Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 13 Φεβρουαρίου 2015 (OR. en)

Transcript

1 Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 13 Φεβρουαρίου 2015 (OR. en) 6022/15 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Προεδρία RECH 19 TECOM 29 COMPET 30 IND 16 Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων / Συμβούλιο Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: 11603/14 RECH 323 TECOM 140 MI 521 DATAPROTECT 100 COMPET 440 Θέμα: ΙΣΤΟΡΙΚΟ Προετοιμασία του Συμβουλίου («Ανταγωνιστικότητα») της 2-3 Μαρτίου 2015 Αποδέσμευση των ψηφιακών δυνατοτήτων της Ευρώπης: ταχύτερη και ευρύτερη καινοτομία μέσω έρευνας ανοικτής, δικτυωμένης και έντασης δεδομένων - Ανακοίνωση της Επιτροπής με θέμα «Προς μια ακμάζουσα οικονομία βασιζόμενη στα δεδομένα» - Συζήτηση προσανατολισμού Κάθε λεπτό, το Διαδίκτυο, προσωπικές ηλεκτρονικές συσκευές, δορυφόροι, αισθητήρες, έξυπνες συσκευές και βιομηχανικά μηχανήματα παράγουν πάνω από 1.7 εκατομμύρια δισεκατομμύρια bytes δεδομένων, ίσα με DVD. Αυτή η άνευ προηγουμένου ανάπτυξη δεδομένων (αναφέρεται επίσης ως «μαζικά δεδομένα») δεν μαρτυρεί μόνο μια ριζική εξέλιξη των τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ), αλλά πάνω από όλα, παρουσιάζει τεράστιες εμπορικές, κοινωνικές και ερευνητικές δυνατότητες χάρη στην ταχεία πρόοδο στους τομείς της ανάλυσης, επεξεργασίας και αποθήκευσης δεδομένων. 6022/15 ΧΓ/γπ 1

2 Οι τομείς της οικονομίας που είναι έντασης δεδομένων μεγεθύνονται κατά 40 % ετησίως, 7 φορές ταχύτερα απ ό,τι η συνολική αγορά ΤΠΕ. Οι επιχειρήσεις που λαμβάνουν τις αποφάσεις τους με βάση την ανάλυση δεδομένων βλέπουν ετήσια αύξηση παραγωγικότητας ύψους 5-6 %. Το φαινόμενο των μαζικών δεδομένων έχει αναμφισβήτητες επιπτώσεις στην απόδοση των επιχειρήσεων, την καινοτομία και τη δημιουργικότητα και προβλέπεται να γεννήσει εκατοντάδες και χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας σε όλη την Ευρώπη κατά τα επόμενα έτη. Στον τομέα της έρευνας, η καινοτομία με βάση τα δεδομένα επιτρέπει την αυτόματη εξαγωγή πληροφοριών από μεγάλα σώματα επιστημονικών κειμένων, πράγμα που αυξάνει δραματικά την αποτελεσματικότητα του έργου των επιστημόνων, συμβάλλει σε νέες γνώσεις και θεωρήσεις και αυξάνει την ποιότητα της επιστημονικής εκροής. Όπως σημειώνει και ο ΟΟΣΑ, η εξόρυξη κειμένων και δεδομένων (ΕΚΔ) μετατρέπεται σε βασική τεχνολογία γενικής εφαρμογής για δημιουργία επιστημονικών γνώσεων. ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΖΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Κατά τον ΟΟΣΑ 1, υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες προκλήσεων από τα μαζικά δεδομένα οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν προκειμένου να υλοποιηθούν οι δυνατότητες ανάπτυξης και καινοτομίας με βάση τα δεδομένα: Προκλήσεις από την πλευρά της προσφοράς που σχετίζονται με την παροχή δεδομένων και ανάλυσης. Αυτές περιλαμβάνουν κατάργηση εμποδίων στην ελεύθερη ροή δεδομένων και επενδύσεις σε κινητές ευρυζωνικές υπηρεσίες ζητήματα πρόσβασης, κυριότητας, κινήτρων για την ανταλλαγή δεδομένων και πρόσβασης σε αναλυτική και νεφοϋπολογιστική. Η αναλυτική δεδομένων και η υπολογιστική υπερδύναμη είναι συμπληρωματικοί πόροι που απαιτούνται για τη χρήση συνόλων «μαζικών δεδομένων». Η νεφοϋπολογιστική, που συχνά περιγράφεται ως υπηρεσία πρότυπο για εύκαμπτες, ελαστικές και κατά παραγγελία υπηρεσίες πληροφορικής, αυξάνει την ικανότητα αποθήκευσης και ανάλυσης στο σύνολο της οικονομίας. Ωστόσο, η έλλειψη προτύπων και διαλειτουργικότητας και ο κίνδυνος εξάρτησης από έναν προμηθευτή ίσως παρεμποδίσουν την ευρεία υιοθέτηση της νεφοϋπολογιστικής /15 ΧΓ/γπ 2

3 Προκλήσεις από την πλευρά της ζήτησης αφορούν την ικανότητα αξιοποίησης μαζικών δεδομένων. Ορισμένα από τα προβλήματα είναι οι ανεπαρκείς δεξιότητες και ικανότητες στη διαχείριση και την αναλυτική δεδομένων. Πρόσφατες έρευνες επιβεβαιώνουν ότι η έλλειψη δεξιοτήτων διαχείρισης και αναλυτικής δεδομένων αποτελεί σημαντικό φραγμό για την καινοτομία που στηρίζεται στα δεδομένα σε τομείς όπως η επιστήμη, η υγειονομική περίθαλψη και στον δημόσιο τομέα. Επιπλέον ζητήματα οργανωτικών αλλαγών και επιχειρηματικότητας ως προς τα δεδομένα πρέπει να αντιμετωπιστούν ώστε να δημιουργηθούν ευνοϊκές συνθήκες για την καινοτομία που βασίζεται στα δεδομένα. Τέλος, οι κοινωνιακές προκλήσεις επηρεάζουν την πλευρά τόσο της ζήτησης όσο και της προσφοράς, με πιθανές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στις θεμελιώδεις αξίες των δημοκρατικών οικονομιών της αγοράς και την ευημερία όλων των πολιτών. Απαντήσεις για να αντιμετωπιστούν πιθανές αρνητικές επιπτώσεις μπορούν να περιλαμβάνουν βελτίωση της διαφάνειας, πρόσβαση και χειραφέτηση των ατόμων, προώθηση της υπεύθυνης χρήσης των προσωπικών δεδομένων από οργανισμούς και χρήση τεχνολογιών στην υπηρεσία της προστασίας της ιδιωτικής ζωής. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου επικεντρώθηκε στην ψηφιακή οικονομία, την καινοτομία και τις υπηρεσίες ως κινητήριες δυνάμεις για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Ζήτησε ιδιαίτερα δράση για να δημιουργηθεί το κατάλληλο πλαίσιο συνθηκών για μια ενιαία αγορά για τα μαζικά δεδομένα, τα ανοιχτά δεδομένα και τη νεφοϋπολογιστική. Ως ανταπόκριση στο αίτημα αυτό, τον Ιούλιο του 2014, η Επιτροπή εξέδωσε την ανακοίνωση «Προς μια ακμάζουσα οικονομία βασιζόμενη στα δεδομένα» 3 η οποία σκιαγραφεί τα χαρακτηριστικά της βασισμένης στα δεδομένα οικονομίας και προσδιορίζει τους βασικούς τομείς όπου απαιτείται δράση. Πιο συγκεκριμένα, η ανακοίνωση αναφέρεται στις προϋποθέσεις-πλαίσιο για θέματα τόσο ρυθμιστικής όσο και μη ρυθμιστικής φύσης, ως τη ραχοκοκαλιά βιώσιμης και μακροπρόθεσμης επέκτασης της οικονομίας δεδομένων στην Ευρώπη. Οι ρυθμιστικές πτυχές περιλαμβάνουν επικαιροποιημένους κανόνες στους τομείς της πνευματικής ιδιοκτησίας, της ασφάλειας, της κυριότητας δεδομένων καθώς και της εμπιστοσύνης και της ιδιωτικής σφαίρας. Άλλες προϋποθέσεις-πλαίσιο συνίστανται σε στήριξη προς την έρευνα και την καινοτομία στην αναλυτική δεδομένων, προβολή δεδομένων και εργαλεία λογισμικού για τη λήψη αποφάσεων τη δημιουργία ευνοϊκής υποδομής δεδομένων, που να εξασφαλίζει διαλειτουργικότητα και ανοικτή πρόσβαση στα δεδομένα, περιλαμβανομένων των κρατικών και ερευνητικών δεδομένων, και επίσης να εγγυάται μια στερεή βάση δεξιοτήτων με επαρκή αριθμό επαγγελματιών. 2 3 EUCO 169/13 έγγρ / /15 ΧΓ/γπ 3

4 ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Λόγω της πανταχού παρουσίας των δεδομένων, οι τεχνολογίες μαζικών δεδομένων μπορούν να αλλάξουν το παιχνίδι σε όλα τα είδη οικονομικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων. Η απόσπαση αξίας από τα δεδομένα ενισχύεται περαιτέρω με την αμοιβαία της αλληλεπίδραση με άλλες πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις όπως η νεφοϋπολογιστική και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT) και καθίσταται δυνατή μέσω υπηρεσιών ηλεκτρονικών υποδομών όπως είναι τα GEANT και η πληροφορική υψηλών επιδόσεων (HPC). Η Νεφοϋπολογιστική και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων παρέχουν ψηφιακή υποδομή που οδηγεί σε μια πιο διασυνδεδεμένη, πιο έξυπνη και τεχνολογικώς πιο αναβαθμισμένη κοινωνία, διευκολύνοντας την καινοτομία σε όλους τους οικονομικούς και κοινωνικοοικονομικούς τομείς. Υπάρχει δυναμική ώστε η έρευνα και η καινοτομία να καταλάβουν σαφώς τη θέση τους στη στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά. Οι νέες τεχνολογίες δεδομένων πρέπει να είναι διαλειτουργικές και διασυνοριακά μετακινήσιμες, ώστε να μπορούν να αναπτυχθούν σε μια αγορά ηπειρωτικής έκτασης, περιλαμβανομένης της αγοράς γνώσης. Η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να υποστηριχθεί με συνεκτικά ψηφιακά πρότυπα που θα βοηθούσαν να αποφευχθεί ο κατακερματισμός της αγοράς. Η προοπτική της έρευνας θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν εξετάζονται θέματα όπως προστασία δεδομένων και δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, αποθήκευση και διαχείριση δεδομένων και δίκτυα. Υπάρχει ανάγκη για δεδομένα, μεταξύ των οποίων και ερευνητικά, τα οποία να είναι ανιχνεύσιμα, προσβάσιμα, διαλειτουργικά και πολλαπλών χρήσεων, καθώς και για βελτιωμένη διακυβέρνηση των δεδομένων, κατάλληλες δεξιότητες και υποδομές δεδομένων. Ενσωμάτωση της διάστασης της ψηφιακής καινοτομίας στις τομεακές πολιτικές επίσης χρειάζεται λύσεις για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας. Στο πλαίσιο αυτό, είναι επίσης αναγκαίο να επανεξετάσουμε πώς αντανακλάται η πραγματικότητα των μαζικών δεδομένων στις συστάσεις επιπέδου ΕΕ για τη διαχείριση της διανοητικής ιδιοκτησίας σε πανεπιστήμια και άλλους δημόσιους ερευνητικούς οργανισμούς. Τελευταίο αλλά όχι έσχατο, η ανάδυση μιας δυναμικής ευρωπαϊκής κοινότητας δεδομένων είναι προαπαιτούμενο για την επιτυχία της ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Προς την κατεύθυνση αυτή, τον Οκτώβριο του 2014 δρομολογήθηκε μια σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα με τίτλο «Αξία από τα Μαζικά Δεδομένα». Πανεπιστήμια, ερευνητές, επιχειρήσεις και φορείς χάραξης πολιτικής θα συνεργαστούν για να συμβάλουν στην ανάπτυξη τεχνολογιών δεδομένων, με την υποστήριξη επενδύσεων ύψους περίπου 2.5 δισ. ευρώ για την περίοδο /15 ΧΓ/γπ 4

5 Ο «Ορίζοντας 2020» θα στηρίξει επίσης την εντατικοποίηση των δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας στον τομέα των δεδομένων. Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνει ένα πιλοτικό πρόγραμμα για Ανοιχτά Ερευνητικά Δεδομένα, στο οποίο σχέδια σε ορισμένους τομείς συμφωνούν να ανοίξουν τα δεδομένα στα οποία στηρίζονται οι ερευνητικές τους δημοσιεύσεις και να αναπτύξουν ένα Πλάνο Διαχείρισης Δεδομένων. Ένας από τους στόχους του προγράμματος είναι να αξιολογήσει πώς και σε ποιο βαθμό ερευνητικά δεδομένα που παράγονται από το Η2020 χρησιμοποιούνται εκ νέου για σκοπούς καινοτομίας. ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ Βάσει του συνολικού πλαισίου που περιγράφεται ανωτέρω, η Προεδρία καλεί το Συμβούλιο («Ανταγωνιστικότητα- τμήμα Έρευνας») της 3ης Μαρτίου 2015 να απαντήσει στα ακόλουθα ερωτήματα: 1. Ποιες είναι οι βασικές προτεραιότητες που πρέπει να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο της μελλοντικής στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά στο πλαίσιο ανοικτής και δικτυωμένης έρευνας έντασης δεδομένων; Ποιες είναι οι αναγκαίες προϋποθέσεις-πλαίσιο για ταχύτερη και ευρύτερη καινοτομία που να στηρίζεται στα δεδομένα από ερευνητική προοπτική; 2. Οι προκλήσεις των μαζικών δεδομένων αντιμετωπίζονται δεόντως στις εθνικές στρατηγικές έρευνας και καινοτομίας; πώς θα μπορούσε να βελτιωθεί ο συντονισμός σε επίπεδο ΕΕ; 6022/15 ΧΓ/γπ 5