GREECE* Giorgos Stravrakakis MEP, Vice-President of the Committee on Regional Development in the European Parliament

Transcript

1 GREECE* I hope that (AER) expands constantly representing the diversity of the EU and that it further strengthens its influence when shaping EU policies, making therefore an effective step in expressing the voice of its members. Giorgos Stravrakakis MEP, Vice-President of the Committee on Regional Development in the European Parliament 1. Overview Greece achieved independence from the Ottoman Empire in During the second half of the 19th century and the first half of the 20th century, it gradually added neighboring islands and territories, most with Greek-speaking populations. In World War II, Greece was invaded by Italy and then occupied by Germany; fighting endured in a protracted civil war between supporters of the king and Communist rebels. Following the latter's defeat in 1949, Greece joined NATO in A military dictatorship, which in 1967 suspended many political liberties and forced the king to flee the country, lasted seven years. The 1974 democratic elections and a referendum created a parliamentary republic and abolished the monarchy. Greece is today a parliamentary representative democratic republic. The Prime Minister is the head of government and of a multi-party system. Executive power is exercised by the government. Legislative power is vested in both the government and the Hellenic Parliament. The Judiciary is independent of the executive and the legislature. 2. The region: definition and context There are two levels of sub-national government in Greece: the region (Perifereia) and the prefecture (Nomarxia). Greece has 13 regions (nine on the mainland and four island groups) and 51 prefectures. Regions were created in 1985, following the accession of Greece to the European Union. They correspond to NUTS 3 regions and were created in response to European regional development policy. Prefectures already existed at the time, although their organization and competencies were different. The Greek Constitution states that the administration of local affairs is carried out by local government bodies, which are the nomarxia. The first attempt to upgrade the role of the regions was made in 1994 and it was associated with the establishment of the prefectural authorities. After the establishment of the prefectural authorities, the departments of the state prefecture which were not abolished, were transferred to the regions, so as to be integrated into a single agency along with the administrative authorities of the region. In practice though, all the anticipated arrangements regarding the strengthening of the powers of the regions were not implemented. The second attempt to strengthen the regions as a single administrative structure was marked in 1997, when the regions became an administrative

2 unit of the State having competencies for the delivering, planning and coordination of regional development in the framework of the national planning, while the central government had no longer any task role. A special law provided for the possibility of the decentralization of powers from the central actors to the regions, but this required each time a special act of the competent Minister. This authorization to the competent minister led to the marking of the majority of the most important competencies as tasks by the ministers, thus they were not transferred to the regions, but they were performed by the central government. The 51 nomoi subdivide into 147 eparchies (singular eparchia), which contain 1,033 municipalities and communities : 900 urban municipalities (demoi) and 133 rural communities (koinotetes). Before 1999, Greece's local government structure featured 5,775 local authorities: 457 demoi and 5,318 koinotetes, subdivided into 12,817 localities (oikismoi). Furthermore there is one autonomous region: Mount Athos, a monastic state under Greek sovereignty.

3 3. Institutional Organization In the majority of cases regions are territorially superior to prefectures: they each cover the territory of between 1-7 prefectures. The regions (Perifereia) are an emanation of the central government. They are responsible for issues of general interest within their territories. The Perifereia represent central government within their territories. The Regional Council (Perifereiako Simvoulio) consists of heads of prefectures within the region s territory, representatives of the union of municipalities and local authorities of their territory, representatives of chambers of commerce and professional organizations. The Secretary General (Perifereiarxis) is the direct representative of the Government and responsible for carrying out government policy in the region. The Secretary General of the Region (SGR) is appointed, dismissed and transferred according to a respective act of the Ministerial Cabinet, after the recommendation of the Minister of Interior, Public Administration and Decentralization. His status is the one of a revocable official. This way of appointment of the SGR has received strong criticism because in practice it leads to the selection of parties officials and to their replacement every time the government changes. The SGR is the head of all the political, police and port services at regional level and exercises the powers which have been entrusted or delegated to regional authorities. The SGR constitutes the only regional body of the state and the executive officer of the regions budget. The Perifereia have no powers of political self-government; they are administrative decentralized units of the central government. They have several departments (Department of Health and Welfare, Public Works, Environment and Spatial Planning, Rural Development, etc.). The most important among these is the Planning and Development Department which is responsible for providing regional policy with expertise at regional level as well as for the implementation of democratic planning procedures concerning annual and long-term regional development programs. Prefectures are the second level of local self-government in Greece, the first level are the municipalities and local authorities. The nomarxia are responsible for issues of local interest within their territories. Since 1994 (Law 2218/94), the nomarxia have had directly elected regional assemblies. The Prefectural Council (Nomarxiako Simvoulio) is directly elected by the citizens for a term of 4 years. The Prefect (Nomarxis) is the leader of the winning electoral list and has a mandate of 4 years. 4. Competences The Perifereia are administrative units that regroup the old regional branches of the national Ministries. Their role is to implement central government s policy within their territories. They are responsible for the formulation, planning, management and implementation of policies for the economic, social and cultural development of their geographic area. They are also responsible for the formulation and management of the Regional Operation Program, in cooperation with the relevant Ministries. The Nomarxia have competencies, delegated to them from the national Ministries in all policy areas except for defense, foreign affairs, economy and justice. Their aim is the economic, social and cultural development of their territory. 5. Finances The funds of the Perifereia are allocated by the central government from the national budget. Perifereia can receive European Community funds and are responsible for their distribution, in cooperation with the relevant national Ministries. The Nomarxia have limited taxation powers, but taxes are collected by the central state authorities. Funds are allocated by central government from the national budget. 6. The State and the regions The Perifereia are simply arms of central government. The Nomarxia have greater autonomy.

4 7. The regions and local authorities The Nomarxia, as second-level local authorities, exercise responsibilities only to the extent that a particular subject does not fall within the responsibilities of a municipality or a community. 8. The regions and international relations No data available. 9. Conclusions Ongoing territorial reform in Greece There is currently a law proposal going on in Greece concerning the complete reform of the administrative map of the country. This reform, which has been submitted for public consultation, involves all levels of local government and decentralized administration authorities and provides not only for the significant reduction of the number of municipalities in the country in view of their merging, but also establishes the secondary regional administration. This new level of regional self-government means the creation of 13 directly elected regions (which are today emanations of the national government), comprising a directly elected regional council and a directly elected regional leader. The reform also foresees that: Vice-leaders of the region are to be selected by the leader from the regional council members- there will be 2 types: thematic vice-perifereiarxes (in charge of a specific policy) and territorial vice-perifereiarxes (in charge of a specific territory) (although one person can combine 2 roles) The Regional Executive board will consist of the leader and vice-leaders. The Regional Council, like a regional assembly, will be composed additionally of the regional councilors Regional Committees will be put in place, dealing with specific policy areas There will be a Regional Governance Council, consisting of the leader (perifereiarxi), the vice-leaders (vice-perifereiarxi), the leaders of the regional political parties, the mayors of the communities located within the borders of the region, civil society representatives, NGOs, social partners (employers and employees) etc. This is a consultative body which will be asked for its opinion before the adoption of the annual regional strategic plan Concerning their competences, the Regional Administration Authorities will be responsible for: the services, functions and resources of the Prefectural Administration authorities which are abolished, except for those which are transferred to municipalities gradually those functions currently performed by state regions, apart from those which must remain in the decentralized state apparatus for the sake of unity of state policies across the whole country, such as land and urban planning matters, environmental protection matters, forestry policy issues or immigration policy issues. The reform will also abolish the prefectures-nomarxia. They will be brought together in the new regions. The territorial vice-perifereiarxes will each represent the territories previously represented by the prefects. In order to satisfy the requirements of the Greek constitution for decentralized national government, the creation of up to a maximum of 7 General Directions is planned. The actual number of these General Directions has not been decided yet, but the plans foresee to apply criteria linked to economic, social and territorial cohesion to define them and divide the territory accordingly. These 7 General Directions will work in parallel to the 13 new regions and they will take on those functions of decentralized government that cannot be transferred to the newly created elected regions (such as migration policy, urban and spatial planning, environmental policy, forest policy) and any other functions the national ministries may decide to decentralize. Moreover, more changes are anticipated (mandatory posting online of all the administrative decisions and acts of self-administration bodies, screening of the Court of auditors in all regions, transfer of resources-human and financial-, e-government and automatic services to the public, etc.) which aim at dealing with the bureaucracy and poor service of the citizen, the fragmentation of services at various levels of administration and the pathogeneses which create unbearable

5 financial costs and waste. The changes are expected to act as a catalyst in order to enhance the effectiveness of Regional Administration authorities. To conclude, if the reform goes through, Greece will have the following territorial architecture: 13 directly elected regions the new second level of local self-government local authorities and communities the first level of local self-government, whose number should be reduced from 1034 to 370 according to the reform plans 7 General Directions the new forms of decentralization national government

6 Interview with Giorgos STRAVRAKAKIS, MEP Vice-President of the Committee on Regional Development in the European Parliament 2) AER: What do you think should be the role of the regions in the process of constructing the European Union? Are there any ways regions can contribute to the development of common European identity? Giorgos Stravrakakis: The role of the regions in the European integration process has increased considerably in the past years especially after the establishment of the Committee of Regions which contributes in highlighting the problems and interests of the regions and in respecting the principle of subsidiarity in the framework of the EU legislative process. Today the conditions regarding the further strengthening of the role of the regions in the EU are the most appropriate in the EU s course so far. The safeguarding of the territorial dimension of cohesion which constitutes the official goal of EU action under the Lisbon Treaty as well as the further strengthening of the principle of subsidiarity under the same Treaty indicate in practice that the presumption of competence in favor of decentralization and local government would apply. According to these, the development of a region, the dealing with as well as the settlement of local needs can only be fostered by bodies and institutions which have a concrete and direct link with the local level, know the problems and experience people s needs, they control and in particular they are more effectively controlled. 3) AER: What is the added value of being a member of AER according to your experience? Giorgos Stravrakakis: The participation of a region in the AER can provide it with access to timely and accurate information concerning future initiatives of the EU as well as European programs and funding opportunities. Furthermore, the participation in the AER guarantees the exchange of experiences with other European regions and provides the regions with the necessary support and coordinated action so as their positions and problems can be taken into account when formulating future policies and initiatives of the EU. 4) AER: What is your wish to AER for its 25th anniversary? How do you see the role of the regions in the next 25 years? Giorgos Stravrakakis: I hope that the AER continues its -up to date- successful course. I also hope that it expands constantly representing the diversity of the EU and that it further strengthens its influence when shaping EU policies, making therefore an effective step in expressing the voice of its members. Original Language: GREEK 1) AER: Ποιες είναι οι αρµοδιότητες του Γενικού Γραµµατέα της Περιφέρειας; Ποιες αλλαγές έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια ως προς τη µεταφορά αρµοδιοτήτων από την κεντρική κυβέρνηση προς τις περιφέρειες; Και τι αλλαγές πρέπει να γίνουν ακόµα ώστε να ενισχυθεί η αποτελεσµατικότητα της περιφερειακής αυτοδιοίκησης;

7 Γιώργος Στραυρακάκης: Ο Γενικός Γραµµαττέας της Περιφέρειας είναι ο άµεσος εκπρόσωπος της Κυβέρνησης και ο υπεύθυνος για την άσκηση της κυβερνητικής πολιτικής στην περιφέρεια. Ο Γενικός Γραµµατέας περιφέρειας διορίζεται, παύεται και µετατίθεται µε πράξη του Υπουργικού Συµβουλίου, έπειτα από εισήγηση του Υπουργού Εσωτερικών, Δηµόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και κατέχει θέση µετακλητού υπαλλήλου. Αυτός ο τρόπος ορισµού του ΓΓΠ έχει δεχθεί έντονη κριτική γιατί στην πράξη οδηγεί στην επιλογή Κοµµατικών στελεχών και την αλλαγή τους κάθε φορά που αλλάζει η κυβέρνηση. Ο ΓΓΠ είναι προϊστάµενος όλων των πολιτικών, αστυνοµικών και λιµενικών υπηρεσιών περιφερειακού επιπέδου και ασκεί τις αρµοδιότητες που έχουν ανατεθεί ή µεταβιβαστεί στις υπηρεσίες της περιφέρειας. Ο ΓΓΠ αποτελεί το µοναδικό κρατικό περιφερειακό όργανο και είναι ο γενικός διατάκτης του προϋπολογισµού της περιφέρειας. Οι περιφέρεια έχει διάφορες διευθύνσεις (Δ/νση Υγείας και Πρόνοιας, Δηµοσίων Έργων, Περιβάλλοντος και Χωροταξίας, Γεωργικής Ανάπτυξης, κλπ). Η πιο σηµαντική µεταξύ αυτών είναι η Δ/νση Σχεδιασµού και Ανάπτυξης η οποία είναι αρµόδια για την εξειδίκευση της περιφερειακής πολιτικής στο επίπεδο της περιφέρειας και την υλοποίηση των διαδικασιών δηµοκρατικού προγραµµατισµού για τα ετήσια και µακροχρόνια προγράµµατα περιφερειακής ανάπτυξης. Σύµφωνα µε το Σύνταγµα της Ελλάδας η τοπική και περιφερειακή διοίκηση οργανώνεται σύµφωνα µε το αποκεντρωτικό σύστηµα. Η 1η προσπάθεια αναβάθµισης του ρόλου των περιφερειών έγινε το 1994 και συνδέθηκε µε την θεσµοθέτηση της νοµαρχιακής αυτοδιοίκησης. Μετά τη θεσµοθέτηση της νοµαρχιακής αυτοδιοίκησης οι υπηρεσίες της κρατικής νοµαρχίας που δεν καταργήθηκαν µεταφέρθηκαν στην περιφέρεια, ώστε να ενταχθούν σε ενιαίο οργανισµό µαζί µε τις διοικητικές υπηρεσίες της περιφέρειας. Στην πράξη όµως δεν εφαρµόστηκαν όλες οι προβλεπόµενες ρυθµίσεις για ενίσχυση των αρµοδιοτήτων των περιφερειών. Η 2η προσπάθεια ενίσχυσης της περιφέρειας ως ενιαίας διοικητικής δοµής έγινε το 1997 όπου η περιφέρεια καθίστατο διοικητική µονάδα του κράτους έχοντας αρµοδιότητες για τον σχεδιασµό, προγραµµατισµό και συντονισµό της περιφερειακής ανάπτυξης στο πλαίσιο του εθνικού σχεδιασµού ενώ η κεντρική διοίκηση είχε πλέον επιτελικό ρόλο. Με ειδικό νόµο προβλεπόταν η δυνατότητα αποκέντρωσης αρµοδιοτήτων από τους κεντρικούς φορείς στην περιφέρεια κάτι όµως που απαιτούσε κάθε φορά ειδική πράξη του αρµόδιου Υπουργού. Η εξουσιοδότηση αυτή προς τον αρµόδιο Υπουργό είχε ως αποτέλεσµα ότι οι περισσότερες και σηµαντικότερες αρµοδιότητες χαρακτηρίζονταν από τους Υπουργούς ως "επιτελικές" και έτσι δεν µεταφέρονταν στις περιφέρειες αλλά ασκούνταν από την κεντρική διοίκηση. Μεταρρύθµιση του διοικητικού χάρτη της χώρας και αλλαγές που θα ενισχύσουν την αποτελεσµατικότητα της περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Την περίοδο αυτή έχει τεθεί σε δηµόσια διαβούλευση νοµοσχέδιο της κυβέρνησης για την πλήρη µεταρρύθµιση του διοικητικού χάρτη της χώρας. Η σχετική µεταρρύθµιση αφορά ταυτόχρονα όλα τα επίπεδα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωµένης Διοίκησης, προβλέπει όχι µόνο την σηµαντική µείωση του αριθµού των Δήµων της χώρας µε τη συγχώνευσή τους και θεµελιώνει την δευτεροβάθµια περιφερειακή αυτοδιοίκηση. Η σηµαντικότερη ίσως αλλαγή που προβλέπεται για τις περιφέρειες είναι ότι θεµελιώνεται πλέον η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση µε άµεσα αιρετό περιφερειακό συµβούλιο και άµεσα αιρετό περιφερειάρχη και µε ενσωµατωµένους ως διαµερίσµατα τους σηµερινούς νοµούς, που εκπροσωπούνται στο περιφερειακό συµβούλιο µε καθορισµένο αριθµό συµβούλων ανάλογα του πληθυσµού κάθε νοµού. Στο πλαίσιο αυτό, θεµελιώνονται 7 Γενικές Διευθύνσεις που αντικαθιστούν τις 13 σηµερινές κρατικές περιφέρειες ως τις αποκεντρωµένες κρατικές οντότητες την ύπαρξη των οποίων επιβάλει το Σύνταγµα. Επιπλέον, προβλέπονται αλλαγές (υποχρεωτική ανάρτηση στο διαδίκτυο όλων των διοικητικών αποφάσεων και πράξεων αυτοδιοικητικών οργάνων, προληπτικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου σε όλες τις Περιφέρειες, µεταφορά πόρων-ανθρώπινων και οικονοµικών-, ηλεκτρονική διακυβέρνηση και αυτόµατη εξυπηρέτηση του πολίτη, κλπ.) οι οποίες στοχεύουν στην αντιµετώπιση της γραφειοκρατίας και της κακής εξυπηρέτησης του πολίτη, της πολυδιάσπασης των υπηρεσιών σε διάφορα επίπεδα διοίκησης και των παθογενειών που δηµιουργούν δυσβάσταχτο δηµοσιονοµικό κόστος και σπατάλη. Οι αλλαγές αυτές αναµένεται ότι θα δράσουν καταλυτικά στην ενίσχυση της αποτελεσµατικότητας της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης. Αναφορικά µε τις αρµοδιότητες, οι Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις αναλαµβάνουν:

8 -τις υπηρεσίες, αρµοδιότητες και τους πόρους των Νοµαρχιακών Αυτοδιοικήσεων που καταργούνται, εκτός από εκείνες που µεταφέρονται στους δήµους, -σταδιακά εκείνες τις αρµοδιότητες που ασκούνται σήµερα από την κρατική περιφέρεια, µε εξαίρεση εκείνες οι οποίες πρέπει να παραµείνουν στα αποκεντρωµένα όργανα του κράτους χάριν της ενότητας της κρατικής πολιτικής σε ολόκληρη την επικράτεια, όπως τα θέµατα χωροταξίαςπολεοδοµίας, προστασίας του περιβάλλοντος και δασικής πολιτικής ή µεταναστευτικής πολιτικής. 2) AER: Ποιος νοµίζετε ότι πρέπει να είναι ο ρόλος των περιφερειών στην οικοδόµηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Με ποιον τρόπο µπορούν οι περιφέρειες να συνεισφέρουν στη διαµόρφωση µιας κοινής Ευρωπαϊκής ταυτότητας; Γιώργος Στραυρακάκης: Ο ρόλος των περιφερειών στην οικοδόµηση της ΕΕ έχει ενισχυθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερα µάλιστα µετά την ίδρυση της Επιτροπής των Περιφερειών η οποία συµβάλλει στην ανάδειξη των προβληµάτων και των ενδιαφερόντων των περιφερειών καθώς και στον σεβασµό της αρχής της επικουρικότητας στο πλαίσιο της νοµοθετικής διαδικασίας της ΕΕ. Σήµερα οι προϋποθέσεις για την περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου των περιφερειών στο Ευρωπαϊκό οικοδόµηµα είναι οι πιο κατάλληλες στην έως τώρα πορεία της ΕΕ. Η κατοχύρωση της εδαφικής διάστασης της συνοχής ως επίσηµου στόχου της δράσης της ΕΕ από την Συνθήκη της Λισσαβώνας καθώς και η περαιτέρω ενίσχυση της αρχής της επικουρικότητας στα πλαίσια της Συνθήκης σηµαίνουν πρακτικά ότι θα εφαρµόζεται το τεκµήριο της αρµοδιότητας υπέρ της αποκέντρωσης και της αυτοδιοίκησης σύµφωνα µε τα οποία η ανάπτυξη µιας περιοχής, η ικανοποίηση και η διευθέτηση τοπικών αναγκών δεν µπορούν παρά να προέρχονται από όργανα και θεσµούς που έχουν ειδικό και άµεσο δεσµό µε το τοπικό στοιχείο, γνωρίζουν τα προβλήµατα, βιώνουν τις ανάγκες, ελέγχουν και κυρίως ελέγχονται αποτελεσµατικότερα. 3) AER: Βάσει της δικής σας εµπειρίας, ποια είναι η προστιθέµενη αξία του να είναι µια περιφέρεια µέλος της AER; Γιώργος Στραυρακάκης: Η συµµετοχή µιας Περιφέρειας στην AER µπορεί να της διασφαλίσει πρόσβαση σε έγκαιρη και έγκυρη πληροφόρηση τόσο για µελλοντικές πρωτοβουλίες της ΕΕ όσο και για Ευρωπαϊκά προγράµµατα και τις ευκαιρίες χρηµατοδότησης. Επιπλέον, η συµµετοχή στην AER εξασφαλίζει την ανταλλαγή εµπειριών µε άλλες περιφέρειες της Ευρώπης και εξασφαλίζει στις περιφέρειες την απαραίτητη στήριξη και συντονισµένη δράση προκειµένου οι θέσεις τους και τα προβλήµατά τους να λαµβάνονται υπόψη κατά την διαµόρφωση µελλοντικών πολιτικών και πρωτοβουλιών της ΕΕ. 4) AER: Τι εύχεστε στη AER για τα 25α γενέθλιά της; Πώς βλέπετε το ρόλο των περιφερειών για τα επόµενα 25 χρόνια; Γιώργος Στραυρακάκης: Εύχοµαι η AER να συνεχίσει την επιτυχηµένη έως τώρα πορεία της, να διευρύνεται συνεχώς εκπροσωπώντας την ποικιλοµορφία της ΕΕ και να ενισχύσει περαιτέρω την επιρροή της στην διαµόρφωση πολιτικών της ΕΕ αποτελώντας αποτελεσµατικό βήµα έκφρασης της φωνής των µελών της.

9 COUNTRY GREECE Overview Greece is a parliamentary representative democratic republic. The region: definition and context There are two levels of sub-national government in Greece: the region (Perifereia) and the prefecture (Nomarxia). Greece has 13 and 51 prefectures. Institutional Organization In the majority of cases, regions are territorially superior to prefectures: they each cover the territory of between 1-7 prefectures. Competences Financing The Perifereia are administrative units that regroup the old regional branches of the national Ministries. Their role is to implement central government s policy within their territories. The Nomarxia have competencies, delegated to them from the national Ministries in all policy areas except for defence, foreign affairs, economy and justice. The funds of the Perifereia are allocated by central government from the national budget. The Nomarxia have limited taxation powers. Funds are allocated by central government from the national budget. The State and the regions The Perifereia are simply arms of central government. The Nomarxia have greater autonomy. The regions and local authorities The Nomarxia, as second-level local authorities, exercise responsibilities only to the extent that a particular subject does not fall within the responsibilities of a municipality or a community. The region and international relations No data