Επιδηµιολογικά δεδοµένα τροχαίων ατυχηµάτων σε παιδιά, εφήβους και νέους στην Ελλάδα.

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Επιδηµιολογικά δεδοµένα τροχαίων ατυχηµάτων σε παιδιά, εφήβους και νέους στην Ελλάδα."

Σήθι Ελευθερόπουλος
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 1 Επιδηµιολογικά δεδοµένα τροχαίων ατυχηµάτων σε παιδιά, εφήβους και νέους στην Ελλάδα. ιονύσης Παπαδάτος 1, Άγης Τερζίδης 1, Ελένη Πετρίδου 1,2 1 Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδηµιολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθηνών 2 Τµήµα Επιδηµιολογίας, Harvard School of Public Health, Βοστώνη, ΗΠΑ Περίληψη Σύµφωνα µε τα δεδοµένα από τους πίνακες θνησιµότητας του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας, η Ελλάδα κατέχει την τρίτη υψηλότερη θέση στην Ε.Ε. (14 ανά άτοµα) αναφορικά µε τους δείκτες θνησιµότητας από τροχαία ατυχήµατα µεταξύ παιδιών, εφήβων και νέων έως 25 ετών. Κατά την διάρκεια της οκταετίας , καταγράφηκαν στο Σύστηµα Καταγραφής Ατυχηµάτων στα Εξωτερικά Ιατρεία 237,577 ατυχήµατα σε άτοµα έως 25 ετών, εκ των οποίων 22,037 (9%) ήταν τροχαία. Η ετήσια επίπτωση στα παιδιά (0-14 ετών) ήταν 720 ανά 100,000 άτοµα, ενώ στους εφήβους και νέους (15-24 ετών) ήταν οκταπλάσια (5,600 ανά 100,000 άτοµα). Το 50% των παιδιών 0-14 ετών που υπέστησαν τροχαίο ατύχηµα, τραυµατίστηκαν ως πεζοί. Το 20% των παθόντων παιδιών προσχολικής ηλικίας κάθονταν στο µπροστινό κάθισµα και το 70% δεν έκανε χρήση παιδικού καθίσµατος. Το 10% των παθόντων παιδιών 5-14 ετών ήταν ποδηλάτες, ενώ σχεδόν κανένα δεν φορούσε κράνος. Επτά στους δέκα παθόντες εφήβους και νέους ετών τραυµατίστηκαν ως χρήστες µηχανοκίνητων δικύκλων. Οι εκστρατείες ενηµέρωσης του πληθυσµού για την αναγκαιότητα χρήσης µέτρων ασφαλούς οδήγησης (κράνος, ζώνη ασφαλείας, παιδικό κάθισµα), καθώς και η εφαρµογή εκπαιδευτικών υλικών στα σχολεία, µε στόχο την προαγωγή ασφαλούς οδικής συµπεριφοράς αποτελούν µέτρα πρόληψης που µπορούν να συντελέσουν στη µείωση της επίπτωσης των τροχαίων ατυχηµάτων στη χώρα µας.

ΗΠΑ Περίληψη Σύµφωνα µε τα δεδοµένα από τους πίνακες θνησιµότητας του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας, η Ελλάδα κατέχει την τρίτη υψηλότερη θέση στην Ε.Ε. (14 ανά 100.

2 2 1. Εισαγωγή Ο στόχος αυτής της εργασίας είναι η περιγραφική αποτύπωση των τροχαίων ατυχηµάτων στην Ελλάδα, σε παιδιά εφήβους και νέους έως 25 ετών, η αναζήτηση παραγόντων κινδύνου για την πρόκληση τροχαίων ατυχηµάτων στις προαναφερθείσες ηλικιακές οµάδες, καθώς και η πρόταση προληπτικών µέτρων για τη µείωση της επίπτωσής τους. Ως ατύχηµα ορίζεται η οξεία έκθεση σε µηχανική, ηλεκτρική, θερµική ή χηµική ενέργεια, συµπεριλαµβανοµένων καταστάσεων στέρησης βασικών ζωτικών παραµέτρων, όπως η θερµότητα και το οξυγόνο. Τα ατυχήµατα διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: Τα ακούσια και τα εκούσια. Τα ακούσια διαχωρίζονται στα τροχαία (τα οποία προκαλούν περίπου το 50% των θανάτων), στα οικιακά και ελευθέρου χρόνου ατυχήµατα και τα επαγγελµατικά, τα οποία αποτελούν περίπου το 5% του συνόλου των ατυχηµάτων. Τα οικιακά και ελευθέρου χρόνου ατυχήµατα διακρίνονται στις πτώσεις, τα εγκαύµατα, τους πνιγµούς, τις πνιγµονές, τις δηλητηριάσεις και τα ατυχήµατα κατά τη διάρκεια αθλοπαιδειών. Αναφορικά µε τα εκούσια ατυχήµατα, αυτά προσδιορίζονται ως άσκηση βίας, είτε αυτοπροκαλούµενης (αυτοκτονική συµπεριφορά), είτε ετεροπροκαλούµενης (βία µέσα στην οικογένεια, σεξουαλική κακοποίηση) Τα ατυχήµατα αποτελούν ένα σοβαρό πρόβληµα δηµόσιας υγείας, διότι η επίπτωσή τους είναι µεγάλη, η πρόκλησή τους συνοδεύεται από µεγάλη πιθανότητα θανάτου και αναπηρίας, οι παράγοντες κινδύνου είναι διάσπαρτοι σε όλο τον πληθυσµό και το κόστος τους είναι αυξηµένο. 2. εδοµένα Αναφορικά µε τα τροχαία ατυχήµατα, αυτά προκαλούν ετησίως θανάτους σε παιδιά έως 15 ετών και θανάτους σε εφήβους και νέους ετών, στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.). Σύµφωνα µε δεδοµένα του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας, η Ελλάδα κατέχει την τρίτη υψηλότερη θέση στην Ε.Ε. (14 ανά άτοµα) αναφορικά µε τους δείκτες θνησιµότητας από τροχαία ατυχήµατα µεταξύ παιδιών, εφήβων και νέων έως 25 ετών ( ιάγραµµα 1). Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδας (ΕΣΥΕ), ετησίως άτοµα τραυµατίζονται σε τροχαία ατυχήµατα, ενώ καταγράφονται θάνατοι, εκ των οποίων οι 450 αφορούν παιδιά και νέους έως 25 ετών. Επίσης, κατά την διάρκεια της οκταετίας , καταγράφηκαν στο Σύστηµα Καταγραφής Ατυχηµάτων στα Εξωτερικά Ιατρεία 237,577 ατυχήµατα σε άτοµα έως 25 ετών, εκ των οποίων 22,037 (9%) ήταν τροχαία. Η ετήσια επίπτωση στα παιδιά (0-14 ετών) ήταν 720 ανά 100,000 άτοµα, ενώ στους

Ως ατύχηµα ορίζεται η οξεία έκθεση σε µηχανική, ηλεκτρική, θερµική ή χηµική ενέργεια, συµπεριλαµβανοµένων καταστάσεων στέρησης βασικών ζωτικών παραµέτρων, όπως η θερµότητα και το οξυγόνο.

3 3 εφήβους και νέους (15-24 ετών) ήταν οκταπλάσια (5,600 ανά 100,000 άτοµα). Όπως παρατηρούµε στο διάγραµµα 2, σε όλες τις ηλικιακές οµάδες έως τα 25 έτη, τα αγόρια υπερέχουν των κοριτσιών, αναφορικά µε τη θνησιµότητα από τροχαία ατυχήµατα, ενώ αυτή η διαφορά γίνεται αισθητή στους εφήβους και νέους. Μελετώντας τα δεδοµένα του ΚΕΠΠΑ, για τα επιδηµιολογικά χαρακτηριστικά των τροχαίων ατυχηµάτων σε κάθε ηλικιακή οµάδα, προκύπτουν τα εξής: Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας τραυµατίζονται κυρίως ως πεζοί (περίπου 50%), δύο στα δέκα κάθονται στο µπροστινό κάθισµα του αυτοκινήτου και επτά στα δέκα δεν κάθονταν σε ειδικό καθισµατάκι πρόσδεσης. Τα παιδιά ηλικίας 5-14 ετών επίσης τραυµατίζονται κυρίως ως πεζοί, το 10% τραυµατίζονται ως ποδηλάτες, ενώ σχεδόν κανένα παιδί δεν φοράει κράνος. Στις µεγαλύτερες ηλικιακές οµάδες (15-24 ετών), οι τραυµατισµοί αφορούν κυρίως χρήστες µηχανοκίνητων δικύκλων (70%), η πλειοψηφία των οποίων (60%) είναι οδηγοί. Οι παράγοντες κινδύνου για κάθε ηλικιακή οµάδα είναι διαφορετικοί. Στα παιδιά έως 14 ετών σηµαντικό ρόλο διαδραµατίζουν το χαµηλό ανάστηµα, το µικρό οπτικό πεδίο, η ανωριµότητα, η έλλειψη γνώσης των σηµάτων και η παρορµητικότητα. Στους εφήβους και νέους η ριψοκίνδυνη συµπεριφορά, η χρήση ουσιών, η στέρηση ύπνου, η αντιδραστική συµπεριφορά και η µικρή οδηγική εµπειρία αποτελούν σηµαντικούς παράγοντες πρόκλησης τροχαίων ατυχηµάτων. 3. Μέτρα πρόληψης Τα µέτρα πρόληψης πρέπει να περιέχουν παρεµβάσεις για την διάδοση της χρήσης παιδικών καθισµάτων, κράνους και ζώνης ασφαλείας. Τα παιδικά καθισµατάκια µειώνουν τους τραυµατισµούς των παιδιών κατά τα 2/3 (1), αλλά η χρήση τους στη χώρα µας είναι περιορισµένη (περίπου 25%) (1). Επίσης, µελέτες έχουν δείξει ότι 500 θάνατοι ετησίως (περίπου το 20%) θα µπορούσαν να αποφευχθούν, εάν όλοι οι χρήστες τροχοφόρων χρησιµοποιούσαν κράνος ή ζώνη ασφαλείας (2). Αναφορικά µε τις στρατηγικές πρόληψης ανά ηλικιακή οµάδα, για την µείωση της επίπτωσης των τροχαίων ατυχηµάτων, ισχύουν τα εξής: Για παιδιά έως 15 ετών, σηµαντική είναι η διαµόρφωση του οδικού περιβάλλοντος έτσι ώστε να παρέχει περισσότερη ασφάλεια στα παιδιά, καθώς και η εκπαίδευση των γονέων έτσι ώστε να φροντίζουν για την ασφαλή µεταφορά των παιδιών (τοποθέτηση των παιδιών σε ειδικά καθισµατάκια προσαρµοσµένα στο πίσω κάθισµα του αυτοκινήτου και ποτέ στην µπροστινή θέση, στην αγκαλιά του γονέα ή σε πορτ µπεµπέ, ασφάλιση των θυρών από έξω κτλ). Στους έφηβους και νέους σηµαντικές θα ήταν παρεµβάσεις για αποφυγή οδήγησης υπό την επήρεια ψυχοτρόπων ουσιών και αλκοόλ, παρεµβάσεις σχετικά µε την χρήση του κράνους και της ζώνης ασφαλείας, καθώς και η ανίχνευση ατόµων µε ριψοκίνδυνη συµπεριφορά.

4 4 Εκτός από τις εκστρατείες ενηµέρωσης του πληθυσµού για την αναγκαιότητα χρήσης µέτρων ασφαλούς οδήγησης (κράνος, ζώνη ασφαλείας, παιδικό κάθισµα), η δηµιουργία και εφαρµογή εκπαιδευτικών υλικών στα σχολεία για την προαγωγή ασφαλούς οδικής συµπεριφοράς, µπορεί να συµβάλει καθοριστικά στη µείωση της επίπτωσης των τροχαίων ατυχηµάτων στη χώρα µας. Και αυτό γιατί η πρόληψη πρέπει να εφαρµόζεται κατά την παιδική ηλικία, όπου οι άνθρωποι µπορούν να υιοθετήσουν ορθές αντιλήψεις, στάσεις και συµπεριφορές Βιβλιογραφία 1. Petridou E, Skalkidou A, Lescohier I, Trichopoulos D. Car restraints and seating position for prevention of motor vehicle injuries in Greece. Arch Dis Child 1998; 78: Petridou E, Skalkidou A, Ioannou N, Trichopoulos D. Fatalities from non-use of seat belts and helmets in Greece: a nationwide appraisal. Hellenic Road Traffic Police. Accid Anal Prev ;30: English summary Εpidemiological profile of road traffic injuries in Greece, among children, adolescents and young people According to World Health Organization (W.H.O.) mortality data, mortality due to road traffic injuries (R.T.I.) in Greece, among people younger than 25 years old, is the third highest in the E.U (14 per ). In Emergency Department Injury Surveillance System (EDISS), injuries among people younger than 25 years old were recorded, during an eight year period ( ). Of them, (9%) were R.T.I. The annual incidence among children (0-14 years old) was 720 per , whereas the respective rate among adolescents and young people was eight- fold higher (5600 per ). One out of two children 0-14 years old who sustained a R.T.I were pedestrians. Concerning children who were car passengers, 20% were sitting in the front seat and 70% did not use a child restraint. One out of ten injured children 5-14 years old were cyclists and almost none of them used a helmet. Seven out of ten injured people years old were motorcycle users. Informative campaigns, disseminating the necessity of implementing measures of road safety behavior (helmet, car seat belt, child car restraints), could contribute to the reduction of R.T.I. incidence. Furthermore, the creation and implementation of relevant educational material in schools could serve the same purpose

Και αυτό γιατί η πρόληψη πρέπει να εφαρµόζεται κατά την παιδική ηλικία, όπου οι άνθρωποι µπορούν να υιοθετήσουν ορθές αντιλήψεις, στάσεις και συµπεριφορές Βιβλιογραφία 1.

5 5 ιάγραµµα 1: Μέσος όρος ετήσιας θνησιµότητας από τροχαία ατυχήµατα (ανά παιδιά/ νέους) στην Ε.Ε. 1 ( πηγή: ΠΟΥ- µέσος όρος τελευταίας διαθέσιµης τριετίας για κάθε κράτος µέλος, ) Λετονία Λιθουανία Ελλάδα Βέλγιο Πορτογαλ Γαλλία Ισπανία Εσθονία Σλοβενία Ιταλία Αυστρ ί α Γερµανία Τσεχία Ιρλανδία Πολωνία ανία Σλοβακία Ουγγαρία Ολλανδία Φινλανδία Μεγ. Σουηδία ιάγραµµα 2: Θνησιµότητα από τροχαία ατυχήµατα / παιδιά και νέους στην Ελλάδα : χώρες µε πληθυσµό < δεν συµπεριλαµβάνονται ιάγραµµα 2: Θνησιµότητα από τροχαία ατυχήµατα / παιδιά και νέους στην Ελλάδα 70 66, ,6 δείκτης θνησιµ ότητας άρρεν θήλυ ,7 3,2 5,3 3,9 6,8 3,4 10,3 13, η λικια κή ο µ άδα

Γερµανία Τσεχία Ιρλανδία Πολωνία ανία Σλοβακία Ουγγαρία Ολλανδία Φινλανδία Μεγ. Σουηδία ιάγραµµα 2: Θνησιµότητα από τροχαία ατυχήµατα / 100.

Σχετικά έγγραφα

Πρόληψη τραυματισμών από τροχαία:

«ΑΣΦΑΛΩΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΩ» Πρόληψη τραυματισμών από τροχαία: ένας στόχος εφικτός Πειραιάς 4 Απριλίου 2009 Άγης Τερζίδης, Παιδίατρος Επιστημονικός Συνεργάτης ΚΕΠΑ Κέντρο Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων Εργαστήριο