική, πράγµα που σηµαίνει ότι είναι η δική του προσωπική εµπειρία τις συνέπειες της οποίας έχει να αντιµετωπίσει ο ίδιος. Το Πρόγραµµα "Close to" δοκιµάστηκε επιστηµονικά στα πλαίσια Ευρωπαϊκού Προγράµµατος από το 2004 έως το 2006 σαν µια επιτυχηµένη µέθοδος. Από την πλευρά της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι το Πρόγραµµα προσφέρει κατάλληλη πρόσβαση σε θέµατα που αφορούν για παράδειγµα τον τρόπο ζωής των νέων, το κοινωνικό υπόβαθρο, την αποδοχή των κανόνων και των συνηθειών τους, τη χρήση ναρκωτικών, θέµατα τα οποία µέχρι σήµερα έχουν παραµεληθεί (βλέπε 1,3, GDE - Matrix, Επίπεδο 3: Οι στόχοι και το πλαίσιο της οδήγησης; Επίπεδο 4: Οι φιλοδοξίες και οι ικανότητές στη ζωή). Οι πιο πάνω βασικές συνθήκες έχουν µεγάλη επίδραση στην τάση που έχουν οι νέοι αρχάριοι οδηγοί στην ανάληψη ρίσκου. Ο επιτυχής χειρισµός, η αποκάλυψη αυτών των συνθηκών είναι συνεπώς µια απαραίτητη προϋπόθεση για να µπορεί κάποιος να ανιχνεύσει τις δικές του τάσεις ανάληψης ρίσκου και ενσυνείδητα να τις ελέγξει / αµβλύνει. Εποµένως, είναι η φιλοδοξία της ΕΕ να εφαρµόσει το Module Close to συστηµατικά στα πλαίσια της εκµάθησης της οδήγησης στις χώρες κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 2

4 1 Module Close to 1.1 Στόχοι: Άµβλυνση τάσης για επικίνδυνη οδήγηση ανάµεσα στους νεαρούς / αρχάριους οδηγούς Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, οι νεαροί αρχάριοι οδηγοί ανήκουν σε µια οµάδα ψηλού κινδύνου που εµπλέκεται σε µεγάλο βαθµό σε τροχαία ατυχήµατα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ιδιαίτερα οι νεαροί άνδρες τείνουν να αναλαµβάνουν περισσότερα ρίσκα κατά την οδήγηση. Το κάνουν αυτό παρόλο που κατά την διάρκεια της διδασκαλίας / εκµάθησης της οδήγησης έχουν αποκτήσει σχετικές θεωρητικές γνώσεις. Οι λόγοι είναι κυρίως ότι αισθάνονται ότι οφείλουν να αποδείξουν ότι είναι σε θέση να οδηγούν καλά και ότι είναι «άνετοι» οδηγοί. Η έλλειψη οδηγικής εµπειρίας όµως έρχεται σε σύγκρουση µε την φιλοδοξία τους να αποδείξουν το αντίθετο. Ως εκ τούτου, είναι σηµαντικό να ανιχνευθούν αυτές οι αντιφάσεις, για να κάνουν τους νεαρούς αρχάριους οδηγούς να έχουν επίγνωση των τυπικών ρίσκων που αναλαµβάνουν τα άτοµα αυτών των οµάδων ηλικίας και να τους ευαισθητοποιήσει στους παράγοντες που επηρεάζουν τη συµπεριφορά τους, αυξάνουν την αυτογνωσία και συνεισφέρουν στην ικανότητα / ετοιµότητα τους για αυτοέλεγχο. Αυτοί είναι και οι στόχοι του Module Close to. εν είναι όµως δυνατόν οι στόχοι αυτοί να επιτευχθούν µε ένα παραδοσιακό τρόπο όπως µαθαίνονται οι κανονισµοί οδικής κυκλοφορίας ή γίνεται η πρακτική εξάσκηση (βλέπε Επίπεδα 1 και 2 του GDE-Matrix). Εποµένως θα πρέπει να εφευρεθούν και να εισαχθούν νέα στοιχεία στην εκµάθηση οδήγησης στους νεαρούς αρχάριους οδηγούς, τα οποία να µπορούν να προκαλέσουν την αυτοεξέταση, που θα περιλαµβάνει την εξέταση των τάσεων συµπεριφοράς και των κίνητρων της δράσης. Στην περίπτωση αυτή, σηµαντικά ερωτήµατα είναι για παράδειγµα:- Ποια είναι η εικόνα που θέλω να προβάλω στους άλλους; Πότε αντιδρώ συναισθηµατικά; Σε ποιες καταστάσεις λαµβάνω υπ όψη τις συνέπειες; 3

5 1 Module Close to 1.2 Μέθοδος: Peer to peer education Για να είναι αποτελεσµατικό το περιεχόµενο της διδασκαλίας δεν είναι αναγκαίο να ανακαλυφθούν νέοι τρόποι εκµάθησης, επειδή είναι δυνατό να χρησιµοποιηθούν επιτυχείς και µεθοδικές προσεγγίσεις από άλλους τοµείς της ζωής και της µάθησης. Για παράδειγµα, σε προγράµµατα πρόληψης χρήσης ναρκωτικών, είχε µεγάλη επιτυχία η χρησιµοποίηση πρώην χρηστών (authentic confrontation). Στην εκπαιδευτική επιστήµη, είναι πολύ γνωστά τα θετικά αποτελέσµατα που προκύπτουν από την χρησιµοποίηση των «peers». Αυτές είναι οι αρχές του Προγράµµατος Module Close to. Ο µέντορας παρουσιάζει τη δική του εµπειρία µετά από ένα τροχαίο ατύχηµα µπροστά σε συνοµήλικους νεαρούς αρχάριους οδηγούς. Εξηγεί τα κίνητρά του, τις περιστάσεις και τις συνέπειες και παρουσιάζει τα δικά του συµπεράσµατα από τις εµπειρίες που είχε. Οι αρχάριοι οδηγοί αφού ακούσουν την ιστορία του µέντορα, έχουν την ευκαιρία να ζητήσουν περισσότερες λεπτοµέρειες και να συζητήσουν θέµατα που σχετίζονται µε την ιστορία, ενώ ο εκπαιδευτής αναλαµβάνει τον ρόλο του συντονιστή. Σύµφωνα µε τις εµπειρίες από την µέχρι τώρα εφαρµογή του Προγράµµατος, η συνεισφορά των νεαρών αρχάριων οδηγών στη συζήτηση είναι πολύ διαφορετική κάθε φορά. Μερικοί εκφράζουν την ακατανοησία τους σε ορισµένες συµπεριφορές, άλλοι µιλούν ανοικτά για τις δικές τους εµπειρίες και τη τάση που επιδεικνύουν στην ανάληψη ρίσκου. Οι αρχάριοι οδηγοί πάντοτε συγκλονίζονται από τις ψυχολογικές, οικονοµικές και νοµικές συνέπειες που µια απερίσκεπτη και επικίνδυνη οδηγική συµπεριφορά µπορεί να έχει τόσο στον ίδιο τον οδηγό όσο και στους άλλους χρήστες του δρόµου. Ο µέντορας λειτουργεί µέσω της ανοικτής παρουσίασης της ιστορίας του, ως πρότυπο για τους νεαρούς αρχάριους, σχετικά µε τους παράγοντες που επηρεάζουν την συµπεριφορά κάποιου και την ανάληψη ρίσκου. Ταυτόχρονα, είναι µια πηγή προβληµατισµού που ωθεί τους άλλους να µιλήσουν ανοικτά για τις δικές τους εµπειρίες, να προχωρήσουν σε αυτοαξιολόγηση που πιθανόν να έχει θετική επίδραση σε αυτούς. Στην καλύτερη περίπτωση βοηθά στην επίτευξη µιας συνειδητής αλλαγής. 4

6 1 Module Close to 1.3 Γενικό πλαίσιο Σηµερινή Κατάσταση όσον αφορά την εκπαίδευση οδηγών Η εκπαίδευση οδήγησης δεν είναι απλώς εκµάθηση των απαιτούµενων ελιγµών του αυτοκινήτου. Ο µαθητευόµενος οδηγός, θα πρέπει να χειριστεί διαφορετικές καταστάσεις που θα του παρουσιαστούν κατά την οδήγηση, να σχεδιάσει την διαδροµή και θα πρέπει επίσης να γνωρίζει τους παράγοντες που επηρεάζουν αυξητικά τους κινδύνους π.χ. ταχύτητα, χρήση ναρκωτικών, πίεση (stress). Ο Πίνακας γνωστός ως GADGET 1 matrix βασίζεται στον ιεραρχικό ορισµό επίτευξης στόχων και δεξιοτήτων των οδηγών (Keskinen, 1996; Siegrist, 1999) και σήµερα είναι το θεµέλιο για την εκπαίδευση των οδηγών σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (Engström et al, 2003). Ο Πίνακας αυτός περιγράφει τέσσερα επίπεδα. Το χαµηλότερο επίπεδο είναι αυτό που αναφέρεται στον χειρισµό του οχήµατος. Κάθε επίπεδο περιλαµβάνει επίσης τρεις διαφορετικές διαστάσεις:- Γνώσεις και δεξιότητες τις οποίες θα πρέπει να κατέχει ο οδηγός Παράγοντες αύξησης κινδύνου τους οποίους ο οδηγός θα πρέπει να γνωρίζει και να είναι σε θέση να αποφεύγει Αυτογνωσία / Κατανόηση προσωπικού τρόπου αντίδρασης και γνώση των ελλείψεων / αδυναµιών του ατόµου όσον αφορά τις γνώσεις / δεξιότητες Η πρώτη στήλη περιγράφει αυτά που πρέπει να γνωρίζει ένας καλός οδηγός. Στο χαµηλότερο επίπεδο - π.χ. πώς να πραγµατοποιεί ελιγµούς µε το όχηµα, πώς να οδηγεί σε συνθήκες οµαλής τροχαίας κίνησης και πώς να αντιµετωπίζει τα συνήθη περιστατικά στον δρόµο. Στα πιό υψηλά επίπεδα περιλαµβάνεται η επιλογή της ταχύτητας και ο προγραµµατισµός ενός ταξιδιού. Μια σηµαντική παρατήρηση είναι ότι η κατάρτιση των οδηγών σπάνια καλύπτει το περιεχόµενο του ψηλότερου επιπέδου (Advanced,2003). Η δεύτερη στήλη - παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο - είναι στενά συνδεδεµένη µε την πρώτη στήλη, αλλά τονίζει τις γνώσεις και τις δεξιότητες που απαιτούνται για παράγοντες που αυξάνουν ή µειώνουν τους κινδύνους π.χ. οδήγηση σε περίπλοκες καταστάσεις ή κάτω από πίεση. Σηµαντικό είναι να τονιστεί είναι ότι ο κίνδυνος είναι διαφορετικός στα διάφορα επίπεδα που καλύπτονται από τον Πίνακα. Όσο ψηλότερο είναι το επίπεδο, τόσο πιο σύνθετος είναι ο παράγοντας κινδύνου. Για παράδειγµα, ένας παράγοντας κινδύνου µπορεί να συνδεθεί µε τον τρόπο ζωής ενός οδηγού. Η Αυτό-αξιολόγηση / αυτογνωσία αναφέρεται στη διαδικασία όπου το ίδιο το άτοµο προσπαθεί να συλλέξει πληροφορίες για τις δεξιότητες οδήγησης και την πρόοδό που έχει πετύχει στην διάρκεια της εκµάθησης για να γίνει καλός οδηγός. Αυτή είναι η "σκληρότερη" διάσταση η οποία θα πρέπει να αντιµετωπιστεί στο πρόγραµµα εκπαίδευσης / κατάρτισης των οδηγών. Στα δύο χαµηλότερα επίπεδα, είναι σχεδόν εύκολο να δώσεις στο µαθητευόµενο οδηγό την απαιτούµενη πληροφόρηση και να τον εκπαιδεύσεις ώστε να µπορεί και ο ίδιος να αξιολογήσει τις δικές του ικανότητες. Αλλά όσο ψηλότερα ανεβαίνεις στον Πίνακα, τόσο πιο δύσκολα επιτυγχάνεται η αυτό-αξιολόγηση. 1 GADGET: Acronym for Guarding Automobile Drivers through Guidance, Education and Technology 5

7 1 Module Close to Τι αναµένεται στην εκµάθηση Γνώσεις και δεξιότητες που θα πρέπει να έχει ο οδηγός Παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την οδήγηση Αυτόεξέταση / Αυτο-γνωσία Υψηλότερο Επίπεδο Σκοποί και εξιότητες στην ζωή Σύνδεση µεταξύ οδηγικής συµπεριφοράς και προσωπικότητ ας, τρόπου ζωής, ηλικίας Αναζήτηση απολαύσεων υποχώρηση µπροστά στην πίεση από την οµάδα, χρήση ναρκωτικών Γνώση των προσωπικών τάσεων για ανάληψη ρίσκου, ικανότητας αυτοελέγχου, αντίδρασης Επιλογές ταξιδίου / διαδροµής Επιλογή ταξιδιωτικού µέσου, προγραµµατι σµός αναχώρησης, διάρκειας ταξιδίου Κατανάλωση αλκοόλ, πίεση χρόνου, αναχώρηση µε καθυστέρηση Γνώση των προσωπικών δυνατοτήτων προγραµµατι σµού Επιλογές σχετιζόµενες µε κυκλοφοριακές συνθήκες Γενικές γνώσεις των κανονισµών τροχαίας, ελέγχου ταχύτητας, αποστάσεις ασφαλείας Ψηλή ταχύτητα, µικρή απόσταση ασφαλείας, παράβαση κανονισµών Αναγνώριση προσωπικών αδυναµιών όσον αφορά γνώσεις και δεξιότητες, αντίληψης κινδύνου Επίπεδο Χειρισµός αυτοκινήτου Βασικές τεχνικές γνώσεις και δεξιότητες Μη επαρκής αυτοµατοποί ηση των οδηγικών δεξιοτήτων, κακές οδικές συνθήκες, κακή κατάσταση οχήµατος Γνώση των προσωπικών τεχνικών αδυναµιών όσο αφορά την οδήγηση και την µηχανική του οχήµατος Πίνακας 1 GADGET Matrix 6

8 2 Οργανωτικές βάσεις 2 Οργανωτικές βάσεις Η οργάνωση και εφαρµογή του προγράµµατος Module Close to στηρίζεται στα πιο κάτω βασικά. 2.1 Ποιος συντονίζει το Module Close to στην Κύπρο Στην Κύπρο η οργάνωση και εφαρµογή του Προγράµµατος θα γίνεται από το Ίδρυµα Έρευνας & Εκπαίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την πρόληψη & Μείωση των Τροχαίων Ατυχηµάτων «Γιώργος Μ. Μαυρίκιος». Το ίδρυµα θα αναλάβει τον συντονισµό όλων των ενεργειών που απαιτούνται για την εφαρµογή του Module Close to σε παγκύπρια βάση. Οι επαφές µε την ιεύθυνση Εκπαίδευσης ΓΕΕΦ, το Υπ. Συγκοινωνιών & Έργων, το Τµήµα Οδικών Μεταφορών (ΤΟΜ) και τα θεσµικά όργανα τα οποία θα τροφοδοτούν το πρόγραµµα µε παραβάτες µέντορες, θα διεκπεραιώνονται από το ίδρυµα, το οποίο θα αναλάβει και την διαχείριση των µαθηµάτων εκπαίδευσης τόσον των Μεντόρων (βλέπε Κεφ.3) όσον και των εκπαιδευτών τους (βλέπε Κεφ. 4). 2.2 Οι µέντορες: Από πού προέρχονται και ποιος τους προετοιµάζει Στην Κύπρο το Module Close to έχει λειτουργήσει σε πιλοτική βάση µε νεαρούς εθελοντές Μέντορες από τις τάξεις της Εθνικής Φρουράς. Η διαδικάσία αυτή θα συνεχιστεί µέχρι που µελλοντικά, µε την επιδιωκόµενη τροποποίηση της νοµοθεσίας, θα παρέχεται η δυνατότητα στο δικαστήριο για επιβολή µειωµένης χρονικής περιόδου στέρησης άδειας οδήγησης, σε άτοµα που έχουν καταδικαστεί για πρόκληση δυστυχήµατος λόγω αµελούς οδήγησης, µε την προυπόθεση ότι οι παραβάτες αυτοί θα αποδέχονται να εκπαιδευτούν ώστε να συµµετάσχουν στο Πρόγραµµα ως µέντορες. Οι µέντορες θα εκπαιδεύονται σε µονοήµερο σεµινάριο και θα λαµβάνουν µέρος σε οκτώ (8) παρουσιάσεις. Εάν οι µέντορες που θα είναι παραβάτες, δεν συµπληρώσουν επιτυχώς την συµµετοχή τους στο Πρόγραµµα, το δικαστήριο θα επιβάλλει σε αυτούς την πλήρη χρονική περίοδο στέρησης της αδείας οδήγησης, όπως προβλέπεται στον νόµο. Οι µέντορες που θα προέρχονται από τις τάξεις της ΕΦ θα συµµετέχουν εθελοντικά στο Πρόγραµµα και θα λαµβάνουν µέρος σε παρουσιάσεις που οργανώνονται σε µονάδες της ΕΦ. Μελλοντικά όταν θα υπάρχει η δυνατότητα για συµµετοχή στο Πρόγραµµα παραβατών µεντόρων (βλέπε προηγούµενες παραγράφους), αυτοί θα συµµετέχουν αποκλειστικά σε παρουσιάσεις που θα οργανώνονται στα επαρχιακά Γραφεία Εξέτασης Οδηγών (ΓΕΟ) του ΤΟΜ. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και ειδικά στην Γερµανία, οι νοµικές αρχές πιστεύουν ότι το πρόγραµµα προσφέρει ένα συνετό τρόπο για την αποκατάσταση των νεαρών παραβατών, οι οποίοι κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης τους σαν µέντορες, ζουν τις συνέπειες της αλόγιστης οδήγησης. Επιπλέον κατά την διάρκεια των υποχρεωτικών παρουσιάσεων τους, είναι συχνά εκτεθειµένοι σε κριτική από το ίδιο το ακροατήριο. Ο µηχανισµός χρηµατοδότησης των σεµιναρίων αυτών θα καθοριστεί µεταξύ του Ιδρύµατος Έρευνας & Εκπαίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την πρόληψη & Μείωση των Τροχαίων Ατυχηµάτων «Γιώργος Μ. Μαυρίκιος» και του Υπ. Συγκοινωνιών. 7

9 2 Οργανωτικές βάσεις Ενηµερωτικό φυλλάδιο για τους δικαστές και τις αρµόδιες κρατικές υπηρεσίες Σεµινάριο οδικής ασφάλειας για νεαρούς παραβάτες οδηγούς Επιδιώξεις / Μέθοδοι / Στόχοι: Η µέθοδος αναπτύχθηκε και δοκιµάστηκε στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράµµατος "Πρόληψη κινδύνων για τους νέους οδηγούς" το έτος 2004/2005. Κεντρικό στοιχείο του Προγράµµατος για τους νέους παραβάτες οδηγούς, είναι η ανάγκη όπως παρουσιάσουν την δική τους ιστορία / καταδίκη σε µια οµάδα αρχάριων οδηγών και να αντιµετωπίσουν το ακροατήριο που αποτελείται από συνοµήλικους τους, κατά την διάρκεια συζήτησης που ακολουθεί. Η απαίτηση αυτή βελτιώνει σηµαντικά την συνεργασία των συµµετεχόντων κατά τη διάρκεια της προετοιµασίας του σεµιναρίου µε τους ακόλουθους στόχους / επιδιώξεις:- αντιµετώπιση της ίδιας εµπειρίας / συνεπειών ανακάλυψη της δικής τους συµπεριφοράς-τάσεις και κίνητρα (αυτο-γνωσία) δοκιµή εναλλακτικής συµπεριφοράς και βελτίωσης αυτο-ελέγχου βελτίωση των ικανοτήτων επικοινωνίας Η παρουσίαση µπροστά σε ακροατήριο για τους περισσότερους από τους συµµετέχοντες είναι πρωτόγνωρη εµπειρία, µετά την οποία µπορούν να αποδεκτούν ένα µερίδιο κοινωνικής ευθύνης. Η συµµετοχή των παραβατών στο Module Close to µπορεί να µειώσει την πιθανότητα επανάληψης των τροχαίων παραβάσεων από τους ίδιους. Ταυτόχρονα επιτυγχάνει και τον προληπτικό στόχο του Προγράµµατος, που αφορά την τάση για ανάληψη ρίσκου από τους νεαρούς αρχάριους οδηγούς. Οµάδα Στόχευσης: Στάδια: Νεαροί παραβάτες οδηγοί Ικανότητα χειρισµού της Ελληνικής γλώσσας Ετοιµότητα να παρουσιάσουν την ιστορία τους σε ακροατήριο παραποµπή παραβατών οδηγών από δικαστές προκαταρκτική επικοινωνία παραβάτη µε τους οργανωτές (Ίδρυµα Έρευνας & Εκπαίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την πρόληψη & Μείωση των Τροχαίων Ατυχηµάτων «Γιώργος Μ. Μαυρίκιος») σχόλια ιδρύµατος προκαταρκτική συνάντηση παραβάτη µε τους οργανωτές ολοήµερο σεµινάριο (Σάββατο, 8 ώρες) οκτώ (8) επισκέψεις σε επαρχιακά Γραφεία Εξέτασης Οδηγών (ΓΕΟ) του ΤΟΜ τελική συζήτηση παραβάτη µε τους οργανωτές έκδοση πιστοποιητικού συµµετοχής προς παραβάτη / δικαστήριο Χρονικά Πλαίσια: Ο συνολικός χρόνος συµµετοχής υπολογίζεται στις 25 ώρες. Οι επισκέψεις σε ΓΕΟ συµπληρώνονται µέσα σε έξι (6) εβδοµάδες µετά την συµµετοχή στο σεµινάριο εκπαίδευσης µεντόρων. Η συνολική διάρκεια συµµετοχής είναι δύο (2) µήνες. Υπεύθυνος επικοινωνίας Ίδρυµα Έρευνας & Εκπαίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την πρόληψη & Μείωση των Τροχαίων Ατυχηµάτων «Γιώργος Μ. Μαυρίκιος» 8

10 2 Οργανωτικές βάσεις Ενηµερωτικό φυλλάδιο για τους υποψήφιους µέντορες Αγαπητέ συνεργάτη του Προγράµµατος Ο ρόλος σου σαν «µέντορας» στην υλοποίηση του Προγράµµατος Module Close To είναι καθοριστικός. Θα µεταφέρεις την προσωπική σου εµπειρία εµπλοκής σε τροχαίο σε νέους υποψήφιους οδηγούς, δηλαδή τι ακριβώς σου συνέβη, πως αντέδρασες, ποιες ήταν οι επιπτώσεις και ποια τα συµπεράσµατα. Με αυτό τον τρόπο θα βοηθήσεις άλλους νεαρούς οδηγούς να ευαισθητοποιηθούν και έτσι να τους αποτρέψεις από του να βρεθούν αντιµέτωποι µε παρόµοιες καταστάσεις όπως στην δική σου περίπτωση. Βρίσκεσαι σε ηλικία που είναι κοντά σε αυτή των περισσοτέρων υποψηφίων οδηγών. Γι αυτό ακριβώς τον λόγο στο Πρόγραµµα αυτό έχει δοθεί η ονοµασία «Close To». Μην ανησυχείς! Προτού παρουσιαστείς για να µιλήσεις µπροστά σε ακροατήριο, θα τύχεις προετοιµασίας και καθοδήγησης από ειδικούς µέσα από ολοήµερο σεµινάριο, ώστε να παρουσιάσεις την δική σου εµπειρία µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Σίγουρα αυτή η αποστολή είναι κάτι το πρωτόγνωρο για σένα. Μην ξεχνάς ότι και άλλοι συνοµήλικοι σου που συµµετείχαν στο Πρόγραµµα τα κατάφεραν και σήµερα νιώθουν δικαιωµατικά πολύ περήφανοι για την συµµετοχή τους. Είµαστε σίγουροι ότι θα επιτύχεις στην αποστολή σου σαν «µέντορας» και για αυτό και σε καλωσορίσουµε σαν συνεργάτη του Προγράµµατος Module Close To. ιαδικασία:- 1. Τηλεφώνησε στο Ίδρυµα για µια πρώτη συνάντηση 2. Προκαταρκτική συνάντηση στο Ίδρυµα 3. Συµµετοχή σε µονοήµερο σεµινάριο (8ώρες) 4. Οκτώ επισκέψεις σε Γραφεία Εξέτασης Οδηγών (ΓΕΟ) του Τ.Ο.Μ. 5. Τελευταία συνάντηση µε τον Συντονιστή του Προγράµµατος 6. Έκδοση Πιστοποιητικού Συµµετοχής στο Πρόγραµµα ιεύθυνση:- Ίδρυµα Έρευνας & Εκπαίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την πρόληψη & Μείωση των Τροχαίων Ατυχηµάτων «Γιώργος Μ. Μαυρίκιος» Τηλ: Φαξ: Υπεύθυνος επικοινωνίας: Κινητό: 9

11 2 Οργανωτικές βάσεις 2.3 Πώς προετοιµάζονται οι εκπαιδευτές για το Module Close to Οι εκπαιδευτές των Μεντόρων παρακολουθούν ολοήµερο σεµινάριο που οργανώνει το Ίδρυµα Έρευνας & Εκπαίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την πρόληψη & Μείωση των Τροχαίων Ατυχηµάτων «Γιώργος Μ. Μαυρίκιος» (βλέπε Κεφ.4). Τα έξοδα οργάνωσης των σεµιναρίων καλύπτονται από χορηγίες που καταβάλλονται στο Ίδρυµα. 2.4 Πως ενσωµατώνονται οι παρουσιάσεις του Module Close to στο πρόγραµµα εκπαίδευσης της Ε.Φ. Σε συµφωνία πάντοτε µε την ιεύθυνση Εκπαίδευσης του ΓΕΕΦ, το Module Close to εφαρµόζεται κατά τη διάρκεια των απογευµατινών ωρών (καλοκαιρινό/χειµερινό ωράριο), ώστε να µην επηρεάζεται το πρωινό πρόγραµµα εκπαίδευσης των εθνοφρουρών. Το Υπουργείο Άµυνας προσφέρει το Πρόγραµµα αυτό στα πλαίσια της συντονισµένης προσπάθειας που καταβάλλεται για αποτροπή εµπλοκής των νεαρών εθνοφρουρών σε οδικά ατυχήµατα, ειδικά όταν βρίσκονται εκτός υπηρεσίας. 2.5 Πώς οι Μέντορες παρουσιάζονται στις Μονάδες της Ε.Φ. Η ιεύθυνση Εκπαίδευσης του ΓΕΕΦ σε συνεργασία µε το Ίδρυµα Έρευνας & Εκπαίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την πρόληψη & Μείωση των Τροχαίων Ατυχηµάτων «Γιώργος Μ. Μαυρίκιος» ετοιµάζουν πρόγραµµα παρουσίασης των Μεντόρων σε Μονάδες της Ε.Φ. Στην συνέχεια ο Μέντορας(ες) που έχουν ήδη τύχει εκπαίδευσης από το Ίδρυµα, πληροφορούνται για το πρόγραµµα παρουσίασης τους στις Μονάδες (ηµέρα και ώρα) και τους δίνονται οι σχετικές διευθύνσεις / τηλέφωνα επικοινωνίας και το όνοµα του Αξιωµατικού Υπηρεσίας. Ο Μέντορας επιβεβαιώνει στο Αξιωµατικό Υπηρεσίας, την πρόθεση του να επισκεφθεί την Μονάδα από την προηγουµένη ηµέρα. 2.6 Όλα τα απαιτούµενα βήµατα µε µια µατιά Η διαχρονική εφαρµογή του Προγράµµατος προϋποθέτει την πληροφόρηση/ενηµέρωση του Αρχι-πρωτοκολλητή και κατά συνέπεια των δικαστών για το Module Close to, ως ενός εκπαιδευτικού µέσου αποτροπής τροχαίων ατυχηµάτων. Η συµµετοχή νεαρών παραβατών οδηγών στο Πρόγραµµα µε αντάλλαγµα την µείωση της χρονικής περιόδου στέρησης άδειας οδηγού από το δικαστήριο, θα βοηθήσει στην αλλαγή του τρόπου σκέψης τόσον των παραβατών όσον και των νέων αρχάριων οδηγών που θα ακούσουν τους Μέντορες. Τα µαθήµατα εκπαίδευσης Μεντόρων θα προσφέρονται ανά δίµηνο και η εξαγγελία των ηµεροµηνιών θα γίνεται µε Φαξ σε όλα τα δικαστήρια και τις εµπλεκόµενες κυβερνητικές υπηρεσίες. Θα επισυνάπτεται πάντα µια σύντοµη ενηµέρωση σχετικά µε το περιεχόµενο και τη διαδικασία του προγράµµατος/µαθηµάτων και ένα σύντοµο ενηµερωτικό φυλλάδιο για τους νεαρούς παραβάτες οδηγούς - υποψήφιους µέντορες (βλέπε 2.2). 10

12 2 Οργανωτικές βάσεις Το δικαστήριο προτείνει στον νεαρό παραβάτη οδηγό, µείωση της χρονικής περιόδου στέρησης άδεια οδηγού, µε την προϋπόθεση συµµετοχής του στο Πρόγραµµα Module Close to. Σε περίπτωση αποδοχής της πρότασης του δικαστή, ο παραβάτης υποψήφιος Μέντορας διατάζεται όπως έρθει σε επαφή µε το Ίδρυµα Έρευνας & Εκπαίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την πρόληψη & Μείωση των Τροχαίων Ατυχηµάτων «Γιώργος Μ. Μαυρίκιος». Το Ίδρυµα Έρευνας & Εκπαίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την πρόληψη & Μείωση των Τροχαίων Ατυχηµάτων «Γιώργος Μ. Μαυρίκιος» είναι ένας µη κερδοσκοπικός οργανισµός ο οποίος θα τυγχάνει υποστήριξης και χρηµατοδότησης τόσον από το αρµόδιο Υπ. Συγκοινωνιών όσο και ιδιωτικούς οργανισµούς / χορηγούς. Ο υποψήφιος Μέντορας επικοινωνεί τηλεφωνικά µε το Ίδρυµα για καθορισµό της πρώτης επίσκεψης του. Στο Ίδρυµα ο Μέντορας εισάγεται στο Πρόγραµµα ακολουθώντας τα πιο κάτω βήµατα:- προκαταρκτική συζήτηση(20 λεπτά) - το αποτέλεσµα αναφέρεται στο δικαστήριο παρακολούθηση σεµιναρίου (Σάββατο, 8 ώρες) επίσκεψη σε οκτώ (8) Γραφεία Εξέτασης Οδηγών (ΓΕΟ) του Τ.Ο.Μ. (45-60 λεπτά για κάθε παρουσίαση) τελική συνάντηση / συζήτηση στο Ίδρυµα (30 λεπτά) Έκδοση Πιστοποιητικού Παρακολούθησης / Κοινοποίηση στο δικαστήριο Η οργάνωση των συναντήσεων στα ΓΕΟ γίνεται από το Ίδρυµα Έρευνας & Εκπαίδευσης για την Οδική Ασφάλεια και την πρόληψη & Μείωση των Τροχαίων Ατυχηµάτων «Γιώργος Μ. Μαυρίκιος» σε συνεργασία µε αρµόδιο λειτουργό του ΤΟΜ. Οι διευθετήσεις γίνονται τηλεφωνικά και µέσω Φαξ. Όσον αφορά το κίνητρο συµµετοχής των παραβατών οδηγών στο Πρόγραµµα Module Close to είναι η επιβολή µειωµένης χρονικής περιόδου στέρησης της άδειας οδήγησης από το δικαστήριο. Επιπλέον η κατανόηση του ότι η συµµετοχή του, µπορεί να τον βοηθήσει εάν αντιµετωπίζει προβλήµατα µετά το ατύχηµα. 11

13 3 Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Μεντόρων 3. Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Μεντόρων Ο τρόπος προετοιµασίας των µεντόρων πρέπει να διαφέρει από τον κλασικό τρόπο εκπαίδευσης όπου κυριαρχεί η νοοτροπία του δασκάλου. Η διδασκαλία δεν αφορά την απόκτηση γνώσεων σχετικά µε ισχύοντες νόµους/κανονισµούς. Επικεντρώνεται στους νεαρούς και στις εµπειρίες τους και στην δηµιουργία ελεύθερης ατµόσφαιρας που επιτρέπει την έκφραση ανορθόδοξων συχνά απόψεων και την απελευθέρωση συναισθηµάτων. Αυτή η εµπειρία είναι και η πιο σηµαντική για να µπορέσουν οι µέντορες να παρουσιαστούν µπροστά σε συνοµήλικους αρχάριους οδηγούς την δική τους ιστορία. 3.1 Στόχοι σύντοµη παρουσίαση των στόχων του Module Close to και του ρόλου του Μέντορα ενθάρρυνση των υποψήφιων µεντόρων για να ξεπεράσουν τις ασυνήθιστες απαιτήσεις του Module Close to ανάπτυξη συνειδητής αντίληψης, της δικής τους τάσης για ανάληψη ρίσκου αποδοχή της ψηλής και ατοµικής ευθύνης που φέρουν σαν οδηγοί ανακάλυψη των συγκρούσεων όταν ακολουθούν κανόνες (σύνδεση µεταξύ εµπιστοσύνης και αξιοπιστίας) ανάλυση και περισυλλογή όσον αφορά το ιστορικό των προσωπικών παραβάσεων (Εξωτερικές περιστάσεις, διαδραµατιζόµενα γεγονότα, συναισθηµατική φόρτιση και συνέπειες) πιθανοί τρόποι / δυνατότητες βελτίωσης του αυτοέλεγχου (εναλλακτική συµπεριφορά) εξάσκηση και βελτίωση του τρόπου επικοινωνίας µε το ακροατήριο 3.2 Οργάνωση / Προετοιµασία Μαθηµάτων Η προετοιµασία των µεντόρων γίνεται µε σεµινάριο που διεξάγεται Σαββάτο και έχει συνολική διάρκεια 8 ωρών. Ο αριθµός των συµµετεχόντων δεν πρέπει να ξεπερνά τους οκτώ, έτσι ώστε να µπορούν όλοι να συµµετέχουν σε αρκετές ασκήσεις. Η διάταξη των καθισµάτων θα πρέπει να είναι επικοινωνιακά φιλική, ούτως ώστε όλοι οι συµµετέχοντες, συµπεριλαµβανοµένου και του εκπαιδευτή να αντιµετωπίζονται µε τον ίδιο τρόπο. Η πιο κατάλληλη µορφή είναι εκείνη ενός πετάλου, που θα επέτρεπε την χρήση ενός flip-chart / πίνακα. Ταπελλίτσες µε τα ονόµατα των συµµετεχόντων επιτρέπουν σε όλους τους συµµετέχοντες να καλούν ο ένας τον άλλο µε το όνοµα του, πράγµα το οποίο έχει θετική επίδραση στην όλη ατµόσφαιρα. Θα ήταν καλό εάν όλοι έγραφαν οι ίδιοι τα ονόµατα τους, έτσι ώστε να µπορούν να προσφωνηθούν όπως εκείνοι επιθυµούν. Κάρτες και πένες θα πρέπει να είναι διαθέσιµες. 12

14 3 Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Μεντόρων Η χρήση της βιντεοκάµερας / ψηφιακής κάµερας είναι χρήσιµη για την εξαγωγή συµπερασµάτων µετά από τις διαλέξεις. Φυσικά είναι πολύ ενδιαφέρουσα εµπειρία για κάποιους νέους να αντιλαµβάνονται µέσω της βιντεοσκόπησης, πως οι άλλοι άνθρωποι τους βλέπουν. Η κάµερα θα πρέπει να τοποθετηθεί σε ένα υποστήριγµα έτσι ώστε να µην είναι απαραίτητο επιπλέον προσωπικό για την χρήση της. Οι σκηνές που καταγράφονται θα πρέπει να είναι σύντοµες, προκειµένου να αποφευχθούν χρονοβόρες αναζητήσεις. Υψηλή ποιότητα ήχου είναι επίσης απαραίτητη γι αυτό ένα επιτραπέζιο µικρόφωνο είναι χρήσιµο. 3.3 Πρόγραµµα σεµιναρίου Ακολουθεί παρουσίαση ενός τυπικού προγράµµατος εκπαίδευσης Μεντόρων, όπως αυτό εφαρµόστηκε / διαµορφώθηκε κατά την πιλοτική εφαρµογή του Προγράµµατος Module Close to. Για την παρουσίαση των θεµάτων του σεµιναρίου χρησιµοποιήθηκαν δυο (2) εκπαιδευτές που χρησιµοποίησαν τα πιο κάτω εποπτικά µέσα:- Projector Flip chart Laptop White projection screen Video / digital camera 13

15 3 Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Μεντόρων Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Μεντόρων Περιεχόµενο 1. 08:30-08:45 Καφές / Καλοσώρισµα των συµµετεχόντων 2. 08:45-09:10 Παρουσίαση του Προγράµµατος MCT, των σκοπών / επιδιώξεων του (από τους ιοργανωτές). Ο ρόλος του «Μέντορα» στην εφαρµογή του Προγράµµατος :10-09:25 Σύντοµη αυτοπαρουσίαση των συµµετεχόντων περιλαµβανοµένων των «course leaders» (όνοµα, ηλικία, επάγγελµα). Ο κάθε υποψήφιος «Μέντορας» µιλά για την οικογένεια του, για τα ενδιαφέροντα του, και δίνει οποιεσδήποτε άλλες πληροφορίες για τον εαυτό του :25-11:10 «Πως ο Μέντορας αναπτύσσει την αυτοπεποίθηση του σαν οµιλητής». «Οργάνωση / ετοιµασία µιας οµιλίας». Ανάπτυξη των θεµάτων από τον course leader. 11:10-11:30 ιάλειµµα για καφέ :30-13:00 «Η Προσωπική µου Εµπειρία». Οι Μέντορες ετοιµάζουν την παρουσίαση της προσωπικής τους εµπειρίας µετά από ένα τροχαίο ατύχηµα, µε την βοήθεια των course leaders. Κατά την διάρκεια της προετοιµασίας, δίνονται συµβουλές στους µέντορες για τον τρόπο που θα πρέπει να χρησιµοποιήσουν την φωνή και την γλώσσα του σώµατος ή οποιουδήποτε άλλου υλικού όπως άρθρου, φωτογραφίας κλπ 13:30-14:30 Μεσηµεριανό γεύµα :30-16:00 Κάθε Μέντορας κάνει την οµιλία του µπροστά σε όλα τα άτοµα της οµάδας. ίνεται χρόνος (30) λεπτών για κάθε παρουσίαση, χρόνος που περιλαµβάνει και τα σχόλια/παρατηρήσεις από τα µέλη της οµάδας. Οπτικογράφηση και παρουσίαση των οµιλιών για λήψη διορθωτικών µέτρων. 14

16 3 Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Μεντόρων 3.4 Περιεχόµενο σεµιναρίου / Μέθοδοι Η παράβαση για την οποία ο υποψήφιος µέντορας έχει καταδικαστεί, έρχεται στο επίκεντρο της προσοχής µόνο στο τελευταίο µέρος του σεµιναρίου. Στα αρχικά στάδια της εκπαίδευσης του µέντορα δίνεται προσοχή στην βελτίωση της ικανότητας τους για να επικοινωνούν µε τους άλλους δίνοντας πρόθυµα στοιχεία για τους εαυτούς τους. Ο πρωταρχικός στόχος είναι οι νεαροί να αποκτήσουν πραγµατικό ενδιαφέρον για την οδηγική συµπεριφορά τους και να κερδιθεί η συνεργασία τους. Οι νέοι συνήθως τείνουν να κρύβουν στοιχεία για τον εαυτό τους και για το πώς βλέπουν το Πρόγραµµα και δίνουν προς τα έξω µόνο αυτό που οι ίδιοι πιστεύουν ότι ο εκπαιδευτής τους θέλει να ακούσει. Συνοπτικά ακολουθείται η πιο κάτω Μεθοδολογία: Επεξήγηση των σκοπών και επιδιώξεων του Προγράµµατος MCT Γιατί είναι σηµαντική η συµµετοχή στο Πρόγραµµα Συζήτηση για τον τρόπο µε τον οποίο µπορεί κάποιος να µοιραστεί τις εµπειρίες του µε άλλους Εκπαίδευση για τον τρόπο που γίνεται µια οµιλία µπροστά σε ακροατήριο Μελλοντικά θα προσκαλείται κάποιος παλαιότερος Μέντορας για να µιλήσει για την εµπειρία της δικής του συµµετοχής στο Πρόγραµµα 1 Καλωσόρισµα, σύντοµη παρουσίαση του προγράµµατος MCT και των σκοπών του (βλέπε Πρόγραµµα Σεµιναρίου) Ο εκπαιδευτής θα θέσει το θέµα του δυσανάλογα ψηλού αριθµού νεαρών αρχάριων οδηγών που εµπλέκονται σε τροχαία ατυχήµατα και θα ρωτήσει τους συµµετέχοντες για το ποίοι νοµίζουν ότι µπορεί να είναι οι λόγοι. Οι απαντήσεις τους θα σηµειωθούν στον Πίνακα / flipchart. Στην συνέχεια ο εκπαιδευτής θα εξηγήσει τις βασικές ιδέες πίσω από το Module Close to. Θα εξηγήσει ότι τα µαθήµατα του σεµιναρίου δεν αποτελούν κάποιου είδους τιµωρία, αλλά σκοπό έχουν να βοηθήσουν τους συµµετέχοντες να δουν την οδήγηση και την οδηγική τους συµπεριφορά µε ένα νέο φακό. Σε αυτό το σηµείο ο εκπαιδευτής θα εξηγήσει περιληπτικά το περιεχόµενο του σεµιναρίου δίνοντας έµφαση στο πως άλλοι νεαροί αρχάριοι οδηγοί θα µπορούσαν να επωφεληθούν από την εµπειρία των µεντόρων ώστε να µπορούν να ελέγχουν την τάση που έχουν για ανάληψη ρίσκου. Είναι πολύ σηµαντικό ακόµη και σε αυτό το στάδιο, οι εκπαιδευτές και οι υποψήφιοι µέντορες να έχουν τους ίδιους στόχους. Η συνεργασία εκπαιδευτή / µέντορα είναι απαραίτητη για ένα καλό αποτέλεσµα στις συναντήσεις που θα ακολουθήσουν στα ΓΕΟ ή τις Μονάδες της ΕΦ. 15

17 3 Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Μεντόρων 2 Σύντοµη αυτοπαρουσίαση (βλέπε Πρόγραµµα Σεµιναρίου) Οι συµµετέχοντες θα χωριστούν σε ζεύγη και θα πάρουν συνέντευξη ο ένας από τον άλλο. Αυτό θα διαρκέσει περίπου 5 λεπτά. Αµέσως µετά κάθε συµµετέχοντας θα εισαχθεί από τον διπλανό του και στην συνέχεια θα µιλήσει για τις προσδοκίες του. Τι είναι πιο σηµαντικό στη ζωή του σήµερα και ποιοι µπορεί να είναι οι φόβοι του για το σεµινάριο. Οι προσδοκίες και οι φόβοι θα γραφτούν σε ένα flipchart. Ο εκπαιδευτής θα πρέπει να εξηγήσει ότι δεν θα ασχοληθούν στο στάδιο αυτό µε τις παραβάσεις των νεαρών. «Θα εξετάσουµε τις παραβάσεις αργότερα, προς το παρόν θέλουµε να γνωριστούµε µεταξύ µας καλύτερα». Οι συνεντεύξεις, η παρουσίαση των ατόµων και οι αναφορές τους στις προσδοκίες / φόβους τους θα χρησιµεύσουν σαν είσοδος στην ανοικτή επικοινωνία. 3 Πως ο Μέντορας αναπτύσσει την αυτοπεποίθηση του σαν οµιλητής (βλέπε Πρόγραµµα Σεµιναρίου) 1. Μάθετε τι κρύβεται πίσω από τον φόβο της οµιλίας µπροστά σε ακροατήριο εν είστε ο µόνος που φοβάται να µιλήσει σε ακροατήριο Λίγος φόβος πριν από την οµιλία είναι βοηθητικός Πολλοί επαγγελµατίες οµιλητές διαβεβαιώνουν ότι ποτέ δεν έχουν απαλλαγεί τελείως από τον φόβο της οµιλίας µπροστά σε ακροατήριο Η κυριότερη αιτία του φόβου σε µια οµιλία ενώπιον ακροατηρίου, είναι απλά το γεγονός ότι δεν είστε συνηθισµένοι να µιλάτε δηµόσια 2. Προετοιµαστείτε κατάλληλα Ποτέ µην αποστηθίζετε λέξη προς λέξη την οµιλία Συγκροτήστε τις σκέψεις σας εκ των προτέρων Κάνετε δοκιµαστικά την οµιλία µπροστά στους φίλους σας Προδιαθέστε το µυαλό σας στην επιτυχία Βυθιστείτε στο θέµα σας Ενεργείστε µε αυτοπεποίθηση 3. Μιλήστε για κάτι που έχετε κερδίσει το δικαίωµα να µιλήσετε µέσα από µια προσωπική εµπειρία Μιλήστε µέσα από τις προσωπικές σας εµπειρίες, για κάτι που ξέρετε Πέστε στο ακροατήριο σας τι σας έχει διδάξει η ζωή και θα έχετε αδιάλειπτη την προσοχή του Κάνετε το ακροατήριο σας να πιστέψει πόσο σηµαντικό είναι αυτό που θα τους πείτε είξτε τους την επιθυµία σας να νιώσουν αυτό που νιώσατε εσείς, να κάνουν αυτό που πιστεύετε εσείς ότι είναι σωστό για εκείνους 16

18 3 Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Μεντόρων 4. Ξαναζήστε να συναισθήµατα που νιώσατε και που σχετίζονται µε το θέµα της οµιλίας σας Το ακροατήριο θέλει να µάθει ακριβώς τι νιώσατε την στιγµή του συµβάντος Όσο ξαναζείτε την σκηνή(ες) που περιγράφετε, τόσο πιο ζωντανά θα εκφραστείτε Μην φοβηθείτε να αφήσετε τα συναισθήµατα σας να βγουν προς τα έξω Μην καταπιέσετε τα πραγµατικά συναισθήµατα σας 5. ώστε ζωντάνια στην οµιλία σας Πριν αρχίσετε την οµιλία σας: a. πάρτε βαθιά αναπνοή και κρατήστε το κεφάλι ψηλά b. αρχίστε µε δυνατή καθαρή φωνή c. Χρησιµοποιείστε χειρονοµίες ραµατοποιείστε την οµιλία σας χρησιµοποιώντας διάλογο Να είστε συγκεκριµένοι Συµπληρώστε την οµιλία σας µε ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ! ώστε απαντήσεις στις πιο κάτω ερωτήσεις όπως θα έκανε ένας δηµοσιογράφος: Πότε, Πού, Ποιος, Τι, Γιατί; 4 Οργάνωση / ετοιµασία µιας οµιλίας (βλέπε Πρόγραµµα Σεµιναρίου) 1. Πως θα αποσπάσετε άµεσα την προσοχή του ακροατηρίου σας ΠΟΤΕ ΜΗΝ αρχίσετε την οµιλία σας µε απολογία! ώστε µεγάλη προσοχή στις πρώτες σας εναρκτήριες φράσεις Αρχίστε αµέσως την οµιλία σας µε το περιστατικό που σας συνέβη, την δική σας ιστορία. Κάντε το ακροατήριο σας να θέλει να µάθει τι πρόκειται να συµβεί στην συνέχεια. Προκαλέστε την περιέργεια του ακροατηρίου. ηλώστε ένα αδιαµφισβήτητο γεγονός που αφορά το θέµα σας. Ζητήστε από το ακροατήριο σας να σηκώσουν το χέρι τους, σαν απάντηση σε δική σας ερώτηση. 2. Μην προσπαθήσετε να µιµηθείτε άλλους Να είστε ο εαυτός σας εν έχει µόνο σηµασία το περιεχόµενο της οµιλίας σας αλλά και ο τρόπος που θα µιλήσετε. Σαν άτοµο έχετε την δική σας µοναδική προσωπικότητα. Μιλήστε µε τον δικό σας φυσικό τρόπο. 3. Βάλτε την ψυχή σας στην οµιλία Μιλήστε κάτω από την επιρροή των συναισθηµάτων σας. Αφήστε τα συναισθήµατα να σας πληµµυρήσουν. 17

19 3 Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Μεντόρων 4. Βάλτε τις σκέψεις σας σε σειρά Μπορείτε να αρχίσετε την οµιλία σας από ένα χρονικό σηµείο και να κινηθείτε µπροστά ή πίσω στον χρόνο. 5. Περιοριστείτε στο θέµα σας και στον διαθέσιµο χρόνο 6. Προετοιµάστε την Κατάληξη της οµιλίας / περίληψη Το µυστικό µιας επιτυχηµένης οµιλίας είναι η κατάληξη της. Οι τελευταίες σας λέξεις είναι αυτές που το ακροατήριο θα θυµάται Προετοιµάστε το κλείσιµο της οµιλίας σας εκ των προτέρων ώστε περιληπτικά (λίγες φράσεις) τα κυριότερα µηνύµατα που έχετε καλύψει στην οµιλία. 7. Ζητείστε από το ακροατήριο κάτι συγκεκριµένο Σαν οµιλητής έχετε ένα στόχο. Στις τελευταίες σας λέξεις ζητείστε από το ακροατήριο σας να κάνει ΚΑΤΙ ΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ. 5 Παρουσίαση της προσωπικής τραυµατικής εµπειρίας (βλέπε Πρόγραµµα Σεµιναρίου) Αρχικά ζητείται από τους συµµετέχοντες να περιγράψουν την εµπειρία τους από την εµπλοκή σε τροχαίο σε συντοµία (τρία λεπτά):- τι συνέβη, πότε, πού και ποιες ήταν οι συνέπειες Στην συνέχεια οι υποψήφιοι µέντορες ετοιµάζουν ξεχωριστά ο καθένας την ιστορία τους και κρατούν σηµειώσεις. Θα πρέπει να περιλάβουν στην διήγηση τους όσα περισσότερα στοιχεία σχετίζονται µε την τάση για ανάληψη ρίσκου. Ο εκπαιδευτής τους ερωτά κατά πόσον υπάρχουν οποιαδήποτε στοιχεία σχετικά µε το τροχαίο ατύχηµα, τα οποία δεν θα ήθελαν να ακουστούν στις συναντήσεις που θα ακολουθήσουν. Με τον τρόπο αυτό βγαίνουν στην επιφάνεια σηµαντικά στοιχεία Ο εκπαιδευτής δίνει τα πιο κάτω σηµεία σαν οδηγό:- αλυσίδα γεγονότων καθοριστικοί παράγοντες, εξωτερικοί παράγοντες (φίλοι) ευάλωτοι (χρήση οινοπνεύµατος ή ναρκωτικών, άγχος, πίεση χρόνου) σηµείο µη επιστροφής, ή : µέχρι σε ποιο σηµείο θα µπορούσα να έχω αλλάξει κάτι και πώς; συνέπειες σε µένα, το αποτέλεσµα στους άλλους 18

20 3 Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Μεντόρων Στην συνέχεια οι συµµετέχοντες παρουσιάζουν τις ιστορίες τους ο ένας µετά τον άλλο. Ενόσω κάποιος διηγείται, οι υπόλοιποι πρέπει να ακούσουν προσεκτικά και να πάρουν σηµειώσεις, και εάν θέλουν να υποβάλλουν και άλλες ερωτήσεις στο τέλος. Η παρουσίαση των µεντόρων καταγράφεται σε βίντεο-κάµερα. Ο εκπαιδευτής θα πρέπει να καταχωρεί τις διάφορες σκηνές για να µπορεί µεταγενέστερα να τις επαναπροβάλει. Ο άλλος εκπαιδευτής αναλαµβάνει τον ρόλο του συντονιστή και µε ερωτοαπαντήσεις προσπαθεί να δηµιουργήσει συζήτηση. Κατά κανόνα, η παρουσίαση του Μέντορα δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 5-10 λεπτά. Αµέσως µετά την παρουσίαση των ιστοριών από τους συµµετέχοντες, ο κάθε ένας θα αναφερθεί στα συναισθήµατα που ένιωσε και κατά πόσο θεωρούσε ότι ήταν πετυχηµένη η προσπάθεια του ή σε τι υστερούσε. Ο εκπαιδευτής στο σηµείο αυτό δείχνει σκηνές από την βιντεογράφηση ώστε ο οµιλητής να δει «εκ των έξω» πως ήταν η παρουσίαση του και να εκτιµήσει την αποτελεσµατικότητα της διήγησης του (ειλικρίνεια / αξιοπιστία, επαφή µε τα µάτια, συµπάθεια, χειρονοµίες, µιµήσεις). Οι υπόλοιποι συµµετέχοντες θα κληθούν να δώσουν τις θετικές εντυπώσεις τους. Η κριτική θα πρέπει να εκφράζεται µόνο υπό µορφή εναλλακτικών εισηγήσεων. Το κεφάλαιο αυτό του σεµιναρίου θα πρέπει να κλείσει µε εκτιµήσεις σχετικά µε τις πιθανές καταστάσεις που µπορεί να προκύψουν κατά τις συναντήσεις που θα ακολουθήσουν στα ΓΕΟ ή τις Μονάδες της ΕΦ. Ποιοι είναι οι φόβοι που ενδεχοµένως έχουν οι συµµετέχοντες σχετικά µε τις συναντήσεις. Συγκεκριµένες ερωτήσεις που θα µπορούσε ο εκπαιδευτής να ερωτήσει είναι για παράδειγµα:- Τι κάνω όταν είµαι ενθουσιασµένος; Πώς αντιδρώ στις κατηγορίες; Πώς αντιµετωπίζω ερωτήσεις που είναι ενοχλητικές; Θα µπορούσαν να δοθούν σαν παραδείγµατα οι εξής απαντήσεις:- Πιστεύω ότι όλοι εδώ σε κάποια στιγµή δεν έχουν υπακούσει στους κανόνες τροχαίας Έχει δοκιµάσει κάποιος εδώ κάτι παρόµοιο; Υποθέτω ότι όλοι σκέφτεστε ότι είµαι υπεύθυνο άτοµο Στο τέλος αυτού του µέρους των µαθηµάτων ο κάθε συµµετέχοντας θα λάβει, µετά από χειραψία και συγχαρητήρια, ένα οπτικά εµφανίσιµο πιστοποιητικό ως Μέντορας του Προγράµµατος Module Close to, το οποίο θα του δίνει το δικαίωµα να λάβει µέρος στις παρουσιάσεις στα ΓΕΟ ή τις Μονάδες της ΕΦ. 19

21 3 Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Μεντόρων 6 Κλείσιµο Σεµιναρίου (βλέπε Πρόγραµµα Σεµιναρίου) Αφού όλα τα ανοιχτά ζητήµατα που αφορούν το περιεχόµενο και την οργάνωση του Module Close to έχουν διευκρινιστεί, οι συµµετέχοντες θα κληθούν να δώσουν τα σχόλια τους όσον αφορά τις εντυπώσεις από το σεµινάριο. Θα πρέπει να απαντήσουν τις πιο κάτω ερωτήσεις µε την πιο κάτω σειρά:- Πού αισθάνοµαι καλά προετοιµασµένος για τις επόµενες παρουσιάσεις και που όχι; Ποιο ήταν το πιο ενδιαφέρον µέρος των µαθηµάτων και γιατί; Τι θα πρέπει να κάνουµε διαφορετικά, στην επόµενη συνάντηση; Ο εκπαιδευτής ρωτά τους συµµετέχοντες κατά πόσον οι προσδοκίες/οι φόβοι τους σχετικά µε το σεµινάριο έχουν επαληθευθεί. 20

22 4 Προετοιµασία των Εκπαιδευτών 4 Προετοιµασία των Εκπαιδευτών Τα προπαρασκευαστικά µαθήµατα του ολοήµερου σεµιναρίου για τους Εκπαιδευτές, σκοπό έχουν να δώσουν στους συµµετέχοντες τα εφόδια εκείνα, που θα τους επιτρέψουν να εφαρµόσουν το Πρόγραµµα Module Close to σαν ένα ακόµη µέσο για την αποτροπή των τροχαίων ατυχηµάτων. 4.1 Στόχοι Απόκτηση βασικών γνώσεων σχετικά µε τους στόχους και τις µεθόδους του Module Close to Ενηµέρωση σχετικά µε τον Πίνακα GADGET (GDE-Matrix) και την σχέση του προγράµµατος Module Close to όσον αφορά την εκπαίδευση οδηγών Η συναισθηµατική εκµάθηση σαν νέα προσέγγιση και εκπαιδευτικό µέσο για τους νεαρούς αρχάριους οδηγούς Εισαγωγή και συντονισµός της συζήτησης από τον Εκπαιδευτή, κατά την συνάντηση του Μέντορα µε τους αρχάριους οδηγούς Αναφορά στην αυθεντική ιστορία του Μέντορα κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης των οδηγών 4.2 Οργάνωση Το σεµινάριο διεξάγεται τόσο στο επίπεδο του εκπαιδευτή των Μεντόρων (που είναι και το ψηλότερο) όσο και στο επίπεδο του συντονιστή της συνάντησης ο οποίος συνοδεύει τον Μέντορα στην παρουσίαση του µπροστά στο ακροατήριο από νέους οδηγούς. Στο σεµινάριο εκτός από την θεωρητική κατάρτιση µέσω των διαφόρων παρουσιάσεων, γίνεται χρήση πρακτικών ασκήσεων όπου οι συµµετέχοντες υποδύονται / ανταλλάζουν ρόλους. Η συνολική διάρκεια του σεµιναρίου είναι 7,5 ώρες (320 λεπτά χωρίς διαλείµµατα). Η επιλογή της διάταξης των καθισµάτων γίνεται µε τέτοιο τρόπο ώστε όλοι οι συµµετέχοντες να µπορούν να έχουν την αίσθηση ότι είναι ισότιµα µέλη µιας οµάδας. Η πλέον κατάλληλη µέθοδος είναι η χρησιµοποίηση κυκλικού χώρου όπου τα καθίσµατα τοποθετούνται σε ένα κύκλο ή πέταλο που επιτρέπει την χρήση πίνακα/οθόνης για παρουσίαση. Το µέγεθος της αίθουσας θα πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να υπάρχει αρκετός χώρος για να µπορούν µικρές οµάδες να εργαστούν χωρίς ενόχληση. Μικρές ετικέτες (name tags) µε τα ονόµατα αυτών που συµµετέχουν, επιτρέπουν τον διάλογο µεταξύ συνεργατών και αυτό έχει θετική επίδραση στην όλη ατµόσφαιρα. Εάν είναι πρακτικό οι συµµετέχοντες είναι καλύτερα να γράψουν οι ίδιοι το όνοµα τους, ώστε οι υπόλοιποι να τους προσφωνούν µε τον τρόπο που οι ίδιοι θα ήθελαν. Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να υπάρχουν κενές ετικέτες και µαρκαδόροι. Η χρήση Flip chart επιτρέπει την πιο ενεργό συµµετοχή της οµάδας. Ταυτόχρονα η χρήση ψηφιακής φωτογραφικής 21

23 4 Προετοιµασία των Εκπαιδευτών επιτρέπει την αποστολή µε φωτογραφικού υλικού από την συνάντηση. Η χρήση βιντεοκάµερας είναι επίσης πολύ χρήσιµη, κυρίως για feedback όσον αφορά την συµπεριφορά των συµµετεχόντων όταν υποδύονται τον ρόλο του συντονιστή. Η βιντεοκάµερα προσφέρει ένα αντικειµενικό τρόπο αξιολόγησης των αποτελεσµάτων από τους συµµετέχοντες και βελτίωσης των λαθών. Η κάµερα θα πρέπει να είναι τοποθετηµένη σε βάση µε τέτοιο τρόπο ώστε να µην είναι απαραίτητο επιπλέον προσωπικό. Τα στιγµιότυπα που καταγράφονται θα πρέπει να είναι σύντοµα. Εάν είναι πρακτικά δυνατόν, οι συµµετέχοντες θα πρέπει να παραλάβουν το ενηµερωτικό υλικό του σεµιναρίου τρεις εβδοµάδες πριν από την έναρξη των µαθηµάτων, µε την παράκληση όπως διαβάσουν το υλικό για να σχηµατίσουν µια πρώτη εντύπωση του Προγράµµατος. 22

24 4 Προετοιµασία των Εκπαιδευτών 4.3 Πρόγραµµα Σεµιναρίου Προετοιµασία εκπαιδευτών µεντόρων / συντονιστών συναντήσεων 1 20 min Πρώτη εµπειρία 2 90 min ιάλεξη και συζήτηση Καλωσόρισµα Εισαγωγικός κύκλος (βλέπε σεµινάριο Μεντόρων) Εξήγηση και συζήτηση των στόχων και µεθόδων του Module Close to ερωτήσεις σχετικά µε το εγχειρίδιο Παρούσα εκπαίδευση οδηγών (πλεονεκτήµατα, αδυναµίες, προβλήµατα) [από Τ.Ο.Μ] GADGET-Matrix εκπαίδευση peer to peer Μέθοδος του Module Close to στόχοι του σεµιναρίου Περιεχόµενο και µέθοδοι του σεµιναρίου: Προετοιµασία Μεντόρων Πρακτική εξάσκηση µέσω της ανάληψης του ρόλου του Μέντορα (10 min) ιάλειµµα 3 60 min ιάλεξη και συζήτηση 4 30 min ιάλεξη και συζήτηση Προετοιµασία Μεντόρων (Μέρος 2) Συντονισµός Συζήτησης - Τεχνικές παρατηρήσεις συλλογή των σχετικών στοιχείων µάθε να περιµένεις πώς να κινήσεις το ενδιαφέρον του ακροατηρίου τι θα πρέπει να αποφεύγεις (10 min) ιάλειµµα 5 30 min Εµπειρία ανάληψης ρόλου βίντεο-κλιπ Μια συνάντηση σε ΓΕΟ / Μονάδα της ΕΦ ένας συµµετέχων αναλαµβάνει το ρόλο του συντονιστή ένας συµµετέχων παρουσιάζει την «πραγµατική» ιστορία του οι υπόλοιπα λειτουργούν ως "αρχάριοι οδηγοί" (90 min) Γεύµα 23

25 4 Προετοιµασία των Εκπαιδευτών 6 40 min Συζήτηση Πορίσµατα για τους εκπαιδευόµενους όσον αφορά τον ρόλο του Συντονιστή καταγραφή µε τη βοήθεια βιντεοκάµερας στρατηγικές για την εισαγωγή του Μέντορα συζήτηση για το «τι θα µπορούσε να συµβεί» δράσεις / αντιδράσεις 7 30 min ιάλεξη και συζήτηση Οργανωτικά θέµατα ποιος προετοιµάζει τους Mέντορες πως ο Μέντορας προσεγγίζει τους οργανωτές του MCT πώς γίνεται ο προγραµµατισµός των συναντήσεων ποιος ενηµερώνεται για τυχών προβλήµατα 8 20 min Γύρος ανατροφοδότησης feedback round Τέλος σεµιναρίου Σύνολο: 320 λεπτά χωρίς διαλείµµατα 24

26 4 Προετοιµασία των Εκπαιδευτών 4.4 Περιεχόµενο Σεµιναρίου / Μέθοδοι Η µεθοδολογία και η προσέγγιση που ακολουθείται σε αυτό το σεµινάριο για τους εκπαιδευτές, είναι βασικά παρόµοια µε αυτή του σεµιναρίου για την εκπαίδευση των Μεντόρων. Η σηµαντικότερη προϋπόθεση για επιτυχία του σεµιναρίου είναι η δηµιουργία ατµόσφαιρας αµοιβαίου σεβασµού, όπου ο συµµετέχων δεν θα πρέπει να έχει οποιουσδήποτε ενδοιασµούς στο να κάνει εισηγήσεις ή να δικαιολογήσει τις θέσεις του στα θέµατα που συζητούνται. 1 Καλωσόρισµα / Εισαγωγικός κύκλος (βλέπε Πρόγραµµα Σεµιναρίου) Οι συµµετέχοντες χωρίζονται σε ζεύγη και πραγµατοποιούν µια συνέντευξη µε τους διπλανούς τους η οποία δεν ξεπερνά τα 5 λεπτά. Στην συνέχεια το κάθε άτοµο θα παρουσιάσει τον συνεργάτη (διπλανό του) στηριζόµενος στις πληροφορίες που έχει συλλέξει προηγουµένως. Αµέσως µετά την εισαγωγή, το άτοµο θα προχωρήσει να δώσει περισσότερα στοιχεία για τον ίδιο τον εαυτό του, δίνοντας έµφαση σε πραγµατικούς κινδύνους στους οποίους έχει εκτεθεί σαν οδηγός / συνεπιβάτης / πεζός. Οι πραγµατικές αυτές εµπειρίες εµπλοκής σε τροχαίο ατύχηµα καταγράφονται σε flip chart είτε από τον ίδιο τον συµµετέχοντα ή τον Εκπαιδευτή. Με τον τρόπο αυτό γίνεται µια πρώτη εισαγωγή στο θέµα της ανοικτής επικοινωνίας. Η αναφορά σε προσωπικές εµπειρίες κινδύνου, βοηθά τους συµµετέχοντες να µπουν στο πνεύµα του σεµιναρίου και τους προετοιµάζει για την επίδραση των αυθεντικών µαρτυριών, θέµα που καλύπτεται πιο λεπτοµερώς στα επόµενα στάδια του σεµιναρίου. 2 Εξήγηση και συζήτηση των στόχων και µεθόδων του Module Close to (βλέπε Πρόγραµµα Σεµιναρίου) Σε αυτό το κεφάλαιο οι συµµετέχοντες µέσω συζήτησης και ερωτοαπαντήσεων, ενηµερώνονται για τους στόχους και τις µεθόδους που χρησιµοποιούνται στο πρόγραµµα Module Close to. Ερωτήσεις σχετικά µε την αιτία της επικίνδυνης συµπεριφοράς που επιδεικνύουν οι νεαροί αρχάριοι οδηγοί και τις παρατηρούµενες ελλείψεις στον τρόπο εκπαίδευσης των αρχάριων οδηγών, αποτελούν κατάλληλα κίνητρα για ενθάρρυνση της ενεργού συµµετοχής των εκπαιδευοµένων στην συζήτηση. Στην συνέχεια ο οργανωτής του προγράµµατος (Εκπαιδευτής Σεµιναρίου) προχωρεί και εξηγά τον Πίνακα GADGET (GDE Matrix -βλέπε 1.3). ίνεται έµφαση στην δυσκολία ενσωµάτωσης των παραµέτρων που σχετίζονται µε την ανάληψη ρίσκου κάτω από την επίδραση ψυχολογικών / κοινωνικών παραγόντων, στα πλαίσια της κλασσικής διδασκαλίας για εκµάθηση της οδήγησης. 25

27 4 Προετοιµασία των Εκπαιδευτών Τονίζεται ότι το πρόγραµµα Module Close to είναι ένα από τα πολλά βήµατα που θα πρέπει να γίνουν προς την κατεύθυνση του αποτελεσµατικότερου ελέγχου της οδηγικής συµπεριφοράς. Γίνεται αναφορά στην πετυχηµένη εφαρµογή της µεθόδου peer to peer education, σε προγράµµατα πρόληψης χρήσης ναρκωτικών και AIDS όπου νεαροί είναι ικανοί να µεταφέρουν ορθές πληροφορίες σε συνοµήλικους τους. Η επιτυχία της µεθόδου στηρίζεται στο γεγονός ότι τα νεαρά άτοµα βλέπουν πάντοτε την οµάδα των συνοµήλικων τους ως σηµαντική και αξιόπιστη. Το επικοινωνιακό πλεονέκτηµα στην περίπτωση του προγράµµατος Module Close to βασίζεται στο γεγονός ότι δεν στηρίζεται σε υποθετικές καταστάσεις και θεωρητικές προσεγγίσεις αλλά σε πραγµατικές εµπειρίες ενός µέλους µιας οµάδας συνοµήλικων ατόµων. Ο συντονιστής στην διάρκεια της παρουσίασης του Μέντορα, θα πρέπει να βρει τρόπους να βγάλει προς τα έξω τις τραυµατικές εµπειρίες και τα συναισθήµατα των υπολοίπων µελών του ακροατηρίου. Μόνο τότε υπάρχει η δυνατότητα η δυνατή αυτή επίδραση, να οδηγήσει σε µια διαδικασία αλλαγής τρόπου σκέψης, που αφορά την τάση για ανάληψη ρίσκου. Αυτός είναι και ο κύριος στόχος του σεµιναρίου. Περιεχόµενο και µέθοδοι σεµιναρίου (βλέπε Πρόγραµµα Σεµιναρίου) Κατά την διάρκεια της παρουσίασης των διαφόρων θεµάτων του σεµιναρίου, θα πρέπει να διευκρινιστούν στους υποψήφιους εκπαιδευτές τα πιο κάτω:- το γενικό πλαίσιο και οι στόχοι προετοιµασίας των Μεντόρων η δυνατότητα εκπαίδευσης των νεαρών αρχάριων οδηγών µε πρακτικό τρόπο µέσα από αυτή την διαλεκτική τεχνική Ακριβώς όπως και στην προετοιµασία των µεντόρων, το πιο σηµαντικό είναι η επιθυµία των εκπαιδευτών / συντονιστών να προσπαθήσουν να ενθαρρύνουν το ακροατήριο τους να εκφράσει τα συναισθήµατα του. Στις πρακτικές ασκήσεις που ακολουθούν, οι εκπαιδευόµενοι αναλαµβάνουν τον ρόλο του Μέντορα και έτσι έχουν την ευκαιρία να δοκιµάσουν την επίδραση που έχει η δική τους αυθεντική τραυµατική εµπειρία στις περιπτώσεις εµπλοκής σε τροχαίο και να αντιληφθούν την ανάλογη επίδραση που έχει η παρουσίαση του Μέντορα. Αυτό βοηθά τον πραγµατικό ρόλο που στην συνέχεια θα αναλάβουν σαν συντονιστές πλέον στις παρουσιάσεις των Μεντόρων. 26

28 4 Προετοιµασία των Εκπαιδευτών 3. Προετοιµασία Μεντόρων (βλέπε 3.- Προπαρασκευαστικό σεµινάριο Μεντόρων) 4 Συντονισµός Συζήτησης - Τεχνικές (βλέπε Πρόγραµµα Σεµιναρίου) Αρχές που διέπουν τον συντονισµό της συζήτησης το ακροατήριο συµµετέχει ενεργά στη διαδικασία. το ακροατήριο αποφασίζει τι και σε ποιο χρονικό διάστηµα συζητείται κάτι. χρησιµοποιείται το υλικό που παράγεται κατά τη διάρκεια της συνάντησης (αναφορές των µελών του ακροατηρίου). ο συντονιστής δεν πρέπει να προσφέρει οποιεσδήποτε λύσεις σηµαντική είναι η εξέταση του θέµατος. εν υπάρχει κανένας καθορισµένος στόχος που πρέπει να επιτευχθεί. η συνεδρίαση µπορεί να τελειώσει (και συνήθως έτσι συµβαίνει), χωρίς γενική συµφωνία των µελών του ακροατηρίου. Οργάνωση flipchart, µικρές κάρτες, πίνακας ανακοινώσεων, γραφική ύλη κατάλληλη διάταξη των θέσεων σε κύκλό ή µια µορφή πετάλου δυνατότητα αλλαγής των θέσεων (σε οµάδες εργασίας) ο συντονιστής και ο µέντορας κάθονται στον κύκλο µαζί µε τους άλλους συµµετέχοντες ένα ευδιάκριτο χαρτονάκι µπροστά από κάθε συµµετέχοντα µε το όνοµα του Βασικές προϋποθέσεις κανένας φόβος συµφωνία για εµπιστευτικότητα εντός της οµάδας χρησιµοποίηση των εµπειριών των µελών της οµάδας Η στάση του συντονιστή Αυθεντικότητα: οφείλει να συµµετέχει ενεργά στη συνάντηση. πρέπει να εγκαταλείψει το ρόλο του αρµόδιου ατόµου. πρέπει να είναι ο εαυτός του. δεν πρέπει να πει κάτι που δεν το πιστεύει. θα πρέπει να είναι αυθεντικός. 27

29 4 Προετοιµασία των Εκπαιδευτών Αξιολόγηση: είναι σηµαντικό να µην σχολιάζει τις άλλες απόψεις αλλά και να έχει δική του άποψη χίλια άτοµα - χίλιες αλήθειες θα πρέπει να περιορίζεται σε απαντήσεις. θα πρέπει να κοιτάζει κατευθείαν τον συνοµιλητή του. θα πρέπει να γνωρίζει το µήνυµα που εκπέµπει µέσα από τη δική του προσωπική έκφραση και χειρονοµίες. Συντονισµός: θα πρέπει να βεβαιώνεται ότι έχει κατανοήσει την ερώτηση και εάν είναι απαραίτητο θα πρέπει να υποβάλει διευκρινιστικές ερωτήσεις. να χρησιµοποιεί ανοιχτές ερωτήσεις (να µην απαντά µε ένα ΝΑΙ ή ΟΧΙ). να παραδίδει τις ερωτήσεις και την ευθύνη πίσω στην οµάδα να δίνει ίση προσοχή σε όλες τις ερωτήσεις κατά την συζήτηση να είναι υποµονετικός εάν παρατηρούνται παύσεις στην οµιλία κάποιου προσώπου να αποφεύγει ξένες λέξεις και να προσέχει το ύψος της φωνής του 5 Μια συνάντηση σε ΓΕΟ ή Μονάδα της ΕΦ (πρακτική άσκηση µε ανάληψη ρόλων) (βλέπε Πρόγραµµα Σεµιναρίου) Η συνάντηση η οποία οργανώνεται σε ΓΕΟ ή σε Μονάδα της Ε.Φ. είναι το κεντρικό στοιχείο του Module Close to. Πρόκειται για µια δραστηριότητα σχετικά σύντοµη η διάρκεια της οποίας συνήθως δεν ξεπερνά τα 60 λεπτά. Κατά την διάρκεια της συνάντησης αυτής θα πρέπει να τονιστεί ότι δεν είναι ο εκπαιδευτής/συντονιστής ο οποίος κυριαρχεί στη συζήτηση αλλά είναι η συµβολή του ακροατηρίου η οποία καθορίζει την επιτυχία της συνάντησης. Συνήθως τα µέλη του ακροατηρίου γνωρίζουν ήδη ο ένας τον άλλο. Ο µέντορας έρχεται στην οµάδα σαν ξένος για να πει την δική του ιστορία σαν παραβάτης ο οποίος έχει προκαλέσει τροχαίο ατύχηµα και έχει καταδικαστεί. Θα κληθεί από το ακροατήριο κατά την διάρκεια της συνάντησης να απαντήσει σε ερωτήσεις και θα πρέπει να ανατρέξει στις προσωπικές εµπειρίες του. Για τον µέντορα πρόκειται για µια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση, ειδικά όταν έχει µεγαλώσει σε ένα κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο τέτοιου είδους συναντήσεις / συζητήσεις δεν είναι κάτι το συνηθισµένο. Η σπουδαιότητα της επίσκεψης του µέντορα είναι εξαιρετικά µεγάλη λαµβάνοντας υπόψη πόσο δύσκολο είναι να δώσει ώθηση και να λειτουργήσει σαν καταλύτης στην όλη συζήτηση, κάτι που θα κρίνει και την επιτυχία της συνάντησης. Γι 'αυτούς τους λόγους ο εκπαιδευτής/συντονιστής έχει την πολύ µεγάλη ευθύνη να εισαγάγει τον µέντορα στην οµάδα µε ένα θερµό και εγκάρδιο τρόπο, εκφράζοντας ταυτόχρονα την εκτίµηση του µπροστά στο ακροατήριο, για την προσπάθεια του µέντορα. 28