ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΕ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΚΕΦΑΛΩΤΟΥ ΜΑΡΟΥΛΙΟΥ (ICEBERG)

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΕ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΚΕΦΑΛΩΤΟΥ ΜΑΡΟΥΛΙΟΥ (ICEBERG)"

Ειδοθεα Λαμπρόπουλος
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 214 ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ- ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ - ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΕ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΚΕΦΑΛΩΤΟΥ ΜΑΡΟΥΛΙΟΥ (ICEBERG) Αγλαΐα Λιόπα-Τσακαλίδη ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., Ινστιτούτο Προστασίας Φυτών Πάτρας, Τ.Θ. 5149, Πάτρα. Περίληψη Με τρία εποχικά πειράματα στον αγρό ( ) μελετήθηκε η επίδραση των ελληνικών κλιματολογικών συνθηκών στα ποιοτικά χαρακτηριστικά ποικιλιών του κεφαλωτού (iceberg) μαρουλιού. Χαμηλές θερμοκρασίες της χειμερινής καλλιεργητικής περιόδου σε συνδυασμό με 12 h ηλιοφάνεια επέδρασαν θετικά στο βάρος και τα σάκχαρα σχεδόν όλων των ποικιλιών. Οι κλιματολογικές συνθήκες της φθινοπωρινής περιόδου επιβράδυναν τον χρόνο ανάπτυξης των μαρουλιών. Υψηλές θερμοκρασίες, ανομβρία και μεγάλη ηλιοφάνεια κατά τη ανοιξιάτικη περίοδο μείωσαν το χρόνο ανάπτυξης των μαρουλιών και παρατηρήθηκε αύξηση του όγκου των κεφαλών, κακή συνεκτικότητα και πολλά εξωτερικά κάτω φύλλα σε ορισμένες ποικιλίες. 1. Εισαγωγή Οι κλιματολογικές συνθήκες ασκούν αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της παραγωγής του κεφαλωτού μαρουλιού και αποτελούν τη σπουδαιότερη αιτία της διακύμανσης των αποδόσεων στις διάφορες περιοχές από χρόνο σε χρόνο και από περίοδο σε περίοδο (Wurr et al. 1984, 1987). Ποικιλίες της ομάδας ποικιλίας κεφαλωτό μαρούλι καλλιεργούνται όλο το χρόνο κυρίως στις Η.Π.Α., στον Καναδά και στη Βόρεια Ευρώπη (Wien, 1997). Λόγω της ελεύθερης αγοράς των προϊόντων και των νέων διαιτητικών τάσεων η καλλιέργεια του κεφαλωτού μαρουλιού έχει εξαπλωθεί στις μέρες μας σ ολόκληρο τον κόσμο. Η είσοδος, τα τελευταία χρόνια, διάφορων ποικιλιών κεφαλωτού μαρουλιού στον ελλαδικό χώρο έκαναν επιτακτική την ανάγκη για μια πληρέστερη κατανόηση της σχέσεως κάθε ποικιλίας κεφαλωτού μαρουλιού με τα επιμέρους στοιχεία του κλιματικού περιβάλλοντος της χώρας μας. Το μαρούλι είναι φυτό ψυχρής εποχής και έχει υψηλή απαίτηση σε νερό. Οι σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες (Hiraoka 1967, Wiebe 1989a, b, Groos, 1994, Sanders 1996, Wurr, et. al. 1996, Jackson et. al, 1996), η ηλιοφάνεια και η επάρκεια υγρασίας είναι καθοριστικοί παράγοντες για την επιτυχία της ανάπτυξης του (Loch-Sponholz 1992). Η καλλιεργητική περίοδος από την ημέρα της σποράς έως την ημέρα της κοπής είναι μεγάλη, ήτοι 60 έως 90 μέρες (Magness et. al. 1971, Jackson et al. 1996). Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να μελετηθούν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά ποικιλιών κεφαλωτού μαρουλιού σε ελληνικές κλιματολογικές συνθήκες με στόχο την επιλογή των καλύτερα προσαρμοσμένων σε αυτές. 2. Υλικά και Μέθοδοι Στο κτήμα του Ινστιτούτου Προστασίας Φυτών Πάτρας πραγματοποιήθηκαν από το φθινόπωρο 1997 έως την άνοιξη 1998 τρία πειράματα. Ως πειραματικό υλικό χρησιμοποιήθηκαν ποικιλίες κεφαλωτού (iceberg) μαρουλιού. Η σπορά των ποικιλιών ΠΡΑΚΤΙΚΑ 19ου ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ Ε.Ε.Ε. Ο - ΗΡΑΚΛΕΙΟ 1999

2 ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ - ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ - ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ 215 έγινε σε τύρφη και τα φυτά παρέμειναν σε υαλόφρακτο θερμοκήπιο. Πριν τη μεταφύτευση τους στον αγρό έγινε ένα φρεζάρισμα και τοποθετήθηκε το σύστημα στάγδην άρδευσης. Η μεταφύτευση στον αγρό έγχνε στις , στις και Για κάθε ποικιλία διαλέχτηκαν τυχαία φυτά και μεταφυτεύθηκαν με το χέρι στον αγρό, σε πλήρης τυχαιοποιημένο σχέδιο 5 επαναλήψεων. Η συγκομιδή για την αξιολόγηση του πρώτου πειράματος έγινε την 85η ημέρα από τη μεταφύτευση του μαρουλιού στον αγρό, του δεύτερου την 65η ημέρα, και του τρίτου την 34η όταν η σοδειά ήταν ομοιόμορφη και οι κεφαλές ήταν σταθερές. Χρόνος μετά τη μεταφύτευση σ Χρόνος μετά τη μεταφύτευση στον αγρό (Ημέρες) Εικ.Ι.Μέση θερμοκρασία του αέρα και ηλιοφάνεια κατά την χρονική περίοδο των πειραμάτων στον αγρό. Για τη αξιολόγηση των αποτελεσμάτων έγινε στατιστική ανάλυση των δεδομένων. Από το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών Πατρών μετρήθηκαν τα κλιματικά στοιχεία, θερμοκρασία, υγρασία και ύψος βροχής, και από το Σταθμό Αράξου της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, η ηλιοφάνεια * Χρόνος μετά τη μεταφύτευση στον αγρό (Ημέρες) Χρόνος μετά τη μεταφύτευση στον αγρό (Ημέρες) Εικ. 2 Σχετική υγρασία και βροχόπτωση (mm / Ημέρα) κατά τη χρονική περίοδο των πειραματικών στον αγρό. Οι εικόνες 1 και 2 παρουσιάζουν τις κλιματικές συνθήκες από τη χρονική στιγμή που τα φυτά μεταφυτεύτηκαν στον αγρό έως την συγκομιδή. Η θερμοκρασία κατά τη φθινοπωρινή καλλιεργητική περίοδο στον αγρό κυμάνθηκε στους 13.6 C. Οι τιμές της θερμοκρασίας της χειμερινής περιόδου ήταν τις πρώτες 37 ημέρες χαμηλότερες από τις τιμές της φθινοπωρινής περιόδου και έδειξαν αυξητική τάση από την 37η ημέρα έως το τέλος του πειράματος Την ανοιξιάτικη περίοδο η θερμοκρασία κυμάνθηκε κατά μέσο όρο στους 23.4 C και οι τιμές της ήταν 10 C υψηλότερη από τις αντίστοιχες περιόδους των πειραματικών. Το σύνολο της ηλιοφάνειας του φθινοπωρινού πειράματος ήταν 857 ώρες και η ηλιοφάνεια καθημερινά ήταν κατά μέσον όρο (h), ενώ αντίστοιχα του χειμερινού πειράματος ήταν ώρες και 12.3 (h) και του ανοιξιάτικου (h) ΠΡΑΚΤΙΚΑ 19ου ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ Ε.Ε.Ε.Ο-ΗΡΑΚΛΕΙΟ 1999

216 ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ- ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ - ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ και 14.43(h). (Εικ. 1). Η σχετική υγρασία του φθινοπωρινού πειράματος ήταν 10% μεγαλύτερη από του χειμερινού και 17 % του ανοιξιάτικου.

3 216 ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ- ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ - ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ και 14.43(h). (Εικ. 1). Η σχετική υγρασία του φθινοπωρινού πειράματος ήταν 10% μεγαλύτερη από του χειμερινού και 17 % του ανοιξιάτικου. Το φθινοπωρινό πείραμα ήταν εξαιρετικά βροχερότερο από ότι το χειμερινό και το ξηρό ανοιξιάτικο. Το συνολικό ύψος βροχής του φθινοπωρινού πειράματος ήταν 415 mm έναντι 100 mm του χειμερινού και 0 mm του ανοιξιάτικου (Εικ.2). 3. Αποτελέσιιατα και συζήτηση Μεταξύ των ποικιλιών μαρουλιού κατά την φθινοπωρινή καλλιεργητική περίοδο παρατηρήθηκαν διαφορές στα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Το μεγαλύτερο βάρος είχε η ποικιλία Coolguard (419 g ) και το μικρότερο η Di Lubliana (110 g). Οι διαφορές των όγκων των κεφαλών μεταξύ των ποικιλιών ήταν παρόμοιες με τις διαφορές που παρατηρήθηκαν στο βάρος των κεφαλών (Πιν.1). Πίνακας 1: Βάρος και όγκος των κεφαλών των ποικιλιών κεφαλωτού μαρουλιού τις τρεις καλλιεργητικές περιόδους. Μέση τιμή ( ) από δέκα φυτά. Π οικιλίες Βάρος, (Kg) Ογκος, (cm3) Φ.Π. X. Π. Α.Π. Φ.Π. X. Π. A.n. Ithaka 0,234 ± 0,08 0,456 ±0,04 0,328 ±0,05 789,8 ± 277,3 1291,2 ± 210,0 786,5 ± 277,4 Coolguard 0,419 ±0,06 0,529 ± 0, ,4 ±271,4 924,3 ±278,1 Madras 0,310 ±0,03 0,550 ±0,07 0,289 ±0,01 878,1 ± 196,0 974,3 ± 114,3 1456,4 ±630,0 Mikonos 0, ,10 0,630 ± 0,08 0,303 ± 0, ,8 ±420,4 1291,3 ± 201,1 1187,5 ±313,7 Di Lubliana 0,108 ±0,06 683,9 ±392,5 Roxette 0,282 ±0,05 648,0 ± 95,8 Bix zero M-l 0,470 ± 0,06 0,312 ±0,09 803,4 ± 117,6 1336,8 ±597,8 Iceberg Salem 0,433 ± 0,05 0,332 ± 0,08 954,1 ± 172,6 1334,7 ±460,7 Iceberg XP ,515 ± 0,10 0,303 ± 0, ,0 ±315,3 1134,9 ±286,6 Great Lakes 0,390 ±0, ,1 ± 122,8 Lorca zero 0,460 ± 0,08 0,370 ± 0, ,0 ±277,0 1391,5 ±384,9 Πίνακας 2: Συνεκτικότητα κεφαλών, αριθμός κάτω φύλλων, ολικά σάκχαρα των κεφαλών των ποικιλιών κεφαλωτού τις τρεις καλλιεργητικές περιόδους. Μέση τιμή ( ) από δέκα φυτά. Ποικιλίες Συνεκτικότητα Αριθμός κάτω Ολικά σάκχαρα, ( Be) κεφαλών φύλλων Φ.Π X. π. Α.Π. Φ.Π X. Π. Α.Π. Φ.Π. X. Π. Α.Π. Ithaka * ±2 13±3 10±2 5,82±0,82 4,82±0,97 4,02±1,73 Coolguard ±3 12±2 5,48±1,59 5,56±1,95 Madras ±2 15±2 17±4 3,75±0,73 5,29±0,87 3,85±1,13 Mikonos -H ±2 14±1 21±3 4,72±Ι,27 5,59±1,41 3,81±1,05 Di Lubliana 0 15±5 2,5±1,17 Roxette ++ 12±1 5,53±1,36 Bix Zero M-l ±2 17±3 5,6±0,90 4,43±1,72 Iceberg SALEM + + Ι5±Ι 15±3 3,95±0,54 3,91±0,82 Iceberg XP ±2 21±3 6,01±1,36 5,21±2, Great Lakes + 12±2 5,38±0,91 Lorca Zero ±1 2Ι±3 5,36±1,23 4,07±1,2 * Συνεκτικότητα (+++)= πολύ καλή, (++)= καλή (+)= μέτρια, (0)= κακή ΠΡΑΚΤΙΚΑ 19ου ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣΕ.Ε.Ε.Ο-ΗΡΑΚΛΕΙΟ 1999

4 ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ- ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ - ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ 217 Πολύ καλή συνεκτικότητα παρουσίασαν οι ποικιλίες Mikonos και Ithaca.H πιο γλυκιά ποικιλία ήταν η Ithaca, ενώ άγλυκες ήταν οι Di Lubliana και Mandras.(IIiv.2). Από τον Πίνακα 1 φαίνεται ότι κατά τη χειμερινή περίοδο το βάρος των κεφαλών των μαρουλιών των ποικιλιών κυμαίνεται μεταξύ g. Μεγαλύτερο βάρος παρουσιάζει η Mikonos και μικρότερο η Great Lakes. Οι διαφορές στους όγκους των ποικιλιών των μαρουλιών ήταν οι έξής: Μεγάλο όγκο είχαν οι Ithaca, Mikonos Iceberg XP και η Lorka zero ενώ πολύ μικρό όγκο παρουσίασε η Bix zero M l. Η μέτρηση των ολικών σακχάρων έδειξε ότι τα πιο γλυκά μαρούλια ήταν τα Iceberg ΧΡ 12021, Bix zero M -l, Mikonos (Πιν. 2). Η μέση τιμή βάρους των κεφαλών των μαρουλιών στο ανοιξιάτικο πείραμα κυμάνθηκε μεταξύ 289 g και 370 g περίπου. Με εξαίρεση την Ithaca της οποίας ο όγκος ήταν μικρός δεν παρατηρήθηκαν διαφορές στους όγκους των μαρουλιών (Πιν. 1). Η μέτρηση των ολικών σακχάρων έδειξε ότι η πιο γλυκιά ποικιλία ήταν η Iceberg XP Βιβλιογραφία Groos, U. (1994). Anzucht von Gemuesejungpflanzen. Gemuese: 30, 1, 46-50, 1994 Hiraoka, T. (1967) Ecological studies on the salad crops.i. Effect of temperature, photoperiod and gibberellin spray on bolting budding and flowering time in head lettuce. J. Japan. Soc. Hort. Sci. 36, (1) Jackson, L., Mayberry, Κ., Laemmlen, F., Koike, S., Schulbach, K. Chaney W. (1996) Iceberg lettuce production in California. University o f California. Division o f Agriculture and Natural Resources, Publication 7215, Loch-Sponholz, B. (1993) Einfluss der Duengung unter Beruecksichtingung klimatischer Factoren auf die Entwicklung von Mutterpflanzen und deren Saatgut bei Lactuca sativa L. var. capitats. Geisenheimer Berichte-Band 14, ISBN Magness, J.R., Markle G. M.,Compton C.C. (1971): Food and feed crops of the United States. Interregional Research Project IR-4, B u ll (Bui. 828 New Jersey Agr. Expt. Sta.). Sanders D.C. (1996). Lettuce production NCSU Horticulture Information Leaflet No 11. Raleigh, N C. Wiebe, H.-J. (1989a) Effects of low temperature during seed development on the motherplant on subseqent bolting of chicory, lettuce and spinach. Sc. Hort. 38, Wiebe, H.-J. (1989b) Effects of low temperature during seed development on the motherplant on bolting o f vegetable crops. Acta Hort. 253, Wien, H.C., (1997) The physiology of vegetable crops. Cab International. Wallingford Oxon OX10 8DE 509 p. ISBN , USA. Wurr, D.C.E., Fellows J.R. and Phelps K.(1996). Investigating trends in vegetable crop response to increasing temperature associated with climate change. Scientia Horticultural, 66, Wurr, D.C.E. and Fellows J.R. (1984) The growth of three crisp lettuce varieties from different sowing dates. J. agric. Sc. Camb.(1984),102, ΠΡΑΚΤΙΚΑ 19ου ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ Ε.Ε.Ε.Ο-ΗΡΑΚΛΕΙΟ 1999

5 ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΩΝ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΤΟΜΟΣ 6 19 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1999 ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2001

Σχετικά έγγραφα

ΔΙΛΦΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΕ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΚΕΦΑΛΩΤΟΥ ΜΑΡΟΥΛΙΟΥ (ICEBERG)

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ 263 ΔΙΛΦΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΕ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΚΕΦΑΛΩΤΟΥ ΜΑΡΟΥΛΙΟΥ (ICEBERG) Α. Λιόπα-Τσακαλίοη και Δ. Μπονάτσος ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.,