«Η βιωματική εκπαίδευση σε οργανισμούς: μελέτη περίπτωση στη δικτύωση οργανισμών»

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«Η βιωματική εκπαίδευση σε οργανισμούς: μελέτη περίπτωση στη δικτύωση οργανισμών»"

Transcript

1 «Η βιωματική εκπαίδευση σε οργανισμούς: μελέτη περίπτωση στη δικτύωση οργανισμών» Άννα Τσιμπουκλή, Ph.D. Συνεργαζόμενο Εκπαιδευτικό Προσωπικό Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Υπεύθυνη Τομέα Εκπαίδευσης ΚΕ.Θ.Ε.Α Περίληψη Η εκπαίδευση σε οργανισμούς αποτελεί ένα απαιτητικό πεδίο της εκπαίδευσης ενηλίκων καθώς στη διάρκεια της εκπαιδευτικής πράξης αναδύονται μύθοι, προκαταλήψεις, θέματα ηγεσίας και εξουσίας που μπορεί να οδηγήσουν τους οργανισμούς σε κρίση ή σύγκρουση. Στις περιπτώσεις αυτές η βιωματική εκπαίδευση που προωθεί την ανταλλαγή εμπειριών και τεχνογνωσίας και τη συμβουλευτική σε επίπεδο ομότιμων συμβάλλει ουσιαστικά στην επίλυση των συγκρούσεων αλλά και στη συναίνεση για μελλοντικό σχεδιασμό. Η διατήρηση ωστόσο κλίματος ισορροπίας και ασφάλειας στην ομάδα, απαραίτητης για το μοίρασμα εμπειριών, αποτελεί σημαντική πρόκληση για την ομάδα των εκπαιδευτών. Εργαλεία όπως οι ομάδες διερεύνησης, οι ομάδες συμβουλευτικής, οι ασκήσεις επίσκεψης και οι ολομέλειες (Bridger, 2001; Amado & Ambrose, 2001) συμβάλλουν σε αυτή τη κατεύθυνση. Τα εργαλεία αυτά έχουν αξιοποιηθεί στην εκπαίδευση στελεχών σε οργανισμούς με στόχο τη κατανόηση της διεργασίας των ομάδων και τη προώθηση των στόχων του οργανισμού. Η παρουσίαση που ακολουθεί επικεντρώνεται στην ανάλυση της φύσης, του περιεχομένου και της αποτελεσματικότητας των παραπάνω εργαλείων μέσα από τη μελέτη μιας περίπτωσης δικτύωσης οργανισμών πρόληψης και θεραπείας της εξάρτησης. Παράλληλα αναδεικνύεται ο ρόλος του εκπαιδευτή σε αυτές τις ομάδες με αναφορές στην ικανότητα κατανόησης της ομαδικής και ατομικής συμπεριφοράς. Τέλος, προτείνεται η χρήση των παραπάνω εργαλείων στην ανάλυση και άλλων θεμάτων που απασχολούν τους οργανισμούς, όπως η επαγγελματική εξουθένωση. Εισαγωγή Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, οι συνεχείς και απρόβλεπτες αλλαγές και η ανάγκη προσαρμογής στις νέες συνθήκες αποτελούν καθημερινότητα για τους περισσότερους οργανισμούς που προσπαθούν όχι απλώς να επιβιώσουν αλλά να εξελιχθούν και να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του εξωτερικού περιβάλλοντος. Στην προσπάθεια τους αυτοί οι περισσότεροι οργανισμοί κατευθύνονται στην εισαγωγή νέων και βελτιωμένων τρόπων εργασίας (West, 1997) που θα τους βοηθήσουν στην ανάπτυξη τους. Στην πορεία αυτή η εκπαίδευση παίζει ουσιαστικό ρόλο καθώς ή ίδια η ανάπτυξη σύμφωνα με τον

2 Bennis ( δες Jones, 1978, σελ. 8) δεν αποτελεί παρά «μια περίπλοκη εκπαιδευτική στρατηγική που στοχεύει στην αλλαγή των απόψεων, των στάσεων, των αξιών και της δομής ενός οργανισμού». Η ανάπτυξη προϋποθέτει επίσης τη δικτύωση με το εσωτερικό και το εξωτερικό περιβάλλον και άρα την μετάβαση των οργανισμών από κλειστά σε ανοιχτά συστήματα. Στο επίπεδο των οργανισμών, «ανοιχτοί» οργανισμοί είναι οι οργανισμοί μάθησης (Learning organizations) (Argyris & Schon, 1978; Finger & Brand, 1999), οι οποίοι ενθαρρύνουν την επικοινωνία και τη συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων. Στο πεδίο της εκπαίδευσης το χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγμα ανοιχτού οργανισμού ήταν το Summerhill, τουλάχιστον όσον αφορά στην συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων, το οποίο ωστόσο δέχθηκε αυστηρή κριτική για τη δυσκολία του να ανταποκριθεί στην κοινωνική πραγματικότητα. Στο πεδίο των οργανισμών κοινωνικής πρόνοιας και φροντίδας της υγείας ανοιχτά συστήματα εμφανίζονται στην Αγγλία μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και ιδιαίτερα με την ανάπτυξη του κινήματος της κοινωνικής ψυχιατρικής. Στη χώρα μας τα παραδείγματα ίσως είναι μεμονωμένα καθώς οι οργανισμοί που υλοποιούν προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης είναι ελάχιστοι σε σύγκριση με τους αντίστοιχους των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Σε τι διαφέρουν όμως οι οργανισμοί που υλοποιούν προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης από τους οργανισμούς μάθησης; Σε τι διαφέρει επίσης η εκπαίδευση από την κατάρτιση στους οργανισμούς; Κατάρτιση, εκπαίδευση και οργανισμός μάθησης: Η κατάρτιση στοχεύει κυρίως στην απόκτηση δεξιοτήτων προσαρμογής των στελεχών στον εργασιακό τους ρόλο. Η εκπαίδευση από την άλλη πλευρά διερευνά κυρίως τα αίτια και τις συνέπειες των καταστάσεων που εμφανίζονται σε έναν οργανισμό και είναι ανεξάρτητη από το τελικό προϊόν όπως είναι οι δεξιότητες και τα προσόντα (McDonald & Patterson, 1991). Δεδομένου ότι τα αποτελέσματα της εκπαίδευσης μπορεί να μην είναι άμεσα και ορατά από όλους, συχνά αμφισβητείται η συμβολή της στη λειτουργία ενός οργανισμού και πιθανόν για το λόγο αυτό λίγοι είναι οι οργανισμοί, ιδιαιτέρως στη χώρα μας, που διαθέτουν οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους για την υλοποίηση προγραμμάτων εκπαίδευσης. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η ίδια η εκπαίδευση στους οργανισμούς να εστιάζει κυρίως στην βελτίωση της παροχής των υπηρεσιών (Patrick, 2000) συχνά περιορίζοντας το ρόλο της σε αυτό που ονομάζεται κατάρτιση, αφού τα στελέχη - εκπαιδευόμενοι αναζητούν συνήθως μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα την επίλυση των εργασιακών τους προβλημάτων και την άμεση εφαρμογή των νέων γνώσεων (Cross, 1981). Παράλληλα, ο κάθε οργανισμός προσπαθεί από τη μια πλευρά να «εκπαιδεύσει» και από την άλλη να διατηρήσει τη ροή των εργασιών του κρατώντας χαμηλά το κόστος για την υλοποίηση προγραμμάτων εκπαίδευσης. Αυτοί οι στόχοι θέτουν αναπόφευκτα περιορισμούς στο περιεχόμενο της εκπαίδευσης, στον τρόπο μετάδοσης της γνώσης, στη διάρκεια των προγραμμάτων, στα κίνητρα που δίνονται στο προσωπικό ακόμη και στον τρόπο με τον οποίο ο ορισμός της εκπαίδευσης γίνεται αντιληπτός εντός του οργανισμού. Έτσι, ενώ η ένταξη προγραμμάτων κατάρτισης είναι συνήθως επιθυμητή, η ένταξη προγραμμάτων εκπαίδευσης και ιδιαίτερα η μετάβαση ενός οργανισμού σε οργανισμό μάθησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κουλτούρα κάθε οργανισμού και τις αντιστάσεις που μπορεί να προκύπτουν από αυτήν. Σε αρκετούς οργανισμούς συχνά δεν γίνεται αντιληπτό ότι η κατάρτιση από μόνη της δεν μπορεί να επιφέρει την αλλαγή εάν δεν 2

3 λαμβάνει υπόψη τις στάσεις και τα συναισθήματα των εκπαιδευόμενων απέναντι στη νέα γνώση όπως και το βαθμό στον οποίο η ίδια η ιεραρχική δομή επιτρέπει την αλλαγή. Το πιο απλό παράδειγμα αφορά στη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών. Οι υπολογιστές αγοράζονται, το προσωπικό καταρτίζεται ωστόσο τους χρησιμοποιεί ελάχιστα ή για άλλους εκτός από εργασιακούς λόγους. Τι φταίει; Η εκπαίδευση, ο εκπαιδευτής, η κουλτούρα του οργανισμού; Στην περίπτωση αυτή ίσως είναι φανερό ότι δεν έχει προηγηθεί η κατανόηση των στάσεων των εργαζομένων απέναντι στο νέο μέσο και οι αντιστάσεις τις οποίες μπορεί να έχουν για τη χρήση των νέων τεχνολογιών. Υπάρχουν όμως και άλλα παραδείγματα σε οργανισμούς στους οποίους η εκπαίδευση προσπαθεί να εντάξει καινοτόμες δράσεις που τελικώς δεν υλοποιούνται. Για παράδειγμα στους οργανισμούς υγείας τα θέματα της πρόωρης εγκατάλειψης της θεραπείας ή της πρόληψης της υποτροπής παρόλο που θα βοηθούσαν σημαντικά στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, δεν αγγίζονται εύκολα καθώς αναδύουν αρνητικά συναισθήματα και ματαιώσεις στο προσωπικό και το φέρνουν αντιμέτωπο με το ρόλο του, δημιουργώντας έτσι μια κατάσταση αποσταθεροποίησης στον οργανισμό. Στην ίδια την εκπαίδευση χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι αντιστάσεις ορισμένων εκπαιδευτών να εκπαιδευτούν οι ίδιοι σε σύγχρονες και προσαρμοσμένες στις ανάγκες των εκπαιδευόμενων τεχνικές οι οποίες συχνά αμφισβητούν τις γνωστές μεθόδους και τους παραδοσιακούς ρόλους. Η πρόκληση επομένως για τους σύγχρονους οργανισμούς που θέλουν να αναπτυχθούν στη σύγχρονη πραγματικότητα, παραμένει η εισαγωγή προγραμμάτων εκπαίδευσης και η σταδιακή μετάβαση τους σε οργανισμούς μάθησης, που προωθούν την «εισαγωγή και εφαρμογή ιδεών, διαδικασιών, διεργασιών και αποτελεσμάτων που είναι νέα για τον οργανισμό και σχεδιασμένα να λειτουργήσουν προς όφελος του» (West, 1997, p.3). Ο οργανισμός μάθησης ωστόσο δεν προκύπτει μόνο από την παροχή εκπαίδευσης στα στελέχη ενός οργανισμού. Χαρακτηρίζεται από τη διευκόλυνση της μάθησης και την εμπλοκή των εργαζόμενων σε μια συνεργατική διεργασία που προωθεί την αλλαγή μέσα από το μοίρασμα κοινών αξιών και αρχών. Δίνει έμφαση στην προσωπική ανάπτυξη των εργαζόμενων, στην άντληση ικανοποίησης από τον εργασιακό χώρο, στην καλύτερη επικοινωνία, στην συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων και στη δημιουργία ομάδων εργασίας, οι οποίες φέρνουν κοντά στελέχη με διαφορετικές οπτικές, επιστημονικό και επαγγελματικό υπόβαθρο ώστε να λειτουργήσουν προς όφελος του οργανισμού και να συμβάλλουν ιδιαίτερα στη βελτίωση της ποιότητας της εργασίας (Macy & Izumi, 1993). Ο οργανισμός μάθησης προσφέρει συνεχώς μαθησιακές ευκαιρίες και υιοθετεί το διάλογο σε κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Πόσο συχνά όμως οι εργαζόμενοι συναντούν στην διάρκεια της εργασιακής τους πορείας οργανισμούς μάθησης; Η εμπειρία από τη ζωή στους οργανισμούς δείχνει ότι αυτό δεν συμβαίνει συχνά. Η μετάβαση των οργανισμών σε οργανισμούς μάθησης απαιτεί τομές στην κουλτούρα και αλλαγές στη δομή (Mohrman et.al., 1995). Η κουλτούρα ενός οργανισμού απέναντι στη μάθηση εμφανίζεται στις τυπικές και άτυπες λειτουργίες, στους ρόλους του προσωπικού και της ηγεσίας και στη θέση που έχουν τα τμήματα εκπαίδευσης στο οργανόγραμμα. Η κουλτούρα ενός οργανισμού είναι επίσης σημαντική στην προώθηση νέων ιδεών και τεχνογνωσίας και στην άποψη ότι στόχος δεν είναι μόνο οι νέες γνώσεις αλλά και η απομάθηση παλαιών πρακτικών προκειμένου να είναι σε θέση ο οργανισμός να ανταποκριθεί στις διαφορετικές πιέσεις από το εσωτερικό και κυρίως το εξωτερικό περιβάλλον. 3

4 Οι σύγχρονοι οργανισμοί ακόμη όμως και τα πανεπιστήμια και οι οργανισμοί κοινωνικής πρόνοιας και φροντίδας, που σε κάποιο βαθμό έχουν διασφαλίσει τα έσοδα τους από κρατικές παροχές, με τη συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας, την συνεχή πίεση για μείωση των δαπανών και για άμεση απάντηση στο ερώτημα κόστος-όφελος, με αυξημένες τις εξωτερικές πιέσεις για καλύτερα αποτελέσματα, χρειάζεται να αναπτύξουν περισσότερο την εσωτερική και εξωτερική δικτύωση και να εξελιχθούν σε οργανισμούς μάθησης. Η μετάβαση όμως αυτή, αν και απαραίτητη, βιώνεται συχνά ως απειλητική για την ισορροπία του συστήματος από τα στελέχη και τις ομάδες που συγκροτούν έναν οργανισμό καθώς είναι μια ψυχοκοινωνική διεργασία η οποία λειτουργεί σε δυο επίπεδα: στο «επίπεδο του οργανισμού κοινωνικό επίπεδο» επιδρώντας στις υπηρεσίες, στην οργανωτική δομή, στην κουλτούρα, στους κανονισμούς και στις διαδικασίες και στο «επίπεδο των στελεχώνψυχολογικό επίπεδο» επιδρώντας στις απόψεις, στις πεποιθήσεις, στις προσδοκίες, στις ιδέες, στους φόβους, στο άγχος, στον τρόπο σκέψης και στους μηχανισμούς άμυνας των ανθρώπων που αποτελούν τον οργανισμό (Amado & Ambrose, 2001). Επιπλέον, τα στελέχη ως εκπαιδευόμενοι στη διάρκεια της εκπαιδευτικής πράξης έρχονται αντιμέτωποι με διοικητικές σχέσεις, οι οποίες είναι συχνά σχέσεις αλληλεξάρτησης είτε αφορούν ομάδες ομότιμων είτε διαφορετικές ιεραρχικά ομάδες και αυτό ίσως έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των αντιστάσεων στη διάρκεια της εκπαιδευτικής συνάντησης. Πως ένας οργανισμός που θα θέλει να μεταβεί σε οργανισμό μάθησης μπορεί να αντιμετωπίσει την κουλτούρα και τις αντιστάσεις προωθώντας παράλληλα τη συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων; Η μελέτη περίπτωσης που ακολουθεί προσπαθούν να αναδείξει ότι μέσα από τη συμμετοχή στο σχεδιασμό της εκπαίδευσης και με τη χρήση ορισμένων εργαλείων η μετάβαση αυτή είναι εφικτή. Δικτύωση εντός και εκτός του οργανισμού Η μελέτη περίπτωσης παρουσιάζει τη δικτύωση εντός και εκτός του οργανισμού με την αξιοποίηση των ίδιων μεθοδολογικών εργαλείων. Και στις δυο περιπτώσεις, τα στελέχηεκπαιδευόμενοι συμμετείχαν στο σχεδιασμό του προγράμματος αξιοποιώντας στην περίπτωση της εσωτερικής δικτύωσης τη μέθοδο Delphi και στην περίπτωση της εξωτερικής μια σειρά ανοιχτών ερωτήσεων για τα θέματα και τις προσδοκίες από το εκπαιδευτικό ενώ στη διάρκεια της εκπαίδευσης η μέθοδος ήταν βιωματική-συμμετοχική. Με τη λήξη του προγράμματος ακολούθησε αξιολόγηση με ποιοτικές και ποσοτικές μεθόδους. Το περιεχόμενο του προγράμματος προέκυψε από τους ίδιους τους συμμετέχοντες και τα θέματα που αναδείχθηκαν θα μπορούσαν να αφορούν οποιονδήποτε οργανισμό. Ο σχεδιασμός του προγράμματος της εσωτερικής δικτύωσης με τη μέθοδο Delphi πραγματοποιήθηκε σε τρεις φάσεις. Η πρώτη φάση ήταν μια ανοιχτή πρόσκληση προς όλους τους συμμετέχοντες (Ν=246) ανεξαρτήτως θέσης εργασίας και βαθμίδας στην ιεραρχία του οργανισμού για κατάθεση προτάσεων σχετικά με τα θέματα του εργαστηρίου. Στη δεύτερη φάση, τα 30 θέματα τα οποία είχαν προκύψει από την πρώτη φάση, κοινοποιήθηκαν σε όλους τους συμμετέχοντες, με την υπόδειξη να ορίσει κάθε ένας τις δέκα πρώτες προτιμήσεις. Στη 3 η φάση τα δέκα πρώτα θέματα τα οποία προέκυψαν από την ανάλυση των απαντήσεων απεστάλησαν στους συμμετέχοντες ώστε να ορίσουν πλέον τα δυο ποιο σημαντικά για αυτούς. Με την ολοκλήρωση αυτής της φάσης προέκυψαν 5 4

5 θεματικές ενότητες και δημιουργήθηκαν αντίστοιχες ομάδες εργασίας των 30 ατόμων για περαιτέρω επεξεργασία των θεμάτων στη διάρκεια του εργαστηρίου. Τα θέματα τα οποία προέκυψαν αφορούσαν την εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού, την επαγγελματική εξέλιξη, την πολιτική ανάπτυξης, τους στόχους και την ποιότητα των υπηρεσιών, το νέο προφίλ των πελατών και τα εργαλεία αντιμετώπισης των αναγκών τους, το στρες στην εργασία, τη διαχείριση των κρίσεων και τα θέματα ηθικής και δεοντολογίας, αναδεικνύοντας ότι η επίτευξη της δικτύωσης εντός ενός οργανισμού απαιτεί μια ελάχιστη συναίνεση στις βασικές πολιτικές που τον διέπουν. Τα θέματα αυτά πιθανόν να προέκυπταν σε οποιονδήποτε οργανισμό, άσχετα με το προφίλ τις υπηρεσίες τις οποίες παρέχει καθώς απασχολούν συχνά τους εργαζόμενους στους εργασιακούς τους ρόλους. Στη μέτρηση της συνολικής ικανοποίησης, οι περισσότεροι (85.3%) δήλωσαν πολύ έως πάρα πολύ ικανοποιημένοι από τις δυνατότητες για ανταλλαγή και (79.3%) γνωριμία. Τα περισσότερα εργαλεία τα οποία χρησιμοποιήθηκαν στο εργαστήρι, παρόλο που ήταν άγνωστα στους συμμετέχοντες και προϋποθέτουν την ύπαρξη κλίματος εμπιστοσύνης που είναι δύσκολο να εγκαθιδρυθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, κρίθηκαν ως πολύ ικανοποιητικά (76.4%) γιατί έδωσαν τη δυνατότητα για ανταλλαγή απόψεων σε επαγγελματικά ζητήματα. Στην περίπτωση της εξωτερικής δικτύωσης οι συμμετέχοντες (Ν=98) κλήθηκαν να πάρουν μέρος στο σχεδιασμό απαντώντας σε ανοιχτές ερωτήσεις για το ρόλο τους, το ρόλο του οργανισμού, τις δυνατότητες δικτύωσης αλλά και τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν από αυτήν. Τα θέματα που προέκυψαν αφορούσαν κυρίως τις δυσκολίες που προκύπτουν από τους στόχους κάθε οργανισμού, από τα όρια της παρέμβασης του, τους ρόλους, την κουλτούρα, την πολιτική ακόμη και από τους μύθους που τον συνοδεύουν κάθε οργανισμό, αναδεικνύοντας ότι η δικτύωση με άλλους οργανισμούς προϋποθέτει την κατανόηση των δράσεων κάθε οργανισμού, τη γνωριμία και την ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών. Στο πρόγραμμα αυτό, πραγματοποιήθηκαν δύο κύκλοι βιωματικής εκπαίδευσης στην αρχή και στο τέλος του έτους ενώ στο δεύτερο εργαστήρι δόθηκε έμφαση στην παρακολούθηση των ενεργειών και στην αξιολόγηση και εποπτεία των δράσεων δικτύωσης. Η μεγαλύτερη ικανοποίηση των συμμετεχόντων αφορούσε στην κατανόηση των προβλημάτων δικτύωσης των οργανισμών με τους περισσότερους (93,5%) να δηλώνουν ότι έμειναν πολύ έως πάρα πολύ ικανοποιημένοι από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Γιατί οι παραπάνω περιπτώσεις δεν αποτελούν ένα απλώς εκπαιδευτικό πρόγραμμα αλλά συνεισφέρουν στη δημιουργία οργανισμών μάθησης; Η απάντηση μπορεί να δοθεί από τα μεθοδολογικά εργαλεία και κυρίως από την έμφαση που δίνουν στην κατανόηση της διεργασίας και της ζωής στους οργανισμούς μέσα από την επίτευξη εργασιακών στόχων. Μεθοδολογικά Εργαλεία Η μεθοδολογία και των δυο εργαστηρίων στηρίχθηκε στη θεωρία των οργανισμών την οποία ανέπτυξε ο Harold Bridger (2001) από το Tavistock Institute of Human Relations, για το «διπλό στόχο». Στο Tavistock Institute of Human Relations η παροχή εκπαίδευσης σε οργανισμούς έχει μακρά ιστορία. Ωστόσο, στο πλαίσιο αυτό αναπτύχθηκαν δυο σχολές: η πρώτη δίνει έμφαση στη διεργασία των ομάδων του οργανισμού (Leicester Conference) και η δεύτερη εξετάζει τη διεργασία παράλληλα με την επίτευξη ενός εργασιακού στόχου (Harold Bridger Working Conference), υποστηρίζοντας ότι στον κόσμο των σύγχρονων 5

6 οργανισμών με αυξημένες τις απαιτήσεις για την επίτευξη των στόχων η έμφαση μόνο στη διεργασία απαντά στις ανάγκες για βελτίωση των τρόπων εργασίας. Στους οργανισμούς υπάρχουν ομάδες που ασχολούνται είτε μόνο με τη διεργασία, είτε μόνο με το στόχο. Σύμφωνα με τον Bridger (2001), οι οργανισμοί δεν εξυπηρετούν μόνο τους σκοπούς για τους οποίους έχουν ιδρυθεί ούτε μόνο τη διεργασία και τις σχέσεις, αλλά αποτελούν μια οντότητα «μάθησης και αυτό-αξιολόγησης». Η μάθηση και η αυτό-αξιολόγηση προκύπτουν με την αξιοποίηση εργαλείων όπως είναι η ομάδα διερεύνησης με την άσκηση επίσκεψης και η ομάδα συμβουλευτικής. Οι ομάδες αυτές βοηθούν τους συμμετέχοντες να κατανοήσουν τις εσωτερικές και εξωτερικές δυνάμεις που ασκούν πιέσεις στον οργανισμό, τους εσωτερικούς ανταγωνισμούς, τις διεργασίες που οδηγούν στη λήψη των αποφάσεων και να δουν τις εργασιακές τους εμπειρίες από άλλο πρίσμα. Η Ομάδα Διερεύνησης αποτελείται από 8-10 μέλη και έχει δυο κύριους στόχους με την ίδια βαρύτητα: ο πρώτος είναι να συνεργαστούν οι συμμετέχοντες στην επίλυση ενός εργασιακού προβλήματος ανταλλάσσοντας τεχνογνωσία και εμπειρίες. Ο δεύτερος στόχος είναι να συζητούν οι συμμετέχοντες σε τακτά χρονικά διαστήματα τη δυναμική της ομάδας τους ώστε να κατανοούν τις διεργασίες που συμβαίνουν σε αυτήν ιδιαίτερα όσον αφορά τη συμμετοχή των μελών στη λήψη των αποφάσεων. Με τον τρόπο αυτό, η κάθε ομάδα αρχίζει να λειτουργεί ως οργανισμός αναδεικνύοντας τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνονται οι αποφάσεις, τις εσωτερικές συγκρούσεις, θέματα ευθύνης και ισχύος αλλά και τρόπους επίλυσης των προβλημάτων. Καθώς οι εργασίες προχωρούν η ομάδα καλείται να ορίσει έναν εκπρόσωπο που θα επισκεφθεί μια άλλη ομάδα (άσκηση επίσκεψης) και στην συνέχεια όταν επιστρέψει θα μεταφέρει την εμπειρία που βίωσε στην ομάδα του. Η άσκηση επίσκεψης έχει σχεδιαστεί για να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο οι «ομάδεςοργανισμοί» λαμβάνουν αποφάσεις, ποια κριτήρια χρησιμοποιούν, τι συμβαίνει όταν ομάδες από διαφορετικούς οργανισμούς προσπαθούν να επικοινωνήσουν ή όταν οι εκπρόσωποι κάθε ομάδας αντιμετωπίζουν συγκρουόμενα συναισθήματα, όπως «πίστη» και «αφοσίωση» σε μια ομάδα αλλά και την επιθυμία να κατανοήσουν τα μέλη μιας άλλης ομάδας, πως υποδέχονται τα νέα μέλη. Η άσκηση αυτή ανασύρει θέματα που αφορούν τον τρόπο λήψης των αποφάσεων στους οργανισμούς, την υποδοχή του νέου προσωπικού, την κατανομή της ευθύνης και της ισχύος αλλά και τα κριτήρια και τους τρόπους εκπροσώπησης κάθε οργανισμού. Η Ομάδα Συμβουλευτικής αποτελείται από τρία ή τέσσερα μέλη, τον πελάτη, τον σύμβουλο, τον επόπτη του συμβούλου και τον επόπτη του πελάτη και έργο της είναι να μάθει κάθε μέλος της πώς να δίνει και πώς να δέχεται εποπτεία για εργασιακά θέματα. Κάθε μέλος της ομάδας καλείται να παρουσιάσει ένα πραγματικό πρόβλημα το οποίο έχει ζήσει στο εργασιακό του περιβάλλον. Παράλληλα έχει την ευκαιρία να βιώσει όλους τους ρόλους και κυρίως να δώσει και να πάρει «συναδελφική εποπτεία» που δεν έχει ως στόχο να οδηγήσει σε "λύσεις" αλλά μάλλον να υποδείξει την κατεύθυνση ή τα βήματα για μια σειρά από ενέργειες που θα μπορούσε να ακολουθήσει το άτομο για την αντιμετώπιση μιας κατάστασης. Η έμφαση δίνεται κυρίως στις εναλλακτικές που χρειάζεται να σκεφτεί ή να υιοθετήσει το ίδιο το άτομο που αντιμετωπίζει ένα εργασιακό πρόβλημα καθώς το ίδιο θα υποστεί τις συνέπειες των πράξεων του. Με τον τρόπο αυτό γίνεται η προσπάθεια να 6

7 διερευνηθεί ο τρόπος της εποπτείας στους οργανισμούς και να εισαχθεί μια κουλτούρα που αναγνωρίζει τη σημασία της εποπτείας για τη βελτίωση των εργασιακών ρόλων. Στα τελικά στάδια της εκπαίδευσης οι συμμετέχοντες προετοιμάζονται για να επιστρέψουν στο χώρο της εργασίας τους και καλούνται να κάνουν ανασκόπηση των εμπειριών και των ρόλων που διαδραμάτισαν σε τριάδες ή τετράδες, ενώ οι εκπαιδευτές στην τελευταία ολομέλεια δίνουν έμφαση πλέον στο περιεχόμενο της δουλειάς και όχι στη διεργασία της ομάδας επαναφέροντας έτσι τους συμμετέχοντες στους αρχικούς εργασιακούς ρόλους με τους οποίους ήρθαν στο εργαστήριο. Οι εκπαιδευτές Οι εκπαιδευτές και στις δυο αυτές ομάδες αποκαλούνται όχι τυχαία «διευκολυντές». Στις αρχικές φάσεις, ο ρόλος τους δεν είναι κατανοητός από τους συμμετέχοντες, καθώς η ομάδα δεν κατανοεί τη σημασία του διπλού στόχου και λειτουργεί «σαν να» χωρίς να έχει ουσιαστικά αποτελέσματα. Όπως είναι αναμενόμενο καθώς τα μέλη κάθε ομάδας βιώνουν την αποτυχία στην επίτευξη του εργασιακού στόχου, η ομάδα στρέφεται στους εκπαιδευτές τους οποίους πιέζει να αναλάβουν ευθύνες που ανήκουν στην ίδια. Έτσι, οι εκπαιδευτές γίνονται αποδέκτες αρνητικών συναισθημάτων ακόμη και επιθετικότητας αφού η ομάδα μεταβιβάζοντας την ευθύνη σε αυτούς αισθάνεται ότι έχουν αποτύχει στο ρόλο τους να την καθοδηγήσουν ή να τη βοηθήσουν. Τα μεταβιβαστικά αυτά συναισθήματα συχνά αποτελούν καθρέφτισμα των συναισθημάτων που βιώνουν τα μέλη της ομάδας στον εργασιακό τους χώρο. Έτσι, είναι σημαντικό οι εκπαιδευτές να έχουν την απαιτούμενη εκπαίδευση ώστε να μην παρεμβαίνουν αλλά να αφήνουν την ομάδα να λειτουργεί μόνη της. Στη φάση αυτή η ομάδα «αρνείται» επίσης έντονα να εξετάσει τη δυναμική της. Στην πορεία η ομάδα ανακαλύπτει τις δυνάμεις που έχει για εξέλιξη και επίτευξη του στόχου της και σταδιακά αρχίζει να αποδέχεται τους εκπαιδευτές και να τους θεωρεί μέλη της ομάδας. Οι εκπαιδευτές μπορούν να κερδίσουν σταδιακά την εμπιστοσύνη της μέσα από τη σταθερότητα στο ρόλο τους και σίγουρα χωρίς τεχνικές καθώς η εμπιστοσύνη των εκπαιδευόμενων είναι εξέλιξη και όχι κατάσταση. Είναι ωστόσο σημαντικό να σημειωθεί ότι σε αυτού του είδους τη βιωματική εκπαίδευση υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τα αποτελέσματα της εκπαίδευσης, όπως είναι η δέσμευση κάθε εκπαιδευόμενου, οι αντιστάσεις για ό,τι θεωρεί απειλητικό, το άγχος το οποίο επηρεάζει και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας και τελικώς το ίδιο το εργασιακό περιβάλλον από το οποίο προέρχονται και το οποίο μπορεί να ενισχύει την «κλασική ασφαλή συμπεριφορά». Ωστόσο, τα μεθοδολογικά αυτά εργαλεία διευκολύνουν σημαντικά τη μετάβαση των οργανισμών σε ανοιχτά συστήματα καθρεφτίζοντας τις δυσκολίες και τα εμπόδια στην ανάπτυξη ενός οργανισμού και ενισχύοντας την κουλτούρα της συνεχούς μάθησης. Συμπεράσματα Οι θεωρητικές προσεγγίσεις των οργανισμών ως περιβάλλοντα μάθησης και οι μελέτες περίπτωσης αναδεικνύουν τη σημασία της ενεργητικής συμμετοχής και την ανοιχτής επικοινωνίας για τους σύγχρονους οργανισμούς. Οι περισσότεροι οργανισμοί ωστόσο περιορίζονται στην εισαγωγή τεχνογνωσίας η οποία δεν μπορεί να επιφέρει την αλλαγή 7

8 όταν δεν λαμβάνονται υπόψη οι στάσεις, οι αντιστάσεις και η διάθεση δέσμευσης των στελεχών και της ηγεσίας ενός οργανισμού απέναντι στη νέα πραγματικότητα. Η βιωματική εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει στην πορεία της αλλαγής και στη μετάβαση ενός οργανισμού σε οργανισμό μάθησης. Στο πλαίσιο αυτό, ο εκπαιδευτής ενηλίκων καλείται να αντιμετωπίσει την κουλτούρα κάθε οργανισμού, τις σχέσεις των εκπαιδευόμενων-στελεχών μεταξύ τους, τη δομή και την ιεραρχία στον οργανισμό, τις συνειδητές και ασυνείδητες προσδοκίες ακόμη και την αμφισβήτηση για την σκοπιμότητα της ίδιας της εκπαίδευσης. Η κουλτούρα στους οργανισμούς καθορίζει την ανάπτυξη και την επικοινωνία τους με το εσωτερικό και το εξωτερικό περιβάλλον, οδηγώντας ορισμένους σε αυστηρά δομημένα και άκαμπτα σχήματα, άλλους σε έλλειψη συντονισμού και κατεύθυνσης και άλλους στην υλοποίηση νέων καινοτόμων δράσεων. Η επιτυχία της εκπαίδευσης συνδέεται έτσι με το βαθμό στον οποίο ο εκπαιδευτής κατανοεί τις κυρίαρχες αξίες κάθε συστήματος, τις άτυπες λειτουργίες, τους ρόλους που κάθε μέλος παίζει στον οργανισμό, τα «ταμπού» του οργανισμού και τους λόγους για τους οποίους διεξάγονται με συγκεκριμένο τρόπο οι εργασίες. Επιπλέον, ο εκπαιδευτής στους οργανισμούς χρειάζεται να κατανοήσει ότι η εκπαίδευση εκεί διαφέρει σημαντικά από την ακαδημαϊκή εκπαίδευση αφού στηρίζεται κυρίως στη βιωματική εμπειρία και αποτελεί μια συνεχή αν και συχνά άτυπη διεργασία (Knowles, Holton & Swanson, 1998). Ένα άλλο θέμα με το οποίο έρχεται αντιμέτωπος ο εκπαιδευτής σε οργανισμούς είναι ο τρόπος με τον οποίο η εκπαίδευση γίνεται αντιληπτή πρωτίστως ως διεργασία του οργανισμού και δευτερευόντως του ατόμου και άρα είναι άμεσα συνυφασμένη με την ανάγκη για πρακτική εφαρμογή. Τα διλήμματα για τον εκπαιδευτή σε ένα οργανισμό μπορεί να μη διαφέρουν ουσιαστικά από τα διλήμματα για τον εκπαιδευτή σε οποιαδήποτε εκπαιδευτική συνάντηση. Οι εναλλακτικές είναι δύο: να λειτουργήσει «παραδοσιακά» μεταφέροντας την υπάρχουσα γνώση και εμπειρία και αναπαράγοντας την τρέχουσα κουλτούρα ή να λειτουργήσει ως «διευκολυντής» ώστε να κατανοήσουν οι εκπαιδευόμενοι τον τρόπο με τον οποίο σχετίζονται μεταξύ τους, τη στάση τους απέναντι στην καινοτομία και στην αλλαγή και τη συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων. Η Montessori και ο Neil ήταν «διευκολυντές» με τον δικό τους τρόπο στα ανοιχτά όμως συστήματα τα οποία οι ίδιοι δημιούργησαν (Jones, 1978). Ο εκπαιδευτής στους οργανισμούς θα συναντήσει σημαντικά εμπόδια εάν λειτουργήσει ως «διευκολυντής» εκεί όπου οι ιεραρχικές δομές είναι άκαμπτες και η κυρίαρχη ηγετική ομάδα δρα αποτρεπτικά στην εισροή νέων πληροφοριών που πιθανόν αμφισβητούν υπάρχουσες πρακτικές θέτοντας έτσι περιορισμούς στην έκφραση διαφορετικών απόψεων (Tennant, 1997). Στις περιπτώσεις αυτές, ο ρόλος του εκπαιδευτή ως διαμεσολαβητή γίνεται περίπλοκος. Η πολυπλοκότητα του ρόλου του προκύπτει πάντως και από το γεγονός ότι τα στελέχη-εκπαιδευόμενοι λειτουργούν σε δυο επίπεδα: στο επίπεδο της επίτευξης των στόχων και σε ένα ασυνείδητο συναισθηματικό επίπεδο διεργασιών, όπου συχνά συγχέονται οι εργασιακοί με τους μαθησιακούς ρόλους. Για παράδειγμα τα στελέχη-εκπαιδευόμενοι μπορεί να βιώνουν περισσότερο άγχος ή να προβάλλουν γενικώς μεγαλύτερες αντιστάσεις όταν καλούνται να πάρουν μέρος σε ομάδες συζήτησης για θέματα που απασχολούν τον οργανισμό από ότι θα έκαναν κάτω από άλλες μαθησιακές συνθήκες. Επίσης, η ομάδα ενδέχεται να δημιουργεί στα στελέχηεκπαιδευόμενους μεγαλύτερη ανάγκη για «συμμόρφωση» σε αυτήν καθώς ασυνείδητα 8

9 ενισχύει την ανάγκη για συνοχή, αλληλεξάρτηση, ασφάλεια και το αίσθημα ότι «ανήκει» στον οργανισμό. Η εκπαιδευτική ωστόσο διεργασία, πέρα από τις όποιες αντιστάσεις και προβλήματα συναντά, δεν μπορεί παρά να είναι μια διεργασία αλλαγής και ο ρόλος των εκπαιδευτών να προσφέρουν τις κατάλληλες εμπειρίες και να διευκολύνουν τους εκπαιδευόμενους να αναζητήσουν τις δικές τους λύσεις στα προβλήματα τους (Jarvis, 1995). Στο πλαίσιο ενός «οργανισμού μάθησης» οι ομάδες εργασίας ενισχύουν την αλληλεπίδραση, τη συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων και την έκφραση διαφορετικών απόψεων και στάσεων (Tennant, 1997). Είναι αναμενόμενο στο πλαίσιο ενός οργανισμού ο ρόλος των μελών στην ομάδα να επηρεάζεται από τη θέση την οποία έχουν στην ιεραρχία, από τα βιώματα, τις εμπειρίες, τις τυπικές και άτυπες σχέσεις που έχουν ήδη διαμορφωθεί με την ηγετική ομάδα και από θέματα εμπιστοσύνης, αμοιβαίας κατανόησης, αξιών και συμπεριφοράς. Όλα τα παραπάνω καθορίζουν την κοινωνική ζωή ενός οργανισμού και τον καθιστούν κάτι παραπάνω από τη συλλογή διαφορετικών ατόμων (Cohen & Prusak, 2001). Είναι αναμενόμενο η ομάδα εργασίας να γίνει το πεδίο στο οποίο όλες οι παραπάνω δυνάμεις δρουν και επηρεάζουν τη δυναμική της. Έτσι, τα μέλη μπορεί να δυσκολεύονται να αναφερθούν σε θέματα που θεωρούνται «ταμπού» για τον οργανισμό ή αισθάνονται ότι μπορεί να «μολύνουν» την ομάδα. Ένα άλλο σημαντικό θέμα είναι οι αντιστάσεις που υπάρχουν μέσα στους οργανισμούς για αλλαγή των ατόμων, των ομάδων και φυσικά του ίδιου του οργανισμού. Οι αντιστάσεις αυτές είναι φυσικό να υπάρχουν καθώς οποιοδήποτε σύστημα δύσκολα επιζητά την αλλαγή ιδιαίτερα όταν έχει επιτύχει μια ισορροπία στον τρόπο λειτουργίας του. Οι αντιστάσεις μπορεί επίσης να προέρχονται από την ίδια την ιεραρχία η οποία εάν δεν έχει αφομοιώσει τη νέα γνώση και δεν έχει δεχτεί τη χρησιμότητα της αρνείται να την εντάξει στον οργανισμό. Για την αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων είναι ιδιαίτερα σημαντικό στους οργανισμούς η εκπαίδευση να ξεκινά από την κορυφή και όχι από τη βάση της ιεραρχίας εάν θέλει να μετουσιωθεί σε, ενώ θα πρέπει να προβλέπονται συναντήσεις εποπτείας και follow-up ώστε να αξιολογείται στην πράξη η αποτελεσματικότητα της. Η αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων προϋποθέτει ότι οι εκπαιδευτές έχουν την απαραίτητη εκπαίδευση ώστε να κατανοούν την επίδραση αυτών των δυνάμεων στη συμπεριφορά των ατόμων στην ομάδα, τα κίνητρα των ίδιων των ατόμων για ομαδική εργασία και την ομαδική και ατομική συμπεριφορά. Κυρίως είναι σημαντικό να αναγνωρίζουν την ανάγκη να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των εκπαιδευόμενων, η οποία δεν μπορεί να θεωρείται σε οποιαδήποτε εκπαιδευτική συνάντηση ως δεδομένη. Η ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση του προσωπικού των οργανισμών και για δημιουργία οργανισμών που προωθούν την καινοτομία και την αλλαγή έχει αναγνωριστεί. Παρόλα αυτά, οι διαφορετικές προσεγγίσεις, οι εσωτερικές συγκρούσεις και θέματα δομής και κουλτούρας επηρεάζουν σημαντικά τη δομή και το περιεχόμενο των προγραμμάτων εκπαίδευσης. Η αποτελεσματική εκπαίδευση στους οργανισμούς προϋποθέτει ότι οι εκπαιδευτές κατανοούν τη κουλτούρα του οργανισμού, την αποδέχονται ακόμη και όταν διαφέρει από τη δική τους και στο πλαίσιο αυτό συνεισφέρουν τις νέες γνώσεις και απόψεις. Όπως η εκπαίδευση αποτελεί μια πορεία προσωπικής ανάπτυξης και αλλαγής για τα άτομα, αποτελεί και μια πορεία ανάπτυξης και αλλαγής για τους οργανισμούς που αν παραμείνουν «κλειστοί» κινδυνεύουν να αναπτύξουν φαινόμενα παθολογίας τα οποία αναπτύσσουν άτομα, οικογένειες και ομάδες που δεν κατανοούν την εσωτερική τους 9

10 διεργασία και δεν επικοινωνούν με το εξωτερικό περιβάλλον. Η πρόκληση ωστόσο για τους εκπαιδευτές παραμένει πως οι σύγχρονοι οργανισμοί μπορεί να οδηγηθούν στην αλλαγή και στην μετάβαση τους σε οργανισμούς μάθησης. Βιβλιογραφία Amado, G. and Ambrose, A. (2001) The Transitional Approach to Change, Karnac, London, UK. Argyris, C. & Schon, D. (1978). Organisational Learning: A theory of action perspective, Reading Mass:Addison Wesley. Bridger, H. (2001). The working conference design. In G. Amado and A. Ambrose (Eds.). The Transitional Approach to Change, Karnac, London, UK. Cohen, D. & Prusak, L. (2001). In Good Company. How social capital makes organizations work, Boston: Harvard Business School Press. Cross, K.P. (1981). Adults as Learners, San Franscisco:Jossey-Bass. Finger, M & Brand, B.S. (1999). The concept of the learning organization applied to the transformation of the public sector in M. Easterby-Smith, L.Araujo & J.Burgoyne (Eds.). Organizational Learning and the Learning Organization, London:Sage. Jarvis, P. (1995). Adult and Continuing Education:Theory and Practice. 2 nd London and New York: Routledge. Edition. Jones, M. (1978). Maturation of the therapeutic community:an organic approach to health and mental health. New York: Human Sciences Press. Knowles, M.S, Holton III, E.F. & Swanson, R. A. (1998). The Adult Learner. 5 th Edition. Houston, Texas: Gulf Publishing Company. Patrick, J. (2000). Training. In N. Chmiel (Ed.). Introduction to work and organizational psychology: A European perspective. USA:Blackwell Publishers, pp Macy, B.A. & Izumi, H. (1993). Organizational change, design and work innovation: A meta-analysis of 131 North American field studies 1961 to Research in Organizational Change and Development, Vol. 7, Greenwich, CT:JAI Press. MacDonald D. & Patterson V., (1991) A Handbook of Drug Training-Learning about Drugs and Working Learning about Drugs and Working with Drug Users, TAVISTOCK/ROUTLEDGE, London & New York. 10

11 Mohrman, S.A., Cohen, S.G., and Mohrman, A.M. (1995). Designing Team-based Organizations: New forms for knowledge work. San Francisco: Jossey Bass. Tennant, M. (1997). Psychology & Adult Learning. 2 nd York:Routledge. Edition. London and New West, M. (1997). Developing Creativity in Organizations. UK: BPS Books. 11

Εκπαίδευση, κοινωνικός σχεδιασμός. Ρέμος Αρμάος MSc PhD, Υπεύθυνος εκπαίδευσης στελεχών ΚΕΘΕΑ

Εκπαίδευση, κοινωνικός σχεδιασμός. Ρέμος Αρμάος MSc PhD, Υπεύθυνος εκπαίδευσης στελεχών ΚΕΘΕΑ Εκπαίδευση, κοινωνικός σχεδιασμός Ρέμος Αρμάος MSc PhD, Υπεύθυνος εκπαίδευσης στελεχών ΚΕΘΕΑ armaos@kethea.gr Προτεραιότητες & βασικά μεγέθη εκπαίδευσης 2 Η ΔΒΜ αποτελεί προτεραιότητα σε διεθνές επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Το εργαστήρι για εκπαιδευτικούς σχολικών μονάδων των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κιλκίς προσφέρει μεθοδολογικά εργαλεία και στρατηγικές ενίσχυσης των

Διαβάστε περισσότερα

Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Κάππας Σπυρίδων

Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Κάππας Σπυρίδων Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Κάππας Σπυρίδων ΟΜΑΔΑ είναι μια συνάθροιση ατόμων στην οποία το καθένα έχει συνείδηση της παρουσίας των άλλων, ενώ ταυτόχρονα βιώνει κάποια μορφή εξάρτησης

Διαβάστε περισσότερα

25/6/2015. Ποιο το κατάλληλο πρόγραμμα εκπαίδευσης για τα στελέχη πρόληψης;

25/6/2015. Ποιο το κατάλληλο πρόγραμμα εκπαίδευσης για τα στελέχη πρόληψης; ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΠΡΟΒΛΗΜΑ Ή ΠΡΟΚΛΗΣΗ; Άννα Τσιμπουκλή, PhD Υπεύθυνη Τομέα Εκπαίδευσης ΚΕ.Θ.Ε.Α. ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων πρόληψης όπως

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ. Εκπαίδευση ατόμων με σοβαρή αναπηρία ΥΠΟΘΕΜΑ 1.2

ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ. Εκπαίδευση ατόμων με σοβαρή αναπηρία ΥΠΟΘΕΜΑ 1.2 ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ Εκπαίδευση ατόμων με σοβαρή αναπηρία ΥΠΟΘΕΜΑ 1.2 Σχεδιάζοντας ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης για ενήλικες με αναπηρία 1 η Εναρκτήρια Συνάντηση

Διαβάστε περισσότερα

Ενίσχυση των σχέσεων και της συνεργασίας ανάμεσα στα σχολεία και στους εκπαιδευτικούς. Στηρίζεται στην ενεργητική παρουσία των συμμετεχόντων, στην

Ενίσχυση των σχέσεων και της συνεργασίας ανάμεσα στα σχολεία και στους εκπαιδευτικούς. Στηρίζεται στην ενεργητική παρουσία των συμμετεχόντων, στην Ενίσχυση των σχέσεων και της συνεργασίας ανάμεσα στα σχολεία και στους εκπαιδευτικούς. Στηρίζεται στην ενεργητική παρουσία των συμμετεχόντων, στην ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών και στην αξιοποίηση της

Διαβάστε περισσότερα

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Eξ Aποστάσεως Eκπαίδευσης (E learning) Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Σκοποί ενότητας Να συζητηθούν βασικές παιδαγωγικές αρχές της προσχολικής εκπαίδευσης Να προβληματιστούμε για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Γλωσσάρι Το γλωσσάρι του MATURE Ανδραγωγική Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας Δεξιότητες Δέσμευση

Γλωσσάρι Το γλωσσάρι του MATURE Ανδραγωγική Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας Δεξιότητες Δέσμευση Γλωσσάρι Η ομάδα MATURE διαθέτει σημαντική εμπειρία στη διαχείριση και υλοποίηση Ευρωπαϊκών προγραμμάτων και γνωρίζει ότι τα ζητήματα επικοινωνίας ενδέχεται να προκαλέσουν σύγχυση. Προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάπτυξη της κουλτούρας και του κλίματος του σχολείου

Η ανάπτυξη της κουλτούρας και του κλίματος του σχολείου Η ανάπτυξη της κουλτούρας και του κλίματος του σχολείου Δρ Ανδρέας Κυθραιώτης Δρ Δημήτρης Δημητρίου Δρ Παναγιώτης Αντωνίου Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Νεοπροαχθέντων. Διευθυντών Σχολείων Δημοτικής Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Ενότητα 10: Ο Κριτικός Στοχασμός στον Εργασιακό Χώρο Γιώργος Κ. Ζαρίφης

Διαβάστε περισσότερα

Το εργαλείο γνώσης της μανθάνουσας ΜΚΟ

Το εργαλείο γνώσης της μανθάνουσας ΜΚΟ Το εργαλείο γνώσης της μανθάνουσας ΜΚΟ Το ερωτηματολόγιο αυτό μπορεί να εφαρμοστεί σε όλη την οργάνωση, σε ένα τμήμα σε μια συγκεκριμένη δράση ή ομάδα εργασίας. Είναι σημαντικό να διασαφηνιστεί σε πιο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Εσπερινά σχολεία, μια διαφορετική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία Δρ. ΖΑΡΚΑΔΟΥΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Διευθυντής 1 ου Εσπερινού ΓΕΛ Αθηνών zarknick@hotmail.com

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Ανακαλύψτε νέες επιχειρήσεις

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Ανακαλύψτε νέες επιχειρήσεις ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Ανακαλύψτε νέες επιχειρήσεις Ent-teach Κεφάλαιο 2 Αναγνώριση ευκαιριών Περιγραφή της εκπαιδευτικής δραστηριότητας Αυτή η εκπαιδευτική δραστηριότητα στοχεύει να βοηθήσει τους

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ. Ηγεσία

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ. Ηγεσία ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Ηγεσία Διδάσκουσα: Αφροδίτη Δαλακούρα ΔΙΟΙΚΗΣΗ: ΟΙ ΡΟΛΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ ΗΓΕΤΗΣ MANAGER COACH 1 Κλασική-μηχανιστική αντίληψη Το παλιό μοντέλο διοίκησης: οικονομικές-υλικές

Διαβάστε περισσότερα

Ηγεσία. Ενότητα 8: Ηγεσία στις ομάδες. Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Ηγεσία. Ενότητα 8: Ηγεσία στις ομάδες. Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Ηγεσία Ενότητα 8: Ηγεσία στις ομάδες Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ευρήματα στον τομέα του τουρισμού. Ανάλυση αναγκών

Ευρήματα στον τομέα του τουρισμού. Ανάλυση αναγκών 1 η Σύνοψη πολιτικής σχετικά με την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση: Πορίσματα της ανάλυσης αναγκών του έργου VIRTUS Σύντομη περιγραφή του έργου Κύριος στόχος του έργου «Εικονική Επαγγελματική Εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων 2 x 4 ώρες Μέτρηση και Βελτίωση Ενδυνάμωσης Ορισμός της Ενδυνάμωσης: Η ενδυνάμωση είναι η διαδικασία της αύξησης της ικανότητας των ατόμων

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρίες μάθησης και μάθηση ενηλίκων

Θεωρίες μάθησης και μάθηση ενηλίκων Θεωρίες μάθησης και μάθηση ενηλίκων 1. Θεωρίες μάθησης Το φαινόμενο της μάθησης είναι δύσκολο να περιγραφεί ως συγκεκριμένο φυσικό φαινόμενο ή ως προϊόν εργαστηριακού πειράματος. Μπορούμε να προσεγγίσουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ Τερψιχόρη Γκιόκα Μέλος ΠΟΔ Αττικής Η «Συμβουλευτική Ψυχολογία» είναι ο εφαρμοσμένος κλάδος της Ψυχολογίας, ο οποίος διευκολύνει την δια βίου προσωπική

Διαβάστε περισσότερα

Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων

Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων Στη δραματοθεραπεία εκδραματίζονται σκηνές και γεγονότα της ζωής στην προσωπική παράσταση του καθενός, με την ασφάλεια που προσφέρουν οι μορφές τέχνης που χρησιμοποιούνται,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΈΔΙΟ RELEASE για τη δια βίου μάθηση και την ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην Κύπρο

ΣΧΈΔΙΟ RELEASE για τη δια βίου μάθηση και την ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην Κύπρο ΣΧΈΔΙΟ RELEASE για τη δια βίου μάθηση και την ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην Κύπρο Παρουσίαση από τις: Φροσούλα Πατσαλίδου, ερευνήτρια, & Μαίρη Κουτσελίνη, επιστημονική υπεύθυνη του προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

Ομαδική λήψη απόφασης και βιωματικές ασκήσεις. Κατερίνα Αργυροπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια

Ομαδική λήψη απόφασης και βιωματικές ασκήσεις. Κατερίνα Αργυροπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Ομαδική λήψη απόφασης και βιωματικές ασκήσεις Κατερίνα Αργυροπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Διαδικασία Λήψης Αποφάσεων Το βίωμα της ομαδικής λήψης απόφασης Πλεονεκτήματα ομαδικής λήψης απόφασης Ενισχύεται

Διαβάστε περισσότερα

Συνεχής επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού στο σχολείο: η περίπτωση των ΝΑΠ

Συνεχής επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού στο σχολείο: η περίπτωση των ΝΑΠ Συνεχής επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού στο σχολείο: η περίπτωση των ΝΑΠ Δρ Αθ. Μιχαηλίδου Ευριπίδου Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Συνέδριο Διευθυντών Δημοτικής Εκπαίδευσης 15 Μαΐου 2012 ΔΟΜΗ

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] 1. Είστε ικανοποιημένος/η από το Πρόγραμμα; Μ. Ο. απαντήσεων: 4,7 Ικανοποιήθηκαν σε απόλυτο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΓΕΩΡΓΙΑ. Α. Κουτσούρης Γεωπονικό Παν/μιο Αθηνών koutsouris@aua.gr

ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΓΕΩΡΓΙΑ. Α. Κουτσούρης Γεωπονικό Παν/μιο Αθηνών koutsouris@aua.gr ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΓΕΩΡΓΙΑ Α. Κουτσούρης Γεωπονικό Παν/μιο Αθηνών koutsouris@aua.gr Ενδογενής ανάπτυξη αξιοποίηση των τοπικών πόρων τοπικός προσδιορισμός των αναπτυξιακών προοπτικών - στόχων τοπικός

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγικές συμπράξεις στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της νεολαίας

Στρατηγικές συμπράξεις στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της νεολαίας KA2 Συνεργασία για Καινοτομία και Ανταλλαγή Καλών Πρακτικών Αναμενόμενα αποτελέσματα Τα σχέδια που υποστηρίζονται στο πλαίσιο αυτής της Δράσης αναμένονται να επιφέρουν τα παρακάτω αποτελέσματα: Καινοτόμες

Διαβάστε περισσότερα

()#µ*&+,-./ (0)1#2"345$ ()#µ'&+,4#05$ 67$4&,$

()#µ*&+,-./ (0)1#2345$ ()#µ'&+,4#05$ 67$4&,$ !"µ#$%&#' ()#µ*&+,-./ (0)1#2"345$ ()#µ'&+,4#05$ 67$4&,$ 8"4&%2#' (&91-#5$!.µ"#5-"#/ (0)1#2":4&#1: (;7$.

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση της Πιλοτικής Εφαρμογής της Επαγγελματικής Μάθησης (Mάιος 2016)

Αξιολόγηση της Πιλοτικής Εφαρμογής της Επαγγελματικής Μάθησης (Mάιος 2016) 1. Ταυτότητα της έρευνας Αξιολόγηση της Πιλοτικής Εφαρμογής της Επαγγελματικής Μάθησης (Mάιος 2016) Σύμφωνα με τη σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (ημερ. 19/08/2015), το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Οι τρεις διαστάσεις της μάθησης Αλέξης Κόκκος Ο Knud Illeris, ο σημαντικότερος ίσως θεωρητικός της μάθησης σήμερα, στο κείμενό του «Μια

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Ενότητα 5: Χρήστος Παρθένης Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ: Το παράδειγμα του Προγράμματος «Εκπαίδευση των παιδιών

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργατικές Τεχνικές

Συνεργατικές Τεχνικές Καταιγισμός ιδεών, Παιχνίδι ρόλων, Ομάδες Εργασίας, Συζήτηση με διάταξη δύο κύκλων, Δομημένη Συζήτηση - Debate Μέθοδος σχεδίων εργασίας ΚΕΣΥΠ ΚΙΛΚΙΣ Καταιγισμός ιδεών Είναι η εξέταση ενός ζητήματος μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο Ευρωπαϊκής Πολιτικής για τη Σχολική Ηγεσία

Δίκτυο Ευρωπαϊκής Πολιτικής για τη Σχολική Ηγεσία Δίκτυο Ευρωπαϊκής Πολιτικής για τη Σχολική Ηγεσία www.schoolleadership.eu Το δίκτυο EPNoSL σε μια ματιά Το Δίκτυο Ευρωπαϊκής Πολιτικής για τη Σχολική Ηγεσία (EPNoSL) δημιουργήθηκε το 2011 ως απάντηση στην

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προσδοκίες, που καλλιεργούμε για τα παιδιά, εμείς οι εκπαιδευτικοί, αναφέρονται σε γενικά κοινωνικά χαρακτηριστικά και παράλληλα σε ατομικά ιδιοσυγκρασιακά. Τέτοια γενικά κοινωνικο-συναισθηματικά

Διαβάστε περισσότερα

3o Πανελλήνιο Συνέδριο: «Ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία»

3o Πανελλήνιο Συνέδριο: «Ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία» 3o Πανελλήνιο Συνέδριο: «Ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία» Η Διδασκαλία των μηχανών αναζήτησης με τη μέθοδο της Πολυεπίπεδης Συναλλαγής Τριών Επιπέδων Λιόβας Δημήτριος Δέγγλερη Σοφία Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

TRACTORS: TRaining MAterial in Creativity and InnovaTion for EurOpean R&D Organizations & SMEs

TRACTORS: TRaining MAterial in Creativity and InnovaTion for EurOpean R&D Organizations & SMEs TRACTORS: TRaining MAterial in Creativity and InnovaTion for EurOpean R&D Organizations & SMEs Ερωτηματολόγιο Διαχείρισης Δημιουργικότητας και Καινοτομίας Χρήσιμοι ορισμοί της Δημιουργικότητας: Η δημιουργικότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ «ΜΕΝΤΟΡΑΣ» ΕΠΙΠΕΔΟ 5, ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ EQF

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ «ΜΕΝΤΟΡΑΣ» ΕΠΙΠΕΔΟ 5, ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ EQF ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ «ΜΕΝΤΟΡΑΣ» ΕΠΙΠΕΔΟ 5, ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ EQF Πρόγραμμα LLP LDV TOI 12 AT 0015 Συντονιστής προγράμματος: Schulungszentrum Fhnsdrf Εταίροι: University f Gthenburg Municipality f Tjörns

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ενότητα 09: Σχεδιασμός και Οργάνωση ενός Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΙΙ Πολυξένη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. NGEurope: Προώθηση της κοινωνικής συνοχής στην Ευρώπη μέσω ηγεσίας και δέσμευσης στην αλλαγή των ΜΚΟ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. NGEurope: Προώθηση της κοινωνικής συνοχής στην Ευρώπη μέσω ηγεσίας και δέσμευσης στην αλλαγή των ΜΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. NGEurope: Προώθηση της κοινωνικής συνοχής στην Ευρώπη μέσω ηγεσίας και δέσμευσης στην αλλαγή των ΜΚΟ 2. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα στη Λουσάντα, Πορτογαλία 3. Οι σκέψεις ενός εκπαιδευτή για

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Παράγοντες χαρακτηριστικά αποτελεσματικού σχολείου

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Παράγοντες χαρακτηριστικά αποτελεσματικού σχολείου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Παράγοντες χαρακτηριστικά αποτελεσματικού σχολείου Διδάσκων: Νίκος Ανδρεαδάκης ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα: Σύγχρονο εξ αποστάσεως επιμορφωτικό πρόγραμμα Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας

Τμήμα: Σύγχρονο εξ αποστάσεως επιμορφωτικό πρόγραμμα Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Τμήμα: Σύγχρονο εξ αποστάσεως επιμορφωτικό πρόγραμμα Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: ημητρακάκης Κωνσταντίνος Τηλέφωνο: 2231081842 Τρόπος υλοποίησης: Σύγχρονα Υπεύθυνος:

Διαβάστε περισσότερα

2. Για ποιους λόγους στην εκπαίδευση ενηλίκων κρίνεται σκόπιμο ένας εκπαιδευτής να αξιολογεί το εκπαιδευτικό έργο που παρέχει;

2. Για ποιους λόγους στην εκπαίδευση ενηλίκων κρίνεται σκόπιμο ένας εκπαιδευτής να αξιολογεί το εκπαιδευτικό έργο που παρέχει; 11 Δεκεμβρίου 2016 1. Στο 1ο Στάδιο λειτουργίας της εκπαιδευόμενης ομάδας διαμορφώνεται το εκπαιδευτικό συμβόλαιο. Κατά την άποψή σας, τι θα έπρεπε να περιλαμβάνει το εκπαιδευτικό συμβόλαιο; 2. Για ποιους

Διαβάστε περισσότερα

Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού

Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού 400 Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού 400.01 Δύο ημέρες 16 ώρες Επιλογή Στελεχών: Ξεχωρίζοντας τους Καλύτερους Με την ολοκλήρωση του σεμιναρίου οι συμμετέχοντες θα έχουν σχηματίσει ολοκληρωμένη αντίληψη όλων

Διαβάστε περισσότερα

1. Εκπαίδευση για την Εξυπηρέτηση Πελάτη (Customer Service Training) (Μικρός Οργανισμός)

1. Εκπαίδευση για την Εξυπηρέτηση Πελάτη (Customer Service Training) (Μικρός Οργανισμός) 1. Εκπαίδευση για την Εξυπηρέτηση Πελάτη (Customer Service Training) (Μικρός Οργανισμός) Περιγραφή Βραβείου Βραβεύονται συγκεκριμένες δράσεις ή προγράμματα που επιδρούν στη σκέψη, το χαρακτήρα και τη συμπεριφορά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016

ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016 ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016 ΣΚΟΠΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Βασικός σκοπός ήταν η απόκτηση νέων και εμβάθυνση ήδη γνωστών τεχνικών για την πρόληψη της μαθητικής διαρροής.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΣΥΠ

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΣΥΠ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ (ΠΕΣΥΠ) ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΣΥΠ ΜΑΘΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Υποστηρικτικό Υλικό για τους εκπαιδευτές

Υποστηρικτικό Υλικό για τους εκπαιδευτές Σελ 1 Υποστηρικτικό Υλικό για τους εκπαιδευτές Οι εταιρείες κεραμικής κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον οικολογικό σχεδιασμό έχοντάς τα σαν ορόσημο για μια βιώσιμη ανάπτυξη Με στόχο την αύξηση και την υποστήριξη

Διαβάστε περισσότερα

Νικολέττα Ιωάννου Λειτουργός Γραφείου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Νικολέττα Ιωάννου Λειτουργός Γραφείου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Νικολέττα Ιωάννου Λειτουργός Γραφείου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού 2 ο Π α γ κ ύ π ρ ι ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο, 29 Ν ο ε μ β ρ ί ο υ 2 0 1 4, Λ ε μ ε σ ό ς Βασικά ερωτήματα

Διαβάστε περισσότερα

Μεταγνωστικές διαδικασίες και κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών στα μαθηματικά: ο ρόλος των σχολικών εγχειριδίων

Μεταγνωστικές διαδικασίες και κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών στα μαθηματικά: ο ρόλος των σχολικών εγχειριδίων Μεταγνωστικές διαδικασίες και κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών στα μαθηματικά: ο ρόλος των σχολικών εγχειριδίων Πέτρος Χαβιάρης & Σόνια Καφούση chaviaris@rhodes.aegean.gr; kafoussi@rhodes.aegean.gr

Διαβάστε περισσότερα

Οργανωσιακή μάθηση. Εισηγητής : Δρ. Γιάννης Χατζηκιάν

Οργανωσιακή μάθηση. Εισηγητής : Δρ. Γιάννης Χατζηκιάν Οργανωσιακή μάθηση Εισηγητής : Δρ. Γιάννης Χατζηκιάν 1 Μάθηση είναι: Η δραστηριοποίηση και κατεύθυνση δυνάμεων για την όσο το δυνα-τόν καλύτερη προσαρμογή στο φυσικό και ιστορικό περιβάλλον. Η απόκτηση

Διαβάστε περισσότερα

Ηγεσία. Ενότητα 1: Εισαγωγικές έννοιες. Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Ηγεσία. Ενότητα 1: Εισαγωγικές έννοιες. Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Ηγεσία Ενότητα 1: Εισαγωγικές έννοιες Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Ενότητα 5: Η Έννοια της Κριτικής Συνειδητοποίησης Γιώργος Κ. Ζαρίφης

Διαβάστε περισσότερα

1. Εκπαίδευση για την Εξυπηρέτηση Πελάτη (Customer Service Training) (Οργανισμός)

1. Εκπαίδευση για την Εξυπηρέτηση Πελάτη (Customer Service Training) (Οργανισμός) 1. Εκπαίδευση για την Εξυπηρέτηση Πελάτη (Customer Service Training) (Οργανισμός) Περιγραφή Βραβείου Βραβεύονται συγκεκριμένες δράσεις ή προγράμματα που επιδρούν στη σκέψη, το χαρακτήρα και τη συμπεριφορά

Διαβάστε περισσότερα

Beda Hallberg στην πόλη Kungsbacka Νέο σχολείο εναλλακτικής μορφής Frida Fogelmark και Pernilla Vilumsons (διευθύντρια και εκπαιδευτικός στο σχολείο Beda Hallberg) Πληροφορίες σχετικά με το σχολείο Το

Διαβάστε περισσότερα

Ηγεσία. 12 ο Κεφάλαιο

Ηγεσία. 12 ο Κεφάλαιο Ηγεσία 12 ο Κεφάλαιο Μαθησιακοί στόχοι (1) Μετά τη μελέτη του κεφαλαίου, θα είστε σε θέση να: 1. Κατανοήσετε τι σημαίνει να είσαι ηγέτης. 2. Συνοψίσετε τι θέλουν οι άνθρωποι και τι χρειάζονται οι επιχειρήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ Ι

ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ Ι Διάταξη Θεματικής Ενότητας SDM521 / ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΙΙ Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πρόγραμμα Σπουδών SDM Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΣΥΠ

ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΣΥΠ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ (ΠΕΣΥΠ) ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΣΥΠ ΜΑΘΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγική Ψυχολογία Βιομηχανική Ψυχολογία

Παιδαγωγική Ψυχολογία Βιομηχανική Ψυχολογία ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΟΑΕΔ Παιδαγωγική Ψυχολογία Βιομηχανική Ψυχολογία ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: Μαρμαρινός Ιωάννης

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Μαρία Γραβάνη «Νέες προσεγγίσεις στην εκπαίδευση ενηλίκων», Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Σάββατο, 20 Μαΐου 2017

Δρ. Μαρία Γραβάνη «Νέες προσεγγίσεις στην εκπαίδευση ενηλίκων», Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Σάββατο, 20 Μαΐου 2017 Δρ. Μαρία Γραβάνη «Νέες προσεγγίσεις στην εκπαίδευση ενηλίκων», Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Σάββατο, 20 Μαΐου 2017 1 Επισκόπηση της Παρουσίασης Βασικά βήματα οργάνωσης και σχεδιασμού διδακτικής ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ & ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ «ΕΛΠΙΔΑ» Σε συνεργασία με τον ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ (ΟΚΑΝΑ) ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση

Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ EL Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση Εισαγωγή Η αξιολόγηση στη συνεκπαίδευση αποτελεί μια προσέγγιση της αξιολόγησης στο πλαίσιο της γενικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ YΠΟΨΗΦΙΩΝ ΑΝΑ ΟΧΩΝ ΓΟΝΕΩΝ

ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ YΠΟΨΗΦΙΩΝ ΑΝΑ ΟΧΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ YΠΟΨΗΦΙΩΝ ΑΝΑ ΟΧΩΝ ΓΟΝΕΩΝ Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Προγράμματος ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Προγράµµατος Ερωτηµατολόγιο Ικανοποίησης > 147 Αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Μάνατζμεντ και Ηγεσία στην Εκπαίδευση και Διασφάλιση Ποιότητας. (Εαρινό Εξάμηνο , μάθημα επιλογής Β εξαμήνου)

Μάθημα: Μάνατζμεντ και Ηγεσία στην Εκπαίδευση και Διασφάλιση Ποιότητας. (Εαρινό Εξάμηνο , μάθημα επιλογής Β εξαμήνου) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Μάθημα: Μάνατζμεντ και Ηγεσία στην Εκπαίδευση και Διασφάλιση Ποιότητας Διδάσκοντες: (Εαρινό

Διαβάστε περισσότερα

Από τη μεγάλη γκάμα των δεξιοτήτων ζωής που μπορεί κανείς να αναπτύξει παρακάτω παρουσιάζονται τρεις βασικοί άξονες.

Από τη μεγάλη γκάμα των δεξιοτήτων ζωής που μπορεί κανείς να αναπτύξει παρακάτω παρουσιάζονται τρεις βασικοί άξονες. Δεξιότητες ζωής είναι οι ικανότητες οι οποίες συμβάλλουν σε μια πετυχημένη, παραγωγική και γεμάτη ικανοποίηση ζωή. Οι δεξιότητες ζωής αποτελούν το σύνολο των στάσεων και συμπεριφορών που προσφέρουν στους

Διαβάστε περισσότερα

Το παιχνίδι της χαράς

Το παιχνίδι της χαράς Ανοιχτό πρόγραμμα εκπαίδευσης Κατερίνα Πουλέα Παιδαγωγός Το παιχνίδι της χαράς Το παιχνίδι της χαράς Αετιδέων 15 & Βουτσινά Χολαργός 6944 773597 Ανοιχτό πρόγραμμα εκπαίδευσης Το Παιδαγωγικό Κέντρο Προσχολικής

Διαβάστε περισσότερα

Η προώθηση της Διασφάλισης Ποιότητας στο πεδίο της Διά Βίου Μάθησης

Η προώθηση της Διασφάλισης Ποιότητας στο πεδίο της Διά Βίου Μάθησης Η προώθηση της Διασφάλισης Ποιότητας στο πεδίο της Διά Βίου Μάθησης Παρουσίαση 23.9.2014 Παυλίνα Φιλιπποπούλου Εθνικός Εκπρόσωπος στο δίκτυο EQAVET & Προϊσταμένη Τμήματος Εθνικού Συστήματος Ποιότητας-

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Δρ Κωνσταντίνα Κηροποιού Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Καβάλας ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Ομαδοσυνεργατική μάθηση. Γιατί; Στη σύγχρονη εποχή, κοινωνικοί παράγοντες, όπως

Διαβάστε περισσότερα

PROJECT n SE01-KA PROJECT NAME: EQAVET in PRACTICE. EQAVET in Practice. Project No: SE01-KA

PROJECT n SE01-KA PROJECT NAME: EQAVET in PRACTICE. EQAVET in Practice. Project No: SE01-KA EQAVET in Practice Project No: 2015-1-SE01-KA202-012245 Κατευθυντήριες Οδηγίες Δράσεις Διασφάλισης Ποιότητας για επίτευξη καλών μαθησιακών αποτελεσμάτων 1 Θέμα: Όραμα και Πολιτική Περιοχή ενδιαφέροντος

Διαβάστε περισσότερα

Η διάρκεια πραγματοποίησης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής ήταν 2 διδακτικές ώρες

Η διάρκεια πραγματοποίησης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής ήταν 2 διδακτικές ώρες ΣΧΟΛΕΙΟ Η εκπαιδευτική πρακτική αφορούσε τη διδασκαλία των μεταβλητών στον προγραμματισμό και εφαρμόστηκε σε μαθητές της τελευταίας τάξης ΕΠΑΛ του τομέα Πληροφορικής στα πλαίσια του μαθήματος του Δομημένου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ Ε.Ε. ERASMUS + Πρόγραμμα της Ε.Ε. Erasmus + για τον τομέα Νεολαία Ενημερωτική Εκδήλωση Αθήνα, 22 Σεπτεμβρίου 2014.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ Ε.Ε. ERASMUS + Πρόγραμμα της Ε.Ε. Erasmus + για τον τομέα Νεολαία Ενημερωτική Εκδήλωση Αθήνα, 22 Σεπτεμβρίου 2014. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ Ε.Ε. ERASMUS + Πρόγραμμα της Ε.Ε. Erasmus + για τον τομέα Νεολαία Ενημερωτική Εκδήλωση Αθήνα, 22 Σεπτεμβρίου 2014 Αναστασία Φιλίνη Συντονίστρια Ε.Μ.Σ. Πρόγραμμα της Ε.Ε. Erasmus + για τον

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS ΥΠΟΕΡΓΟ:

ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS ΥΠΟΕΡΓΟ: ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS 299516 ΥΠΟΕΡΓΟ: «ΜΟΔΙΠ του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ» και α/α «01» ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: «Εκπαίδευση και Δια

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output:

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output: Τίτλος: Εταίρος: Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία SOSU Oestjylland Ημερομηνία: 15/09/2017 Intellectual Output: IO3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ψυχολογικές Πτυχές...2

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική Εργασία (Project)

Ερευνητική Εργασία (Project) Ερευνητική Εργασία (Project) Ερευνητικές Εργασίες (Project) Τι είναι ερευνητική εργασία Σκοπός της ερευνητικής εργασίας Εκπαιδευτική Αξία Προϋποθέσεις επιτυχίας του project Ρόλος του μαθητή Ρόλος του Εκπαιδευτικού

Διαβάστε περισσότερα

International Conference Quality and Equity in Education: Theories, Applications and Potentials

International Conference Quality and Equity in Education: Theories, Applications and Potentials International Conference Quality and Equity in Education: Theories, Applications and Potentials Εργαστήρι 3 Ο συμβουλευτικός ρόλος της ομάδας στήριξης σχολείων που εφαρμόζουν τη δυναμική προσέγγιση σχολικής

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Μονάδα 8.1: Επαγγελματικοί ρόλοι και προφίλ για την παρακολούθηση και την εποπτεία.

Εκπαιδευτική Μονάδα 8.1: Επαγγελματικοί ρόλοι και προφίλ για την παρακολούθηση και την εποπτεία. Εκπαιδευτική Μονάδα 8.1: Επαγγελματικοί ρόλοι και προφίλ για την παρακολούθηση και την εποπτεία. Η παρακολούθηση ενός project κινητικότητας. Η διαδικασία παρακολούθησης ενός διακρατικού project κινητικότητας

Διαβάστε περισσότερα

Ομάδες εφήβων. Ομάδα αυτογνωσίας εφήβων παραβατών

Ομάδες εφήβων. Ομάδα αυτογνωσίας εφήβων παραβατών Ομάδες εφήβων Ομάδα αυτογνωσίας εφήβων παραβατών Οι κυριότερες σύγχρονες βιωματικές μέθοδοι και τεχνικές εμψύχωσης ομάδων πήραν μορφή και εξελίχθηκαν στο πλαίσιο του κινήματος Ανάπτυξης του Ανθρώπινου

Διαβάστε περισσότερα

Μανώλης Κουτούζης Αναπληρωτής Καθηγητής Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Αναγνώσεις σε επίπεδα

Μανώλης Κουτούζης Αναπληρωτής Καθηγητής Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Αναγνώσεις σε επίπεδα Μανώλης Κουτούζης Αναπληρωτής Καθηγητής Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Αναγνώσεις σε επίπεδα η έννοια της κουλτούρας στις κοινωνικές επιστήμες αποτελεί μια από τις βασικές εννοιολογικές κατηγορίες για την

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικασία μετασχηματισμού του Προγράμματος Σπουδών σε μιντιακές δράσεις. Λοΐζος Σοφός

Διαδικασία μετασχηματισμού του Προγράμματος Σπουδών σε μιντιακές δράσεις. Λοΐζος Σοφός Διαδικασία μετασχηματισμού του Προγράμματος Σπουδών σε μιντιακές δράσεις Λοΐζος Σοφός Οι 5 φάσεις του διδακτικού μετασχηματισμού 1. Εμπειρική σύλληψη ενός σεναρίου μιντιακής δράσης και χαρτογράφηση της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ «ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ» ΕΠΙΠΕΔΟ 5, ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ EQF

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ «ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ» ΕΠΙΠΕΔΟ 5, ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ EQF ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ «ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ» ΕΠΙΠΕΔΟ 5, ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ EQF Πρόγραμμα LLP LDV TOI 12 AT 0015 Συντονιστής προγράμματος: Schulungszentrum Fhnsdrf Εταίροι: University f Gthenburg Municipality

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ

ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ Δρ. Κατερίνα Αργυροπούλου Η σύγχρονη αγορά εργασίας Η αγορά εργασίας μεταβάλλεται και διευρύνεται Η εργασία οργανώνεται

Διαβάστε περισσότερα

Προσόντα με υψηλή αξία για τους εργοδότες σε σχέση με την αναπηρία

Προσόντα με υψηλή αξία για τους εργοδότες σε σχέση με την αναπηρία Προσόντα με υψηλή αξία για τους εργοδότες σε σχέση με την αναπηρία Απρίλιος 2013 Χαρακτηριστικά που ζητούν οι εργοδότες αναπηρία Πως θα όριζες τη λέξη προσόν ή τη λέξη δεξιότητα ; Και τι εννοούν οι εργοδότες

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ Διαγώνισµα 01.04. Διάλογος Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Η τυπική διαδικασία καθηµερινής επικοινωνίας εκπαιδευτικού - µαθητή στην τάξη και στο σχολείο δεν αφήνει πολλά περιθώρια

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή των Ικανοτή των

Περιγραφή των Ικανοτή των Περιγραφή των Ικανοτή των * Το σχέδιο αυτό χρηματοδοτήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η παρούσα δημοσίευση (ανακοίνωση) δεσμεύει μόνο τον συντάκη της και η Επιτροπή δεν ευθύνεται για τυχόν

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Βασίλης Κόμης, Επίκουρος Καθηγητής Ερευνητική Ομάδα «ΤΠΕ στην Εκπαίδευση» Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της

Διαβάστε περισσότερα

1. Η σκοπιμότητα της ένταξης εργαλείων ψηφιακής τεχνολογίας στη Μαθηματική Εκπαίδευση

1. Η σκοπιμότητα της ένταξης εργαλείων ψηφιακής τεχνολογίας στη Μαθηματική Εκπαίδευση 1. Η σκοπιμότητα της ένταξης εργαλείων ψηφιακής τεχνολογίας στη Μαθηματική Εκπαίδευση Στη βασική παιδεία, τα μαθηματικά διδάσκονται με στατικά μέσα α) πίνακα/χαρτιού β) κιμωλίας/στυλού γ) χάρτινου βιβλίου.

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση της αλλαγής στη σχολική μονάδα: Η περίπτωση της εισαγωγής των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων

Διαχείριση της αλλαγής στη σχολική μονάδα: Η περίπτωση της εισαγωγής των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων Διαχείριση της αλλαγής στη σχολική μονάδα: Η περίπτωση της εισαγωγής των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων Εισηγητές: Μάριος Στυλιανίδης, ΕΔΕ Ανδρέας Θεοδωρίδης, Διευθυντής Σχολείου Ανδρέας Κυθραιώτης, Διευθυντής

Διαβάστε περισσότερα

Η Αξιολογηση του Εκπαιδευτικού Έργου- Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη σχολική μονάδα

Η Αξιολογηση του Εκπαιδευτικού Έργου- Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη σχολική μονάδα ΥΠΑΙΘΠΑ / ΙΕΠ ΕΡΓΟ : Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου της σχολικής μονάδας: Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης (ΑΕΕ) Η Αξιολογηση του Εκπαιδευτικού Έργου- Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη σχολική μονάδα Ιανουάριος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ Ε.Ε. ERASMUS + Πρόγραμμα της Ε.Ε. Erasmus + για τον τομέα Νεολαία Σεμινάριο κατάρτισης αιτούντων Αθήνα, 11 Δεκεμβρίου 2014

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ Ε.Ε. ERASMUS + Πρόγραμμα της Ε.Ε. Erasmus + για τον τομέα Νεολαία Σεμινάριο κατάρτισης αιτούντων Αθήνα, 11 Δεκεμβρίου 2014 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ Ε.Ε. ERASMUS + Πρόγραμμα της Ε.Ε. Erasmus + για τον τομέα Νεολαία Σεμινάριο κατάρτισης αιτούντων Αθήνα, 11 Δεκεμβρίου 2014 Αναστασία Φιλίνη Συντονίστρια Ε.Μ.Σ. Πρόγραμμα της Ε.Ε. Erasmus

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα Διαλόγου. «Η αξιοποίηση του mentoring στην εκπαιδευτική διαδικασία» Συντονιστής: Ιωσήφ Φραγκούλης

Θέμα Διαλόγου. «Η αξιοποίηση του mentoring στην εκπαιδευτική διαδικασία» Συντονιστής: Ιωσήφ Φραγκούλης Θέμα Διαλόγου «Η αξιοποίηση του mentring στην εκπαιδευτική διαδικασία» Συντονιστής: Ιωσήφ Φραγκούλης Απευθύνεται σε: Εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης οι οποίοι επιθυμούν τη βελτίωση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΕΠΑΛ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Επιμορφωτής: Αρ. Παπασάββας Διπλ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΕΜΠ, Med. Εκπαίδευση ενηλίκων

ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΕΠΑΛ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Επιμορφωτής: Αρ. Παπασάββας Διπλ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΕΜΠ, Med. Εκπαίδευση ενηλίκων ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΕΠΑΛ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Επιμορφωτής: Αρ. Παπασάββας Διπλ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΕΜΠ, Med Εκπαίδευση ενηλίκων Χαρακτηριστικά των ενηλίκων εκπαιδευόμενων Εμπόδια στη μάθηση των ενηλίκων

Διαβάστε περισσότερα

Η δυναμική της αλλαγής στους οργανισμούς

Η δυναμική της αλλαγής στους οργανισμούς Η δυναμική της αλλαγής στους οργανισμούς Χ. Πουλόπουλος, Ph.D Διευθυντής ΚΕΘΕΑ Διοίκηση και Κοινωνικός Σχεδιασμός στον Τομέα Αντιμετώπισης της Τοξικοεξάρτησης Προσωπική και Οργανωτική Αλλαγή στους Θεραπευτικούς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Is είναι βιώσιμη η επιχείρηση

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Is είναι βιώσιμη η επιχείρηση ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Is είναι βιώσιμη η επιχείρηση Ent-teach κεφαλαιο 3 - Ανάλυση Αγοράς Περιγραφή της εκπαιδευτικής δραστηριότητας Αυτή η εκπαιδευτική δραστηριότητα απευθύνεται σε μαθητές από όλους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΜΜΕΤΑΣΧΕΤΕ ΕΙΝΑΙ:

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΜΜΕΤΑΣΧΕΤΕ ΕΙΝΑΙ: Θέμα Διαλόγου «Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ MENTORING ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ» Συντονιστής: Ιωσήφ Φραγκούλης Θέματα για συζήτηση: [Μπορείτε να συμμετάσχετε, στέλνοντας απόψεις, προτάσεις, καλές πρακτικές που

Διαβάστε περισσότερα

«H Εθνική Ομάδα Εμπειρογνωμόνων ECVET Πρώτα συμπεράσματα από την οργάνωση των Peer Learning Activities»

«H Εθνική Ομάδα Εμπειρογνωμόνων ECVET Πρώτα συμπεράσματα από την οργάνωση των Peer Learning Activities» «H Εθνική Ομάδα Εμπειρογνωμόνων ECVET Πρώτα συμπεράσματα από την οργάνωση των Peer Learning Activities» ΝΙKOΣ Φ Ω Τ Ο Π Ο ΥΛ Ο ς Ε Π Ι Κ Ο Υ Ρ Ο ς Κ Α Θ Η Γ Η Τ Η ς Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Δ Υ Τ Ι Κ Η

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση»

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση» Τρίπολη, 2019 Μέθοδος υλοποίησης και διαδικασίες παρακολούθησης (αναφέρεται μια από τις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (MBA) του Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ MATHDebate - Η Φωνή των Φοιτητών - Ψάχνοντας την Αριστεία στην Εκπαίδευση Μαθηματικών μέσω της Αύξησης των Κινήτρων για Μάθηση (project 2016-2018) mathdebate.eu Σύντομη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ 2011 ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Τα σύγχρονα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΜΕΘΟΔΟΣ PROJECT ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. Κωνσταντίνος Δαφνάς, MSc. Ψυχολόγος Κωνσταντίνος Φύσσας, ΜΑ., Ψυχοθεραπευτής

Η ΜΕΘΟΔΟΣ PROJECT ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. Κωνσταντίνος Δαφνάς, MSc. Ψυχολόγος Κωνσταντίνος Φύσσας, ΜΑ., Ψυχοθεραπευτής Η ΜΕΘΟΔΟΣ PROJECT ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Κωνσταντίνος Δαφνάς, MSc. Ψυχολόγος Κωνσταντίνος Φύσσας, ΜΑ., Ψυχοθεραπευτής Εισαγωγικά Η παιδαγωγική του Σχεδίου Εργασίας ή μέθοδος Project βασίζεται στην

Διαβάστε περισσότερα